donderdag 16 oktober 2008
VA N A F G H A N I S TA N T O T Z W I T S E R L A N D Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
blz.
2
Armenië Christian Vrouyr: “Ik koester mijn Armeense wortels”
blz.
4
Australië Craig Davidson: “Antwerpen ligt vlakbij Parijs”
Teksten: Maaike Floor, Patrick Van de Perre, Sacha Van Wiele Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s, illustraties: GVA, Ludo Mariën, Bert Hulselmans, Thomas Legrève, Wim Hendrix, Jan Van der Perre, AP
blz.
6
Azerbeidzjan Emin Aliyev: “De Antwerpse ontwerpers zijn te grote concurrenten” Eindredactie: Carine Tollenaere
donderdag 16 oktober 2008
6 Armenië GEORGIË
Gyumri
(Leninakan)
TURKIJE
Vanadzor
AZERBEIDZJAN Artsvashen
Sevan
(ARMENIË)
A R M E N I Ë Yerevan
50km
Sevan Meer
NagornoKarabakh
Sot’k
Angeghakoti AZERBEIDZJAN (Naxcivan)
Kapan
Christian Vrouyr, tapijthandelaar
“Ik koester mijn Armeense wortels”
IRAN © GRAPHIC NEWS
Armenië adopteerde als eerste christendom
O 4de eeuw: Armeniërs zijn trots dat hun land als eerste het christendom omarmde. O In de loop van de geschiedenis werd Armenië bezet door onder anderen Vroegchristelijke kerk. de Romeinen, de Byzantijnen, de Arabieren, de Perzen en de Ottomanen. O 1914-1918: tijdens de Eerste Wereldoorlog was het westelijke deel van Armenië bezet door het Ottomaanse rijk. Sedert 1828 was het oostelijk deel in handen van Rusland. O 1920: de Sovjetlegers vallen Armenië binnen. O 1988: oorlog tussen Armenië en Azerbeizjan breekt uit over het gebied NagornoKarabach. O 21 september 1991: onafhankelijkheid. O 1994: wapenstilstand met Azerbeidzjan. Hoofdstad: Jerevan Staatsvorm: republiek Oppervlakte: 29.800 km² Bevolking: bijna 3 miljoen inwoners Taal: Armeens en Russisch Grondstoffen: kleine voorraden aan goud, koper en zink Terrein: berglandschap met als hoogste berg de Aragats Lerrnagagat met 4.090 meter Levensverwachting: 72,4 jaar (mannen: 68,7 jaar, vrouwen: 76,5 jaar) Werkloosheid: 7,1% Bevolking onder de armoedegrens: 26,5% Export: ruw ijzer, koper, diamant, mineralen Internet landencode: .am
Christian Vrouyr spreekt gepassioneerd over zijn Armeense wortels en over zijn tapijten. Al sedert 1920 is de tapijtzaak gevestigd aan de Komedieplaats tegenover de Bourlaschouwburg. Hoewel hij tapijten verkoopt van over de hele wereld, staat op de vitrine ’Armeense tapijten’. “Mijn grootvader wenste met het opschrift duidelijk te maken dat na de Armeense genocide er nog steeds Armeniërs op deze wereld rondliepen”, zegt Vrouyr. Het Belgische hoofdstuk van de Armeense familie Vrouyr begint rond de vorige eeuwwisseling. De overgrootmoeder en overgrootvader van Christian Vrouyr belandden los van elkaar in België. De grootvader rolt in de tapijtenhandel en ontmoet zijn toekomstige vrouw in Antwerpen, de dochter van zijn overgrootmoeder. “Grootvader was een begenadigd vioolspeler”, zegt Vrouyr. “Tijdens de Eerste Wereldoorlog vluchtte mijn familie naar Nederland, want allen hadden een Turks paspoort. Duitsland en Turkije vormden toen een alliantie. Mijn grootvader begon in Den Haag
met een tapijtwinkel. Na de oorlog keerde de familie terug naar Antwerpen. Ze zochten een nieuwe plek voor de winkel. De Meir was toen al te duur. Uiteindelijk belandde de familie aan de Komedieplaats.” De vader van Christian Vrouyr zat bij het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Hij werd gevangen en overgebracht naar de kampen. Daar bracht hij de oorlogsjaren door. Na de oorlog reisde vader naar onder meer Iran en Rusland. De winkel groeide en palmde drie panden in.” De meeste Armeniërs vluchtten na de genocide naar Frankrijk. Sommigen reisden door naar België.
Tapijten De Armeense tapijten ondergingen twee fasen. “Tot 1920, dus vóór de Sovjets de Kaukasus introkken, bestond de tapijtproductie uit huisvlijt. De tapijten waren niet groter dan 1,80 m op 1,20 m. De Kaukasus ligt hoog en het is er koud. De woningen waren klein en dus ook de weefgetouwen. De tapijten hebben inscripties.” “Na de Russische revolutie werden de tapijten fijner. Er werden meer knopen gemaakt. Het idee was hoe fijner, hoe beter. Er ontstonden grote ateliers. Het spontane karakter ging verloren. Je kreeg toen kille, koude en weinig boeiende tapijten.” Ondertussen is er weer een opleving van
Armeense genocide De terechtstelling van enkele duizenden leden van de Armeense elite op 24 april 1915 in Constantinopel, het huidige Istanbul, wordt beschouwd als de start van de Ar- Monument in Jerevan meense genocide. ter nagedachtenis van Het Ottomaanse de slachtoffers van de regime besliste om genocide. alle Armeniërs te deporteren om zo een einde te maken aan een reeks opstanden. De cijfers over het aantal slachtoffers lopen uit elkaar. De meeste Turkse historici houden het op 200.000 tot 500.000 slachtoffers. Turkije ontkent dat er sprake was van een genocide. Armeense en westerse historici spreken van 600.000 tot anderhalf miljoen slachtoffers. De deportaties en de moorden in Armenië zorgden voor een Armeense diaspora. In Antwerpen wonen
682
Armeniërs.
Bari agorjak Eet smakelijk!
Sjaslik van lamsniertjes Bereidingstijd 20-30 minuten Aantal personen: 3 Omschrijving In het recept wordt de sjaslik geroosterd boven een houtskoolvuur, maar bakken in een pan met wat olie kan ook. Ingrediënten 500 g lamsnierstuk met 2 niertjes, 1 gesnipperde ui, fijngehakte peterselie, 1 el azijn of citroensap, 1/2 citroen, vers korianderblad, vers basilicumblad, fijngeknipt bieslook, zout, peper Voorbereiding De marineertijd is 2-3 uren. Spoel het vlees met de niertjes schoon en verwijder de zenen en de bloedvaten. Snijd het vlees een keer door en halveer de nieren. Leg het vlees met
de nieren in een stenen kom en strooi er wat zout en peper over. Strooi er de ui en wat peterselie over. Bedruppel met azijn of citroensap en zet de kom afgedekt 2-3 uren op een koele plaats. Bereidingswijze Rijg de stukken vlees om en om met de halve nieren aan een spies en rooster ze boven een houtskoolvuurtje. Draai de spies regelmatig. Haal het vlees van de spies en garneer voor het serveren met schijfjes citroen, koriander, basilicum en bieslook.
Bekende Armeniërs Charles Aznavour, zanger (foto)
Christian Vrouyr op een van zijn tapijten: “Vooral de manier waarop de knoop wordt gelegd maakt de Armeense tapijten zo bijzonder. “
Aram Chatsjatoerjan, klassiek componist Cher, zangeres Herbert von Karajan, dirigent Andre Agassi, tenisser
op of ’de hand’ waarmee de knoop wordt gelegd. De tapijten bestaan uit Perzische knopen, maar zijn op een typisch Armeense manier geknoopt. Ik vergelijk het steeds met een moeder die drie dochters heeft. Elke dochter breit een trui. De moeder kan zien aan de steken wie welke trui heeft gebreid.” Vrouyr spreekt met een ongelooflijke passie. In zijn winkel is een bibliotheek over tapijten. Iedereen is welkom voor opzoekingswerk. “Ik kreeg de volledige vrijheid van mijn vader om te kiezen wat ik wou doen. Ik studeerde filosofie, maar uiteindelijk stapte ik toch in zijn voetsporen. Ik erfde een instituut in Antwerpen. Bovendien geniet ik ervan om mijn kennis te delen met anderen.”
Armeense cultuurvereniging Nuard 03-325.95.01, 0497-30.40.92 www.armenian.be
Shahnur Minasyan
“In Antwerpen wonen zo’n 3.000 Armeniërs” Shahnur Minasyan is voorzitter van de jongerenafdeling van de Armeense culturele vereniging Nuard. “Wij schatten dat er in Antwerpen zo’n 3.000 Armeniërs wonen”, zegt Minasyan. “Veel Armeniërs staan niet ingeschreven of hebben intussen de Belgische nationaliteit.”
100% Belg Vrouyr: “Ik ben 100% Belg, maar ik heb Armeense wortels. Ik zou het zelfs moeilijk hebben om in Armenië te wonen. Ik koester mijn familiegeschiedenis en mijn culturele achtergrond. Het is een laatje extra in mijn grote kast. Ik ben heel actief binnen de gemeenschap. Mijn vader organiseerde nog mee het eerste optreden van Chatsjatoerjan in België.” Het verhaal van de familie Vrouyr blijft onlosmakelijk verbonden aan de tapijthandel. Zijn dochter neemt de zaak over. “Ook zij kreeg de vrije keuze”, zegt Christian Vrouyr trots. de Armeense tapijten. “Die kwam er onder impuls van de Armeense tapijthandelaars in de Verenigde staten. Ze bliezen de verlaten ateliers nieuw leven in. De tapijten beantwoorden aan de hedendaagse smaak.” Wat maakt Armeense tapijten typisch Armeens? “Het is vooral de manier waar-
Tapijthandel Vrouyr Komedieplaats 4-8 03-232.36.87 www.vrouyr.com
Tien voor taal Goeiendag! Bari or Goeienavond! Bari yereko Hoe maakt u het? Inchpes eq? Ik hou van je. Yes sirum em qez Mooi weer vandaag, niet? Lav yexanak e che aysor? Aha, u leest ook Gazet van Antwerpen. Aha, uremn duq el eq Gazet van Antwerpen kardum? Rijdt tram 24 tot aan de statie? 24 hamari tramvaye gnum e minchev statie? Ik hou niet van bloemkool met witte saus. Yes chem sirum tsagkakagamb spitak sousov Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordt. Indz tvum e vor Germinal Berschote ays tari chempion kdarna. Achter Kontich wonen ook nog mensen. Kontichits ayn kogm el en mardik aprum Ik spreek Antwerps met een accent. Yes aroganutyamb em gosum Antwerpeni xoseladzeve.
Dansers eren geboorteland De dansgroep Barekamutiun of Vriendschap is opgericht in mei 2001 in Borgerhout. Het doel is het opfrissen en bewaren van de rijke folklore en tradities en de Armeniërs betrekken bij hun cultuur. De dansers en danseressen dragen allen de nationale klederdracht van Armenië en dansen enkel de traditionele dansen uit hun geboorteland. Barekamutiun bestaat uit een 30-tal dansers tussen 6 en 18 jaar. De groep heeft met succes opgetreden op tal van nationale en internationale festivals.
i
De dansers zijn te bewonderen op zaterdag 18 oktober om 17.15u op het De Coninckplein in Antwerpen.
De dansgroep Barekamutium of Vriendschap.
In Antwerpen leven volgens Minasyan ondertussen drie generaties Armeniërs. “De eerste golf vluchtte met de Armeense genocide in 1915. Ze kwam eerst in Brussel, maar sommigen trokken uiteindelijk naar Antwerpen. Een tweede migratiegolf kwam in de jaren vijftig, zestig en zeventig. Armeniërs uit Syrië, Iran en Turkije verhuisden naar Antwerpen. Ze vestigden zich als handelaars in tapijten en diamant. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kwam de laatste migratiegolf naar Antwerpen.” Minasyan kwam met mijn ouders, broers en zussen in 1999 in Antwerpen aan. “België was mij niet onbekend. Ik reisde in 1994 en 1998 met een traditionele dansgroep naar festivals in Namen en West-Vlaanderen. Wij woonden in de Armeense hoofdstad Jerevan. De politieke situatie in het land was zeer slecht. Het was een zware beslissing om ons vaderland te verlaten. Armeniërs hebben een sterke band met hun land. Armenië is een christelijke enclave tussen islamitische landen. Wij moesten steeds vechten voor ons geloof. We leefden afgesloten van de wereld en we beschikten niet over een toegang naar de zee. Dit gaf ons een sterke identiteit.” “In 2001 richtte mijn vader de Armeense organisatie Nuard op. Het is de naam van de eerste Armeense koningin. We tellen zo’n zeshonderd actieve leden. Nuard heeft een zondagsschool, een tijdschrift, een jongeren- en een vrouwenafdeling en een dansgroep. We verzamelen de Armeniers om samen de problemen te bespreken en naar een oplossing te zoeken”, zegt Minasyan.
Armeense graven op Schoonselhof De aanwezigheid van de Armeense gemeenschap in Antwerpen is ook te merken op de begraafplaats Schoonselhof. De graven vallen op door hun specifieke gedenksteen of khachkar (khach=kruis, kar=steen). De khachkar is een rechtopstaande, rechthoekige steen op een rechthoekige basis, met inscripties en motieven waarbij het kruis als christelijk symbool doorgaans het centrale element vormt. De bovenzijde is meestal een kroonlijst. De kruissteen is net als de kerken naar het oosten gericht. In Armenië wordt men traditioneel begraven met het hoofd naar het oosten, kijkend naar het khachkar aan de voeten.
@
www.schoonselhof.be
donderdag 16 oktober 2008
7 Australië OOST-TIMOR Arafura Zee Timor Zee
Darwin
INDISCHE OCEAAN
Derby
Townsville QUEENSLAND
Rockhampton
AUSTRALIA
Brisbane
SOUTH AUSTRALIA
Geraldton
Koraal Zee
Cairns
NORTHERN TERRITORY
Alice Springs WESTERN AUSTRALIA
PAPUA NIEUW-GUINEA
Kalgoorlie
NEW SOUTH WALES
Perth
Newcastle
STILLE OCEAAN
INDONESIË
Sydney Albany
VICTORIA
Adelaide
Canberra Tasman Zee
Melbourne
500km
INDISCHE OCEAAN
© GRAPHIC NEWS
TASMANIË
Hobart
Jonge natie Australië is het grootste eiland ter wereld en ligt afgezonderd van de rest van de bewoonde wereld. Alleen Nieuw-Zeeland ligt relatief in de buurt. Tot 1606 was Australië onbekend gebied. Behalve dan voor de Aboriginals, de oorspronkelijke bevolking van het eiland.
O 1606: de Nederlandse ontdekkingsreiziger Willem Janszoon arriveert in Noord-Australië en was zonder het te weten de eerste Europeaan op het eiland. O 1770: ontdekkingsreiziger James Cook verklaart de oostkust tot Brits gebied en doopt het New South Wales. O 1778: de Britten verbannen 750 gevangenen naar Australië. Ze worden vergezeld door evenveel soldaten. O 1788: Sydney wordt gesticht en is in feite niet meer dan een grote gevangenis. Nu wonen er 3,5 miljoen mensen. O 1868: het gevangenentransport vanuit het Verenigd Koninkrijk wordt gestopt. Ondertussen wonen er 160.000 veroordeelden in Australië. O 1900: van de oorspronkelijk ruim 300.000 Aboriginals blijven er nog 60.000 over. De rest werd Europees opgevoed, opgejaagd of vermoord tijdens gevechten. O 1901: Australië wordt een zelfstandig lid van het Britse Gemenebest. De jongste jaren vaart het land steeds meer een eigen koers. O 1967: in een referendum wil 90 procent van de Australiërs Aboriginals laten meestemmen. Twee jaar later wordt er voor het eerst een Aboriginal in het parlement verkozen. O 2000: de Olympische Spelen vinden plaats in Sydney. O 2008: de sociaaldemocraat Kevin Rudd is sinds 2007 premier van Australië.
Groot land, weinig volk Officieel: parlementaire democratie Hoofdstad: Canberra Oppervlakte: 7.686.850 km² Aantal inwoners: 21 miljoen Levensverwachting: 79,1 jaar (mannen), 84 jaar (vrouwen) Talen: Engels. 11% spreekt een Aboriginal-taal Godsdiensten: katholieken (26.4%), Anglicanen (20.5%), andere christenen (20.5%) Munteenheid: Australische dollar Telefoon landencode: +61 Internet landencode: .au Bevolkingssamenstelling: blanken (92%), Aziaten (7%), Aboriginals, anderen (1%) Export: steenkool, ijzer, goud, vlees, wol, aluminium, machines en transportmateriaal.
In Antwerpen wonen
66
Australiërs.
Craig Davidson danst bij Ballet van Vlaanderen
“Het voordeel van Antwerpen? Het ligt vlakbij Parijs” “Wonen er 66 Australiërs in Antwerpen? Da’s veel.” Craig Davidson (25) kent er welgeteld twee en die werken net zoals hij bij het Ballet van Vlaanderen. Craig is balletdanser en woont intussen 5 jaar in Antwerpen. “Ik ben opgegroeid in de buurt van Melbourne. Dat wil zeggen op enkele honderden kilometer ervandaan. Tja, voor ons is dat nog steeds vlakbij.”
het geval. Antwerpenaars maken nog tijd vrij voor een sociaal leven. Op zondag zijn hier bijvoorbeeld nog altijd veel winkels gesloten. In Australië is dat ondenkbaar. Maar ook dat zal hier wel veranderen neem ik aan. Wat er nog anders is? Wel, euh, dat Parijs vlakbij ligt bijvoorbeeld”, lacht de balletdanser.”
Over de afkomst van Craig valt niet te discussiëren. Zijn tongval houdt het midden tussen Engels en wat er doorgaans in de Verenigde Staten wordt gesproken. Het dansen bracht de man naar Europa, waar hij een aantal maanden aan de slag was bij het Fins ballet. En toen kwam Antwerpen. “Ik ben naar hier gekomen voor mijn werk. Het had evengoed elders kunnen zijn. Maar ondertussen begin ik Antwerpen vrij goed te kennen en het bevalt me hier wel. Naar Australische normen is dit een vrij kleine stad. De meeste plekken zijn op loopafstand en je hoeft nooit ver te zoeken naar een winkel of een café. Maar toch heeft Antwerpen ook iets inter-
En dan het Ballet van Vlaanderen, ondertussen uitgegroeid tot een van de betere gezelschappen in de wereld. “Wie in Australië in het milieu zit, kent ons gezelschap wel en heeft er ook de nodige waardering voor. Dankzij dit gezelschap heb ik trouwens al een flink stuk van Europa gezien. Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, Italië ... Maar ook in New York hebben we opgetreden. Dat zegt toch wel iets over ons, denk ik.” Waar Craigs toekomst ligt is ook voor hem onduidelijk. “Voorlopig bij het Ballet van Vlaanderen en als mijn contract wordt verlengd, wil ik graag langer blijven. Maar dat zijn zaken die je moeilijk kunt plannen.” Of hij zich definitief in Antwerpen
nationaals. Met de hippe modebuurt bijvoorbeeld”, zegt Craig. De danser vindt de Antwerpenaars open en warm. “Contact zoeken is hier nooit een probleem, ook al spreek ik nog steeds niet veel Nederlands. De Finnen zijn iets afstandelijker, al zijn ook zij sympathieke mensen als je ze leert kennen. Maar die afstand bij de eerste kennismaking is er in Antwerpen niet.”
Sociaal leven Waarin verschilt Australië nu van Antwerpen en bij uitbreiding Europa? Craig Davidson denkt na. “De Australische steden draaien op een 24 uurseconomie. Alles gaat onafgebroken door. Dat is hier niet
Familieband
Gemma Porter bleef tijdens haar wereldreis
”Aussies zijn trots op Gemma Porter (26) loves it to be an Australian, maar na drie jaar voelt ze zich ook thuis in Antwerpen. ”De meeste Australiërs zijn trots op hun land. Daarom verwondert het me dat het voor veel Vlamingen een last lijkt om Belg te zijn. Het leven is toch goed hier!” Nog steeds neemt Gemma af en toe een foto als ze ’s nachts langs de kathedraal fietst. ”Het is gewoon zó mooi. En ik houd ervan om door de stad te fietsen. In Australië heeft iedereen een auto en ben je altijd lang onderweg voor je ergens bent. Hier fiets je zo van de ene kant van de stad naar de andere. En daarbij bots je voortdurend op bekenden.” De verbazing over het compacte formaat van de stad waar ze woont, geldt trouwens ook voor het hele land. ”Je kan een trein nemen en binnen een uur ben je in het buitenland. Je kunt je niet voorstellen hoe ’amazing’ dat is voor mij. In Australië kun je trein na trein na trein na trein nemen, en je bent nog altijd in je eigen land.” Gemma groeide op in de buurt van
besloot ze de wereld te verkennen. ”Ik ben alleen nooit teruggekomen. Oeps! Op een reggae-festival in Nederland kwam ik Alpha tegen, uit Guinée. Het was liefde op het eerste gezicht. Ik heb hem een paar weken na die eerste ontmoeting opgezocht in Antwerpen, en ik ben blijven hangen.” Het is moeilijk om hier werk te vinden als actrice. ”Ik hoopte een Engelstalig gezelschap te vinden, maar dat bestaat blijkbaar niet. Dus werk ik nu in de Lunchbox, een restaurantje/bar op het Theaterplein. Ook heel leuk. Er komen hier veel mensen uit de theaterwereld, want de schouwburg en de Arenberg zijn hier dichtbij.” Alleen valt het Gemma soms wel tegen dat de klanten in Antwerpen zo ongeduldig kunnen zijn. ”Hiervoor heb ik ook in een bar gewerkt. En de toon die mensen soms aanslaan, verbaast me. In Australië blijven klanten altijd beleefd.” Gemma trouwde begin dit jaar met haar vriend, op het Antwerpse Gemma: “Waarom vinden veel Vlamingen het een last om Belg stadhuis. ”Mijn hele familie was te zijn? Het leven is hier goed!” er en iedereen was onder de indruk van dat mooie gebouw. De Melbourne, en studeerde drie jaar ambtenaar had eerst gezegd dat geleden af aan de toneelschool. de ceremonie helemaal in het Maar in plaats van te gaan werken, Nederlands zou zijn maar toen ze
Ayers Rock, de beroemdste rots en het nationaal symbool van Australië.
Over AC/DC en Nicole Kidman Australië is beter vertegenwoordigd in uw leven dan sommigen op het eerste gezicht zouden vermoeden. Schrijvers, zangers en acteurs van Down Under.
Zangers De hardrockgroep AC/DC is puur Australisch en komt in maart van volgend jaar naar Antwerpen. Ook Midnight Oil en natuurlijk Kylie Minogue zijn Aussies.
Acteurs
zou willen vestigen? “Ik heb de stad en de mensen leren waarderen en de manier van leven in Antwerpen bevalt me zeer goed. Dus ja, ik kan me iets voorstellen bij hier blijven wonen. Maar er spelen nog een boel andere dingen mee ook natuurlijk. Mijn familie woont in Australië en ik weet niet of ik de rest van mijn leven zo ver van hen zou willen wonen. Familie en vrienden zijn misschien wel de belangrijkste zaken die me aan thuis binden”, zegt Craig Davidson. In de refter van het Ballet van Vlaanderen mijmert de Aussie even over thuis. De zaal loopt leeg, want het is alweer tijd voor de volgende repetitie. Veel buitenlands volk in de zaal trouwens. Cubanen, Fransen, Canadezen. De voertaal is Engels, Frans en een mengeling van van alles wat. Een smeltkroes, net zoals Antwerpen zelf.
Australiër Craig Davidson: “In Antwerpen zijn de meeste plekken op loopafstand en je hoeft nooit ver te zoeken naar een winkel of een café.”
steken in Antwerpen
hun land”
De koala is een nationaal symbool van Australië.
Schrijvers Auteur Peter Carey won twee keer de Booker Prize en werd onder meer bekend met Zijn verborgen bestaan.
Tien voor taal Goeiendag! Aussie slang of Hi! typisch Australisch helpt altijd om het ijs Australië te breken, maar met Oz gewoon Engels kom Schaap je ook al een heel Jumbuck eind. Net zoals de Pommy’s (Engelsen). Zeer goed Mickey Mouse Kilometer Click Vriend Cobber Ademtest Blow in the bag Een goed idee Good oil Voedsel Tucker Een afspraak maken Tee Up
Eet smakelijk! Yummy!
Gemma over:
Australische cultuur
Australian Ice
Outback Luke
”In Australië is er een bekende mop: wat is het verschil tussen Australië en yoghurt? Yoghurt heeft cultuur, Australië niet. We hebben wel invloeden uit de hele wereld, ook in de keuken. Je vindt bij ons veel Brits, Indiaas en Aziatisch eten.”
”Bij ons is Nieuw-Zeelands ijs juist speciaal, heel puur. Dus vind je bij ons overal icecream from New-Zealand. Ik was dus best wel verbaasd dat het Australische ijs hier een begrip is. ”
”Iedereen was hier vorig jaar wild enthousiast over Outback Luke, van de realityshow op Vijftv, maar ik vond die Luke niets. Zo’n echte Australische macho van de outback. Nee, ik vind de mannen hier veel leuker. Eerlijker en gevoeliger. Ze kunnen ten minste over iets anders praten dan over Australian football.”
Australiërs zitten in de diamant zag hoeveel Australiërs er waren, is ze het snel gaan vertalen. Heel lief.” Gemma is nog een paar keer teruggeweest naar Australië. Om familie te bezoeken. ”Als ik daarna weer in Antwerpen kwam, dacht ik: hè hè, ik ben weer thuis. Maar ik voel me nog wel een echte Australische. Als ik kinderen krijg, wil ik dat ze down-under opgroeien. Als ik na maanden in Antwerpen naar Australië ga, voelt dat toch als mijn échte thuis. Zeker als ik op het vliegveld van Melbourne de security zie staan, met hun glimmende zonnebrillen. Een klein detail, maar dat doet me wat.”
Dan zitten we natuurlijk bij Neighbours of Buren met onder anderen Jason Donovan. Nicole Kidman (jawel) is bekend van films zoals Moulin Rouge en The Hours.
Wat doen Australiërs in Antwerpen? Handelen in diamant bijvoorbeeld en dat is voor niet-kenners misschien een verrassing. Naast Congo is Australië de grootste producent van industriële diamant. Australië heeft in Antwerpen een eigen verkoopkantoor voor zijn diamanten, wat een deel van de Australische aanwezigheid verklaart. Verder zijn er ook Australiërs actief in de haven van Antwerpen en in de import- en exportsector. Het gaat telkens om relatief kleine groepen en het verloop is groot omdat sommige
zakenmensen voor kortere periodes van een jaar of minder in Antwerpen wonen en werken.
Belgisch ijs En dan is er Australian Home Made Ice Cream, met filialen in Antwerpen en de rest van België. Maar de vlag dekt de lading niet, want dit is een Belgisch bedrijf dat verder weinig te maken heeft met de Australiers. Wat wel 100% Australisch is, is Cash Converters. Dat bedrijf heeft sinds kort onder meer in de Antwerpse Carnotstraat een filiaal. In deze winkel kunnen tweedehandse spullen gekocht en verkocht worden.
De Australische keuken is niet in één woord te vatten. De van oosprong Angelsaksische pot is in de loop der jaren beïnvloed door de Aziatische keuken. Typisch voor Down Under is een recept met kangoeroe. Probeer eens met mango. • 600 gram kangoeroesteaks • 150 gram boter • 50 gram geraspte kokos • 2 dl kokosmelk • 2 dl fond • 1 eetlepel suiker • 2 mango’s • 1 mestpunt kaneel • peper en zout De mango’s schoonmaken en fijnsnijden. De mango’s in gesmolten boter gaarstoven en warm houden. Bak de filets bleu, haal ze uit de pan. Verdun het bakvet met kokosmelk en de fond. Op smaak brengen met zout, peper en kaneel. De saus tot halve hoeveelheid laten inkoken. Nadat de saus gezeefd is, doorroeren met een klontje boter. De mango met de suiker carameliseren en verspreiden over de borden. Vlees in plakjes snijden en eveneens over de borden verdelen. Lepel de saus over en rond het vlees en de mango. Werk vervolgens met geraspte kokos.
donderdag 16 oktober 2008
8 Sovjetkampioen
Azerbeidzjan GEORGIË
RUSLAND
Xacmaz Saki
Ganca
Mingacevir
Sumqayit
AZERBEIDZJAN Kurdamir
Baku
NagornoKarabakh
ARMENIË
Ali Bayramli Naxcivan
KASPISCHE ZEE
Xankandi AZERBEIDZJAN (Naxcivan)
IRAN
Astara 100km
© GRAPHIC NEWS
Tussen Azië en Europa
O Azerbeidzjan behoorde tot 1991 tot de SovjetUnie. Daarvoor was het tussen 1918 en 1920 even onafhankelijk. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd Azerbeidzjan opnieuw onafhankelijk. Al werd de politieke agenda de eerste jaren beheerst door de oorlog met Armenië om Nagorno-Karabach, een Armeense enclave op Azerbeidzjaans grondgebied die in 1991 de onafhankelijkheid uitriep. Het conflict eiste 30.000 levens. O In 1994 werd er een wapenstilstand getekend. Azerbeidzjan verloor ongeveer 16% van zijn grondgebied en heeft nog steeds te kampen met veel vluchtelingen uit het grensgebied. Eén op de zeven Azerbeidzjanen is vluchteling. O Op papier is het land een democratie, maar in de praktijk lijkt het wel op een dictatuur. Demonstranten worden hard aangepakt door de politie en er is een strenge censuur. Overal in het land hangen posters van president Ilham Alijev. O De eerste bewoners President Ilham van Azerbeidzjan wa- Alijev. ren Turkse bevolkingsgroepen uit Centraal-Azië. Aan het eind van de vijftiende eeuw veroverden de Perzen het gebied. De Russen probeerden in de achttiende eeuw meer invloed te krijgen. Na de RussischPerzische Oorlog (1804-1813) werd het toenmalige Azerbeidzjan opgesplitst in twee delen. Het zuidelijke deel maakt nu deel uit van Iran.
Olie erg belangrijk Officieel: Azarbaycan Respublikasi Hoofdstad: Bakoe Oppervlakte: 86.600 km² Aantal inwoners: 8,17 miljoen Levensverwachting: 62,2 jaar (mannen), 71 jaar (vrouwen). Talen: de meeste mensen spreken Azeri. Een taal met veel Turkse, maar ook Arabische, Perzische en Russische invloeden. Een klein deel van de bevolking spreekt Russisch, Armeens, Perzisch, een Iraanse taal of de Kaukasische taal Lezgisch. Godsdiensten: De meerderheid van de Azerbeidzjaanse bevolking is moslim 93.4%, maar er zijn ook Russisch-Orthodoxen (2.5%) en Armeens-Orthodoxen (2.3%). Overige: 1.8%. Een hoofddoek is niet verplicht in Azerbeidzjan. In Bakoe staat een standbeeld van de eerste vrouw die vrijwillig haar hoofddoek afdeed. Munteenheid: Azerbeidzjaanse Manat (AZN) Telefoon landencode: + 994 Internet landencode: .az Bevolkingssamenstelling: 90% Azeri, 2,5% Russen, 3,2% Dagestani, 2,0% Armeniërs, 2,3% overige. Export: olie is het belangrijkste exportproduct. Plaats op de lijst van rijkste landen: 98/177
In Antwerpen wonen
142
Azerbeidzjanen
Uren was Lev Kotchkin (55) in de Kaspische Zee te vinden. Maar dat was vroeger, toen hij nog in Azerbeidzjan woonde. Voor hij met zijn vrouw Vera Mironova (55) naar België vluchtte, was Lev een bekende ’onderwatersporter’. “Dat was in de jaren zeventig een nieuwe sport, die heel populair was in de Sovjet-Unie.” Lev Kotchkin had een heleboel medailles en onderscheidingen. Hij was sporter, coach en ook nog eens de jongste deelnemer van het kampioenschap in 1973. En dat was een aparte onderscheiding waard. “Ik was twintig en zat op de sportacademie. In Rusland bestond die onderwatersport al langer. Bij ons was die vrij nieuw. De sport bestond uit drie onderdelen: schieten boven water, met een harpoen onder water schieten op een doel, en dan vrij jagen op vissen in zee, een meer of een rivier. De vangst werd dan gewogen en beoordeeld. Hoe groter de vis, hoe beter.” Lev was de enige trainer die zelf ook sportte. “Zowel mijn leerlingen als ikzelf wonnen prijzen. De kampioenschappen waren in de hele Sovjet-Unie en daarbuiten. Er waren ook wedstrijden in Bulgarije en Joegoslavië, maar de communistische partij besliste dat ik niet mee mocht omdat ik te jong was.” Het is een van de nadelen van de Sovjet-Unie. “De partij had overal iets over te zeggen. Maar verder was die Sovjetperiode een gelukkige tijd voor ons. Mensen in België denken vaak dat we het slecht hadden achter het IJzeren Gordijn. Rijk waren we niet nee, maar het was een fijne periode omdat iedereen goed met elkaar omging.” Dat veranderde vanaf het eind van de jaren tach-
Lev Kotchkin was topsporter en coach in Azerbeidzjan tig, toen het uiteenvallen van de Sovjet-Unie dichterbij kwam en er nationalisten actief werden. “We zijn geen Azeri, we zijn van Joods-Russische afkomst”, vertelt Lev. “Daardoor werden we anders behandeld. Vera en ik hadden toen een duikbedrijfje opgericht, voor onder andere het onderhoud van koelinstallaties onder water. Daarvoor reisden we veel. Ineens voelden we ons overal vreemdeling. In Moskou kregen we vijandige re-acties omdat we geen Russen waren, in Azerbei-dzjan omdat we geen Azeri’s waren.” Vera knikt. “Dat werd steeds erger. De sfeer was vijandig. We moesten steeds ons paspoort laten zien op straat.” Er werden ook mensen bedreigd. “Ik wil liever niet op de details ingaan”, zegt Lev. “Maar we konden daar uiteindelijk beter weg. In 1994 namen we de trein naar België. Hier was iedereen vriendelijk, iedereen glimlachte naar ons. Eerst woonden we in Brugge, en daarna al gauw in Antwerpen. Brugge is een perfecte stad, maar in Antwerpen voel ik me meteen thuis.” Het koppel woont op Luchtbal. Lev is chauffeur bij De Antwerpse Rolkar vzw, om minder mobie-le mensen te vervoeren. “Ik heb veel collega’s die niet uit Antwerpen komen. Iedereen is heel vriendelijk. Dat is een beetje ons handelsmerk.” Vera werkte in Bakoe als economisch ingenieur,
Emin Aliyev maakt kleding en past oude modellen aan
“De Antwerpse ontwerpers zijn te grote concurrenten” Azerbeidzjaanse winkels zijn er niet in Antwerpen. Op één bijzondere zaak na. Emin Aliyev (39) is ontwerper en kleermaker en doet in The Final Touch veel meer dan een broek inkorten of een taille versmallen. Emin Aliyev werkt samen met Yohji Yamamoto, Louis Vuitton en Veronique Branquinho, om maar een paar namen te noemen. Al had hij zelf ook een ontwerper à la Dries Van Noten kunnen zijn. “Ik heb de mode-academie in Sint-Petersburg gevolgd. Het atelier in Bakoe waar ik werkte, stuurde me daarheen. Ik heb diploma’s als ontwerper voor mannen- en vrouwenkle-ding en ook als kleermaker voor dames. Na het ineenstorten van de Russische economie eind jaren ne-gentig, ben ik naar België gekomen. Maar als ontwerper heb ik hier te veel concurrentie van bekende Ant-werpse ontwerpers. Ik werk wel
met sommige van hen samen. Als iemand aanpassingen wil, stuurt Veronique Branquinho dat kledingstuk naar mij om dat te regelen.” Als klanten willen, ontwerpt Emin jurkjes of andere kledingstukken. “Kijk, deze jas heb ik voor mezelf gemaakt. Hij past perfect”, showt hij trots. Vaak past hij voor klanten oudere kledingstukken aan. “Veel mensen komen met een pak van goede kwaliteit of een prachtige jurk van tien jaar oud die ze niet meer aantrekken omdat het model achterhaald is. Samen bekijken we welk model wel mooi is om nu te dragen. Het hermaken van een kledingstuk is veel goedkoper dan een nieuw pak of kleed kopen.”
kleermaker The Final Touch Frankrijklei 76 Antwerpen
Emin Aliyev: “Kleding hermaken is goedkoper dan nieuw kopen.”
is nu chauffeur
Grenzeloze vriendschap In dit rubriekje vragen we onze gesprekspartner naar kennissen of vrienden buiten hun eigen ge gemeenschap. “Een goede vriendin van mij is Corrie, een Nederlandse vrouw die lang in Zuid-Afrika heeft gewoond”, vertelt Ulviya. “Ze woonde naast ons in Den Haag en heeft me heel erg geholpen als ik het moeilijk had of Azerbeidzjan miste. Ze belt me nu nog vaak hoe het gaat. Ze is gewoon heel sociaal, open en hartelijk.” Lev: “Toen we net in België woonden, stonden we vaak te liften om kosten uit te sparen. Paolo stop stopte voor ons. Hij was een Italiaanse Antwerpenaar. Maar we moesten naar Brugge en dat was te ver voor hem. Hij reed naar huis, bracht zijn familie thuis en kwam terug. Hij heeft ons naar het station gebracht en een treinkaartje gekocht. We zijn goe goede vrienden geworden. Hij is lief en behulpzaam en was onze eerste echte vriend in België.”
Vera en Lev: “Ik zou eens als een vogel over Bakoe willen vliegen om te zien hoe alles er nu uitziet.”
maar is nu educatief medewerkster van het Internationaal Comité. “Ik organiseer informatiesessies voor Russisch-sprekende ouders om hen te helpen bij het begeleiden van de schoolloopbaan van hun kinderen. Ik wilde niet meer alleen met papier werken, maar met mensen.” Net als veel andere Azerbeidzjanen in Antwerpen, spreken Vera en Lev Russisch. “We kennen nog wel wat andere Azerbeidzjanen, maar het is geen hechte gemeenschap op zich. Het zijn vooral Russischsprekende mensen uit allerlei landen die elkaar opzoeken. Maar we vinden het wel leuk als we af en toe iemand uit Azerbeidzjan tegenkomen.” Ze zijn niet meer teruggeweest naar hun geboorteland en concrete plannen hebben ze ook nog niet. “Soms zijn plaatsen niet meer zo mooi als in je herinnering”, zegt Vera. “Al zal ik wel eens als een vogel over Bakoe willen vliegen. Gewoon om eens te kijken hoe alles er nu uitziet.”
i Hoogvliegers
Tien voor taal
Magische Mugam
Superschakers
Nobelprijswinnaar
De traditionele klassieke muziek uit Azerbeidzjan heet mugam, verwant aan de Arabische en Ottomaanse makam en de Indiase raga. Alim Qasimov is een van de bekendste mugam-zangers. Hij gaf het genre ook buiten Azerbeidzjan grote bekendheid en nam onder andere een duet op met Jeff Buckley. In 2007 was er nog een concert van Alim Qasimov in de Bourla in Antwerpen. Een andere bekende mugamzanger was Mashadi Jamil Amirov, wiens zoon Fikret Amirov (1922-1984) een bekende componist is in Azerbeidzjan. Hij schreef pianostukken, filmmuziek en symfonische mugam.
Azerbeidzjan heeft veel goede schakers. De bekendste is ongetwijfeld Garri Kasparov, die opgroeide in Bakoe als Garri Kasparov. zoon van een Armeense vader en een Joodse moeder. Hij is een van de beste schakers aller tijden. Nu is hij politiek actief in Rusland, bij de (anti-Poetin) partij Droegaja Rossija (Ander Rusland).
Ook de Nobelprijswinnaar Lev Davidovich Landau (1908-1968) werd geboren in Azerbeidzjan. Hij was een prominente Sovjet-Russische natuurkundige die belangrijke bijdragen heeft geleverd aan verschillende onderdelen van de theoretische natuurkunde. In 1962 kreeg hij de Nobelprijs voor Natuurkunde, voor zijn theorieën over onder andere vloeibaar helium.
Een olieveld voor de kust van Azerbeidzjan, een enorme olierijk land.
Onderschrift
www.internationaalcomite.be
Een koppel geniet van de hoofdstad Bakoe.
Goeiendag! Sabahiniz xeyir! Goeienavond! Axsaminız xeyir ! Alsjeblieft Buyurun Dankjewel Tesekkür edirem Hoe maakt u het? Sen bunu nece edirsen Ik hou van jou! Men seni sevirem! Mooi weer vandaag,niet? Bu gün hava gözeldir, ele deyilmi ? Aha, u leest ook Gazet van Antwerpen Aha, sen de “Antverpen” qezetini oxuyursan ? Rijdt tram 24 tot aan de statie? 24 nömreli tramvay stansiyaya qeder gedirmi? Ik hou niet van bloemkool met witte saus. Men gül kelemini ag sousla sevmirem Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordt. Men düsünürem ki, Germinal Beerschot bu il çempion olacaqdır Ik spreek Antwerps met een accent. Men Antverpen flamandacisinda aksentle danisiram
donderdag 16 oktober 2008
Eet smakelijk!
Nush Olsun! Laat een uur voor je begint gedroogde perziken, gedroogde pruimen en rozijnen wellen in heet (gekookt) water. Bak stukken kip bruin in boter of olie. Doe er gesneden uien en prei bij, na vijf minuten voeg je de geweekte pruimen, rozijnen en perziken toe en laat dit een tijdje sudderen. Voeg na een kwartier reepjes paprika toe. Snijd verse koriander, dille en munt in stukjes en doe ook dat erbij. Laat dat nog vijf minuten op een zacht vuurtje staan. Voor het serveren kun je er nog verse kruiden en bosuitjes overheen strooien.
Azerbeidzjaanse Ulviya ruilt Bakoe voor Den Haag en Den Haag voor Antwerpen
“Hier vielen stenen van mijn schouders” Het Azerbeidzjan waarin Ulviya Sharif-Zada opgroeide, maakte deel uit van de Sovjet-Unie. Een fijne periode voor Ulviya, al wist ze al op haar vijftiende dat ze naar Europa wilde. “Toen ik dat aan een leraar vertelde, werd ik bijna van school gestuurd.”
Ismail Kadare.
Bietensalade Rasp gekookte bietjes, rasp er ook wat worteltjes door. Voeg wat mayonaise toe, geperste knoflook, gehakte walnoten en verse dille en koriander. Laat dit een paar uur afgedekt in de koelkast staan.
Saffraanrijst
Kook de rijst samen met venkelzaad tot die bijna gaar is. Week van tevoren saffraan in een beetje water (het water krijgt dan een oranje kleur). Giet de rijst af, spoel af met koud water en laat even uitlekken. Doe de rijst in een schaal, met in het midden een paar klontjes boter. Strooi op de boter wat kurkuma, venkelzaad, tijmzaad, gedroogde oregano, saffraan en het oranje saffraanwater. Zet tien minuten op 500 watt in de magnetron. Roer alles door elkaar en zet nog tien minuten in de magnetron.
Maagdentoren is werelderfgoed In het centrum van Bakoe staat de beroemde Maagdentoren (Qiz Qalasi), uit de 12de eeuw. Vroeger stond die aan de zee, maar nu staat hij een paar honderd meter in de stad omdat de Kaspische Zee zich in de loop der jaren een paar honderd meter terugtrok. Volgens een legende sprong er ooit een meisje van de toren omdat ze niet met haar geliefde mocht trouwen. Zij was een rijke prinses en hij een arme jongen. Haar vader had haar opgesloten in de toren omdat ze bleef aandringen om met hem te mogen trouwen. Uiteindelijk stortte ze zich van de toren in de golven omdat haar vader bleef weigeren. In 2000 werd de toren door Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed, samen met het Shirvan Paleis. In 2003 kwamen de gebouwen terecht op een rode lijst omdat ze slecht worden onderhouden.
De Maagdentoren in Bakoe.
Volgende week: Bahama’s, Bangladesh, Benin
Ulviya Sharif-Zada (46) en haar man Peter Oudenbroek (50). “Ruik eens aan de verschillende soorten thee”, zegt Ulviya. “Welke vind je het lekkerste? Dat doosje? Die thee komt van Azerbeidzjan!”, vertelt ze enthousiast. “Er zijn daar veel theeplantages. Als ik iemand ken die naar Bakoe gaat, vraag ik altijd om die thee mee te nemen.” De sfeer in Ulviya’s huis is een mix van Russische en oosterse spullen. Een typische combinatie voor Azerbeidzjan. “Wij hadden oosterse kussentjes in huis. Maar we woonden in een communistisch appartementsblok dat in opdracht van Sovjet-politicus Chroetsjov was gebouwd. Er stonden veel van die blokken in Bakoe. De bedrijven kochten die van de overheid en stelden de appartementen ter beschikking van hun werknemers. Wij woonden dus met allemaal collega’s van mijn vader in een gebouw. ” Iedere avond zaten de bewoners buiten op de binnenplaats rond de samovar, de warmwaterketel, gezellig te praten en te eten. “Dat collectieve gevoel was belangrijk in die tijd. En wij, de kinderen, speelden op straat of dansten in de garage. Ik las ook veel. Ik verslond boeken. Je had een coupon nodig om een boek te kunnen kopen en dan nog moest je uren in de rij staan. Maar dat hadden we ervoor over.” Toch wist Ulviya al jong dat ze ooit naar Europa wilde. “Ik had een droom gehad waar de paus in voorkwam, ook al ben ik moslim. Hij zei in die droom dat ik naar Nederland zou gaan.” Toen ze op school vertelde dat ze naar Europa wilde, was dat een schande voor de communistische directeur. “Ik ben bijna van school gestuurd. Maar ik ben die droom nooit vergeten.” Het duurde nog lang voor Ulviya Azerbeidzjan verliet. Ze trouwde er met haar eerste man, kreeg een zoon en werkte als kinderarts in een ziekenhuis. “Begin jaren negentig was er oorlog met Armenië. Eerst alleen in het grensgebied, daarna reden de tanks ook Bakoe binnen. Een moeilijke periode. Er werd geschoten op straat en veel mensen kwamen om het leven. ”
Uiteindelijk belandde Ulviya dus toch in Europa, nadat ze haar Nederlandse vriend -nu man- Peter had leren kennen op internet. Maar zowel zij als Peter voelden zich niet meer zo goed in Den Haag. “De mensen zijn daar harder, minder tolerant, onbeleefd. Toen ik voor het eerst in Antwerpen kwam, had ik het gevoel alsof er stenen van mijn schouders vielen. Ik voelde me hier ontspannen, ik voelde me thuis in die leuke chaos. En de Groenplaats vind ik een schitterend plein.”
Alternatieve geneeskunde Ulviya werkte eerst zes maanden als trajectbegeleidster bij een onthaalbureau en daarna als hulpverlener voor het Sociaal Protestants Centrum in Antwerpen. “Nu zoek ik een baan in de psychosociale richting, want dat doe ik graag. En ik heb in Hoogstraten mijn praktijk Sheherezada. Mijn diploma’s als arts kan ik hier niet gebruiken, dus is mijn praktijk georiënteerd op alternatieve geneeswijzen zoals licht-, aromaof kleurentherapie. Ik heb gemerkt dat mensen daar soms sceptisch tegenover staan, maar niet alles is op te lossen met een pilletje. Daar wil ik mensen bewust van maken. In Azerbeidzjan gebruiken we al die methodes gewoon in het ziekenhuis, naast de klassieke geneeskunde. Na een operatie, kan iemand bijvoorbeeld revalideren met behulp van lichttherapie of een andere therapie. Ook voor dat soort behandelingen is het heel belangrijk dat een arts goed is opgeleid.” Een keer per jaar probeert Ulviya terug te gaan naar Azerbeidzjan. “Bakoe is enorm veranderd. Er rijden nu vooral chique auto’s in plaats van Sovjet-bakken. En overal wordt gebouwd.” De mentaliteit is wel dezelfde gebleven. “Het valt me op dat de mensen nog steeds heel warm en vriendelijk zijn”, zegt Ulviya. “Vroeger vond ik dat vanzelfsprekend, nu een heel stuk minder.” www.sheherezada.be
i