VA N A F G H A N I S TA N T O T Z W I T S E R L A N D Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
blz.
2
Cyprus Pepoulla Christodoulou “Cyprus is me te wit en te Europees”
blz.
4
Denemarken Lars Knudsen “Denen werken vaak rechtopstaand”
Teksten: Maaike Floor, Dirk Hendrix Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s, illustraties: Bert Hulselmans, Thomas Legrève, Ludo Mariën, Arlette Stubbe, EPA, AP, Reuters, Belga, PhotoNews, GVA
blz.
7
Djibouti Kadra “Als ik wilde dieren wil zien, moet ook ik naar de Zoo” Eindredactie: Carine Tollenaere
donderdag 18 december 2008
30 Cyprus MIDDELLANDSE ZEE Rizokarpaso Turks-Cypriotische deel Lapithos Kyrenia Lefkoniko
Morphou
Kokkina Polis
Famagusta
Nicosia VN buffer zone
C Y P R U S
Paphos
VN buffer zone Larnaca
Dhekelia
Episkopi Limassol Akrotiri Grieks-Cypriotisch deel
25km © GRAPHIC NEWS
Hereniging niet voor morgen O Cyprus is een voormalige Britse kolonie, die in
1960 onafhankelijk werd. Spanningen tussen de Griekse en de Turkse Cyprioten leidden in december 1963 tot een uitbarsting van geweld in de hoofdstad Nicosia. Grieks-Cypriotische nationalisten wilden een enosis, volledige aansluiting bij Griekenland. Turks-Cyprioten wilden een taksim, een deling in twee gemeenschappen. O Tussen 1963 en 1967 waren de spanningen tussen Griekse en Turkse Cyprioten zo toegenomen dat het op een burgeroorlog begon te lijken. De VN stuurden een vredesmacht, die nog steeds Een Turks soldaat staat op wacht aanwezig is in het Turks gebied in Nicosia. op Cyprus. O In 1983 riepen de Turkse Cyprioten hun gebied uit tot ’Turkse Republiek van Noord-Cyprus’ (TRNC). De VN verklaarden het uitroepen van de onafhankelijkheid onwettig. Alleen Turkije erkent de regering van de TRNC. O Sinds mei 2004 hoort Cyprus bij de Europese Unie. In een referendum sprak een meerderheid van de Grieks-Cyprioten zich uit tegen de hereniging van Cyprus. O In 2007 werd de relatie tussen de Griekse en de Turkse Cyprioten iets beter. O Sinds februari 2008 heeft Cyprus met Dimitris Christofias een communistische president. Tijdens de verkiezingsstrijd pleitte hij voor onderhandelingen met de Turkse Cyprioten om toe te werken naar een hereniging. Mehmet Ali Talat bestuurt de niet-erkende republiek van NoordCyprus.
p pepoulla Christodoulou houdt van rijke geschiedenis van het eiland
”Cyprus zit in mijn hart” Pepoulla Christodoulou groeide voor een groot deel op in Congo, maar Cyprus blijft haar moederland. ”Alleen al mijn naam is héél Cypriotisch. Er is ook een president geweest die zo heette. Letterlijk betekent Christodoulou ’toegewijd aan Christus’. Voor mij als protestantse is dat een prachtige naam”, zegt Pepoulla. ”Iedereen kent Cyprus van het strand en de zee. Maar het eiland is veel meer dan dat”, begint Pepoulla haar verhaal. ”De hoofdstad Nicosia is een prachtige stad met een rijke geschiedenis. Het heeft iets van Rome en van Athene. Er is echt veel te zien.” Pepoulla probeert twee tot drie keer per jaar naar Cyprus te gaan. ”Cyprus zit in mijn hart. Ook omdat mijn vader, mijn vier zussen
en mijn twee broers daar wonen. Ik kom er heel graag. Ook voor het klimaat en het lekkere eten. Die heerlijke Griekse kaas, de salades, het gegrilde vlees. En de tomaten die naar zon smaken in plaats van naar water.” Ze lacht, met pretlichtjes in haar ogen. ”Maar ik eet ook graag frietjes met steak hoor.” Ook al voelt Pepoulla zich op en top Grieks, ze woonde een groot deel van haar leven in Congo.
Kok van restaurant in de Volkstraat bereidt Cypriotische lekkernijen
“Het noorden heeft een hechte band met Turkije” Iedereen kent de Italiaanse pizza’s, maar minstens even lekker zijn de Cypriotische pizza’s. Sefik Uregen (47) weet precies hoe hij die moet klaarmaken. “Veel klanten van restaurant Cyprus in de Volkstraat komen speciaal voor onze pizza’s.”
Grieks orthodoxen in de meerderheid Officieel: Kypriaki Dimokratia Hoofdstad: Nicosia Oppervlakte: 9.250 km² Aantal inwoners: 792.600 Levensverwachting: 75,7 (mannen) en 80,7 (vrouwen) Talen: Grieks, Turks, Engels Phaneromeni kerk in de Godsdiensten: hoofdstad Nicosia. Grieks orthodox (78%), moslim (18%), overig (4%). Munteenheid: euro Telefoon landencode: +357 Internet landencode: .cy Bevolkingssamenstelling: Grieken (77%), Turken (18%), overig (5%) Export: citrusvruchten, tabak, aardappelen en druiven Plaats op lijst van rijkste landen: 28/177
”Mijn vader is van Cyprus, maar mijn moeder is half Belgisch, half Congolees. Mijn grootvader zette koffieplantages op in Congo, mijn vader werkte er in de fruithandel, voor de export van papaja’s. Iedere zomer gingen we naar Cyprus. En toen ik veertien was, zijn we voor twee jaar naar Cyprus gegaan. In Cyprus zijn er al lang spanningen tussen het Griekse en het Turkse deel, maar ik had daar zelf geen last van. Ik was politieke spanningen gewend in Congo.” Pepoulla studeerde in Congo en runde later een eigen kledingzaak in Kinshasa. ”Door de politieke onrust trokken steeds meer mensen weg uit Congo, om zich in België te vestigen. Nadat mijn vader in 2003 al was vertrokken - mijn moeder was al overleden - ben ik in 2005 naar België gekomen.”
Het belangrijkste verschil tussen de Italiaanse en de Cypriotische pizza is het dunne, krokante deeg. “Italiaanse pizza’s zijn zwaar, terwijl onze pizza’s heel licht zijn. We gebruiken ook minder kaas, maar de pizza’s zijn wel lekker dik belegd”, vertelt Sefik. “Als je een pizza met zeevruchten bestelt, zitten er heel veel zeevruchten op.” Sefik zelf heeft de Turkse nationaliteit. Hij komt van de kustplaats Antakia, niet zo gek ver van Cyprus. “Je kan het eiland zien liggen vanaf het strand. Het is zes uurtjes varen, dat is dus goed te doen. Ik ben er dan ook héél vaak geweest.” Omdat het noordelijk deel van Cyprus Turks is (een aparte republiek die alleen door Turkije wordt erkend), voelen Turken zich verwant met Cyprus, en andersom. “Heel veel Turken gaan daar op vakantie. Cyprus heeft mooie natuur en gezonde lucht. En Turken gaan daar ook graag naar het casino of naar de disco. In
Sefik met Yüksel en Hasret.
Kali orexi! EEt smaKElijK! E Flaounitses (kaaspasteitjes) Bereidingstijd 1u en10 min. Ingrediënten » 3 kopjes bloem » 2 eetlepels plantaardige boter » 1 ei » 1/3 glas koud water » zout
“Cyprus is me soms te wit en te Europees.”
Pepoulla Christodoulou Antwerpen beviel haar wel. ”Ik heb het café Don Quichotte in de Pijlstraat, vlakbij het De Coninckplein. Aan de ene kant is het geen gemakkelijke buurt door de overlast van drugsgebruikers, maar tegelijk is het ook een fijn, gemengd stadsdeel met veel Congolezen en andere Afrikanen.” Toen Pepoulla bij onthaalbureau Atlas een inburgeringscursus ging volgen, had ze al een voorsprong op veel van haar medestudenten. ”In Congo had ik al veel over België geleerd. En dankzij mijn tijd in Cyprus ken ik ook de Europese
gewoontes. De manier waarop je de straat oversteekt bijvoorbeeld, of andere praktische zaken. Het was wel leuk om alles nog eens te horen en al die mensen te spreken.” Zelf spreekt Pepoulla een klein beetje Nederlands. ”Mijn zoon van zeventien spreekt plat Antwerps. Dat is wel grappig.” De afgelopen jaren is er veel veranderd op Cyprus. Onder andere door de toetreding tot Europa. ”De levensstandaard van de Griekse en de Turkse Cyprioten ligt veel dichter bij elkaar dan vroeger”,
vertelt Pepoulla. ”Al moet ik nog wel twee weken wachten op een visum voor ik vanaf Cyprus een boot kan nemen naar Turkije.” Volgens Pepoulla is het conflict vooral een zaak van Griekenland en Turkije. ”De meeste Cyprioten hebben geen probleem met elkaar. Ik droom van één mooi Cyprus.” Ooit wil ze misschien wel terug. Maar dan zal ze het multiculturele karakter van Antwerpen ook missen. ”Ik hou van een stad met vele soorten mensen. Cyprus is me soms te Europees en te wit.”
Vulling » 3 koppen geraspte kaas (cheddar, halloumi en edammer) » 7 eieren » 2 theelepels verse munt » 1 ½ theelepel bakpoeder » 2 eetlepels rozijnen » 1 ei om te bestrijken » sesamzaadjes Bereiding Meng bloem en zout in een grote mengkom. Meng het ei met het water en voeg toe. Roer door elkaar tot je een stevig deeg hebt. Kneed nog even door en laat 30 minuten rusten. Meng de ingrediënten voor de kaasvulling met een houten lepel en roer er dan een voor een de eieren door. Doe ook de munt erbij. Rol het deeg uit en snijd er tien cirkels van 7,5 tot 10 cm doorsnee uit. Pak een deegrondje en bevochtig de randjes met water. Leg een eetlepel vulling in het midden. Maak er een pakketje van door het deeg op 3 punten omhoog te trekken. Druk de randen stevig op elkaar zodat er geen lucht tussen zit. Bestrijk met opgeklopt ei en strooi er sesamzaadjes over. Leg de pasteitjes op beboterd bakpapier en bak ze in een hete oven gedurende 20 minuten of tot ze goudbruin zijn.
HoogVliEgErs Hoog george michael De beroemde zanger George Michael werd in Londen geboren, maar hij is wel de zoon van de Grieks-Cypriotische Kyriacos Panayiotou, die een restaurant had in Londen.
“De keuken van Cyprus lijkt heel erg op die van Turkije en Griekenland.”
osman türkay
Sefik Uregen
Turkije is dat minder evident.” Sefik is al dertig jaar kok en is intussen ook al 23 jaar in België. “De Turkse en de Cypriotische keuken lijken heel erg op elkaar én op de Griekse keuken. Grillgerechten, moussaka, mezze, je vindt het in al die landen.” Veel van de ingrediënten die in de keuken worden gebruikt, groeien ook op Cyprus. “Van aubergines, tot paprika en tomaten. Je vindt het er allemaal.” Restaurant/pizzeria Cyprus in de Volkstraat bestaat twintig jaar. Sefik was vijf jaar uitbater, maar sinds een jaar heb hebben Yüksel en Hasret Öztonga het restaurant overgenomen. Sefik staat nog in de keuken. “Wij zijn ook Turks, en ook al zijn we nooit op Cyprus ge-weest, we kennen het wel”, vertelt Hasret. “Veel tv-shows worden daar opgenomen. En
als ze in Turkije over Cyprus spreken, wordt het vaak Jyavruvatan genoemd. Dat betekent ’kindland’. Turkije wordt Anavatan genoemd, moederland.” Yüksel: “Sommige jongeren kiezen er ook voor om op Cyprus te gaan studeren. Jonge mannen komen er soms terecht tijdens hun dienstplicht.” Als er tijd is, wil het koppel met hun zoontje eens op vakantie naar Cyprus. “Het is de vraag of het er ooit van komt. Onze familie in Turkije wil ook dat we langsgaan. Die zou het minder leuk vinden als we naar Cyprus reizen.”
rEstaurant r Pizzeria Cyprus, Volkstraat 60, Antwerpen, tel. 03-237.03.91 of 0484-12.84.87 (na 16u)
www.pizzeriacyprus.be/default.asp
De dichter Osman Türkay (1927-2001) groeide op in Cyprus, maar woonde ook lang in Engeland. Zijn werk werd vertaald in meer dan dertig talen en hij werd in 1988 genomineerd voor de Nobelprijs.
marcos Baghdatis Een bekende GrieksCypriotische tennisser (foto onderaan). In 2006 speelde hij de finale van de Australian Open. Nu staat hij op nummer 98 op de ATP-ranking.
In Antwerpen wonen 10 mensen uit Cyprus.
donderdag 18 december 2008
31
Lars knudsen vol lof over Scandinaven maar hij keert niet terug
Denemarken Skagerrak
Skagen
NOORDZEE Aalborg
Laeso Kattegat Anholt
D E N E M A R K E N
Lars Knudsen: “In België gelden de regels voor iedereen, behalve voor jezelf.”
ZWEDEN
Aarhus Jutland
Kopenhagen Esbjerg
© GRAPHIC NEWS
Aabenraa
Odense
Funen
Zeeland
BA
LT IS
Falster Lolland DUITSLAND
Ronne
CH
E Z EE
Foto rechts boven: Kleurrijke waterkant in Kopenhagen.
Bornholm
50km
Foto rechts onder: smeltende ijsberg in Ammassalik Island in Groenland, dat tot Denemarken behoort.
Groenland is Deens
O Denemarken werd in het tijdperk van de Vikingen in de tiende eeuw verenigd door koning Harald Blauwtand (†985), die de mensen tot het christendom bekeerde. O Denemarken bestuurde kort Engeland in de elfde eeuw en werd verenigd met Zweden en Noorwegen in 1397. De unie met Zweden duurde tot 1523 en de unie met Noorwegen tot 1814. O Het pittoreske Ribe werd reeds gesticht in 810 en is het oudste stadje van heel Scandinavië. O Tot 1944 behoorde ook IJsland tot Denemarken. Dat is vandaag voor Groenland nog altijd het geval. O Het staatshoofd van Denemarken is sinds 1972 koningin Margrethe II. O Sinds 2001 is de regeringsleider premier Anders Fogh Rasmussen, de leider van de liberale Koningin Margrethe II. partij Venstre. Hij is al twee keer herkozen, voor het laatst in november 2007. O Het Deense parlement heet de Folketing. Er is één kamer, met 179 leden, die een termijn van vier jaar uitzitten.
7.000 kilometer kust O Officiële landstaal: Deens O Aantal inwoners: 5.484.723, of een gemiddelde van 127,3 per km² O Oppervlakte: 43.094 km², anderhalve keer zo groot als België O Hoofdstad: Kopenhagen. 1.086.762 inwoners, het dubbele van Antwerpen O Regeringsvorm: constitutionele monarchie, net als België O Religie: 95% is protestant, de overgrote meerderheid van hen behoort tot de Folkekirken, de evangelisch-lutherse kerk. O Volkslied: Der er et yndigt land (Er is een lieflijk land) O Munteenheid: Deense kroon (DKK) O Kustlijn: 7.314 km! O Lengte landgrenzen: 67 km met Duitsland O Hoogste punt: Møllehøj bij Skanderborg: slechts 170 meter
Iets kouder Denemarken heeft een gematigd zeeklimaat, maar als de wind ‘s winters uit het oosten waait, kan het zeer koud worden, tot -31°C. ‘s Zomers kan de temperatuur door diezelfde oostenwind oplopen tot meer dan 35°C.
Met een simpel drukje op een knop laat de Deens-Antwerpse bedrijfsleider Lars Knudsen zijn bureaublad omhoog rijzen tot hij staande kan werken. Hij lacht om mijn verbazing. ”In Denemarken zie je dat vaak, in bedrijven en bij ambtenaren. Veel Denen werken minstens een paar uur per dag rechtopstaand. Dat is veel beter voor de rug.”
Het kantoor van Lars Knudsen, op een steenworp van het Museum voor Schone Kunsten, biedt een staaltje van strak Scandinavisch design, met voor elk personeelslid een elektrisch verstelbaar bureau met ergonomische stoel. Knudsen begon zo’n vijf jaar geleden met een eenmansbedrijfje dat ingevroren garnalen, gamba’s, scampi en andere zeevruchten per container invoert en verkoopt aan groothandelaars. Vandaag draait Solea International een omzet van 15 miljoen euro, en dat met een personeelsbestand van maar negen man.
Verliefd en verhuisd Het was de liefde die de nog jonge Deen (34) naar Antwerpen voerde. ”Tijdens mijn studies heb ik een tijdje in Spanje verbleven. Daar heb ik mijn vrouw, Nathalie Vanschependom uit Schoten, leren kennen”, vertelt hij. ”Ze is mij gevolgd naar Denemarken, maar ze kon daar niet meteen aan de slag als vertaalster en ze had wat heimwee naar haar tweelingzus en de rest van haar familie. Toen op een dag haar zus een vacature van een Antwerps bedrijf voor iemand met talenkennis doorstuurde naar Denemarken, heb ík gebeld of ze met mij niets konden aanvangen, hoewel de vacature eigenlijk voor Nathalie bedoeld was. (lacht) Het lukte en we zijn verhuisd.” Bij een volgend bedrijf leerde Lars de wereld van ingevroren schaaldieren beter kennen. Na enkele jaren besloot hij zijn kans te wagen.
”Denen werken vaak rechtopstaand” het met of zonder factuur moest zijn. Ik had geen idee wat hij bedoelde. (lacht) Ik vond dat toen nog choquerend. Zwartwerk bestaat amper in Denemarken, tegenwoordig misschien wat meer, maar het is nog altijd een taboe. Als je het doet, mag niemand het weten. Denen helpen mekaar wel vaak bij klussen.”
Dol op koningin Denen zijn volgens Lars Knudsen trotser op hun land én op hun koningin. ”Dat hou je hier niet voor mogelijk. Als koningin Margrethe op oudejaarsavond om zes uur haar toespraak houdt, zitten negen op tien Denen aan de buis gekluisterd. Ik herinner me dat: om tien voor zes werd snel champagne uitgeschonken en moest de televisie aan. Dat hoorde zo. Onze koningin is ook een bijzondere vrouw. Ze is heel slim, spreekt vloeiend vijf talen, is heel belezen, ze heeft theaterkostuums ontworpen en ze rookt als een schoorsteen. ’Dat is mijn privéleven en gaat niemand wat aan’, zegt ze daarover. Ze is ook heel gewoon gebleven.”
Kaars voor Kerstmis
Nooit drinken en rijden ”Ik zie me niet meer terug gaan naar Denemarken”, zegt hij. ”Als ik op bezoek ben, noemt mijn familie mij al een halve Belg. Ik dénk al meer als een Belg.” Op de vraag naar verschillen tussen Denen en Belgen hoeft hij toch niet lang te zoeken. ”Denen zijn heel gedisciplineerd. Je kunt ze wat vergelijken met Zwitsers. Alles moet correct verlopen. In het verkeer ook, ja. Een Deen zal nooit drinken en rijden. Dat doe je niet. En als een vriend het wil doen, dan pak je zijn sleutels af. We houden elkaar een beetje in de gaten, jazeker. (lacht) Voor mijn trouwfeest verbleven mijn familieleden in een hotel op één kilometer van de feestzaal. We hebben toch taxi’s besteld in de wetenschap dat niemand dat stukje zou willen rijden na een feest. Mijn vrouw wilde dat eerst niet geloven. (lacht) In België wordt natuurlijk wat soepeler omgegaan met regels. Hier zijn regels er voor iedereen, behalve voor jezelf. Ik herinner me nog onze eerste klusjesman. Die vroeg meteen of
Denen feesten graag. ”In de maand december doen we niets anders. De kerstsfeer is bij ons alom, met overal versieringen en het ene kerstdiner na het andere. Kijk, ik heb hier op mijn bureau een soort adventkransje staan, een cadeautje van mijn moeder. Met een kaars in het midden met alle dagen die we nog te gaan hebben tot Kerstmis. Elke dag steek ik die even aan, tot hij is opgebrand tot het streepje van de volgende dag.” Omdat Denen gesteld zijn op tradities, eet iedereen hetzelfde met Kerstmis: eend of kalkoen, met gekarameliseerde patatjes, appel met gelei en een bruine saus. ”Saus moet bij ons altijd bruin zijn, ik weet niet waarom. We hebben daar kleurstoffen voor, die verder smaakloos zijn.”
Zot van de zee Denen hebben een kustlijn van meer dan zevenduizend kilometer. ”Er is altijd water in de buurt”, zegt Lars. ”Veel Deense gezinnen hebben een zomerhuisje aan het strand. Waar je in Denemarken ook woont, je zit meestal dicht bij de zee. En het weer valt er best mee. De mensen hier denken dat het ginds een Siberisch klimaat is, maar het is goed vergelijkbaar met het weer in België. Het is ook droger, met minder vochtigheid in de lucht, waardoor het altijd een paar graden warmer aanvoelt.”
TIEN VOOR TAAL Goeiendag, hoe gaat het? Goddag, Hvordan Går Det? (Pas op, een a met een bolletje erboven moet je als een halflange o uitspreken) Goed, en met u? Fint, og hvad med dig? Dank u. Mange tak. Ik had een boerderij in Afrika. Ieg havde en bondegår i Afrika. Het lelijke eendje werd een mooie zwaan. De hostige and blev en flot svane. Leve de koningin. Droningen lange leve. Ik ga dit weekend naar zee. Ieg tager til havet i weekenden. Het is koud vandaag. Det er koldt idag. De Vikingen waren Denen, geen Noren. Vikingerne vav danskere, ikke nordmænd.
Handbal, voetbal en wielrennen De meest populaire sporten van Denemarken zijn handbal en voetbal. Het niveau van de handbaleredivisie is toonaangevend voor de rest van Europa. Verschillende Deense voetballers hebben naam gemaakt in heel Europa, ook bij Belgische eersteklassers. Denemarken is ook een echt fietsland. Wielrennen is een veel beoefende sport en er zijn verschillende Deense wielerploegen, met Team CSC van directeur Bjarne Riis, de Deense Patrick Lefevere, als bekendste. De bekendste wielrenner is de wegens vermoedelijke doping in ongenade gevallen rasklimmer Michael Rasmussen. Vanwege de lange winters zijn zaalsporten als badminton en volleybal ook populair.
Vlak en veel zee Denemarken is bijna zo vlak als Nederland, maar met meer bos en nog veel meer kustlijn. Denen zijn ook gedisciplineerder, zeker in het verkeer. Een Deense chauffeur op een eindeloze secundaire weg door het platteland, zonder lintbebouwing en met amper andere weggebruikers, waar je 90 km per uur mag rijden, zal geen 91 km per uur rijden. Wie als buitenlandse chauffeur een fout manoeuvre maakt, krijgt direct boze blikken in zijn richting. Het grootste deel van Denemarken wordt gevormd door het schiereiland Jutland. De hoofdstad ligt op het grootste van de 405 Deense eilanden, Seeland. Dat wordt door een smalle zeestraat (de Sont) gescheiden van Zweden, maar er is een verbinding per brug en per tunnel. Kent u nog andere Deense steden behalve Kopenhagen? De drie grootste zijn: O Århus 228.547 inwoners O Odense 186.595 inwoners O Aalborg 160.000 inwoners En dan is er nog Roskilde, met 43.753 inwoners, bekend voor zijn rockfestival; zeg maar het Werchter van Denemarken. Als bezienswaardigheden gelden: O de zeemeermin in Kopenhagen O Dyrehavsbakken, het oudste attractiepark ter wereld, geopend in 1583 O Amalienborg, het koninklijk paleis in Kopenhagen, gebouwd vanaf 1750 O Legoland in Billund, het oudste park van Lego, geopend in 1968
In Antwerpen wonen 119 Denen.
donderdag 18 december 2008
DENEmarKEN HOOGVLIEGErS O Hans Christian andersen (1805-1875) Schrijver van sprookjes zoals De prinses op de erwt, De nieuwe kleren van de keizer, Het lelijke jonge eendje, De Chinese nachtegaal en Het meisje met de zwavelstokjes. Werd in zijn jonge jaren gezien als een onhebbelijk, asociaal en egoïstisch iemand. O Karen Blixen (1885-1962) Schrijfster die een boerderij had in Afrika en daarover een boek schreef. Sydney Pollack verfilmde het. Out of Africa met Meryl Streep en Robert Redford kreeg zeven Oscars. O Niels Bohr (1885-1962) Natuurkundige. Won de Nobelprijs in 1922. Een van de grondleggers van de kernfysica en de kwantummechanica. Albert Einstein had het moeilijk met de ’zweverige’visie van Bohr, maar die wordt nu als bewezen beschouwd. O Søren Kierkegaard (1813-1855) Wordt gezien als de eerste existentialistische filosoof.Volgens hem besteden mensen hun leven aan onbeduidende gedachten (“Zit mijn haar wel goed?”) en zinloze ondernemingen (”naar een toneelvoorstelling gaan”). Dit keurt hij ten zeerste af. Hij meent dat de mens is opgebouwd uit subjectieve waarheden.Voor wie die ontdekt, wordt het leven echter en dieper. O Lars von trier Denemarkens bekendste filmregisseur. Maakte onder meer Breaking the Waves (1996), The Idiots (1998) en Dogville (2003).
O Lars ulrich Drummer van Metallica, een van de meest succesvolle metalbands. Kan hard en snel meppen. Startte in december 1999 een rechtszaak tegen downloadsite Napster. Is zo’n beetje de muzikant die de oorlog verklaarde aan illegaal downloaden. O Bjarne riis Enige Deen die Tour won, in 1996. Vandaag ploegleider van succesvolle ProTour-team CSC. Nooit betrapt op doping. Zijn bijnaam in het peloton: monsieur 60% (doelend op epogebruik, dat leidt tot een hematocrietwaarde hoger dan de toegelaten 50%). Bekende in 2007 dat hij Tour op epo won. Ploegleider neemt zijn renners mee op survivalkampen om hen mentaal sterker te maken. Haalt goede uitslagen, zoals de Touroverwinning van Carlos Sastre dit jaar. O michael Laudrup Waarschijnlijk de beste Deense voetballer aller tijden. Michael Laudrup (°1964) speelde in de jaren tachtig en negentig bij Juventus, FC Barcelona en Ajax. Vandaag traint hij Spartak Moskou. Tijdens het WK voetbal van 1986 groeide hij uit tot een wereldster. Johan Cruijff haalde hem in 1989 weg bij Juventus om bij Barcelona mee gestalte te geven aan zijn dreamteam. O michael rasmussen Stond op het punt Riis op te volgen als Tour-winnaar in 2007, maar werd uit Tour gezet door zijn ploeg Rabobank én op staande voet ontslagen omdat hij had gelogen over waar hij trainde (vermoedelijk om onverwachte dopingcontroles te ontlopen). Wil alles zo licht mogelijk hebben om goed bergop te kunnen fietsen. Scheert zich daarom kaal. Op 2 juli 2008 besliste een rechter dat Rabobank hem niet op staande voet had mogen ontslaan omdat de ploeg al langer op de hoogte was van de leugens. De ploeg moet hem 715.000 euro schadevergoeding betalen. O Helena Christensen Deens topmodel en societyfiguur. Vader Deens, moeder Peruviaans. Helena (°1968) werd bekend als model voor H&M-campagnes en als ex van INXS-zanger Michael Hutchence. Was in 1986 Miss Denemarken. Brak internationaal door, o.m. met (topless) optreden in sexy clip voor Wicked Game naast Chris Isaak. Startte in 2006 met Deense zakenpartner kledingmerk Christensen & Sigersen op. Scheidde tweede keer in 2004 van acteur Norman Reedus. Heeft nu relatie met Interpol-zanger Paul Banks.
Nikolaj Kovdal baat hip visrestaurant uit
”Vlaamse vrouwen zijn mooi, Deense maken zich veel mooier op” Vlaamse vrouwen zijn heel mooi, maar Deense vrouwen zijn toch iets meer bezig met hun uiterlijk en maken er meer werk van om er op hun mooist uit te zien, zeker als ze uitgaan. Dat is maar een van de observaties van Nikolaj Kovdal (32), de Antwerpse Deen die sinds twee jaar het visrestaurant Fiske Bar uitbaat aan de Marnixplaats op het Zuid.
neutraal. Het maakt de mensen hier niet uit.” Na een paar jobs in de horeca, zette Nicolaj samen met de Sri Lankaanse chef-kok Daas (afkorting van ingewikkelde naam) de Fiske Bar op. ”We serveren zowel goedkope, lekkere hapjes - sardines, calamares - als iets duurdere gerechten met de betere wijnen”, zegt de Deen. De formule lijkt aan te slaan. Op een doordeweekse middag zit het hier stampvol. Hij heeft dus een trendy restaurant, zijn vriendin een modeboetiek: ze vormen wel een hip koppel. ”Hip? Ik ruik altijd naar vis”, lacht hij de opmerking weg.
”Niemand werkt hier”
”Mijn aankomst in Antwerpen viel anders teNikolaj Kovdal zit dus ook in de viswereld, net als gen. Ik was hier één keer geweest, in de zomer. Lars Knudsen (zie vorige pagina), die zijn kan- Alle terrasjes zaten vol. Geweldig, dacht ik, nietoor een straat verder heeft. ”Maar dat is toeval. mand hoeft hier te werken. (lacht) Maar toen ik We eten in Denemarken natuurlijk vaak vis, om- de tweede keer arriveerde, met een bus vanuit dat we omringd zijn door zee, maar we eten net zo Duitsland, was het eind november en 5 uur ’s morgoed vlees”, zegt de man die het levende bewijs is gens. Koud, guur, alles verlaten. Een andere stad.” Intussen heeft hij gemerkt dat Antwerpen een dat niet alle Denen Lars of Knut heten. Nikolaj heeft een avontuurlijk bestaan geleid voor geschikte stad is om een restaurant uit te baten. hij zijn stek vond in hartje Antwerpen. Op zijn acht- ”Mensen laten hier graag het werk liggen voor een tiende trok hij naar Hamburg (”een heel mooie, goede lunch, meer dan Denen of Duitsers. Nog een levendige stad”), na negen jaar van diverse jobs, verschil: als die iets afspreken voor maandag, is het waaronder het runnen van een cd-winkel en een ook maandag. Hier kan het net zo goed dinsdag of opnamestudio, trok hij met zijn Duitse vriendin woensdag worden.” voor een jaar naar Japan. ”Een halfjaarTokio en een halfjaar platteland, dag en nacht verschil”, vertelt hij. ”Ik was altijd al gefascineerd door de Japanse keuken. Mijn vriendin, die kleren ontwerpt en een Vlamingen gaan meer uit dan Denen. ”Hoewel dat winkel heeft in de Kloosterstraat, heeft er gewerkt aan het veranderen is.Vroeger was alcohol bij ons voor een Japanse modedesigner. We hebben ook erg duur, zoals nu nog in Zweden, en hadden een tijd bij een visser gewoond in een piepklein we zoals de Zweden de gewoonte om maar af dorpje aan de kust. Heel prettig, Japanners kun- en toe te drinken, maar dan wel véél. Nu is het nen echt open zijn, zeker als ze een glas sake of meer zoals hier: vaker uitgaan en gewoon genieten van de drank.Als Denen dronken zijn, worden bier ophebben.” (lacht) ze wel niet agressief of zo, ze beginnen alleen maar te zingen en te dansen.” Of hij ook iets negatiefs kan bedenken over Antwerpen? ”Het is hier Daarna viel de keuze op Antwerpen. ”Waarom? Ik nogal klein, het is meer een groot dorp, vergeleken weet het eigenlijk niet. De ligging is goed, je bent met Parijs of Hamburg. Daardoor hebben kleine, zo in Parijs, Londen, Duitsland... alternatieve winkels en horecazaken het moeilijker.Wat ik ook niet begrijp is dat mensen niet vaker en in steden als Parijs en Hamnaar Brussel trekken. Een geweldige stad, maar ik burg heb je heel sterk het gevoel dat ze Frans of Duits zijn, kom hier mensen tegen die er in heel hun leven Antwerpen is een beetje misschien één keer geweest zijn.”
”Antwerpen is een groot dorp”
”Hip? Ik ruik naar vis”
VISrEStauraNt VISr Fiske Bar, Marnixplaats 12/13, Antwerpen, tel. 03-257.13.57 Info via www.fiskebar.be
32
DJIBOUTI ERITREA 20km
Khor Angar ETHIOPIE
DJIBOUTI
Balho
Obock
Tadjoura Yoboki Dikhil
© GRAPHIC NEWS
RODE ZEE
Golf van Aden
Djibouti Ali Sabih SOMALIE
Goede maatjes met Frankrijk en de VS O De oude Egyptenaren dreven al handel met de inwoners van wat nu Djibouti is. O In de 19e eeuw kwam het gebied onder Frans protectoraat te staan, en heette het Frans Somaliland. O In 1967 werd Frans Somaliland omgedoopt tot Afar- en Issaland, naar de twee grote bevolkingsgroepen. In 1977 kreeg het gebied de naam Djibouti en werd het zelfstandig. O In 2001 zorgde een vredesakkoord voor een einde aan een tien jaar durende opstand van de Afarrebellen. O In 1999 waren er voor het eerst verkiezingen met keuze tussen verschillende partijen. Ismail Omar Guelleh werd verkozen tot president, in 2005 werd hij herkozen. O De president onderhoudt nauwe banden met Frankrijk. Er is nog steeds een militaire aanwezigheid in het land. Maar Djibouti heeft ook goede banden met de Verenigde Staten. Djibouti is het enige land onder de Sahara met een Amerikaanse militaire basis.
Dieren en huiden zorgen voor inkomsten Officieel: Djibouti Hoofdstad: Djibouti Oppervlakte: 23.000 km² Aantal inwoners: ruim 506.000 inwoners Levensverwachting: 41,9 (mannen) en 44,8 (vrouwen) Talen: Frans, Arabisch, Somalisch, Afar Godsdiensten: moslims (94%), christenen (6%) Munteenheid: Djiboutische frank (DJF) Telefoon landencode: +253 Internet landencode: .dj Bevolkingssamenstelling: Somaliërs/Issa (60%), Afar (35%), overig (5%). Export: koffie, dieren, huiden Plaats op de lijst van rijkste landen: 149/177
i
www.djibnet.com
In Antwerpen wonen 11 mensen uit Djibouti.
Kadra (37) heeft mooie parfumflesjes uit Djibouti
”Geuren zijn belangrijk voor ons” Veel souvenirs uit haar land heeft Kadra (37) niet. Op een feestkleed en een reeks mooie parfumflesjes na. ”Ik heb ook een houdertje om geurblokjes te branden. Geuren zijn heel belangrijk voor ons. Zeker voor vrouwen. Een zweetgeur is een belediging.” Djibouti is een Afrikaans land, maar het ligt ook heel dicht bij Jemen. ”Veel van de sieraden en geurtjes die in Djibouti populair zijn, worden uit Jemen ingevoerd. Omdat het heel warm is in mijn land, zijn het geen gewone parfums. Sommige sprenkel je over je lichaam als je nog vochtig bent van het douchen. Andere brand je in huis, zodat de kamer en je kleding lekker gaan ruiken.” In haar appartement vlak bij het Stuivenbergplein doet Kadra dat soms ook. ”Als er vrienden langskomen, is dat ook een teken van gastvrijheid.”
”Mijn Nederlands is niet perfect, maar het is wel beter dan dat van veel Waalse ministers.”
Wat Kadra het meeste mist, zijn de vriendelijke mensen. ”De sfeer is heel ontspannen. Als iemand geen eten heeft, kookt er altijd wel iemand anders. En als je weg moet, kun je gerust je kinderen bij iemand achterlaten. Hier moet je dat allemaal van tevoren afspreken.” Soms hangt Kadra met haar familie aan de telefoon als ze eigenlijk haar zoontje al van de crèche moet halen. ”Ik leg dan uit dat ik moet inhaken omdat de bus zo vertrekt. En dat ik daar op tijd moet zijn. Daar snappen ze niets van. In Djibouti gaat alles altijd heel rustig.” Kadra groeide op in de hoofdstad, die ook Djibouti heet. In het weekend trok ze het liefst met vriendinnen naar het strand. Vrouwen mogen niet op café in Djibouti omdat het een moslimland is. Of het mag misschien wel, maar het is in ieder geval niet gebruikelijk. Wij haalden dan altijd lekkere hapjes en wat cola en fanta, en dan gingen we aan het strand picknicken en babbelen. Heel gezellig. Of we liepen in onze mooiste kleren over de bouvelard. Mannen kijken”, lacht ze. Toch vindt Kadra het wel tof dat op café gaan in België gewoon kan. ”Mensen veroordelen je niet als je met een vriend wat gaat drinken in een café. Er wordt niet meteen geroddeld. Met mijn vriend en de vader van Idris, ga ik graag naar Lillo. Een mooie én romatische plek.”
Kadra
Kadra loopt naar de keuken om thee te zetten. ”Ruik hier eens aan”, zegt ze en ze houdt een zakje onder mijn neus. ”Vind je het lekker? Het is kardemon. Wij doen dat in de thee.” Acht jaar woont Kadra nu in België, nadat ze uit haar land om politieke redenen was weggegaan. ”Ondertussen voel ik me thuis hier. Veel mensen uit Djibouti wonen in Brussel. Dat is gemakkelijker omdat de stad Franstalig is. Maar ik woon liever hier. Als ik bij vrienden in Brussel op bezoek ben geweest en ik zit in de trein naar Antwerpen, ben ik opgelucht omdat ik voel dat ik weer bijna thuis ben. Mijn Nederlands is niet perfect, maar het is wel beter dan dat van veel Waalse ministers.” Met haar zoontje Idris van 1 jaar gaat ze graag naar het Rivierenhof. ”Een mooi park, daar kan ik lekker met hem spelen.” Maar ze gaat ook graag naar de Zoo. ”Veel mensen denken dat er in Djibouti leeuwen en olifanten zijn omdat het in Afrika ligt. Maar dat is helemaal niet zo. Om wilde dieren te zien, moet ik ook naar de dierentuin.”
”Als ik leeuwen en olifanten wil zien, moet ook ik naar de Zoo.” Kadra
Een van de redenen dat er zo weinig dieren leven in Djibouti, is het klimaat. ”Het is een heel droog land. In de zomer loopt de temperatuur overdag op tot veertig, soms vijftig graden. We hebben dus weinig groen in ons land en er zijn ook weinig boeren die iets verbouwen. Maar ook dat levert mooie landschappen op. Er komen nauwelijks toeristen naar Djibouti, terwijl het een mooi land is. We hebben ook een hele lange kustlijn.”
Agentschap voor Binnenlands Bestuur Boudewijnlaan 30 bus 70, 1000 Brussel www.inburgering.be
De parfumflesjes van Kadra.
Onthaalbureau Inburgering Antwerpen Carnotstraat 110, 2060 Antwerpen inburgering@stad.antwerpen.be
Kadra in feestkleding met een geurbrandertje in haar hand. Foto Jan VAN DER PERRE
Onthaalbureau Inburgering Provincie Antwerpen Brusselsepoortstraat 8, 2800 Mechelen onthaalbureau@prismavzw.be
donderdag 18 december 2008
DjIboutI Caafimaad ku cun! EEt smakElIjk! E marake kaloune Bereidingstijd 35 minuten Ingrediënten » 600 gram aardappelen » 2 uien » 4 okra’s (een Afrikaanse peulvrucht) » 3 aubergines » 20 tomaten » bosje peterselie » tamarindepasta » look, zout en peper (chilipeper) » olie » 600 gram vis Bereidingswijze Schil de aardappelen, snijd ze in plakjes en bak ze in de pan tot ze bruin zijn. Fruit de uien (in ringen) tot ze goudbruin zijn. Voeg blokjes okra en aubergine toe. Doe de tamarindepasta erbij. Doe alles in een grote pan, samen met de blokjes tomaten (ontveld) en voeg wat water toe. Snijd de vis in stukjes en doe ook die erbij. Kruid met zout en peper, look en pe peterselie. Laat 15 minuten koken. Serveer met rijst.
HoogvlIEgErs Hoogvl
marathonloper Hussein ahmed salah
Zanger abdi Nuur allaleh In Djibouti een hele bekende zanger. Zijn muziek is ook op het internet te vinden.
g grENZEloZE vrIENDsCHap vr
Kadra: “Ik heb in Antwerpen een goede vriend uit Kameroen. Hij heet Pierre en af en toe gaan we iets drinken. We praten veel over alles wat we meemaken en we lachen ook veel samen. Hij heeft gevoel voor humor, dat vind ik belangrijk.” nn
t tIEN voor taal
”Mijn oma had vijf kamelen” De vader van Ibrahim Said Youssouf (39) was de eerste van de familie die naar de stad Djibouti trok, in plaats van als nomade te leven. ”Hij werkte in de haven en ik hielp hem vaak”, vertelt Ibrahim. ”Daarom ben ik blij dat Antwerpen ook een havenstad is.” ”Wist je dat er af en toe mensen uit Djibouti stage lopen in de Antwerpse haven?” zegt Ibrahim. ”De havens van Antwerpen en Djibouti zien er heel anders uit, maar ze zijn allebei heel belangrijk voor het land.” Omdat in Djibouti zelf weinig groeit, worden er veel producten per trein en per schip aangevoerd. ”De rijst komt bijvoorbeeld uit China. Groenten en fruit komen twee keer per week met een trein uit Ethiopië. Verse vis hebben we zelf, want Djibouti ligt aan de zee. En die vis is héérlijk.” Ibrahim woont ondertussen al zes jaar in Antwerpen. ”In het begin was ik een beetje bang. Als ik Frans sprak, kreeg ik te horen dat ik wel in Vlaanderen woonde en dat ik maar Nederlands moest spreken. Ondertussen spreek ik al veel beter Nederlands.” Sinds ruim een jaar werkt hij De familie van Ibrahim hoort bij in de Kringwinkel aan de Sint- het Afar-volk. ”Je hebt in Djibouti Jorispoort in Antwerpen. ”Een de Afar en de Issa. Allebei waren heel afwisselende het nomadenjob”,vertelt Ibrahim en ze ”Groente en fruit volken, enthousiast.”Soms ruzieden vroewerk in in het ma- komen uit Ethiopië, ger al over het gazijn, soms sta ik feit dat het vee rijst uit China, aan de kassa, en van de ander soms in de winkel op hun grond maar verse vis zelf.” graasde.” IbraAls mensen vra- hebben we zelf. En hims grootougen waar hij vanders waren ook die is héérlijk!” daan komt, trekken nomaden. ”Mijn Ibrahim ze bijna altijd hun oma had vijf kawenkbrauwen op. melen. Met die ”Niemand kent Djibouti”, lacht kamelen trokken de mannen dan Ibrahim. ”Het is ook een klein naar Ethiopië, om zout te ruilen landje. Nog kleiner dan België.” voor eten.”
Fotograaf
Ahmed Salah (1956) is een bekende langeafstandsloper uit Djibouti. In de zomer van 1988 won hij een bronzen medaille tijdens de olympische zomerspelen. In 1987 en 1991 won hij een zilveren medaille op het wereldkampioenschap. In 1985 won hij de Wereld Marathon Cup.
Ibrahims grootouders waren nomaden
Zelf heeft Ibrahim al heel wat traditionele feesten meegemaakt. ”Iedere zomer had ik zeker twee of drie feesten, met traditionele kledij en zo. Dat kon een bruiloft zijn, maar ook een rouwplechtigheid of de besnijdenis van een man.” Ibrahim mist die feesten wel. Net als de rest van de Djiboutianen in België. ”In Antwerpen wonen er maar een paar landgenoten. De meeste wonen in Brussel of Luik. Familie uit Djibouti stuurt soms een videoband op met beelden van een traditioneel feest. Die gaan dan de hele gemeenschap rond. Dan feesten we hier in gedachten mee.”
Goeiendag! Maalin wanaagsan! Hoe gaat het met u? En met de kinderen? Sidee tahay? Caruurta sidee yihiin? Staat deze jurk me goed? Diracan ma igu haboon yahay?
Nomaden in Djibouti.
Ik ben allergisch voor worteltjes. Xajiin ayaan karootada ku qabaa. Als ik bij mijn familie ben, voel ik me gelukkig. Markii aan reerkayga lajoogo, waan faraxsanahay. Welke tram gaat naar het station? Taraamkee isteeshinka aada? Fijne kerstdagen en een gelukkig 2009! Ciido wanaagsan iyo sanadka cusub ee 2009ka farxad ayaan kuu rajaynaa!
Op 31 december: Dominicaanse Republiek, Duitsland