Nederland België
Van Afghanistan tot Zwitserland
Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
donderdag 3 september 2009 www.gva.be
Nederland
Divers
Antwerpen Yvonne Walter:
“Hier krijg je een kus van de postbode” blz. 2
Christel Herben:
“Nederlandse studenten hebben minder stress” blz. 4
Sherjill Macdonald:
“Antwerpen is zo knus” blz. 7
Teksten: Maaike Floor, Frank Heirman, Lex Moolenaar, Bénédicte Van Paeschen, Patrick Van de Perre, Thomas Spronk Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine Tollenaere Foto’s: Jan Van der Perre, Arlette Stubbe, Bert Hulselmans, Ludo Mariën, Patrick De Roo, Dirk Kerstens, Wim Hendrix, Luc Daelemans, Gert Cools, Thomas Legrève, PhotoNews, Belga, GPD, EPA, GVA
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 3 september 009
Cijfers FT
S U '
JFTF
%FO )FMEFS
EF
%FMG[JKM
HSJF .BS
&FNTLBOBBM
(SPOJOHFO
MN FFS
T *+T
F
;XPMMF *+TTFM
)BBSMFN
"NTUFSEBN
6USFDIU
/FEFS 3JKO
3PUUFSEBN
&VSPQPPSU
&OTDIFEF
/&%&3-"/%
%FO )BBH - FL
/JKNFHFO
5JMCVSH
KO 3J
BT .B
%PSESFDIU #SFEB
"SOIFN
8BBM
.BBT
Al bijna 17 miljoen inwoners
ULBOBBM
-FFVXBSEFO
"TTFO
/003% ;&&
%6*54-"/%
&JOEIPWFO MEF
#&-(*&
F
IF 4D
.FVT
Nederland
&JMBO
F [F
8B EE FO
8
.BBTUSJDIU ¥ (3"1)*$ /&84
LN
In de top tien van rijkste landen
Hoogvliegers
MM Officieel: Koninkrijk der
MM Desiderius Erasmus (schrijver,
Nederlanden MM Hoofdstad: Amsterdam MM Oppervlakte: 41.543 km² MM Aantal inwoners: 16,7 miljoen MM Levensverwachting: 76,8 (mannen) , 82,14 (vrouwen) MM Talen: Nederlands, Fries MM Godsdiensten: katholiek (30%), gereformeerd (11%), calvinist (6%), andere vorm van protestant (3%), moslims (5,8%), overig (2,2%), geen (42%) MM Munteenheid: euro
MM Landcode telefoon: +31 MM Landcode internet: .nl MM Bevolkingssamenstelling:
Nederlanders (80,7%), EU (5%), Indonesiërs (2,4%), Turken (2,2%), Surinamers (2%), Marokkanen (2%), Nederlandse Antillen en Aruba (0,8%), overig (4,8%). MM Export: machinerieën, chemicaliën, brandstoffen; voedselproducten (kaas en bier!) MM Plaats op de lijst van rijkste landen: 9/177
“Hier krijg je een kus van de postbode” Thuis voor Yvonne Walter is het Zuid, vooral de buurt rond jazzcafé Hopper. “Je krijgt er een kus van de postbode en je leert er fantastische mensen kennen”, zegt de zangeres die in Eindhoven geboren werd als Yvonne de Kok. MM
“Overdreven uitbundig doen en lawaai maken, verleer je snel in Antwerpen” Yvonne walter jazzmuzikante
Yvonne Walter: “Verhuizen? Nee hoor. Ik voel me veel te goed in Antwerpen. Hier heb ik zo’n harmonieuze levensstandaard gevonden.”
Antwerpen trekt kunstenaars aan
Van André tot Zweegers Al van in de gouden zestiende eeuw vonden vele kunstenaars van boven de Moerdijk de weg naar de Schelde. De creatieve migratiestroom droogde zelden op. De laatste decennia dikt de Nederlandse kunstenaarskolonie opvallend sterk aan. Met Hollandse Antwerpenaars kan je een encyclopedie vullen: van Bert André tot Joost Zweegers.
André Bert
De Maastrichtenaar was in 1964 één van de eerste Nederlanders die aan de Studio Herman Teirlinck kwam studeren. Bert André (1941-2009) woonde vijftig jaar op Zurenborg en werd een icoon van het Antwerpse toneelleven, hoewel hij nooit Antwerps sprak.
Helsen Anke
De actrice uit Eindhoven (1955) werd één van de gezichten van de KNS, KJT en het Fakkeltheater en vertolkte ontelbare film- en tv-rollen.
Van der Mieden Diederik
Fotograaf Diederik van der Mieden en partner Yvonne Cox openden in 2004 de Van der Mieden Gallery in de Pourbusstraat 15, één van de fraaiste galeries op het Zuid.
Beysens Patricia
De specialiste van het Duitse lied van Kurt Weill en Bertolt Brecht werd in 1956 in Rotterdam geboren, maar verhuisde in de jaren zeventig naar Antwerpen. Patricia Beysens is ook plastisch kunstenares.
Janzoons Klaas
De dEUS-violist en toetsenist is van Nederlandse afkomst, maar heeft Borgerhout als thuisbasis.
Van Gogh Vincent
Vijf maanden, van november 1885 tot maart 1886, verbleef de wispelturige Vincent Van Gogh (1853-1890) in Antwerpen.
geleerde en humanist)
MM Anne Frank (joods meisje,
bekend om haar dagboek) MM Jan Wolkers (schrijver)
MM Simon Stevin (wiskundige) MM Ruud Gullit
MM Viktor en Rolf (ontwerpers)
Dat ze vroeg of laat in Antwerpen zou belanden, stond in de sterren geschreven. Als kind in Dordrecht, waar ze middelbare school volgde, kwam ze er al meermaals en eens ze beslist had jazzmuzikant te worden, was een verhuizing naar Antwerpen een kwestie van de juiste ontmoetingen.
“Voor mij was het logisch dat ik naar beneden zou afzakken en niet naar het noorden zou trekken”, blikt Yvonne Walter terug. “Amsterdam of Antwerpen: doe mij dan maar Antwerpen.” Jazz leerde ze al doende, want onderwijs daarin bestond toen nog niet. “Jazz zingen doe je trouwens nooit volgens het boekje, maar met je lijf. Wel moet je je stem leren beheersen. De operazanger Len Del Ferro heeft me daarin geholpen”, zegt Yvonne Walter, die haar eerste jazzoptredens in Breda deed. Al snel zong ze ook over de grens. “In de Antwerpse Gard Sivik kwam ik luisteren, maar in de andere jazzcafés heb ik allemaal gezongen: de September-club van Jack Van Poll, de Riverside, De Muze, het Swing Café, zelfs in De Kat in de Wolstraat.” Toen bassist Mary Hehuat in oktober 1991 café Hopper tegenover het Museum voor Schone Kunsten opende, werd dat haar thuisbasis. “Met Mary vormde ik al in de jaren tachtig een ensemble. Met hem heb ik ook mijn eerste elpee opgenomen. De Kok heette ik toen nog, maar omdat een Engelse vriendin M
Bos Stef
Van 1984 tot 1988 volgde Stef Bos (Veenendaal, 1961) een kleinkunstopleiding aan de Studio Herman Teirlinck. Antwerpen werd zijn thuisbasis, tot hij onlangs naar Zuid-Afrika verhuisde. Hij trouwde er met een bekende kunstenares.
Kersting Jef
De schilder, violist en kok Jef Kersting vestigde zich in 1958 in Antwerpen en stichtte er mee G58 in het Hessenhuis. Hij was de bezieler van de Zigeunerkelder op de Stadswaag en het vermaarde Slavia-restaurant.
Hij schilderde stadsgezichten in de Lange Beeldekensstraat, taferelen in dancings en vrouwenportretten. In Antwerpen zou hij verslaafd geraken aan absint en er zijn syfilis laten behandelen.
dat een te schunnige naam vond, heb ik de familienaam van mijn moeder als pseudoniem genomen. Vanaf 1993 viel alles in de plooi: de nieuwe naam Yvonne Walter, mijn eerste cd Close Enough en natuurlijk Antwerpen!” “Toen was het nog behoorlijk stil op het Zuid, maar je kon er altijd artiesten ontmoeten. In de Hopper heb ik alle pianisten van Nederland en België kunnen uittesten. Ik heb programma’s met Jef Neve samengesteld. Ik ben er bevriend geraakt met Antje De Boeck en Els Dottermans, met wie ik op tournee ging. En ik heb er mijn echtgenoot Felix Thiery leren kennen. Die had toen zijn fotostudio in de Museumstraat. De Hopper was ook zijn plek om vrienden te ontmoeten. Nu zijn we elf jaar samen.” Inburgeren was voor Yvonne Walter nooit een probleem. “Niemand heeft me er ooit op aangekeken omdat ik Nederlandse was. Nederlanders hebben de neiging om overdreven uitbundig te doen en lawaai te maken, maar dat verleer je snel in Antwerpen. Je moet wel, want anders vind je je draai niet.” Yvonne Walter heeft net een nieuwe cd uit, I wish I knew, met uitsluitend ballads van John Coltrane. Een sterke, emotionele plaat, waarvoor ze uitstekende reacties en aanbiedingen uit Japan kreeg. Men wil haar graag in Tokio hebben. “Een tournee zou heerlijk zijn, maar verhuizen? Nee hoor. Ik heb in Antwerpen zo’n harmonieuze levensstandaard gevonden. Ik voel me er veel te goed.”
Esmé Bos
Geboren in Den Haag in 1969 en ook een product van de kleinkunstafdeling van Herman Teirlinck. Ze zong bij El Tattoo del Tigre en Très Tigres Tristes en speelde in vele theaterproducties.
Kortekaas Niek
Geboren in 1958 in Den Haag. Werkt al 25 jaar als scenograaf en regisseur voor theaters, dansgezelschappen, musicals, film en musea. Kortekaas Designers is gevestigd in de Rudolfstraat 31.
Van Poll Jack
(voetballer)
Geboren op een zucht van de grens in Roosendaal in 1934. Hij leidde drukkerijen in Nederland en België, maar zijn hart ging vooral uit naar de piano. Vanaf de jaren vijftig was hij een spilfiguur in de Antwerpse jazzscene en runde hij clubs.
Barnard Benno
Zoon van de bekende dichter en predikant Guillaume van der Graft. Hij woonde lange tijd op het Antwerpse Zuid, vooraleer naar het Brusselse te verhuizen.
Louwaard Saskia
Volgde academie in Antwerpen en ontpopte zich tot een veelgevraagde scenografe voor o.a. Het Toneelhuis, Het Paleis en Zuidpool.
Van Veen Otto
De leermeester van Rubens was een Nederlandse katholiek die de wijk moest nemen naar het Zuiden. Tussen 1594 en 1600 had hij een atelier in Antwerpen.
DIVERS ANTWERPEN.3
donderdag 3 september 2009
Toen en nu
Allemaal een beetje Nederlander Wij kennen Nederland als onze Noorderburen, maar het land is ook onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden, waar ook Aruba en de Nederlandse Antillen toe behoren. MM De benaming Nederland ontstond in de Bourgondische periode in de 14de en de 15de eeuw. Met de Nederlanden of de Lage Landen werd toen de huidige Benelux bedoeld. Het Nederland van vandaag bestaat sinds 1830. MM
MM 1425: de eerste Nederlandse
universiteit opent in Leuven. MM 1466: de eerste gulden wordt ingevoerd. MM 1519: de eerste oorlog met Frankrijk start. MM 1555: Karel V doet troonsafstand en Filips II wordt Heer der Nederlanden. MM 1584: Filips II doet Willem van Oranje in de ban. Later dat jaar wordt de Nederlander vermoord. MM 1585: de Zuidelijke Nederlanden worden Spaans. Na de val van Antwerpen trekken veel
sinjoren naar Amsterdam en Haarlem. MM 1602: oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). MM 1701: Lodewijk XIV bezet de Zuidelijke Nederlanden. MM1730: Nederland maakt kennis met de aardappel. MM 1799: op 31 december wordt de VOC ontbonden. MM 1810: het koninkrijk Holland wordt bij Frankrijk ingelijfd. MM 1815: Willem I wordt koning der Nederlanden. MM 1839: negen jaar na de
afscheuring erkent Nederland het onafhankelijke België. MM 1914: de Tweede Wereldoorlog breekt uit en Nederland is neutraal. Het land vangt tienduizenden Belgische vluchtelingen op. MM 1948: koningin Wilhelmina wordt opgevolgd door haar dochter Juliana. MM 1953: overstromingen in Zeeland kosten 1.835 mensen het leven. MM 1980: Beatrix wordt koningin. MM 2002: prins Willem-Alexander trouwt met Máxima Zorreguieta.
Volgens stadsdichter Joke van Leeuwen kan je in Antwerpen heel wat realiseren In 2002 verhuisde schrijfster, grafisch kunstenares en performer Joke van Leeuwen naar Antwerpen. “Een bewuste keuze”, zegt de Nederlandse, die nog tot eind dit jaar de officiële stadsdichteres is.
“De lijntjes zijn niet zo lang”
Verhuizen vormt een rode draad in het leven van Joke van Leeuwen. Ze werd in 1952 in een predikantengezin in Den Haag geboren, woonde tot haar achtste in Amsterdam, maar verbleef ook in Maastricht en op het Nederlandse platteland.
“Op mijn dertiende verhuisde ik met mijn ouders naar Brussel en ging ik er op Vlaamse scholen. Toen is de ‘ont-Nederlandsing’ begonnen. Waar je je puberteit doorbrengt, tekent je diep. Op mijn achttiende ging ik op kot in Antwerpen.” Na opleidingen in grafische kunsten en geschiedenis kwam ze weer in Nederland terecht om zeven jaar geleden opnieuw voor Antwerpen te kiezen. “Ik hoorde er meer thuis dan in Nederland. Ik ben een echte mengvorm van noord en zuid, maar ik beschouw me nu vooral Antwerpenaar. Als artiest werk ik zowel in Nederland als in Vlaanderen, maar Vlaanderen krijgt de overhand. Nederlandse colM
Joke van Leeuwen: “Ik ben een mengvorm van noord en zuid.”
Bloom Phil
De performanceartieste was de eerste die uitgebreid naakt op Nederlandse televisie verscheen. Zij heeft haar atelier in de Bleekhofstraat.
Nasr Ramsey
Sinds hij in 2005 stadsdichter werd, is acteur, regisseur en schrijver Ramsey Nasr een bekende Antwerpenaar. Hij werd in 1974 in Rotterdam geboren in een Palestijnse familie.
Vredeman De Vries Hans
De naam zegt het: een Fries van geboorte. Overal in Europa, van Hamburg tot Praag bood deze architect en schilder (1527-1606) zijn diensten aan.
Campert Remco
De Nederlandse dichter maakte van 1964 tot 1966 deel uit van de Antwerpse avant-gardescene.
Neutelings Willem-Jan
Samen met Michiel Riedijk runt WillemJan Neutelings in Rotterdam één van de succesrijkste Europese architectenbureaus. Hij woont op het Eilandje en kan dagelijks zien hoe zijn ontwerp van het Museum aan de Stroom opschiet.
Maar vooral in Antwerpen speelde hij een doorslaggevende rol in de verspreiding van de renaissance.
Cox Jan
De invloedrijke schilder werd in 1919 in Den Haag geboren en gaf twintig jaar les in Boston. Toch speelde Antwerpen een centrale rol in zijn carrière. Hij volgde er academie en bracht er de laatste jaren van zijn leven door, tot zijn zelfmoord in 1980.
Royaards Ben
De directeur van de Amsterdamse schouwburg werd in de jaren vijftig en zestig de topacteur van de Antwerpse KNS. Echtgenoot van Georgette Hagedoorn.
Wessing Koen
De beroemde Amsterdamse wereldreiziger-fotograaf koos Antwerpen als uitvalsbasis.
MM
“Wat je nu wil, hoeft niet definitief te zijn. Er kan altijd nog een volgende stap komen...” joke van leeuwen schrijfster, performer, grafisch kunstenaar
lega’s kom ik tegen, maar ik zoek de grote Nederlandse kolonie zeker niet op. Integendeel, ik veranker me met de stad. Ik neem aan zo veel mogelijk activiteiten deel.” Joke van Leeuwen volgt de stadsontwikkeling en het sociale leven aan de Schelde nauwlettend. Ze was dan ook een geknipte figuur om Tom Lanoye, Ramsey Nasr en Bart Moe-
Hehuat Mary
De NederlandsIndonesische filmmaker en jazzbassist opende in 1991 café Hopper op de Leopold De Waelplaats.
Smidt Van Gelder Pieter
De welvarende papierhandelaar Pieter Smidt Van Gelder (1878-1956) vestigde zich op zestigjarige leeftijd in een herenhuis op de Belgiëlei, dat hij samen met zijn kunstcollectie aan de stad Antwerpen schonk.
yaert als Antwerpse stadsdichter op te volgen. “Als officiële dichteres kan ik geen spijkerharde standpunten innemen, maar ten persoonlijke titel engageer ik me wel. Ik heb een open brief ondertekend tegen de Lange Wapperbrug. Als stadsdichter ga ik zo’n onderwerp niet uit de weg. Je pakt het wat breder aan. Je stelt je vragen. Graaft in het verleden. Hebben we toen ook de juiste beslissingen genomen?” Antwerpen vindt ze alleszins een stimulerende werkstad. “Het is gevaarlijk om typisch Antwerpse trekjes aan te duiden. Je stuit zo snel op clichés. Maar het klopt wel dat Antwerpen een meer zuiderse mentaliteit heeft dan Nederland. De levensstijl is er wat losser. Toch is er verrassend veel mogelijk. Je kan best wat realiseren: de lijntjes zijn niet zo lang.” Als het aan haar ligt, blijft ze in Antwerpen. “Ik ben genoeg verhuisd, denk ik. Maar wat je nu wil, hoeft niet definitief te zijn. Er kan altijd nog een volgende stap komen…”
Hagedoorn Georgette
Theaterdirecteur Joris Diels bracht de Nederlandse topactrice in de jaren dertig en veertig naar Antwerpen, waar ze de ster van de KNS werd.
Seuntjens Lot
Vanuit de Toneelgarage in de Bouwhandelstraat 72 runt scenografe, kostuumontwerpster en regisseuse Lot Seunkes het gezelschap Tol, dat massaspektakels op stapel zet. Tol maakte furore in Londen en Dehli.
Ysbrant Antwerpen vormt een rode draad in de carrière van Hagenaar Ysbrant. Hij volgde er Hoger Instituut eind jaren vijftig en creëerde een fresco in café De Muze.
Vorig jaar ruilde deze vriend van Hugo Claus en Jan Decleir Venetië (definitief?) in voor de Scheldestad.
Haring Abke
Vanaf 2010 wordt Abke Haring vaste theatermaakster bij Het Toneelhuis. Ze volgt er een andere Nederlandse migrante, Lotte van den Berg, op. Haring speelde al in producties van Luk Perceval en Guy Cassiers.
Uit den bogaard Martin
In een oude koffiebranderij in de Bleekhofstraat heeft Martin uit den Bogaard zijn atelier en galerie. Hij is een pionier in de biokunst en gaat aan de slag met krengen.
Zweegers Joost
Rockstar met Nederlands paspoort, opgegroeid in Neerpelt, maar thuis in Antwerpen.
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 3 september 2009
Vereniging
Tien voor taal
Hollandse Club is al heel oud
Vlaams. Hollands.
MM De Hollandse Club in Antwerpen is de op één na
Geld afhalen. Pinnen.
oudste Hollandse Club ter wereld, na die van Londen. Vijf zakenmannen richtten in 1879 de Antwerpse tak van de vereniging op. Vroeger was zakendoen het hoofddoel, inmiddels gaat het vooral om gezellige borrels, diners en lunches. MM Lid worden gaat niet zomaar. Kandidaat-leden
moeten door twee leden van de club worden voorgedragen. Daarna moeten ze twee keer komen kennismaken én op gesprek komen bij een ballotagecommissie. Dames mogen geen lid worden. Bestuursleden van de Hollandse Club
Ad Nollen, Bert Otto en Peter Fransen.
Buitenwipper. Uitsmijter.
Bekijk het. Ammehoela.
Sukkel. Lul-debehanger.
Geldwolf. Poenschepper.
Solden. Uitverkoop. Hij is dood. Dampkap. Hij is Afzuigkap. kassiewijle.
Koffie drinken. Bakkie doen.
Christel Herben ging op de open dag van de Universiteit Antwerpen kijken om een noodoplossing achter de hand te hebben. Maar ze vond het zo leuk dat ze bleef.
“Wij hebben minder stress” Ook al zit geneeskundestudent Christel Herben (26) al zes jaar in Antwerpen, ze kan zich nog steeds verbazen over de Vlaamse studenten. “Veel studenten zitten nu al te stressen over het aantal beschikbare specialisatieplaatsen voor volgend jaar. Dat zie je dan toch?”
Geneeskunde is samen met diergeneeskunde een van de populaire richtingen bij Nederlandse studenten. In Nederland is er een lotingsysteem om het aantal beschikbare plaatsen te verdelen. Dus wie is uitgeloot, komt al eens over de grens kijken. “Met dat scenario ging ik naar de open dag”, vertelt Christel. “Maar ik zag alleen maar voordelen om hier te komen studeren. Het is een goede opleiding, het collegegeld is
MM
“Antwerpen is een geweldige stad, maar na zes jaar is het mooi geweest” christel herben studente
Dicht op elkaar. Hutje mutje.
Studenten missen Albert Heijn het meest
Christel Herben: “Nederlandse studenten zijn heel open en storten zich gemakkelijker in het studentenleven.”
lager, het is avontuurlijk én de kamers zijn goedkoper. Ik had in Amsterdam kunnen beginnen, maar ik wilde echt geen 400 euro betalen voor een bezemkast.” Christel vindt de studentenvoorzieningen in Antwerpen heel goed. “Kotweb is een ideaal systeem om een kamer te vinden. Ik vind het ook goed dat je alleen maar een studentenkamer mag huren als je nog studeert. Daar kan Nederland een voorbeeld aan nemen. En die gele fietsen zijn ook een geweldige oplossing. Studenten doen alles op de fiets.” In de introductieweek kwam Christel er al achter dat ze niet de enige was die in Antwerpen zou gaan studeren. “Ik denk dat er bijna twintig Nederlanders in het eerste jaar zaten. Die deden bijna allemaal de introductieweek. Vlaamse studenten hebben daar vaak minder behoefte aan omdat ze nog veel mensen kennen van de scouts of de chiro.” Misschien was het ook daarom niet zo gemakkelijk om Vlaamse vrienden te maken. “Je trekt automatisch een
beetje naar de andere Nederlanders. Die zijn ook heel open, al zijn het soms vluchtige contacten. Later heb ik ook Belgische vrienden gemaakt. En dat zijn nu hele trouwe vrienden.” Christel merkte wel dat de Nederlanders zich gemakkelijker in het studentenleven storten. “Feesten hoort erbij, hé. Ik ben ook praeses van een studentenvereniging geweest. Dat is heel tof. Veel Vlaamse studenten zijn heel ambitieus en maken geen tijd voor die kant van het studentenleven.” Een ander verschil? Nederlandse studenten gaan liefst zo snel mogelijk het huis uit. Christel: “Ze zijn wat vrijgevochtener denk ik. Ik had een keer een vriendje. Iedere keer dat hij bleef slapen, belde hij naar zijn moeder. In Nederland zouden ze je uitlachen, maar voor hem was het heel gewoon.”
Friet met pindasaus, mayonaise en uitjes. Patatje oorlog.
Chantal Schinkels.
Er is op dit moment maar één Nederlandse studentenvereniging in Antwerpen, News, een afdeling van Nederlandse Wereldwijde Studenten.
“Deze afdeling bestaat nog maar anderhalf jaar”, vertelt oprichtster Chantal Schinkels, die een master organisatiebeleid volgt in Antwerpen. “We hebben veertig geregistreerde leden, maar er komen veel meer mensen naar onze feesten.” Lid worden van de vereniging gebeurt via de website. Het is gratis, en alleen voor Nederlandse studenten. Chantal: “Het is de bedoeling om een soort netwerk van studenten uit alle richtingen uit te bouwen. Onze feesten zijn wel voor iedereen toegankelijk hoor. We hebben maar vier activiteiten per jaar, omdat we vinden dat studenten zich ook moeten integreren in Antwerpen. Maar soms is het wel prettig om praktische tips uit te wisselen. En het is echt niet gemakkelijk om contact te leggen met Vlamingen als je hier net bent. Dat heb ik zelf ook gemerkt.” De feesten hebben altijd een thema. In april is dat Koninginnedag. Dan komt iedereen in het oranje. “In oktober hebben we een Albert Heijn-feest”, vertelt Chantal. “Nederlandse studenten missen hun eigen supermarkt nog het meest.” M
Christel heeft nooit problemen met haar studie gehad, maar ze kreeg wel eens opmerkingen. “Zowel op de universiteit als daarbuiten. Tijdens een cantus riepen zatte mannen wel eens: ‘Hollandse hoeren’. Een typische zattemannenopmerking natuurlijk. Maar toen ik een mondeling examen fysica deed en geen formules kon opdreunen omdat ik dacht dat we die moesten toepassen, zei een professor: ‘Dat leren jullie niet, hé. En jullie hebben ook nog een taalprobleem.’ Dat vond ik wel grof.”
Over taal gesproken: Christel spreekt nog gewoon Nederlands, zonder Vlaams accent. “Ik ken mensen die zo switchen, maar dat komt snel heel nep over. Ik hoef geen accent om erbij te horen. Alleen als patiënten me op mijn stageplaats in het UZA niet begrijpen, haal ik mijn beste Vlaams boven.” Als Christel na haar stage en laatste vakken klaar is met haar studie, verhuist ze weer richting Nederland. “Antwerpen is een geweldige stad, maar na zes, zeven jaar is het mooi geweest.”
i
www.newstudent.nl
Nederlandse studenten M M M M
1995: 472 1999: 496 2004: 413 2008: 666
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 3 september 2009
Kerk
Predikant mag wel trouwen MM In Antwerpen heb je meer-
dere protestantse kerken waar je ook heel wat Nederlanders vindt. De bekendste kerk is waarschijnlijk die in de Bexstraat, die al meer dan 150 jaar bestaat. De Nederlander Johan Visser is er sinds twee jaar predikant. “We hebben een actieve gemeenschap van zo’n vijftig mensen, van wie de helft Nederlanders. Maar er staan 170 men-
sen ingeschreven bij de kerk.” Visser komt uit Bergambacht, bij Gouda, een regio met veel protestanten. “In Antwerpen is het protestantisme veel kleinschaliger. Ik heb bijvoorbeeld maar zeven mensen die het catecheseprogramma volgen. Na de dienst op zondag, gaan we ook altijd nog even koffiedrinken. Ik merk dat de Nederlanders die hier komen die kleinschaligheid waarderen.” MM Visser woont met zijn vrouw en drie kinderen in Antwerpen.
“Als ik iemand ga bezoeken in een verpleeghuis en ik stel me voor bij de verplegers en de dokters, dan zeggen mensen vaak: ‘Jullie mogen wel trouwen hé.’ En daar klinkt dan zoiets in door van: jullie hebben maar geluk.” MM De grootste verschillen tussen de katholieke en de protestantse kerk? “Onze kerk is veel soberder ingericht en er is meer aandacht voor de Bijbel. Maria neemt ook een minder prominente plaats in. Wij bidden niet tot Maria, zoals de katholieken.”
i i
www.christusgemeente.be dienst op zondag om 10.30u
Andere protestantse kerken in Antwerpen: MM Antwerpen-Noord:
Lange Winkelstraat 5 MM Antwerpen-Zuid: Sanderusstraat 77 MM Linkeroever: Hr. van Bergenstraat 1 MM Brasschaat: Leopoldslei 35 MM Evangelisch Centrum Deurne: Boterlaarbaan 19-21 MM Gereformeerde Gemeente Merksem: Oudebarreellei 64
“Mijn Friese mentaliteit strookt met die van de Antwerpenaar” Hoe belandt een Fries met een Engelse vrouw in een Mexicaans restaurant in het hart van de stad? Twintig jaar geleden stortte Wybe van der Veen zich in dat avontuur. Hij heeft er geen spijt van gehad. “Ik kwam met een vriend een weekend naar Antwerpen en dacht meteen: hier kan ik wel leven.” Zo begon Wybe van der Veen zijn Antwerpse avontuur in 1989.
Wybe van der Veen (46) verdient al twintig jaar goed zijn brood met zijn Mexicaans restaurant Caramba aan de Kaasrui. “Dit jaar is het door de crisis wel harder geworden”, zegt hij. “Ik heb gelukkig mijn vaste klanten, maar voor starters is dit een onmogelijke periode.” M
Restaurant Caramba Kaasrui 8 Antwerpen Tel. 03-231.46.56 www.restaurantcaramba.be
MM
“Als ik tussen de Nederlanders had willen zitten, had ik niet hierheen moeten komen” wybe van der veen restauranthouder
Wybe is geboren in Veenwouden, een plaats tussen Dokkum en Leeuwarden in Friesland, het hoge noorden van Nederland. “Ik ben nooit erg honkvast geweest. Al op mijn zeventiende heb ik een jaar stage gelopen in een restaurant in Zwitserland. Daarna kwam ik in Amsterdam terecht, in een Mexicaans restaurant. Toen dat werd verkocht, heb ik samen met een vriend besloten om het samen in Antwerpen te proberen. We huurden dit pand van drie zussen, die
Wybe houdt het al twintig jaar vol met zijn Mexicaans restaurant Caramba aan de Kaasrui: ““Wij zijn werkers, wij klagen niet gauw.”
het hadden geërfd. Destijds was hier de drankwinkel van hun vader gevestigd.” Zijn compagnon heeft hij in 1993 uitgekocht. Sindsdien runt Wybe
zijn restaurant samen met Carol, zijn Engelse vrouw die hij in New York leerde kennen. Carol doet de keuken, Wybe de zaal met tachtig plaatsen. Ze wonen boven hun horecazaak. “Antwerpen? Voor 1989 was ik er nog nooit geweest, maar de sfeer sprak me meteen aan. Het is hier minder druk en gemoedelijker dan
in Amsterdam. Ik heb ook het gevoel dat mijn noordelijke mentaliteit goed strookt met die van de Antwerpenaars: wij zijn werkers, we klagen niet gauw.” Wybe komt nog maar weinig in Nederland. “Mijn ouders wonen er nog, maar ik heb geen auto en de treinreis naar Friesland duurt zes uur.” Hij zoekt ook weinig contact met ande-
re Nederlanders in Antwerpen. “Als ik tussen de Nederlanders had willen zitten, dan had ik niet hierheen moeten komen. Ik heb nooit heimwee gehad.” Is hij nu voor de rest van zijn leven Antwerpenaar? “Ik ga nooit meer terug naar Nederland. Frankrijk of de VS zijn wel een optie. Maar nu is Antwerpen thuis.”
“Droomjob in de Zoo” Ze komt uit Geldrop bij Eindhoven, maar Willemijn Koch (27) werkt al drie jaar als verzorgster van de hoefdieren in de Zoo. “Tijdens mijn opleiding in Nederland had ik al vier keer stage gelopen in de dierentuin en op de allereerste dag wist ik het al: hier wilde ik werken.” “Antwerpen was in het begin een heel avontuur, want ik kende hier niemand en ik vond nergens een filiaal van Albert Heijn. Maar ik vond het wel fantastisch dat ik maar de straat hoefde over te steken - ik woonde op het Kipdorp - om midden in de winkelstraten te staan.” M
“Aan het Antwerpse dialect van mijn collega’s moest ik wel even wennen, maar nu lukt het prima. Verder zie ik niet veel verschillen, al zijn Nederlanders wel iets directer. Vlamingen vind ik terughoudender maar tegelijk zijn ze ook netter opgevoed.” “Ik geniet in Antwerpen vooral van de omgeving van de Grote Markt en het Steen. Ik heb hier graag gewoond, maar drie maanden geleden ben ik verhuisd naar Lier, waar ik nu een appartementje in het groen deel met een collega van Planckendael. Ik ben niet zo’n stadsmens, vandaar.”
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 3 september 2009
Zout en zo
Iedere maand verkoopt De Kruiderij 200 kilo drop MM Echte drop is moeilijk te
vinden in België. Maar dropfans weten dat er in Antwerpen één goed adres is: De Kruiderij in het Century Center aan de De Keyserlei. Vera Mertens verkoopt daar al dertig jaar drop. MM “We waren het eerste adres in Antwerpen waar je drop kon vinden. De Hema en het Kruidvat zaten hier nog niet. Ik had toen een Neder-
landse compagnon en omdat ze in Nederlandse drogisterijen ook drop verkopen, leek het ons tof om dat hier ook te doen. Je zou kunnen zeggen dat ik de Antwerpenaars drop heb leren eten”, lacht Vera. MM Samen met haar dochter rijdt Vera iedere maand naar Breda om grote hoeveelheden in te slaan. “We halen toch tweehonderd kilo per keer”, vertelt Vera. “En ja, het verkoopt goed. Veel
Belgen houden niet van drop, maar er zijn er ook veel die er wél van houden. Nederlanders weten mijn winkel ook te vinden. En dan zijn er ook veel diamantairs die drop komen kopen, vaak voor hun familie in Amerika.” MM Niet alle dropsoorten zijn even duur, maar Vera verkoopt ze allemaal tegen 0,90 cent per kilo. “Ik heb zout én zoet. Zelf vond ik die zoute vroeger ook niet lekker, maar ik heb het leren eten.”
MM Ook al staan de bakken open,
Vera heeft zich leren beheersen. “Ik merk dat nieuwe werknemers wel de hele dag drop zitten te eten, maar ik laat ze doen. ” MM Welke soorten Vera allemaal heeft? Van kokkindjes tot vissen, heksehyl, krakelingen, schoolkrijtjes, honingdrop, tikkels, petjes en ga zo nog maar even door. De Kruiderij, De Keyserlei 58-60 (Century Center)
i
“De Nederlanders blijven maar naar Antwerpen komen” 14.982 “Zeg maar Cor”, zegt hij en hij geeft ons een stevige hand. De Nederlandse consul Cor Schouten (60) houdt niet van stijf gedoe. Maar hij houdt wél van Antwerpen. gesprek. Maar het is vooral morele steun want ik mag me niet bemoeien met hun strafdossier. Daar zijn advocaten voor.” Het consulaat-generaal in Antwerpen ontfermt zich over de Nederlanders die in de provincies Antwerpen en Limburg wonen. “Die vormen de grootste groep Nederlanders in België. En het worden er steeds meer. Tegenwoordig is het allang niet meer fiscaal interessant om naar België te komen. Toch neemt het aantal Nederlandse immigranten niet af. Ik weet ook niet precies hoe het komt. Het is hier gewoon prettig wonen, denk ik.”
Het is druk op het consulaatgeneraal van Nederland in de Uitbreidingstraat in Berchem. De wachtzaal zit goed vol. Hier moeten uitgeweken Nederlanders zijn voor paperassen, reisdocumenten, officiële papieren en informatie.
Om hen een beetje een thuisgevoel te geven, hangen overal portretten van het Nederlandse koningshuis: een lachende WillemAlexander en Máxima, een kunstzinnige schets van koningin Beatrix en een ingelijste prins Claus in het bureau van de consul. Cor Schouten legt contacten tussen Nederlandse en Antwerpse zakenlui, hij heeft gesprekken met Nederlanders die verwikkeld zijn in bijvoorbeeld een naturalisatiedossier, bemiddelt tussen overheden en bedrijven, organiseert culturele evenementen en knipt af en toe een lintje door op een tentoonstelling. Nederlanders die wat mispeuterd hebben en in de gevangenis zitten, kunnen rekenen op een bezoekje van Cor. “Ik ben vaste klant in de Begijnenstraat en in Merksplas. Sommige gedetineerden hebben behoefte aan een goed M
MM
“Ik ben vaste klant in Merksplas en in de Begijnenstraat” cor schouten consul
Cor Schouten: “Wij, diplomaten, zijn een beetje zoals zigeneurs.”
Cor Schouten is sinds anderhalf jaar consul in Antwerpen. Voordien zat hij in Ethiopië. “Da’s een heel verschil met Antwerpen”, lacht hij. “Daar was ik met heel andere dingen bezig, met ontwikkelingshulp en zo. En met erg veel praktische zaken. Als een Nederlander een ongeluk had gehad, regelden we de repatriëring
Nederlanders wonen in Antwerpen
naar Nederland. Dat soort dingen hoef ik hier niet te doen. Als een Nederlander op de Ring betrokken is bij een ongeval, moet ik dat als iedereen in Gazet van Antwerpen lezen.” In zijn bijna 40-jarige carrière als diplomaat zag Cor de halve wereld. Hij was achtereenvolgens in Maleisië, Indonesië, Pakistan, bij de NAVO in Brussel, in Finland, Nigeria, Den Haag, Kroatië en Irak gestationeerd. Exotische en spannende bestemmingen, maar toch was hij blij dat hij naar Antwerpen mocht. “Het is wel eens leuk om naar een beschaafd gebied te trekken”, lacht hij. “Voor mijn echtgenote is het ook fijner. In Ethiopië mocht ze als vrouw van een diplomaat niet guit werken gaan. Ze mocht zelfs geen liefdadigheidswerk doen. Erg veel valt er dan niet te beleven. Dat is in Antwerpen wel anders. We wonen in hartje stad en vinden het heerlijk om door de straatjes te slenteren en ergens een hapje te eten of een pintje te drinken.” Over een paar jaar zal Cor Antwerpen weer moeten verlaten. Waar hij dan heen gaat,weet hij niet. “We zien wel. Tegen dan zal het wel weer kriebelen. Diplomaten zijn een beetje zoals zigeuners, hé.”
“Het Eilandje wordt alleen maar leuker” Nederlanders Peter Fransen (71) en zijn echtgenote Trui (54) reisden jarenlang de hele wereld af en woonden op de meest exotische plekken. Toen Peter met pensioen ging, moesten ze zich ergens settelen. Dat deden ze in Antwerpen, op het Eilandje.
“We zijn net terug van vakantie”, zegt Trui met een grote mand vol wasgoed in haar armen. “Twee maanden hebben we door Nederland gevaren. Jaren geleden dat we dat nog hadden gedaan. Het was fantastisch, we hebben prachtig weer gehad.” Nu zijn ze weer thuis, in hun appartement aan de Entrepotkaai op het Eilandje. Vanuit hun raam hebben ze een verbluffend uitzicht op de jachthaven, het MAS M
en - in de verte - de Schelde. Peter werkte voor een oliemaatschappij en werd gestationeerd in Maleisië, Nieuw-Zeeland, GrootBrittannië en Zuid-Afrika. Hij en zijn vrouw zijn verwoede zeilers. In de vakantieperiodes voeren ze met hun boot de zeven wereldzeeën af. Toen Peter in 1999 met pensioen ging, moesten hij en Trui zich gaan bezinnen over wat ze met de rest van hun leven gingen doen. “We hebben er serieus over nagedacht om permanent op de boot te gaan wonen”, vertelt Peter. “Maar op zo’n boot is de ruimte beperkt. Waar moesten we dan met al onze boeken blijven?” Ze hadden ook best in Zuid-Afrika kunnen blijven, zegt Trui. “We woonden er in een prachtig huis aan het strand. Maar we verlangden naar Europa. We beseften opeens dat we meer verwant zijn met de Europese
cultuur en geschiedenis dan we hadden gedacht. We wilden weer terug naar onze roots.” Omdat Trui en Peter naast zeilen ook houden van musea, concerten en tentoonstellingen wilden ze in de stad wonen. “Alle Europese steden zijn de revue gepasseerd”, zegt Peter. “Antwerpen stak er met kop en schouders bovenuit. Er is hier zo veel te beleven. En we houden van de Vlamingen. Ze zijn hoffelijker. Ze hoeven niet per se luidop te zeggen wat ze denken, zoals veel Nederlanders doen.” Toen Trui en Peter hun flat aan de Entrepotkaai kochten, zag het Eilandje er nog heel anders uit. “Er liepen hoertjes rond en het stond hier vol vrachtwagens”, herinnert Trui zich. “We moesten er een beetje doorheen kijken en vertrouwen hebben in de plannen van de stad.”
Trui en Peter Fransen: “We hebben alle Europese steden met elkaar vergeleken. Antwerpen stak er met kop en schouders bovenuit.”
Met de kritiek dat de ontwikkeling van het Eilandje lang op zich laat wachten, zijn Trui en Peter het niet eens. “De Antwerpenaars zijn ongeduldig”, vindt Peter. “Zo’n dingen
kosten nu eenmaal tijd. Er wordt hier volop gebouwd en als er straks nog meer mensen wonen, wordt het alleen maar leuker op het Eilandje. Als er nu nog een warme bakker komt,
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 3 september 2009
Shoppen
Ook voor sinterklaaspapier bij Hema Echte Nederlanders kunnen niet zonder de Hema. MM Dat is niet alleen omdat ze
daar ook drop en stroopwafels verkopen, maar ook omdat je daar in sinterklaastijd terechtkunt voor chocoladeletters en sinterklaas-inpakpapier. Nederlanders pakken de cadeautjes die ze met sinterklaas geven namelijk in met
renhuis voor de gewone man. Alles wat je er kon kopen, kostte 10, 25 of 50 cent, vandaar die eenheidsprijzen. MM In 1984 opende de Hema het eerste filiaal in België. MM In Antwerpen zijn veel Nederlandse kledingzaken, waaronder sinds dit jaar ook ‘pakkenkoning’ Oger in de Lange Gasthuisstraat. Ook de Nederlandse keten Bakkerij Bart is in Antwerpen neergestreken met Nederlands brood, onder andere in de Leysstraat.
speciaal papier. Om er daarna een gedichtje op te plakken. In Nederland hebben bijna alle winkels in november inpakpapier met sinterklaasmotieven achter de balie om cadeautjes in te pakken. Hier niet, dus zijn extra rollen een must. MM In 1926 opende in Amsterdam de eerste Hema. De afkorting staat voor: Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam. Het was het eerste wa-
“Overal betaalbare parkeerplaatsen”
Hollandse sporen in Antwerpen MM De Antwerpse Handjes, de
koekjes met amandelschilfers, zijn bedacht door Jos Hakker, een banketbakker uit Amsterdam. Hij kwam begin 1900 naar Antwerpen en had een bakkerij in de Provinciestraat. MM Het ‘Boexken van der officien ofte dienst der missen’ was het eerste boek dat in 1481 in Antwerpen werd gedrukt. De eer viel te beurt aan de Nederlander Mathias van der Goes. Hij had een drukkerij op de hoek van de Kammenstraat en de Steenhouwersvest. MM Het roggeverdommeke met rozijnen werd in de vijftiende eeuw bedacht door Pieter Pot, een Nederlander uit Dordrecht. MM Naast koningin van Nederland, draagt Beatrix ook de titel van burggravin van Antwerpen. Ook koningin Juliana en Willem van Oranje waren respectievelijk burggravin en burggraaf van Antwerpen. Daarom heeft het Antwerpse stadhuis op de eerste verdieping twee glas-inloodramen met de portretten van Willem van Oranje-Nassau en koningin Juliana. MM Aan het begin van de Hoogstraat liggen keien die ooit op de Dam in Amsterdam lagen. Ze zijn er beland na een Nederlands kunstproject waarbij de Damkeitjes werden geruild met keien uit steden waarmee Amsterdam een historische, culturele of symbolische band heeft.
Er is een periode geweest dat er meer Nederlanders in de Belgische voetbalcompetitie speelden dan Belgen in de Nederlandse eredivisie, maar dat is nu wel even anders. Op het Kiel speelt nog een rasechte Hollandse dribbelaar, Sherjill Macdonald.
Sherjill Macdonald is de kersverse nieuwe spits van Germinal Beerschot. De 25-jarige Amsterdammer woont nog maar drie maanden in Antwerpen, maar voelt er zich nu al thuis. “Ik heb eerst in een hotel gewoond. Sinds een maand heb ik een appartement van de club in Hoboken, maar ik wil zelf iets kopen. In het centrum, want ik wil in de stad wonen. “Antwerpenaars zijn relaxed, dat past wel bij mij. Ik ben geboren in Amsterdam. Daar is alles veel hectischer, maar het blijft natuurlijk mijn stadje! Al ben ik wel van plan om nog een tijdje in Antwerpen te blijven. Brussel, vooral dan zijn inwoners, vind ik het minst leuk. Daar voel ik me echt niet op mijn gemak.” De grootste troef van Antwerpen? “De parkeerplaatsen. (lacht) Die vind je hier in overvloed. En ze zijn nog betaalbaar ook. Echt, ik verbaas me er elke keer over. In Amsterdam kun je je auto echt nergens kwijt. Verder is deze stad wat kleiner en daardoor ook veel knusser.” “En het is hier veel losser. Nederlanders zijn ontzettende pietjes precies, alles moet daar volgens de regels. Als je iets verkeerds doet, staan ze meteen met een geheven vingertje te zwaaien. Dat is hier helemaal niet het geval. In Antwerpen kan alles.” M
MM
“Nederlanders staan meteen met een geheven vinger te zwaaien. In Antwerpen is dat niet het geval. Hier kan alles.”
De Antwerpse keitjes liggen op het Wittenburgerplein in Amsterdam. MM Schilder Pieter Paul Rubens kreeg les van de schilder en graveur Otto van Veen, een Nederlander uit Leiden. MM De klokken in de Onze-LieveVrouwekatedraal zijn van Nederlandse makelij. Ze werden in het midden van de zeventiende eeuw besteld bij de klokkengieters François en Pieter Hemony in Zutphen. Uit: Wandelgids Hollandse sporen, te koop bij Toerisme Antwerpen, Grote Markt 13, Antwerpen en het Centraal Station. Prijs: 3,50 euro.
i
Ook Nederlanders hebben een baksteen in de maag Sherjill Macdonald vindt al snel zijn draai in Beerschot en Antwerpen. “Maar Amsterdam zit in mijn hart.”
“En de winkelstraten natuurlijk. Antwerpen is een goede shoppingstad. Als ik dat vergelijk met Amsterdam. Ja, ik weet het, ik raak daar niet over uitgepraat. Amsterdam zit echt in mijn hart.”
Zijn vrienden en familie mist Sherjill wel. En de stad Amsterdam uiteraard. “Daar ga ik later weer wonen. Maar nu ga ik in Antwerpen een leuke tijd beleven. Daar twijfel ik echt geen seconde aan.”
Sherjill bekendste Nederlander M M Sherjill Macdonald is de be-
Sherjill macdonald profvoetballer
Sherjill Macdonald kent de stad nog niet zo goed, maar samen met Daniel Cruz, een Columbiaanse ploeggenoot, heeft hij al een aantal terrasjes en restaurants bezocht, vooral op het Eilandje en op ’t Zuid.
De Antwerpse Handjes: bedacht door een Amsterdammer.
Sherjill: “Antwerpen is zo knus.”
kendste Nederlandse voetballer bij een Antwerpse club. Maar ook in tweede klasse bij R. Antwerp FC lopen er twee Nederlanderse voetballers rond. Eén van hen is Roel van Hemert, die al enkele jaren op de Bosuil speelt. En dan is er nog Ray Fränkel, die al sinds 2007 voor Antwerp voetbalt.
Nederlanders hebben minder vaak een eigen woning. Tenzij ze in Antwerpen wonen. Ruim een kwart van de Scheldekaaien is in handen van onze Noorderburen.
De toevloed van Nederlanders op de kaaien duurt voort. Volgens vastgoedmakelaars is al bijna de helft van de kaaien in Nederlandse handen. Ook het Eilandje is erg populair bij Nederlanders. De oude havenwijk is in ontwikkeling. Verwacht wordt dat er nog veel Nederlanders neerstrijken. Vooral woningen in een hogere prijsklasse zijn gegeerd. Een half miljoen euro en meer voor een trendy appartement van 200 m² is duur. Althans naar Antwerpse normen. Voor een Nederlander blijft het een koopje in vergelijking met de vastgoedprijzen in steden zoals Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. In de Nederlandse centrumsteden wordt het dubbele en meer betaald voor dezelfde oppervlakte. M
Huisje met tuintje Ook doorsneehuisjes worden almaar populairder bij Nederlanders. In de omgeving van Spoor Noord en in delen van Oud-Borgerhout is de toename opvallend maar niet spectaculair. Ook deze Nederlanders, vaak jonge gezinnen, worden aangetrokken door de combinatie van betaalbaar en aangenaam wonen. Dat leidt nog niet tot grote prijsstijgingen, maar je vindt wel minder koopjes bij de gewone rijhuizen. Ondertussen in Brasschaat Een heel ander verhaal zijn de Nederlandse enclaves in de groene rand, met Brasschaat als bekendste gemeente. Ze houden stand, maar sinds de crisis staan veel villa’s te koop. Deze Nederlanders kwamen in de eerste plaats voor het gunstige fiscale klimaat en de nabijheid van Nederland, maar bij hun keuze houden nieuwe Nederlanders niet enkel rekening met hun portemonnee maar ook met hun hart.
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 3 september 2009
Recept
Bitterballen
Bereiding Breng het vlees, het kruidenbuiltje en de bouillon samen aan de kook. Laat één uur opstaan op een laag vuurtje. Zeef de bouillon boven een maatbeker tot je 2 dl hebt. Snijd het gare vlees helemaal fijn. Smelt de boter, roer de bloem erdoor en voeg al roerend de bouillon toe tot je een dikke saus hebt. Laat de saus even doorkoken. Doe dan het vlees en de kruiden erbij. Schep de ragout op een bord en laat hem afkoelen en opstijven in de koelkast.
(24 stuks) Ingrediënten
MM 200 gram runder- of kalfspoelet MM 1 kruidenbuiltje voor vleesbouillon MM 4 dl vleesbouillon (van 1 tablet) MM 30 gram boter MM 30 gram bloem MM zout MM versgemalen peper MM nootmuskaat MM 2 eieren MM 100 gram paneermeel MM frituurolie
Klop ondertussen de eieren los met een eetlepel water. Maak balletjes van de ragout, en rol ze door het eiermengsel en het paneermeel. Herhaal dat nog een keer. Verhit de frituurpan op 180 graden. Bak dan de bitterballen drie tot vier minuten tot ze mooi goudbruin zijn. Leg er niet te veel in het mandje, want dan plakken ze aan elkaar. Tip Serveren met mosterd.
Bakkerij
“Beter dan Rotterdam”
Roma Turnhoutsebaan Borgerhout
Hij leeft al sinds zijn geboorte - nu 46 jaar geleden - aan boord, want zijn ouders hadden zelf een schip.
Sleepbootkapitein Bert van der Velde werkte dertien jaar in de haven van Rotterdam, maar vier jaar geleden zag hij een personeelsadvertentie in een weekblad voor de binnenvaart en hij solliciteerde. Met succes. “De dienstregeling in Antwerpen - met afwisselend de vroege, de late en de nacht - ligt mij beter dan het systeem in Rotterdam, waar je een week werkt en vervolgens een week vrij bent.” “Ik vind Antwerpen ook een ontzettend gezellige stad, vooral het historisch centrum met de Groenplaats en de Grote Markt.” “Ook de sfeer op het werk is prettiger. Vlamingen zijn nu eenmaal wat gemoedelijker dan Hollanders.” Als Nederbelg kiest Bert met grote verontwaardiging partij voor Antwerpen als het om de verdieping van de Westerschelde gaat: “Ik vind het gedrag van Nederland waardeloos. Rotterdam mag zijn Tweede Maasvlakte uitbouwen. Waarom zou Antwerpen dan geen kansen krijgen om zich verder te ontwikkelen?” M
Mohamed Boulachtoubi (22) in bakkerij Roma aan de Turnhoutsebaan.
“In België is het eenvoudiger om een zaak op te starten” Bij Nederlanders denken de meeste mensen waarschijnlijk aan blonde Hollanders, maar in Antwerpen wonen ook veel Nederlandse Marokkanen. Vaak hebben ze een eigen zaak. De vader van Mohamed Boulachtoubi had jarenlang een slagerij in Rotterdam. Mohamed ging hij liever in het brood. Met zijn schoonbroer startte hij een zaak op in Antwerpen.
Sinds anderhalve week is het extra druk in bakkerij Roma aan de Turnhoutsebaan. Dat heeft alles te maken met de ramadan. Het gewone assortiment van Marokkaanse koekjes heeft plaatsgemaakt voor de speciale ramadankoekjes, voor zware schalen vol zoete lekkernijen. Pindakaas Een paar meter verder liggen grote, ronde, gele kazen. En in het rek staan potten pindakaas. “Behalve brood verkopen we ook
wat levensmiddelen”, vertelt Mohamed Boulachtoubi. “Daar zitten inderdaad Nederlandse producten bij. We proberen zo veel mogelijk ‘ja’ te verkopen. Een Nederlandse klant vroeg eens naar pindakaas. Sindsdien breng ik af en toe wat potten mee als ik naar Rotterdam ga.” Mohamed runt de zaak samen met zijn schoonbroer, die ook Mohamed heet. “Hij is de broer van mijn vrouw en heeft in Nederland een bakkersopleiding gevolgd. Ik heb boekhouding gestudeerd, en heb daarna nog een stage bij een bakker gedaan.” De twee familieleden kozen voor Antwerpen omdat ze het leuk vonden om eens in een andere stad te wonen. En omdat het in België eenvoudiger is om een zaak op te starten. “Het blijft een hele papierwinkel, maar hier heerst wel een goed onder-
MM
“Een Nederlandse Marokkaan herken ik meteen. Ik hoor het onmiddellijk aan het accent” mohamed boulachtoubi uitbater bakkerij roma
nemersklimaat”, vindt Mohamed. “Er zijn wel meer Nederlandse Marokkanen die hier een zaak opstarten. Van cafés tot groentewinkels, je komt van alles tegen.” Mohamed krijgt ook veel Nederlandse Marokkanen over de vloer. “Ik hoor het meteen aan het accent”, lacht hij.
Ondertussen heeft Mohamed drie landen waar hij een speciale band mee heeft. “Ik ben in Nederland geboren , maar ik beschouw Marokko als mijn vaderland. Mijn oma woont nog in Meknès. Ieder jaar gaan we daar naartoe. We bellen ook geregeld.” Mohamed woont heel graag in België, maar Nederland blijft toch zijn moederland. “Ik ben opgegroeid in Rotterdam, een echte smeltkroes. Daar wonen ook de meeste van mijn vrienden. Rotterdam blijft echt mijn stad.” Alles op loopafstand Toch vindt Mohamed Antwerpen geweldig. “De sfeer is hier heel goed. Ik houd van het historische centrum, maar ook van Borgerhout. Alles is op loopafstand. Winkels, moskee, benzinestation, noem maar op. Heel comfortabel.” Met vrienden spreekt hij meestal af in Park Spoor Noord. Of hij gaat daar wandelen met zijn vrouw en zoontje Jessyn. “Het is een van mijn lievelingsplekken.” Veel vrije tijd heeft Mohamed niet. “Ik werk zes dagen op de zeven, vaak tien uur per dag. Iedere woensdag heb ik vrij, maar dan ga ik naar Rotterdam. Als er vrienden langskomen, gaan die vaak alleen de stad in. Zij zijn altijd enthousiast over Antwerpen.” Tijdens de ramadan is het vooral ’s avonds druk in de bakkerij. “We bakken nu later brood. Veel mensen die vasten komen rond zes uur brood halen. Dan is het verser wanneer ze na zonsondergang eten.” Maar de Roma heeft ook veel klanten die niet meedoen aan de ramadan. “Die mix maakt Borgerhout extra tof.”
Bert van der Velde.
Volgende week: Nepal Nicaragua Nieuw-Zeeland Niger