Kutaisi_1

Page 1

imogzaureT T quTa qquTaissa uTaiss uTa i a da da iimereTSi m r mereTSi imereTi imereTi dasavleT saqarTvelos erT-erTi istoriul-geografiuli mxarea, misi mTavari qalaqia quTaisi. geografia imereTi zemo da qvemo imereTad iyofa. CrdiloeTidan SemosazRvrulia lixis qediT, dasavleTiT mas mdinare cxeniswyali esazRvreba, misgan CrdiloeTiT kavkasionis qedi, xolo samxreTiT fersaTis anu mesxeTis mTebi mdebareobs. imereTis dablobis lanSaftebi kolxuri mcenareulobiTaa dafaruli. imereTis tyeebi mdidaria cxovelebiTa da frinvelebiT. imereTis didi qalaqebi da dasaxlebebia: quTaisi, zestafoni, samtredia, saCxere, WiaTura, xoni, vani, baRdaTi, wyaltubo, varcixe, xaragauli, Sorapani, kulaSi, Terjola, tyibuli da mravali sofeli. imereTze gamavali mdinareebia: Zirula, Cxerimela, yvirila, rikoTula da sxva. hava/klimati imereTis dablobi kolxeTis dablobis aRmosavleT nawils warmoadgens. aq zRvis subtropikuli havaa gavrcelebuli. icis rbili, Tbili zamTari da cxeli zafxuli. haeris wlis saSualo temperatura 11-15 C gradusia. naleqi weliwadSi 1300180 mm-s aRwevs. zemo imereTis hava zRvis notio subtropikulia, icis SedarebiT civi da uxvnaleqiani zamTari. istoria imereTis teritoriaze Zv.w. XIII s-Si kolxur tomTa didi gaerTianeba arsebobda. mogvianebiT aq adrindeli klasobrivi qarTuli saxelmwifo warmoiqmna. misi saxeli Ð ÒkolxiÓ pirvelad aRmosavlur wyaroebSi Zv.w. XII-XI ss-Si ixsenieba. ÒkolxaÓ rogorc igi Zv.w. VIII saukunis urartul wyaroebSia naxsenebi, Zlieri, mdidari samefo iyo, romelic urartusa da diaoxis samefoebs gamudmebiT ebrZoda. es kolxas aRmavlobis xana iyo, roca misi gavlena vrceldeboda aRmosavleT zRvispireTze. kolxas dacemis Semdeg, Zv.w. VII-VI saukuneSi, dasavleT saqarTvelos teritoriaze Camoyalibda Zlieri da damaukidebeli, mTel antikur samyaroSi kargad cnobili, kolxeTis samefo. swored kolxeTSi imogzaures argonavtebma oqros sawmisis mosapoveblad. miTidan Cans, rom uZveles kolxur samefoSi maRal doneze iyo ganviTarebuli metalurgia, samiwaTmoqmedo kultura, mevenaxeoba-meRvineoba, gemTmSenebloba, zRvaosnoba da medicina. gansakuTrebiT ganTqmuli iyo kolxeTis oqro, amitom Tavad kolxeTi berZnul wyaroebSi ÒoqromravaliÓ 1


imogzaureT iimo mog mo gza gz zaaur z uure rreeT qquTaissa uTa Tais Ta iiss ss s sa ddaa iimereTSi meeerreeT m mer eTS TSi T qveynis saxeliT iyo cnobili. Zv.w. VI-IV ss-Si aq iWreboda vercxlis fuli, kolxuri TeTri. kolxeTze mravali savaWro gza gadioda. strabonis cnobiT, mdinare fazisze 120 xidi arsebobda. Zv.w. VI-III s-Si kolxeTi meore qarTuli saxelmwifos, iberiis, gavlenis qveS moeqca. Semdeg igi pontos mefem daipyro. I s-Si kolxeTis samefos adgilze axali qarTuli saxelmwifoebrivi erTeuli Ð egrisis samefo warmoiqmna (lazika), romelic male moeqca romis imperiis gavlenis qveS. egrisis samefos dasapyrobad berZnebi da sparselebi erTmaneTs edavebodnen. VIII s-is dasawyisSi, egrisis winaaRmdeg arabma sardalma murvanyrum ilaSqra da daarbia. Semdeg imereTi kvlav saqarTvelos cxovrebis centrSi moeqca. VIII s-dan quTaisi jer dasavleT saqarTvelos dedaqalaqi, X-XII ss-Si ki sruliad saqarTvelos dedaqalaqi gaxda. imereTis oqros xana swored am periods ukavSirdeba. am dros aSenda qarTuli xuroTmoZRvrebis araCveulebrivi nimuSebi: bagratis taZari da gelaTis samonastro kompleqsi. orive Zegli msoflios kulturuli memkvidreobis nimuSadaa gamocxadebuli. XV s-Si, saqarTvelos feodaluri monarqiis daSlis Semdeg, imereTi calke feodalur saxelmwifod Ð imereTis samefod Camoyalibda. uzenaesi xelisufali mefe iyo, samefo karze arsebobda ÒdarbaziÓanu saxelmwifo sabWo. quTaisma mravaljer miaRwia aRmavlobas da aseve mravaljer iqna aoxrebuli Tavisi simdidris da strategiuli mdebareobis gamo. saukuneebis ganmavlobaSi quTaisi kulturul da saganmanaTleblo centrs warmoadgenda. sabWoTa periodSi quTaisi saqarTvelos erT-erTi udidesi samrewvelo centri iyo. dResdReobiT quTaisi saqarTvelos sididiT meore qalaqia. quTaisi msoflios erT-erTi uZvelesi, antikuri qalaqia. miTologiuri wyaroebis mixedviT, misi asaki 3500 wliT ganisazRvreba. miTi argonavtebis Sesaxeb imereTsa da quTaissac ukavSirdeba, romelic uZveles droSi legendaruli kolxeTis samefos nawili iyo. mefe aietis qalaqs maSin ÒkutaiaÓ (quTaisi) ewodeboda. uZvelesi kulturis kerebi aRmoCenilia imereTis mTel teritoriaze: quTaisSi, vanSi, geguTSi, varcixeSi (rofoholisi), SorapanSi, TerjolaSi, xaragaulsa da sxv. xelsayreli geografiuli mdebareobis gamo am dasaxlebebs strategiuli ekonomikur-politikuri mniSneloba hqondaT. aq gadioda didi savaWro gzebi, maT Soris abreSumis gza, rac xels uwyobda kulturisa da vaWrobis ganviTarebas. arqeologiuri gaTxrebis Sedegad adastureben, rom imereTSi pirvelyofil adamians qveda paleoliTis xanaSi ucxovria. yvelaze saintereso vanis naqalaqaria. vani uZvelesi kolxeTis samefos erT-erT mniSnelovan dasayrdens warmoadgenda. vanSi antikuri qalaqis tipis dasaxleba ganviTarda. igi mefe aietis erT-erT SesaZlo qalaqadaa dasaxelebuli (sxvadasxva mosazrebiT, aietis qalaqi Tanamedrove quTaisi, vani an foTi iyo). erT-erTi versiis Tanaxmad, vani strabonis mier naxsenebi qalRmerT levkoTeas qalaqi iyo. vani Zv.w. VIII-VII saukuneebSi 2

iimogzaureT mo ogza g ure reeT qquTaissa uT uuTa Taaiis iss ss s sa da iimereTSi meer mer m mereTS ereTSi eTSi eTS ukve arsebobda. amave periodiT TariRdeba aq aRmoCenili keramikuli masala. vanis aRmavloba or periods moicavs: Zv.w. VI-IV da III-I ss. Zv.w. VI-IV ss-Si vani kolxeTis samefos erT-erTi administraciuli centri da mmarTveli fenis rezidencia iyo. amas mowmobs xis sakulto da sacxovrebeli nagebobebi, mdidruli samarxebi. amjamad vanSi muzeumi da qalaqis nangrevebia. koltura da tradicia imereTi gamoirCeva maRalganviTarebuli sulieri, sameurneo da materialuri kulturiT. imereTSi ganviTarebulia mevenaxeoba, memindvreoba, mesaqonleoba, mefrinveleoba, mefutkreoba, rZis produqtebis warmoeba, mebaReoba. soflis meurneobaSi gansakuTrebuli mniSneloba mevenaxeobas , mesimindeobasa da mexileobas eniWeboda. xarobda vazis unikaluri jiSebic. vazis gaSeneba imereTSi uxsovar droSi daiwyes. qeifi, lxini da drostareba imerlebis cxovrebis ganuyreli nawilia, xolo simRera Ð imeruli sufris Tanxlebi atributi. qalaquri simRerebis tradicia da gitaris TanxlebiT simRerebis Sesruleba imereTidan modis. imereTSi dResac, lxinis dros, mRerian xalxur mravalxmian, lirikul da saxumaro simRerebs. imereTis eTnografiul yofaSi Semoinaxa xalxuri religiuri ritualebi da wes-Cveulebebi. imereTSi erT-erTi yvelaze popularuli dResaswauli axali weli iyo. imerlebi mSeneblobis ostatobiT da daxvewili gemovnebiT gamoirCevian. imereTis soflebSi Zalian STambeWdavia mTliani kar-midamo, romlis dagegmvis tradicia Taobidan Taobas gadaecemoda. sacxovrebeli saxli ezos centrSi dgas, aivani ki mzisken aris miqceuli. saxlebi erT an orsarTuliania. Zveli saxlebi kramitiT aris gadaxuruli da moCuqurTmebuli aivnebi amSvenebT. uaRresad koloritulia soflis orRobeebi, amoSenebuli wyaroebi, movlili ezoebi, xis aivnebiani da buxriani saxlebi, samzareulod gankuTvnili patara nagebobebi, marnebi da sasimindeebi. imereTis mebuxreebi ganTqmulebi iyvnen mTel saqarTveloSi, maT qveynis sxvadasxva kuTxeSi iwvevdnen buxris asaSeneblad. TiToeul maTgans Tavisi stili da meTodi hqonda. imereTis soflebs gansakuTrebuli xibli da koloriti axasiaTebs. erTi aseTi sofeli axani, romelic zekaris uReltexilTan axlos mdebareobs. xanSi meore aTaswleuliT daTariRebuli arqeologiuri masalac aris aRmoCenili, aqvea wm. giorgis eklesia. xanze Zveli savaWro gza gadioda, ramac xanelTa tradiciul yofaze sxvadasxva kulturis gavlena ganapiroba. am kulturis zogierTma elementma dRemde moaRwia.am mxriv sainteresoa xanSi SemorCenili imereTis tradiciuli arqiteqturisaTvis ucxo Ð darbazul-erdoiani saxlebi, romlebic imerul oda saxlebTan erTad gvxvdeba am sofelSi. xanSi TiToeuli quCa iq mcxovrebi gvaris saxels atarebda. miuxedavad imisa, rom xanSi mTiani reliefia, aq mainc vazis misdeven mevenaxeobas. gavrcelebuli iyo maRlari da dablari 3


imogzaureT quTa quTaissa uTaissa ddaa imer iimereTSi mereT eTS TSii TS jiSebi, maT Soris iseTi unikaluri, rogoricaa aladasturi, Cxaveri, ZvelSavi da sxv. aq mefutkreobac kargad yofila ganviTarebuli. gansakuTrebulad fasobda tyis futkris Tafli. saukuneebis manZilze sofels araerTi ngreva da aoxreba ganucdia. magram erTxel dacemuli yovelTvis axerxebda aRorZinebas. sofeli qoreTi saCxeridan 16 km-is daSorebiT mdebareobs. sofeli da misi mimdebare teritoria uZvelesi droidan yofila dasaxlebuli. qoreTis teritoriaze brinjaos xanis 2 yorRanuli samarxia aRmoCenili. samarxebi uSualod qvayrilSi iyo moTavsebuli. samarxebSi liTonis oqromWedlurad gaformebuli iaraRi, samkaulebi da keramikuli nivTebi aRmoCnda. es sofeli gansakuTrebiT sainteresoa marnebis simravliT da vazis moSenebis kulturiT. XIX s-Si adgilobrivi gvarebi gaerTianebulan da Rvinis warmoeba erTad gadauwyvetiaT. dResac, soflis erT ubanSi, aTamde Zveli, kramitiT gadaxuruli marania Semonaxuli, Tavisi sawnaxelebiT, ToneebiT, qvevrebiT da Rvinis mosavlelad saWiro inventariT. am sofelSi misvlisTanave, Zveli eTnografiuli yofa cocxldeba da Semdeg imeruli sufriT sruldeba. qoreTSi ori eklesia mdebareobs. erTi borcvze dgas, romelic winaqristianuli periodis warmarTuli salocavis adgilze augiaT. meoreÐ X s-is RvTaebis eklesia soflis SesasvlelTan mdebareobs. darbazuli eklesiis sakurTxeveli erTi safexuriT amaRlebulia, samxreTdasavleTiT ki mTel sigrZeze karibWe aqvs miSenebuli. sufTad Tlili qvis kedlebi moCuqurTmebulia. SroSa meTuneobis uZvelesi keraa saqarTveloSi. am sofelSi odiTganve Tixis araCveulebriv nimuSebs amzadeben. mwiri da soflis meurneobisTvis gamousadegari wiTeli miwa, aqaurebisTvis namdvili simdidris sabadoa. Tixa soflidan 4-5 km-is moSorebiT tyeSi moipoveba. TiToeuli nivTis dasamzadeblad, WurWeli iqneba, Tone Tu qvevri, specialur miwas arCeven da zelen. aq meTuneobis tradicia da saidumlo yvela ojaxSi daculia da mamidan Svils memkvidreobiT gadaecema. SroSaSi XX s-is dasawyisSi qarxana aSenda, sadac keramikuli nawarmis qarxnuli wesiT damzadeba daiwyes, Tumca tradiciul, mamapapur meTodebs Tavisi damfasebeli hyavs. Seudarebelia Tixis ToneSi gamomcxvari SoTis puri, kecze Semwvari soko da kalmaxi. Rvinis Sesanaxi WurWeli Ð qvevri miwaSi ideba da grilad inaxavs Rvinos cxeli zafxulis pirobebSi, rac Rvinis Senaxvis vadas agrZelebs. aseve mosaxerxebelia sasmeli wylis grilad Senaxva Tixis doqSi. qarTul tradiciul sufraze mniSnelovani sadRegrZeloebis Sesma miRebulia gansakuTrebuli, ÒgansxvavebuliÓ, zogjer sakmaod simboluri sasmisebiT. aseT dros iyeneben Tixis fialebs, yanwebs, WinWilebs da kramitsac ki. sofel SroSaSi Tixis nawarmis didi bazroba. aq Tonisa da uzarmazari qvevrebis, qoTnebis, kecebis, doqebis, fialebis, yanwebis, sxvadasxva formisa 4

imogzaureT imo im mogza gz g zaaure z ur T qquTaissa ureT ur uuT T Taais iiss ssa d daa iimereTSi mereTSi mer eTS eT Si da zomis WinWilebis didi arCevania. samzareulo imerlebi saocrad stumarTmoyvare xalxia. aq mravalferovani kerZebiT umaspinZldebian stumars. kerZebSi nigozs iyeneben, rac araCveulebriv gemos aZlevs adgilze moyvanil produqts. imereTSi gansakuTrebuli kerZebi da sakvebia: xaWapuri, sacivi, Romi, mWadi, yveli, puri, mwvanileuli, lobio, fxali, salaTebi, Tevzi, frinvelis, saqonlis da Roris xorcis kerZebis mravalsaxeoba, bostneuli, Tafli, xili, Ciri, muraba da sxv. imerlebs gansakuTrebulad uyvarT mayvlisa da mkuxe yurZnis (isrimis) wvenSi, e.w. isrimmayvalSi, Cadebuli Semwvari wiwila. kerZebis umravlesoba Tixis WurWelSi mzaddeboda da mwvanileuliT iyo gaformebuli. kulturuli memkvidreoba / arqiteqtura ubisa ubisas taZari qarTuli monumenturi ferweris erT-erTi yvelaze mniSnelovani Zeglia. kompleqsi Sedgeba erTnaviani bazilikisa da koSkisagan. aqvea samonastro SenobaTa nangrevebi. wminda giorgis saxelobis bazilika agebulia IX s-Si, 826 wels grigol xanZTelis mier. aRmosavleTiT mdebare sacxovrebeli koSki oTxsarTuliania, koSkis SigniT kibea ayvanili. koSkis samxreT kedelze moTavsebul warweraSi naTqvamia, rom koSki 1141 wels demetre daviTis Zis mefobis dros simon Wyondidelma aago da mSenebeli yofila mavriki. amave wels SekeTda Tavad taZaric. taZris interieri XIV saukuneSi mouxatavs damianes. damiane qarTveli mxatvari iyo, misi ferwera unikaluria. gelaTis samonastro kompleqsi gelaTis akademia da monasteri saqarTvelos mefe daviT IV aRmaSenebelma daaarsa. XII-XIII ss-Si gelaTi udides religiur, saganmanaTleblo, samecniero da filosofiur centrs warmoadgenda. aq moRvaweobda cnobili filosofosi ioane petriwi. akademiaSi geomentria, ariTmetika, musika, ritorika, gramatika, filosofia da astronomia iswavleboda. gelaTis daarseba saqarTvelos ekonomikur, politikur da kulturul aRmavlobas ukavSirdeba. aq mdebareobs RvTismSoblis saxelobis mTavari taZari, wminda giorgis eklesia, wminda nikolozis eklesia, samreklo, karibWe da akademiis Senoba. Zeglis ezo oTxi metri simaRlis galavniTaa SemozRuduli. RvTismSoblis taZari daviTis memkvidre demetre I-is mefobisas, 1130 wels, akurTxes. taZris kedlebi moxatulia freskebiT, romlebic XII-XVIII ss-iT TariRdeba. gansakuTrebiT aRsaniSnavia RvTismSoblis mozaikuri gamosaxuleba taZris interieris danarCeni nawilic moxatuli iyo. 1510 wels taZari Turqebma gadawves, magram 5


imogzaureT imogza imo gzaure ureT T quTa qquTaissa uTaiss issaa da da imer iimereTSi mereTS eTSii imave saukuneSi Tavidan mouxatavT. am periods ekuTvnis qtitorTa jgufuri portreti da maT Soris daviT aRmaSeneblis gamosaxuleba. gelaTis wm. giorgis saxelobis eklesia XIII s-Si augiaT. dazianebis Semdeg imereTis mefis, bagrat III-is, brZanebiT, 15101562 wlebSi, eklesia isev moxates da dedofalTa samarxad daadgines. wm. nikolozis eklesiac XIII s-iT TariRdeba. eklesia jvris formisaa, daSenebulia oTxi svetis Tavze. am eklesiaSi wirva-locva mxolod wm. nikoloz saswaulmoqmedis dRes sruldeboda. samreklo XIII s-Si aSenda. Senobis qveda nawilSi wyaro moedineba, xolo Sua nawilis patara oTaxs, savaraudod, sapyrobiled iyenebdnen. taZris samxreTiT, gelaTis mTavar SemosasvlelSi, mdebareobs daviT aRmaSeneblis saflavi. mefes surda, rom iseT adgilas daekrZalaT, sadac taZarSi momsvleli mis saflavze fexs dadgamda. amboben, rom daviTis saflavis qvis sigrZe mis aRnagobas da simaRles Seesabameba. TaRis Tavze im SenobaSi, sadac daviT IV dakrZales, freskebi dResac SemorCenilia. mefis saflavis win, kldeSi Casmuli, qalaq ganjis rginis kari hkidia. kari daviTis memkvidres, demetre I-s, ganjaze brwyinvale gamarjvebis niSnad mamis saflavTan Camoukidia. gelaTis saganZurSi mravali xelnaweri, religiuri reliqvia, Zvirfas liTonze Sesrulebuli Weduri da ferweruli xati inaxeboda. bagratis taZari bagratis taZari uqimerionis mTaze mdebareobs da amayad gadahyurebs mTel quTaiss da mdinare rions. antikuri xanidan, am adgilas kolxeTis mefeebis rezidencia da akropolisi iyo, romlis naSTebi arqeologiuri gaTxrebis Sedegad dResacaa SemorCenili. bagratis RvTismSoblis miZinebis taZris mSenebloba gaerTianebuli saqarTvelos pirveli mefis, bagrat II-is, saxels ukavSirdeba. bagrat mefem gaaerTiana qveyana , rogorc politikurad, aseve eklesiuradac, amitom taZars gaerTianebuli saqarTvelos simbolod miiCneven. CrdiloeT kedelze SemorCenili warwera gvamcnobs, rom taZris ageba 1003 wels dasrulebula: Òodes ganamtkica iataki qoronikoni iyo 223 Ó. warweraSi pirvelad vxvdebiT arabuli cifrebis gamoyenebis SemTxvevas. taZari jvar-gumbaTovania. dasavleTiT galerea mdebareobda, sadac wirva-locvisa da dResaswaulebis dros mefe-dedofali da didebulebi idgnen. sakurTxevlis orive mxares sadiakvne da samkveTlo mdebareobs. XI s-Si taZars samsarTuliani sacxovrebeli koSki miaSenes, Semdeg ki moCuqurTmebuli karibWeebi. taZris iataks, kedlebs 6

imogzaureT imogza imo gzaure ureT T quTa qquTaissa uTaiss issaa da da imer iimereTSi mereTS eTSii da kamarebs mozaika amkobda. samxreT karibWeSic SemorCenilia RvTismSoblis freskis kvali. XVII saukuneSi Turqebi Tavs daesxnen dasavleT saqarTvelos da 1691 wels taZari daangries. amjamad, Zveli CuqurTmebis aslebis mixedviT, aRdgenilia dasavleTis fasadis kedlis dekoracia. 1994 wlidan taZari iuneskos ZeglTa dacvis fondSi Sevida. mowameTa eklesiis saxeli ÒmowameTaÓ dakavSirebulia argveTis mTavrebTan, Zmeb daviT da konstantine mxeiZeebTan, romlebmac 720-730 ww-Si amboxeba moawyves arabebis winaaRmdeg. amboxeba marcxiT dasrulda da arabebma oriveni Seipyres. arabebi maT, rjulis Secvlis sanacvlod, patiebas hpirdebodnen, magram rwmena ver Seacvlevines, risTvisac sastikad awames da maTi gvamebi mdinareSi gadayares. mdinare wiTlad SeiReba da mas Semdeg am mdinares wyalwiTelas uwodeben. xalxma daviTisa da konstantines gvamebi iqve, amaRlebul adgilas, dakrZales, xolo eklesiam isini wmindanebad Seracxa. mogvianebiT, XI saukuneSi, mefe bagrat IV-em maT saflavTan jvargumbaTovani taZari aago. fasadebi sada, Sida interieri ki moxatuli yofila. kedlis mxatvrobis naSTi mxolod sakurTxevelSi SemorCa. aqvea samrekloc, romelic ufro gviandelia. sakurTxevelTan daviTisa da konstantines wminda nawilebi asvenia. Tqmulebis Tanaxmad, mowameTasa da gelaTs Soris saidumlo gvirabi gadioda, romlis meSveobiTac omianobis dros xalxi erTmaneTs ukavSirdeboda. mowameTa warmoadgenda auRebel simagres, radgan mas bunebrivad xelsayreli mdgomareoba hqonda: sami mxridan mas mdinare wyalwiTela akravs , xolo meoTxe mxares, gasasvlelSi galavani iyo agebuli. aqedan gamomdinare, es eklesia, omianobis dros, mosaxleobisTvis TavSesafris funqciasac asrulebda. mRvimevis samonastro kompleqsi mRvimevis monasteri sofel mRvimevSi mdebareobs. is sanaxevrod kldeSia gamokveTili da Znelad misadgomia. XIII s-is ornaviani taZari da XIII-XIV saukuneebis orsarTuliani samreklo Soridanac moCans. ZiriTadi eklesiis fasadebi Semkulia jvrebiTa da CuqurTmebiT. CrdiloeTis mxares SemorCenilia XIII s-is freskuli mxatvroba, samxreTis kedlis mxatvroba XIV s-Ti TariRdeba. mxatvrobis Zvel fenaze ikiTxeba eklesiis amSeneblis, raWis erisTavis ratis, misi meuRlisa da Zmebis portretebi. eklesiaSi Sesasvleli xis kari moCuqurTmebulia da xeze kveTis ostatobis unikaluri nimuSia. taZris kankelis xis kari Weduri firfitebiTaa Semkuli. taZarSi inaxeboda xelnawerebi da XI s-is Weduri 7


imogzaureT quTaiss quTaissa ss ssa s da imereTSi xatebi. eklesiis qveS grZeli gvirabia, romelic sayrdeni TaRebiTaa damagrebuli da xeobas ukavSirdeba. varcixe varcixe Ð Zvelad ÒvardcixedÓ wodebuli egrisis erT-erTi mniSnelovani qalaqi iyo. berZnul wyaroebSi pirvelad rodopolisis saxeliT moixsenieba. xelsayreli geografiuli mdebareobis gamo, varcixes strategiuli mniSneloba hqonda. varcixis teritoriaze savaWro gzebi gadioda. arqeologiuri gaTxrebis Sedegad aRmoCnda, IV-VI saukuneebiT daTariRebuli koSkebiani galavniT garSemortymuli cixe-qalaqis nangrevebi. Tavisi rbili klimatiT, lamazi xeobebiT da sanadiro adgilebiT, varcixe samefo gvaris da didebulTaTvis mimzidveli adgili iyo. Sua saukuneebiSi varcixe imereTis mefeTa erT-erT rezidenciad iqca. dResdReobiT SemorCenilia Zveli qalaqis naSTebi da mravali adgilobrivi da sxva qveynidan Semotanili keramika. qarTuli koniakis warmoeba varcixes da sarajiSvilebis gvars Ð qarTuli koniakis pirveli mwarmoeblebis ojaxs ukavSirdeba. aqve mdebareobs sarajiSvilebis XIX s-is sasaxle da koniakis Camosasxmeli patara qarxana. varcixesTan axlos mdebareobs geguTis, XII s-is, sasaxlis nangrevebi da Zveli sasaflao. kacxis sveti kacxis sveti qalaq WiaTurasTan mdebareobs, mdinareebis, kacxurisa da RviToris, xeobaSi. 40 metr simaRlis kldis baqanze ori eklesiaa aRmarTuli, sadac mxolod Tokis kibiT SeiZleba asvla. saqarTvelosTvis eklesiis aseTi mdebareoba ar iyo damaxasiaTebeli. aseT adgilebSi samlocveloebis agebas mkvlevarebi mesveteobas ukavSireben, romelic axlo aRmosavleTSi VI s-Si iyo gavrcelebuli. qristianul saqarTvelos ki siriisa da axlo aRmosavleTTan mWidro kulturuli urTierToba hqonda. savaraudod, kacxis sveti monofizit gandegilTa samyofeli iyo. uZvelesi eklesia V s-iT TariRdeba da adgilze mopovebuli qviT, mSraladaa nagebi. misi afsidi kldeSia gamokveTili. meore, VI saukunis eklesia, qvemodan aziduli, kargad gaTlili qviTaa nagebi. qveda sarTulSi ki kldeSi gamokveTili gamoukvlevi samarxia.

imogzaureT quTaissa da imereTSi ferdobebzea gadaSlili. misi ukiduresi CrdiloeT nawili geografiulad im adgils emTxveva, sadac aWara-imereTis qedi lixis qedSi gadadis. erovnul nakrZalSi kolxeTis, kavkasiis, wina aziisa da mcire aziisTvis damaxasiaTebeli mcenareuloba erTad aris warmodgenili. swored biomravalferovneba gansazRvravs erovnuli parkis unikalurobas. erovnuli parkis CrdiloeTis sazRvari zRvis donidan 1000 Ð 1800 metris simaRleze gadis da mdinare Cxerimelas marcxena sanapiros miuyveba. parki esazRvreba xaragaulis raionis soflebs: nuniss, zvares, varans, moliTs, mareliss, leRvans, sxliTs, farcxans da xidars. parkis am nawilSi umetesad kolxuri tipis tyis masivebia gavrcelebuli. aq binadroben mtacebeli ZuZumwovari da Cliqosani cxovelebi, agreTve iSviaTi frinvelebi. erovnuli parkis xaragaulis nawilSi mravali istoriuli Zeglia SemorCenili. maT Soris aRsaniSnavia Òrkinis jvariÓ-s mTa, romlis simaRle 2439 metrs aRwevs. es mTa saqarTveloSi qristianobis gavrcelebas ukavSirdeba. gadmocemis Tanaxmad, wminda mociqulebi andria pirvelwodebuli, svimon kananeli da mataTa saqarTveloSi RvTismSoblis davalebiT Semovidnen da xelTuqmneli xati SemoabrZanes. maTve aRumarTavT pirveli qristianuli xati. im adgilsa da mTas ki, romelzedac jvari idga, Òrkinis jvariÓ ewoda. saTaflias nakrZali saTafliis nakrZali quTaisis maxloblad, saTafliis mTaze mdebareobs. nakrZalSi iSviaTi geologiuri, paleontologiuri, speleologiuri, zoologiuri da botanikuri nimuSi arsebobs. misi saerTo farTobi 354 heqtaria, reliefi mTagoriania da TiTqmis mTlianad kolxuri tipis tyeebiTaa dafaruli. nakrZalis teritoriaze mravali karstuli mRvimea. yvelaze sasinteresoa samguralis serze mdebare ÒsaTafliis mRvime Ó. igi derefnuli tipisaa, ganStoebebiTa da darbazebiT, romelTaTvisac erTob lirikuli saxelebi daurqmeviaT: ÒgumbaTovaniÓ, ÒnaRvenTebis sasaflaoÓ da sxv. mRvime mdidaria stalaqtidebiT, stalagmitebiTa da fardebiT. misi saerTo sigrZe 600 metria. masSi patara mdinare miedineba, romelsac 30 milioni wlis manZilze gamoukveTavT mRvime. erT-erT darbazSi Waa, romelSic CanCqeri vardeba, fskerze ki patara tbaa. aqve aRmoCenilia dinozavris 200-mde nakvalevi, romlebic, or iarusad, kirqvazea aRbeWdili. CrdiloeTiT yvavilebiT dafaruli kldovani reliefia. am kldeSi futkris mravali ojaxi binadrobs. swored am futkrebis arsebobam ganapiroba, rom nakrZals da mRvimes ÒsaTafliaÓ ewoda. saTafliis mRvime keTilmowyobilia. nakrZalis teritoriaze ki funqcionirebs biospeleologiuri muzeumi.

daculi teritoriebi borjom-xaragaulis erovnuli parki borjom-xaragaulis erovnul parks ramdenime Sesasvleli aqvs. erT-erTi maTgani xaragaulis raionis sofel marelisSi mdebareobs. Tavad borjom-xaragaulis parki udidesia evropaSi. misi teritoria 76 000 heqtars aRemateba, rac saqarTvelos farTobis 1 %-s Seadgens. nakrZali aWara-imereTis qedis aRmosavleTis monakveTis CrdiloeT da samxreT

ajameTis nakrZali ajameTis nakrZali sainteresoa Tavisi mravalferovani mcenareebiT, gareuli frinvelebiTa da cxovelebiT. istoriul wyaroebSi ajameTi pirvelad moixsenieba mefe daviT aRmaSeneblis istorikosis mier, me-11 saukunis meore naxevarSi, rogorc sanadiro adgili. vaxuStis cnobiT, ÒajameTi ars sanadiro mefeTa, aRvsili did-mcireTa nadirTaÓ.

8

9


imogzaureT quTaissa da imereTSi quTaisis sastumroebi sastumro Òbagrati1003Ó mis.: akaki wereTlis II Cixi 2 a tel.: +995 431 255 555 +995 431 249 188 mob.: +995 591 229 393 e-mail: info@bagrati1003.ge www. bagrati1003.ge

sastumro ÒluqsiÓ mis.: gugunavas q.20 tel.: +995 555 340 760 sastumro ÒoazisiÓ mis.: broses q.9 tel.: +995 431 253 156 mob.: +995 555 526 506 e-mail: kutaisi2008@rambler.ru

sastumro ÒZveli qalaqiÓ sastumro ÒedemiÓ mis.: griSaSvilis q.3, daviTaSvili q.4 mis.: broses q.9 tel.: +995 431 251 451 tel.: +995 431 252 823 mob.: +995 593 408 445 mob.: +995 599 563 825 e-mail: dzvelikalaki@gmail.com e-mail: merabi661@rambler.ru www.oldtown.ge sastumro ÒgelaTiÓ sastumro ÒZveliubaniÓ mis.: 26 maisi II Ses 4 quTaisi, broses 5 tel.: +995 431 248 074 mob.: +995 597 965 326 sastumro Òaietis sasaxleÓ e-mail: sapirjac@gmail.com mis.: g. tabiZis 34 www.gelati1.narod.ru tel.: +995 431 244 407, 253 533, 253 503 sastumro ÒdiplomatiÓ mob.: +995 8790 314407 mis.: t.tabiZis q.31 e-mail: admin@acetes-hotel.com tel.: +995 431 243 964 www.acetes-hotel.com mob.: +995 597 049 000 e-mail: hoteldiplomati@gmail.com sastumro ÒevropaÓ mis.: samtrediis gzatkecili sastumro ÒalaverdiÓ tel.: +995 599 697 708 mis.: bukias q.23 tel.: +995 431 272 082 sastumro ÒimeriÓ mob.: +995 599 716 440; 599 507 054 mis.: nikeas q.25 tel: +995 431 239 999, 234 823 sastumro ÒaiaÓ mob.: +995 599 455 792 mis.: WavWavaZis q. 8 e-mail: dmggroup777@gmail.com tel.: +995 431 223 676 www.imerihotel.com mob.: +995 593 466 899 sastumro ÒsaniÓ mis.: gamsaxurdias q.46 tel.: +995 431 276 752 mob.: +995 599 912 328 sastumro ÒbetsiÓ mis.: axalgazrdobis VII Ses., tel.: +995 790 367 360 mob.: +995 555 340 760

sastumro ÒrCeuli palasiÓ mis.: g.xanZTelis q.21 b. tel.:+ 995 431 252 710 mob.: +995 574 244 455 e-mail: info@rcheuli.ge sastumro ÒZmebiÓ mis.: t. tabiZis 31 tel.: +995 431 251 093 mob.: +995 593 133 513

10 10

imogzaureT quTaissa da imereTSi sastumro ÒgiorgiÓ mis.: CanCibaZis q.14 tel.: +995 431 243 720 mob.: +995 595 591 511 e-mail: giorgihomestaylu@yahoo.com sastumro Òkosta babuÓ mis.: nikeas q.7 tel.: +995 431 223 174 mob.: +995 551 986 498

sairmis sastumroebi sanatoriumiÒbaRdaTiÓ tel.: +995 599 190 096

sastumro ÒimperialiÓ mis: mWedliZis q.28 tel.: +995 431 276 999 mob.: +995 579 191 939

sastumro saxli sairmeSi tel.: +995 599 548 645

sanatoriumiÒsairmeÓ tel.: +995 599 458 773 S.p.s. interkurortis sairmis sanatoriumi ÒiberiaÓ tel.: +995 599 166 151

ÒudabnoÓ (s/s janmrTelobis sanatoriumiÒoazisiÓ tel.: +995 599 562 390

sastumro ÒagropalasiÓ mis.: debi iSxnelebis q.16 dasasvenebeli saxli Òsairme 2004Ó tel.: +995 431 248 395 mob.: +995 599 376 525, 599 779 797 tel.: +995 599 149 590 xaragaulis sastumroebi sastumro ÒuReltexiliÓ mis.: solomon mefis q.17, tel.: +995 593 138 616

kotejebi Òsilamazis wyaroÓ tel.: +995 599 566 189 imereTis turustuli saagentoebi

Sps ÒgalantreveliÓ wyaltubos sastumroebi mis.: q.quTaisi, nizami q. 1 Ses, 5 Òabanos saxli 6Ó mis.: kurortis parki, wyaltubo, 5400 tel.: +995 431 255 365 mob.: +995 593 316 853 tel.: +995 436 224 173, 224 196 mob.: +995 599 499 112, 599 986 802 www. travelgeorgia.ge 599 944 962 ÒkolxituriÓ www. welcome.ge/tskhaltubosparesort mis.: s.yauxCiSvilis 8 mob.: +995 593 118 698 sastumro Òsami daTviÓ mis.: centraluri parkis teritoria, CTC - Caucasus Travel Centre wyaltubo mob.: +995 599 354 377, 558 110 660 mis.: e.TayaiSvili q.8 tel.: +995 790 944 962 mob.: +995 599 944 962 sastumro ÒResorts SpaÓ faqsi: +995 436 224 196 mis.: rustavelis q.23, wyaltubo e-mail: ctctour@gmail.com; ctctour@mail.ru tel.: +995 436 224 949 mob.: +995 599 163 917, 599 490 011 Skype: elguja909 www. ctctour.ge sanatoriumi ÒwyaltuboÓ mis.: faliaSvili q.1, wyaltubo tel.: +995 436 222 049 mob.: +995 599 247 047 www.tskaltubokurort.ge

11 11


imogzaureT iimo mog gza gz z ur ureT qquTaissa ure ureT uTa Taiss Ta ss sa ddaa iimereTSi m eTSi mer quTaisis restornebi

restorani ÒZveli imereTiÓ mis.: nikeas q.21 a tel.: +995 431 298 085 mob.: +995 597 499 588

restorani ÒZirZveliÓ mis.: vaJa fSavelas q.1 tel.: +995 790 498 940 mob.: +995 597 498 949

restorani ÒamiraniÓ mis.: qvitiri tel.: +995 431 114 332

restorani Òbagrati 1003Ó mis.: akaki wereTlis II Cixi, 2 a tel.: +995 431 255 555 mob.: +995 591 229 391 e-mail: info@bagrati1003.ge www. bagrati1003.ge restorani ÒbastiliaÓ mis.: nikeas me-7 Cixi, 5 tel.: +995 790 700 991 restorani ÒimperialiÓ mis.: mWedliZis q.28 tel.: +995 431 276 999; 790 809 090 mob.: +995 579 191 939; 579 111 110 e-mail: infoimperial@rocketmail.com www. imperialcom.ge restorani ÒbaraqaÓ mis.: Tamar mefis q.7 tel.: +995 431 211 022 e-mail: akakimakharadze@mail.ru restorani ÒdelikatesebiÓ mis.: WavWavaZis g. 20 tel.: +995 431 221 022 mob.: +995 558 618 618 bar-restorani ÒmamapapuriÓ mis.: yauxCiSvili q.2 tel.: +995 558 664 142 restorani ÒbermuxaÓ mis.: z.gamsaxurdias q.17 tel.: +995 431 263 513 mob.: +995 599 944 708 restorani ÒmirzaaniÓ mis.: rustavelis q.9 tel.: +995 431 241 617 mob.: +995 597 557 514/557 574 e-mail: plasticmus@yahoo.com www. mirzaani.ge 12 2

Welcome to Kutaisi Kuta u isi and and Imereti Imereti Imer eti region of Georgia Imereti The region of Imereti is situatad along the middle and upper end of the Rioni river. The main city of the region is Kutaisi. Imereti is divided into Zemo (upper) and Kvemo (lower) Imereti. It borders the Likhi Mountain Range to the east, Tskhenistskali River to the west, the Caucasus Mountains to the north and Meskheti or Persati Mountains to the south. The lowlands of Imereti are mostly covered with Colchis low brush, forests, oaks, groves, and meadows. The mountainous parts of Imereti aremainly Colchis deciduous forests. The forests of Imereti are rich with animals and birds. Zekari, Ajameti and Kharagauli forests are populated with bears, wolves, martens, foxes, jackals, badgers, deer, rabbits, squirrels and bobcats. Some of the most common birds are: jay, cuckoo, nightingale, woodcock, hoopoe as well as some rare birds. Climate The Imereti lowlend is pert of the Kolkheti Valley with a sub-tropical sea climate. Winter here is mild, while the summer is hot. The average annual temperature is 11-15 degrees Celsius. The climate of upper Imereti is humid sub-tropical, with winters that are colder and have more precipitation. History and Arheology During the 13th century BC a big union of tribes lived on the territory of Imereti. Soon after an early Georgian state was created, called ÒColchaÓ. Its name was first mentioned in oriental sources in the 12th and 11th centuries BC. After the fall of Colcha, the powerful and well-known Colchis Kingdom (of Kolkheti) was established in the 7-6th centuries BC. This was the legendary kingdom where the Argonauts were said to have traveled to find the Golden Fleece. Within the legend exists the historic fact that gold found in the Colchis region was especially well-known, and served as the basis for calling Colchis the country with an abundance of gold. During 6-4th centuries BC the Colchis Kingdom used to produce its own silver money, called the Kolkhuri Tetri. During 6-3rd centuries BC the Colchis Kingdom fell under the control of another Georgian Kingdom, Iberia. During the 1st century AD a new state unit, the Egrisi Kingdom was created in the territory of Colchis, which soon fell under the influence of the Roman Empire. Greeks and Persians fought over Egrisi, and then at the beginning of the 7th century, Egrisi was attacked and destroyed by the Arab ruler Ð Murvan the Deaf. Afterwards Imereti was still the center of Georgian life. During the 8th century Kutaisi became the capital of western Georgia and the capital for all of Georgia in the 10-12th centuries. It was during this period that Imereti had a renaissance. Unique masterpieces of Georgian architecture were created at this time Ð Bagrati Cathedral and Gelati Monastery Complex, both of which are protected by UNESCO. During the 15th century, after the fall of the Georgian feudal monarchy, Imereti became a separate feudal kingdom Ð the Imereti Kingdom. The king was the supreme ruler, who had his Darbazi (Council) serve as the state council. Kutaisi has risen to power and been destroyed many times due to its wealth and strategic territorial location. For centuries Kutaisi has been a center of culture and education. During the Soviet era Kutaisi was one of the biggest industrial cities of the country. At the moment it is the second biggest city in Georgia. A namber of trade roads, including the Silk Road, crossed this area, supporting 13 13


Welcome Welcom ome to Kutaisii and Imereti Imer mereti eti region regio region of Georgia Geor eo gia the development of culture and trade. Findings from archeological excavations show that the first known human being in Imereti lived during the lower Paleolithic period. Numerous flint and settlements in the area. The most interesting is the town of Vani, which is known to have existed as early as the century BC. It was one of the most important towns of the Colchis Kingdom. At present there is a museum and the ruins of the ancient town. The ruins are located on twelve hectares, and presently only 1/3 of the area has been studied. Archeological excavations were first initiated in Vani in the 1890s. Gold jewerly was discovered in Vani, which is now preserved in the Gold Fund of the State Museum of Tbilisi, while replicas are kept in the Vani Museum, which opened in 1985. Only treasures found after 1985 are exhibited here. Culture and traditions Imereti has always been known for its highly developed spiritual and family culture, believed to be influenced by the Colchis. Imereti developed viticulture, cattle-breeding, poultry-farming, bee-keeping, production of dairy products and gardening. Some of the most important agricultural sectors were viticulture, the cultivation of corn crops, and orchards. This area of Georgia has some unique wine varieties and there is evidence that wine production here dates back to ancient times. Proof of their dedication to the craft of wine making can be seen in the ancient wine jars, grape presses, winery rules and traditions of the Georgian table in Imereti. Feasting and fun are an integral part of life for the people of Imereti, while singing is an essential element of the banquet table. The tradition of modern songs with guitar accompaniment in Georgia originated in Imereti. Even now, folk polyphonic, lyric and joyful songs are perfomed during festivities in Imereti. A number of folk traditions and rituals have been preserved in Imereti. People have special traditions for celebrating Giorgoba (St. GeorgeÕs Day), Mariamoba (St.MaryÕs Day), Barbaroba (St.BarbaraÕs Day), New Year and Christmas, funerals and memorials, weddings, and births. The villages of Imereti are colorful and have a special charm. One example is the village of Khani, located by Zekari Cross. Archeological artifacts dating back to the second millennium were discovered in Khani. Over the centuries the village has been destroyed several times, but its inhabitants always managed to rebuild it. Of particular interest is the village of Koreti, located 16 km from Sachkhere. The village, as well as its surrounding territory, has been inhabited since ancient times. This village is especially interesting for the large number of cellars and viticulture it has. In the 19th century the villageÕs families united and started wine production together. The ancient part of the village still has over a dozen vere old wine cellars covered with roof tiles. with presses for grapes, bread bakeries, wine jars and other inventory for wine-making. Shrosha is the ancient home of pottery in Georgia, known since ancient times for its masterpieces. Georgian red soil, useless for agriculture, is 14 1 4

Welcome to Kutaisi and Imereti region re of Georgia perfect for making pottery. There was a factory built in Shrosha at the beginning of the 20th century to produce ceramic items, but trabitional methods passed down through generations are still popular. Kvevri (beetshaped wine vessels made of clay) are usually stored in the ground to keep wine cool during summer and therefore increase its lifespan. Cuisine The people of Imereti are vere hospitable. Guests are often welcomed with supras (large dining parties) where they are treated to a variety of dishes. Walnuts are widely used in their cuisine, which adds wonderful flavor to local products. Most Imeretian food is prepared in clay pots and cooked with herbs. Some of the special dishes of Imereti are: khachapuri (baked cheese bread), satsivi (chicken or turkey in a spiced walnut sauce), gomi (Georgian grits), matsoni (fresh yoghurt), and pkhali (ground spinach mixed with herbs and spices). Cultural Heritage Ubisa Ubisa Temple is one of the most important examples of Georgian monumental painting. The complex consists of a basilica and a tower as well as ruins from monastery buildings. The Saint George Basilica built in the 19th century, a 4-floor tower (AD 1141), fragments of a 12th-century defensive wall and several other buildings and structures. The monastery houses a unique cycle of murals from the late 14th century made by Damiane apparently influenced by art from the Byzantine Palaiologan period (1261-1453). The monastery is also known for its honey made by the monks. Gelati Monastery Complex Founding of Gelati is tied to the cultural renaissance of Georgia. The complex includes the main cathedral of the Virgin, the church of Saint George, a belfry, gates and the academy building. In 1510 the temple was burned by Turkish invaders, but it was repaired during the same century. A group portrait of rulers was made in this same period, which also includes an image of David the Builder himself. At the southern end of the cathedral, at the main entrance, is the grave of David the Builder. The king wanted to be buried in a place where all people coming to the monastery would step on his grave. According to legend, the gravestone is the same height as the king himself was. Bagrati Cathedral Georgian architecture Since 1994 the Cathedral has been under the protection of UNESCO. Currently there are regular religious service held in the cathedral, under the open sky. Icons and other chamber at the entrance of the cathedral. Motsameta The naming of the Motsameta Church (meaning Òthe place of martyrsÓ) is tied to the nobles of Argveti Ð the brothers David and Constantine Mkheidze Ð who organized a revolt against the Arabs. The revolt was unsuccessful and the Arabs captured both brothers, proposing forgiveness in return if the brothers converted to Islam. The brothers would not give up their religion, and they were tortured and their bodies were thrown down the cliff into the river. The river 15 5


Welcome to Kutaisi and Imereti region of Georgia turned red and has been known as Tskaltsitela (ÒThe Red WaterÓ) ever since. People buried the bodies of David and Constantine on a nearby hill and the church declared both of them as saints. Later, during the 11th century, King Bagrat IV built a temple over their graves. According to legend, there used to be a secret tunnel between Motsameta and Gelati Monasteries, used for escape during wars. Motsameta was a naturally unreachable place due to its location: it is surrounded by Tskaltsitela River from three sides, and wall on the fourth side. Mgvimevi Monasteru Complex

Mgvimevi Monastery is located in the village of the same name. The monastery is partly carved into the side of a cliff and is difficult to access. The facade of the main temple is decorated with crosses and engravings. Painted frescos from the 13th century are still visible on the northern wall of the temple, while the paintings on the southern side date back to the 16th century. The front door is a unique masterpiece of wood carving. Vartsikhe Vartsikhe was one of the most important towns in Egrisi Kingdom. Due to its geographic location Vartsikhe was of strategic importance, because a number of trade roads passed through the town. Archeologists discovered ruins of the town surrounded by a wall with towers dating back to the 4-6th centuries. During medieval times Vartsikhe was one of the residences of the kings. Vartsikhe is considered the birthplace of Georgian cognac since the Sarajishvili family producad cognac here during the 19th century. The village of Geguti is also close to Vartsikhe, where there are ruins from an ancient 12 th century palace and an old cemetery. Katskhis Sveti Katskhis Sveti is located near the town of Chiatura. There are two churches built on the plateau of a 40 meter high cliff, which one can reach only by climbing a set of hanging stairs. This location is not characteristic for churches in Georgia and researchers generally believe this was the home of hermit monks who came from the Middle East. The ancient church dates back to the 5th century and was built using local stones, with the foundation built off of a cave. The second church dates back to the 6th century. Its lower floor is carved into the cave and it contains a grave that has not been researched yet.

Welcome to Kutaisi and Imereti region of Georgia to rare species of flora and fauna. It is the first National Park in the Caucasus to meet international standards. The park was established in 1995 and officially opened in 2001. Rare and endemic species noted in GeorgiaÕs Red Data Book (a list of endangered and protected species) can be found in the territory of the Borjomi-Kharagauli National Park. The fauna of Borjomi-Kharagauli is diverse. This National Park has a wonderful array of mammal inhabitants. Among the large carnivores it is possible to find gray wolves, linx, and brown bears here. Among hoofed animals, roe deer and wild boar can frequently be seen on the national parkÕs territory. For native birds of Borjomi-Kharagauli National Park the following rare species can be identified: the golden eagle, griffon vulture, black vulture, and Caucasian blavk grouse. The forests of the Kharagauli part of the Borjomi-Kharagauli National Park are a combination of dark coniferous, deciduous and mixed forests. Visitors can observe amazingly different life and traditions in the territories bordering the Borjomi-Kharagauli National Park, due to the interesting ethnographical diversity, which is additionally impressive for visitors of the park. Sataplia Reservation

Sataplia Reservation is located very close to Kutaisi, on Sataplia Mountain, with a total area of 354 hectares. It has mountaines and hills and is almost fully covered by the Colchis Forest. There are numerous grotto caves, although the most interesting one is ÒSataplia CaveÓ, located on Samgurali slope. It has a corridor system with branches and halls. The cave is rich with stalactites, stalagmites and mineral rovk curtains. The total legth of the cave measures 600 meters. It has a stream flowing inside, which has carved out this cave over the past 30 million years. Over 200 footprints from dinosaurs have been discovered here, located on the stones in two rows. To the north of Sataplia cave there is a flowering meadow on the cliff with a number of bee colonies. This was the reason for naming this area Sataplia (Òthe place of honeyÓ). When you go, be sure to check out the local museum.

Protected Areas The Borjomi-Kharagauli National Park The Borjomi-Kharagauli National Park is one of the largest in Europe Ð it covers more than 76 000 hectares of native forest and alpine meadows, and is home

Ajameti Protected Area Ajameti Managed Nature Reserve is located in the Baghdati district, 265 km from Tnilisi and 15 km from Kutaisi on the Rioni plain and consists of three districts: Ajameti, Vartsikhe and Sviri. The total area of the Managed Nature Reserve is 4848 ha, out of which 4738 ha is covered with forest. What makes Ajameti forests unique is that in the Kolkheti lowland it is nearly the only place where subtropical mixed forests have been preserved in their original conditions. Some of the trees are more than 250 years old, and the century-old oaks are frequently found. Ajameti is somewhat weak in animal and bird species. Among mammals one can see hare, red fox, jakal, squrrel, weasel, dormouse and badger here. The largest animal of Ajameti is the roe-deer. The following animals of the Red List of Georgia can be found in the Ajameti Nature Reserve: LeislerÕ bat, Caucasian squirrel, common dormouse, Forest dormouse and Caucasian otter.

16 1 6

17 1 7


Welcome We Wel Welc elcome come tto o Kutaisi Kutaisi Kuta isi s and and Imereti Im me mer eret er et region eti rre egio gion of of Georgia Geor e gia More than 60 species of birds are registered in the Ajameti Managed Nature Reserve. Out of them only twenty-one nest in the oak forest, the others appear in Ajameti while migrating or spending winter there. Hotels in Kutaisi Hotel Sani Address: 46 Gamsakhurdia St. Hotel Bagrati 1003 Tel.: +995 431 276 752 Address: 2a II alley str. Tsereteli Mob.: +995 599 912 328 Tel.: +995 431 255 555, 249 188 Mob.: +995 591 229 393 Hotel Betsi E-mail: info@bagrati1003.ge Address: VII alley Akhalgazrdobis www. bagrati1003.ge Tel.: +995 790 367 360 Mob.: +995 555 340 760 Hotel Zveli Kalaki (Old City) Address: 3 Grishashvili St., Hotel Luksi 4 Davitashvilis St Address: 20 Gugunava St. Tel.: +995 431 251 451 Mob.: +995 555 340 760 Mob.: +995 593 408 445 E-mail: dzvelikalaki@gmail.com Hotel Oazisi www.oidtown.ge Address: 9 Brosse St. Tel.: +995 431 253 156 Hotel Zveli Ubani Mob.: +995 555 526 506 Address: 5 Brosse St. E-mail: kutaisi2008@rambler.ru Hotel Edem Address: 9 Brosse St. Tel.: +995 431 252 823 Mob.: +995 599 563 825 E-mail: merabi661@rambler.ru

Hotel Aieti Castle Address: 34 G. Tabidze Tel.: (+995 431) 244 407/253 533/ 253 503 Mob.: +995 8790 314 407 E-mail: admin@aeetes-hotel.com www.aeetes-hotel.com

Hotel Gelati Address: 4, 26 May Square Tel.: +995 431 248 074 Mob.: +995 597 965 326 E-mail: sapiriac@gmail.com www.gelati1.narod.ru

Hotel Europe Address: Samtredia Highway Tel: +995 599 697 708

Hotel Diplomat Address: 34 T Tabidze St. Tel.: +995 431 243 964 Mob.: +995 597 049 000 E-mail: hoteldiplomati@gmail.com

Hotel Imeri Address: 25 Nikea str. Tel.: +995 431 239 999/234 823 Mob.: +995 599 455 792 E-mail: dmggroup777@gmail.com www.imerihotel.com

Hotel Alaverdi Address: 23 Bukia St. 18 8

Welcome e to to Kuta K Kutaisi utaisi and d Imereti Imer me etii region regio regi gion n of of Georgia G Geo eo orgia Tel: +995 431 272 082 Mob.: +995 599 716 440/507 054

Hotel Sami Datvi Address: Area of Central Park Mob.: +995 599 354 377 +995 558 110 660

Hotel Aia Address: 8 Chavchavadze St. Tel: +995 431 223 676 Mob.:+995 593 466 899

Hotel Resort Spa Address:23 Rustaveli St. Tel.: +995 436 224 949 Mob.: +995 599 163 917/490 011

Hotel Rcheuli Palasi Address: 21 G.Khandzteli St. Tel.: +995 431 252 710 Mob.: +995 574 244 455 E-mail: info@rcheuli.ge

Sanatorium Tskaltubo Address: 1 Paliashvili St. Tel.: +995 436 222 049 Mob.: +995 599 247 047 www. tskaltubokurort.ge

Hotel Dzmebi (Brothers) Address: 31 Titsian Tabidze St. Tel.: +995 431 251 093 Mob.: +995 593 133 513

Sanatorium `Bagdati` Tel.: +995 599 190 096 Sanatorium `Sairme` Tel.: +995 599 458 773

Hotel Giorgi Address: 14 Chantchibadze St. Tel.: +995 431 243 720 Mob.: +995 595 591 511 E-mail:giorgihomestaylu@yahoo.com

LTD Interkurort Sairme Hotel Iberia Tel.: +995 599 166 151 Sastumro Sakhli`Sairme` Tel.: +995 599 548 645

Hotel Kosta Grandfather Address: 7 Nikea St. Tel.: +995 431 223 174 Mob.: +995 551 986 498

Hotel Udabno Tel.: +995 599 562 390

Hotel Agropalace Address: 16 Debi Ishkhnelebi St. Tel.: +995 431 248 395 Mob.: +995 599 376 525/779 797

Leisure Sakhli `Sairme` Tel.: +995 599 149 590 Cottages Silamazis Tskaro Tel.: +995 599 566 189

Kharagauli Hotel Ugeltekhili Address: 17 Solomon King St. Mob.: +995 593 138 616

Imereti Travel Agencies

Hotel Tskaltubo Address: Resort park N 6 Tel.: +995 436 224 173/224 196 Mob.: +995 599 499 112/986 802/ 944 962 www.welcome.ge/tskhaltubosparesort

LTD Galanttreveli Address: 1 alley 5 Nazami St. Tel.: +995 431 255 365 Mob.: +995 593 316 853 www.travelgeorgia.ge

1 9 19


Welcome W Wel com om me tto o Kutaisi Kuta Kuta taisi ais isi s and an nd Imereti Im mer e eti er et region r gio re gion n of of Georgia Georgia Kolkhituri Address: 8 S.Kaukhnishvili St. Mob.: +995 593 118 698

Restaurant Baraka Address: 7 Tamar Queen St. Tel.:+995 431 211 022 E-mail: akakimakharadze@mail.ru

CTC - Caucasus Travel Centre Address: 8 E.Takaishvili St. Tel.: +995 790 944 962 Mob.: +995 599 944 962 Fax: +995 436 224 196 E-mail: ctctour@gmail.com ctctour@mail.ru Skype: elguja909 www.ctctour.ge

Restaurant Delikatesebi Address: 20 Chavchavadze Av. Tel.:+995 431 221 022 Mob.: +995 558 618 618 Bar-Restaurant Mamapapuri Address: 2 Kaukhnishvili St. Mob.: +995 558 664 142

Restaurants Kutaisi

Bar-Restaurant Bermukha Address: 17 Z.Gamsakhurdia St. Tel.:+995 431 263 513 Mob.: +995 599 944 708

Restaurant Dzirdzveli Address: 1 Vaja Pshavela St. Tel.: +995 790 498 940 Mob.: +995 597 498 949

Restaurant Mirzaani Address: 9 Rustaveli St. Tel.: +995 431 241 617 Mob.: +995 597 557 514/557 574 E-mail: plasticmusr@yahoo.com www.mirzaani.ge

Restaurant Bagrati 1003 Address: 2a II alley Tsereteli St. Tel.: +995 431 255 555 Mob.: +995 591 229 391 E-mail: info@bagrati1003.ge www.bagrati1003.ge

Restaurant Dzveli Imereti Address: 21 Nikea St. Tel.: +995 431 298 085 Mob.: +995 597 499 588

Restaurant Bastilia Address: 5,7alley, Nikeas St. Tel.:+995 790 700 991

Restaurant Amirani Address: Kvitiri Tel.: +995 431 114 332

Restaurant Imperiali Address: 28 Mchedlidze St. Tel.:+995 431 276 999/790 809 090 Mob.: +995 579 191 939/111 110 E-mail: infoimperial@rocketmail.com www.imperialcom.ge

20 2

Д о об бро пож по ож о жал лов ло ва ват атть в Ку а Кутаи таиси си и Име Имерет ретинс инский кий ре регио гион н Груз Г рузии ии Добро пожаловать Кутаиси Имеретинский регион Грузии Имеретинский регион Имерети - один из уголков Западной Грузии. Площадь - 66000 кв.км. Население-800 000 человек. Имерети охватывает 12 административных единиц, в их числе 11 районов- Хони, Тержола, Багдати, Сачхере, Вани, Харагаули, Цхалтубо, Зестафони, Ткибули и Самтредия. Административный центр – город Кутаиси, находящийся от Тбилиси на расстоянии 221 км. В Кутаиси функционируют 2 аэропорта. Ближайший порт – Поти ( расстояние до порта – 102 км). Имерети делится на Земо и Квемо Имерети. Географически он занимает в Грузии центральное место- с севера граничит с Рача-Лечхуми и Квемо Сванетии, с востока – Шида Картли, с запада – Гурией, Самегрело и Земо Сванетии. С древних времен Имерети был важнейшим транспортным коридором между Европой и Азией. Кутаиси Столица античной Колхиды -3500 и столица объединенной Грузии 1000-летие назад. Кутаиси находится на расстоянии 200 километров от Тбилиси. 100 километров отделяют его от черноморского побережья, столько же от Рача, Лечхуми, Самегрело и величественных горных регионов Сванетии, благодаря чему во все эпохи на него была возложена функция промышленного, просветительного, культурного и туристического центра не только Имерети, но и Западной Грузии. Его полнокровная жизнь находит яркое воплощение в ежегодно проводимых фестивалях классической музыки, грузинских народных песен и театральных, в международных пленерах художников-живописцев и скульпторов, народных и религиозных праздниках, международных бизнес-конференциях и семинарах. Насыщенная репертуарная палитра драматического, оперного, кукольного, масок, молодежного и других театров снискали Кутаиси имя театрального города. Он заслуженно гордится воспитанными здесь корифеями грузинской сцены. Широкая гамма симфонического, камерного, эстрадного оркестров, народного и фольклорного ансамблей, их частые гастроли по странам Европы и Азии способствуют заметному росту профессионального мастерства. Исторические уголки города, большой выбор объектов питания и развлечений делают Кутаиси весьма дружелюбным и располагающим к себе для приезжих туристов. Ежегодно же сюда приезжают и знакомятся с грузинской культурой, традициями, знакомятся с грузинской кухней, грузинскими народными песнями и танцами тысячи путешественников. Кутаиси - неотъемлемая часть культурной 21


Добро Доб Д бро р пож пожаловать жало ал а ловат в ть в К Ку Кутаиси утта таи аи а иси си и И Им Име Имеретинский м р рет ре еттин е ин инс нс ски ски ки ий йр ре регион гио ио он Г Грузии руз ру узии и жизни Грузии, традиции которого формировались в течение столетий. Он – колыбель известных писателей и поэтов, венценосного Галактиона Табидзе, Акакия Церетели, Владимира Маяковского, композиторов Мелитона Баланчивадзе, Захария Палиашвили. С его именем связано творчество корифеев сегодняшней театральной жизни. И вполне заслуженно Кутаиси признан Меккой грузинского театрального искусства. Ежегодно проводятся международные фестивали оперной и классической музыки, народного творчества, фольклора, международные пленеры художников и скульпторов. Природные ресурсы Регион изобилует полезными ископаемыми – здесь насчитываются более ста минерально-сырьевых месторождений. Наиболее известные - чиатурский марганец и ткибульский каменный уголь. Основная деятельность местного населения - животноводство и возделывание аграрных культур, чему способствует морской влажный субтропический климат. Туристические ресурсы В Имерети свыше 450 исторических памятников. Их местонахождение в условиях Имеретинского великолепного ландшафта оставляет на посетителя неизгладимое впечатление. В регионе развит изобретательский и приключенческий туризм, такой как горный пешеходный, конный, пешеходный, спалео туризм, рафтинг по реке Риони (самой большой реке Имерети), экотуризм, рыболовный туризм. Отдельно следует подчеркнуть о турах вина и кухни. Археологическое наследство На имеретинской земле не сыскать местечка, ущелья или села, в котором что-либо не напоминало о прошлом – церкви, колокольни, развалины крепостей, сторожевые башни или городища. Археологические памятники, найденные на территории Имерети, удостоверяют, что человек в этом краю жил еще в пору нижнего палеолита. Таковые пещеры Сакажия и Чахата, Девисхврели, окрестности Сатаплия и др. Археологические памятники древнейшего периода городской жизни обнаружены в Кутаиси, Варцихе, Шоропани. Найденные в Вани памятники античной культуры вновь подтвердили существование Колхидской древнейшей цивилизации в Западной Грузии. Кухня Имерети славится своим радушием и гостеприимством. Имеретинская кухня весьма разнообразна. Имеретинский сыр, хачапури, пеламуши, мчади ( из кукурузной муки), лобио, нежное пхали разных сортов - от одного упоминания аппетит разыграется . Поистине украшение имеретинского застолья хачапури- с пылу с жару вам подадут на противне или в кеци сырную массу, запеченную в тонком слое теста, сыр так и растекается. Вот попробуйте вкусную экалу, заправленную ореховым соусом с пряностями… 22 22

Добро пожаловать Кутаиси Имеретинский регион Грузии Доб об о б бро ро пож ро ож жало ло ова ват в ать в К а Ку у уттаи таиси та си и Им Име ме м мерет ер рет етинс ин нсккий ий ий ре р егио гги ио и он Г руз р ру уззии у ии Имеретинские пещеры Карстовая пещера Сатаплия расположена в 7 километрах к северо-западу от Кутаиси на территории государственного заповедника Сатаплия. Пещера образовалась в известковой породе мелового периода. Пещера богата сталактитами, сталагмитами и завесями. В пещере течет ручеек. Под землей температура воды и воздуха почти одинакова 11-12 градусов. Пещера коридорного типа с ответвлениями и залами. Пещера благоустроена. Поблизости от нее создан спелеомузей. На территории Сатаплия сохранен реликтовый лес. Около пещеры обнаружены окаменевшие следы динозавров. К востоку от Кутаиси, вблизи селения Навенахеви находится Навенахевская пещера. Пешеходные дорожки и лестницы то уводят посетителей на двадцатиметровую глубину, то поднимают под самый свод, сверкающий белоснежными сталактитами. Стены и пол пещеры изобилуют натечными образованиями разнообразных форм и расцветок. В Имерети во многих местах находятся пещеры-селища первобытного человека. В Харагаульском районе расположена пещера Девисхврули, в которой человек жил в каменный период, 35-10 тысяч лет назад. В Цхалтубском районе благоустроена пещера Кумистави, привлекающая к себе посетителей озерами, сталактитами и сталагмитами, создающими сказочное убранство подземных дворцов. Её общая длина 11 километров. Убиса Храм имени Св. Георгия и монастырский комплекс у села Убиса расположены в Имерети. Датой строительства Убиса назван IX век. Оказывается, Убисский монастырь очень любила Царица Тамар. На протяжении веков в монастыре переписывали книги, существовали школы чеканки и росписи икон. На его территории находились огромные кувшины, в которых жители села хранили про запас воду и вино. Весьма интересна роспись стены храма (XIV в.). Здесь представлены композиции праздников Господня : Благовещения, Распятия, Воскресения, Крещения и др. Гелати Гелатский монастырь – ансамбль грузинского зодчестваважнейший культурный центр периода средневековья в Грузии расположен в 11 км к северовостоку от Кутаиси, в ущелье реки Цкалцитела. Основан в 1106 году Давидом Агмашенебели (Строителем). В ансамбль входят разновременные (XII-XIII вв.) постройки и ограда. Включен в список мирового культурного наследия ЮНЕСКО. В Гелатский монастырский комплекс входят: 23 23


Добро Д До Доб о р ро о пож по пожаловать ож о жал ало а л в ват атть в К Ку Кутаиси утаи утаи таи та аиси си и Имер И Име Им Имеретинский мерет ре р етти ин инс нс ский ки ий й ре р регион еги ги гио ио он Груз Г Грузии ру руз р у узии главный собор Богородицы, относящийся к типу центрально-купольных церквей, украшенный живописью разных времен; построенная в середине XIII в. к востоку от главного храма церковь Св. Георгия, роспись стен которой относится к XVI в., двухэтажная церковь Св. Николая, построенная в конце XIII в. конце к западу от главного храма; колокольня, возведенная к северо-западу от гласного собора во второй половине XIII в.; и Гелатская академия, ставшая научно-педагогическим и могучим культурно-просветительным очагом Грузии. Она была основана в 1106 г. по инициативе и содействии Давида Агмашенебели. Сюда были приглашены выдающиеся грузинские ученые, в их числе Иоанэ Петрици , Арсен Икалтоели. Гелатская академия заслужила у современников название «Второго Иерусалима», «Новых Афин». Руководил академией модзгвармодзгвари («учитель учителей»), преподавали цикл «тривиум-квадривиум», т.н. «семь свободных искусств» в едином контексте: в тройку входили – геометрия, арифметика (числа), музыка (хоровое пение), в четверку – философия: трехобразная- практическая («деловая»), теоретическая (зрительная) и диалектика («изучающая опровержения»); риторика, дышащая огненной силой (в трех частях): собеседования, полемическая, торжественная; грамматика и астрономия (чтение по звездам). В XIV в.в Гелати был создан значительный юридический памятник «Гаригеба хелмципис кариса» и исторический источник «Гелатский хороникон». В росписи главного собора представлены два вида монументальной живописимозаика и фреска. На мозаике в конхе алтарной апсиды изображена Богоматерь с младенцем. Особенный интерес вызывает роспись нартекса, сохранившая часть первоначального декора собора, выполненного в XII в., и дошедшая до нас в виде фрагментов. Эта роспись в основном изображала семь Вселенских соборов. Второй живописный слой главного собора представлен фресками конца XIII в., украшающими восточное помещение южного придела- гробницу царя Давида Нарина. В росписи вызывают интерес два портрета Давида Нарина. В росписи XVI в. особое внимание привлекают портреты исторических лиц на северной стене главного собора, где изображены члены семей правителей Имерети. Здесь же помещен портрет Давида Агмашенебели. Гелатский монастырь - собственность и усыпальница царского дворатерриториально находился близко к политическому центру царства – Кутаиси. Здесь похоронены почти все цари Всея Грузии : Давид IV Агмашенебели, Деметре I, Георгий III и Тамар (по сведениям историков), а также имеретинские цари : Баграт III, Георгий II, Георгий III, Георгий VI, Александр V и Соломон I.

Добро пожаловать Кутаиси Имеретинский регион Грузии До Доб Д о обро ро п по пож ож о а ало ал ло л о оват ва ват в атть в К Ку утаи та аи а иси си и Име Им ме м ерет ретти инс н нс ский кки ий регио ий р ре егио гио он Г руз р ру у ии уз ии Богородицы. В 1994 году храм Баграта наряду с Гелатским монастырем был занесен в список памятников мирового культурного наследия ЮНЕСКО. Моцаметский монастырский ансамбль В Имерети, неподалеку от Гелатского монастыря, в ущелье реки Цкалцитела , на крутом мысе стоит памятник грузинского зодчества – Моцаметский монастырский ансамбль. Самый древний источник о Моцамете – описание жизни святых великомучеников Давида и Константина, где упоминается крепость «Цкалцители». Эта крепость в раннем средневековье являлась важным стратегическим пунктом, особенно в период нашествия арабов, которые впервые появились в Грузии в 642-643 гг., правда, они были легко отброшены грузинскими войсками. Арабские вторжения стали носить постоянный характер, и страна была втянута в неравную борьбу. В VIII в. в Грузию вновь вторглись арабские войска, возглавляемые Мурманом ибн-Мухамедом, которого за бессердечность и жестокость народ прозвал глухим («Мурван Кру»). Через Персатскую гору проникнув в Имерети, арабы подошли к Аргветскому княжеству, где местные князья-братья Давид и Константин Мхеидзе собрали войска, но в неравном бою потерпели поражение. Враг разорил Аргветское княжество, в том числе и крепость «Цкалцители». Мурван Кру потребовал от аргветинских правителей Давида и Константина отречения от христианской веры, на что получил яростный отказ. Их подвергли страшным пыткам. Прах замученных был захоронен в склепе церкви Благовещения в близи р Цкалцитела, разрушенной арабами. Грузинская церковь причислила братьев к лику святых. В Х в. Баграт III построил на этом месте большую церковь. Моцаметская церковь крестово-купольного стиля: все четыре рукава креста равномерны, на них в центре опирается купол. Иконостас перед алтаремдеревянный, левее него на возвышенном месте, в деревянной арке, покоится прах святых. Аджаметский заповедник Аджаметский государственный заповедник находится в Багдатском районе, в 15 км от Кутаиси. Он был основан в 1935 году. В заповеднике на площади 4848 га сохранились имеретинские дубовые леса колхского типа. Здесь же встречаются различные животные и птицы. Цель Аджаметского заповедника размножение и изучение образца колхского леса, грузинской флоры и фауны .

Баграт Храм Баграта был построен во время царствования Баграта III (975-1014) на рубеже Х-ХI вв. на холме Укимериони. Храм Баграта представляет собой крестовокупольный триконх. Купол опирается на четыре мощных столба, рукава креста снаружи прямоугольной формы, а изнутри (с востока, юга и севера) выполнены в форме полукруглых апсид. Вдоль западного рукава изнутри шла галерея- хоры. По обе стороны алтаря были расположены дьяконица и жертвенница. До окончания строительства к храму с северо-запада была пристроена трехэтажная башня, а в первой половине ХI в. с юга и запада- притворы. Система декоративных арок связывала фасады друг с другом. Богато украшены притворы. Характерна графичность орнамента главного здания и глубокая пластическая резьба орнамента притворов. Базисы и капители были покрыты рельефными изображениями и украшениями, стены и и пол были выложены мозаикой, фрагменты которой и сейчас видны на полу. В южном притворе сохранился след фрески – изображение

Боржоми-Харагаульский Национальный парк Боржоми-Харагаульский Национальный парк находится в центральной части

24 24

25 25


Добро Д Доб До ро о пож п пожаловать аловать в Кутаиси и Имеретинский р ре регион г н Грузии гио Грузии. Он занимает площадь, равную 1% территории страны. Этот парк один из величайших в Европе, охватывающий 76 000 гектаров. Одна сторона БоржомиХарагаульского парка примыкает к Имерети, в частности, к Харагаульскому району. Административные здания Национального парка разместились в Боржоми и Харагаули, здесь же - служба визитеров, предлагающая посетителям интересные туристские маршруты. В парке 9 туристских троп и убежищ. Большинство из них функционируют с апреля до октября. Любителям флоры самое время прибыть сюда в апреле-мае, когда в Харагаульском краю цветёт прелестный вяз. На редкость удивительные пейзажи ожидают фотолюбителей в сентябре-октябре. У входа в парк можно устроить пикник, разбить палатки, припарковать автомобили. При желании можно воспользоваться услугами гида, взять напрокат местный транспорт и лошадей. Ночлег можно организовать в частном доме или в гостинице парке. Гостиница «Сани» Гостиницы в Кутаиси Адрес: ул.Гамсахурдиа 46 Тел.:+995 431 276 752 Гостиница «Баграти1003» Моб.: +995 599 912 328 Адрес: ул. А. Церетели 2-й тупик №2 Гостиница «Бетси» Тел.: +995 431 255 555/249 188 Адрес: ул.Ахалгазрдобис VII пер. Моб.: +995 591 229 393 Тел.: +995 790 367 360 E-mail: info@bagrati1003.ge Моб.: +995 555 340 760 www.Вagrati1003.ge Гостиница «Люкси» Гостиница «Старый Кутаиси» Адрес: ул.Гугунава 20 Адрес: Гришашвили ¾ Моб.: +995 555 340 760 Тел.: +995 431 251 451 Моб.: +995 593 408 445 Гостиница «Оазис» E-mail: dzvelikalaki@gmail.com Адрес: ул.Броссе 9 www.oldtown.ge Тел.: +995 431 253 156 Моб.: +995 555 526 506 Гостиница «Дзвели убани» E-mail: kutaisi2008@rambler.ru Адрес: ул. Броссе 5 Гостиница «Эдем» Гостиница «Дворец Аиэта» Адрес: ул.Броссе 9 Адрес: ул. Г. Табидзе 34 Тел.: +995 431 252 823 Тел.: +995 431 244 407/ 253 533/ 253 503 Моб.: +995 599 563 825 Моб.: +995 8790 314 407 E-mail: merabi661@rambler.ru E-mail: admin@aeetes-hotel.com www.aeetes-hotel.com Гостиница «Гелати» Адрес: ул. 26 Мая №4 Гостиница «Европа» Тел.: +995 431 248 074 Адрес: Самтредское шоссе Моб.: +995 597 965 326 Тел.: +995 599 697 708 E-mail: sapiriac@gmail.com www.gelati1.narod.ru Гостиница «Имери» Адрес: ул. Никея 25 Гостиница «Дипломат» Тел.: +995 431 239 999/ 234 823 Адрес: ул. Т.Табидзе 31 Моб.: +995 599 455 792 Тел.: +995 431 243 964 www.imerihotel.com Моб.: +995 597 049 000 E-mail: hoteldiplomati@gmail.com 6 26

Добро пожаловать Имеретинский регион Доб обро об ро пож пожало ал вать в Кутаиси Кутаи аиси с и Име си ерет ретинс ский регио ре г н Грузии Гостиница «Алаверди» Гостиницы в Цкалтубо Адрес: ул. Букиа 23 Тел.: +995 431 272 082 Абанос сахли №6 Моб.: +995 599 716 440, 599 507 054 Адрес: Парк курорта E-mail: hoteldiplomati@gmail.com Тел.: +995 436 224 173, 224 196 Моб.: +995 599 499 112, 599 986 802, Гостиница «Аиа» 599 944 962 Адрес: ул. Чавчавадзе 8 www.welcome.ge/tskaltubosparesort Тел.: +995 431 223 676 Моб.: +995 593 466 899 Сами датви Адрес: Территория Центрального парка Гостиница «Рчеули Паласи» Моб.: +995 599 354 377, 558 110 660 Адрес: ул. Г.Хандзтели 21 б Тел.: +995 431 252 710 Resorts Spa Моб.: +995 574 244 455 Адрес: ул.Руставели 23 E-mail: info@rcheuli.ge Тел.: +995 436 224 949 Моб.: +995 599 163 917, 599 490 011 Гостиница «Дзмеби» Адрес: ул. Т.Табидзе 31 Санаторий Цкалтубо Тел.: +995 431 251 093 Адрес: ул.Палиашвили 1 Моб.: +995 593 133 513 Тел.: +995 436 222 049 Моб.: +995 599 247 047 Гостиница «Гиоргий» www.tskaltubokurort.ge Адрес: ул. Чанчибадзе 14 Тел.: +995 431 243 720 Гостиницы в Саирме Моб.: +995 595 591 511 Багдати E-mail: giorgihomestaylu@yahoo.com Моб.: +995 599 190 096 Гостиница «Коста Бабу» Адрес: ул. Никеа 7 Тел.: +995 431 223 174 Моб.: +995 551 986 498 Гостиница «Империал» Адрес: ул. Мчедлидзе 28 Тел.: +995 431 276 999 Моб.: +995 579 191 939 Гостиница «Агропалас» Адрес: ул. Деби Ишхнелебис 16 Тел.: +995 431 248 395 Моб.: +995 599 376 525, 779 797 Гостиница в Харагаули «Угелтехили» Адрес: ул. Царя Соломона 17 Моб.: +995 593 138 616

Саирме Моб.: +995 599 458 773 ООО Интеркурорт гостиница Иберия Моб.: +995 599 166 151 Сахли Саирме Моб.: +995 599 548 645 Удабно Моб.: +995 599 562 390 Дом отдыха Саирме 2004 Моб.: +995 599 149 590 Силамазис цкаро Моб.: +995 599 566 189

27 7


Добро пожало пожаловать ло овать в Кутаиси и Имеретинский регион Г Грузии ру ру руз узии и Имеретинские туристические Ресторан Барака агентства Адрес: ул.Царицы Тамар 7 Тел.: +995 431 211 022 ООО «Галантревел» E-mail: akakimakharadze@mail.ru Адрес: ул.Низами 1 пер.5 Тел.: + 995 431 255 365 Ресторан Деликатесы Моб.: +995 593 316 853 Адрес: ул.Чавчавадзе 20 www.travelgeorgia.ge Тел.: +995 431 221 022 Моб.: +995 558 618 618 «Колхитури» Адрес: ул. С. Каухчишвили 8 Ресторан Мамапапури Моб.:+995 593 118 698 Адрес: ул. Каухчишвили 2 Моб.: +995 558 664 142 CTC-Caucasus Travel Centre Ресторан Бермуха Адрес: ул.Э.Такаишвили 8 Адрес: ул.З.Гамсахурдиа 17 Тел.: +995 790 944 962 Тел.: +995 431 263 513 Моб.: +995 599 944 962 Моб.: +995 599 944 708 Факс: +995 436 224 196 E-mail: ctctour@gmail.com Ресторан Мирзаани ctctour@mail.ru Адрес: ул.Руставели 9 Skype: elguja909 Тел.: +995 431 241 617 www.ctctour.ge Моб.: +995 597 557 514, 557 574 E-mail: plasticmusr@yahoo.com Рестораны в Кутаиси www.mirzaani.ge Ресторан Дзирдзвели Адрес: ул.Важа Пшавела 1 Ресторан Дзвели Имерети Тел.: +995 790 498 940 Адрес: ул.Никеа 21 Моб.: +995 597 498 949 Тел.: +995 431 298 085 Моб.: +995 597 499 588 Ресторан Баграти 1003 Адрес: ул.А.Церетели 2 пер.2а Ресторан Амирани Тел.: +995 431 255 555 Адрес: Квитири Моб.: +995 591 229 391 Тел.: +995 431 114 332 E-mail: info@bagrati1003.ge www.bagrati1003.ge Ресторан Бастилия Адрес: ул.Никеа 7 пер 5 Тел.: +995 790 700 991 Ресторан Империал Адрес: ул. Мчедлидзе 28 Тел.: +995 431 276 999, 790 809 090 Моб.: +995 579 191 939, 111 110 E-mail: infoimperial@rocketmail.com www.imperialcom.ge

8 28


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.