België Italië
Van Afghanistan tot Zwitserland
Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
donderdag 26 maart 2009 www.gva.be
Israël
Divers
Antwerpen
Israël
Italië
“Israëli’s reizen
“De prijzen
voor ze werken of trouwen”
van de huizen in Antwerpen zijn belachelijk laag”
blz. 2-3-4
blz. 5-6-7-8
AZ1 Land OT
Stefano Lucchesi
Teksten: Patrick Van de Perre, Eefje Rampart, Sylvia Mariën Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s: Bert Hulselmans, Arlette Stubbe, Ludo Mariën, Philippe Lebeau, Wim Hendrix, Patrick De Roo, Genua 2004, Reuters, AP, GPD, GVA
Eindredactie: Carine Tollenaere
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 6 maart 009
Toen en nu E
N NO BA LI
E Nahariyya
SYRIË
Zefat
Haifa Westelijke Jordaanoever
Nazareth
MI
DD
Hadera Netanya
Holon Rishon Le Ziyyon
Israël
Gaza Strook
MM De staat Israël is ontstaan
Jeruzalem Bethlehem
Hebron
Dode Zee Beersheba Dimona
JORDANIË
EGYPTE N E G E V
Heilig Land
I S R A E L
Eilat
50km
Gedomineerd door conflicten
Jenin Nablus Ramallah Jericho
Tel Aviv
Gaza
Jordaan
EL
LA
N
D
S
E
Z
in 1948, toen de Britten hun mandaat over Palestina afstonden. MM De Verenigde Naties verdeelden het land in joodse en Arabische delen. Maar die regeling kon niet beletten dat er tot op heden geregeld conflicten en zelfs oorlogen plaatsvinden tussen de beide
bevolkingsgroepen. De recente oorlog in Gaza is daar een pijnlijk voorbeeld van. MM Israël ligt in het MiddenOosten, geprangd tussen Libanon, Syrië, Jordanië en Egypte. Alleen met die laatste twee landen onderhoudt Israël min of meer goede contacten. MM De grootste groep Palestijnen leeft in de Gazastrook aan de Middellandse Zee en de Westbank, tussen de Jordaanse grens en Jeruzalem.
SAUDI ARABIË
© GRAPHIC NEWS
“Antwerpen is huiselijk en warm” Omri Nitzan woont in Tel Aviv, maar reist het hele jaar door de wereld rond. Nu verblijft hij opnieuw een aantal maanden in Antwerpen, waar hij een eigenzinnige versie van Samson en Dalila regisseert. Omri Nitzan heeft het druk. Samen met zijn Palestijnse collega Amir Nizar Zuabi regisseert hij Samson en Dalila in de Vlaamse Opera in Antwerpen. Het stuk gaat over enkele weken in premiére.
Je zou de uitvoering een statement kunnen noemen, want het gaat over het conflict tussen de Palestijnen en Israël. “Deze keer zijn de Palestijnen de onderdrukkers en de Israëli’s de onderdrukten”, zegt Nitzan veelbetekend. Als hij in Israël is, woont Omri Nitzan in Tel Aviv. Een hippe kuststad op amper 50 minuten rijden van de hoofdstad Jeruzalem. “En op ongeveer anderhalf uur rijden van Gaza. Vind je het vreemd dat de tragedie die daar enkele maanden geleden plaatsvond ook bij mij door merg en been ging?” “Wat mij in Antwerpen opvalt, is dat er weinig etnische spanningen zijn. Tenminste dat is toch hoe ik de stad ervaar. Ik weet wel dat er een paar weken geleden een incident was, maar toch vind ik het hier rustig. Rustiger dan in sommige andere steden althans.” M
MM
“In Antwerpen zijn er weinig etnische spanningen.” Omri nitzan regisseur
Regisseur Omri Nitzan in de Vlaamse Opera aan de Frankrijklei. Voor hem tijdelijk het centrum van de wereld.
De Israëlische regisseur en directeur van het Cameri Theater van Tel Aviv omschrijft Antwerpen als “huiselijk en warm”. “Dat is het gevoel dat ik krijg als ik in Antwerpen aankom. Dit is geen kleine stad, maar toch slaagt Antwerpen erin om alles op mensenmaat te houden. Overzichtelijk, knus en toch met een zekere grootsheid. Dat is een combinatie om te koesteren.” Het kost Nitzan zichtbaar moeite om niet over zijn nakende project te praten. “Het zit in mijn hoofd. Vraag me niet naar mijn favoriete plekken in Antwerpen, want dat is op dit moment de opera en dat blijft zo tot de
voorstellingen achter de rug zijn. Alles wat zich buiten de deuren van dit gebouw afspeelt is ondergeschikt.” “De bussen die voorbijrijden dienen om de toeschouwers naar de opera te brengen. De politieagent op de straat moet ervoor zorgen dat iedereen op een goede en veilige manier tot hier geraakt. Zo werkt dat nu eenmaal bij mij”, filosofeert Omri Nitzan. Als Israël en België raakpunten hebben, dan is het de oppervlakte van beide landen. “Je bent er zo doorheen met de auto. Dat heeft als voordeel dat je nooit lang onderweg bent”, lacht Nitzan.
En de band tussen Israël en Antwerpen met zijn belangrijke joodse gemeenschap? Omri Nitzan haalt z’n schouders op. “Voor mij speelt dat niet echt mee. Ik vind Antwerpen niet anders of specialer omdat er veel joden wonen. Eigenlijk merk ik daar niet zo heel erg veel van. Ja, als je in de luchthaven staat aan te schuiven voor een vlucht naar Tel Aviv of omgekeerd. Dan zie ik plotseling een heleboel mensen in de rij staan die allemaal gekleed zijn zoals mijn voorouders.” Nitzan haalt zijn schouders op. “Ik heb daar geen enkel probleem mee hoor. Ik vind dat je respect moet heb-
ben voor de levenswijze van andere mensen. Als iemand religieus door het leven wil gaan, is dat zijn goed recht.” Israël is trouwens volop bezig met een imagocampagne. “Het land wil zich graag verkopen als een hedendaags land, waar ook andere dingen te zien zijn dan religie. Vergeet niet dat ook in Israël slechts een minderheid van de joodse bevolking streng orthodox is. Net zoals in Antwerpen trouwens. Alleen vallen deze mensen veel meer op door hun kleding en tradities dan al die andere joden. Wie mijn geboortestad Tel Aviv bezoekt, zal weinig orthodoxen zien.”
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 26 maart 2009
Recept
Cijfers
Israëlische wordt bijna 83 MM Officieel: Israël MM Hoofdstad: Jeruzalem MM Staatsvorm:
parlementaire democratie MM Oppervlakte: 20.770 m² MM Aantal inwoners: 7,1 miljoen MM Levensverwachting: mannen 78,5 jaar, vrouwen 82,7 jaar MM Talen: Hebreeuws, Arabisch, Engels
Snacken met falafel
MM Godsdiensten: joods (76,4%),
islam (16%), christenen (2,1%), anderen of geen religie (5,5%) MM Etnische groepen: joden (76,4%), niet-joden (23,6% van wie het merendeel moslims) MM Munteenheid: shekel MM Telefoon landcode: 972 MM Internet landcode: .il MM Volkslied: Hatikwa (De Hoop) MM Export: fruit, diamant en software MM Plaats op lijst rijkste landen: 23/177
Ingrediënten
M 4 kopjes gekookte kikker-
erwten M 2 geklopte eieren M 3 teentjes knoflook, fijn gesneden M 1/2 kopje gesneden selderij M 1/2 kopje gesneden lente-ui M 1/2 tl komijnpoeder M 3 el tahinpasta (sesampasta) M 3 el bloem M 2 tl cayennepeper
(
Tien voor taal
“Een jood is niet per se Israeliër of omgekeerd” Het blijft een hardnekkig misverstand. Veel mensen denken dat joden sowieso Israëli’s zijn en dat iedere Israëli een jood is. “Ik ben een jood, maar ook een Belg. En velen zijn zoals ik”, zegt Aaron Malinsky.
Malinsky is professor en geeft modern Hebreeuws aan de Universiteit Antwerpen. Sommigen noemen hem ook een rabbijn, maar dat is slechts gedeeltelijk waar. “In mijn geval is het een officieuze titel, want ik ben niet aangesloten bij het rabbinaat.” Het merendeel van de joden in Antwerpen is Belg of heeft een andere Europese nationaliteit. “De Israëli’s zijn in Antwerpen fel in de minderheid. Eigenlijk is het heel simpel. Wie een Israëlisch paspoort heeft is Israëli, alle andere joden niet.” Wat evenmin algemeen bekend is, is dat er in Israël behalve joden ook moslims, druzen en christenen leven. Veel van deze nietjoden hebben eveneens een Israëlisch paspoort. Volgens Aaron Malinsky is het misverstand terug te brengen tot het verschil tussen een Israëli en een Israëliet. “Het zijn maar een paar letters verschil, maar Israëlieten zijn de aanhangers van het joodse geloof. Wereldwijd praten we dan over zo’n 20 miljoen mensen van allerlei nationaliteiten.” Maar dat de meeste joden, ook als ze geen Israëlisch paspoort hebben, een bijzondere band met M
Israël hebben, ontkent ook Aaron Malinsky niet. “Veel joden hebben familie in Israël en nogal wat mensen trouwen met een partner uit dat land, waardoor de band alleen maar groter wordt. En er is natuurlijk de emotionele band met het land zelf. Israël bestaat nog maar 60 jaar, het joodse land daarentegen al ruim 5.000 jaar. Het is natuurlijk het Bijbelse Land en dat is voor alle joden boeiend. Ook voor hen die niet zo opgezet zijn met de staat Israël of er zelfs afstand van nemen.” Er is nog een andere reden waarom joden, ongeacht hun nationaliteit, een grote verbondenheid voelen met Israël. “Het is voor ons een vluchthaven, wanneer een of andere regering weer eens beslist dat ze de joden moet aanpakken of vervolgen. De garantie dat we ten allen tijden in Israël terechtkunnen is voor joden een enorme geruststelling. Het is onze levensverzekering”, zegt Aaron Malinsky. De Antwerpse professor mijmert over de geschiedenis, die met name voor joden bijzonder pijnlijk is ge-
weest. “Als de staat Israël tien jaar vroeger zou zijn ontstaan, was er wellicht geen sprake geweest van een Holocaust. Als je daar even bij stilstaat, weet je meteen waarom de joden zo’n sterke band hebben met dat land. Israël biedt ons iets wat geen enkel ander land kan: absolute zekerheid.” De joden zijn een gespleten volk. Dat is wellicht het minste wat je kunt zeggen. “Ik krijg wel eens vaker de vraag met welk land ik me het meest verbonden voel: België of Israël? Het antwoord is telkens hetzelfde. Ik ben een geboren en getogen Belg en zo gedraag ik me ook. Ik ben trots op Antwerpen en ben nog altijd heel erg blij dat ik hier kan wonen.” “Maar inderdaad, de verbondenheid met Israël is ook enorm groot. Ik zou het als volgt omschrijven: je kunt je moeder liefhebben en je dochter liefhebben en in het reine zijn met de twee”, zegt Aaron Malinsky. We gaan er dan vanuit dat België de moeder is en Israël de dochter. “Daar kan ik mee leven”, lacht Malinsky.
Hallo. Shalom. Ik heet Patrick. Shim Patrick. Goedendag. Yom Tov. Hoe heet je? Ma shimcha? Hoe gaat het? Ma shlomecha? Goed, dank u. Beseder, Toda. Aangenaam kennis te maken. Naeem le’hacircha. Ik hou van jou. Gam ani ohev otach.
Bereiding
MM Doe alle ingrediënten in
een keukenmachine en pureer. Handen met bloem inwrijven en van het mengsel bolletjes met een doorsnede van 2 tot 3 cm maken. De balletjes nogmaals bestrooien met bloem. Olie verhitten op 180 graden en de balletjes frituren. Serveren in een pitabroodje met sla, komkommer, tomaat en looksaus.
Humor en muziek tijdens Joods Cultuurfestival in Antwerpen M Nog tot het einde van dit jaar vindt in de stad Antwerpen en in andere delen van de provincie het Joods Cultuurfestival plaats. Op het programma staan film, muziek, literatuur, podiumkunsten en tentoonstellingen. Humor is een typisch joods handelsmerk en krijgt dan ook aandacht op het festival. Zo zijn er onder meer humoravonden. Ludo Abicht is tijdens deze avonden moderator van dienst. Van de Franse fotograaf Frédéric Brenner is er een rondreizende tentoonstelling. Brenner toont foto’s van joden in veertig verschillende landen. Joseph Pearce geeft lezingen over de vraag: bent u ook van joodse afkomst? Het duo Salomee vertelt joodse sprookjes. Het zijn kindvriendelijke voorstellingen, waar de jeugd zelf op ontdekking mag gaan. In een brochure, te verkrijgen in de culturele centra en bij de provincie Antwerpen, staat de volledige programmatie.
i
www.joodscultuurfestival.be
1.989 Israëli’s wonen in Antwerpen.
Tot straks. Le’heetraot. Het was leuk je gekend te hebben. Haya naeem le’hakir otcha. Mag ik jouw adres hebben? Efshar lekabel et ha’ktovet shelcha?
MM
“Weten dat je als jood altijd in Israël terechtkunt, is een geruststelling.” AAron MAlinsky Professor Hebreeuws
Modern Hebreeuws of Ivriet is de officiële en meest gesproken taal in Israël. De taal is afgeleid van het klassiek Hebreeuws, of de “heilige taal”. We geven de woorden fonetisch weer.
M zwarte peper M 1/2 tl zout
BEL DE HELE WERELD ROND TEGEN EXTREEM LAGE TARIEVEN!
NU TOT
50% KORTING! VOOR MEER INFORMATIE OVER DE PROMOTIE, GAAT U NAAR
Aaron Malinsky met een portie falafel en een Israëlische krant.
WWW.ORTELMOBILE.BE
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 26 maart 2009
Society
Handel
Bekendste Israëli’s
Diamant is link met Israël
MM Amos Oz is waarschijnlijk de
bekendste Israëlische schrijver van dit moment. Oz, die eigenlijk Amos Klausner heet, werd in 1939 geboren in Jeruzalem en heeft ondertussen zo’n twintig romans geschreven. De meeste daarvan zijn vertaald in het Nederlands. MM Golda Meïr wordt ook wel
eens de ijzeren dame van het Midden-Oosten genoemd. Ze was premier van Israël tussen
1969 en 1974. Van haar is de ondertussen beroemde uitspraak: “We zullen pas vrede hebben in het MiddenOosten als de Arabieren meer van hun kinderen houden dan dat ze ons haten”. Tijdens haar bewind begon de PLO met aanslagen, waarop Golda Meïr reageerde met liquidaties van verdachte Palestijnen. Meïr was pas de derde vrouw in de geschiedenis die een land leidde.
Antwerpen en de Israëlische kuststad Tel Aviv hebben minstens één ding met elkaar gemeen. Het zijn de wereldcentra van de diamantslijperij. MM De diamantsector is van
oudsher een joods bastion en is ook de reden dat veel Israëli’s naar Antwerpen komen wonen of werken. Tot in de jaren negentig van de vorige eeuw
was de diamantsector in Antwerpen voor het grootste deel in handen van joden. Zowel Israëlische joden als joden met een andere nationaliteit waren sterk vertegenwoordigd. MM In de jaren die daarop volgden kregen ook de Indiërs steeds meer voet aan de grond in de Antwerpse diamantsector en verloren de joden hun monopolie in de Antwerpse diamantwereld. Toch blijft hun aandeel in de sector nog steeds bijzonder groot. MM Door de financiële crisis, eind
2008, heeft de internationale diamanthandel flinke klappen gekregen. Dit leidde tot een daling van de diamantinvoer naar Antwerpen met maar liefst 70 procent. MM De crisis leidde ondertussen tot een hoge werkloosheid bij voornamelijk chassidische mannen. Het merendeel van deze mensen zijn Belgische joden. De Israëli’s die hun baan verloren of geen zaken meer kunnen doen, zijn in de meeste gevallen teruggekeerd naar hun land.
“Ik ben joodser dan ik dacht” “Antwerpen heeft sinds een aantal jaren een enorme dynamiek gekregen. Ik hoop dat dit zo blijft”, zegt Yaël Brakin. Yaël Brakin (50) bracht haar jeugd door in een kibboets in Israël en verhuisde 30 jaar geleden naar Antwerpen. Ook zij volgde haar geliefde.
“Het was een Antwerpenaar die vrijwilligerswerk deed in de kibboets waar ik woonde. Op zeker moment moest ik mijn legerdienst doen, maar dat beviel me niet zo. Omdat mijn vriend en ik toch al samen waren, besloten we te trouwen en naar Antwerpen te verhuizen”, zegt Yaël Brakin. De eerste kennismaking met Antwerpen was een cultuurschok. “Ik kwam van een kibboets, wat eigenlijk een commune is, naar de grote stad. Ik heb meteen Nederlands geleerd en heb me in het Antwerpse leven gestort. Het heeft trouwens lang geduurd voor ik hier contact had met andere joden. Taal en je onder de plaatselijke bevolking mengen zijn volgens mij essentiële dingen om je te integreren.” Yaël Brakin typeert de Antwerpenaars, en meer algemeen de Vlamingen, bijzonder scherp. “Ze zijn bijzonder in zichzelf gekeerd en weinig direct. De mensen hier draaien enorm rond de pot. Wat iemand precies wil zeggen, moet je vervolgens zelf uitzoeken.” Dat strookt niet met het karakter van Yaël, die zich in minder dan geen tijd ontpopt als een open boek. Praten is haar tweede natuur, M
Yaël Brakin. Kosmopoliet, Antwerpse en Israëli.
SURF & WIN!
Gazet van Antwerpen is partner van het Joods Cultuurfestival. Maak kans op een bezoek aan de joodse wijk in Antwerpen op zondag 19 april van 14u - 20u. Frans Van den Brande, ouddocent judaïestiek neemt 14 lezers mee op ontdekking door de joodse buurten en joods Antwerpse geschiedenis. We sluiten af met een diner bij Hoffy’s: het bekendste en beste koosjere restaurant van Antwerpen.
Surf naar www.gva.be/win en maak kans op dit arrangement. www.joodscultuurfestival.be
MM
“Hier is het niet de gewoonte om te reizen voor je gaat werken of trouwen. In Israël wel.” Yaël brakin
lijkt wel. “Oh, maar zo zijn we allemaal in Israël. Als je daar iemand op de bus ontmoet, ken je een kwartier later zijn hele leven. Hier ben ik misschien een buitenbeentje, maar in Israël helemaal niet.” Wie met Yaël Brakin praat, zou de indruk kunnen krijgen dat ze niet hoog oploopt met Antwerpen en zijn bevolking. “Dat klopt niet. Ook nu nog zou ik opnieuw voor Antwerpen kiezen. Ik vind trouwens dat er de jongste jaren een enorme dynamiek is ontstaan in Antwerpen. Burgemeester Patrick Janssens speelt daarin een belangrijke rol. Hij is de motor van die nieuwe dynamiek en ik moet zeggen, het werd stilaan tijd. Ik heb jarenlang het gevoel gehad dat de stad stilstond, zelfs een beetje in verval was.” Yaël Brakin is joods, maar heeft daar nooit een erezaak van gemaakt. “Ik ben een kosmopoliet en mijn joodse achtergrond speelde vroeger minder een rol. Mijn ouders waren
aanvankelijk niet gelukkig met mijn keuze om te emigreren. Hun argument was dat ik mezelf weliswaar niet als joods zie, maar dat anderen me wel zo zullen zien.” Ondertussen denkt Yaël Brakin daar anders over. “Naarmate ik ouder word, begin ik steeds meer belang te hechten aan mijn joodse identiteit. Dat ben ik voor een stuk verplicht aan mijn grootouders, die in 1920 als pioniers van Oekraïne naar Israël trokken. En het trekt me nu ook meer aan. Ik stel vast dat ik toch joodser ben dan ik jaren heb gedacht. Ik ben ook van plan om terug te keren naar Israël. Over een jaar of tien misschien. Gewoon Hebreeuws kunnen praten, tussen je eigen mensen zitten. Dat lijkt me wel wat. Hoe graag ik ook in Antwerpen woon, ik heb altijd heimwee gehad naar Israël.” Dat Yaël Brakin gedoemd is om eeuwig heimwee te hebben, hetzij naar Israël, hetzij naar Antwerpen neemt ze erbij. “Tja, ik woon ondertussen al langer in Antwerpen dan in Israël. Waar ik ook woon, er zal dus altijd wel een gevoel van leegte zijn.” Ondertussen werkt de vrouw in Elcker-Ik in Antwerpen. Een ontmoetingsplaats van culturen. “Mensen ontmoeten, vooral van andere culturen, verruimt je blik. Hier is het niet de gewoonte om te reizen voor je gaat trouwen of aan het werk gaat. In Israël wel. Iedereen zou het moeten doen.”
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 26 maart 2009
Toen en nu OOSTENRIJK
ZWITSERLAND
Bolzano Milaan
KROATIË
Tiber
FRANKRIJK
BOSNIË en HERZEGOVINA
Pescara
Campobasso Foggia Bari
Napels
Olbia
Taranto Salerno
Sassari
Brindisi
Sardinië
T A
L
I
Lecce
Ë
Cagliari
Catanzaro
Palermo
Reggio di Calabria
Trapani Sicilië
Catania Siracusa
Middellandse Zee TUNISIA
Lampedusa
Na het fascisme, de republiek MM Tussen 1922 en 1945 schreef
Perugia
Rome
Corsica
I
Zonnig leven in de laars van Europa
Trieste
Padua Turijn Po Bologna Genua Ravenna Rimini Firenze Pisa SAN Ancona o MARINO Arn
MONACO
Italië
HONGARIJE
SLOVENIË
Venetië Verona
MALTA
100km © GRAPHIC NEWS
Italië zijn zwartste stuk geschiedenis - het was het Italië van Benito Mussolini. De koning benoemde hem in 1922 tot premier. De dictator kon zijn gang gaan. Veel bedrijven en instellingen werden genationaliseerd, de censuur werd ingevoerd, er werden rassenwetten van kracht, er kwam een pact met het naziDuitsland van Adolf Hitler.
MM In 1945, na de oorlog, werden
Mussolini en andere fascisten opgepakt en opgehangen in Milaan. De dictatuur was voorbij. Het werd duidelijk dat een monarchie ook niet meer leefbaar was omdat het koningshuis zich achter het fascisme had geschaard. MM In 1946 koos het Italiaanse volk in een referendum voor een democratische republiek. MM Op 2 juni wordt sindsdien de ’Dag van de Republiek’, de nationale feestdag, gevierd.
MM
“In Gent werd ik verliefd op België.” Emiliano manzillo leraar italiaans
haan naar omdat het toen geen politieke kwestie was. Maar onlangs heb ik er een prijs mee gewonnen op een filmfestival. M Waarom voelde u zich zo veel be-
ter in België dan in Nederland?
België leunt veel dichter aan bij de zuiderse mentaliteit. Nu, ik woonde in Nederland ten tijde van Pim Fortuyn en je voelde de grimmige sfeer ten opzichte van buitenlanders. Hier zijn mensen vriendelijker en ze zijn meer flexibel. M U hebt hier een vriendin. Wil u
nog terug naar Italië?
Emiliano op het terras van een van zijn favoriete cafés, de Billenkletser, een bruin café in de Hoogstraat.
“Antwerpenaren zijn ’s avonds heel relaxed” Emiliano Manzillo is erg romantisch, maar voorts weinig doorsnee-Italiaan. Hij maakt studenten warm voor zijn moedertaal en maakt videoclips. Vooral deathmetal. Que? Emiliano (30) vindt Belgen in het algemeen en Antwerpenaren in het bijzonder vriendelijk, flexibel en relaxed. Italianen zijn dan ook charmante mensen. Maar subjectief of niet, Emiliano heeft redenen genoeg om in Antwerpen te blijven.
We ontmoeten elkaar in een van zijn stamcafés in ’t Stad, de Billenkletser in de Hoogstraat. Een beschonken cliënt van de bruine kroeg dringt zich aan ons tafeltje op, en Emiliano wijst hem kordaat de weg naar de andere kant. “Sorry”, verontschuldigt hij zich een minuut later. “Ik wil niet macho lijken.” Maar is macho niet Spaans?
1.660 Italianen wonen in Antwerpen.
M
M Hoe is een jongen uit een dorp
40 km ten noorden van Napels in Antwerpen verzeild geraakt?
Ik heb Nederlands gestudeerd in Napels. En in 1998 heb ik voor het eerst België bezocht. Twee dagen Brussel. Eerlijk gezegd: ik had geen goede indruk. Ik probeerde Neder-
lands te spreken, maar niemand verstond mij. Toch ben ik een jaar later teruggekomen. Dit keer naar Gent en meteen voor drie weken. Toen ben ik verliefd geworden op België. In 2001 heb ik even Hasselt geprobeerd, maar dat vond ik te burgerlijk. In die tijd heb ik een tijdje ook in Nederland gestudeerd, in Utrecht, maar dat beviel me niet. Studenten werden er in een soort getto buiten de stad gestopt en de Nederlanders spraken voortdurend Engels tegen me. Dat wilde ik niet. In ieder geval, in 2003 ben ik in Antwerpen terechtgekomen en ik
ben hier les beginnen te geven. Basislessen Italiaans in het beroepsonderwijs. Dat heb ik altijd heel leuk gevonden. Ik heb hier ook een masterjaar filmstudies en beeldcultuur gedaan. Om persoonlijke redenen ben ik in 2006 toch teruggekeerd naar Italië. Ik heb geprobeerd om er met vrienden concerten en tentoonstellingen te organiseren, maar het geld was snel opgedronken. Ik ben dan nog eens op vakantie gekomen in Antwerpen, en net op dat moment kreeg ik een telefoontje van het SCVO Talen: of ik daar kon beginnen. Ja, graag dus. En ik voel me er nog steeds erg goed. M U geeft nu Italiaanse les, maar
de filmliefde is ook gebleven.
Ik maak in mijn vrije tijd lowbudgetvideoclips. Voor een deathmetalband bijvoorbeeld. Ik heb ook al een kortfilmpje gemaakt met schizofrenen en mensen met het syndroom van Down. En ik ben de eerste Italiaan die een videodocumentaire heeft gemaakt over het afvalprobleem in Italië. Toen kraaide er geen
Ik ben niet iemand die twijfelt. Als ik op een moment zou denken: ik wil misschien wel terug naar Italië, dan doe ik dat gewoon. Dat is tot nu niet aan de orde geweest. Ik heb hier een job, ik heb mijn vriendin, ik heb hier vrienden. Waarom dan teruggaan? Nu, in de zomer wil ik wel in Italië zijn. Door mijn job als leerkracht, kan dat ook. En ik ga er dan ook steevast minstens vijf, zes weken naartoe. M Bent u een doorsnee-Italiaan?
Ik moet toegeven dat ik heel romantisch ben. Mijn vriendin, een Antwerpse overigens, zegt dat ook. (lacht) En het eerste dat ik haar heb laten verwijderen, is de Senseo. Verschrikkelijke koffie. Maar voorts? Ik denk het niet. Voor mij is nationaliteit niet belangrijk. Als er een klik is met iemand, als je een band voelt, dan is het oké. M Hebt u veel contact met andere
Italianen in Antwerpen?
Nee. Kijk, ik heb ook een tijdje vlakbij Toronto gewerkt. Het zat daar vol jonge Italianen, derde generatie, maar die hadden nog de jaren vijftigmentaliteit. Met heimwee naar een land dat ze eigenlijk niet kennen. Laatst werd ik hier in een Italiaans restaurant aangesproken. De mensen hier zijn zo zuur, zei die man, ik wil terug naar Italië. Dan denk ik: ga dan man in plaats van hier middelmatig eten te serveren. Dat is toch zo? Woon je in een ander land, dan pas je je aan. Da’s simpel. M Welke plekken toont u vrienden
die op bezoek komen?
Ik maak de klassieke tour. Van het station over de Meir, de Groenplaats, de kathedraal. En Het Steen. Dat is mijn favoriete plek in Antwerpen. En ’s avonds neem ik hen mee naar café Kassa 4 op de Ossemarkt. Of naar hier. Zeker ’s avonds zijn Antwerpenaren heel relaxed. Ze willen genieten van hun stad. Om een idee te hebben van Emiliano’s videoclips: www.youtube. com/fravekator
i
(
Tien voor taal
Hallo, alles goed? Ciao, come stai? Een glas rode wijn, alstublieft. Un bicchiere di vino rosso, per favore. De Belgen zijn een schitterend volk! I Belgi sono persone meravigliose! Goedemorgen! Buongiorno! Goedenavond! Buonasera! Het is fijn leven in Antwerpen. E’bello vivere ad Anversa. Heb je zin in een snelle spaghetti met tomatensaus? Hai voglia di un piatto di spaghetti al pomodoro veloce veloce? Belgisch bier is het beste van Europa. La birra Belga e’ la migliore d’Europa. Lang leve de Belgische frietjes! Evviva le patatine fritte! Maken we een tourtje samen met de Vespa? Facciamo un giro in Vespa insieme? Gaan we iets drinken naast de Schelde? Andiamo a bere insieme lungo la Schelda? Alstublieft meisje, kom naast me zitten. Prego signorina, si sieda accanto a me.
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 2 maart 2009
Berlusconi
Rechtse premier niet om een controversiële uitspraak verlegen Silvio Berlusconi is aan zijn derde ambtstermijn als eerste minister bezig. De eerste keer werd hij premier in 1994. ’Il caimano’ (de kaaiman), zoals hij ook wordt genoemd, trekt zich al jaren niet veel aan van de kritiek op zijn controversiële uitlatingen. Een paar voorbeelden. MM Begin juli 2003, tijdens de eerste EU-vergadering onder
zijn voorzitterschap bijt hij de Duitse europarlementariër Schulz toe dat hij geknipt zou zijn voor de rol van kapo (een gevangene die moest toezien op andere gevangenen) in een nieuwe Italiaanse film over een naziconcentratiekamp. De rel werd gesust: het leek alsof hij zijn excuses aanbood aan de toenmalige Duitse bondskanselier Schröder. Later ontkende Berlusconi dat hij zijn excuses
had aangeboden. MM In de aanloop naar de recentste gemeenteraadsverkiezingen van de Siciliaanse stad Palermo noemde Berlusconi stemmers van links “geestelijk gehandicapt”. Hij vond dat ze in een psychiatrisch ziekenhuis thuis hoorden. MM Vlak na de verkiezing van Barack Obama tot VS-president noemde Berlusconi, tijdens een vergadering met de Russische
president Dmitri Medvedev, Obama “knap, jong en gebruind”. Volgens Berlusconi was dat een compliment. MM In de week voor de Italiaanse verkiezingen in april 2006 noemde Berlusconi de linkse stemmers “coglioni” (eikels). Zo beledigde hij miljoenen Italianen. Prodi won en veel van zijn kiezers liepen nadien in T-shirts met het opschrift ‘Trots om een eikel te zijn’.
“Ik wist dat ik niet in Italië zou blijven” Alessandra Torlachi heeft in Londen en Berlijn gewoond, maar alleen Antwerpen kreeg haar echt te strikken. Hier zal ze in mei een meisje ter wereld zetten, hier fietst ze in de zomer “alsof het altijd vakantie is”. Alessandra Torlachi (35) komt uit het dorpje Borgo Priolo (tussen Milaan en Genua), in de regio Oltrepò Pavese, letterlijk de andere kant van de Po, waar het platteland heuvelachtig wordt. Het is zowat een aanloop naar de Apennijnen. Het is een streek waar vooral wijn wordt verbouwd en waar het rustig leven is. Te rustig voor Alessandra. Ze studeerde voor vertaler-tolk (Engels en Duits) in Genua en heeft daarna altijd gereisd. Londen, Berlijn, München. Op een bepaald moment werd het Antwerpen. M
M Hoe kwam dat?
In Italië had ik een goed vriend, Roberto Schiavi (nu 41). Die verhuisde in 1999 naar Antwerpen om hier als kunstenaar te werken. In het begin kwam ik af en toe een weekend op bezoek, maar na een halfjaar ben ik hem gevolgd. Nu wonen we dus al meer dan negen jaar samen. Zo lang ben ik nooit op één plek gebleven, maar in Antwerpen had ik meteen een goed gevoel. M Waarom?
Ik vond Londen fantastisch, maar het is ongelooflijk groot en daarom moeilijker om in te leven. Antwerpen is relatief klein. Alles is dichtbij, er zijn levendige cafés en op cultureel vlak is het een heel interessante stad. En toch vind je
hier gemakkelijk rust. Italiaanse steden zijn altijd chaotisch. Bovendien is de levenskwaliteit in Antwerpen hoog. Mijn man en ik zijn helemaal niet rijk, maar we kunnen wel een mooi leven hebben. In veel steden is het onbetaalbaar. In Italië zouden we dit niet kunnen. Tenzij we, zoals veel Italianen, afhankelijk zouden blijven van onze ouders. Maar dat willen we niet. M U bent zwanger en werkt niet.
Wat deed u vroeger?
Ik heb hier een tijdje Italiaanse les gegeven, maar ik heb ook voor een Engelse firma in containers gewerkt. Die heeft vorig jaar haar Antwerps kantoor gesloten. En toen raakte ik zwanger. Dus ik dacht: dan blijf ik maar een tijdje thuis. Daardoor had ik ook meer tijd voor mijn scriptie. Ik doe ook nog een bachelor in filmen theaterstudies aan de universiteit van Bologna. Film is mijn passie. Op termijn zou ik graag productieassistente worden. M Welke films boeien u?
Vooral van heel oude, stomme films. Mijn scriptie ging daar ook over, over het restaureren ervan. Veel mensen weten dat niet, maar de koninklijke cinematheek in Brussel is wereldberoemd voor het restaureren van stomme films. M U loopt nog school in Italië, dus
komt u er ook vaak?
Anders dan in België, kun je in Italië de examens zelf wat plannen. Om de twee maanden zat ik in Italië. Soms voor twee weken, soms voor een kortere periode. Maar ik combineerde dat altijd met familiebezoek. Sinds vorige week ben ik terug in België. Mijn scriptie is ingeleverd. Het was het laatste keer aan Italië voor de bevalling, want nu mag ik niet meer vliegen. Bij de geboorte van ons meisje zullen mijn ouders voor het eerst in Antwerpen komen. M Uw familie u nooit veel moeten
missen.
Aanvankelijk vonden ze het wel jammer dat ik ver ging wonen, maar eigenlijk wisten ze het eerder al. Ik ben al jong beginnen te reizen. Mijn ouders hebben mij ook altijd die mogelijkheid gegeven, hoewel ze niet dezelfde interesses hebben als ik. Ik hou van kunst en cultuur, in mijn familie vind je vooral praktische mensen. M Terug naar de kunst. Uw man
heeft nog voor Jan Fabre gewerkt.
Ja, hij heeft Jan Fabre ontmoet in de galerie in Genua waar hij werkte. Hier in Antwerpen heeft Roberto dan voor Fabre gewerkt. Daarna is hij zelfstandige geworden, in zijn eigen atelier. Hij maakt vooral tekeningen en schilderijen, modern, maar het
Alessandra Torlachi wil graag productieassistente worden.
ziet er heel artisanaal uit. Hij kon die dingen doen omdat ik een vaste job had. Hoewel hij in de kunstwereld veel complimenten krijgt, is het toch ondoenbaar om van de kunst te leven. Daarom is het nu omgekeerd. Roberto is van opleiding elektrotechnicus, en voorlopig doet hij een job in die branche. Zijn kunst komt nu op de tweede plaats.
hout. Hoewel het Zuid chiquer is geworden, woon ik hier nog heel graag. Als je hier rondfietst in de zomer, voelt dat altijd als vakantie. M Zoekt u andere Italianen op?
Ja, in de Kerkstraat, bij Borger-
Nee, ik ken hier niet veel Italianen. Als ik eerlijk moet zijn, de lekkerste pizza hier in de buurt vind je in een Turkse pizzeria. (lacht) Ik ben en blijf dan wel Italiaanse en ik kom nog heel graag in Italië, maar als ik er ben, dan denk ik altijd: nee, hier zou ik niet meer willen wonen.
Aan het uitstalraam van Il Pastaiolo kan niemand voorbij. De Italiaanse specialiteiten, pasta’s en sauzen die je in deze traiteurwinkel vindt, zijn allemaal ambachtelijk gemaakt. Niet goedkoop, maar wel overheerlijk. Wiegstraat 18, 03-233.86.31. www.ilpastaiolo.be
Voor een gezellig huiselijke sfeer ga je naar de Italiaanse trattoria Mario. Je kan er afhalen of lunchen en ’s avonds is de zaak gesloten. De lasagne bij Mario is legendarisch, verder zijn de gerechten op de kaart zoals de Italiaanse mamma ze zou maken. Kammenstraat 71, 03-226.02.95
M U woont nu op het Zuid. Ook el-
ders gewoond?
’t Stad smaakt naar Italië
Bij Kaaidesign zit je goed voor meubels met Italiaans design. Van lampen tot salons, wandkasten of accessoires: het huis heeft vast iets in huis van bekende Italiaanse merken als Cappellini, Moroso, Zanotta of Flexform. Vlaamsekaai 45, 03-248.77.44.
Espresso, ristretto, cappuccino. Italië is koffieland. In de Antwerpse Espresso Shop vind je ook espressomachines van FrancisFrancis, typisch Italiaanse producten (pasta, olijfolie, pesto’s) van het merk Raffaelli en Illy-porselein. Bourlastraat 3, 03226.75.54, www.espressoshops.be
Schoenen van het Italiaanse topmerk Fratelli Rossetti vind je in de ge gelijknamige winkel in de Huidevetterstraat 49. Vanuit de fabriek bij Milaan worden de schoenen, jassen en accessoires aangevoerd. Puur vakmanschap dat zijn prijs heeft. 03-770.81.01. www.rossetti.it
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 26 maart 2009
Cijfers
Twintigste op lijst van rijkste landen MM Ligging: in het noorden
grenst Italië aan Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk en Slovenië MM Hoofdstad: Rome, waarin zich het onafhankelijke Vaticaanstad bevindt, waar de paus woont MM Eilanden: Sicilië, Sardinië en Elba (en een aantal kleintjes) behoren ook tot Italië MM Geologie: 75% van Italië is berg- of heuvelachtig en 20%
is bebost MM Inwoners: 58.145.321. Dat zijn er 193/km² MM Oppervlakte: 301.318 km² MM Religie: 90% is roomskatholiek, 10% overige (protestanten, joden en moslims ) MM Taal: Italiaans MM Regeringsvorm: republiek. Het koningshuis werd afgeschaft in 1946 MM Volkslied: Fratelli d’Italia
MM Levensverwachting: 80,07
jaar. Mannen: 77,13 jaar; vrouwen: 83,2 jaar MM Munt: euro MM Webcode: .it MM Landcode telefoon: 39 MM Export: textielgoederen, citrus, wijn, machines, auto’s, computers, plastics, aardolieproducten. Toerisme is een belangrijke bron van inkomsten MM Plaats op lijst rijkste landen: 20/177
“De prijzen van de huizen hier zijn belachelijk laag” “Ik mis de geur van Italië. De keuken. De spontane feestjes op straat.” En toch heeft ook Antwerpen veel charme voor Stefano Lucchesi (28). Vier jaar geleden volgde hij zijn vriendin Ineke vanuit het zonnige Palermo naar de Scheldestad. “Belgen klagen gemakkelijk. Ze weten niet hoe goed ze het hebben. In Italië is veel meer armoede en criminaliteit dan hier.”
Stefano Lucchesi woont vier jaar in Antwerpen. De Zuid-Italiaan ruilde het zonnige Palermo voor Antwerpen door... de liefde. “Ik werd verliefd op een meisje uit Essen”, vertelt hij. “Ik studeerde filosofie in Amsterdam, maar toen mijn vriendin Ineke zwanger bleek, ben ik naar Antwerpen verhuisd. Zes maanden later is onze dochter Juliette geboren.” Stefano deed die eerste maanden in Antwerpen allerlei jobs. Vandaag is hij personeelsverantwoordelijke voor de restaurants van Music Hall. “Ik ben heel bescheiden begonnen, als glazenwasser in een café, maar beetje bij beetje ben ik opM
geklommen. Ik ben assistent zaakvoerder geweest van café Berlin, en vandaag werk ik voor de Stadsschouwburg.” Hij doet zijn job graag, maar zijn passie ligt bij Vespa’s. Stefano koopt oude Vespa’s uit de jaren zeventig en tachtig, knapt ze op en verkoopt ze weer. Zes maanden geleden begon hij te dromen van een eigen Vespa-shop. “Ik wacht het af, want ik ben niet zeker of er een markt voor is. Maar ik denk wel dat het leeft. Ik heb in Antwerpen al een Vespaclub gevonden.” Het is een cliché, Italianen en Vespa’s,
MM
“Hier wil ik niet sterven.” stefano lucchesi personeelsverantwoordelijke
maar een cliché dat klopt, geeft Stefano toe. “De Vespa is een symbool van Italiaanse stijl en mode. In Sicilië rijdt iedereen ermee rond. ” Italianen en Belgen zijn heel anders. Belgen klagen snel, vindt Stefano. “België is een heel efficiënt land, maar dat vindt iedereen normaal. Mensen zijn verwend, denk ik. Als je hier naar het postkantoor gaat, is alles in een wip geregeld. In Italië moet je lang aanschuiven, als het kantoor al open is. Alles is hier zo goed geregeld. Je hebt overal supermarkten, biblio-
theken, culturele centra... Zeker in een stad als Antwerpen heb je alles bij de hand.” “Op sommige vlakken is Antwerpen spotgoedkoop. De prijzen van de huizen bijvoorbeeld zijn belachelijk laag. Het is geen vergelijking met Italië.” “In Italië zijn mensen dankbaarder voor wat ze hebben. Ze appreciëren de zon, de dag van vandaag. Hier zijn mensen heel erg bezig met werk-werk-werk.” Er zijn nog clichés die kloppen, want Stefano vindt familie heel belangrijk. “Voor mij geen zakenvrouw”, lacht hij. “Ik hou van vrouwen in wie ik een moederfiguur zie. Ik vind de balans privé-werk heel belangrijk. Maar of dat nu typisch Italiaans is... Dat zou voor iedereen belangrijk moeten zijn, toch?” (lacht) Koele noordelingen, warme zuiderlingen, dat klopt wel, vindt Stefano. “Alleen al aan begroetingen merk je het. Vlamingen ontmoeten mekaar formeel, met een knik of een hand. Wij pakken mekaar vast. Ik heb na vier jaar ook nog geen echte vrienden
Stefano: een passie voor Vespa’s
Stefano Vespashop voorlopig alleen online: vespashop@gmail.com
hier. Wel veel kennissen, maar als ik echt met iets zit, bel ik mijn Italiaanse vrienden.” Stefano en Ineke hebben ondertussen een tweede kindje. Een jaar geleden werd zoontje Raul geboren. De kindjes worden tweetalig opgevoed. “Ik spreek Italiaans met hen, Ineke Nederlands. Het is verbazend hoe snel Juliette ermee weg was.” Of Stefano zich na vier jaar thuisvoelt? Hij aarzelt. “Ik ben hier content, maar echt thuisvoelen is het niet. Mijn gezin is hier, dus in die zin wel, maar ergens zou ik toch graag terugkeren. Ik vrees alleen dat ik mijn vrouw niet kan overtuigen. (lacht) Eén ding is wel zeker: sterven wil ik hier niet. Mijn oude dag wil ik in een klein dorpje op Sicilië slijten, in een huisje met veel grond errond. Ik hou van het buitenleven.”
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 26 maart 2009
Recept
Pesce Spada Zwaardvis in de oven met een saus van tomaten, rozijnen, olijven en pijnboompitten.
MM 1 kleine ui, 1 knoflookteentje MM handvol pijnboompitten MM olijfolie MM oregano MM zout MM peper
Ingrediënten
Voorbereiding
MM 900 g zwaardvissteak MM 200 g tomaten MM 15-tal zwarte olijven
(halfuurtje). Spoel ze en laat ze uitlekken. MM Verhit de oven voor op 200°C.
voor 4 personen
zonder pit MM 80 g rozijnen MM 1el kappertjes
MM Week de rozijnen in water
Bereiding
MM Pel de ui en het knoflookteen-
tje en hak ze fijn. MM Ontvel de tomaten (snijd het vel kruislings in, dompel ze enkele seconden onder in kokend water, het vel is nu gemakkelijk met een mesje los te halen). Snijd de tomaten in blokjes. Ontpit de olijven en hak ze fijn. MM Verhit olie in een grote pan en fruit de ui en de knoflook en bestrooi met oregano. Voeg de rozijnen, tomaten, olijven, pijnboompitten en kappertjes toe. Dek de pan af, zet het vuur
medium en laat de saus 15 minuten koken. MM Giet een flinke scheut olijfolie in de ovenschaal. Kruid de steaks met zout en peper, leg ze in de ovenschaal, overgiet met de saus en zet 15 à 20 min. in de oven op 200°C. MM Lekker met een fris slaatje van
verschillende slasoorten, tomaatjes en rode uiringen. MM Wijntip: een frisse, kruidige Pinot Grigio MM Buon appetito!
“Antwerpenaars zijn de Italianen van Noord-Europa. Ze doen niks anders dan eten en feesten!” Het is maar één reden waarom Dario Puglia (37) zich in Antwerpen thuisvoelt. Samen met zijn broer Christian (33) baat de Zuid-Italiaan Contrasto MB uit, de culinaire parel in het Fotomuseum.
“Antwerpen is mini-New York” Nee, hij houdt niet van clichés over Italië, maar de pech is wel dat hij een restaurant uitbaat. “Zo erg”, zegt Dario met een lach. “Bijna zo erg als Pakistaan zijn en een nachtwinkel hebben.”
Dario woont sinds 1993 in Antwerpen. “Ik heb als student een tijdje in Amsterdam gewoond, en als goeie Nederlander kwam ik dan vaak in Antwerpen. Ik vond het meteen een leuke stad. Antwerpen is een wereldstad zonder de nadelen ervan. Het is klein, maar je hebt er alles. Mini-New York, zeg ik wel eens.” Dario ontwikkelde in België een passie voor journalistiek en fotografie, maar begon ook van een eigen zaak te dromen. “Ik ben in een restaurant opgegroeid. Mijn ouders hebben altijd een eigen zaak gehad.” In 1997 overtuigde de Italiaan zijn broer Christian om over te komen. Wat later volgde la mamma, en in 2000 opende de familie Mangia e Bevi, het restaurant in de Lange Nieuwstraat dat ondertussen de deuren sloot. “Zonder moeder waren we er niet aan begonnen. Zij is de chef. Ze sukkelt nu een beetje met haar gezondheid, maar ze is nog altijd belangrijk achter de schermen.” De Puglia’s kregen de smaak te pakken. Ze maakten naam in Antwerpen en openden nog een wijnbar in de Haarstraat en Contrasto MB, de zaak in het Fotomuseum. Oorspronkelijk komt de familie van Salerno in de Zuid-Italiaanse regio Campanië. “We zijn afkomstig van een klein dorpje aan de prachtige Amalfitaanse kust”, zegt
Contrasto MB, Waalsekaai 47, Antwerpen. Info: 03-257.0.257 www.contrasto.be. De broers hebben ook de wijnbar Cantina Del Gusto in de Haarstraat 3 in Antwerpen. Info: 03-232.75.25
i
Dario. Aanpassingsproblemen? Die heeft hij nooit gehad. “Er zijn culturele verschillen, maar we blijven Europeanen. Alleen met de verkiezingen, dan voel ik me buitenlander.” Natuurlijk zijn er wel dingen die Dario mist uit zijn mooie Italië. “De architectuur, die is helemaal anders. En het weer natuurlijk. Dat is de saus erbovenop. (lacht) Ik ben motard, ik voel het dubbel.” Ooit komt er een dag dat Dario terugkeert. “Al zou ik de cultuur missen. In het dorpje waar ik vandaan kom, is er niets op dat vlak. Maar ik hecht belang aan mijn afkomst. Ik kom van de zee en op blote voeten naar het strand lopen, dat kan hier niet. De zonsondergangen zien in die prachtige baai, sardientjes bakken op het strand... Die natuurmomenten mis ik hier. Mijn moeder niet. Die heeft al gezegd dat ze nooit terugkeert.” MM
“Alleen met de verkiezingen voel ik me buitenlander.” DArIO PUGLIA horeca-uitbater
Andere Italianen zoeken de broers niet op. “Ik draag Italië in mijn hart, maar ik hoef niet met de Italiaanse vlag lopen wapperen. Gettovorming is heel verkeerd.” Belgen vergeten soms dat Italië zo’n groot land is, vindt Dario. “Ze scheren Italianen allemaal over de zelfde kam, maar alleen al op culinair vlak zijn er enorme verschillen. In Piemonte (in het noorden, red.) eet je totaal andere dingen dan bij ons.
Dario in zijn restaurant: “Mensen vergeten dat Italië zo groot is. In het noorden eet je totaal anders dan in het zuiden.”
Daar is het de streek van de wijnen, de boter en de truffels. Bij ons eet je vooral vis.” Voor een Italiaan die bovendien een restaurant heeft, kan er maar één laatste vraag zijn. Wat zou hij bestellen als laatste avondmaal?
Dario zucht. “Dat is moeilijk. Als ik echt moet kiezen, ga ik voor melkgeit van Roccaverano met witte truffels van Alba. Dat zijn de beste. Geen sjoemeltruffels op mijn laatste avondmaal. Daarbij drinken we een Barolo van Bartolo Mascarello van
1982. Dat is geen wijn, dat is kunst. Voor het dessert trekken we naar Sicilië: het mekka van de zoetigheden. Ik zou cannoli bestellen, een soort gefrituurde deegrol met ricotta, gekonfijt fruit en chocolade. Een delicatesse...”
Volgende week: Ivoorkust
Jamaica
Japan