Façade mei 2017/2 by Embuild

Vakblad voor de gevelsector • uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X • Post P209316

Façade

MEI 2017 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD

#62

Dakpannen als gevelbekleding Dockx Bruxsel Hydraulische kalkmortel Restauratie Boekentoren Gent

de mooiste

ONDER

gevel

bepleistering... zit kwalitatieve isolatie

van Willco Products Ontdek een nieuw sierpleistersysteem met goede isolatiewaarde De gevel heeft een belangrijke isolerende rol te vervullen. Daarom ontwikkelden Willco Products en Recticel Insulation samen GLOW, een hoogst kwalitatief en vooruitstrevend gevelisolatiesysteem. GLOW koppelt de onovertroffen esthetiek van pleisterwerken aan de sterke thermische prestaties van een PUR isolatieplaat. Plaat en pleister zijn speciaal op elkaar afgestemd. Het sierpleistersysteem is verkrijgbaar in verschillende kleuren en structuren, is superisolerend ( λD 0,026 W/mK) en dus uiterst energiebesparend.

GLOW staat voor topkwaliteit: uw klanten ontvangen een isolatiecertiﬁcaat én genieten van 10 jaar garantie. Ontdek GLOW op www.willcoproducts.be. GLOW is een kwaliteitsproduct van Recticel Insulation en Willco Products.

WIL-ad-prof-Facade-297x210-NL.indd 1

09/10/14 11:58

INHOUD

ADVERTENTIEREGISTER Adimat -Briek..................................... Bijlage Bostik......................................................... 31 Claerhout................................................... 31 Fihuma.......................................................30 Renson.......................................................23 Wienerberger............................................. 18 Willco Products.......................................... 32

Hydraulische kalkmortel In de tweede helft van de vorige eeuw heeft cement kalk verdrongen als het populairste bindmiddel voor bepleisteringswerken, maar toch heeft kalk ook heel wat voordelen die kunnen nuttig blijken bij zowel restauraties als nieuwbouw.

Ontmoetingscentrum Kasterlee Dit gebouw wordt een ware blikvanger, niet in het minst door zijn pigmentogroene zinken daken gevelbekleding, aangebracht door de firma Bert Meeus nv uit Ranst.

Voorwoord

Asbest: definitief verleden tijd

Pleisterwerk

Grenzen vervagen

CEMBRIT als pionier op het vlak van asbestvrije producten

Spuitkurk, een nieuw alternatief op de markt van de gevelbekleding

6 QuadroClad® gevelsysteem zorgt voor robuuste uitstraling

Nieuw brandweerkazerne Bornem

8 Shopping District Docks Bruxsel

Imposante zinken ‘keien’ bekronen ambitieus architecturaal ontwerp

12 Totaalrenovatie 60 jaar oud socialewoningblok

Gevelsteen maakt plaats voor keramische dakpa

18 Reportage

Nieuw laagje zichtbeton voor de Gentse Boekentoren

28 Pigmento groene ADEKA®-leien voor gevel en dak

Ontmoetingscentrum Kasterlee krijgt groene zinkhuid

Productnieuws

Verticale gevelbekleding: de veelzijdige eyecatcher van de woning

26 Pleisterwerk

Hydraulische kalkmortel: een traditionele methode die nog steeds modern blijft

Façade Façade • november • mei 2016 2017

OOK ZO VAN DE T

BOUW?

C H EC K

OPENW

E RV E N

DAG . B E

Zondag 7 mei 2017 Gebeten door alles wat met bouwen te maken heeft? Of droom je ook van boeiende uitdagingen? Noteer alvast zondag 7 mei in je agenda voor de 11de editie initiatief van

van Open Wervendag. Kom langs en word hĂŠlemaal zot van de bouw! partners

i.s.m onze sponsors

Grenzen vervagen

EDITO

Grenzen vervagen, zoveel is zeker. Tegenwoordig reist iedereen met niet al teveel moeite de halve wereld rond en dankzij het internet en e-commerce koopt zelfs de particulier geregeld diensten en producten in ver buiten de eigen landsgrenzen. Wereldwijd zegt zelfs bijna 70% van de consumenten het afgelopen jaar online geshopt te hebben op buitenlandse websites. We vormen één groot Europa waarin de interne grenzen zijn weggevallen… op diverse vlakken… maar dan toch niet op het vlak van telecommunicatie. Wie is nooit geconfronteerd geweest met hoog oplopende kosten van telefoon- en internetverkeer in het buitenland omdat zijn of haar provider daar bijzonder hoge tarieven voor hanteerde? Deze roamingtarieven zijn jarenlang een doorn in het oog geweest voor heel wat toeristen en zakenreizigers en waren de oorzaak van een permanent zoektocht naar wifi acces points om die kosten toch enigszins te omzeilen. Maar als alles goed is, dan behoort die situatie tot het verleden wanneer u de volgende Façade in handen krijgt, want vanaf 15 juni 2017 worden de roamingtarieven in Europa eindelijk afgeschaft na jarenlang gepalaver. Er zijn maximumtarieven overeengekomen die de operatoren elkaar mogen aanrekenen wanneer hun klanten in het buitenland bellen, surfen of sms’en. Die tarieven liggen ongeveer 90 procent lager dan nu het geval is. Dat de operatoren hun klanten vanaf 15 juni geen kosten meer mogen aanrekenen voor roaming, was al langer bekend, maar er werd gevreesd dat de kost van de verdwenen inkomsten toch bij de klant terecht zou komen, maar deze nieuwe tariefafspraken moeten dus verhinderen dat dit gebeurt. Voor België ziet het er naar uit dat ook voor data zowat het volledige dataforfait voorzien in het abonnement ook in het buitenland aan ‘Belgische voorwaarden’ zal kunnen worden gebruikt. We zullen dus ons mobiel toestel vanaf deze zomer overal in de EU kunnen gebruiken aan precies dezelfde voorwaarden als in België. Een mooie overwinning voor de consumentenorganisaties die hier jarenlang voor hebben gestreden. Dat grenzen vervagen zult u ook merken in deze uitgave. De grens tussen de gevel en het dak wordt namelijk alsmaar vager of verdwijnt zelfs helemaal. Bij de renovatie van een appartementsgebouw wordt de gevelsteen ingeruild voor dakpannen, op het nieuwe Ontmoetingscentrum in Kasterlee worden daken en gevels bekleed met dezelfde fraaie zinken leien in een aparte groene kleur en op het nieuwe Shopping District Docks in Brussel zijn er helemaal geen grenzen meer want daar lopen de zinken daken en gevels naadloos in elkaar over op de drie gigantische keivormige volumes die dit project sieren. Gevels en daken hebben natuurlijk in principe dezelfde functie: de achterliggende of onderliggende constructie beschermen tegen de weersinvloeden. Met dien verstande dat door de zichtbaarheid van de gevels de esthetiek van de gevelbekleding een stuk belangrijker was dan die van een dakbedekking, maar met het vervagen van de grenzen tussen beide bouwdelen komt ook die balans meer en meer in evenwicht en dat resulteert soms in bijzonder mooie resultaten zoals u ook in deze uitgave zult ontdekken.

Gunther Guinée

Hoofdredacteur Façade

COLOFON Confederatie Bouw - Afwerking

Verantwoordelijke Uitgever

Lombardstraat 34-42 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be

Verschijningsfrequentie / Oplage 4x per jaar • 9.000 exemplaren

Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be

Hoofdredactie: Gunther Guinée Hoogboomsteenweg 135 bus 4 • 2950 Kapellen Tel.: +32 (0)3 888.27.33 gunther.guinee@telenet.be Redactie: Bram Schittecatte Tel: 02/545 59 47 • Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@confederatiebouw.be

Vormgeving: Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@confederatiebouw.be

QuadroClad® gevelsysteem zorgt voor robuuste uitstraling

Nieuwe brandweerkazerne Bornem De nieuwe brandweerkazerne van de Bornemse brandweerpost is volledig afgewerkt en zwaaide haar poorten open tijdens de afgelopen Open Bedrijvendag, op zondag 2 oktober 2016. De eerste steen van het gebouw tussen de Puursesteenweg en de Lindestraat werd al in 2014 gelegd. De werken verliepen in twee fasen omdat de nieuwbouw op de huidige site werd gebouwd, terwijl de werking van de brandweer gewoon bleef doorlopen. Het pand moest een sobere en strakke uitstraling krijgen en daarvoor werd onder meer gebruik gemaakt van een speciaal gevelsysteem van Hunter Douglas Architectural.

Façade • mei 2017

In december 2015 werd de eerste fase van de nieuwbouw geopend aan de Puursesteenweg in Bornem, voor alle voertuigen die gebruikt worden bij dringende interventies. Op de eerste en tweede verdieping bevinden zich de kantoren, de radiokamer, de gemeentelijke crisiscel, slaapkamers en een cafetaria. Begin 2016 konden de afbraakwerken aan het oude gebouw aan de Lindestraat dan starten, zodat ook de tweede fase kon worden afgewerkt. Daar bevindt zich onder andere de garage voor de voertuigen voor minder dringende interventies. Aan de nieuwe brandweerkazerne hangt een prijskaartje van 3,8 miljoen euro vast, maar het was een hoognodige investering aangezien de oude ka-

zerne nog dateerde uit de jaren 50 en niet langer aan de behoeften voldeed. Maar nu staat er een fonkelnieuw gebouw van maar liefst 3 bouwlagen met 7 uitrukpoorten. Dit laatste gegeven komt de interventiesnelheid volop ten goede. In het pand is niet alleen de brandweer gevestigd: er zijn ook ruimtes gereserveerd voor het Rode Kruis, Kind & Gezin en een gemeentelijke onderhoudsgarage.

Uitstraling brandweerkazerne valt in de smaak “De opdracht was helder: het pand moest een sobere en strakke uitstraling krijgen,” vertelt Pieter Idema, senior projectadviseur facades van Hunter Douglas Architectural. “We werden al in juni 2013 bij dit project betrokken. Wij waren verantwoordelijk voor het leveren van het gevelsysteem en voorafgaand daaraan - dus helemaal in de beginfase - adviseerden we de architect over de materiaalkeuze. Ook bij de ontwerpen vervolgfase waren we nauw betrokken. In trajecten als deze bespreken we altijd duidelijk de technische mogelijkheden en onmogelijkheden, de beschikbare budgetten en de systematiek van het bouwen met het bijbehorende proces. Wij hebben het gevelsysteem geproduceerd en geleverd en er werden vooraf uiteraard ook verschillende stalen geleverd alvorens definitief aan de slag te gaan. Hunter Douglas Architectural levert haar systemen via gekwalificeerde en erkende bedrijven. Dat is één van de manieren waarop we onze kwaliteit, die we hoog in het vaandel hebben staan, voortdurend bewaken en het resultaat hier in Bornem is een prachtig geheel geworden vind ik. De toepassing van ons QuadroClad® gevelsysteem geeft exact de robuuste uitstraling die gewenst werd door de opdrachtgever. Ik heb zelfs gehoord dat de brandweermannen zelf er ook bijzonder trots op zijn en dat is natuurlijk het beste compliment dat men kan krijgen.”

Opdracht met uitdagingen De heer de Vries is technisch commercieel adviseur bij Erdo - een bedrijf dat gespecialiseerd is in de afwerking

van gevels en daken – en geeft graag wat meer uitleg bij de verwerking van het systeem: “Wij waren inderdaad verantwoordelijk voor de montage van de gevelbekleding en daarom ook zeer vroeg bij de gesprekken betrokken. In deze gesprekken met de architect werd onder meer de belijning samengesteld, bespraken we de manier waarop we het gingen engineeren en zo voerden we het project uiteindelijk ook concreet uit. Het vinden van de juiste kleur was een uitdaging op zich binnen dit project. We hebben met de betrokken partijen dan ook verschillende referentieprojecten bezocht wat uiteindelijk geresulteerd heeft in de huidige grijs-bruine tint. Daarnaast wilden we een strakke uitstraling realiseren en dat is onder meer gelukt doordat we met grote plaatmaten konden werken, zodat er zo min mogelijk naden zichtbaar zijn. Het is mooi om te merken dat we, ondanks het werken vanuit verschillende landen, elkaar uiteindelijk prima konden vinden in nauwkeurigheid en kwaliteit. Dat succes is niet in de laatste plaats bepaald door de duidelijke communicatie tussen alle berokken partijen.”

Maatwerk voor de brandweer “We stonden als ontwerpers voor de uitdaging om de nieuwe brandweerkazerne te Bornem als een compact en operationeel gebouw te ontwerpen en dan volledig op maat voor de werking van de brandweer. Daarbij lag niet alleen het accent op het uitrukken, maar ook op de terugkeer van de mensen en het materieel en uiteraard ook het opnieuw gereed maken voor een volgende interventie”, vertelt Ignace Pollentier van Studio Klein Brabant. Bart Keppens van Boxar Architecten vult aan: “Alle ruimten en lokalen in en rond het gebouw zijn zodanig ten opzichte van elkaar geplaatst dat ze deze cyclus maximaal ondersteunen. Ze zorgen voor een efficiënt en veilig verloop. Bij deze organisatie hoorde ook een gelijkaardige uitstraling, die we na enkele referentiebezoeken perfect terugvonden in de Hunter Douglas gevelsystemen.” Façade Façade • november • mei 2016 2017

Shopping District Docks Bruxsel

Imposante zinken ‘keien’ bekronen ambitieus architecturaal ontwerp

Het imposante nieuwe shoppingcenter Docks Bruxsel werd geopend voor het grote publiek in oktober 2016 met een bovengrondse oppervlakte van maar liefst 61.000 m², verdeeld over 5 verdiepingen, nabij de Van Praetbrug in het noorden van Brussel. Het is het eerste groot winkelcomplex dat sinds 2000 in de hoofdstad werd gebouwd en ook het grootste dat er in een kwarteeuw wordt neergezet. Het werd ontwikkeld op een terrein van maar liefst 4 ha langs de oevers van het zeekanaal Brussel-Willebroek en vormt zelfs een complete wijk op zich die symbool staat voor de Brusselse stadsvernieuwing. Het is overigens veel meer dan een opeenhoping van winkels, want het complex staat verder ook garant voor een origineel aanbod van activiteiten, cultuur 8

Façade • mei 2017

en vrijetijdsbestedingen in een heel uniek kader. De 3 kei-vormige constructies van het project – goed voor zo’n 7.000 à 8.000 m² oppervlakte - herbergen een evenementenzaal en cinema’s en hun gevel- en dakbekleding – die naadloos in elkaar overloopt – is deels opgebouwd uit houten latten en voor de rest helemaal bedekt met een schubvormige AZENGAR® zinken bekleding. “Aan de basis van het project Docks Bruxsel liggen een ambitie en een visie die een intense samenwerking met overheden impliceerden”, vertelt Lilia Poptcheva van architectenbureau Art & Build. “De bouwheer, vastgoedontwikkelings- en investeringsonderneming Equilis en wijzelf beschouwden Docks Brussel dan ook niet louter als een ‘gewoon’ shoppingcenter, maar als een echt stadsontwikkelingsproject dat kaderde in een langetermijnvisie over de bestemming van het terrein. Alles moest nog worden uitgevonden.”

Veel meer dan een shoppingcenter

Reusachtige ‘keien’

Het terrein van 4 ha lag er vroeger verlaten bij en was als het ware afgesloten van de rest van de stad omdat het ingesloten was tussen het Kanaal en de Zenne. Nochtans gaat het hier over een stuk echt cultureel erfgoed van het Brussels Gewest, het eerste industriële broeinest in de hoofdstad. Op de site stond eerst een fabriek waarin bedrukte katoenen stoffen werden geproduceerd en aan het eind van de 19de eeuw vestigde Jean-Baptiste Godin er zich met zijn fabriek van gietijzeren kachels.

Het project werd ontworpen door Art & Build Architects en omvat verschillende gebouwen, elk met hun eigen specifieke architectuur. Drie van deze gebouwen, met organische contouren die aan reusachtige ‘keien’ doen denken en waarvan gevel en dak naadloos in elkaar overlopen, werden bekleed met niet minder dan 19.340 op maat gemaakte zinken platen van VMZINC®, goed voor 6.650 m². Het ganse project - van voorstudie tot uiteindelijke realisatie – heeft ca. 4 jaar in beslag genomen:

Docks Bruxsel moest een echte toegankelijke wijk op mensenmaat worden waar alle facetten van de stedelijke levensstijl tot ontplooiing konden komen. Een attractieve wijk die het stadscentrum en Schaarbeek op een heel natuurlijke manier met elkaar zou verbinden en een al even natuurlijke verlenging van de omliggende stedelijke structuren zou worden. Tenslotte moest het ook een heel duurzame wijk worden die moest kunnen aantonen dat het mogelijk is om met een commercieel project in ons land een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk na te laten door gebruik te maken van de natuurlijke bronnen op de site: het water van het kanaal, de warmte van de nabijgelegen verbrandingsoven, de zon, enz. Zo werd het plan opgevat om van Docks Bruxsel een nieuwe, dynamische wijk te maken met een mix van commerciële, productieve en recreatieve activiteiten. Niet enkel een winkelcentrum in de klassieke betekenis van het woord, maar aangevuld met diverse restaurants, een evenementenzaal met 1.500 plaatsen, een bioscoopcomplex met 8 kleinere zalen voor de liefhebbers van ‘de betere film’ en een indoorrecreatiecentrum.

• Het eerste gebouw huisvest een evenementenhal van 5.000 m² met een architecturale luifel aan de voorkant van het gebouw, gelegen aan het kanaal van Willebroek. Het is de toegangspoort van de stad. • De twee andere, overdekt met een enorm glazen dak, vormen een bioscoopcomplex met 8 zalen. Het architectenbureau besteedde enorm veel aandacht aan de toegepaste materialen (zink, hout, glas…) om continuïteit te creëren tussen de open ruimtes en de bebouwing. Ruw maar toch stijlvol, roepen deze materialen herinneringen op aan het industriële verleden van de wijk.

Zinken bekleding met nieuw oppervlakteaspect AZENGAR® Bij de beslissing om zink te gebruiken voor de bekleding van gevel en dak, ging de voorkeur naar AZENGAR®, het meest recente oppervlakteaspect in het productgamma van VMZINC®. Deze beslissing viel al in 2013, toen het product nog in de ontwikkelingsfase zat en illustreert het vertrouwen dat de architecten stellen in het merk. “We zochten een textuur die mat, heterogeen en lumineus was. We waren enthousiast over de stalen die we zagen van AZENGAR®. Zijn heldere en voorverweerde stijl doet denken aan de daken van Parijs.”, legt architect Lilia Poptcheva uit. AZENGAR werd duurzaam en recycleerbaar ontworpen en geproduceerd met een ecodesign-benadering in elke fase van het proces, factoren die allemaal meewogen in de beslissing om het in dit project toe te passen. Die duurzame benadering stemt overeen met de beroepsfilosofie van de architecten. Het internationale certificaat ‘BREEAM EXCELLENT’ dat het project al behaalde in de ontwerpfase is daar een mooi bewijs van. Het werd toegekend omwille van de kleine ecologische voetafdruk van het project dankzij o.m. het gebruik van water uit het kanaal, de warmterecuperatie van een nabijgelegen verbrandingsoven, het gebruik van zonlicht via de glazen daken dat de binnenruimtes natuurlijk verlicht en de zonnepanelen op de groendaken. Dankzij een bekleding die volledig in zink is, contrasteren de drie bouwvolumes met de andere gebouwen van het project en dragen ze bij tot de identiteit en de aantrekkelijkheid van het shoppingdistrict. Façade Façade • november • mei 2016 2017

Shopping District Docks Bruxsel

Harmonieuze materialen De grote zinken kei aan de voorzijde van het project combineert op subtiele wijze een sokkel van opengewerkt hout met metalen schubben terwijl de twee andere volumes uitsteken over gebouwen met gevels van terracotta en geperforeerd staal. De dubbele houten gevelstructuur herbergt overigens de metalen noodtrappen, die zo op een elegante manier aan het zicht worden onttrokken. De mix van deze materialen versterkt het zachte, minerale karakter van dit project. Een glazen dak van 10.000 m², één van de verbindende elementen van het complex, is ook perfect in harmonie met het zink. Het biedt bescherming tegen de weersomstandigheden maar ook een raam op de lucht en de ‘keien’. Door zijn grote manipuleerbaarheid, bleek zink een ideaal materiaal voor deze ovale volumes. Het werd toegepast in schubvormige platen van VMZINC® van verschillende afmetingen om zo aan te sluiten op de zacht glooiende vormen van de ‘keien’ en zich op elke hoogte aan te passen aan de omtrek van het gebouw. De oppervlakte van de kleinste plaatjes is 0,25 m², die van de grootste 0,50 m². Om tijd te besparen, liet VMZINC® de schubben in zijn Slovaakse vestiging te Bratislava produceren, op basis van het plan van het ontwerpteam. Ze werden kant-en-klaar geleverd op de site voor onmiddellijke plaatsing. Het installatiebedrijf Jacobs & Sohn zorgde voor de bewerking van de kleine schubben op de rondste gedeelten van het bouwvolume, wanneer rechtstreekse aanpassingen op de structuur nodig waren.

Nauwgezette plaatsing De 19.340 zinken schubplaten waaruit het volume is samengesteld, werden geleverd volgens een ingewikkeld en vooraf bepaald schema, wat het mogelijk maakte het volledige volume te installeren in 10 maanden, zonder ook maar één onderbreking. Een technisch huzarenstuk dat mogelijk werd gemaakt dankzij de flexibiliteit van het productieteam in Bratislava. De teams van VMZINC® boden extra ondersteuning voor dit project vanaf de ontwerpfase tot aan het werk op de werf. De installatie van de zinken schubplaten had veel weg van de creatie van een beeldhouwkunstwerk. Elk onderdeel werd minutieus gehaakt aan een ander met behulp van bevestigingsklemmen en dan gespijkerd op het houten skelet. Dit garandeerde een discrete, elegante aansluiting en een hoge waterdichtheid. “Zink vormde voor dat dak het ideale materiaal omdat het heel ‘ kneedbaar’ is. We kozen voor kleine schubvormige plaatjes - ‘ écailles’ - in VMZINC, met heel wat verschillende dimensies, afhankelijk van de plaatsing op het dak, omdat die een warm en natuurlijk schubachtig effect hebben, als een huid, en - opnieuw als een huid - de glooiende vormen van het

Façade • mei 2017

dak volgen. En dat doen ze naadloos, dankzij de perfecte plaatsing door Jacobs & Sohn – Mutsch et Fils die zich tot mijn grote fascinatie als een soort van beeldhouwers in zink toonden, en dankzij de technische assistentie door het team van VMZINC, van in de voorbereiding tot op de werf.”, aldus mevrouw Poptcheva. “Als architectenbureau waren we meteen gewonnen voor AZENGAR, maar de klant hiervan overtuigen, was minder evident. Begrijpelijk ook, want VMZINC had op dat moment nog geen enkele referentie met dit materiaal. Maar ook hier hebben de mensen van VMZINC ons enorm goed ondersteund om het aan onze klant te helpen verkopen, door onder meer heel veel informatie over het industrieel procedé te geven, door stalen voor ons mee te brengen, enz. Met succes gelukkig, want een prachtproject als dit verdient deze prachtige bekleding die zowel architect, bouwheer als de toekomstige bezoekers zal bekoren.”

Shopping District Docks Bruxsel

TECHNISCHE FICHE Klant:

EQUILIS (NEG S.A)

Architect:

ART & BUILD ARCHITECTS

Aannemer:

JACOBS & SOHN - MUTSCH ET FILS

Oppervlakte project:

61.000 m² bovengronds

Opleverdatum gebouw: Publieksopening op 20 oktober 2016 VMZINC® -producten:

19.340 PLATEN AZENGAR® als bekleding voor 3 ‘reuzekeien’

Oppervlakte in zink:

6.650 m²

Façade • mei 2017

Totaalrenovatie 60 jaar oud socialewoningblok

Gevelsteen maakt plaats voor keramische dakpannen

Aan de Gentse Emile Moysonlaan onderging het uitgeleefde woonblok van de sociale huisvestingsmaatschappij WoninGent cvba-so een complete make-over. Het gebouw dateert al van 1956 en bevat 63 sociale huurappartementen en in plaats van het te slopen en herop te bouwen werd er gekozen voor een grondige renovatie. De gevelsteen werd gestript en vervangen door een efficiënte winter- en regenmantel van isolatie en Koramic Plato kleipannen. Verder werden alle technieken en uitrustingen volledig gemoderniseerd en aangepast aan de hedendaagse eisen. Voor het ontwerp tekende het Architectenbureau Van Derbeken bvba terwijl de uitvoering in handen was van BBC nv Bekaert Building Company. 12

Façade • mei 2017

Slopen en herbouwen of renoveren: het is soms een moeilijke oefening, maar voor dit project was de knoop toch snel doorgehakt. Ten gevolge van de stedenbouwkundige voorschriften zou voor een hernieuwbouw het aantal wooneenheden namelijk flink lager liggen. Gezien de nood aan sociale huurappartementen drong een renovatie zich dus op. Dat die verbouwing goede energetische resultaten moest opleveren, spreekt voor zich en was ook een eis van de bouwheer en de subsidiërende overheid. De ontwerpmatige invulling vergde wel het nodige overleg met de diensten stedenbouw en monumentenzorg en architectuur. Het lichtjes gebogen gebouw is met zijn lengte van 70 meter, zijn negen bouwlagen en zijn hoekligging immers manifest aanwezig in de omgeving. Het vormt bovendien het bindteken tussen de hoogbouw aan de spoorweg en de klassieke herenhuizen in de aangrenzende stadslanen. Kenmerkend voor het oorspronkelijke ontwerp van ingenieur-architect Jules Trenteseau waren de inpandige terrassen langs de zuidzijde (behalve op het gelijkvloers, de derde en de zesde verdieping), en de horizontale betonbalken en stroken metselwerk, ingevuld met blauw geglazuurde gevelstenen. Die karakteristieke horizontale geleding moest visueel worden gerespecteerd.

Een sterk renovatieconcept Het ontwerpteam onder leiding van architecte Pernette Van Derbeken koos voor een aantal duidelijke ingrepen. De bestaande inkomhal kreeg aan het andere uiteinde van het gebouw een spiegelbeeld in de vorm van een tweede inkomhal met eigen traphal en lift. Dat verhoogt de sociale controle en verbetert de bereikbaarheid van de appartementen. De plaatsverslindende binnengang naar de appartementen en gemeenschappelijke binnentrappen tussen enkele verdiepingen werden gesupprimeerd. In de plaats daarvan kwamen op alle verdiepingen buitenpasserelles tegen de noordgevel, die de twee verticale circulaties verbinden en de voordeuren van de doorkijkappartementen ontsluiten. In de zuidwest/ zuidoost gerichte gevel ruimden de bestaande inpandige terrassen plaats voor evenveel buitenterrassen.

Kleipannen voor een energetisch performante gevel zonder koudebruggen Als oplossing voor de weinig energetische gevelconstructie vol koudebruggen kozen de architecten voor een nieuwe buitenhuid. Om de kostprijs en de impact van de werken tot een minimum te beperken, besloten zij de nieuwe gevel op te hangen aan de bestaande structuur van betonnen kolommen en platen met invulmetselwerk. Dat vereiste uiteraard een lichte structuur. Die werd gerealiseerd met een isolatiepakket van 15 cm minerale wol, ter hoogte van de betonbalken aangevuld met 6 cm resolschuim (PF) om tot een homogeen U-peil te komen. In de opbouw werd gebruik gemaakt van Koramic Fleece onderdakfolie. In tegenstelling tot traditionele onderdakplaten is die folie gemakkelijk te hanteren en te verwerken. Bovendien vergemakkelijkt zij een goede luchtdichting, omdat ze overal vlot aan te brengen is en mooi kan worden afgekleefd. Als gevelmateriaal viel de keuze op Plato kleipannen van Koramic. De

banden in blauw geglazuurde gevelsteen van weleer zijn nu ingevuld met natuurrode Plato kleidakpannen, zodat in combinatie met de buitenterrassen de horizontale belijning van vroeger visueel gerespecteerd blijft. De twee uiteinden van het gebouw en de noordgevel, die vroeger al met een andere gevelsteen waren afgewerkt, kregen een bekleding met antraciet matte Plato pannen. De interessante kostprijs van materiaal en plaatsing, de opportuniteit die het biedt voor een koudebrugvrije buitenafwerking, de esthetische keuzevrijheid en de intrinsieke kwaliteiten van de kleipan waren voor de architecten de belangrijkste argumenten voor deze oplossing. Bovendien hadden zij een kleiner, aangrenzend gebouw enkele jaren geleden al op dezelfde manier gerenoveerd, zodat ook hier het fiat van de stedenbouwkundige dienst snel volgde.

Nieuwe installaties, technieken en uitrusting Binnen werden alle technieken en uitrusting vernieuwd. Omdat het aantal appartementen - op één na, voor de nieuwe inkomhal met verticale circulatie - bewaard bleef, kon het ontwerpteam alle technische leidingen groeperen in een beperkt aantal verticale kokers. Dankzij de vervanging van de binnengangen en -trappen door buitenpasserelles - en van de inpandige terrassen door buitenkamers buiten het gebouwde volume - nam de oppervlakte per appartement toe. Er werd overal gekozen voor individuele verwarming met gaswandketels, een ventilatiesysteem C met een sturing die het debiet van de mechanische afvoer aanpast aan de aangevoerde hoeveelheid verse lucht, elektrisch koken en een badkamer met douche. De appartementen beschikken over één of twee slaapkamers en het gebouw is uitgerust met een satellietinstallatie voor televisie, zodat de terrassen op termijn niet dichtslibben met schotelantennes. Langs de zuidzijde staat zonwerende beglazing mee in voor een goede binnentemperatuur. Façade Façade • november • mei 2016 2017

Metropolis, verfijnd gelijnd

Met de lange, slanke Metropolis stenen in het smalle Eco-brick formaat (240x65x40 mm) wint u plaats: voor extra woonruimte of meer isolatie. Metropolis staat garant voor een karaktervolle gevel met strakke lijnen en een glad tot licht ruw oppervlak. In de stijl weerklinkt een echo van de modernistische art deco periode, terwijl de steen ook de stadsarchitectuur van de toekomst verbeeldt. U kiest uit 8 keizerlijke, Romeinse tinten â&#x20AC;&#x201C; van zwart over bruin en rood tot geel. Ontdek de Metropolis collectie in onze showrooms in Londerzeel of Kortrijk. Of vraag uw brochure aan via info@wienerberger.be.

www.wienerberger.be

Totaalrenovatie 60 jaar oud socialewoningblok

Het hemelwater wordt opgevangen en hergebruikt voor de toiletspoeling van de drie onderste bouwlagen. Om de toegankelijkheidsnorm te respecteren, werden aan de zuidzijde trapliften naar de wat hoger gelegen inkomhallen geplaatst. Het maaiveld bevindt zich aan deze gevelzijde namelijk een meter lager dan aan de andere, zodat er een niveauverschil te overbruggen valt.

Proefopstellingen leveren grotere efficiëntie op Om de bouwprijs te drukken, zijn de buitenterrassen opgehangen aan de bestaande constructie. De buitenpasserelle is dan weer opgehangen aan stalen I-liggers die werden bevestigd op de dakplaat. Voor die verankering moesten hier en daar open gewelven worden ingevuld met een betonlaag als extra verstijvings- en verankeringsplaat. De passerelles zijn, gezien de gebogen vorm van het gebouw, samengesteld uit koppelstukken en kregen een bevloering in hout, wat de aansluiting aan het niveau van de voordeuren vergemakkelijkte. Om tot een kwaliteitsvolle en efficiënte uitvoering te komen, maakten architecten en aannemer een hele reeks proefopstellingen. Voor de gevelopbouw werden op die manier alle be-

langrijke details op voorhand geanalyseerd, zoals de bevestiging van de isolatie met kunststof pluggen in de bestaande ondergrond, de plaatsing van de onderdakfolie en de kleipannen, en de aansluitingen op de ramen. Hetzelfde gebeurde voor de terrassen in gegalvaniseerd staal, waar werd gekeken naar de verschillende aansluitingen op het gebouw en tussen de verschillende onderdelen onderling. Als vloerplaat voor die terrassen viel de keuze op een gebogen aluminiumplaat, omdat een staalplaat bij galvanisatie dreigt te vervormen. Ook voor de keukens werd een proefopstelling gemaakt. 

TECHNISCHE FICHE Locatie: Bouwheer: Architect: Aannemer: Opdracht: Kostprijs totaalrenovatie: Gevelbekleding:

Emile Moysonlaan, Gent WoninGent cvba-so Architectenbureau Van Derbeken bvba BBC nv – Bekaert Building Company renovatie van een sociale-woningblok met 9 bouwlagen en 63 huurappartementen 5.019.142 euro, exclusief btw en erelonen. 2200 m² Koramic Plato kleidakpan natuurrood + antraciet mat Façade Façade • november • mei 2016 2017

Asbest: definitief verleden tijd

CEMBRIT als pionier op het vlak van asbestvrije producten Gedurende een groot deel van de vorige eeuw werd asbest zowel in België als elders in de wereld op ruime schaal toegepast omwille van zijn hoog isolerende, hittebestendige en materiaalversterkende eigenschappen. Ook in bouwproducten op basis van asbestcement. Ondanks het feit dat het gebruik van asbest in België en Europa inmiddels al geruime tijd verboden is, wordt onze samenleving vandaag nog steeds geconfronteerd met de gevolgen voor de gezondheid van het gebruik van asbest in de vele verschillende toepassingen in het verleden. Omdat deze problematiek recent weer uitgebreid in de pers en de media werd besproken, was het de uitdrukkelijke wens van Cembrit om de lezer duidelijk te maken dat bij haar - als pionier op dit vlak – asbest al zeer lang tot het verleden behoort.

Anthophyllite asbestos SEM

Façade • mei 2017

In de 20ste eeuw was asbest een veel gebruikte grondstof in veel industriële sectoren. Ze kende immers haar gelijke niet op het vlak van brandweerstand, mechanische sterkte, chemische weerstand en thermische isolatie. Vandaar dat materialen met asbest in de scheepsbouw, autosector, bouw, etc. een enorm succes kenden, en dit in een breed spectrum van toepassingen.

Voortrekkersrol Cembrit

Ook producten op basis van vezelcement met asbest maakten grote opgang. De Oostenrijkse ingenieur Ludwig Hatschek slaagde er begin de 20e eeuw in om een methode te ontwikkelen die toeliet om platen te produceren die met asbest waren versterkt. Het bouwmateriaal dat uit dit ‘Hatschek-proces’ resulteerde, had superieure eigenschappen ten opzichte van toenmalige vergelijkbare producten. Vandaar dat asbest vezelcement al snel een standaard grondstof werd in de fabricage van golfplaten, wandbekleding, waterleidingen, enzovoort. Op dat moment had niemand echter enig idee dat asbest ook schadelijk was voor de gezondheid.

Het groeiend besef van de gezondheidsrisico’s van asbestcement zorgde er namelijk voor dat er in een aantal landen prompt wettelijke beperkingen op de toepassing van asbest werden legden. De Scandinavische landen waren daarbij de eersten in de wereld die asbest verboden in bouwproducten en andere materialen die rechtstreeks met mensen en dieren in contact konden komen.

Breed maatschappelijk probleem Het duurde overigens nog een hele tijd voordat de risico’s correct werden ingeschat. Pas in de jaren zeventig begonnen gezondheidsautoriteiten in Europa en Noord-Amerika erop te wijzen dat asbest wel eens gevaarlijk zou kunnen zijn voor de menselijke gezondheid. Verschillende onderzoeken bewezen dat er inderdaad risico’s waren en dat deze afhankelijk waren van het type asbest, de hoeveelheid en de duur van de blootstelling. Gezien de vele toepassingen van asbest en het massaal gebruik in vele industrieën en beroepen, werden volgens talrijke studies 25% van alle beroepsactieve mannen professioneel blootgesteld aan asbest in de jaren ’50 en ’60. Maar naast het beroepsmatige, werd asbest ook op grote schaal gebruikt in het dagdagelijkse leven. Zo werd tot in de jaren 1970 asbest gebruikt in nagenoeg alle huishoudtoestellen waar de eigenschap van warmtebestendig te zijn belangrijk was (bijvoorbeeld haardrogers, broodroosters, enz). Het probleem beperkte zich dus niet tot de bouwmaterialenproductie, maar met 90% van de slachtoffers buiten de asbestcementindustrie, kon zeker worden gesteld dat het om een breder maatschappelijk probleem ging.

Aangezien er recent weer enkele rechtszaken van asbestslachtoffers de pers haalden en de ganse problematiek opnieuw onder de aandacht werd gebracht, wou vezelcementfabrikant Cembrit graag enkele punten duidelijk stellen en onderstrepen dat bij haar het asbest al zeer lang voltooid verleden tijd is.

Net als alle andere Europese vezelcement bedrijven fabriceerde Cembrit in die tijd asbestproducten. Maar vanwege het verbod dat Denemarken in 1980 instelde (een voorbeeld dat in 1988 door veel andere landen werd gevolgd) zag Cembrit zich geconfronteerd met de technologische uitdaging om een alternatief voor deze stof te vinden. Met de steun van de aandeelhouders werd geïnvesteerd in een intensief R&D-proces om asbestvrije producten te ontwikkelen. En die inspanningen wierpen hun vruchten af, want al in 1987 lanceerde Cembrit, als één van de eersten in zijn sector, een reeks asbestvrije producten op de markt. Met de volledige overschakeling op nieuwe asbestvrije producten slaagde Cembrit er zelfs in zijn positie als topspeler in de vezelcementmarkt te bevestigen. Meer nog: de fabrieken die de firma tijdens de jaren 1990 en 2000 in Finland, Tsjechië, Polen en Hongarije overnam, waren eveneens asbestvrij. Hiermee kan Cembrit dus een ware pionier worden genoemd in de ontwikkeling en productie van niet-asbesthoudende daken gevelbekledingen. De Deense onderneming bleef investeren in R&D, met als resultaat talrijke revolutionaire innovaties die er mee toe bijdragen dat asbestvrije vezelcement nog steeds één van de belangrijkste bouwmaterialen ter wereld is. Asbest is bij Cembrit dus al lang definitief verleden tijd, maar haar vezelcement blijft volgens de producent hét bouwmateriaal van de toekomst. Façade Façade • november • mei 2016 2017

Reportage

Nieuw laagje zichtbeton voor 30 miljoen euro trokken Universiteit Gent en de Vlaamse Overheid uit voor de restauratie van de Gentse Boekentoren. Het gaat namelijk om een erg complexe restauratie van een beschermd historisch gebouw. Wij namen een kijkje ter plaatse. De Boekentoren is een van de meest herkenbare punten in Gent. Het modernistische gebouw staat niet voor niets bekend als ‘de vierde toren’ van de Gentse skyline. Architect Henry Van de Velde ontwierp de 64 meter hoge toren in 1935. Sinds de ingebruikname in 1942 zijn er meer dan 3 miljoen boeken van de Gentse universiteit in ondergebracht. Het gebouw is al decennialang onderhavig aan betonrot, en dus drong een restauratie zich op. De werken namen een aanvang in 2012 en indien alles volgens plan verloopt, zouden ze in 2018 klaar moeten zijn. “Renotec-Bam Contractors”, de tijdelijke handelsvereniging van de twee bouwbedrijven die aangesteld werden voor de restauratie van de toren, stootte echter op heel wat praktische moeilijkheden. Toren voor restauratie

Pronkstuk “Eigenlijk omvat het restauratieproject veel meer dan enkel de toren”, legt projectleider Sam Verhoogen van Renotec uit. “Rondom de toren liggen nog verschillende bijgebouwen die ook aan restauratie toe waren. De toren is dus maar een onderdeel van het volledige project. Al vormt die -als meest zichtbare gedeelte van het project- wel de kroon op het werk”. De werken aan de laagbouw rondom de toren bevinden zich al in een ver gevorderd stadium, maar aan de toren gonst het nog van bedrijvigheid. “De renovatie van de Boekentoren bestaat uit twee delen”, legt Sam Verhoogen uit. “Eerst moeten we de oude laag

Façade • mei 2017

beton verwijderen, die aangetast is door betonrot. Daarvoor maken we gebruik van hydroafbraak. Een speciale techniek waarbij een robot water onder erg hoge druk (2000 à 2500 bar, red.) tegen de gevel spuit. De straal is zo krachtig dat het aangetaste beton gewoon weggerukt wordt. We spuiten zo’n 6 centimeter weg, tot al het aangetaste beton weg is. Een flinke laag dus! Dat betekent ook dat we niet de volledige gevel in één keer kunnen wegspuiten. Dat zou de stabiliteit van het gebouw namelijk aantasten. Ook mag de onderlaag niet te lang bloot blijven. Ze zou immers aangetast kunnen raken door de buitenlucht. Daarom halen we telkens de gevelbekleding op één plaats weg en plaatsen we meteen de nieuwe bekleding, voor we op een andere plaats het oude beton verwijderen”.

de Gentse Boekentoren

eeuw wordt ook nu de volledige buitenkant van het gebouw voorzien van een vers laagje zichtbeton. Aan het einde van de werken zal de Boekentoren dus een betongrijze kleur hebben, en niet langer het vale geel, waar de Gentenaars de voorbije decennia aan gewoon geraakt waren. Toren in de steigers

De hydroafbraak veroorzaakt bovendien erg veel lawaai, wat door de omwonenden niet altijd op prijs gesteld wordt. In de buurt rondom de Boekentoren zitten ook heel veel studenten op kot, en die konden het lawaai tijdens de voorbije blokperiode maar matig appreciëren. Toch was er geen andere oplossing mogelijk. “In het lastenboek stond namelijk expliciet vermeld dat we deze methode moesten gebruiken”, vertelt Sam Verhoogen.

Zelfverdichtend zichtbeton De dienst Monumentenzorg en Erfgoed legde Renotec strenge eisen op voor de keuze van de materialen en technieken om het gebouw zo goed als mogelijk te herstellen in de originele staat. Net zoals in de jaren ’40 van de vorige

“Die gele kleur is het gevolg van een epoxylaag die in de jaren ’60 op het gebouw werd aangebracht, omdat er toen reeds betonrot optrad”, verklaart projectleider Verhoogen. “Wij moeten het gebouw terugbrengen naar zijn originele staat, en dus wordt het gebouw betongrijs, ook al komt dit voor sommige mensen misschien vreemd over. Dit betekent ook dat we onze toevlucht moeten nemen tot onorthodoxe technieken. Zo bekisten we rechtstreeks tegen de gevel, we zullen daarvoor gebruik maken van een klimkist op rails, die we over de gevel kunnen verplaatsen. In die bekisting komt een inox bewapeningsnet en met behulp van een betonkubel storten we het beton rechtstreeks in de bekisting. Zo maken we paneel na paneel. Het is zeker niet de snelste methode, maar het moet op deze manier als we het gebouw er willen laten uitzien zoals Henry Van de Velde voor ogen had. De platen die we op deze manier maken, zijn ongeveer 5 à 8 cm dik, net ietsje dikker dan de laag die er voordien lag, maar dat is nodig om het gebouw deze keer beter te beschermen tegen betonrot”. Façade Façade • november • mei 2016 2017

Reportage

Moeilijkheden Het gieten van de nieuwe gevelplaten loopt echter niet van een leien dakje. Sam Verhoogen: “Van iedere lading beton testen we op voorhand de vloeibaarheid en de kleverigheid. De kleverigheid is een belangrijke indicator voor het ontstaan van luchtbellen en mogelijke ontmenging van het beton. De vloeibaarheid is eveneens van belang omdat het beton de volledige bekisting goed moet vullen. Ondanks het feit dat we met de juiste samenstelling van het beton werken en de nodige regels in acht nemen, worden we toch geconfronteerd met heel veel panelen die esthetische afwijkingen vertonen. In ongeveer 20% van de gevallen zitten er in de betonpanelen kleine krimpscheurtjes, luchtbelletjes, of treedt er zwarte verkleuring op. Een reden hiervoor hebben we niet, maar het is erg vervelend, want al deze panelen moeten we afbreken en daarna moeten weer van voor af aan beginnen. Dat zorgt uiteraard voor vertragingen. Omdat we maar ongeveer 3m³ beton kunnen verwerken per dag (omdat de beton zo dun wordt gestort) betalen we bovendien onvolledige vrachten, wat het beton nog extra duur maakt”. Ondanks de moeilijkheden werken de bouwvakkers naarstig verder. Wanneer de Boekentoren begin volgend jaar zal klaar zijn, wordt hij als vanouds een van de herkenbaarste gebouwen in het Gentse centrum.

Façade • mei 2017

Ruwe ondergrond na hydroafbraak

Alles over bouwen en verbouwen www.buildyourhome.be

Wilt u deel uitmaken van de 14.000 betrouwbare aannemers op dit nieuwe bouwplatform voor consumenten? Surf snel naar www.confederatiebouw.be en word lid!

Daar kan je niet omheen! 14.500

bouwondernemers

hĂŠĂŠl

BelgiĂŤ

rekenen op ons. Klein en groot. Actief in bouw, energie en milieu. De Confederatie Bouw is hun stem en partner. Wij verdedigen hun belangen en promoten hun innovatief vakmanschap. Samen sterk !

confederatiebouw.be

Productnieuws

Verticale gevelbekleding: de veelzijdige eyecatcher van de woning Renson had met z’n Linius lamellen al een horizontale aluminium gevelbekleding in het assortiment, maar met de verschillende types – onderling combineerbare – verticale lamellen en bijbehorende invullingen, creëert het een eindeloos aantal extra mogelijkheden voor vernieuwende ontwerpen in het straatbeeld. Voor welke gevelbekleding je ook kiest, de profielen klikken snel en secuur op de horizontale dragers. Dat maakt de mogelijkheden voor een persoonlijke invulling eindeloos: je hebt niet alleen de keuze tussen diverse types lamellen ‘Block’ en ‘Even’, maar daarnaast kan je naar eigen wens ook afwerken met eindeloos veel invullingen: van LEDstrips, over houten en aluminium tot eender welke sierelementen. Meer info : www.renson.be

NATURALLY FEELING GOOD...

Formalis

uw springplank naar zorgeloos ondernemen Roosters Eindeloze mogelijkheden • Muur-, vloer-, deuren overdrukroosters voor alle maatwerk • Verkrijgbaar in alle maten en kleuren • Speciale toepassingen: akoestische, brand-, water- of inbraakwerende roosters • Voor buiten- en binnentoepassingen

www.renson.be

U start of heeft een bouwbedrijf? Vertrouw dan op Formalis: > bij de afhandeling van al uw administratieve formaliteiten. > voor de inschrijving en wijzigingen in de Kruispuntbank van Ondernemingen. > voor onze expertise en kennis van de bouw.

formalis.be

ondernemingsloket

Façade Façade • november • mei 2016 2017

Spuitkurk

Spuitkurk, een nieuw alternatief op de markt van de gevelbekleding Een twintigtal jaar geleden dook een nieuw gevelbekledingsmateriaal op in Spanje en Portugal: spuitkurk. Sinds een jaar of zeven is spuitkurk bezig aan een gestage opmars in de Belgische bouwmarkt. Wat is het precies en hoe werkt het? Gregory De Volder van WallTec geeft uitleg. “Ik ben een jaar of drie geleden beginnen werken met spuitkurk”, steekt de Wevelgemse aannemer van wal. “Toen zag je in West-Vlaanderen nauwelijks aannemers die met dit product werkten. In Limburg , Antwerpen en Gent was het wel al ingeburgerd. Intussen zie je hier in de streek ook steeds meer mensen die kiezen voor kurk”.

Wat is het? “Eigenlijk is spuitkurk een eenvoudig product”, vervolgt De Volder. “Het is een samenstelling van fijngemalen kurk en een hars, het is dus een volledig natuurlijk product. De spuitkurk wordt verkocht in emmers van 12 liter en het product is helemaal gebruiksklaar. Je kan de kurk onbewerkt gebruiken, of je kan er verfpigment op waterbasis aan toevoegen. Zo zijn oneindig veel kleurencombinaties mogelijk. De meeste klanten gebruiken spuitkurk als bekledingsmateriaal voor buitengevels, maar het is ook uitstekend geschikt voor binnenmuren. De laatste maanden krijg ik ook steeds meer de vraag om drainagesystemen in kelders (noppenfolie, red.) af te werken met spuitkurk”.

De redenen waarom mensen voor spuitkurk kiezen, verschillen nogal. Er is enerzijds het esthetische aspect. Het materiaal is in alle mogelijke kleuren verkrijgbaar. Anderzijds spelen ook de karakteristieken van het product een rol. Spuitkurk heeft namelijk uitstekende isolerende eigenschappen. Niet alleen op het vlak van akoestische isolatie, maar ook op het gebied van thermische isolatie. “Ook het feit dat een gevel in spuitkurk waterafstotend is, is voor veel mensen een belangrijk aspect. Dit product is dus ideaal voor regengevels. Alle regen van buitenaf wordt namelijk tegengehouden, terwijl het materiaal wel heel dampopen is. Wie last heeft van insijpeling in een regengevel heeft eigenlijk maar twee opties: hydrofuge of de gevel bekleden. En dan

Façade • mei 2017

is spuitkurk een uitstekende keuze. Een laatste argument is het ecologische aspect. Spuitkurk bestaat voor 100% uit natuurlijke producten en het is bovendien een heel duurzaam afwerkingsmiddel. Een gevel in spuitkurk blijft jarenlang goed. En wie na enkele jaren uitgekeken is op de kleur van zijn gevel, die kan de spuitkurk gewoon overschilderen”.

Freak op vlak van afwerking De Volder beklemtoont dat het wel ontzettend belangrijk is om op een perfecte ondergrond te werken. “De ondergrond moet helemaal in orde zijn voor je begint te spuiten, want anders zie je achteraf alle oneffenheden en imperfecties. Ik verwijder eerst alle verfresten, zodat de muur kan ademen. Wanneer het voegwerk in slechte staat is, kap ik alle voegen uit en doe ik het voegwerk helemaal opnieuw. Ik ga zelfs zo ver dat ik alle silicone uit het raamwerk peuter en vervang door acryl. Dat laat me toe om de kurk te spuiten tot net tegen het raamkozijn. Geen witte randjes dus rondom het raam. Zo ziet het eindresultaat er perfect uit, en zo heb ik het graag! Ik ben een echte freak als het op de afwerking aankomt”. Bij veel projecten komt er echter veel meer kijken dan enkel een gevel spuiten. “Vaak vragen de klanten me ook om een nieuwe gevelplint of trap in arduin te plaatsen, kleine metselwerken te doen of om nieuwe dorpels te steken. In dit vak moet je van alle markten thuis zijn!”.

Voor iedere vakman

Hoe werkt het?

“De techniek van het spuiten met kurk is vrij eenvoudig. Om een goed eindresultaat te verkrijgen, zijn drie lagen nodig met een totale einddikte van 4 mm. Tussen twee spuitbeurten door moet je steeds een droogperiode van 8 à 12 uur in acht nemen, afhankelijk van de weersomstandigheden. Verder is het belangrijk dat je elk stukje van het oppervlak slechts eenmaal overspuit. Blijf je te lang op dezelfde plaats spuiten, dan kan namelijk wolkvorming ontstaan. De techniek zelf is dus niet zo moeilijk, iedere beroepsschilder zou dit snel onder de knie moeten hebben. Eén les heb ik door scha en schande wel geleerd: het is erg belangrijk om vooraf stofnetten aan te brengen rond de stelling en de bodem af te schermen. Doe je dat niet, dan ben je aan het einde van de dag nog urenlang bezig om restjes weggewaaide kurk op auto’s en ramen weg te schrobben!”

Gregory De Volder gebruikt spuitkurk van het merk Kolmer,.“Ik heb in mijn atelier steeds een voorraad potten staan. Die kan ik gewoon inladen en meenemen naar de werf. Ter plaatse moet ik enkel een spuitpistool monteren op mijn compressor en ik kan aan de slag gaan. Ik werk met twee verschillende spuitmonden. Een fijne, van 4 mm en een bredere, van 6mm. De grove korrel wordt meestal gebruikt voor buitenmuren, je kan er namelijk heel wat oneffenheden mee wegspuiten. De fijne korrel wordt meestal decoratief gebruikt voor binnenmuren maar kan ook perfect op buitenmuren”. Voor de vakman die met spuitkurk wil werken, is er dus geen grote investering nodig. Een traditionele compressor volstaat en de spuitpistolen voor spuitkurk zijn relatief goedkoop. Primers of voorbereidingsproducten zijn in de meeste gevallen niet nodig. Kunststof, metaal, hout, tegels of zelf glas: spuitkurk hecht zich perfect op bijna alle ondergronden. Enkel silicone hecht wat minder goed.

WallTec is gespecialiseerd in moderne gevelrenovatie. Samen met de klant wordt bestudeerd en besproken welke gevelbehandeling de doeltreffendste zou zijn. Een overzicht van verschillende diensten en gerealiseerde projecten zijn terug te vinden op de pas vernieuwde website: www.walltec.be spuitkurk.walltec.be

Façade Façade • november • mei 2016 2017

Pleisterwerk

Hydraulische kalkmortel:

een traditionele methode die nog steeds modern blijft In de tweede helft van de vorige eeuw heeft cement kalk verdrongen als het populairste bindmiddel voor bepleisteringswerken. Toch heeft kalk ook heel wat voordelen. Kalkmortels hebben namelijk andere eigenschappen dan cement, en die kunnen nuttig blijken. Bij restauraties, maar zeker ook bij nieuwbouw! Restauratie Voor een restauratieproject uit 2015 gebruikte de firma Buijs afbouw & pleisterwerken hydraulische kalk van PEC International, een fabrikant uit Sint-Niklaas. Johnny Smet legt uit: “Het ging om de restauratie het koetshuis in het park Baron Casier in Waregem, een beschermd gebouw. In dit geval konden we onze materialen dus niet zomaar kiezen. In overleg met de architecten en de dienst Monumentenzorg hebben we besloten om het gebouw zowel langs de binnen- als langs de buitenzijde af te werken met hydraulische kalk. Dat is een plastisch materiaal, dat taai genoeg is, zonder dat het de originele onderlaag aantast, wat met cement wel het geval zou kunnen zijn. Wij gebruikten kalk van PEC International: een kant- en klare kalkmortel die geleverd wordt in zakken. We moeten het product op de werf enkel nog mixen met water”.

Verloop van de werken Omdat het koetshuis meer dan twintig jaar had leeggestaan, bevond het gebouw zich in een erbarmelijke staat. “We hebben eerst alles afgebroken, tot we terug konden beginnen werken op een draagkrachtige ondergrond. Langs de buitengevels is bijkomend nog een extractie van de zouten gebeurd op de baksteen. Deden we dit niet, dan liepen we het risico dat de aanwezige zouten meteen het nieuwe pleisterwerk zouden kunnen aantasten. Onze mensen hebben vervolgens alles opnieuw overpleisterd. Voor de grondlaag

Façade • mei 2017

hebben we de kalkmortel machinaal gespoten. De afwerkingslagen hebben we manueel aangebracht”. Op de binnenmuren van het gebouw – waar nu een kunstgalerij is ondergebracht- is bovenop de bepleistering geen extra decoratie meer aangebracht. De buitengevels zijn overschilderd met een speciale hydraulische kalkverf. “Aan de buitenzijde hebben we trouwens ook de ornamenten en het lijstwerk hersteld. Ook daarvoor hebben we uitsluitend kalk gebruikt. Verder hebben we op de buitengevels nog plinten aangebracht in een trasmortel op basis van vulkaanas. Het hele project is dus uitgevoerd met oude technieken, maar die moeten op geen enkel punt onderdoen voor de moderne alternatieven”, aldus Johnny Smet.

“Werken met hydraulische kalk vergt wel een andere aanpak dan werken met gipspleister of cement. Het grootste verschil zit in de droogtijden. Een laag hydraulische kalkmortel van 10 millimeter moet steeds 7 à 8 dagen uitdrogen alvorens je een volgende laag kan aanbrengen. Doe je dit niet, dan kunnen er webvormige barsten ontstaan in het pleisterwerk. En dat willen we natuurlijk vermijden. Aangezien er steeds een drietal lagen nodig zijn, moet je de droogtijden dus voor de start van de werken incalculeren”.

Ook geschikt voor nieuwbouw Omdat hydraulische kalk geen cement bevat, is het uitstekend geschikt voor de restauratie van oude gebouwen, maar het product leent zich ook perfect voor nieuwbouwprojecten. De langzame uitharding van kalkmortels laat toe om het ‘zetten’ van het gebouw op te vangen. De plastische vervorming van de metselmortel zorgt ervoor er geen scheuren ontstaan. De verschillende lagen kalkmortel creëren samen een thermisch en akoestisch isolerend en dampopen systeem met uitstekende vochtwerende dampdoorlaatbaarheid. En dat verklaart dan weer het aangenamere leef- en woonklimaat in vergelijking met cementbepleistering . Het gebruik van kalkpleister past bovendien in de hedendaagse tendens om terug te grijpen naar traditionele bouwtechnieken. Dat het ook nog eens een milieuvriendelijke techniek gaat, is een bijkomende bonus.

BUIJS AFBOUW & PLEISTERWERKEN Al meer dan 40 jaar is Buijs afbouw & pleisterwerken gekend voor het afleveren van kwalitatieve binnen & buitenpleisterwerken, gipskartonwerken & schilderwerken. Maar Buijs afbouw & pleisterwerken staat momenteel voor heel wat meer. Met de nieuwe zaakvoerders sinds oktober 2016, mr. Geert Van Drom & Van de Walle Steven, is er een nieuwe impuls gekomen, waarbij het gamma aan diensten aanzienlijk werd uitgebreid. Vloerwerken, valse plafonds, gevelrenovatie, interieur renovatie zitten momenteel, met succes, ook in het pakket. Zodoende ook de lichte naamsverandering, waarbij ‘afbouw’ wat meer in de verf gezet wordt. En dit nog steeds met dezelfde visie, waarbij de klant centraal staat, met veel aandacht voor een correcte afwerking.

Façade Façade • november • mei 2016 2017

Pigmento groene ADEKA®-leien voor gevel en dak

Ontmoetingscentrum Kasterlee krijgt groene zinkhuid

Het nieuwe ontmoetingscentrum van Kasterlee opent normaal gezien het eerste weekend van september 2017 officieel haar deuren. Vanaf maandag 4 september kan men dan in de nieuwe culturele infrastructuur terecht voor diverse activiteiten. Zo heeft het gebouw onder meer een ondergrondse parking, een grote zaal, een vast verhoogd podium, een artiestenloge, twee kleedkamers, een keuken, een foyer, een cafetaria en vier vergaderlokalen. Voor het ontwerp van het gebouw tekende het bekende architectenbureau Dierendonckblancke architecten bvba, dat ook werd ingeschakeld voor het nieuwe VRT-gebouw, samen met Robbrecht en Daem architecten. Het gebouw wordt een ware blikvanger, niet in het minst door zijn pigmento-groene zinken daken gevelbekleding, aangebracht door de firma Bert Meeus nv uit Ranst. 28

Façade • mei 2017

Op de vroegere locatie van de brandweer en technische dienst van Kasterlee werd een nieuw ontmoetingscentrum gebouwd met volledig ondergrondse parkeergarage. In deze parking zijn 73 gratis publieke parkeerplaatsen voorzien, waarvan 5 voor personen met een beperking. De in- en uitrit van de garage en de hoofdingang van het gebouw bevinden zich langs het Binnenpad, dichtbij de Markt. Het ontmoetingscentrum is opgebouwd uit twee volumes. Op het gelijkvloers bevinden zich de publieke delen die in verbinding staan met elkaar. Het rechter volume omvat een ruime keuken, een polyvalente zaal met uitschuifbare tribune, een podium met backstage, bergingen, kleedkamers en een artiestenloge. De polyvalente zaal is flexibel opgebouwd en kan zowel gebruikt worden voor eetfestijnen (360 personen), fuiven (700 personen) als theater- of filmvoorstellingen (tribune met 239 zitplaatsen).

Het linkervolume omvat het sanitair, de vestiaire, een bureelruimte, een foyer, een berging en een cafetaria met terras, eigen sanitair, keuken en berging. Op de verdiepingen bevinden zich de vergaderruimtes, berging, kitchenette, toilet, conciërgewoning en de technische ruimte. Er zijn vier uitgeruste vergaderzalen met een capaciteit van 16 tot 28 personen. Twee van deze lokalen kunnen gekoppeld worden tot een groter vergaderlokaal van 52 personen. Het nieuwe ontmoetingscentrum zal zowel voor verenigingen, particulieren als het gemeentebestuur kansen bieden om activiteiten te organiseren en nieuwe dingen uit te proberen. Het complex is opgebouwd met een optimale gebruikskwaliteit voor iedereen. Het bijzondere ontwerp van het gebouw wordt nog eens extra geaccentueerd door de keuze van de groene zinken daken gevelbekleding.

Zinken daken gevelbekleding Het aanbrengen van de metalen daken gevelbekleding werd toevertrouwd aan de firma Bert Meeus nv. Een tweede generatie familiebedrijf dat in 1985 werd opgericht. Het plaatsen van zinken daken gevelbekledingen alsook algemene dakwerken behoren tot de kernactiviteiten van het bedrijf. Sinds 2000 werd er zwaar geïnvesteerd in diverse machines om de zinken platen te bewerken. Zo profileert de onderneming haar eigen zinken banen (staande naad) en beschikt ze over een modern atelier om alle plooistukken zelf te maken. “Wij kregen de opdracht om hier een dakbedekking op verluchte structuur aan te brengen met zinken Adeka Leien, in de opvallend mooie kleur pigmento groen, alles samen goed voor een oppervlakte van om en bij de 1300 m²”, vertelt Chris Meeus ons. “Voor de gevelbekleding werd er op exact dezelfde manier en met exact hetzelfde materiaal gewerkt, maar hier spreken we dan over een totale oppervlakte op verluchte structuur van zo’n 990 m². Tenslotte hebben we ook nog 240 m hanggoten in zink voorzien in de afmetingen 10/15/10 en de kleur Anthra-zinc. We zijn gestart met de zinkwerken begin december en zullen klaar zijn begin april.”

verde schroeven. Het geheel is mooi waterdicht dankzij de overlapping (50 mm), de opstaande rand bovenaan en de neergeplooide rand onderaan. De elementen hebben een afmeting van 390 x 390 mm met een dikte van 0,65 mm. De stijfheid van VMZ Adeka® tijdens het plaatsen blijft gewaarborgd door de aan de onderzijde vastgekleefde PSE polystyreenwig (materiaal van categorie M1, brandbestendig) en met het volledige gamma van specifieke accessoires kunnen de dakdetails netjes worden uitgevoerd. De VMZ Adeka®-elementen zijn vervaardigd uit koper-titaan-zink conform de Europese norm EN 988 en zijn beschikbaar in QUARTZ-ZINC® en in ANTHRA-ZINC® op aanvraag. Op dit project werd er gekozen voor de toepassing van PIGMENTO®, een gamma van gekleurde oppervlakteaspecten, die het natuurlijke uitzicht van gepatineerd zink behouden. De aspecten worden gerealiseerd op basis van het substraat QUARTZ-ZINC, waaraan minerale pigmenten worden toegevoegd. Vier originele kleuren combineren het natuurlijke uitzicht van zink met een kleur die genuanceerd wordt door de lichtinval: PIGMENTO® bruin, PIGMENTO® rood, PIGMENTO® blauw en het hier gebruikte PIGMENTO® groen. PIGMENTO® gaat harmonieus samen met andere bouwmaterialen en kan zowel voor de bekleding van het dak als voor gevelbekleding worden gebruikt. Daken en gevels met deze aparte tinten, bieden nieuwe perspectieven voor architecturale creaties, modern en uniek, maar steeds met respect voor de natuurlijke look van zink.

Over ADEKA® VMZINC herneemt met ADEKA® het traditionele uitzicht van gekende ruitlei-elementen – ook gekend als losanges - en biedt dankzij de duurzaamheid van het zink een hoge levensduur aan de elementen van het systeem. De ruitvormige elementen zijn gemakkelijk en snel te bevestigen: het volstaat de speciale sluiting in te voegen tussen de reeds geplaatste VMZ Adeka®’s en vervolgens het VMZ Adeka® element te bevestigen met de bijgeleFaçade Façade • november • mei 2016 2017

Pigmento groene ADEKA®-leien voor gevel en dak

De VMZ Adeka®-elementen worden ruitgewijs rechtstreeks op de bebording bevestigd en elk element wordt door middel van 3 schroeven en een bevestigingsclip bevestigd. Er moet een continu doorlopende verluchte ruimte van minimum 40 mm onder de bebording worden voorzien over het geheel van de dakvlakken en aan voet en nok worden er doorlopende verluchtingsopeningen voorzien. Een doorlopend onderdak aan de koude zijde van de isolatie en een dampscherm - conform de binnenklimaatklasse - correct geplaatst aan de warme zijde van de isolatie, zijn noodzakelijk voor een duurzame werking van het dakcomplex.

OC KASTERLEE Opdrachtgever:

Gemeentebestuur Kasterlee Markt 1 2450 Kasterlee

Aannemer:

Van Hout pro Everdongenlaan 6 2300 Turnhout

Ontwerper:

Dierendonckblancke architecten bvba Nederkouter 111, 9000 Gent

Dak- en gevelbekleding: Bert Meeus Ter Stratenweg 23 2520 Ranst (Oelegem) Schrijnwerk en isolatie: Rudy Meyvis bvba Kraaienhorst 2 2960 Brecht

Het meest gespecialiseerde bedrijf in het zuigen en blazen van dakgrind

• • • • • • •

Zuigen en blazen van ballastgrind tot op grote hoogte • Blazen van grind 16/32 Efficiënte en verantwoorde afvoer van grind tot een korrelgrootte van 30/60 Aanleggen van extensieve daktuinen Het verwerken van andere droge stoffen, zoals zand, daktuinsubstraat en kleikorrels Op maat uitgevoerde speciale projecten Eigen transport tot 23Ton (ideaal voor kleine werven in stedelijk gebied) Voor de uit te voeren werkzaamheden speciaal ontworpen zuigen blaaswagens

Peter Coolkens • tel: 03 314 29 03 • fax: 03 315 19 03 • e-mail: info@fihuma.be

Façade • mei 2017

NIEUW

Stone Solutions PROFESSIONEEL LIJMSYSTEEM VOOR STEENSTRIPS

ELASTISCHE VERLIJMING MET DIRECTE HECHTING

TCKI GETEST OP VELE BOUWMATERIALEN LICHT, SNEL EN MAKKELIJK AAN TE BRENGEN, STOFVRIJ, SCHOON EN ZEER DUURZAAM

www.bostik.be

DE KROON OP UW WERK !

DAKRANDPROFIELEN EN DAKAFWERKING

MUURAFDEKPLATEN EN RAAMDORPELS

PLOOIWERK MAATWERK

RoofBelgium_NL_195x139mm.indd 1

Façade Façade • november • mei 2016 2017 26/10/16 15:14

Als het stralend wit moet zijn ANTI-ALGEN WATERAFSTOTEND LANGER PROPER ZONDER ONDERHOUD WILLCO voegt een extraatje toe aan de WILLCO Sierpleisters en Verven waardoor ze nóg langer proper blijven. WILLCO Plus is een 2-componenten additief dat bestaat uit een anti-algenproduct dat groene aanslag voorkomt en een hydrofoob middel dat de gevelbekleding extra waterafstotend maakt. Ga voor het ultieme resultaat, de gemakkelijke verwerking én voor een tevreden klant. Vergeet regelmatig onderhoud, met WILLCO Plus blijft elke gevel schoner dan schoon!

Interesse? Bel +32 53 77 13 72 of mail naar shoot@willcoproducts.be voor meer info of referenties in uw buurt