Divers Antwerpen - 06 by Mediahuis België

donderdag 6 november 2008

VA N A F G H A N I S TA N T O T Z W I T S E R L A N D Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

blz.

Botswana Ambassadeur Marc Van de Brande “Een Botswaan kun je niet verplanten”

blz.

Brazilië Dansleraar Mico Louruz “Mijn droom ging in vervulling in Antwerpen”

Teksten: Maaike Floor, Stijn Janssen, Kobe Verheyen Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s, illustraties: Bert Hulselmans, Thomas Legrève, Wim Hendrix, EPA, GPD, GVA

blz.

Bulgarije Ilko Iordanov en Vasil Todorov “Onze wijn is stukken beter dan de Franse” Eindredactie: Kris Vanmarsenille, Maaike Floor

donderdag 6 november 2008

15 Botswana

Belgisch ambassadeur in Botswana Marc Van de Brande

ZAMBIA

ANGOLA

Kasane

Maun NAMIBIË ZIMBABWE

B O T S W A N A

Ghanzi

Francistown Selebi-Phikwe Serowe p po Lim

”Een Botswaan kun je niet verplanten”

Mamuno

Antwerpen heeft meer dan drieduizend inwoners met Afrikaanse roots. Maar mensen uit Botswana vinden Antwerpen blijkbaar geen fijne stad om in te wonen. In heel Antwerpen wonen er precies twee, die ook nog eens zo goed als onvindbaar zijn. Zelfs de Botswaanse ambassade weet niet van hun bestaan.

Mahalapye

K A L A H A R I W O E S T I J N Molepolole

Gaborone Kanye

ZUID-AFRIKA

Tshabong 100km © GRAPHIC NEWS

Paradijs op aarde

In het zuiden van Afrika lopen 1,8 miljoen Botswanen rond op een gebied zo groot als Frankrijk. Daarmee is het land een van de dunstbevolkte natuurparadijzen op de aarde. Toen het gebied nog onder Brits protectoraat stond, heette het ’Bechuanaland’. Pas na de onafhankelijkheid in 1966 werd het land omgedoopt tot Botswana. Vandaag is het een parlementaire republiek met - sinds 1 april 2008 - president Ian Khama (Botswana Democratische Partij) aan het hoofd. Het grootste deel van Botswana bestaat uit de Kalahariwoestijn: het leefgebied van de Bosjesmannen. Nergens anders in Afrika is de natuur zo ongerept, met als absolute uitschieters de Okavangadelta, ’s werelds grootste binnenlandse delta met 400 km waterwegen, en de wereldberoemde archeologische vindplaats Tsodilo, ook wel het Louvre van de woestijn genoemd wegens zijn 4.500 rotsschilderingen.

Concurrent van Antwerpse diamant Vóór de onafhankelijkheid in 1966 behoorde Botswana nog tot de twintig armste landen ter wereld. Vandaag is het een van de meest welvarende landen van Afrika, met een van de snelst stijgende economieën ter wereld. De belangrijkste oorzaak van die groei is de ontdekking van diamant en de ontwikkeling van de diamantindustrie. Botswana is met maar liefst 80% van alle diamanten ter wereld meteen de grootste diamantproducent van de wereld. Tot voor kort voerde het land alleen ruwe diamanten uit en verdienden vooral buitenlandse handelaren het meest aan de edelstenen. Maar tegenwoordig worden de diamanten ook in het land zelf geslepen. Als dat nog uitbreidt en ook de handel daar op gang komt, zou het wel eens een serieuze concurrent voor Antwerpen kunnen worden. O Officieel: Republic of Botswana O Hoofdstad: Gaborone O Oppervlakte: 581.739 km² O Aantal inwoners: 1,8 miljoen O Levensverwachting: 50 jaar (mannen: 51jaar, vrouwen: 49 jaar) Botswana kampt met een enorm aidsprobleem. Het land telt een van de hoogste aantallen hiv-geïnfecteerden ter wereld. O Bevolking: Tswana (79%), een etnische groep die een Bantoetaal spreekt. O Talen: Engels, Tswana, Setswana. O Godsdienst: inheems (85%), katholiek (15%) O Munteenheid: pula O Telefoon landencode: +267 O Internet landencode: .bw O Export: diamantexport, koper en andere mineralen O Plaats op de lijst van rijkste landen: 124 op 177 O Er wonen 2 Botswanen in Antwerpen

”Botswanen in Antwerpen?” De stem van de dame van de ambassade in Brussel klinkt verbaasd. ”Voor zover wij weten woont er niemand uit Botswana in Antwerpen. Ik woon zelf in Brussel en er woont een studente in Gent. Dat is alles.” De ereconsul in Antwerpen is al even vriendelijk, maar ook hij kent geen Botswanen in Antwerpen. Het platform van Afrikaanse gemeenschap- Marc Van de Brande. pen, Afrikaans cultureel collectief, in winkels, cafés, niemand kan ons Wat is er zo bijzonder aan Botshelpen. Populair is Antwerpen dus wana? niet bij mensen uit Botswana. En dat In Botswana is de familie een soort maakt ons alleen maar nieuwsgieri- sociaal systeem. Veel kinderen worger naar het land zelf. Daarom spra- den opgevoed door hun grootouders ken we af met Marc van de Brande en zorgen later voor hun eigen ou(49), de Belgische consul die in Bots- ders. Ziekenhuizen zijn goedkoop in wana woont maar toevallig even in Botswana, net als het transport. En België was. niemand sterft van de honger. Het is dus eigenlijk een rijk land. Veel Heeft u er een verklaring voor mensen eten wel eenzijdig, maar ze waarom er zo weinig Botswanen willen vaak niets anders. Met kerst in Antwerpen wonen? hadden wij ooit een feest georgaIk zeg altijd tegen mensen: een niseerd. Mijn vrouw had voor 150 Botswaan kun je niet verplanten. man vol-au-vent gemaakt. Ze was De meeste mensen wonen graag weken bezig geweest. Maar onze bij hun familie in de buurt. Ze ko- gasten aten liever het eten dat ze men niets te kort in Botswana, het kenden. is een rijk land. En ieder weekend gaan ze naar hun hometown om bij Hoe staan Botswanen in het hun familie en bij hun vee te zijn. leven? Het vee is belangrijk. In 1999 kwam Het zijn trotse, fiere mensen. Ze drade Miss World uit Botswana, Mpule gen veel zorg voor hun kleding en Keneilwe Kwelagobe. Toen ze haar zorgen dat die altijd netjes is. Als vroegen wat ze het liefst deed in je iemand kwetst, heb je wel een het weekend, zei ze: “Naar mijn huis probleem. Dat gaat heel diep. Het gaan, naar de cattlepost van mijn is verder een land van negioteren familie om naar het vee te kijken”. en praten. Handgebaren zijn Gewoon thuis zijn dus. daarbij onbeleefd. Je kunt beter je handen in je

zakken houden. Als je iemand een hand geeft, houd je met je linkerhand ook je rechterarm vast. Dat is beleefd. Wat vindt u nog opvallend? Veel mensen hebben een andere manier van denken. Er werkte een man bij mij die ontslag nam omdat zijn vader overleden was. Een goede kracht, dus ik vroeg hem of hij na de begrafenis echt niet terug kon komen. Dat ging niet, zei hij. Later kwam ik erachter dat hij de oudste van de familie was, en na de dood van zijn vader officieel verantwoordelijk voor het vee. De familie bleek 1.200 koeien te hebben, een enorm kapitaal. En toch kwam hij al die die jaren voor een standaardloon bij mij werken. Welke rol kan Botswana spelen op internationaal vlak? Botswana is een stabiel land. Ik vind het een goed voorbeeldland voor andere Afrikaanse landen. Wat België en Botswana bindt, is de diamant. De handel is in Antwerpen, maar in Botswana worden de diamanten uit de grond gehaald en bewerkt. Daar worden de stenen gesorteerd, geëvalueerd en verdeeld. Eigenlijk zouden België en Botswana een bloedlink moeten leggen. Ze kunnen veel voor elkaar betekenen.

Eet smakelijk! Moin-moin met rivierkreeft Ingrediënten voor 6 personen: 500 g black-eyed beans, 1 grote ui, 2 verse tomaten, zout naar smaak, 2 eetlepels gemalen rivierkreeft, 2 theelepels chilipoeder, 2 eetlepels tomatenpuree, 1 dl heet water, 2 dl palm- of andere olie, een bosje bananenbladeren of folie Bereidingswijze: Week de bonen 30 minuten in water en giet ze af. Wrijf de bonen

met een wassende beweging van beide handen tegen elkaar zodat de pellen loslaten. Zet de bonen weer onder water. De pelletjes gaan nu drijven zodat ze gemakkelijk met een zeef afgeschept kunnen worden. Herhaal deze behandeling om de nog vastzittende schilletjes te verwijderen. Week de gepelde bonen tot ze erg zacht zijn. Maal of pureer ze en doe de puree in een beslagkom. Snij de ui en de verse tomaten fijn en roer ze door

de bonenpuree. Voeg zout, rivierkreeft, chilipoeder en tomatenpuree toe. Giet 1 dl heet water bij de olie en giet dit mengsel bij de bonen. Meng alle ingrediënten goed samen. Maak van twee bananenbladeren samen of van de folie een envelop. Doe er twee eetlepels van het bonenmengsel in en leg ze in een stoompan. Hang de stoompan in een pan met kokend water, doe er een deksel op en laat het geheel een uur stomen.

16 Brazilië

Uitbaatster restaurant Trópicos

GUYANA SURINAME

VENEZUELA

Frans Guyana

COLOMBIA

Boa Vista

Macapa Manaus

Evenaar

Amazone

Belem

Sao Luis Fortaleza

Teresina

Rio Branco

BRAZILIË

Porto Velho

PERU

Palmas

Cuiaba

CHILI

STILLE OCEAAN

BOLIVIË

PA RA G

UA Y

Salvador

Brasilia

Campo Goiania Grande

Belo Horizonte Vitoria

Sao Paulo Curitiba

Natal Recife Maceio

Rio de Janeiro Florianopolis

ARGENTINIË URUGUAY

Porto Alegre

ATLANTISCHE OCEAAN

500km

Brazilië is een onmetelijk land - het vierde grootste in de wereld - dat bijna de helft van ZuidAmerika beslaat. Het is onderverdeeld in 26 staten en bezit alles wat denkbaar is aan landschappen: hagelwitte stranden, ondoordringbaar regenwoud, woestijnen en hooggebergte. O Brazilië was sinds 1500 een kolonie van de Portugezen die de oorspronkelijke indianenbevolking verdreven of als slaven gebruikten op de suikerplantages, ‘aangevuld’ met slaven die uit West-Afrika werden gehaald. Hierdoor heeft de Braziliaanse bevolking een zeer gemengde samenstelling, heel anders dan die van andere Zuid-Amerikaanse landen. O In 1825 erkenden de Portugezen de onafhankelijkheid van Brazilië. De slavernij werd pas in 1888 afgeschaft, tot ongenoegen van de grootgrondbezitters. O Na de kolonisatie kende het land een bewogen politieke geschiedenis met ontelbare koningen, grootgrondbezitters en militaire dictators aan het bewind. O Pas sinds 1984 is Brazilië een stabiele democratie. Vandaag is Luiz Inácio Lula da Silva (Arbeiderspartij), kortweg Lula, aan de macht.

Een onleefbare hoofdstad

Nee, de hoofdstad van Brazilië is niet Rio de Janeiro. Rio werd in 1960 van de troon gestoten door Brasilia, een volledig kunstmatige stad die uit de grond werd gestampt door president Kubitzchek. Deze futuristische stad heeft de vorm van een vliegtuig met een brede boulevard waarlangs alle regeringsgebouwen liggen en dwars daarop twee ‘vleugels’ met uiterst regelmatig geordende, grote woonblokken. In Brasilia wonen zo’n 2 miljoen mensen. Maar voor velen van hen is de hoofdstad niet meer dan een werkstad die ze in het weekend ontvluchten. O Officieel: Federale Republiek Brazilië O Hoofdstad: Brasilia O Oppervlakte: 8,5 miljoen m² O Aantal inwoners: 196 miljoen O Levensverwachting: 68 jaar (mannen), 75 jaar (vrouwen) O Talen: Portugees (minderheden: Spaans, Engels, Duits, Italiaans, Japans) O Godsdiensten: katholieken (73.6%), protestanten (15.4%) O Munteenheid: real O Telefoon landencode: +55 O Internet landencode: .br O Bevolkingssamenstelling: blanken (53.7%), mulatten (38.5%) en zwarten (6.2%). Opmerkelijk is dat 1,4 miljoen Brazilianen van Japanse afkomst zijn. O Export: Naast koffie (2,5%) suiker, rundvlees, sinaasappelsap, sojabonen, kippenvlees, schoenen, ijzer en staal, chemische producten, tropisch hardhout en auto’s. Vliegtuigproducent Embraer is de op vier na grootste vliegtuigbouwer van de wereld. Plaats op de lijst van rijkste landen: 70/177

Tánia Palermo: “Ik mis hier vooral het weer. In Rio leefden we de hele dag op het strand.”

“Ik blijf 100% Braziliaanse” “Toch is de Trópicos geen pleisterplaats voor Antwerpse Brazilianen”, beweert Tánia. “Ik vermoed dat het voor veel Brazilianen te duur is om buitenshuis te gaan eten. Alleen als ze authentiek Braziliaans eten missen, komen ze naar hier.” Trópicos serveert tal van specialiteiten uit alle streken van het onmetelijke Brazilië. “Onze specialiteit zijn zeker de steaks van geïmporteerd vlees uit Brazilië en Argentinië”, zegt Tánia. “Het vlees wordt bestrooid met zeezout en op de grill gelegd. Maar het nationale gerecht van Brazilië is ongetwijfeld feijoado: zwarte bonen met rijst. Je kan het als dagschotel overal eten, in cafés en aan kraampjes.”

Als een uitgeweken Braziliaan al heimwee heeft naar zijn land, dan roept hij allicht helemaal om zijn ‘madre’ als hij het restaurant Trópicos aan de Van Cuykstraat binBeachperson nenstapt. Niet alleen Tánia en Nick hebben jarenlang boven wegens de geuren van ge- hun restaurant in het hartje van de stad gewoond. “We houden erg veel van Antroosterde steak en bonen werpen: een heel levendige stad met veel studenten”, zegt Tánia. “Ik heb nooit veel maar ook omdat het eetopgetrokken met de Antwerpse Braziliahuis letterlijk van boven nen. Ik vermoed wel dat ze elkaar opzoetot onder volgestouwd is ken in bepaalde bars maar daarvoor ben ik te oud. Ik heb nooit moeite gehad om met Braziliaanse spulme hier aan te passen. Ik hou van Europa len. Dit aanzicht moet en België is echt wel het middelpunt. Met de trein ben ik op enkele uren in Parijs, het verlangen naar zijn thuisland telkens opnieuw waar mijn zus woont.” openscheuren.

Veilig

Zowat de hele decoratie van de Trópicos komt uit de ‘Casa do lado’: een artisanaat van Braziliaanse meubels en kunstvoorwerpen dat vlak naast het restaurant gelegen is. Beide zaken zijn in dezelfde warme kleuren geschilderd en geven de buurt een meer dan opvallende Zuid-Amerikaanse touch. Beide zijn ook eigendom van Tánia Palermo en haar Nederlandse man Nick Tierie. Na jarenlang een restaurant te hebben uitgebaat in Rio, opende het echtpaar twintig jaar geleden in het hartje van Antwerpen dit BraziliaansMexicaanse restaurant. ‘Wereldkeuken avant la lettre”, zo staat te lezen op de menukaart.

Vandaag hebben het echtpaar en hun twee kinderen de stad ingeruild voor een landelijk huis in het Kempense Laakdal. “Het is een groen paradijs voor onze kinderen”, zegt Tánia. “En vooral een veilige omgeving om in op te groeien. Zeker als je het vergelijkt met Rio waar erg veel geweld is op straat. Maar ik twijfel wel of ik er blijf wonen... Wat ik het meeste mis, is het weer. Ik ben afkomstig van Rio en daar leef je dag in dag uit op het strand. I’m a beachperson. Je eet op het strand, studeert er, ontmoet er je vrienden. Ik mis het straatleven. Mensen uit Rio zijn levensgenieters en laten alles graag hun gang gaan. Wanneer mijn kinderen zijn afgestudeerd, denk ik eraan om de helft van het jaar hier en de andere helft in Brazilië te gaan wonen. Ik voel me nog

donderdag 6 november 2008

Brazilië Hoogvliegers Sambavoetballers Wie Brazilië zegt, denkt onvermijdelijk ook aan voetbal. Ronaldinho speelt dit seizoen bij AC Milan na jaren het mooie weer te hebben gemaakt bij Barcelona en in de nationale ploeg. Kaka (foto) kreeg zijn bijnaam omdat zijn jongere broer zijn echte naam niet kon uitspreken. Voluit heet de 26jarige speler Ricardo Izecson dos Santos Leite. Sinds 2003 speelt hij voor AC Milan. Vorig jaar werd hij uitgeroepen tot wereldvoetballer van het jaar. Maar geen van de huidige vedetten kan op tegen de legendarische Pele. De 68-jarige Edison Arantes do Nascimento wordt algemeen beschouwd als de beste voetballer aller tijden. In zijn lange carrière voor Santos en New York Cosmos scoorde hij 1.287 doelpunten. Ayrton Senna Brazilianen blinken ook uit in het autorennen. De legendarische Ayrton Senna was pas 34 toen hij in 1994 tragisch verongelukte in Imola. Andere Braziliaanse toprenners zijn Nelson Piquet, Emerson Fittipaldi en Felipe Massa, die dit jaar tot op het allerlaatste moment strijd leverde om de wereldtitel.

Gilberto Gil Zanger en componist Gilberto Gil begon zijn carrière in de jaren zestig. In 2003 stelde president Lula Gilbert Gil aan als minister van Cultuur. In 2008 nam hij ontslag om zich opnieuw volledig aan de muziek te wijden. Gisele Bundchen Eén van de meest succesvolle en best betaalde modellen van de wereld. Anno 2007 is ze het gezicht van meer dan twintig merken. Ze heeft een geschat vermogen van 150 miljoen dollar en is daarmee ’s werelds rijkste supermodel.

Tien voor Taal Goeiendag! Bom-dia Goeienavond! Boa-noite Hoe maakt u het? Como tu faz isso? Ik hou van jou. Eu te amo. Mag ik deze dans van u? Me permite essa contra dança? Is dit de weg naar het strand van Sint Anneke? é esse o caminho para praia de santa Anneke? Ben jij een supporter van Antwerp of Germinal Beerschot? Tu és torcedor do Antwerp ou GBA? Ik spreek Antwerps met een accent. Eu falo ‘Antwerps’ com sotaque. Ik hou niet van bloemkool met witte saus. Eu detesto couve-flor com molho branco!

Half-Vlaamse Hendrik Van Dingenen

Braziliaan tegen wil en dank In het kopieercentrum Kopie Kopie aan de Nationalestraat werkt Hendrik Van Dingenen. Uitgesproken met een Portugese tongval klinkt dit als ‘Endrique Fen Digéné’. Hendrik houdt niet van dansen, feesten of voetbal. Deze voormalige monnik is Braziliaan tegen wil en dank.

werpen terecht. “België lag voor de hand”, zegt hij. “Ik heb hier nogal wat familie wonen: mijn grootmoeder, tantes en nonkels. In het begin had ik last van de drukte van Antwerpen. Maar nu voel ik me hier echt thuis. Het is zeker een multiculturele stad. In het kopiecentrum ontmoet ik enorm veel andere nationaliteiten. Ja, ook Brazilianen.”

No salsa Een verklaring voor het atypisich Braziliaanse verschijnsel Hendrik Lucio Oliveira Van Dingenen uit de Fruithoflaan in Berchem is er wel. De 35-jarige heeft een Vlaamse vader, zowaar afkomstig uit Berchem. “In de jaren zestig kwam mijn pa naar Brazilië om er zijn burgerdienst (vervangende legerdienst) te vervullen’, vertelt Hendrik. “Hij leerde er mijn moeder kennen. Nu zijn ze al een tijdje gescheiden maar hij woont nog steeds in mijn dorp. Als hij mij wil zien, moet hij naar Berchem komen”, lacht hij. Tot zijn zestiende hield Hendrik het vol in een kuststadje aan de Atlantische oceaan in de deelstaat Paraiba, in het noordoosten van Brazilië. Maar toen werd hij geroepen door God. “Ik heb zeven jaar als monnik geleefd in een Russisch orthodox klooster in Portugal”, vertelt hij. “Mijn dagen bracht ik door met theologiestudies en werken op het veld. Ach, jonge mensen doen soms dwaze dingen. Maar ik zag in dat het kloosterleven niets voor mij was. Inmiddels ben ik een overtuigd atheïst.” In Brazilië kon zwerver Hendrik zijn draai niet meer vinden. Met een tussenstop van twee jaar Zwitserland kwam hij uiteindelijk acht jaar geleden in Ant-

In zijn vrije tijd heeft Hendrik wel iets anders te doen dan zijn landgenoten op te zoeken. “Wellicht omdat ik hun interesses niet deel”, zegt hij. “Voetbal, dansen of feesten is niet aan mij besteed. Ik zit liever thuis, lees een boek of ga naar de film. Nee, ook het tropische klimaat mis ik niet. Ik hou juist van de koude. Ik reis erg veel en meestal zoek ik het hooggebergte op. Ik trek rond met een rugzak. Ook dat vinden Brazilianen verdacht. Rugzaktoeristen zijn voor hen allemaal hippies.” Omdat Hendrik het zo naar zijn zin heeft in Antwerpen is hij wel van plan om hier te blijven. “De stad wordt de uitvalsbasis voor mijn wereldreizen”, zegt hij. “Reizen is mijn leven. Ik heb daarom ook de Belgische nationaliteit aangenomen. Het is veel makkelijker om landsgrenzen te passeren met een Belgisch paspoort; Brazilianen worden nog met enige achterdocht bekeken.” En dus leidt Hendrik een typisch Vlaams bestaan. “De zondagen breng ik vaak door bij een van mijn tantes. Dan eten we de hele dag, vooral frieten en vlees, drinken veel te veel wijn en praten over koetjes en kalfjes. Echt Vlaams, toch?”

Bon apetit!

Eet Smakelijk!

Bobó de Galinha Een recept van Nick Tierie, kok in het Braziliaans restaurant Trópicos in hartje Antwerpen. “Ik heb gekozen voor Bobó de Galinha , een kipschotel die wordt geserveerd met witte rijst en een slaatje van tomaten en komkommer met een lichte vinaigrette. Ingrediënten:

Sambadansers tijdens het Braziliaans carnaval in Rio.

Mico Louruz is meester in typisch Braziliaanse dans

“Capoeira verbindt Brazilianen over de hele wereld” Toen Mico Louruz (47), capoerista uit de Braziliaanse grootstad Porto Alegre, veertien jaar geleden in Antwerpen aankwam, viel hij met zijn gat in de boter. Amper een week later kon hij al aan de slag als leraar capoeira. “Een droom ging in vervulling”, zegt de mestre (meester) in de capoeira. “Het is steeds een van mijn levensdoelen geweest om de Braziliaanse cultuur te kunnen verspreiden.” Brazilianen geloven als geen ander in het lot. En Mico allicht nog meer dan zijn andere landgenoten. Vijftien jaar geleden werd hij verliefd op een Belgische vrouw die hij in zijn geboortestad Porto Alegre leerde kennen tijdens een culturele uitwisseling. Die vrouw was Hilde Broos, een van de bezielsters van het Antwerpse danscentrum Carte Blanche. “Ik ben Hilde naar Antwerpen gevolgd”, vertelt Mico. “Een week later kon ik in haar dansschool al aan de slag als leraar capoeira. Nu geef ik al veertien jaar onafgebroken les. Ik heb van mijn passie mijn beroep kunnen maken.”

Capoeira is een bezwerende mengeling van gevechtssport, dans, muziek en zang. “In Brazilië wordt het op elke straathoek of park beoefend”, vertelt Mico. “Toch gaan de wortels ervan terug tot de Afrikaanse slaven die in de 16de en 17de eeuw naar de suikerplantages werden gebracht door de Portugese kolonisten. De slaven mochten geen gevechtssport beoefenen en camoufleerden daarom hun gevechtstechnieken in een dans”, vertelt Mico. “Die Afrikaanse ritmen en bewegingen hebben zich door de eeuwen vermengd met de Braziliaanse invloeden en nu behoort capoeira tot het hart van de echte Braziliaanse cultuur. In Afrika vind je geen capoeira.” Als capoeira dan zo door en door Braziliaans is, kunnen westerlingen dan wel tot de ziel ervan doordringen? “Natuurlijk, ik heb leerlingen die al vijftien jaar les volgen en zelf capoeiralessen mogen geven”, vertelt Mico. “Maar je hebt meer tijd nodig. Wat je in Brazilië op vijf jaar kan leren, vergt hier tien jaar tijd. Capoeira is dan ook een complexe aangelegenheid. Ik heb er twintig jaar over gedaan om ‘meester’ te worden. Om de totaliteit ervan te beleven, moet je niet alleen de bewegingen aanleren maar ook muziek leren spelen en de Portugese liederen kunnen zingen. Vooral dat laatste schrikt veel mensen af.”

Medicijn tegen heimwee Voor Mico was de capoeira ook een middel om zijn heimwee naar zijn land makkelijker te kunnen verteren. “De meeste Brazilianen ontmoet ik hier tijdens evenementen waarop capoeira wordt gedanst”, vertelt hij. “De dans verbindt ons overal in de wereld. Ik herinner me nog heel goed de dag dat ik in Antwerpen aankwam: een koude oktoberdag, grijs en donker. Nog steeds krijg ik mijn dipje in de winter. Ondertussen voel ik me hier wel thuis. In vergelijking met Porto Negro is Antwerpen een kleine stad. Je kan hier alles met de fiets doen. Maar toch ga ik elk jaar minstens een keer terug naar Brazilië om mijn batterijen op te laden.”

eetcAfe Carte Blanche, Stuivenbergplein 38, www.carte-blanche.be

1 kg kippenborst klein blikje maïskorrels (zoet) twee eetlepels tomatenpuree scheutje room ½ blikje kokosmelk verse peterselie, bieslook en koriander 1 eetlepel witte wijnazijn en één eetlepel olijfolie 250 gr maniokblokjes/ 3 grote aardappels (optioneel) De maniok kan men kopen in de Chinese winkels, zoals supermarkt Sun Wah in Antwerpen. De maniok/aardappel moet worden gekookt tot hij zacht is en nadien, afgekoeld, en met een scheut van de kippenbouillon, worden gepureerd om de Bobó uiteindelijk te binden. 2 liter water zout en peper naar smaak 1 blokje kippenbouillon extra. Marineer vooraf de kip gedurende een uur in een schaal met zout en peper, azijn en olijfolie. Kook de kippenborst in een pan met water met nog een extra blokje bouillon. Haal de gare kippenborst uit het kookvocht en verdeel in serveerbare stukken voor een stoofpot. Doe het vlees in een pan samen met de room, kokosmelk, tomatenpuree en de maïskorrels. Voeg peper en zout naar smaak toe en laat het al roerend nét niet koken. Onder het roeren moet de rest van de kippenbouillon beetje bij beetje worden toegevoegd samen met de maniokpuree om het geheel te binden. Roer de zeer fijn gehakte peterselie, bieslook, koriander, zout en peper naar smaak er doorheen Serveer in enkele mooie spekstenen pannetjes.

In Antwerpen wonen 296 Brazilianen. Braziliaanse adressen • Trópicos: MexicaansBrazilaans restaurant, Van Cuyckstraat 2, Antwerpen, www.tropicos.be • Casa Do lado, Braziliaans artisanaat, Tabaksvest 1, www.casadolado.be • I like samba: Braziliaans sambacafé, Londenstraat 42, www.ilikesamba.com • Fogos: Braziliaans restaurant, Bordeauxstraat 7, www.fogos.be

donderdag 6 november 2008

Vidin

ROEMENIË DONA

Lom Montana

Dobrich

Pleven Vratza

SERVIË

Silistra

Ruse

Shumen

B U L G A R I J E Sofia

Varna

Nesebur Sliven Burgas

MACEDONIË

Stara Zagora

Blagoevgrad

Plovdiv

Khaskovo

Bulgarije

Malko Turnovo

ZWARTE ZEE

TURKIJE

Kurdzhali GRIEKENLAND

50km

Bulgarije is een land met een rijke geschiedenis. O Al in de zevende eeuw stichtten de zogenaamde ‘Donau-Bolgaren’ het Bulgaarse Rijk. In de veertiende eeuw kwam het land in handen van het Ottomaanse Rijk, tot het op 22 september 1908 een volledig onafhankelijk koninkrijk werd. O Na de Tweede Wereldoorlog werd Bulgarije onder invloed van de toenmalige Sovjet-Unie een communistische volksrepubliek. Maar in 1989 veranderde het land in een democratische meerpartijenstaat. In 2004 trad Bulgarije toe tot de NAVO, en in 2007 werd het ook lid van de Europese Unie. O In totaal heeft Bulgarije 378 kilometer kustlijn. Verder grenst het land aan Roemenië, Servië, Macedonië, Griekenland en Turkije. Bulgarije heeft een Midden-Europees klimaat met warme zomers en koude winters. De gemiddelde dagtemperatuur ligt in het binnenland rond de 24°C en langs de Zwarte Zee tegen de 30°C. O Op cultureel vlak scheert vooral de Bulgaarse muziek hoge toppen. Bulgarijes bekendste klassieke componist is Pancho Vladigerov. Maar ook liefhebbers van wereldmuziek of volksmuziek zakken maar al te graag af naar het land ten zuiden van de Donau. De Bulgaarse muziek zou vele moderne muziekstijlen beïnvloed hebben. O Hoofdstad: Sofia O Staatsvorm: Republiek O Oppervlakte: 110.550 km² O Bevolking: 7.262.675 inwoners O Levensverwachting: 69,2 (mannen), 76,6 (vrouwen) O Talen: Bulgaars (84,5%), Turks (9,6%) en Roma (4,1%). O Godsdiensten: Orthodox (82,6%), Moslim (12,2%), Katholiek (1,2%) en andere (4%). O Bevolkingssamenstelling: Bulgaren (83,9%), Turken (9,4%), Roma (4,7%) en andere (2%) O Munteenheid: Lev (1 euro = 1,95583 Lev) O Nationale feestdag: 3 maart O Telefoon landencode: +359 O Internet landencode: .bg O Export: landbouw, machines, metaal, voedsel, chemische producten, textiel en elektronica. O Plaats op de lijst van rijkste landen:

Ilko Iordanov en Vasil Todorov stichten

“Onze wijn is stukken beter dan de Franse!” In de Lange Dijkstraat 18, op een “Een halfjaar geleden besloten we om de allereerste Bulgaarse club in Antwerpen op te richten”, zegt Ilko. steenworp van het Sint-Jans“We gingen op zoek naar een pand, en vonden dat in Lange Dijkstraat. Op dit ogenblik is er nog wel wat plein, wordt op dit ogenblik hard de werk. We moeten ook nog een aantal vergunningen in orde krijgen. Maar als dat allemaal geregeld is, hopen gewerkt. Ilko Iordanov en Vasil we onze deuren zo snel mogelijk te openen.” Todorov brengen er alles in gereedheid voor de opening van de Bulgaarse geneeskunde eerste Bulgaarse club in Antwer- De Bulgaarse club zal bruisen van de activiteiten. “Momenteel staan er al verschillende evenementen gepen. Zodra ze in orde zijn met pland. Zo houden we binnenkort een ontmoetingsmoment om nieuwe Antwerpse Bulgaren te informeren de laatste elektriciteitsvergunover wonen en werken in België. En ook een uiteenningen, is het pand een ontmoe- zetting over alternatieve Bulgaarse geneeskunde staat op de agenda.” tingsplaats voor Bulgaren. Maar al Maar het moet zeker niet altijd zo serieus zijn. “We zullen ook een wijnproeverij organiseren”, zegt Ilko. ook u bent welkom. In Antwerpen leven veel Bulgaren. Maar gek genoeg is er op dit ogenlik niets dat hen echt bindt. En daar willen Ilko Iordanov en Vasil Todorov verandering in brengen.

“Bulgarije staat in de wereld bekend als producent van topwijnen. Akkoord, de Franse wijnen zijn zeker niet slecht. Maar die van ons is toch nog stukken beter.” Belangrijk is dat de activiteiten van de Bulgaarse club zeker niet uitsluitend voor Bulgaren zijn. “Integendeel. We hopen dat er ook Vlamingen en mensen van andere nationaliteiten op af komen. We zullen hen in

Tolk Svetla Petrova overbrugt taalkloof tussen Bulgaren en Antwerpenaars

“H

Van alle Bulgaren in ons land, is Svetla Petrova waarschijnlijk degene die het beste Nederlands kan. De dame gaat in Antwerpen door het leven als tolk en vertaler. Iedereen die haar hulp nodig heeft, mag bij haar aankloppen. “Maar het liefste tolk ik voor gerecht en politie”, zegt ze. “Omdat ik het spannend vind om een onderzoek te volgen.”

Svetla Petrova bleef na haar studies plakken in Antwerpen.

Een boerenkar op de Bulgaarse wegen.

gloednieuwe Bulgaarse club

Grenzeloze vriendschap In dit rubriekje vragen we onze gesprekspartners naar kennissen of vrienden buiten hun eigen gemeenschap. Ilko Iordanov en Vasil Todorov hebben in Antwerpen veel contact met andere nationaliteiten. “Vooral met mensen uit landen van de voormalige Sovjet-Unie: Armenië, Oekraïne, Wit-Rusland, Estland, Letland, Kazachstan, Oezbekistan, Georgië en noem maar op”, zegt Ilko. “Zij zijn vaak totaal anders dan wij, maar toch komen we goed overeen. Toen we jaren geleden in België aankwamen, hebben zij ons zo goed en zo kwaad mogelijk opgevangen. Daarvoor zijn we hen heel dankbaar. Als onze Bulgaarse club binnenkort open is, nodigen we hen zeker uit voor een glas.”

In Antwerpen wonen 948 Bulgaren.

Er wonen 380 Armeniërs, 316 mensen uit Oekraïne, 133 uit Wit-Rusland, 11 uit Estland, 49 uit Letland, 242 uit Kazachstan, 180 uit Oezbekistan en 216 uit Georgië.

Ilko Iordanov en Vasil Todorov houden van Antwerpen. de toekomst ook trakteren op Bulgaarse films, muziek en dans, zodat ze kennis kunnen maken met onze rijke cultuur.” Als alle plannen van Ilko en Vasil al één ding met zekerheid aantonen, dan is het dat de Bulgaren het in Antwerpen naar hun zin hebben. Toch kwamen ze hier in ellendige omstandigheden terecht. “Na de politieke hervormingen in 1989, verlieten we Bulgarije”, zegt Vasil. “In ons eigen land hadden we weinig toekomst. Heel wat fabrieken gingen er dicht, met grote werk-

Bulgaarse vrouwen in traditionele klederdracht.

loosheid tot gevolg. Er zat niets anders op dan betere oorden op te zoeken.” Nu, zoveel jaren later, zijn ze blij dat ze voor Antwerpen hebben gekozen. “Hier vind je alles: eten, werk, muziekinstrumenten en de mogelijkheid om zaken te doen. Dat is in Bulgarije niet het geval. Daarbij komt dat ook de Antwerpse haven ons enorm aanspreekt. Wij komen uit een echt ’zeeland’. Als er wat water in de buurt is, voelt een Bulgaar zich altijd dubbel zo goed.”

liefste vertaal ik voor de rechtbank” Het levensverhaal van Svetla Petrova heeft veel weg van een sprookje. Twintig jaar geleden kwam ze als jonge en ambitieuze studente via een studiebeurs aan de universiteit van Leuven terecht. “Ik ging er Germaanse talen studeren”, vertelt ze. “De bedoeling was dat ik hier Nederlands zou leren om deze taal daarna te doceren aan een universiteit in Bulgarije.” Maar dat liep even anders. “Tijdens mijn studies leerde ik een man uit Stabroek kennen. Dat bleek goed te klikken. Even later zijn we getrouwd en hebben we een huis gekocht. Een jaar na ons huwelijk kregen we een dochter: Petia. Van terugkeren naar Bulgarije was opeens geen sprake meer.” Toch heeft Svetla geen spijt van haar Belgisch avontuur. Integendeel. Door de talenkennis die ze in ons land opbouwde, kon ze in Antwerpen aan de slag als vertaler. “Nog tijdens mijn zwangerschap legde ik in het justitiepaleis de eed af om er als tolk te werken. Toen mijn dochter klein was, hield ik mijn professionele leven op een laag pitje. Maar zodra Petia iets ouder werd, ging ik steeds meer tolken en vertalen.” Vooral het gerecht en de politie zijn bij Svetla vaste klant. “Het gebeurt regelmatig dat ik ’s nachts uit bed word gebeld om te tolken tijdens een ondervraging. Maar daar zit ik niets mee in. Ik ben een workaholic. Sommige dagen werk ik zestien uur. Het liefste doe ik opdrachten voor de rechtbank, omdat ik het spannend vind om een onderzoek van dichtbij te volgen.” Maar ook voor iets minder spectaculaire vertaalses-

sies haalt de tolk haar neus niet op. “Ik help veel landgenoten die naar België komen met het in orde brengen van hun documenten. Zo goed als alle Antwerpse Bulgaren hebben mijn gsm-nummer. Daarnaast ben ik ook ’sociale tolk’ in ziekenhuizen of tijdens oudercontacten op school.”

Prostituees Toch komt de Bulgaarse af en toe ook in situaties terecht waar ze koude rillingen van krijgt. “Ik tolk soms voor Payoke, een vzw die opkomt voor de belangen van prostituees. Dan is het soms wel even slikken. Zeker als je van die jonge vrouwen ziet die gedwongen worden om hun lichaam te verkopen. Onlangs kwam ik op de jeugdrechtbank ook in contact met zigeunermeisjes die verplicht werden om te stelen. Dat greep mij heel erg aan, omdat ze even oud waren als mijn dochter. Op zo’n moment overvalt je het pijnlijke besef dat niet alle kinderen dezelfde kansen krijgen.” Maar ondanks dat is Svetla heel blij om in Antwerpen te leven en te werken. “Ik heb zeker geen heimwee naar Bulgarije. Ik ga er nog wel jaarlijks twee weken op vakantie. Maar tegen het einde van de tweede week verlang ik al terug naar België. Het gekke is dat ik me in mijn moederland steeds meer een ’toeriste’ voel. En blijkbaar zien mijn landgenoten het ook zo, want ik krijg er af en toe de vraag waar ik zo goed Bulgaars heb leren spreken.” (lacht)

Eet Smakelijk!

Kufte kebabce

Gehaktballen en -staven Bereidingstijd: 24 uur (intrekken) en tien minuten Ingrediënten: Kalfs- en varkensgehakt (hoeveelheid te bepalen naargelang de honger of goesting), zwarte peper, zout, ajuin. Voorbereiding: Meng het kalfs- en varkensgehakt goed door elkaar.Voeg zwarte peper, gesneden ajuin en zout toe. Zet het geheel dan 24 uur in een koele ruimte. Bereidingswijze: Rol van het gehakt ballen en staven en leg die daarna tien minuten onder de grill. Serveer het vlees met salade, paprika, verse pepers, komkommer, tomaten en brood. Smakelijk!

donderdag 6 november 2008

Rosen Tenchev en Anelia Rancheva verkopen Bulgaarse specialiteiten Bulgarije Hoogvliegers Christo, beeldend kunstenaar, pakte onder andere de Rijksdag in Berlijn in. John Atanasov, uitvinder eerste computer. Georgi Venin, professor, schrijver, journalist.

Christo.

Lili Ivanova, popzangeres. Theodosi Spasov , jazz- en folkmuziIsmail Kadare. kant. Boris Christov, operazanger. Hristo Stoickov, voetballer.

Hristo Stoickov.

Presidentieële wacht in Sofia.

“Wij hebben zelfs klanten uit Oostende” Als u eens een Bulgaarse salami wil doorspoelen met Bulgaarse wijn, moet u bij Movis zijn. De winkel van Rosen Tenchev en zijn vriendin Anelia Rancheva verkoopt al het lekkers dat in Bulgarije geproduceerd wordt. En met succes. “Twee jaar geleden verkochten wij één volle vrachtwagen per maand. Nu zijn er dat al drie.” De winkel van Rosen (28) en Anelia (28) in de Bisschopstraat oogt op het eerste zicht klein en zelfs een beetje rommelig. Maar toch is het dé draaischijf van de verdeling van Bulgaarse voedingsproducten over heel België en Nederland. “Wij voeren uit naar Amsterdam, Rotterdam, Brussel, Genk, Charleroi en noem maar op“, zegt Rosen. “Daarnaast hebben we hier in Antwerpen een winkel geopend waar we zelf onze specialiteiten aan de man brengen. Ze komen rechtstreeks uit Bulgarije, waar mijn zakenpartner Djanko Dechev er nauwkeurig op toeziet dat alleen de beste producten richting Antwerpen komen. Vooral salami, feta en wijn zijn in trek.” De winkel draait erg goed. “Toen we twee jaar geleden van start gingen, waren we vooral afhankelijk van vrienden die bij ons hun inkopen kwamen doen. Maar nu hebben we klanten van alle mogelijke nationaliteiten: Polen, Turken, Russen en ook Vlamingen. Sommige van hen komen zelfs helemaal uit Oostende. Dat succes brengt met zich mee dat we heel wat meer zijn gaan invoeren. Twee jaar geleden volstond het om één vrachtwagen per maand te laten overkomen. Nu zijn dat er al drie.”

Rosen en Anelia: “Vooral salami, feta en wijn zijn in trek.” doe het graag. En ik heb een sterke vrouw achter mij. Dat helpt veel.” (lacht) Eén keer per jaar keren Rosen en Anelia terug naar hun geboorteland. “Dan gaan we voor vier weken naar de Zwarte Zee. Lekker aan het strand liggen en vooral niet werken.”

Taverne

Tien voor taal Goeiedag Zdravey

Alsof een winkel en een magazijn openhouden niet zwaar genoeg is, hebben Rosen en Anelia ook nog een drinkgelegenheid in de Brederodestraat: Taverne Relaxy. “We verkopen daar alle soorten dranken, van bier en wijn tot koffie en thee”, zegt Rosen. “Er komen veel Bulgaren over de vloer, maar ook andere mensen. Uiteraard brengt die taverne heel wat extra werk met zich mee. Ik werk dertig dagen per maand, vierentwintig uur op vierentwintig. Maar ik

eetcafe Movis, Bisschopstraat 17/19, Antwerpen Taverne Relaxy, Brederodestraat 116, Antwerpen

Goeienavond Dobar vecher Hoe maakt u het? Kak si? Hoe laat is het? Kolko e chasa? Ik hou van je Azte obicham! Ik ben gelukkig Az sum shtasliv! Mooi weer vandaag Yremeto e hubavo! Dat is een goed idee Tova e dobra ideya! Waar spreken we af? Kade i kogashte se srestnem? Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordt Az mislya che Germinal Beerschot shte lude shampionat tazi godina. Ik spreek Antwerps met een accent A govorya Antverpenski s akcent!

Lekker dobberen in de modder van het Rode meer, 40 km van Sofia.

Volgende week: Burkina Faso, Burundi, Cambodja