VA N A F G H A N I S TA N T O T Z W I T S E R L A N D Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
blz.
2
Algerije Farid Hemdane: “Algerijnen zijn dikke nekken, net als Antwerpenaren”
blz.
4
Angola Destino Pedro Nsevilu: “Nog een paar jaar werken en we gaan terug”
blz.
6
Argentinië Maria del Carmen Torres: “Met Antwerpenaren heb je zelden echte gesprekken”
Teksten: Koen Verstraeten Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine Tollenaere Foto’s, illustraties: Marc Aerts, Wim Hendrix, Dirk Kerstens, Ludo Mariën, Jan Van der Perre, Photo News, Camera Press, AP, EPA, GVA
donderdag 9 oktober 2008
Algerije PORTUGAL
3
dse Zee Middellan Algiers Bejaia Annaba
SPANJE
Oran
ATLANTISCHE OCEAAN
Constantine TUNISIË
Sidi Bel Abbes Tlemcen
AT L
MAROKKO
AS-
ER GEB
GTE
Biskra
Ghardaia Bechar
A
L
MAURITANIÊ
Tindouf
G
E
R
I
J
E
LIBIË
S A H A R A
Tamanrasset NIGER MALI © GRAPHIC NEWS
O In 1830 veroverden de Fransen een oude Turkse kolonie die eeuwenlang had geleefd van de zeeroverij. De beruchte Barbarijse piraten namen Europese zeelui gevangen en verkochten ze als slaven of lieten ze vrij na betaling van een losgeld. O De Fransen beschouwden Algerije niet als een kolonie, maar als Frans grondgebied. Toen de Algerijnen onafhankelijk wilden worden, reageerden de Fransen ongemeen hard. Mogelijk 1 miljoen Algerijnen werden het slachtoffer. O President Charles de Gaulle verklaarde op 3 juli 1962 dat Algerije onafhankelijk mocht worden. Ahmed Ben Bella, de oprichter van het FLN, werd premier en een jaar later President De Gaulle werd hij president. Hij voer een socialis- in 1962. tische koers. Op 19 juni 1965 werd een staatsgreep gepleegd onder leiding van kolonel Houari Boumédienne en werd de democratie vervangen door een militaire dictatuur. O Op 11 januari 1992 vond een nieuwe paleisrevolutie plaats. Het leger pleegde een staatsgreep en maakte een einde aan de tweede ronde van de eerste vrije parlementsverkiezingen in het land omdat duidelijk werd dat de partij van de islamitische fundamentalisten, het FIS, de verkiezingen zou winnen. Daarop ontketende de radicale vleugel van het FIS de gewapende strijd tegen het regime. Vermoedelijk zijn tijdens de Algerijnse burgeroorlog rond de 100.000 personen om het leven gekomen.
Land van gas en olie
“Algerijnen zijn dikke nekken, net als Antwerpenaren” Er wonen amper 258 Algerijnen in Antwerpen en die hangen dan nog als los zand aan elkaar. Er is geen Algerijns café in de stad. Geen Algerijnse winkel. Geen Algerijnse vzw. Maar er is wel Mouloud Farid Hemdane, voorzitter van de districtsraad van Borgerhout. Zeg maar de burgemeester van Borgerhout. Hij is vrijzinnig en Vlaamsgezind. Gehuwd met Barbara, een felle Antwerpse. Hij heeft een groot bakkes, zowel in het Nederlands als in het Frans, het Berbers en het Arabisch. Hij rookt Marlboro en drinkt Jupiler.
200km
Frans grondgebied
Farid Hemdane, voorzitter districtsraad Borgerhout
Oppervlakte: 2,3 miljoen kilometer. Dat is bijna vier keer zo groot als Frankrijk Officiële naam: Al Jumhuriyah al Jaza’iriyah ad Dimuqratiyah ash Sha’biyah Hoofdstad: Algiers Aantal inwoners: 33,7 miljoen Bevolkingsgroepen: 99% van alle Algerijnen zijn Berbers van afkomst Godsdiensten: 99% is soenitische moslim Taal: Officieel: Arabisch Internet landencode:.dz Telefoon landencode: 213 Munt: Algerijnse dinar Inkomsten: 95% van de export bestaat uit verkoop van gas. Algerije is de vierde grootste gasuitvoerder en staat op de 14de plaats van de landen met grootste oliereserves Plaats op de lijst van rijkste landen: 93/180
Begin dit jaar liep er in het Théâtre du Rondaccepteren. Ik hield van Barbara, wilde een kind Point aan de avenue Franklin Roosevelt in Parijs van die schone madam en voor dat kind zou het een openbaar debat over de politieke malaise in beter zijn dat het zou opgroeien in Antwerpen, België. In het panel zaten onder anderen Elio di want het geweld in Algerije laaide ondertussen Rupo en enkele RTBf-journalisten. Eén man hoog op.” verdedigde de Vlaamse zienswijze: Mouloud Farid Barbara Segaert: “Ik stelde Farid nog voor om in Hemdane (spreek uit als hemden, het meervoud Wallonië te gaan wonen. Van daaruit kon ik evenvan hemd) uit Borgerhout. goed naar mijn werk in Brussel treinen, en in een “Mijn eerste naam Mouloud verwijst naar de Franstalig taalgebied zou het voor hem gemakkegeboortedag van de profeet, zoals Kerstmis bij lijker zijn om zich aan te passen. Maar hij wilde de christenen. Vergelijk Mouloud met de Franniet. Het moest Antwerpen worden.” se naam Noël. Maar dat is mijn officiële naam. Iedereen noemt mij Farid. Ik ben geboren in de Marokkanen en Limburgers Babelwijk in Algiers. Moeder was een gelovige moslim, mijn vader niet. Hij was schooldirecteur, Farid Hemdane: “Er moeten volgens de statistieFransgezind, vrijzinnig intellectueel, persoonlijke ken een tweehonderdtal Algerijnen in Antwerpen vriend van de schrijvers Mouloud Faraoun en rondlopen. Ik ken er maar enkele van. WaarEmmanuel Robles.” om er zo weinig zijn? Het antwoord is “Ik studeerde aan de zeevaartschool hetzelfde als dat op de vraag waarom en werd officier op de koopvaardij, hier zovele Marokkanen zijn. Bijna meer bepaald scheepswerktuigalle geëmigreerde Algerijnen zijn kundige op een Algerijnse gasuitgeweken naar Frankrijk. Er was tanker. Toen ik op een dag met daar gewoon geen plaats meer verlof naar huis ging, merkte ik voor Marokkanen. Die werden dat onze buren een buitenlandse buiten gesjot en moesten naar studente in huis hadden....” Italië, België en Nederland. Barbara Segaert (43): “Na mijn Frankrijk en Algerije hebben een studies oriëntalistiek aan de unispeciale band. Marokko en Tunesië Farid Hemdane versiteit van Leuven, kon ik met een waren Franse protectoraten. Algerije studiebeurs van de Vlaamse Gemeenwas geen gewone Franse kolonie. De schap in 1989 nog een bijkomend jaar Fransen spraken van ‘L’Algerie frangaan studeren aan de universiteit van Algiers. çaise’. Dat werd beschouwd als door en door Uitgerekend tijdens dat jaar brak in Algerije de Frans grondgebied.” volksopstand uit tegen de levensduurte en het “Algerijnen zijn als Antwerpenaren. Ze zijn centralistische gezag. Ik vond een studentenmeestal stadsmensen, hebben een dikke nek, voekamer. Mijn buren waren de ouders van Farid. len zich beter dan een ander, zijn arrogant, fier, Toen hij in maart 1990 met verlof naar huis kwam, gecomplexeerd en hanteren een cassante vorm leerde ik hem kennen op een feestje. Achteraf zijn van humor. Marokkanen leven meer in dorpswe samen nog vele keren uit geweest. In Algiers gemeenschappen. Algerijnen en Marokkanen, dat werd dat niet scheef bekeken. Algiers was toen verhoudt zich zoals Antwerpenaren en Limbureen elitaire geëmancipeerde hoofdstad en de gers.” familie van Farid was liberaal.” “Wij gaan slechts heel sporadisch terug naar “Toen mijn studies erop zaten, namen we afscheid Algerije. Ik ben een Vlaming en dus gaan wij op van elkaar. We zouden elkaar nog wel telefoneren, vakantie naar de Provence. Ik mis natuurlijk de maar in feite was dit een vaarwel.” zon en de way of life. Het leven zonder stress Farid Hemdane: “Voor mij was dit geen adieu. Ik én zonder OCMW, want familieleden en vrienwas dertig en stond voor de vraag: hoe moet het den helpen elkaar. Je kan ook onaangekondigd nu verder? Wat voor leven wil ik? En ik wist dat bij iemand aanlopen. Hier in België moet je altijd als ik die beslissing had genomen, ik me daar agenda’s naast elkaar leggen.” moest aan houden en de consequenties moest “Ik heb me altijd geïnteresseerd in politiek, maar
“Ik ben een Vlaming. Dus ga ik op vakantie naar de Provence”
Saha ftouf! Eet Smakelijk!
Een dadelverkoper in Algiers.
”Als ik zie dat moslimfundamentalisten verbieden dat in de Borgerhoutse Noord-Afrikaanse restaurants wijn wordt geschonken, dan vind ik dat heel spijtig”, zegt Farid Hemdane. “Waarom moeten de jonge Vlamingen die in Borgerhout wonen naar de Dageraadplaats om couscous te eten met een glaasje rode wijn erbij? Dat moeten ze in Borgerhout ook kunnen.”
Algerijnse Voor vier personen: • 100 gram kikkererwten • 400 gram couscous • 75 gram boter • 1 kleingesneden ui • 1 ontvelde en in kleine stukjes gesneden tomaat • 0,5 tl kaneel • 2 in stukjes gesneden wortels • 2 in stukjes gesneden courgettes • 1 in stukken verdeelde kip
Algerijnse helden Khaled Khaled (48) begon zijn muziekcarrière als Cheb Khaled (Arabisch voor jonge Khaled) en bracht op zijn veertiende zijn eerste plaat uit. In 1986 ontvluchtte hij het geweld in Algerije en verhuisde hij naar Parijs, waar hij populair werd bij Algerijnse immigranten in Frankrijk. Langzaamaan groeide hij uit tot een wereldster. Zijn grootste hit is Aïcha.
Zinédine Zidane Zinédine Yazid Zidane is van Algerijnse afkomst, maar werd geboren in Marseille, in de wijk La Castellane. Op het wereldkampioenschap in 1998 was hij dé vedette, die zijn vaderland aan de wereldtitel hielp. Zidane werd driemaal verkozen tot beste voetballer ter wereld en won in zijn carrière onder meer een Wereldcup, Europacup, Champions League, landstitels en nationale bekers.
In Antwerpen wonen 258 Algerijnen.
Tien voor taal In een dialect van de hoofdstad Algiers
Farid Hemdane met zijn vrouw Barbara en hun zoon Felix. kwam tot het besef dat als je een rol van betekenis wil spelen, je stem legitiem moet zijn, met andere woorden dat je verkozen moet zijn. Dus sloot ik me aan bij spirit, nu de VlaamsProgressieven. “ “Op 8 oktober 2006 kreeg het Vlaams Belang in Borgerhout een serieuze patat. De partij verloor 5% op de plek waar alles voor hen begon. Van op de vierde plaats op de kartellijst sp.a-spirit-Groen! haalde ik de derde meeste stemmen over alle partijen heen en werd ik naderhand voorgedragen als voorzitter van de districtsraad.”
Vlaams Belang “Mijn resultaat was een totale verrassing. Veel mensen, ook binnen ons kartel, hadden zich vragen gesteld bij mijn figuur want ik had zogezegd geen politieke ervaring. Maar Borgerhout kende me, want ik leef tussen de mensen. Ik ben geen doorsnee allochtoon. Ik ga niet naar de moskee, ben Vlaamsgezind, spreek Antwerps, heb een dikke nek. Met andere woorden: ik pas absoluut
niet in het plaatje van vooroordelen over allochtonen. Dat brengt de tegenstander in verwarring.” “Ik wil het leven in Borgerhout beter maken. Zodanig dat mensen van eender welke afkomst, allochtonen en autochtonen, trots zijn dat ze hier wonen. Dit is een van de betere stadsdistricten, maar het kan nog beter. Dat is tegelijk een egoïstische visie. Als de straten gezelliger en de wijken leefbaarder worden, is dat ook in mijn belang.” “Ik ben een tegenstander van het Vlaams Belang, maar niet van de mensen die voor die partij stemmen. Het Vlaams Belang, dat is voor mij hetzelfde als het FIS in Algerije, de partij van de islamitische fundamentalisten. Mensen die worstelen met hun idenditeit. Typisch Vlaams. Ik zie ook wel de arrogantie van de Franstaligen als ze mordicus weigeren om Nederlands te spreken, terwijl dat toch een kwestie van goed nabuurschap is. Maar wat is dat toch met dat Vlaamse minderwaardigheidsgevoel? Vlamingen zijn in de meerderheid. Ze presteren goed. Ze zouden trots moeten zijn in plaats van te verzuren en te kankeren.”
couscous met kip en dadels • •
1 tl harissa (of sambal) 150 gram ontpitte en gehalveerde dadels
Bereiding: • Week de kikkererwten een nacht in ruim koud water. Laat ze goed uitlekken. Verhit 25 gram van de boter in een grote pan en fruit hierin de gesneden ui. Voeg de stukjes tomaat toe en fruit deze even
mee. Voeg 1 liter water, de kaneel, wat zout en peper en de kikkererwten toe en breng alles aan de kook. Leg een deksel op de pan en laat de kikkererwten zo 30 minuten zachtjes koken. • Voeg de stukjes wortel en courgette, de stukken kip (of kipdelen) en de harissa toe en breng alles opnieuw aan de kook. Leg een deksel op de pan
en laat alles nog ca. 30 minuten zachtjes koken. • Voeg de dadels aan het mengsel toe. Laat het gerecht nog 10 minuten zachtjes koken. Bereid intussen de couscous zoals op de verpakking staat. • Leg de couscous op een grote schaal. Maak een kuiltje in het midden en schep hier het mengsel in. Serveer het stoofvocht apart bij het gerecht.
Goeiendag! Azul! Goeienavond! Massaelkhier! Hoe maakt u het? Amich tsillith? Mooi weer vandaag, niet? Ilha elhal assagi? Aha, u leest ook Gazet van Antwerpen. Aha,hata nta tekra Gazet van Antwerpen. Rijdt tram 24 tot aan de statie? Errouh tram arva ouachrien ar la gare? Ik hou niet van bloemkool met witte saus. Ihamelghara oetchi merka thachvhant(beida). Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordt. Ala hssabi, hada elmoussem Germinal Beerschot takhoud el plassa ellouel (Batel). Achter Kontich wonen ook nog mensen. Zedghen meden baada Kontich. Ik spreek Antwerps met een accent. Etshadragh thaflamaint ni aklinha.
donderdag 9 oktober 2008
4 ”Nog een paar Destino Pedro Nsevilu
Angola
jaar hard werken en we gaan terug”
CONGO BRAZZAVILLE go
n Co
200km
Cabinda (ANGOLA)
CONGO
Soyo
Ambriz
ATLANTISCHE OCEAAN
Luanda Malanje Porto Amboin
”Mijn naam is Destino Pedro Nsevilu. Mijn vrouw heet Isabel Adelia Suenge en mijn oudste zoon Jackberto Nsungani Nsevilu. In Angola is het de Portugese gewoonte om iedereen twee voornamen te geven. Alleen mijn jongste zoontje Destino heeft maar één voornaam omdat hij in België is geboren.”
Luena Lobito Benguela
Huambo
A N G O L A Lubango
Menongue
ZAMBIA zi Zambe
Namibe
NAMIBIË © GRAPHIC NEWS
BOTSWANA
27 jaar oorlog O Oorspronkelijk werd het grondgebied bewoond door verschillende stammen. In 1483 werd Angola ontdekt door de Portugezen. In de loop der eeuwen hebben die zo’n 4 miljoen Angolezen als slaaf verscheept naar Brazilië.
O Vanaf de jaren vijftig van vorige eeuw werd de onafhankelijkheidsstrijd ingezet. Aanvankelijk werd die gevoerd door de linkse MPLA (Volksbeweging voor de Bevrijding van Angola). Later ook door de FNLA, die vooral Bakongo’s telde. In 1966 stapte Jonas Savimbi, een Ovimbundu, uit de FNLA en richtte de rechtse Unita (Nationaal Bevrijdingsfront voor Angola) op. O Het was uiteindelijk de MPLA die als eerste de hoofdstad Luanda veroverde en op 11 november 1975 de onafhankelijkheid van Portugal bekwam. O Kort daarop brak de burgeroorlog los tussen de MPLA en de Unita. De strijd werd een klassiek uitgevochten strijd uit de Koude Oorlog: Unita kreeg de steun van de Verenigde Staten en de MPLA die van de voormalige Sovjet-Unie, die Cubaanse troepen in het veld stuurde. De strijd zou 27 jaar duren en het leven kosten aan 1,5 miljoen Angolezen. De oorlog eindigde in 2002 met de dood van Savimbi. O In Angola konden de inwoners begin september voor het eerst in zestien jaar naar de stembus om een parlement te verkiezen. Winnaar werd de regerende Movimento Popular de Libertacao de Angola (MPLA) van president Jose Eduardos dos Santos. De man is al 29 jaar aan de macht in het land dat dankzij olie rijkdom is beginnen te verwerven. Oppositiepartij Uniao Nacional para e Indepencia Total de Angola (Unita) erkende haar nederlaag. Na de vorige verkiezingen, in 1992, weigerde de voormalige rebellenbeweging haar verlies te erkennen en laaide de burgeroorlog weer op.
Tweemaal Frankrijk Oppervlakte: 1.246.700 vierkante kilometer. Dat is tweemaal zo groot als Frankrijk Officiële naam: Republica de Angola Hoofdstad: Luanda Aantal inwoners: 12,5 miljoen Bevolkingsgroepen: Ovimbundu 37%, Kimbundu 25%, Bakongo 13%, Mestico (mix van Europeanen en Afrikanen) 2%. Godsdiensten: inheemse religies 47%, katholiek 38%, protestant 15% Officiël taal: Portugees Internet landencode:.ao Telefoon landencode: 244 Munteenheid: kwanza Inkomsten: olie, diamant, ijzererts, fosfaten, bauxiet, uranium, goud Plaats op de lijst van rijkste landen: 96/180
Doma ya kgabote! Eet Smakelijk! ”Het nationaal gerecht van Angola is funge”, zegt Destino Severo Nsvilu. “Dat is meelpap met daarin vis of vlees of kip. Je hebt daar vele variaties in zoals funge de bonbo (maniok), funge de banana, funge de milho (maïs), funge de masala (kleine maïs), enz. Een ander populair gerecht is arroz com feijao, rijst met bonen. Alle ingrediënten vind je in de Afrikaanse winkels.
Nog een schepje
Recept voor Calulu Angola bezit een lange kustlijn aan de Atlantische Oceaan en is een land met een grote visindustrie. Vis komt er geregeld op tafel. Ingrediënten Bereiding • 1 kg gedroogde vis • Leg de gedroogde vis enige tijd • 1 kg verse vis in heet water, maar niet te lang, • 1 grote ui in ringen zodat er wat zoutsmaak blijft. • 3 middelgrote tomaten in • Kruid de verse vis met uitgeplakjes perste look, zout en citroensap. • 1/2 kg okra in stukjes • Leg achtereenvolgens in een (te koop in Afrikaanse grote pan lagen gedroogde vis, winkels) verse vis, uiringen, tomaatplak• 1 kg bladeren van de zoejes, courgettes, spinazie (of blate aardappel of spinazie deren van de zoete aardappel) • 3 teentjes knoflook en de stukjes okra. (uitgeperst) • Voeg de palmolie toe en laat • zout alles op matig vuur sudderen • azijn of citroensap tot alles gaar is. • 2 glazen palmolie • Serveer met funge de milho. • 2 courgettes
Funge de milho Ingrediënten • maïsmeel Bereiding • Breng water aan de kook en voeg er langzaam het maïsmeel aan toe. • Roeren tot je een vaste brij krijgt. • Voeg er zoveel meel aan toe totdat de pap vast wordt.
Vriendenkring Vereniging van Angolezen in Antwerpen (vzw), p/a Platform Afrikaanse Gemeenschappen, Breughelstraat 31-33, 2018 Antwerpen, 03/294.38.78. ”Ik was 31 jaar toen ik acht jaar geleden met mijn vrouw en oudste kind van Angola naar Antwerpen kwam. Ik was afgestudeerd aan de universiteit van Luanda. Ik wilde eigenlijk politieke wetenschappen volgen, maar die richting werd niet gedoceerd in Angola. Dus koos ik voor Germaanse talen: Duits, Engels en Nederlands. Omdat ik niet meteen werk vond, ging ik in het Angolese leger, waar ik opklom tot de rang van kapitein. Uiteindelijk beslisten mijn vrouw en ik om naar Vlaanderen te emigreren om er verder te studeren.”
Doctoraat ”In Antwerpen haalde ik nog een masters aan het Instituut voor Ontwikkelingsbeleid, in Leuven een masters in Internationale Conflictbehandeling. Ik wil nu mijn doctoraat behalen aan de American University in Londen.” “Veel diploma’s. Dat wel, maar ik kan er in België niets mee doen. U spreekt onvoldoende Nederlands, krijg ik te horen. En dus werk ik als arbeider via een interimbureau. Mijn vrouw studeerde oceanografie en is nu aan de slag als schoonmaakster in het Modemuseum.
Daarom zijn wij vast van plan om terug naar Angola te gaan. Hier krijgen we geen kans. Ik wil mijn doctoraalscriptie afwerken, dan drie jaar hard werken en geld verdienen om daarna definitief terug te keren. Ik hoop in Angola aan de slag te kunnen als docent of te gaan werken voor de regering.”
Bakongo ”Maar itussen zijn mijn twee zonen halve Belgen geworden. Ze volgen les in Sint-Lutgardis en voetballen bij SK Merksem. Wat zullen zij willen als het zover is? En hoe evolueert Angola? Het blijft een Afrikaans land met problemen zoals die in alle Afrikaanse landen bestaan.” “Nee, met vakantie naar Angola gaan, zit er niet in. Angola moet een van de duurste bestemmingen op de wereld zijn. Ik vind dat jammer want mijn moeder en broers wonen er.” “Mijn vrouw en ik zijn Bakongo. We spreken thuis meestal Portugees met elkaar en soms Ikongo. Dat is de taal van de Bakongo. Maar er zijn veel Bakongo-talen omdat er binnen de Bakongo vele stammen zijn. Die talen hebben wel dezelfde structuur en soms begrijpen we elkaar en soms niet. Vergelijk het met het
verschil tussen Duits en Nederlands of tussen Frans en Italiaans.” “Wat wij het meest missen in Antwerpen is de zon. Angola heeft een prachtig subtropisch klimaat. De temperatuur schommelt steeds tussen 15 en 33 graden. En natuurlijk missen we ook de Afrikaanse manier om elkaar op te zoeken en te palaveren. In België zit iedereen opgesloten in zijn appartement.”
Samba ”De Angolezen hebben veel van hun cultuur verloren. De Portugese kolonisatie was heel strikt. Wie niet met mes en vork kon eten, kreeg bij wijze van spreken de Portugese nationaliteit niet.” “In de Angolese steden, vooral in de hoofdstad Luanda, hangt een bijna Zuid-Amerikaanse sfeer. Dat komt omdat de Braziliaanse cultuur grotendeels is gebaseerd op de import van de vier miljoen Angolese slaven. Onze simba werd in Brazilië de samba. Ook daar eten ze funge en arroz com feijao. En carnaval vieren wij ook.” “In Angola kijkt iedereen naar de staatsomroep. Die is op zich vrij saai maar toont wel veel soaps, films en feuilletons van de commerciële Braziliaanse stations. Hier kijken mijn vrouw en ik naar de Portugese, Spaanse én Vlaamse zenders.” “Het leven in Antwerpen valt wel mee omdat mijn vrouw en ik werken en we de taal begrijpen. Maar als je als immigrant geen werk hebt, is het leven zeer hard.”
Destino Severo met zijn vrouw Isbale Adelia en zoontjes Jackberto en Destino.
funge?
Tien voor taal Kizombo, een variante van Kikongo-talen. Goeiendag! Tomene (ku)nanga Goeienavond! Toma (ku)leka Hoe maakt u het? Kimpila ngeye nvenge kyo? Mooi weer vandaag, niet? (Ki)lumbu kya bote kina wunu?
Calulu.
Ik hou niet van bloemkool met witte saus. Mono kizola (ku)dyako kovi ya sambu ya supu dyampembe. Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordt. Mono nzeye kyabote wa nvu ‘Germinal Beerschot’ wa ntete kavayika.
Aha, u leest ook Gazet van Antwerpen. Ooh, nge (ku)ntanga ntanganga Gazet van Antwerpen
Achter Kontich wonen nog mensen. Kuluta ‘Kontich’ kwena ya (b)antu (b)ankaka (b)anzingilako.
Rijdt tram 24 tot aan het station? Trama 24 (ku)lwaka y lwakanga kuna ‘station’?
Ik spreek Antwerps met een accent. Mono ‘Antwaarps’ ivovanga muna npilama.
Helden uit Angola Bonga ”De populairste artiest uit Angola is Bonga. Hij is al verschillende keren komen optreden in Antwerpen”, zegt Destino Pedro Nsevilu. Bonga heet eigenlijk Jose Adelinho Barcelo de Carvalho en was in zijn jeugd een atleet die het tot het nationale team van Portugal bracht. Ondertussen was hij onder de schuilnaam Bonga wel actief als verzetsstrijder. Toen de Portugese geheime politie daar achter kwam, vluchtte hij in het begin van de jaren zeventig naar Nederland. Ook in Angola was hij al muzikaal actief, en zijn debuutplaat Angola 72 werd dan ook een soort politiek manifest. Zijn vroeger werk baseert zich vooral op de semba, een traditionele liedvorm waaruit later de Braziliaanse samba ontstond. Later ontwikkelde Bonga een meer cosmopolitische Afropop.
Fabrice Akwá Fabrice Alcebiades Maieco, troetelnaam Akwá, is aanvaller en kapitein van het Angolese nationale voetbalelftal. In zijn land geniet hij de status van een halfgod. Akwá begon zijn voetbalcarrière bij Atlético Petróleos Luanda. Later speelde hij in Portugal voor Alverca en Benfica, en in Qatar voor Al Wakra en Al Gharafa. In de Afrikaanse voorronde van het WK Voetbal 2006 zorgde Angola voor een stunt. De Zwarte Palancas, het nationale elftal, was in eigen huis niet te kloppen en daarbij ontpopte Fabrice Akwá zich tot dé grote held. In de kwalificatiereeks maakte hij vijf doelpunten. Toen hij de thuiswedstrijd tegen topfavoriet Nigeria met een doelpunt besliste (1-0) was hij op slag een supervedette. De beslissing in de voorronde viel op de allerlaatste speeldag. Angola moest gaan winnen in Rwanda. Maar het was een stroeve wedstrijd en Angola kreeg het moeilijk tot op het uur aanvoerder Akwá scoorde. Dankzij deze goal lukte het Angola om voor het eerst in de historie plaatsing voor het WK af te dwingen. Akwá hoopte te kunnen schitteren in Duitsland en zo een contract af te dwingen bij een Europese club. Maar op het WK maakte Akwá niet bepaald een denderende indruk. Angola verloor nipt met 0-1 van Portugal, speelde 1-1 tegen Iran en 0-0 tegen Mexico. Akwá speelt tegenwoordig bij Petro Atlético Luanda.
In Antwerpen wonen 392 Angolezen.
donderdag 9 oktober 2008
5
Gerardo Salinas ruilde Buenos Aires voor Antwerpen
“Hier geven hand, bij ons
Argentinië CHILI
PARAGUAY
Salta
Santa Fe
Rosario
D
STILLE OCEAAN
Cordoba
E
San Juan
Mendoza
N A
A P San Carlos de Bariloche
Posadas
Rio de la Plata
S
Gerardo Salinas.
Mar del Plata
M
A
ay
URUGUAY
Buenos Aires P
P A T A G O N I Ë
BRAZILIË
Uru gu
S
Parana
San Miguel de Tucuman Corrientes
Bahia Blanca Viedma
ATLANTISCHE OCEAAN
A R G E N T I N I Ë Comodoro Rivadavia Puerto Deseado
Rio Gallegos Falkland Eilanden
Ushuaia © GRAPHIC NEWS
Cape Horn
400km
Vijf presidenten in 12 dagen
O In 1816 verklaarden de Verenigde Provinciën van de Rio Plata zich onafhankelijk van Spanje. Later gingen Bolivië, Paraguay en Uruguay elk hun weg. Bevolking en cultuur van Argentinië werden zwaar beïnvloed door Europese immigranten, voornamelijk uit Spanje en Italië. Tot halverwege de twintigste eeuw werd de Argentijnse geschiedenis gedomineerd door het conflict tussen federalisten en unitaristen en tussen burgerlijke regeringen en militaire dictaturen. In 1976 werd het populistische perronisme afgelost door junta’s van legergeneraals. De nederlaag in de Falklandoorlog betekende ook het einde van de dictatuur. O In 2001 stortte de economie in, wat leidde tot een politieke crisis die in 12 dagen vijf presidenten dwong om af te treden.
Bijna met 41 miljoen Oppervlakte: 2,7 miljoen vierkante kilometer. Dat is 3/10de van de Verenigde Staten Officiële naam: Republica Argentina Hoofdstad: Buenos Aires Aantal inwoners: 40.677.350 Bevolkingsgroepen: blanken (meestal van Spaanse en Italiaanse komaf) 97%, mestizo (mix van blank en indiaans) en indiaans 3% Godsdiensten: Rooms-katholiek 97% Taal: Spaans Internet landencode:.ar Telefoon landencode: 54 Munteenheid: Argentijnse peso (ARS) Inkomsten: landbouwprodukten (van wijn tot vlees), petrochemie, textiel, staal, metaalindustrie. Plaats op de lijst van rijkste landen: 57/180
Spel tussen vier benen Wat maakt tango fascinerend en erotisch? Het is vreemd genoeg geen moeilijke dans, de basisfiguren zijn zelfs gemakkelijk. Het geheim van zijn schoonheid ligt in de roofdierachtige bewegingen. Het begint bij de beginhouding waarbij de man de vingers van zijn rechterhand net onder haar rechterschouderblad legt. Zij voelt een lichte rilling als hij beheerst enige druk zet op die arm. Zij gaat daar wat van achterover leunen waardoor de twee lichamen op heuphoogte(!) contact maken. Tango is improvisatie. Terwijl de dansers elkaar in de ogen kijken, kan er elke pas iets anders gebeuren. De passen van de leider en de volger zijn niet symmetrisch. Hij doet iets anders dan zij, waardoor er een spannend en onnavolgbaar spel tussen de vier benen van het paar ontstaat.
Gerardo Salinas (34) landde zeven jaar geleden in Antwerpen. Hij was geen politieke of economische vluchteling, maar een migrant van het soort dat hopeloos verliefd is.
”Elf jaar geleden had ik me voor- oorzaak van misverstanden.” genomen om na mijn studies “Bij ons wordt er veel gezoend, Buenos Aires te verlaten en met ook mannen onder elkaar. Niet de rugzak dwars door Zuidalleen broers of neven, maar ook Amerika naar Mexico te trekken. vrienden en zelfs vage kennissen. Toen leerde ik aan de universiteit In Antwerpen zie je zelfs tieners Eva kennen. Eigenlijk heette zij die elkaar de hand drukken. Dat Eefje, maar dat klonk niet in het is bij ons ab-so-luut ondenkbaar. Spaans. We werden verliefd en in In Buenos Aires wordt er plaats van naar Mexico ging het gezoend.” richting Europa. Eerst “Argentijnen zijn ook heel woonden we nog drie direct in hun taal. Ze jaar in zeggen waar het op Madrid, daarna staat. Dat is bij trokken we definiVlamingen nogal wat tief naar Antweranders. Die zeggen pen. Ik had letterhet verbloemd met kunde gestudeerd omwegen. Hier moet in Buenos Aires. In je driemaal vragen of Antwerpen haalde de gast nog soep wil. Gerardo ik aan de hogeschool Pas na de derde keer, Salinas het diploma sociaal geeft hij toe. In Buenos cultureel werk en kon ik Aires gebeurt het dat een aan de slag als stafmedewerker vriend om middernacht aanbelt. bij de Arenbergschouwburg.” Dan laat je hem gewoon binnen en schenk je hem een glas uit. Als hier iemand na Grijze hemels halfelf aanbelt, denk je meteen ”Antwerpen en Buenos Aires dat er iets ergs is gebeurd.” verschillen niet zodanig veel. Het zijn havensteden. En in tegenHeimwee stelling met wat jullie denken is Buenos Aires geen tropische “Of ik heimwee heb? Man toch. stad. Wij kennen winters en Heimwee is onze tweede grijze hemels.” natuur. Dat komt omdat de “De sinjoren en de porteños meeste Argentijnen afstammen (letterlijk: de havenbewoners) van migranten. Mensen die nooit hebben dezelfde aard: een grote hun geboorteland terugzagen. mond en een dikke nek. Het grote Mijn grootouders bijvoorbeeld verschil is dat Argentijnen veel komen uit Sicilië en Galicië. lichamelijker zijn. Tijdens een Tango is geen vrolijke muziek. gesprek raken wij de ander aan; Jullie denken dat de teksten de handen, de schouders, de rug. alleen maar liefde en passie Als je dat hier doet, is dat vaak beschrijven. Dat is niet zo. Vaak
“Hier moet je drie keer vragen of je gast nog soep wil.”
gaat het over een diep heimwee. In het DNA van de tango zitten vele wortels. Zowel Spaanse flamenco en Oost-Europese polka als Cubaanse en Afrikaanse muziek.” “Ik probeer een keer per jaar naar Argentinie te reizen om mijn moeder, mijn zussen en vrienden te zien.” “Vroeger was mijn heimwee ook gericht naar de straten en pleinen van Buenos Aires, maar dat is geminderd sinds ik een halve Antwerpenaar ben geworden.”
Cultuur Buenos Aires is een cultuurstad met vijfhonderd bibliotheken, zestig musea, vijftig theaters en 250 cinema’s. “De Argentijnen hebben een grote honger naar cultuur en de stad is dan ook een ware cultuurproducent. Subsidies zoals in Vlaanderen zijn er haast onbestaande en toch is het culturele leven er bijzonder levendig. Toen enkele jaren geleden het land door een zware economische crisis werd getroffen, werden in Buenos Aires meer theaterproducties op stapel gezet dan op Broadway.” “Ik ben zelf ook een cultuurvreter. Toen ik in Antwerpen aankwam, heb ik meteen Nederlands geleerd. Voor mij hoefde geen marsbevel: gij zult een taalcursus volgen en u integreren. Nee, ik wilde de taal kennen om Tom Lanoye, Jeroen
Murga verovert Amberes Gerardo Salinas is een Argentijnse Antwerpenaar van een wel heel kwiek soort. Zo is hij er in geslaagd om in de stad een nieuw fenomeen te lanceren: de murga.
”De murga-traditie komt uit Argentinië en Uruguay”, vertelt Salinas. “De mensen kwamen daar al dansend en zingend samen op straat om te protesteren tegen het heersende regime. Alleen zo konden ze hun grieven bekendmaken. In Buenos Aires maken ze al jaren deel uit van het straatbeeld: rondtrekkende kliekjes met muzikanten, acrobaten en dansers, al dan niet in bonte kostuums. ”Elke mur-
ga draagt zijn eigen stempel en de leden schrijven zelf de liedjes”, zegt Salinas. De murga is in heel wat Antwerpse buurten in amper twee jaar tot een vaste waarde uitgegroeid. Antwerpen heeft de toon gezet voor andere steden. Zo hebben Gent, Leuven en Mechelen vorig jaar eigen murga’s uit de grond gestampt. Elke murga -ondertussen zijn er al 18 in heel Vlaanderen- heeft zijn eigen kostuums, stijl én boekhouding. Hoogtepunt van het jaar is de murga-parade in juni, maar de murga’s leven een heel jaar door. Ze komen geregeld samen om te repeteren en ze treden op allerhande feesten en festivals op.
@ @
www.murga.be www.fiebre.be
Fata Morgana is de murga uit Berchem.
Helden uit Argentinië
tieners een kussen ze”
Eva Duarte de Perón Eva Maria Duarte de Perón (1919 - 1952) was de tweede echtgenote van de Argentijnse president Juan Perón en first lady van 1946 tot haar dood in 1952. Ze was niet politiek verkozen, maar had wel veel macht en invloed op het regeringsbeleid. Ze had een grote schare bewonderaars onder de armen en de arbeidersklasse van Argentinië wat belangrijk was voor de machtspositie van haar echtgenoot. Ze werd liefkozend Evita genoemd, wat zoveel betekent als ‘kleine Eva’. Haar Eva Perón-Stichting bouwde huizen en scholen en zorgde ervoor dat iedereen recht kreeg op dezelfde medische zorg. Tijdens haar leven was Evita de machtigste vrouw van Argentinië. Zij was omstreden en is dat tot op de dag van vandaag gebleven.
Voetbalgoden In Argentinië is voetbal onwaarschijnlijk belangrijk. Zo wordt Maradona beschouwd als een ware voetbalgod. Buenos Aires telt diverse voetbalclubs waarvan de belangrijkste zijn: Boca Juniors, River Plate, Racing, Independiente en San Lorenzo. De voetbalderby tussen Boca Juniors en River Plate geldt als de meest beladen derby ter Diego Maradona. wereld. Keerzijde van het fanatisme is dat Argentinië de meeste doden per jaar kent aan voetbalgeweld. Beroemde Argentijnse voetballers zijn o.a. Alfredo Di Stefano en Diego Maradona. In de Belgische competitie spelen o.a. bij Anderlecht Nicolas Frutos, Aernan Losada, Lucas Biglia en Nicolas Pareja. Bij Dender: Gabriële Iribarren. Bij Antwerp: Sevastian Setti en bij Beveren Luciano Olguin.
Che Guevara Ernesto Che Guevara werd in 1928 in Argentinië geboren. Hij studeerde als dokter af in 1953. Nadat hij moeilijkheden had gekregen met generaal Peron, kwam hij via Colombia en Guatemala terecht in Mexico. Daar leerde hij Raul en Fidel Castro kennen. Hij nam deel aan de succesvolle Cubaanse revolutie en werd minister. Hij droomde echter van de wereldrevolutie, liet alles achter en kwam in 1967 om het leven als een haveloze guerrillero in Bolivië. Sindsdien is hij een mythe voor wie zich links en opstandig noemt.
In Antwerpen wonen 32 Argentijnen.
donderdag 9 oktober 2008
Tien voor taal Lunfardo: straatdialect uit Buenos Aires. Een soort Bargoens, een dieventaaltje met veel verdraaide Italiaanse en Jiddische woorden. Goeiendag! Buenas! Goeienavond! Buenas Noches! Hoe maakt u het? Cómo estás? Mooi weer vandaag, niet? Lindo día, eh? Aha, u leest ook Gazet van Antwerpen. Ajá, vos leés la Gazeta de Amberes. Rijdt tram 24 tot aan de statie? Llega el ‘bondi’ 24 a la estación central? Ik hou niet van bloemkool met witte saus. No me gusta el coliflor con salsa blanca Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordt. Me parece que este año el Beerschot da la vuelta. Achter Kontich wonen ook nog mensen. Hay vida después de Kontich.
Ik spreek Antwerps met een accent. Yo ‘chamuyo’ Antwerps con un poco de acento.
Buen provecho! Eet smakelijk!
Chimichurri
Mevrouw Van Ballaer heet eigenlijk Maria del Carmen Torres
“Met Antwerpenaren heb je zelden echte gesprekken” Mevrouw Van Ballaer klinkt misschien een beetje saai. Maar eigenlijk heet zij Maria del Carmen Torres en komt ze uit Cordoba, Argentinië. Aha, dat is heel wat anders.
“Reizen naar Argentinië is duur. Het is ondertussen weer vijf jaar geleden dat we er zijn geweest. Gelukkig is er de telefoon en het internet.” “Contact met Antwerpenaren blijft moeilijk. Als ze horen dat Roger Van Ballaer werkte be- er uit als echte Argentijnen.” je van buitenlandse afkomst gin jaren tachtig als program- Maria del Carmen werkt als bent, beginnen ze dikwijls in manager voor Alcatel. In 1980 sociaal assistent bij de Federa- een soort van kinderlijk Enwas hij aan de slag in Argenti- ción Latinoamericana, waar ze gels te praten en stellen ze nië. In een dancing in Buenos migranten uit Zuid-Amerika dezelfde simpele vragen: wat Aires ontmoette hij Maria del begeleidt en wegwijs maakt. ik van Antwerpen vindt en of Carmen Torres. De twee wer- “Daar zijn bijzonder weinig ik het al gewoon ben. Echte den verliefd en negen maan- Argentijnse immigranten bij gesprekken komen zelden op den later trouwden ze. Het omdat Argentinië zelf een im- gang. De meeste vrienden heb jonge koppel verhuisde naar migrantenland is.“ ik bij de Latijns-Amerikaanse Antwerpen. “Mijn man en ik praten Spaans Federatie. Het zijn voornameMaria del Carmen: “De eerste tegen elkaar. Met onze zonen lijk Mexicanen, Peruvianen en jaren zat ik stikkapot van het spreken we Nederlands. Chilenen.” heimwee. Ik zag mijn papa in David en Miguel verstaan “Tussen een Belg en een Armijn gedachten. Hij was we- Spaans, maar spreken het gentijn bestaan twee essenduwnaar en was heel verdrie- niet. Ik kook op zijn Vlaams tiële verschillen. Als een Belg tig toen hij hoorde dat ik ver- en zelden op zijn Argentijns. afspreekt om twee uur, staat hij trok. Ik miste mijn Cordoba, Roger en ik zijn niet zo’n gro- er om twee uur. Zuid-Amerikamaar ook wel het bruisende te vleeseters. Toch houden we nen mag je verwachten vanaf Buenos Aires waar ik rechten af en toe een assado, de Ar- twee uur. Dat kan dus gerust studeerde.” gentijnse barbecue. Vanwege vier uur zijn. En onverwacht “En toen maakte ik een klik in de toevloed van migranten uit bij iemand voor de deur staan, mijn hoofd. Ik wilde niet langer Italië is in Argentinië de Ita- zorgt bij jullie voor ontreddejammeren en koos voor een liaanse keuken ook erg in trek: ring. In Argentinië spreiden leven in België. Roger en ik van pizza tot milanesa-schnit- ze de armen, gooien een extra kregen twee zonen. Miguel en zel. Er zijn daar evenveel piz- stuk vlees op de grill en kraken David zijn nu 25 en 23 en zien zeria’s als hier frituren.” een fles wijn.”
Argentijnen houden van vlees en dan vooral in grote hoeveelheden. Gemiddeld eet een inwoner van Argentinië zo’n 120 kilo vlees per jaar. Parrillada (ofwel mixed grill) is een bekend gerecht. Verder is orgaanvlees ook erg populair. Chimichurri is een typisch Argentijnse saus van pittige kruiden, die altijd bij het vlees wordt geserveerd. Ingrediënten • 2 rode uien • 4 teentjes knoflook • 2 tomaten • 2 groene Spaanse pepers • 5 eetlepels fijngesneden peterselie • 2½ dl olijfolie • 1½dl witte azijn • 2 theelepels zout • 1 theelepel grof gemalen peper Bereiding Pel de uien en de knoflook en snijd ze ragfijn. • Was de tomaten, verwijder de zaadlijsten en zaadjes van de Spaanse pepers en snijd tomaten en pepers fijn. • Was de peterselie, snijd de stengels af en snijd het blad fijn. Meng alle ingrediënten door elkaar en doe het mengsel in een aardewerken pot die afgesloten kan worden. Laat de pot met inhoud ongeveer 24 uur op kamertemperatuur staan. •
Volgende week: Armenië, Australië, Azerbeidzjan
Maria del Carmen Torres met haar man Roger en hun twee zonen Miguel en David.
Vereniging Latijns-Amerikaanse Federatie, Lange Lozanastraat 14, 2018 Antwerpen, 03-290.01.80, www.lafederacion.be. De federatie behartigt de belangen van LatijnsAmerikanen in Vlaanderen en organiseert recreatieve, educatieve en culturele evenementen.
Taalcursus
Restaurants
De Latijns-Amerikaanse Federatie helpt je ook om je Spaans te verbeteren. Zij nodigt daarvoor Latijns-Amerikaanse auteurs, acteurs en kunstenaars uit. De volgende gast is actrice Tita Merlio, die op 21 oktober naar het centrum komt.
“Er zijn in Antwerpen wel een paar zogenaamde Argentijnse restaurants, maar dat zijn geen echte Argentijnen. Ze grillen alleen het vlees op Argentijnse wijze”, zegt Maria del Carmen Torres.