België Kroatië
Kosovo Koeweit
Van Afghanistan tot Zwitserland
Divers
Antwerpen
Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
donderdag 23 april 2009 www.gva.be
Kosovo
Koeweit
Kroatië
“Ik schaam
“In Koeweit
“Ik neem
blz. 2-3-4
blz. 5
blz. 6-7-8
Safet Dibrani
me niet meer omdat ik Roma ben”
Abdulmohsen Homoud
is niets te zien. Toeristen hebben er niets te zoeken”
Teksten: Karin Vanheusden, Paul De Bruyn, Marjorie Blomme, Maaike Floor Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s: Jan Van der Perre, Ludo Mariën, Dirk Kerstens, Patrick De Roo, Wouters & Fasseur, Reuters, AP, GVA
Ingrid Stojnic
iedere keer stenen en schelpen mee naar Antwerpen”
Eindredactie: Carine Tollenaere
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 3 april 009
Bevolking
Toen en nu 200km
Een op de twee is werkloos
SERVIË
Leposavic
Podujevo Kosovska Mitrovica
MONTENEGRO
Istok Pec
Kosovo Doorvoerhaven voor mensensmokkel
Klina
Poljance
Decani
K O S O V O
Dakovica
Orahovac
PRISTINA Kosovo Polje
Kosovska Kamenica
Suva Reka Prizren
Kacanik MACEDONIË
ALBANIË
Officieel: Republica e Kosovës MM Hoofdstad: Pristina MM Oppervlakte: 10.908 km² MM Aantal inwoners: 2.126.728 MM Levensverwachting: man 73 jaar, vrouw 78 jaar MM Werkloosheid: 43% MM Talen: Albanees, Servisch, Bosnisch, Turks, Roma MM Godsdiensten: moslim, Servisch-orthodox, katholiek MM Munteenheid: euro; Servische dinar MM
Brod
© GRAPHIC NEWS
MM Telefoon landencode: 421 MM Internet landencode: .sk MM Bevolkingssamenstelling:
Albanezen (88%), Serviërs (7%), Bosniërs, Roma, Turken (5%) MM Export: metaal, leder, machines, plastiek, hout. Een van de meest onderontwikkelde economieën van Europa MM Staatsleider: president Fatmir Sejdiu MM Plaats op lijst rijkste landen: niet opgenomen wegens niet officieel onafhankelijk
Jarenlang onderdrukt MM 1000 v Chr.: Illyriërs nemen
grote delen van het gebied in. MM 1ste eeuw v Chr.: Romeinen nemen het binnenland in. MM 500: Slavische stammen trekken de Donau over naar het zuiden (letterlijk Joego) en komen onder invloed van Rome (Albanië, Slovenië, Kroatië) en van Constantinobel (Servië, Montenegro en Macecedonië). MM 1200: Servische rijk wordt
“Ik mis Kosova nog elke dag” Heset Kllokoqi (48) gaf les aan kinderen op een onderduikadres in Pristina. “Kosovo herstelt langzaam van zijn oorlogswonden. Wat in tien jaar is kapotgemaakt, bouw je niet zo snel weer op”, zegt Heset Kllokoqi (48).
In 1992 vluchtte hij uit Marec, vlakbij de hoofdstad Pristina, voor de 'Servische pesterijen'. “In die 17 jaar dat ik hier woon, denk ik nog elke dag aan Kosova. Ik voel me thuis in Antwerpen, maar ik mis het land waaraan ik mijn mooiste herinneringen heb.“ “Kosovaren spreken nooit over Kosovo. Wij zeggen Kosova, in het Albanees. Kosovo is Servisch”, zegt Heset. Als hij het verhaal van zijn vlucht uit Kosova doet, wordt hij af en toe emotioneel. “En dan hebben wij gelukkig nog niet eens de oorlog van 1999 meegemaakt”, zucht hij. “Van 1974 tot 1980 waren de mooiste jaren voor Kosova. Eerst had president Tito na het studentenprotest van 1969 de Kosovaren een universiteit in Pristina gegeven. In 1974 werd de Grondwet aangepast en kregen de AlM
banezen meer rechten.” “Het was mijn prille studententijd. Het Kosovaarse onderwijs bloeide, net als de intellectuele elite. Na de dood van Tito in 1980, keerde het tij helemaal. Tito had, hoewel op een kunstmatige manier, de verschillende etnieën in Joegoslavië samengehouden, maar die eenheid brokkelde snel af. De Serviërs, die in Kosova een minderheid vormden maar wel de mooiste postjes hadden, voelden zich bedreigd door de Albanezen die ruim 80% van de bevolking uitmaakten. Vanaf toen kon je opgepakt worden als je Albanese liedjes zong of toevallig de Albanese kleuren rood en zwart droeg.” “In 1988 - ik was toen leraar wiskunde - werden we verplicht de Servische onderwijsplannen te volgen. De Serviërs wilden de geschiedenis veranderen. Omdat we
weigerden, werden we ontslagen en werden de scholen gesloten. Ook bedrijven, mijnen, ziekenhuizen, alles werd door de Serviërs overgenomen. Als Albanees kon je nergens terecht.” “Ik had mijn idealen, ging mee in het geweldloze gedachtegoed van Ibrahim Rugova, die in 1989 zijn Democratische Liga voor Kosova had
46
Kosovaren wonen in Antwerpen.
MM
“De dreiging werd elke dag erger. Je kon al worden opgepakt als je de Albanese kleuren rood en zwart droeg” heset kllokoqi
opgericht, en was zoals zovelen enthousiast over de toekomst. Nu onze problematiek dankzij Rugova was geïnternationaliseerd, waren we ervan overtuigd dat de wereld de Serviërs nooit zou toelaten ons land kapot te maken. Dus gingen we door.” “Ik heb nog twee jaar lesgegeven aan mijn leerlingen, bij mensen thuis, op een onderduikadres. Maar de dreiging werd met de dag erger. Mensen werden ’s nachts opgepakt en verdwenen.” “Op zeker moment ben ik gearresteerd. Toen heb ik beslist om te vertrekken. Mijn vrouw en kinderen (3,5 jaar, 2 jaar en 5 maanden) moest ik achterlaten. Na enkele maanden zijn ook zij vertrokken. Zeven dagen heb ik geen nieuws van hen gehad. Vreselijk, maar we hebben elkaar in Antwerpen teruggevonden.” Wanneer in 1999 de oorlog in Kosovo uitbreekt, komen ook de schoonouders van Heset naar België. “De oorlog heeft 72 dagen geduurd. Na 2 jaar zijn mijn schoonouders Heset toont de vlag van teruggekeerd. Hoe vriendeKosova. Links in het rood de lijk Antwerpen ook was, mijn schoonvader kon zich oude volksvlag met de tweekoppige adelaar, niet aanpassen.Hij genoot rechts in het blauw de enige autoriteit in Kosova, nieuwe staatsvlag. iedereen kende hem. In België voelde hij zich onwaardig.” Ook Heset denkt elke dag aan terugkeren. “Ik voel me thuis. Ik heb een fijne job bij de Christelijke Mutualiteiten, mijn kinderen doen het zeer goed, maar ik mis Kosova elke
dag. Als ik ’s morgens in Kosova wakker word, voel ik me beter. Ik voel me ontspannen. Als ik hier wakker word, voel ik me bedrukt. Misschien ligt het wel aan het klimaat.” “Hoeveel Kosovaren er precies in de stad Antwerpen wonen, kan ik niet zeggen, maar het zijn er minstens 3.000”, zegt Skender Baleci. “Dat cijfer 46 slaat alleen op diegenen die ingeschreven staan met 'Kosovaar' als nationaliteit. Andere Kosovaren vind je als inwoners van andere staten, zoals Servië, ServiëMontenegro of zelfs ex-Joegoslavië.”
Albanezen in buitenland solidair met Kosovo M M De strijd van het Kosovaar-
se volk is jarenlang gesteund door Albanezen in het buitenland. Dat gebeurde ook met het schaduwkabinet van Ibrahim Rugova toen hij in 1992 door de Kosovaren tot president werd gekozen, maar niet werd erkend door de Joegoslavische regering. “Samen met vele andere Albanezen heb ik jarenlang elke maand 3% van mijn loon op een solidariteitsfonds voor Kosova gestort”, zegt Skender Baleci, voorman van het Antwerpse ACV en al in de jaren zestig uit Kosovo geëmigreerd. “In de jaren negentig heb ik vele Kosovaren met hun documenten en verblijfsvergunning geholpen. Toen werkte ik ook mee met Zeri I Mergimtarit (De Stem van de Inwijkeling), een programma op Radio Centraal, in het Albanees voor Kosovaren. Ook Heset heeft jaren aan dat programma meegewerkt. Negen jaar heeft het gelopen. Nu hebben Kosovaren via internet en satelliettv genoeg nieuws uit hun land.” “De Kosovaren hebben een nauwe band met hun land. Ze kennen hun geschiedenis op hun duimpje en koesteren die. Dat is typisch voor een onderdrukt volk. Een van de kinderen van Heset heet Ilyr bijvoorbeeld, naar de Ilyriërs, de oorspronkelijke bevolking van Kosova.”
DIVERS ANTWERPEN.3
donderdag 23 april 2009
gesticht na jaren oorlog en Byzantijnse overheersing. MM 28 juni 1389: Turken verslaan het Servische leger bij Kosovo Polje (letterlijk Merelveld) en doden de Servische prins Lazar. (In 1989 hitst Milosevic tijdens een herdenking van deze slag de nationalistische gevoelens van de Serviërs op.) MM 1700: Oostenrijk verovert Kosovo. De Ottomanen herwinnen het snel. MM 1878: onafhankelijk Servië, gezuiverd van niet-etnische Serviërs die naar Kosovo, Macedonië
en Turkije worden geleid. MM 1912: Kosovo en Albanië heroverd door Servië, waarna etnische zuiveringen van Albanezen en Turken plaatsvinden. MM 1913: Albanië onafhankelijk, Kosovo blijft van Servië. Oostenrijk wil Servië en Montenegro bezetten, wat leidt tot de moord op de Oostenrijkse prins Frans Ferdinand in 1914. Aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog. MM 1918: Slovenië, Servië, Kroatië, Kosovo, Montenegro, Macedonië, Bosnië, Herzegovina smelten samen tot Joegoslavië.
MM 1945: Josip Broz Tito komt aan
de macht en slaagt er met veel onderdrukking in nationalisten en democraten de mond te snoeren en de diverse Balkanvolkeren bij elkaar te houden. MM 1974: Kosovo wordt een autonome provincie. Albanezen zijn in de meerderheid, maar Serviërs bepalen het publieke leven. MM 1980: na Tito’s dood wordt het land met moeite bijeengehouden door wisselende presidentiële vertegenwoordigers van de belangrijkste etnische groepen. In 1987 wordt Slobodan Milosevic
partijleider in de Servische deelstaat. Hij wakkert de nationalistische gevoelens aan. MM 1989: Milosevic heft de autonomie van Kosovo op. Albanees Ibrahim Rugova predikt geweldloos verzet en richt met hulp van Kosovaren in het buitenland een schaduwsamenleving op. MM 1996: het Kosovaarse Bevrijdingsleger (UCK) wordt opgericht. Milosevic, die zich uitriep tot president, stuurt troepen om het UCK te bestrijden. Offensief met etnische zuiveringen. MM 1999: het Vredesverdrag van
“Alles deed denken aan de deportatie van de Joden” “De vernederingen die ik heb moeten ondergaan van de Servische en later van de Macedonische politie zal ik nooit vergeten. De deportatie uit Kosovo in een overvolle trein en de drie nachten in de kou en modder deden denken aan de deportatie van de Joden ten tijde van Hitler.”
Qefsere Qorolli (45) zat op 24 maart thuis in Pristina. Met haar ouders en jongste broer keek ze naar het avondjournaal toen het programma werd onderbroken met de melding dat de luchtaanvallen van de NAVO waren begonnen. “Ongeveer op hetzelfde moment hoorden we een extreem luide knal. Wat ik toen voelde, kan ik moeilijk beschrijven. Ik was blij omdat we eindelijk hulp kregen, maar was ook bang omdat we vreesden dat de Serviërs nu pas zouden toeslaan.” Die vrees is uitgekomen. Qefsere vertelt dat de grootste bloedbaden tegen de Albanezen in de dagen van de NAVO-bombardementen gebeurden. “Toen ik de volgende morgen naar de bakker wilde, waren winkels in de buurt platgebrand. Een bekende advocaat en zijn twee zonen waren die nacht geëxecuteerd. Ook in de omliggende dorpen waren veel huizen van Albanezen geplunderd en verwoest.” Na twee weken NAVO-bombardementen zijn de Servische paramilitairen alle Albanezen uit hun huizen komen halen. “Gewapende mannen hebben mijn ouders, broer en mezelf naar een trein gebracht. Met honderden werden we in de trein geduwd. Ik had zo’n schrik dat ze er mijn vader of broer zouden uitpikken om te executeren.” In Blaca, aan de grens met Macedonië, werden ze op een modderig terrein samengedreven. Macedonische soldaten bewaakten hen.
ELKE
2
MINUUT*
GRATIS!! T TO
50%
G IN
Goeiendag! Mirëdita! Welkom! Mirë se erdhët!
Als de zon schijnt, droom ik van vakantie! Nese është dietë me diell,ëndërroi per pushime!
Qefsere (links) werd tijdens de NAVO-bombardementen door de Serviërs uit Pristina gedeporteerd. Samen met haar man Besim voelt ze zich perfect gelukkig op Antwerpse bodem.
“We zaten er met 100.000 op een hoop. Het was april, en ’s nachts was het nog vreselijk koud en nat. Je moest rechtopstaand slapen. Het was verschrikkelijk. We hadden honger. Er waren veel zieke mensen en huilende kinderen. In de chaos zijn we mijn vader en broer kwijtgeraakt.” De vierde nacht zijn de vluchtelingen naar een tentenkamp in Macedonië gebracht. “Albanese families in Macedonië stelden spontaan hun huizen open om ons onderdak te geven. Eindelijk voelde ik me weer 'mens'. Mijn twee broers, die al in de jaren tachtig naar België waren geëmigreerd, zijn ons komen ophalen. Ook mijn vader en broer, die we
intussen hadden teruggevonden.” Op 23 april komt de familie Qorolli in België aan. “Na een jaar zijn mijn ouders teruggekeerd. Zoals de meest Kosovaren trouwens. “ MM
“In Kosova zou ik 300 euro per maand verdienen” Qefsere Qorolli
“Ik besef goed dat ik veel geluk heb gehad. Er zijn veel moeders en vaders die zonen en dochters hebben verloren. De Serviërs hebben hele families geëxecuteerd. Uit wraak.”
Teruggaan naar Kosovo is niet direct aan de orde. “Ik heb mijn man Besim hier leren kennen. Ik voel me goed. Ik heb werk, we wonen rustig en we hebben veel vrienden.” “Ik heb rechten gestudeerd. In Kosova zou ik 300 euro per maand verdienen. Een arbeider verdient er amper 100 euro. Er heerst wel een optimistische sfeer, zeker sinds de onafhankelijkheid. Al houdt Eulex, de Europese missie voor civiele bijstand, nog toezicht. Maar Kosova is onafhankelijk en Belgrado moet dit aanvaarden!” Besim Arslan (48), de man van Qefsere, is al in de jaren tachtig uit Kosova geëmigreerd. “Ik ben intussen een halve Antwerpenaar.”
BEL DE HELE WERELD ROND TEGEN EXTREEM LAGE TARIEVEN! *EENMALIG STARTTARIEF VOOR ONDERLING GRATIS BELLEN IS € 0,15 * MAXIMALE GESPREKSTIJD VOOR ONDERLING GRATIS BELLEN IS 10 MINUTEN *ONDERLING GRATIS BELLEN GELDT ALLEEN BINNEN BELGIE * VOOR EEN OVERZICHT VAN ALLE TARIEVEN EN VOOR MEER INFORMATIE OVER ONZE ACTIES GAAT U NAAR: WWW.ORTELMOBILE.BE
Ooit zullen de Rode Duivels wereldkampioen worden. Ndonjë here Djajt e Kuq do te bëhen kampion bote. Ik ga elk jaar met vakantie naar Kosovo. Un shkoi per çdo vit per pushime ne Kosovë. Kan u een goed restaurantje in de buurt aanbevelen? A mund të ma rekomandoni një restorante mirë ne rrethinën tuaj? Ik haat files! I urrej kolonat!
GRATIS!!
ONDERLING BELLEN VAN ORTEL NAAR ORTEL*
RT KO
www.ortelmobile.be
Tien voor taal
Ik hou van Antwerpen. Un e dua Antwerpenin.
WEGE N SUCCE S VERLE S NGD!
INTERNATIONAAL BELLEN
(
Dankjewel! Faleminderit!
M
de
Rambouillet bepaalt dat Kosovo na 3 jaar zelfstandig wordt. Servië weigert te ondertekenen. De NAVO bombardeert Kosovo. Het Servisch leger trekt zich terug. Het land komt onder bestuur van de VN met de missie Unmik, maar blijft staatsrechterlijk een provincie van Servië. NAVO-troepenmacht KFOR bewaakt de openbare orde. MM 18 februari 2008: Kosovo roept de onafhankelijkheid uit. 57 landen, waaronder België, Nederland en de VS, erkennen de onafhankelijkheid.
connecting the world
Misschien keer ik ooit nog terug naar mijn land. Ndoshta ndonjëhere do te kthehem ne vendin tim.
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 23 april 2009
Roma
Grootste etnische minderheid in Europa met vierduizend in Antwerpen MM Roma zijn de grootste et-
nische minderheid in Europa. Het is een volk zonder land, met een eigen taal (Romanes of Romani), schrift, vlag en volkslied (djelem, djelem). MM Met de beladen term zigeuner worden naast de Roma, ook de Roms, de Manoesjen en de Voyageurs bedoeld. De Roms vormen de groep die in de 19de eeuw naar ons land emigreerden. Ze vormen de kleinste
groep en spreken Romanes en Frans als tweede taal. De Manoesjen of Sinti verblijven hier sinds de 15de eeuw. Zij spreken Manoesj, Frans, Duits en Nederlands en zijn afkomstig van Centraal-Europa. De Voyageurs zijn autochtone Belgen die in woonwagens wonen. Roma zijn Roms die sinds de Tweede Wereldoorlog vanuit Oost-Europa zijn ingeweken. Ze nemen meestal de taal en het geloof over van het land waar ze verblijven. De Roma
in Antwerpen, vooral uit Kosovo, spreken Romanes, Albanees, Servisch en pas als vierde taal Nederlands. De meesten zijn moslim. Oorspronkelijk komen de Roma uit Noord-India. Door de invallen van Mahmoud Ghanza zijn ze als slaven over de wereld verspreid. De ene tak is via Irak, Iran, Turkemenistan en Turkije naar de Balkanlanden Bosnië, Kroatië, Macedo-
nië, Montenegro, Kosovo geëmigreerd. Een andere tak via Marokko, Spanje, Groot-Brittannie, Tsjechië, Roemenië, Bulgarije,... MM De Unie van de Roma-gemeenschap, met Sait Seherejian als voorzitter, is een jonge vereniging in Antwerpen. “Wij willen de Roma-cultuur bekender maken met activiteiten rond integratie, cultuur, onderwijs, werk, vorming, sport en recreatie.” Unie van Roma-gemeenschap, ngo.unieromabelgie@hotmail.com
i
MM Het Antwerps minderheden-
centrum De 8 werkt rond Roma en onderwijs. “Wij geven vormingen aan scholen, OCMW en tweedelijnspartners die met multiproblem-Roma in contact komen. Spijbelgedrag, niet-betaalde rekeningen komen veel voor. Per kind kan een school een Roma-attest en extra middelen krijgen. Roma zijn een moeilijk bereikbare groep. Velen zijn analfabeet, illegaal en hebben geen schoolcultuur.”
Safet Dibrani: “Hoe goed de mensen het ook bedoelen, de vooroordelen zijn zeer groot. Sommige uitspraken zijn ronduit kwetsend.”
“Ik wil me niet langer schamen omdat ik een Roma ben” Van de naar schatting 4.000 Roma in Antwerpen komen de meesten uit Kosovo. Safet Dibrani (27) wil de stugge vooroordelen over de Roma ombuigen.
Na haar vlucht uit Kosovo vraagt de familie Dibrani op 27 augustus 1999 politiek asiel aan in Brussel. Op 1 september zit Safet Dibrani al samen met zijn zus op de schoolbanken.
“Wij wisten niet wat ons overkwam”, zegt Safet. “Na zo veel miserie en onbegrip heeft Antwerpen ons met open armen ontvangen.” Safet Dibrani werkt in de keuken van een Antwerps rusthuis. Eigenlijk is hij ook theater- en filmregisseur. In 2003 maakte hij in samenwerking met Kids vzw de film Romani Patnja. “In die film speel ik samen met enkele vrienden typische scènes uit het leven van de Roma. De mensen kennen de Roma niet en hebben heel veel vooroordelen. Maar wij zijn niet allemaal dieven, bedelaars en prostituees. Er zijn veel traditionele Roma, maar er zijn ook moderne Roma. Ik wil heel graag meehelpen aan de 'modernisering' van M
de Roma-gemeenschap.” De Dubrani’s woonden al enkele generaties in Vucitern, een stad tussen het Kosovaarse Pristina en Mitrovica. In de stad, die tijdens de NAVObombardementen bijna helemaal is verwoest, woonden honderden Roma-gezinnen in aparte wijken. Vader Dibrani, een metaalbewerker, boerde redelijk goed. “Hij is 22 jaar zelfstandige geweest, later in ramen en deuren”, vertelt Safet. “In 1991 had hij net een nieuw huis gebouwd. Hij wilde voor elk van zijn zes zonen een winkel. De meeste Roma, zonder business, hadden de laagste jobs, zoals straatveger. De Roma werden dikwijls op school of op straat bespot of gepest. Zeker de meisjes.” Safet was 17 toen de NAVO-bombardementen begonnen. “Ik bleef binnen want ofwel kwam je Serviërs tegen, ofwel het Kosovaars bevrijdingsleger UCK. Bij geen van beiden was je veilig.” “De Serviërs hadden een zwart kruis op onze deur geschilderd, als teken dat wij geen Albanezen waren.
Niet dat ze ons gerust hebben gelaten, hoor. Ze zijn dikwijls ons huis binnengedrongen om te controleren of ze geen soldaten konden rekruteren.Mijn vader en oudere broer waren aan het werk in het autokeuringsbedrijf van een neef. Ze moesten voor de Serviërs werken. Later hebben die de zaak in brand gestoken.” Na de bombardementen keerden de door de Serviërs afgevoerde Albanezen terug naar hun huizen. “Met honderden verzamelden ze voor onze deur en riepen ze dat er voor ons geen plaats meer was. Ze hebben ons uit ons huis gezet en hebben alles meegenomen. Dan hebben ze het huis in brand gestoken. Wij zijn gevlucht, de Serviërs hebben ons naar Zuecan, de eerste Servische stad, gebracht. Vandaar moesten we het alleen redden.” De familie Dibrani - 21 mensen betaalt 30.000 Duitse mark voor een 13 uur durende overtocht naar het Italiaanse Blindis. “We zaten met zestig in een bootje voor twintig mensen. Onze bagage moesten we
achterlaten. Het was ofwel de bagage ofwel de kinderen.” In Italië belanden de Dibrani’s in een Roma-kamp. Ze vluchten snel naar Duitsland, later naar Brussel. “Wij hebben al 40 jaar familie in Duitsland, maar het was onmogelijk om naar hun buurt te verhuizen. Het voorstel om in de DDR, 700 km van onze famlie te gaan wonen, zagen we niet zitten. Zes weken zaten we in een gesloten opvangcentrum. Daarop zijn we naar België gereisd.”
MM
“Niet alle Roma zijn dieven, bedelaars en prostituees” safet dibrani
Vier dagen na hun aankomst zaten Safet, zijn zus en broer al op een school in Deurne. “België was zo’n verademing na alle ellende. We kregen meteen een OCMW-adres, zelfs een voorschot op onze uitkering. Buren gaven kleding en eten. Al na drie maanden spraken mijn zus en ik Nederlands en konden we vertalen voor pas aangekomen Roma.” In tegenstelling tot de meeste Roma
is Safet niet gesloten. “Ik stuur mijn kinderen naar een katholieke school. Ik weet dat sommige Roma hun kinderen, zeker de meisjes, snel thuis houden. Dat is fout. Sommige van onze tradities moeten we nu eenmaal doorbreken.” “Zigeuner is een scheldwoord, maar ik wil me niet langer schamen omdat ik Roma ben. Velen verzwijgen dat ze Roma zijn. Ik niet. Op mijn werk heb ik dat onmiddellijk gezegd. Maar hoe goed de mensen het ook bedoelen, de vooroordelen zijn zeer groot. Sommige uitspraken zijn echt kwetsend.” “Ik hoop dat de Roma hun slechte naam snel kwijtraken, want ook zigeuners zijn mensen die gewoon leven en op een eerlijke manier hun geld verdienen. Het probleem is dat de meesten analfabeet zijn en zich in hun gemeenschap opsluiten.” “In Duitsland zijn er Roma met universitaire diploma’s. Zo’n mensen hebben wij hier ook nodig. Intussen probeer ik iets te doen aan die vooroordelen, met een concert of een initiatief zoals mijn film. Ik hoop nu geld te vinden voor een vervolg.“ Safet Dibrani kreeg van ons een Ortel Mobile-belpakket toegestuurd.
i
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 23 april 2009
Cijfers
Veel zand en nog meer olie
Koeweit Oliestaat
MM Oppervlakte: 17.818 km² MM Aantal inwoners: 2.596.799 MM Hoofdstad: Koeweit City MM Bevolking: Koeweiters 45%;
statenlozen (bedoen) 35%; immigranten uit Azië 9% MM Staatsvorm: emiraat. Sjeik Sabah al-Ahmad al-Sabah MM Godsdienst: moslims 85% MM Plaats op lijst rijkste landen: 33/177
IRAN
50km
MM Met zijn 17.000 km² is Koeweit
de helft kleiner dan België. Het bestaat bijna volledig uit woesIRAK Raudhatain tijn. Slechts 1 procent van het Bubiyan Qasr as Sabiyah land is geschikt voor landbouw. Voor de kust van de Perzische KOEWEIT Golf liggen enkele eilanden. Al Jahra Faylaka MM Koeweit is een oliestaat. De KOEWEIT STAD eerste olie werd er gevonden in Al Ahmadi Mina 1936. Sinds 1946 is Koeweit uitSaud gegroeid tot de tweede exporAl Wafrah teur ter wereld, na Saudi-Arabië. Het zit op 20 procent van alle bekende reserves in de wereld. De SAUDIoliesector levert ook 80 procent ARABIË van alle arbeidsplaatsen. © GRAPHIC NEWS
MM De helft van alle opbrengsten
gaat naar de sjeik. Die spendeert het geld aan onderwijs, gezondheidszorg en modernisering. Koeweit is een van de rijkste en best georganiseerde Arabische landen. Dat leidt vaak tot afgunst. Vergeleken met andere Golfstaten is het ook progressief. In 1999 gaf de emir de vrouwen stemrecht. Zij konden zich ook kandidaat stellen voor het parlement. Het parlement stelde een veto in, maar sinds 2005 mogen vrouwen toch stemmen. In 2006 gebeurde dat voor het eerst.
“Hoe moet ik hier een Koeweitse vrouw vinden?”
Negen jaar al woont Abdulmohsen Homoud in Antwerpen en als het van hem afhangt, blijft dat nog even zo. Hij had naar China of Vietnam kunnen gaan, maar de jonge Koeweiter verkoos hier te blijven.
Dat hij liever op post bleef in Antwerpen dan naar het Verre Oosten te gaan, heeft zeker te maken met zijn liefde voor de stad, maar ook met zijn werk voor Q8, alias de Koeweitse oliemaatschappij. Vanuit twee centra in Antwerpen zet Q8 smeerolie af in bijna heel Europa en ver daarbuiten, 85 landen in totaal. Abdulmohsen, “zeg maar Mohsen”, is verantwoordelijk voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Voor hij in 2000 naar hier kwam, wist hij weinig van België. “Geografie, dat wel, maar je weet niet hoe het leven hier echt is”, lacht hij. “Nu weet ik het wel. De Belgische keuken is schitterend, met een overvloed aan restaurants. En als uitvalsbasis voor reizen in Europa is België onklopbaar. In een uur ben je overal. Dat weet Q8 ook. Q8 is hier ontstaan, in 1983, toen wij alle stations van Gulf overnamen in de Benelux. We zijn blijven groeien”, zegt hij trots, terwijl hij op de werkzaamheden wijst op de site aan de Petroleumkaai in Hoboken. “Ondanks de crisis investeren wij nog.” Koeweiters zijn niet talrijk. Van de bevolking van 2,6 miljoen heeft maar 36% het staatsburgerschap, zo’n miljoen mensen. De rest zijn buitenlandse arbeiders. Koeweiters kunnen één dag niet vergeten: 2 augustus 1990, toen het Iraakse leger binnenviel. “Saddam heeft ons aangevallen, niet de Irakezen”, zegt Mohsen beslist. “Ik heb niets tegen de mensen van Irak, wel tegen Saddam. Hij heeft ook hun land kapotgemaakt. Ik was toen zestien en ik was op zomervakantie met een van mijn broers. Sindsdien heb ik nooit M
meer vast in Koeweit gewoond.” Via Dubai en Engeland, waar hij voor ingenieur studeerde, kwam hij in België terecht. Aan de Vlerickhogeschool in Gent behaalde hij nog een master in bedrijfskunde. Antwerpen werd zijn nieuwe basis en hij leerde het snel appreciëren. “Antwerpen heeft alles, zoals grote wereldsteden, maar zonder dat je enorme afstanden moet afleggen. Alles is binnen bereik. Ik woon pal in het centrum. Van op mijn terras op het derde zie ik de Stadsschouwburg. Het is het geheel van de stad dat me zo aanspreekt. Het enige nadeel is het weer. Maar ja, ik heb in Engeland gewoond...” Ook zijn ouders en vijf broers hebben de smaak van Antwerpen te pakken. “Ze komen geregeld. Mijn moeder komt ook vaak voor medische verzorging. Steeds meer Koewei-
ters doen dat. Het is op kosten van de sjeik, hé. Ze komen graag naar België. Het land is in Koeweit goed bekend door zijn chocolade en diamanten. Je vindt er al de bekende merken: Leonidas, Neuhaus en nu ook Marcolini .” Volgende maand kiest Koeweit een nieuw parlement. Als Mohsen wil stemmen, moet hij naar huis gaan. Of hij dat zal doen, weet hij nog niet. Maar hij is wel trots op de Koeweitse deKoeweiters mocratie. “Vrouwen wonen in hebben stemrecht en Antwerpen. we hebben vrouwelijke ministers, welke Golfstaten kunnen dat zeggen?” Wat de toekomst brengt, weet hij niet. Vermoedelijk moet hij wel eens naar een andere post, maar Abdulmohsen Homoud voor de opslagtanks van Q8. voorlopig blijft hij in Antwerpen. MM Slechts met zijn drieën zijn de Koeweiters en ze werken alle drie voor Q8. “Alleen mannen, hoe moet ik hier een vrouw vinden?”, grijnst hij. Zijn Nederlands is meer dan behoorlijk, zijn Antwerps mag er ook zijn. “Er belde vorige week een postIedereen in Koeweit kent de kijkt met argwaan naar zijn buur. bode aan. Hij had een aangetekende zwartste dag in zijn recente Veel Irakezen zien Koeweit als zending voor mij. Ik vroeg hem of hij geschiedenis: 2 augustus een provincie van hun land. Zij denaar boven kon komen, naar het der1990. Die dag viel het leger len wel de lange geschiedenis van de de. Hij had het niet verstaan. Ik heb van Saddam Hoessein regio, maar Koeweit was nooit een dan eens geroepen: 'Drai, drai'. Dan binnen. Dat typeert de soms deel van wat nu Irak is. had hij het verstaan.” Abdulmohsen homoud gespannen relatie tussen Sporen van de oudste beschaving beide landen. lopen terug tot in het derde millennium voor onze tijdrekening. In de M Met zijn inval wilde Saddam de 18de eeuw kwam de Anizah-stam Koeweitse rijkdommen inpalmen uit het huidige Saudi-Arabië en om zijn schulden uit de oorlog met stichtte wat in 1756 het autonome M “Ik ga niets slechts over mijn land vertellen”, zegt Abdulmohsen HoIran af te betalen. Tegelijk wilde hij sjeikdom Koeweit zou worden. Uit moud. “Maar, eerlijk gezegd, er is niets te zien. Toeristen hebben er niets Koeweit annexeren. vrees voor de oprukkende Turken te zoeken. We hebben alleen een paar eilandjes voor de kust. Koeweit is De invasie was de aanzet voor vroeg de sjeik in 1897 een Brits proalleen interessant voor zakenmensen, en wat dat betreft is het wel steeds de Golfoorlog van januari 1991. tectoraat aan. De Britten bleven tot beter aan het worden. Het is een financieel centrum en de toegangspoort De door de Amerikanen geleide in 1961 en gaven Koeweit toen de naar het Midden-Oosten. Van bij ons ben je in een oogwenk in een ander coalitie had geen moeite om de onafhankelijkheid. Meteen begon land. Wij zelf gaan ook altijd met vakantie naar het buitenland. Onze favoIrakezen te verjagen. Dankzij zijn Irak te loeren naar het kleine buurriete bestemmingen zijn landen als Dubai, Libanon of Egypte, of Amerika, olie-inkomsten kon Koeweit zich land. Hen was het zowel te doen om Groot-Brittannië, Frankrijk en Zwitserland. Tegenwoordig zie je ook meer snel herpakken, maar het trauma de grond als om wat er onder de boen meer mensen uit Koeweit met vakantie gaan naar Turkije of Marokko. is niet helemaal genezen: Koeweit dem zit. Veel Koeweiters zijn er wel niet, maar we reizen wel veel.”
3
“Steeds meer Koeweiters komen naar België voor medische verzorging. Op kosten van de sjeik, hé”
Geen paradijs voor toeristen
In de schaduw van buurland Irak
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 23 april 2009
Bevolking OOSTENRIJK Donau
HONGARIJE
SLOVENIË
ZAGREB
Rijeka
Porec
Karlovac
Koprivnica
K R OAT I Ë Sisak
Slavonski Brod
Pula
Kroatië
BOSNIË EN HERZEGOVINA
Pag
Zadar
AD
Knin
A TI SC
© GRAPHIC NEWS
ITALIË
E
ZE
Ploce
Brac Hvar
E Korcula
50km
Dubrovnik
MONTENEGRO
RI
Sibenik Split
H
Land van de duizend eilanden
Vukovar
Sava
Krk
Cres
Osijek
SERVIË
Varazdin
Torenhoge werkloosheid MM Heeft kustlijn van 1.778 km.
Veel kust bestaat uit rotsen en kiezelstranden. Heeft 1.185 eilanden, waarvan 67 onbewoond. Sommige zijn slechts kliffen of begroeide rotsen, andere zoals Cres en Krk zijn volwaardige eilanden. Veerboten onderhouden lijndiensten tussen de eilanden en de kust. MM Kroaten zijn een Slavisch volk dat in Galicië leefde (in het noordwesten van de Oekraïne
en het zuiden van Polen). In de 7de eeuw emigreerden ze naar het zuiden. MM Eind 10de eeuw werd Kroatië een sterk onafhankelijk land. Begin 12de eeuw viel het in handen van Hongaren. Die zwaaiden de plak tot midden 14de eeuw, toen het klappen kreeg van de Ottomanen (Turken). Rond dezelfde periode kwam Dalmatië voor een groot deel onder Venetiaans gezag. Eind 18de eeuw was het grootste deel niet meer in Ottomaanse handen. Istrië, Dalmatië en Du-
brovnik vielen onder Habsburg. MM Na de Eerste Wereldoorlog sloot Kroatië zich aan bij de Staat van Slovenen, Kroaten en Serven. Kort daarna vormde het een unie met Servië, wat het Koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovenen werd, in 1929 omgevormd tot Koninkrijk Joegoslavië. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Joegoslavië aangevallen. Kroatië werd een fascistische staat, Onafhankelijke Staat Kroatië. Regeringsleider Ante Pavelic ging over tot etnische zuivering. Islamitische
Toni en Lidija Perisic baten restaurant Zagreb uit op het eilandje. Twintig jaar geleden emigreerde het gezin naar België. Niet omdat de twee het slecht hadden in Kroatië. Nee, België was hun droomland.
“Kroatië likt nog steeds zijn wonden”
Kroatisch restaurant Zagreb Londenstraat 6 2000 Antwerpen 03-233.44.22
Toni en Lidija Perisic: “Misschien gaan we over 20 jaar terug naar Split. Dan is ons restaurant afbetaald en kunnen we genieten van een welverdiende rust.”
Je land verlaten doe je meestal niet zomaar. In veel gevallen gaat het om vluchten voor een dictatoriaal regime, de slabakkende economie of de torenhoge werkloosheid in eigen land. Maar bij Toni en Lidija ging het anders.
De twee Kroaten kwamen in 1990 met hun zoontje van vier naar België en vonden hier hun droombestemming. Toni: “Ik was hier in 1989 al geweest met een Kroatische amateurvoetbalploeg. Toen al had ik zo’n goed gevoel bij dit land. De mensen zijn hier fantastisch: vriendelijk, open, behulpzaam. Helemaal niet het cliché dat Belgen over zichzelf hebben.” Toen Toni teruggingnaar Kroatië stelde hij zijn vrouw voor om te emigreren naar België. Ze vond het goed en een jaar later, in september 1990, woonden ze in Sint-Katelijne-Waver. M
“Het was een grote aanpassing”, zegt hij. “Natuurlijk hadden we er zelf voor gekozen. We waren ook echt gelukkig, maar het was niet gemakkelijk om de taal onder de knie te krijgen en aan het weer te wennen.” “Wij komen uit Split. Dat ligt aan de kust. Daar is het bijna altijd goed weer. De zomers zijn fantastisch: strand, zon, gegrilde vis, verkoelende bries uit de bergen... De Belgische zomers zijn wel een pak anders. (lacht) Bovendien kwamen wij hier eind september toe: de herfst was al begonnen. Leuk was anders.” Toni en Lidija zetten door. Hij vond vier dagen na zijn aankomst werk als vrachtwagenchauffeur voor de groente- en fruitveiling in Sint-Katelijne-Waver. “Dankzij mensen die ik tijdens mijn eerste reis naar België had leren kennen. We werden vrienden voor het leven”, zegt hij. “Ze hebben ons met alles geholpen: onze papieren, een job, een
MM
“Sommigen zeggen dat onze familie in Kroatië profiteert, maar wij vinden het normaal dat we financieel bijspringen. Het is onze plicht, maar we doen het ook met plezier.” Toni en LiDija PeRiSiC restauranthouders
werkvergunning en de lessen Nederlands voor Lidija. Vooral Willy en Maria Simons, Raymond en Jeanine Stuer en de familie Boelpaep ben ik enorm dankbaar voor alles wat ze voor ons gezin gedaan hebben.” Voor de familie Perisic zal SintKatelijne-Waver altijd haar tweede thuis blijven. “We hebben er elf jaar gewoond. Elf goede jaren. Maar negen jaar geleden was het tijd voor iets anders. We hadden er altijd van gedroomd een eigen zaak te beginnen, liefst een restaurant. Toen we hoorden dat dit pand te koop stond, hebben we geen seconde geaarzeld. Het behoorde toe aan een Kroaat. Hij had er al een Kroatisch restaurant. Wij hebben het overgenomen en Zagreb werd geboren.” In het knusse pand aan de Londenstraat serveren ze Kroatische specialiteiten en Kroatische wijn. Lidija en Toni hebben alleen lof voor Belgen. “Natuurlijk moet het altijd van twee kanten komen. Wij hebben ons heel snel aangepast en
zijn meteen beginnen te werken. We hebben belastingen betaald en hebben altijd correct geleefd. Maar we hebben ook heel veel geluk gehad dat we in zo’n warme gemeenschap als die in Sint-Katelijne-Waver zijn terechtgekomen. Daar zijn we bijna als familie behandeld. Nooit hebben we last gehad van racisme.” “Wij zijn naar hier gekomen omdat we een ander leven wilden. We kwamen uit een communistisch land: er waren niet veel kansen. Iedereen was zogenaamd gelijk voor de wet, maar dat betekende ook dat je niet kon groeien of een eigen zaak kon hebben.” “Toen we hier kwamen, hadden we een droom: we wilden een eigen restaurant beginnen. Maar we hadden niets, dus heb ik er eerst hard voor gewerkt. We hebben het eerlijk en volgens de regels gespeeld. Misschien is het dat wel wat de mensen in onze omgeving zo geapprecieerd hebben.” In 1989 zijn Lidija en Toni vertrok-
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 23 april 2009
Cijfers Serven werden verdreven, gedood of moesten zich bekeren tot het katholieke geloof. Voor Joden, Roma en homoseksuelen was er evenmin plaats. Er volgde een schrikbewind, dat honderdduizenden levens eiste. MM In 1991 riep Servische minderheid de Republiek van Servisch Krajina uit. Mocht Kroatië onafhankelijk worden, zou dit deel bij Groot-Servië horen. Kroatië verklaarde zich samen met Slovenië onafhankelijk van Joegoslavië, het begin van de Kroatische Onafhankelijkheids-
ken. Kroatië was toen nog een deel van Joegoslavië. De burgeroorlog zou pas twee jaar later uitbarsten. “Toen we de eerste oorlogsbeelden op tv zagen, konden we onze ogen niet geloven. Ons land stond in lichterlaaie! En waarom? We begrepen het niet. Oorlog is zo nutteloos: iedereen verliest in zo’n strijd. Eén van mijn beste vrienden is gestorven aan het front. Zoiets vergeet je nooit meer”, zegt Toni. Gelukkig werd zijn familie gespaard en ook de meeste van zijn vrienden hebben de oorlog overleefd. Maar voor Toni was het moeilijk om vanuit België toe te zien hoe zijn land de vernieling werd ingejaagd. “Hoewel de wapens nu al vijftien jaar zwijgen, likt het land nog steeds zijn wonden.” Toch is er volgens Toni al veel veranderd in het nieuwe Kroatië. “Overal worden nieuwe wegen gebouwd, de economie bloeit en het toerisme is in volle opgang.” Het einde van de burgeroorlog betekende een nieuw begin voor Kroatië. Het zijn dingen die voor ons misschien de meest normale zaak van de wereld lijken, maar die voor Kroaten wonderlijk waren. “We kregen eindelijk ons eigen paspoort”, zegt Toni. “Ik was Kroaat en niet langer Joegoslaaf. En we kregen een eigen munt! De grenzen waren open, we konden vrij rondreizen. Een eigen zaak opstarten werd eindelijk toegelaten, zelfs zonder pesterijen van de overheid of corrupte ambtenaren. Dat heeft veel veranderd voor de Kroaten. Het leven is er nu veel aangenamer.” Toni en Lidija zien er heel gelukkig uit. Ze vertellen met pretlichtjes in de ogen over Kroatië, de zee, de eilanden, de verse vis en het heerlijke klimaat. “We gaan elk jaar met vakantie naar Kroatië. Dan blijven we er vier weken. Onze familie woont er nog. We brengen iedereen een bezoekje.” Naar Kroatische gewoonte steunen ze ook hun familie. “Sommige mensen zeggen ons dat ze profiteren, maar in Kroatië is familie heilig. Wij vinden het normaal dat we financieel bijdragen. Het is onze plicht, maar we doen het ook met plezier.” Ook al houden ze erg veel van hun thuisland, na vier weken missen beiden België. “Dit voelt evenzeer als thuis. Misschien keren we over twintig jaar wel terug naar Split. Dan zijn we met pensioen, is ons restaurant afbetaald en kunnen we genieten van een welverdiende rust.”
2010 Dan kan Kroatië toetreden tot de Europese Unie. Op voorwaarde dat alle 27 EU-landen akkoord gaan.
oorlog. Gevechten tussen Kroatische milities en de in Belgrado gestationeerde JNA (Joegoslavische Nationale Leger) volgden. Begin 1992 erkende Duitsland Kroatië. Veel landen volgden. Joegoslavië werd verplicht de nieuwe landen te erkennen. MM Onder supervisie van de VN werd het Servisch gebied geïntegreerd in het nieuwe Kroatië. MM Belangrijkste problemen vandaag: torenhoge werkloosheid en geringe pogingen van de overheid voor de hervorming van de economie.
Mesic president, Sanader premier MM Officieel: Hrvatska
(Republiek Kroatië) MM Officiële landstaal: Kroatisch MM Hoofdstad: Zagreb MM Regeringsvorm: parlementaire democratie MM Staatsvorm: republiek MM Staatshoofd: president Stjepan Mesic MM Premier: Ivo Sanader MM BNP/inw.: 8.675 dollar MM Oppervlakte: 56.538 km²
MM Inwoners: 4.489.409 MM Gemiddelde leeftijd bevol-
king: 41 jaar MM Demografie: geboortecijfer 9,6 per 1.000; sterftecijfer 11,7 per 1.000. MM Levensverwachting: 75 jaar vrouwen 79 jaar; mannen 72 jaar MM HIV-besmettingen: 200 MM HIV-doden: minder dan 10 MM Etnische bevolkingsgroepen: Kroaten 89,6%, Serviërs 4,5%, andere 5,9% MM Religies: katholiek 87,8%, orthodox 4,4%, andere christenen 0,4%, moslim 1,3%, atheïs-
“Mijn broer moest tegen mij vechten” Mateo Jankovic (37) kwam in 1993 naar België, nadat hij aan het Kroatische front gewond was geraakt. Na veel omzwervingen opende hij in 2000 zijn restaurant Villa Dente in Schoten. Dat was zowel professioneel als privé een schot in de roos: hij leerde er zijn vriendin Sofie Van Acker (26) kennen en kreeg met haar een zoontje, Fabian (8 maanden). Mateo is afkomstig van het stadje Trogir, 15 km van Split. Toen de oorlog in Kroatië in 1991 uitbrak, werd hij net als alle andere Kroaten naar het front gestuurd. “Dat was een harde periode. Mijn moeder is een Kroatische, mijn vader een Bosnische Serviër. Mijn ouders waren uiteen. Mijn vader en mijn broer woonden in Bosnië. Toen de oorlog uitbrak, heeft hij moeten vechten tegen mij, tegen zijn eigen broer!” Toen Mateo gewond raakte, moest hij een maand in het ziekenhuis blijven. Daarna schreef hij zich uit het leger en verhuisde hij naar België. Na zestien jaar in België is Mateo helemaal aangepast. Ook in zijn relatie met Sofie heeft hij nauwelijks grote cultuurverschillen gekend. “Het enige waar ik in het begin enorm aan moest wennen, was het opgeven van een groot deel van mijn privacy”, zegt Sofie. “Belgen zijn vrij gereserveerd en laten mensen niet snel thuis binnen. Kroaten zijn helemaal anders. Mateo nodigde in het begin elk weekend vrienden en familie uit voor barbecues in de tuin, met grote varkens aan het spit.” (lacht) Hoe goed hij het hier ook heeft, Kroatië lonkt nog steeds verleidelijk. “Ik ben hier heel gelukkig met mijn restaurant en mijn gezin, maar mijn hart ligt in Kroatië”, zegt M
ten 5,2% MM Talen: Kroatisch 96,1%, Servisch 1%, andere 2,9% MM Alfabetisering: 98% MM Onafhankelijk sinds: 25 juni 1991 (Onafhankelijk Joegoslavië) MM Nationale feestdag: 8 oktober 1991 MM Volkslied: Lijpa naša domovino MM Munt: kuna (HRK) MM Internetcode: .hr MM Landcode telefoon: 385 MM Plaats op de lijst van de rijkste landen: 47/177
Bekende Kroaten Tatjana Simic
Kroatisch-Nederlands model, zangeres en actrice. Geboren in Zagreb op 9 juni 1963. Groeide op in haar geboortestad en verhuisde in 1979 met haar familie naar Rotterdam. Haar carrière als model begon toen ze een modellenwedstrijd van een Nederlands tijdschrift won. Later werd ze ook bekend om haar sensuele fotoreportages in Playboy en haar naaktkalenders. Simic werd bekend als actrice door haar rol als de rondborstige dochter Kees in de Nederlandse tv-serie Flodder.
Nikola Tesla
Mateo Jankovic met zijn vriendin Sofie Van Acker en hun zoontje Fabian.
Mateo. “Dat zal nooit veranderen. Ik ben naar hier gekomen omdat ik in de problemen zat. Als die oorlog niet was uitgebroken, was ik nooit verhuisd. We willen zeker terugkeren. Wanneer weten we nog niet, maar dát het zal gebeuren, staat vast.”
Restaurant Villa Dente Kapellei 26 2900 Schoten 03-658.79.01 0475-975.54.06 www.villadente.be
De Servisch-Amerikaanse uitvinder, elektrotechnicus en natuurkundige (1856 -1943) Nikola Tesla werd geboren in Kroatië. Hij wordt beschouwd als een van de grootste ingenieurs en uitvinders aller tijden. Vooral bekend als de uitvinder van de wisselstroomgenerator, de wisselstroomelektromotor en van alle andere belangrijke componenten van het huidige elektriciteitsnet.
Josip Broz (Tito) Joegoslavisch politicus en partizanenleider (18921980). Afkomstig uit een KroatischSloveens boerengezin.
Mario Ančić
(Split, 1984) is een Kroatisch tennisser, bijgenaamd Super Mario of Baby Goran. Die laatste bijnaam verwijst naar zijn landgenoot en ‘mentor’, de eveneens in Split geboren Goran Ivaniševic. Hij is prof sinds 2001, en maakte een jaar later veel indruk door bij zijn grandslamdebuut op Wimbledon de toen als negende geplaatste Roger Federer te verslaan op het centre court.
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 23 april 2009
Recept
Dalmatische kip Ingrediënten MM De Kroatische keuken ver-
schilt erg per regio. Het binnenland en de kuststreek verschillen het meest. MM In het binnenland is de keuken beïnvloed door de Hongaarse, Oostenrijkse en Turkse keuken. De keuken van de kuststreek kent invloeden uit Italië, Griekenland en de Romeinse keuken. MM Hiernaast het recept van een lekker en snel gerecht: kip op Dalmatische wijze.
(voor zes personen) MM zes porties kip MM een half kopje olijfolie MM een fijngesnipperde ui MM een eetlepel gehakte kap-
pertjes MM drie eetlepels fijngehakte peterselie MM een kwart kopje gehakte gezouten ansjovis of gezouten sardines MM het sap van een limoen of citroen MM een tot twee eetlepels azijn
(gebruik bij voorkeur wijn- of ciderazijn, geen scherpe azijn) MM zout en peper naar smaak
Bereiding MM Plaats de porties kip in een
kookpot. Bedek met water en kook gaar. Haal de porties uit het kooknat en bewaar de bouillon voor ander gebruik. Verwarm de oven voor tot 160°C. MM Meng de olijfolie met de ui, de kappertjes, de peterselie en de ansjovis. Citroensap, peper,zout en azijn toevoegen
naar smaak. Plaats de mootjes kip in een vuurvaste ingevette braadschotel. Overgiet met de olijfoliemengeling en bak 10 tot 20 minuten. Als de kip te snel bruint, bedek ze dan met aluminiumfolie. MM TIP! De olijfoliemengeling
kan ook een dag op voorhand worden gemaakt en zal dan beter de smaken van de ingrediënten opnemen. Bewaar ze wel in de koelkast, zeker als je er de kip een tijdje in wil marineren.
(
Tien voor taal
Tot ziens. Doviđenja. Goeiendag. Dobar dan. Goedemorgen. Dobro jutro. Goedenavond. Dobra večer. Bedankt. Hvala. Graag gedaan. Nema na čemu. Waar kom je vandaan? Od kuda si?
Ingrid Stojnic heeft vanaf haar dakterras uitzicht op de koepel van het Centraal Station.
“Ik neem iedere keer stenen en schelpen mee naar België” Haar vader was visser. Dus stond er vroeger nogal vaak vis op tafel bij de familie Stojnic. “Soms zat ik te huilen achter mijn bord”, vertelt Ingrid. “Nu mis ik vaak de verse vis.”
Het Istrische Rovinj, waar Ingrid vandaan komt, is al twee jaar achter elkaar uitgeroepen tot mooiste én schoonste dorp van de Dalmatische kust.
“Het was vroeger een vissersstadje, maar nu is toerisme een veel grotere bron van inkomsten”, vertelt Ingrid. Zelf gaat ze er nog ieder jaar minstens één keer naartoe om haar ouders op te zoeken en om op het strand te liggen. “De natuur is er prachtig en met de fiets rijd ik overal heen. Ik ken ook de M
MM
“Als je van de zee houdt, moet je naar Kroatië gaan” IngrId StojnIc webdesigner
rustige strandjes. Als je van de zee houdt, moet je naar Kroatië gaan. Ik neem trouwens nog altijd stenen en schelpen mee terug.” Ingrid ging naar een Italiaanse middelbare school - “Istrië was officieel tweetalig” - en studeerde daarna Chinees in Venetië. In Amsterdam volgde ze nog de richting digitale media. Om via een jaartje in China uiteindelijk in België terecht te komen. “Eerst werkte ik aan een project voor de Jan van Eyck-academie in Maastricht. Ondertussen ben ik zelfstandig webdesigner.” Grappig is wel dat Ingrid in Antwerpen nu in de Chinese wijk woont. “Dan kan ik mijn Chinees nog wat oefenen als ik hier in de straat ga eten.” Zowel vanaf Ingrids balkon als vanaf het dak van het appartementsgebouw is het uitzicht indrukwekkend. Vanaf het dak zie je zo’n beetje heel Antwerpen, vanaf het balkon ziet Ingrid de eenden te drogen han-
Tips van Ingrid Motovun Film Festival: van 27 juli tot 1 augustus. Heel gezellig filmfestival in een prachtig dorpje! Heel sfeervol en na de films zijn er nog leuke feestjes.
i
www.motovunfilmfestival.com
Vuurwerk in Rovinj! De laatste week van augustus is er kermis en prachtig vuurwerk, als afsluiting van het toeristisch seizoen.
i
www.tzgrovinj.hr
Festival van dans en nonverbaal theater in Svenvincenat, ook een klein dorpje in Istrië. Van 24 tot 28 juli.
i
www.svetvincenatfestival.com
gen bij de Chinese restaurants. “En aan de voorkant is ook altijd wat te zien. Soms leun ik met mijn huisgenoot Sophie uit het raam om te kijken wat er nu weer gebeurt. Als het mooi weer is, hangt iedereen op straat rond. Je hebt de Church of Jesus Christ waar altijd wel iets te vieren is. En dan heb je de politie die af en toe de achtervolging inzet of mensen oppakt.” Als Ingrid de Kroatische zee mist, gaat ze op de fiets naar de Schelde. “Dat is totaal anders natuurlijk, maar wel heel mooi. Zeker richting haven. Daar komen natuur en industrie samen. Heel fascinerend.” Rovinj is mooi, maar Ingrid woont toch liever in Antwerpen. “Rovinj is te klein om er voor de rest van je leven te blijven. In Antwerpen hangt een hele internationale sfeer.” Vroeger was Rovinj wel een mondaine stad. “Het stond bekend als het Belgrado aan de zee. Uit heel Joegoslavië kwamen mensen naar Rovinj voor het bruisende nachtleven. Tot vier, vijf uur ’s nachts werd er gefeest. Nu sluit alles al om één uur. De gemeente wil het profileren als romantische stad. En dat is het natuurlijk óók. Toch net wat romantischer dan Antwerpen.”
368 Kroaten wonen in Antwerpen.
Waar ga je naartoe? Gdje idemo? Gelukkige verjaardag. Sretan rođendan. Hoe heet je? Kako se zoveš? Geen probleem. Nema problema. Hoe gaat het? Kako si? Proost! Zivili!
Volgende week: Laos
Lesotho
Letland
Libanon