Suriname
België Syrië Tadzjikistan Sri Lanka
Van Afghanistan tot Zwitserland
Divers
Antwerpen
Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
donderdag 3 december 2009 www.gva.be
Sri Lanka
Suriname
Syrië
Tadzjikistan
“Ik moest
“Waarom kunnen
“Ik maak mezelf
“Als we samen
blz. 6 - 7
blz. 8
Thaya Seelan
tien keer verhuizen in één jaar” blz. 2 - 3
Nathasia Crawford
Monier Marina
jullie niet wijs dat ik geen één groot, veertig maar gelukkig land zijn?” drie jaar ben” blz. 4 - 5
Teksten: Stijn Janssen, Dirk Hendrix, Liesbeth Baeten, Hans Van Goethem Coördinatie: Kris Van Marsensille Foto’s: Jan Van der Perre, Joris Herregods, Patrick De Roo, Dirk Kerstens, Thomas Legrève, Reuters, GPD, EPA, GVA, AP
Saymumin Yatimov
aan tafel kunnen eten en praten, voelen we ons rijk”
Eindredactie: Carine Tollenaere
.DIVERS ANTWERPEN Cijfers
donderdag 3 december 009
+BGGOB
&MFQIBOU 1BTT LN
.BOOBS
Sri Lanka Mooiste land op Aarde (dixit Marco Polo)
:BO 0ZB
43* -"/," ,VSVOFHBMB
.BIBXFMJ ( BO
,BMB 0ZB
,BOEZ
$PMPNCP
#BBJ WBO #FOHBMFO
HB
5SJODPNBMFF "OVSBEIBQVSB
#BUUJDBMPB ZB (BM 0
#BEVMMB
3BUOBQVSB (BMMF ¥ (3"1)*$ /&84
*/%*4$)& 0$&""/
Koffie, thee en diamanten
(70%), islam (7, 5 %), hindoeïsme (7 %), christendom (6%) MM Munteenheid: Sri Lankaanse rupee MM Landcode telefoon: 94 MM Landcode internet: .lk MM Bevolkingssamenstelling: Sri Lankanen (74 %), Tamils (18 %), Moren (7%) MM Export: textiel, kleding, thee en kruiden, koffie, diamanten, smaragden, kokosnoten, rubber, vis MM Plaats op lijst rijkste landen: 99/177
MM Officieel: Democratic Socialist
Republic of Sri Lanka MM Hoofdstad: Sri Jayewardenapura Kotte, maar de bekendere en commerciële hoofdstad is Colombo MM President: Mahinda Rajapaksa MM Premier: Ranil Wickremesinghe MM Oppervlakte: 65.610 km² MM Aantal inwoners: 21, 3 miljoen MM Levensverwachting: 75 jaar (vrouwen: 77 jaar - mannen: 73 jaar) MM Talen: Singalees en Tamil MM Godsdiensten: boeddhisme
“Ik ken hier elke Tamil bij naam” De selfmade restaurantuitbater Ramasamy, ‘Daas’ voor de vrienden, mag zich terecht de ‘fondateur’ noemen van de Sri Lankaanse - of beter gezegd de ‘Tamilgemeenschap’ - in Antwerpen. Toen de man 13 jaar geleden in de stad zijn geluk kwam beproeven, woonde er welgeteld één Sri Lankaanse familie. Vandaag verschijnen meer dan vierhonderd Tamils op bijeenkomsten. Die hebben een erg hechte band.
Het overgrote deel van de Sri Lankanen die in België wonen, is Tamil: het volk dat op Sri Lanka al een kwarteeuw een verbeten strijd voor een eigen staat voert. Zoals duizenden lotgenoten sloeg ook Daas beginjaren 1990 op de vlucht voor het geweld van de burgeroorlog. Vandaag voelt hij zich nog steeds erg verbonden met het onfortuinlijke lot van zijn volk. “Voor Sri Lanka onafhankelijk werd van het Britse rijk bekleedden de Tamils alle vooraanstaande posten. Tamils vormden toen ook al een minderheid en die bevoorrechte positie wekte afgunst op bij de meerderheid van de Sri Lankanen.” “Beetje bij beetje werden de posities van de Tamils ingenomen. Uiteindelijk hebben ze paria’s. De Tamils zijn nu een onderdrukt volk dat nauwelijks nog rechten heeft.” “Pas op: die problemen werden niet veroorzaakt door het Sri M
Lankaanse volk. De Sri Lankanen kunnen echt wel opschieten met de Tamils. De grote oorzaak is de politiek. De regering onderdrukt ons met geweld en wil helemaal geen oplossingen voor de Tamils.” Na een tussenstop in Namen verhuisde Daas dertien jaar geleden naar Antwerpen. “In de stad woonde toen nog maar één familie uit Sri Lanka”, vertelt hij. “Vandaag verblijven er al meer dan vierhonderd Tamils. De reden daarvoor is eenvoudig: Tamils zoeken elkaar op omdat ze erg veel steun bij elkaar vinden. We hebben nu zelfs onze eigen school waar twee oudere vrouwen onze kinderen het Tamilschrift onderwijzen. Ik ken elke Tamil bij naam. Als ik personeel nodig heb, weet ik hen als eerste te vinden.” Daas heeft in Antwerpen zijn american dream gerealiseerd. Hij begon onderaan de ladder als afwasser in verschillende restaurants. Twee jaar geleden startte hij, samen met een Deen en een Belgische vrouw, het succesvolle visrestaurant Fiskebar op. “Ik heb het koken al doende geleerd. De uitbaters van de verschillende restaurants hebben me volop kansen gegeven. Tamils zijn harde werkers. Bovendien kan je ons vertrouwen. Van elk
MM
“Sri Lanka is een bijzonder mooi land met een vreedzame bevolking. Alleen: de politiek is er rot” ramasamy restaurantuitbater
restaurant had ik een sleutel. Ook voor de Tamils hier steek ik mijn handen in het vuur.” Ondanks het feit dat hij zich met zijn vrouw, ook een Tamil, en hun drie kinderen erg goed gesetteld heeft in Antwerpen, blijft hij zich hier een vreemde voelen. “Allicht kunnen we nooit meer terug naar Sri Lanka. De toestand van de Tamils is er vandaag slechter dan ooit. Dat is erg spijtig want Sri Lanka is een bijzonder mooi land met een vreedzame bevolking. Alleen: de politiek is er rot. Maar het is mijn droom om mijn ganse familie te verenigen en samen te gaan leven in India, waar ook een grote Tamilgemeenschap woont.”
Ramasamy, beter bekend als Daas, en Thaya Seelan met nog een Tamilhulp in de keuken van Fiskebar: “De Tamils zijn van de vooraanstaande posten verdreven en zijn verworden tot paria’s.”
Tamils willen een M M Het overgrote deel van de Sri
Sri Lankanen vissen op de traditionele manier, vanop palen en met stokken van kokosnootbomen. Links: Sri Lankanen zijn goedlachs.
Lankanen die in Antwerpen wonen, zijn Tamils. Dat is niet verwonderlijk. De Tamils vormen een minderheid (naar schatting 18% van de bevolking in Sri Lanka). Met hun rebellenleger, de Tamiltijgers, voeren ze al bijna 25 jaar strijd voor een onafhankelijke staat. Dit conflict heeft naar schatting al aan 70.000 mensen het leven gekost. Veel Tamils zijn de burgeroorlog ontvlucht en hebben asiel gevonden in zowat heel de wereld.
DIVERS ANTWERPEN.3
donderdag 3 december 2009
Toen en nu
Gezegend eiland MM Sri Lanka is een eiland in de
Indische Oceaan, even ten zuiden van India. Tot in 1972 werd het Ceylon genoemd. MM Om de schoonheid van het eiland te beschrijven, worden vaak superlatieven gebruikt als ‘de groene parel van de Indische Oceaan’ of - vrij vertaald uit het Sanskriet - het ‘gezegende land’. Ontdekkingsreiziger Marco Polo vond Sri Lanka het mooiste eiland op Aarde. Ook vandaag is Sri Lanka met zijn tropische bos-
sen en stranden en zijn rijke culturele erfgoed een belangrijke toeristische bestemming. MM Op 26 december 2004 werd Sri Lanka zwaar getroffen door een tsunami, die ruim 35.000 levens eiste. MM Sri Lanka werd in het begin van de 16de eeuw gekoloniseerd door Portugal en Nederland. In 1815 kwam het onder het bestuur van het Britse Rijk. MM Begin 20ste eeuw ontstond een nationalistische politieke beweging die streed voor politieke onafhankelijkheid.
MM In 1948 werd het land na vreed-
zame onderhandelingen onafhankelijk. Vandaag is Sri Lanka een democratische republiek. MM De voorbije 25 jaar woedde er een burgeroorlog tussen het leger en de Tamiltijgers, de rebellenbeweging die opkomt voor de rechten van de Tamilminderheid. MM Sri Lanka produceert en exporteert thee, koffie, rubber en kokosnoten. Het land beschikt over een moderne industriĂŤle economie en heeft het hoogste inkomen per hoofd van de bevolking in Zuid-AziĂŤ.
“In ĂŠĂŠn jaar tien keer verhuizenâ€? Thaya Seelan is 22 jaar en al politiek vluchteling. Zoals zovele Tamils ontvluchtte hij een jaar geleden het almaar toenemende geweld in Sri Lanka. In Antwerpen is hij een van de jonge mannen die door Daas, de Tamiluitbater van het restaurant Fiskebar, vaderlijk werd opgevangen. Vandaag leeft Thaya Seelan in z’n eentje in een klein appartement. Toen hij een jaar geleden in de luchthaven van Brussel arriveerde, kreeg hij het advies om zich in Antwerpen te vestigen.
“De migratiediensten weten dat hier een grote Tamilgemeenschap woont�, zegt Daas. “Ik heb Thaya ontmoet toen hij in het restaurant om werk kwam vragen. Eerst moest ik hem een paar keer wandelen sturen. Maar toen ik uiteindelijk een keukenhulp nodig had, heb ik dat meteen laten weten.� “Ik heb zelf aan den lijve ondervonden hoe moeilijk het is om als vluchteling het hoofd boven water te houden. Het is een hard en erg eenzaam bestaan: je kent de taal niet en bent vaak volkomen op jezelf aangewezen. Het is zo belangrijk dat je op iemand kan terugvallen.� Thaya leefde met zijn familie in een regio waar het Sri Lankaanse leger begin dit jaar een zwaar offensief inzette tegen de Tamiltijgers. “Het ganse gebied werd gecontroleerd door het leger. De Tamilbevolking werd voortdurend opgejaagd. In een jaar zijn we tienmaal moeten verhuizen. Als ze vermoedden dat je tot de Tamiltijgers behoorde, werd je opgepakt of vermoord.� M
“Iedere Tamilfamilie heeft contacten met de Tamiltijgers. Ofwel is een familielid strijder, ofwel worden ze op de een of andere manier ondersteund. Elke familie heeft dan ook wel een slachtoffer dat gestorven is in de burgeroorlog. “ Volgens Daas hadden de Tamils de voorbije jaren in Sri Lanka met succes een eigen gemeenschap uitgebouwd. “We hadden een eigen regio met duidelijk afgebakende grenzen, eigen ordediensten en scholen. We hadden zelfs onze eigen diplomatieke vertegenwoordigers.â€? Vreedzaam samenleven “Een paar jaar geleden werd een delegatie Tamils uitgestuurd naar Europa. Ze moest bestuderen op welke manier we het best zouden kunnen samenleven. Ze zijn in Zwitserland en Canada, maar ook in BelgiĂŤ geweest.â€? “Het besluit van hun rapport was duidelijk: het Belgische systeem was na het Canadese het beste om de gemeenschappen vreedzaam te laten samenleven. Maar de regering heeft niets gedaan met die conclusies. Erg spijtig.â€? Zoals overal ter wereld is ook de mensenhandel in Sri Lanka ‘big business’. “Op een legale manier kom je als Tamil het land niet uitâ€?, beweert Thaya. “Je krijgt alleen een buiten-
MM Sri Lanka is al eeuwen een be-
langrijk centrum van boeddhistische religie. Ook vandaag is het boeddhisme er de grootste godsdienst, die een belangrijke rol in het maatschappelijke en politieke leven speelt. De heilige stad Anuradhapura wordt dagelijks door duizenden pelgrims uit de hele wereld bezocht. Hier staat een stek van de heilige Bo-boom uit de Indiase stad Bodh Gaya, waaronder Boeddha zijn verlichting ontving. Met zijn 22 eeuwen is het allicht de oudste boom ter wereld.
Het land van de curry M Curry bestaat uit een portie gele of witte rijst met stukjes vlees of vis, ei, garnalen, ui en groenten. In de currysaus zitten lekkere, maar scherpe, hete kruiden. In Sri Lanka noemen ze het niet voor niets ‘dynamiet voor vreemdelingen’.
Milde curry IngrediÍnten (voor 2 personen) M 1 eetlepel currypoeder M 1 theelepel chilipoeder (voor scherpe curry’s 2 tot 3 lepels) M 1/2 theelepel kaneelpoeder M 1 snuifje saffraan M 10 zwarte of witte peperkorrels M 5 gekneusde kardemonzaden M 1 klein stukje gember M 1 snuifje nootmuskaat M 2 tot 3 druppels amandelextract 2 koppen kokosmelk (of 2 koppen water met 2 theelepels ongezoete gecondenseerde melk) M 500 gram groente of vlees of vis, kleingesneden maar niet gehakt
lands visum als je veel geld neertelt. Om mijn gebied te kunnen verlaten, moest ik de politie omkopen.â€? De Sri Lankaanse regering richtte onlangs enorme kampen op waar meer dan 300.000 Tamils gedwongen verblijven. “Ook mijn familie zat in die kamBereiding penâ€?, vertelt Thaya. “Sinds deze Alle ingrediĂŤnten mengen en onmaand worden de mensen geleidegeveer 20 minuten koken. Daarna lijk aan vrijgelaten. Ik heb net ver10 minuten laten trekken. Verder nomen dat ook mijn familieleden op smaak brengen met zout, knofniet meer worden vastgehouden. Ik look, uien, citroensap en laurierspaar geld om ze te kunnen steublad. Je kan hierbij rijst, brood of nen.â€? noedels serveren. Thaya verdeelt zijn tijd tussen het werk in het restaurant en de school. “Ik volg twee dagen les omdat ik beFiskebar ter Nederlands wil Marnixplaats 12-13 spreken. Dat is noAntwerpen dig als ik hier mijn Tel. 03-257.13.57 leven wil uitbouwww.fiskbebar.be wen. Terugkeren naar Sri Lanka is vandaag onmogelijk. Mijn toekomst ligt hier.â€?
Visrestaurant
327
Deze nieuwe Antwerpenaar krijgt een sim-pakket van Ortel Mobile toegestuurd om familie en vrienden in zijn thuisland te bellen.
i
Sri Lankanen wonen in Antwerpen
eigen staat De voorbije drie jaar voerde de Sri Lankaanse regering de strijd tegen de Tamiltijgers op met een groots offensief op hun bolwerken. Op 17 mei 2009 verklaarden de Tamiltijgers dat zij de strijd hadden verloren en dat ze de wapens zouden neerleggen. Driehonderdduizend Tamil-oorlogsvluchtelingen werden tot voor kort nog in speciale kampen vastgehouden. Pas de afgelopen maanden werden ze onder druk van de internationale gemeenschap geleidelijk aan vrijgelaten. MM
BELLEN NAAR HET BUITENLAND
BEL DE HELE WERELD ROND TEGEN EXTREEM LAGE TARIEVEN
VANAF
â‚Ź0,12
â‚Ź0
*
ORTEL ORTEL** NAAR
PER MIN.
7DULHYHQ SHU VHSWHPEHU ‡ 7DULHYHQ ]LMQ LQFO %7: ‡ 9RRU HHQ RYHU]LFKW YDQ DOOH WDULHYHQ JDDW X QDDU ZZZ RUWHOPRELOH EH (HQPDOLJH FRQQHFWLHNRVW YRRU RQGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ LV Ą SHU RSURHS ‡ 0D[LPDOH JHVSUHNVWLMG YRRU RQGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ LV PLQXWHQ ‡ 2QGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ JHOGW DOOHHQ ELQQHQ %HOJLs
www.ortelmobile.be
connecting the world
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 3 december 2009
Cijfers
Bevolking
Veel ruimte en veel strand
LN
MM Ligging: Suriname
"MCJOB
8BHFOJOHFO
"QPFSB
1BSBOBN #SPLPQPOEP
463*/".&
.BSPXJKO F
$PSBO UJKO
1BSBNBSJCP
'3
Land van vele culturen
/JFVX "NTUFSEBN /JFVX /JDLFSJF
'SBOT(VZBOB
Suriname
is een democratische republiek aan de noordoostkust van Zuid-Amerika MM Oppervlakte: 163.820 km² groot en 386 km kustlijn MM Regeringsvorm: tot 1975 was het een kolonie van Nederland. Van 1980 tot 1989 was het een dictatuur onder legerleider Desi Bouterse. Vandaag is het een republiek MM Taal: officieel: Nederlands MM Aantal inwoners: 481.267 of
"5-"/5*4$)& 0$&""/
F 8+ WBO BN #MPNNFTUFJO SJO .FFS V 4
(6:"/" #3";*-*& ÂĽ (3"1)*$ /&84
2,9 per km² MM Hoofdstad: Paramaribo, met 481.000 inwoners. De historische binnenstad is beschermd MM Staatshoofd en regeringsleider: Runaldo Ronald Venetiaan MM Religie: christenen 40 %, hindoes 19 %, moslims 13 % MM Munteenheid: Surinaamse dollar MM Landcode telefoon: + 597 MM Landcode internet: .sr MM Natuurlijke rijkdommen: hout, bauxiet, goud en porseleinaarde (kaolien) en kleine hoeveelheden nikkel, koper, platina en ijzererts
Unieke smeltkroes MM De bevolking bestaat uit et-
nische groepen van over heel de wereld: Hindoestanen (Indiase arbeiders die na de slavernij op de plantages kwamen werken, 27%), Creolen (afstammelingen van Afrikaanse slaven gemengd met Europeanen, 17%), Marrons (afstammelingen van slaven die ontsnapten naar binnen-
Nee, ze heeft nooit enig racisme ondervonden in Antwerpen. “Maar mensen beginnen altijd in het Frans omdat ze denken dat ik Afrikaanse ben.�
“Mensen zeggen ‘bonjour’ omdat ik zwart ben� Dat vindt Nathasia Crawford (28) als geboren en getogen Surinaamse wel vervelend. 0 “Elke keer zijn mensen heel ver-
baasd dat ik gewoon Nederlands praatâ€?, zegt de studente aan de Hogere Zeevaartschool. “En elke keer moet ik omstandig uitleggen dat ik van Zuid-Amerika ben, uit Suriname, waar iedereen Nederlands praat.â€? Nathasia is opgegroeid in de hoofdstad Paramaribo. EĂŠn keertje was ze in Europa geweest, toen ze op haar twaalfde met haar ouders Nederland bezocht. Het was dan ook een schok toen ze drie jaar geleden in Antwerpen arriveerde. â€?Ja, dat was schrikken. Ik werkte als bediende in de haven van Paramaribo - nee, die kun je niet vergelijken met die van Antwerpen - toen ik een beurs kreeg om hier te komen studeren. Dat had ik te danken aan het samenwerkingsverband tussen Antwerpen en Paramaribo. In een paar weken was alles geregeld en kon ik mijn koffers pakken.â€? M U kan zich dat
nog levendig herinneren.
MM
“Na drie jaar begrijp ik er nog niets van. Al die verdeeldheid! Waarom kunnen jullie niet ĂŠĂŠn groot, gelukkig land zijn?â€? nathasia crawford studente
keer zijn we als eerstejaarsstudenten voor een stage drie weken gaan varen op een cruiseschip. Van de CaraĂŻben tot Portugal. De eerste week was ik constant zeeziek. Verschrikkelijk. Voor de rest hebben we veel gefeest. De eerstejaars doen hun stage nu op een zeilschip. Dat is een stuk zwaarder, maar je leert er ook meer van. M Wat valt het meest op in Antwer-
pen?
Na drie jaar kijk ik er nog van op hoe druk jullie het altijd hebben. Iedereen is altijd gehaast. Mensen leven hier veel meer op zichzelf. Het duurt lang voor je wordt opgenomen in de gemeenschap, maar uiteindelijk komt dat wel goed. Surinamers
72
Ik wist niet waar M Alida Neslo wonen in ik ging belanden. vindt Surinamers Het was “een reis te weinig individuaAntwerpen naar nergens�. Ik listisch. kwam hier aan in een Tja, we leven veel meer T-shirt, met een jasje rond samen, in groep. Het is een mijn middel. In Suriname is het al- lekkerder leven. Je leeft veel meer tijd zomer en groen, hier was het met de anderen, je bent niet zo op grauw en grijs. Antwerpen is ook jezelf. Dat is toch wel aangenamer. een veel grotere en drukkere stad. M Als u kon kiezen, zou u dan in AntM Vallen de studies aan de zee-
vaartschool mee?
Het is best wel zwaar. Ik ben zeker niet van plan om mijn hele leven te varen. Je kunt met zo’n diploma ook aan wal aan de slag. EÊn
werpen of Paramaribo wonen?
Dan zou ik misschien toch BelgiĂŤ of Nederland kiezen. De levensstandaard ligt hoger en je hebt meer mogelijkheden. Dat is wel prettig, ook al ben ik geen luxebeest. In Surina-
me zijn er veel meer mensen die het moeilijk hebben. Ze maken er het beste van, maar het blijft een strijd.
M Hebt u niet genoeg aan de zon en
een hangmat om gelukkig te zijn?
Mmm, ik heb toch iets meer eisen. Hier zijn er andere standaarden, andere dingen die belangrijk zijn en daar kan ik best wel in komen. M Surinamers zijn altijd aan het
feesten, wordt gezegd.
Die gewoonte hebben we wel, ja. Zodra iemand verjaart, komt de hele familie samen en wordt er gezellig gegeten en gedronken en vaak ook gedanst op de muziek van een bandje. Hier ben ik een paar keer in een discotheek geweest, La Rocca en de Noxx en zo. Dat is ook leuk hoor, maar meestal ga ik op cafĂŠ. M Suriname is een vreedzame
smeltkroes. Wat vindt u van onze spanningen met migranten en Franstaligen?
Ik begrijp er niets van! Nog altijd niet. Waarom moet er die verdeeldheid zijn? Waarom kunnen jullie niet ĂŠĂŠn groot, gelukkig land zijn? Dat zou toch beter zijn voor iedereen? En de moslims? Nou en? Bij ons staan de synagoges en moskeeĂŤn naast mekaar. Niemand maakt daar een punt van.
tayerblad te kopen, een typisch Surinaamse groente. En voor de bruine bonen die mijn mama maakt, zou ik een moord plegen! M Is er een verschil tus-
sen Surinaamse en Vlaamse mannen?
Surinaamse mannen zijn iets meer macho. Ze zullen je sneller benaderen. Vlaamse mannen zoeken oogcontact, proberen dat even vast te houden... Vlaamse mannen zijn iets liever, zachter. Ze gaan anders om met vrouwen.
M Welke taal spreekt u thuis?
Ik ben zoals de meeste Surinamers tweetalig: Nederlands is onze eerste taal en iedereen spreekt Sranantongo, het algemene Surinaamse dialect, zeg maar. Met mijn moeder praat ik meestal Nederlands. Mijn vader is vier jaar geleden overleden. Ik spreek ook Engels en een beetje Spaans. Bij ons leer je geen Frans, maar Spaans op school. M Volgens kenners hebben we een
uitstekende keuken. Wat vindt u?
Goh, jullie eten bij alles patatten of frieten! Elke dag! De Surinaamse keuken is een mengelmoes met vooral veel groenten. Dat mis ik. Ik ga geregeld naar Rotterdam om
Nathasia Crawford: “Jullie eten bij alles patatten of frieten! Elke dag!�
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 3 december 2009
Society land, 14%), Javanen (14%) en anderen. MM De oorspronkelijke inwoners waren indianen. Er leven ook heel wat Joden, Libanezen, Europeanen en mensen uit andere Zuid-Amerikaanse landen. MM In Nederland leven zo’n 350.000 Surinamers. Velen emigreerden in de jaren tachtig van vorige eeuw. MM Er worden zo’n 25 talen gesproken. Nederlands is de officiële taal. De meest gebruikte taal is het Sranantongo, het Su-
rinaams zeg maar, een mix van Afrikaans, Engels, Portugees en Nederlands.
Jaguars en schildpadden MM Het grootste deel van
het land is bedekt met regenwoud, het leefgebied van de jaguar, luiaard, reuzenmiereneter, kaaiman , doodskopaapje, brulaap, tapir en rode ibis. MM Suriname is rijk aan grondstoffen als bauxiet en hout. Wat natuurlijke rijkdommen
betreft, staat het op de 17de plaats in de wereld, maar op de lijst van rijkste landen staat Suriname wel 85ste op 177 landen. Het land heeft heel wat opportuniteiten gemist.
Feesten
MM Surinamers gaan er prat
op erg hartelijk te zijn en ze zijn dol op feesten, dansen en zingen. Oudejaarsavond is de feesttopper van het jaar en wordt gevierd met Braziliaanse uitzinnigheid.
“Elke ochtend om zes uur ga ik een uurtje in mijn hangmat in mijn woonkamer liggen en kijk ik naar de vogels buiten, door het open raam, die vechten om de vruchten van drie mangobomen. En elke dag prevel ik een schietgebedje omdat ik dat weer mag meemaken.” Alida Neslo, bij ons bekend van televisie (De Boomhut) en theater, kan over Suriname met heerlijk bruisend enthousiasme vertellen. “Maar het is niet alleen idyllisch: je ziet ook de strijd om te overleven van de vogels.” M
Jeugddelinquenten Ze ziet die strijd ook op andere fronten. “Ik wilde hier een theaterschool oprichten, maar daar heb ik nog geen moment de tijd voor gehad. Ik ben met zo veel bezig. Ik ben op dit moment zelfs consultant voor Justitie. (lacht) Kun je je dat voorstellen?” Alida had ontdekt dat jeugddelinquenten in Suriname gewoon in
de gevangenis bij volwassenen belanden. “Ze deden haast niks om hen te begeleiden. Ik heb dan een project met ze mogen doen, om hen via muziek en kunst op een ander pad te brengen. Zo heb ik les gegeven aan de moeilijkste kinderen. Ik trok het me soms zo hard aan dat ik er ziek van werd.” Gecensureerd “Maar we hebben ook fantastische momenten beleefd. We hebben zelfs een optreden gedaan in een schouwburg en een boekje en een cd gemaakt. Die mochten we wel niet uitbrengen. Ik werd gecensureerd! Nu, we hebben vooruitgang geboekt. Zo wordt nu een ‘correctiecentrum’ gebouwd waar de jongeren echte opvoeders krijgen.” Bollekes Neslo komt af en toe nog eens in Antwerpen. “Die band blijft. Je kunt wel weg gaan uit de stad, maar de stad blijft in jou, zoals rappers zeggen over het getto. Soms mis ik Antwerpen. Zo ineens een gevoel dat je moeilijk kunt beschrijven. Dat je even naar de Schelde wilt wandelen, of even kijken naar de Onze-LieveVrouwetoren om te zien of hij er nog staat. (lacht) In Paramaribo is het allemaal laagbouw.”
De favoriete sport in Suriname is voetbal. MM Opmerkelijk veel Nederlandse topspelers hebben Surinaamse roots: » Ruud Gullit » Frank Rijkaard » Patrick Kluivert » Clarence Seedorf » Aron Winter » Jimmy Floyd Hasselbank
De meest dominante figuur in de recente geschiedenis van Suriname is Desi Bouterse. De voormalige sportcoach en oud-sergeant van het Nederlandse leger veroverde in 1982 de macht na een militaire coup. Hij regeerde zijn land als dictator in de jaren tachtig en schoolde zich in de jaren negentig om tot democratisch politicus. Bij de verkiezingen in 2005 leidde hij de groot-
ste oppositiepartij. Hij wil zich kandidaat stellen voor de presidentsverkiezingen in 2010. Onder zijn militair bewind vonden in 1982 de Decembermoorden plaats. Op 8 december 1982 werden 15 tegenstanders van het regime - onder wie advocaten, journalisten en militairen - doodgeschoten. De Nederlandse regering bevroor de ontwikkelingshulp, veel Surinamers
Winston Bogarde Michael Reiziger Stanley Menzo Edgar Davids.
MM Ook sporten als basket,
volleybal, badminton en tennis zijn populair. MM Hollywoodster Jimmy Smits heeft een Surinaamse vader en een Puertoricaanse moeder. Hij is bekend van de tv-series LA Law, NYPD Blue en The West Wing en van een paar Star Wars-films.
Tien voor taal
Welkom. Odi odi. Hoe gaat het? Fa yu tan? Goed, dank u. Mi de bun. Alida Neslo tijdens een verblijf in Amsterdam: “Soms koop ik in Suriname een paar bollekes. Die drink ik dan alsof het champagne is.” MM
“Surinamers zijn te weinig individualistisch, bijna schapen in een kudde” AlidA Neslo
“Van die kleine dingen mis ik. Ineens zin krijgen in friet met mosselen. Soms ga ik hier in een luxewinkel een paar bollekes kopen. Dat drink ik dan alsof het champagne is, op het terras, bij volle maan, traag genietend.” “Om mijn leven te kunnen leiden, moet je een transitfiguur zijn. Als je zo lang bent weggeweest, ben je voorgoed een buitenstaander, zoals ik ook een buitenstaander was in Antwerpen. Ik praat soms nog Antwerps als ik boos word. Dan begrijpen ze mij niet. Door mijn Vlaams accent denken ze dat ik uit de Antillen kom of zo. (lacht) Wie met de hond slaapt, krijgt zijn vlooien.” Dewinter “Ik zou Filip Dewinter eens willen uitnodigen. Alle feesten van alle culturen worden hier door iedereen meegevierd. Hindoes, christenen en
emigreerden. De omstandigheden blijven onduidelijk. Volgens de militairen werden de 15 neergeschoten op de vlucht. Bouterse ontkent dat hij aanwezig was. In 1984 concludeerde een VN-rapporteur dat “willekeurige executies hadden plaatsgevonden”, die “een traumatisch effect” hadden op de bevolking. Pas in 2000 startte een gerechtelijk vooronderzoek. In 2007 bood
Ik ben een Surinamer. Mi na wan Sranan mang. Ik zie je morgen. Me e mit ju tamara. Hoeveel is het? O meni?
moslims leven gezellig samen. Ik zag op tv een priester een hindoeritueeltje uitvoeren voor hij de paaskaars aanstak. Dat zie ik de paus nog niet doen. We hebben daar een prachtig woord voor: alakondre. Het betekent zoiets als ‘allemaal samen’, letterlijk ‘alle landen’. Het is het tegenovergestelde van apartheid. Surinamers zijn zeer religieus. Je mag geloven in wat je wil, dat maakt hen niet uit. Maar iemand die nergens in gelooft, dat snappen ze niet. Soms zijn ze iets te weinig individualistisch, bijna schapen in een kudde.”
Erg bedankt. Grantangi.
Hand vasthouden “In het begin moest ik weer wennen aan dingen: mensen houden hier heel lang de deur voor je open, ze zijn niet gehaast. (lacht) Als ze je begroeten, blijven ze ook lang je hand vasthouden. In het begin kréég ik het daarvan! Nu kan ik weer plezier beleven aan hoe aardig ze zijn.” “En dat feesten altijd. Zelfs op begrafenissen wordt gedanst. Ik besef hier beter dan ooit wat de essentiële dingen zijn in het leven. We hebben heus niet zo veel nodig om te overleven. Mandela zei na 27 jaar gevangenis dat hij pas achter tralies had ontdekt wat vrijheid is: je innerlijke ruimte, en de tijd om daar naar te kijken.”
Geef me een kus. Gi mi wan bosi.
Geef me dat eens. Gi me datie. Hoe heet u? Fa ju neng? Laten we dansen. Miki wi dansi.
Omhels me. Brasa mi. Je bent lief. Ju na mi gudu. Ik hou van jou. Mi lobi ju. Tot ziens. Adjosi. Goedenacht. N’avu.
Desi Bouterse: van dictator tot democraat M
» » » »
(
“Om 6 uur ’s morgens lig ik in mijn hangmat naar de vogels te kijken” Alida Neslo (54) woonde twintig jaar in Antwerpen. In 2005 keerde ze terug naar Suriname. Ze geniet van elk moment, maar heeft soms ook een beetje heimwee naar “haar stad”.
Topvoetballers bij de vleet
Bouterse zijn excuses aan voor de moorden,waarvoor hij alleen “politiek verantwoordelijk” was, maar twee ooggetuigen hadden hem ter plaatse gezien. Bouterse pleitte voor amnestie voor de daders. Eind 2007 begon het proces voor de krijgsraad. Er is nog geen uitspraak. In 1999 veroordeelde een Nederlandse rechtbank Bouterse bij verstek tot elf jaar voor drugssmokkel.
Goedemorgen. Morgu. Morgen. Tamara. Vandaag. Tide.
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 3 december 2009
Cijfers
Toen en nu
Bevolking vertwintigvoudigd in 20ste eeuw "M 2BNJTIMJ "MFQQP
,IB CVS
%BZS B[ ;BXS )BNBI
5BSUVT
*3",
U
)JNT
/0 /
4 : 3 * &
-*# "
*4 3" &-
*EMJC
B
.*%%&--"/%4& ;&&
-BUBLJB
"M )BTBLBI "M "TBE NFFS "S 3BRRBI
G SB &V
Wieg van de beschaving
563,*+&
LN
0SPOUFT
SyriĂŤ
Republiek MM Hoofdstad: Damascus MM Oppervlakte: 185 180 km² MM Aantal inwoners: 20 miljoen MM Levensverwachting: 69,8 jaar (mannen), 72,7 jaar (vrouwen) MM Talen: Arabisch (officieel), Koerdisch, Armeens, Aramees, Circassisch wordt algemeen verstaan, Frans en Engels wordt een beetje begrepen MM Religie: soennitische moslims 74%, andere moslims (o.a. Ala-
+PSEBBO
MM Officieel: Syrisch Arabische
%BNBTDVT $PBTU 7/ CVGGFS[POF %BS B "T 4VXBZEB
(PMBOIPPHUF CF[FU EPPS *TSBFM
+03%"/*& ÂĽ (3"1)*$ /&84
wieten, Druzen) 16%, christenen (verschillende strekkingen) 10%, Joden (kleine gemeenschappen) MM Munt: Syrische ponden MM Landcode telefoon: +963 MM Landcode internet: .sy MM Bevolkingssamenstelling: Arabieren 90,3%, Koerden, ArmeniĂŤrs e.a. 9,7% MM Export: ruwe olie, mineralen, petroleumproducten, katoenvezel, fruit, groenten, textiel, kleding, vlees en levende dieren, tarwe
Vruchtbare Sikkel MM Dat SyriĂŤ in een broeihaard
van allerlei tegengestelde bewegingen ligt, houdt toeristen al een tijd niet meer tegen om het land met andere ogen te bekijken en het als een fantastische reisbestemming te zien. Naast hoofdstad Damascus die beschouwd wordt als oudste constant bewoonde stad ter wereld zijn Aleppo, Palmyra en Bosra steden met een enorm historisch erfgoed. Er zijn ook
“Antwerpen is als een mozaĂŻekâ€?
MM
“Ik heb vrede in mezelf en dat wens ik iedereen toe�
Naar de Meir om te genieten van de nieuwe omgeving, naar de Handelstraat om de oude sfeer van Damascus op te roepen. En zin in vakantie? Dat kan. Tussen het groen van Linkeroever of tussen de Franstaligen in Brussel. Zo bouwde Monier Marina (40) zijn leven in Antwerpen op. “Ik kom uit oud-Damascus, waar alle huizen er hetzelfde uitzien. In Antwerpen is elk gebouw anders. Als in een mozaĂŻek. Dat vind ik enorm fascinerend.â€?
“Ik kijk op eenzelfde manier naar de mensen. Wanneer ik op de Meir loop, zoom ik als een camera in op de ogen en de vorm van het gezicht. Ik heb nog nooit zo veel nationaliteiten samen gezien.â€? Goudsmid Monier Marina (40) waagde 3,5 jaar geleden de sprong in het duister, naar een onbekend leven in BelgiĂŤ. Hij had hier geen familie en geen achtergrond en moest van nul beginnen. “Ik moest eerst Nederlandse les volgen voor ik verder kon met mijn leven en werk. Voor ik naar het Centrum Voor Volwassenenonderwijs ben gegaan, heb ik twee cursussen aan de Universiteit Antwerpen gevolgd, maar dat was een beetje duur. Nu zit ik in niveau 3.1.â€? M
296 SyriĂŤrs wonen in Antwerpen
“Ik heb vooral veel en goed leren spreken door mee te vergaderen met ‘Klant aan het woord’ van het OCMW en door contacten met het Bijbelhuis, waar ik elke zondag tijdens de Nederlandse dienst de preek synchroon vertaal voor de Arabisch sprekenden.â€? “Ik heb al verscheidene keren geprobeerd om een job te hebben, maar telkens was mijn taal nog niet goed genoeg. Nu denk ik dat ik binnen enkele weken bij het OCMW kan starten.â€? “De kans om een eerste werkervaring op te doen, is van onschatbare waarde. Het betekent dat er iemand achter je staat terwijl je al doende leert over de job, maar vooral over leven in BelgiĂŤ.â€? “Ik heb mijn voorkeur duidelijk gemaakt voor administratief werk. Daarna heb ik al wat andere plannen.â€? “Ik ben mijn hele leven zelfstandige goudsmid geweest en zou dat graag voortzetten. Maar ik weet dat
monier marina goudsmid
je als nieuweling niet zomaar binnengeraakt in de goudsmidgemeenschap in Antwerpen. Wat het precies wordt, is dus nog niet beslist. Ik wil vooral opnieuw een eigen zaak en heb daarvoor al een cursus bedrijfsbeheer gevolgd. “Ik mik op een rustig leven. Grote kinderdromen heb ik niet meer. Vrede in mijzelf heb ik door Jezus en dat wens ik iedereen toe.�
Monier Marina: “Ik maak mezelf vaak wijs dat ik geen veertig, maar drie jaar ben.�
Damascus in Antwerpen M M “Ik heb hier een nieuw
leven opgebouwd. Ik vertel mezelf vaak dat ik geen veertig, maar drie jaar ben. Als ik even op vakantie wil, ga ik in de natuur op Linkeroever wandelen, of in de straten van Brussel. Tussen de Franstaligen heb ik het gevoel dat ik in het buitenland ben. Als ik mijn thuisstad Damascus mis, ga ik naar de Handelstraat. Daar leeft wat op straat. Uitgestalde winkels, mensen die thee drinken. Het geeft me bijna het gevoel dat ik in mijn
eigen stad loop. Ik heb ook een Irakese winkel gevonden die producten uit SyriÍ inkoopt. Koekjes en zo. Specialiteiten uit Damascus. Iedereen beweert dezelfde koekjes te hebben, maar dat is niet waar. In deze koekjes zit echt iets speciaals. Ik kook ook graag Syrisch en kan het goed. Maar ik beperk me meestal tot de gemakkelijke gerechten. Ik weet nog hoe mijn moeder vroeger uren werkte aan gevulde druivenbladeren, waarna de kinderen ze in 10 minuten opaten.�
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 3 december 2009
tal van archeologische sites, kruisvaardersburchten en andere steden en dorpen die heel wat rijkdom in handen houden. MM Syrië behoort tot de Vruchtbare Sikkel, het gebied in het Midden-Oosten tussen de Eufraat en de Tigris. Het gebied omvat delen van het huidige Israël, de Palestijnse Autoriteit, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije. Het is algemeen aangenomen dat hier de landbouw is ontstaan. Archeologen hebben met koolstofdateringen van emmertarwe het vermoedelijke begin kunnen vaststellen op
8.500 v.C. Landbouwgebieden in andere delen van de wereld ontwikkelden zich pas later. MM Door de natuurlijke aanwezigheid van emmertarwe en de regelmatige regenval was het gebied van de Vruchtbare Sikkel geschikt voor landbouw. Zaaizaad kon worden geselecteerd en meegenomen naar de wijdere omgeving. Dit leidde rond 7.000 v.Chr. tot de neolithische revolutie. De daaropvolgende bevolkingstoename zorgde voor kolonisatie van gebieden als het Oude Griekenland en de Balkan, waar emmerkoren niet spontaan
voorkwam en waar tot dan enkel rondtrekkende jagers-verzamelaars actief waren. Bij het bereiken van eilanden als de Cycladen, Santorini, Kreta en Cyprus speelde de haven Ugarit een sleutelrol. Dat het eerste bekende alfabet ter wereld is aangetroffen in deze stad aan de Syrische kust, versterkt de positie van Syrië als ‘Wieg der beschaving’. MM Huidig president Bashar al-Assad nam de fakkel over van zijn vader Hafez al-Assad na diens dood in 2000. Die had op zijn beurt de macht veroverd in 1970 tijdens een geweldloze
coup en bracht politieke stabiliteit na enkele decennia officiële onafhankelijkheid. Zowel vader als zoon zijn lid van de Socialistische Ba’ath Partij en behoren tot de Alawitische minderheid. MM De periode voor de al-Assads werd tussen de Eerste Wereldoorlog en de onafhankelijkheid in 1946 gedomineerd door de Fransen. Na de onafhankelijksverklaring kende Syrië een reeks militaire coups en een vereniging met Egypte onder de naam Verenigde Arabische Republiek (VAR). De VAR hield 2,5 jaar stand tot september 1961. In 1963
“Ik zou wel dagen van 48 uur willen” Sinds een jaar mag Armin Milkon (38) zich de nieuwe herder van ’t Onschuldig Schaep noemen. Het verhaal van een leven vol symboliek.
Op zijn negende was Armin de enige uit Syrië die naar de middelbare school in het patriarchaat van Libanon mocht. Met zijn goede stem, juiste lengte en uitstekend muzikaal gehoor was hij de geschikte kandidaat om tot priester te worden opgeleid. “In onze orthodox christelijke kerk mogen priesters getrouwd zijn. Dat mag sinds enkele jaren ook voor katholieke priesters”, weet Armin. “Die regel geldt wel enkel in het MiddenOosten. In ieder geval, ik moest trouwen voor ik werd benoemd als priester. Dus ging ik na mijn studies op zoek in mijn geboortestad in Syrië. Maar dat wilde niet lukken.” “Voor een meisje in het MiddenOosten is het niet simpel om de vrouw van een priester te zijn. Het betekent dat ze zich heel sober moet kleden en niet kan uitgaan.” “Op een nacht had mijn moeder een droom over een verloren schaap in de stad Aleppo. Voor haar was dit het teken dat mijn toekomstige vrouw in Aleppo woonde. Niet lang daarna trok ik dus met haar en mijn twee zussen naar de stad en vond ik er inderdaad mijn echtgenote.” M
MM
“Ik moest getrouwd zijn voor ik priester werd benoemd. Ik ging op zoek in mijn geboortestad, maar dat wilde niet lukken” armin milkon priester-restauranthouder
Na een benoeming als priester in Syrië, werd Armin uitgenodigd om zijn taak als herder van het volk op te nemen in Libanon. In 1996 verhuisde het gezin, met twee kleine kinderen, naar België. “Na enkele jaren als priester in het Midden-Oosten wilde ik Libanon verlaten om hier vrijwillige priester te worden”, aldus Armin. “Ik wilde mij meer concentreren op mijn familie en zelf meer vrijheid hebben. Nu ga ik enkele keren per maand naar Nederland en Duitsland om een dienst te doen.” “Ik heb wel eens de vraag gekregen om mij definitief in Duitsland te vestigen, maar ik kan België niet verlaten. Door de oprichting van de vzw Liost (Licht uit het Midden-Oosten ) in mijn beginjaren, verzamelde ik de christenen van het Midden-Oosten en legde ik erg veel contacten met hen en met andere verenigingen. Dit netwerk is één reden om niet weg te willen, maar er is meer.” “Terwijl ik mijn eerste zaak, een computerwinkel, had, kwam ik als klant in ’t Onschuldig Schaep. De bijbelse symboliek van deze naam sprak mij toen al aan. Ik dacht: als deze zaak ooit verkocht wordt, ben ik kandidaat. Toen dat gebeurde, was het voor mij logisch om de naam te behouden. Ik noemde mezelf de nieuwe herder. Vorig jaar in september ging de zaak open als taverne met Belgische snacks. Vorige maand breidden we uit met Syrische specialiteiten.” “Dat is nog niet alles. Ik heb ook nog een Armeense snackbar in de Offerandestraat - mijn grootouders kwamen uit Armenië - en ik heb een halftijdse job als administratief bediende bij een sleutelmaker én ik verdeel voice-over IP.” “Genoeg? Nee hoor. Ik spreek negen talen en speel zeven oosterse instrumenten. Op het kerstfeest dat ik met mijn familie organiseer, treed ik samen met mijn kinderen op”, zegt de man geamuseerd. “Geef mij dus maar dagen van 48 uur.” Een herder die zijn schaapjes op het droge heeft.
kwam de Ba’ath-partij na een staatsgreep aan de macht. Onrustige tijden duurden voort tot Hafez al-Assad in 1970 de militaire dictatuur uitriep en staatshoofd werd tot zijn dood in 2000. MM De grondwet garandeert vrijheid van meningsuiting, godsdienst- en persoonlijke vrijheid. In de praktijk is Syrië nog een dictatuur. Prioriteiten in het buitenlands beleid zijn de herovering van de Golanhoogten op Israël, een oplossing voor het IsraëlischPalestijnse conflict en het vergroten van de invloed in Libanon.
Recept
Mtabbal (salade met aubergine)
Ingrediënten (voor 4 personen)
Salade: M 2 aubergines, gegrild M 5 el tahine (sesampasta) M 1/2 citroen M 1 grote teen look M zout naar smaak M 3 el yoghurt Topping: M verse peterselie M paprikapoeder M olijfolie M granaatappelpitjes Bereiding
MM Prik wat gaatjes in de aubergi-
In ’t Onschuldig Schaep kan je Syrische en Libanese gerechten ontdekken. Inzet: Armin Milkon.
Syrische specialiteiten in ’t Onschuldig Schaep M M Op de eerste verdieping van
’t Onschuldig Schaep kan je sinds een kleine maand Syrische en Libanese gerechten ontdekken. Tussen de voorgerechten staat een hele reeks oude bekenden als humus (gemalen kikkererwten), warak anab (druivenbladeren gevuld met rijst en gehakt) en taboeleh (salade met tarwekorrels, tomaat en munt). Maar ook hun verre neefjes mhammara (pikante paprikapasta met walnoten en granaatappeldressing), martadela bl’ Festak (gebakken tartaar gemengd met pistache en kruiden) en kebdet djaadj (gebakken kippenlever
met citroen en uien) behoren tot de mogelijkheden. Om een verse bereiding tot in de puntjes toe te laten, bestel je hoofdgerechten als mahshie (gevulde paprika, aubergine, tomaat en courgette, geserveerd met yoghurt), en kebbe labanieye (gevuld deeg van tarwe en gemalen rund) best drie dagen op voorhand. Het volledige menu vind je daarom op de website. Vaak zijn er zelfs videootjes van de hoofd- en grillgerechten. De die-hards die zweren bij biefstukfriet vinden naast deze exotische opties ook Belgische gerechten op de kaart.
nes en leg ze in de oven (200 graden), tot het vel gebarsten is of tot ze goed gegrild zijn. MM Laat de groente schrikken in koud water voor je ze ontvelt. MM Doe vervolgens de aubergines in een grote kom en plet het vlees met een vork. MM Voeg de rest van de ingrediënten toe. MM Roer alles door elkaar. MM Dresseer op een groot plat bord. MM Versier met een cirkel olijfolie, peterselie, paprikapoeder en granaatappelpitjes.
Tip Snij een verse granaatappel in vier stukken. Neem een kwart, rek het wat uit en houd het dan in de hand met de schil naar boven over een bord. Klop op de schil met een vork tot de pitjes er vanzelf uitvallen.
Restaurant Onschuldig Schaep, Justitiestraat 85, 2018 Antwerpen, 03-257.74.39, 0486-89.57.29 www.hetonschuldigschaep.be
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 3 december 2009
Cijfers ,";",)45"/ W BOB 'FSH B Z S B 4ZS %
0&;#&,*45"/
4V S
PC LI
%VTIBOCF ,VMPC
"N V %B
$)*/"
(IBSN
5"%;+*,*45"/ #B
OH SU B
2VSHIPOUFQQB
Armste ex-Sovjetstaat
;BSBGTIPO
1BOKBLFOU
7B LIT I
Tadzjikistan
,*3(*;45"/
,IVKBOE
MM Officieel: Republiek van
Tadzjikistan MM Hoofdstad: Dushanbe MM Regeringsvorm: unitaire presidentiële republiek MM Staatshoofd: president Emomalii Rahmon MM Regeringshoofd: premier Mahmadsaid Ubaydulloyev MM Religie: overwegend moslim: 95% soenniet en 3% sjiiet, overi-
BMMFJ
1B OK
45% leeft onder armoedegrens
1BOK
,IPSVHI
.VSH
.VSHIPC IPC
*34 1".
OK 1B
SZB
"'()"/*45"/ ¥ (3"1)*$ /&84
1",*45"/
ge 2% is Joods en Russischorthodox christen MM Oppervlakte: 143.100 km² MM Inwoners: 7.349.145 (schatting 2009) MM Munteenheid: somoni MM Landscode internet: .tj MM Landcode telefoon: +992 MM Belangrijkste exportproducten: katoen en aluminium HP Natuurlijke rijkdommen: in beperkte mate goud, zilver, uranium, wolfraam MM Plaats op lijst rijkste landen: 122/177
LN
“We voelen ons rijk als we samen kunnen eten en praten” Tadzjikistan? U hebt er wellicht ooit van gehoord, maar deze Centraal-Aziatische bergstaat roept toch meer vragen dan antwoorden op. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie belandde Tadzjikistan in een burgeroorlog. Na afloop bleef het land achter als één van de meest berooide oud-Sovjetstaten. Maar het land heeft een plan: “Met waterkrachtcentrales willen we een voorbeeld voor onze regio worden”, zegt ambassadeur Saymumin Yatimov. Het aantal Tadzjieken in België is beperkt. Verlaten ze hun heimat, dan gaan Tadzjieken meestal in de buurlanden werken. Een Tadzjiek die wel z’n land tijdelijk omruilde voor het onze, is ambassadeur Saymumin Yatimov.
“Ons ambassadegebouw in Brussel is het eerste dat Tadzjikistan zelf kocht”, vertelt Yatimov in zijn bureau in Elsene, vlakbij andere ambassades maar vooral binnen het bereik van Europese instanties. Yatimov is hier om relaties aan te knopen. Bedoeling is om in Tadzjikistan een stabiele economie uit te bouwen. “België zou hiervoor een interessante partner zijn.” Tadzjikistan bestaat al sinds de negende eeuw. Nadat het eeuwenlang was overheerst door allerlei stammen, werd het in 1920 onderdeel van de Sovjet-Unie. In die unie kreeg het bergachtige Tadzjikistan met z’n vele bergstromen de functie van waterreservoir voor de omliggende landbouwstaten. Uit die tijd dateren de plannen voor waterkrachtcentrales. Door die met buitenlands geld te realiseren, wil Tadzjikistan, vandaag nog steeds de armste ex-Sovjetstaat, z’n noodleidende economie uit het slop halen. “Tadzjikistan heeft een maximaal potentieel van 7.200 megawatt. Genoeg om Centraal-Azië driemaal energie te verschaffen. In plaats van energie aan te kopen en in de winter met pannes te kampen, zouden we onze economie kunnen bouwen op energie-export”, legt ambassadeur Yatimov uit. M
Tolerante islam Sinds 1992, het jaar waarin een burgeroorlog uitbrak, wordt Tadzjikistan geleid door Emomalii Rahmon. Drie jaar geleden werd hij
opnieuw voor een 7-jarige termijn verkozen als president. Die verkiezingen werden geboycot door de oppositie. Ook het Westen en mensenrechtenorganisaties hebben kritiek geuit op de te traag vorderende hervormingen. “Je moet begrijpen dat we uit een verschrikkelijke burgeroorlog komen”, zegt Yatimov. “In 1997 hebben we vrede kunnen brengen.
MM
“Tadzjikistan kent godsdienstvrijheid maar er is controle door de staat zodat extremisten de stabiliteit niet verstoren” saymumin yatimov ambassadeur
Die willen we bewaren door zeer voorzichtig te hervormen. De mensen willen een stabiel en rustig land. Maar de hervormingen komen er. Zo heeft president Rahmon begin dit jaar een ombudsman aangesteld.” Tadzjikistan is een moslimland - 98% is moslim - maar is tevens een seculiere staat. “Dat is een erfenis van het Sovjetverleden, maar de gruwelen van de burgeroorlog, die werd aangestookt door moslimextremisten, hebben nogmaals het belang van een seculiere staat bewezen. Tadzjikistan kent godsdienstvrijheid, maar met controle door de staat zodat pogingen van extremisten om de stabiliteit te vestoren verhinderd kunnen worden. In Tadzjikistan belijden we al jaren een tolerante vorm van de islam.” Gastvrijheid In reisgidsen worden Tadzjieken steevast omschreven als gastvrij. De ambassadeur beaamt dat volmondig. “Arriveert een reiziger rond het middaguur in een dorp, dan wordt die binnengeroepen om mee te eten, zelfs al hebben de mensen alleen maar brood in huis. Dat zit in onze natuur. Tadzjieken mogen dan niet rijk zijn, als ze samen rond tafel kunnen zitten en samen eten en praten, dan voelen ze zich rijk.” Hoe ambassadeur Yatimov in België terechtkwam? “Ik was onder meer de rechterhand van onze ambassadeur in Iran. Ik ben heel erg vereerd om Tadzjikistan in Brussel te vertegenwoordigen.” “Met mijn gezin leef ik in een eenvoudig appartement. Onze kinderen gaan hier naar school. We zijn al verscheidene keren in Antwerpen geweest. Een boeiende stad. Je merkt meteen dat je in een havenstad bent met al die verschillende mensen en invloeden.”
10
Tadzjieken wonen in Antwerpen Saymumin Yatimov: “We willen de vrede bewaren door zeer voorzichtig te hervormen.”
Mensenrechten M M Organisaties als Amnesty
International wijzen er op dat er nog steeds problemen zijn met de mensenrechten in Tadzjikistan. Vooral huiselijk en seksueel geweld tegen vrouwen is een aanhoudend probleem. Verder meldt het jaarrapport voor 2009 dat leden van religieuze minderheden steeds meer onder druk stonden van de autoriteiten. Honderden mensen kregen te maken met gedwongen uitzettingen en ontheemding.
Volgende week:
Taiwan Tanzania Thailand Togo