Vakblad voor de gevelsector • uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X • Post P708240
Façade
NOVEMBER 2016 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD
#60
Dag van de Afwerking: Vakkennis en netwerk uitbreiden? Afspraak op dinsdag 29 november!
Gebogen zonwering 10 jaar EPB Bepleisteringen op buitenisolatie
Ontdek het perfecte buitengevelisolatiesysteem met Powerwall®. Geschikt voor een waaier aan gevelafwerkingen.
Signum - Gent
Wilt u uw klanten tot 25% laten besparen op hun energiefactuur? Maak dan zeker kennis met het buitengevelisolatiesysteem met Powerwall®, een nieuw concept voor nieuwbouw en renovatie. De ultradunne Powerwall® gevelisolatie zorgt dankzij zijn uniek tand en groef kliksysteem voor een duurzaam en efficiënt doorlopend isolatieschild met hoog rendement. In combinatie met een regelbaar bevestigingssysteem kan het worden gebruikt met een brede waaier aan gevelafwerkingen zoals sidings, steenstrips, leien, pannen, zink, hout en vezelcementplaten. Kortom, een muur met power!
Meer info over Powerwall® of andere producten van Recticel Insulation? Surf naar www.recticelinsulation.be Bezoek ons op stand 74 op Belgian Roof Day
INHOUD
30
36
De Vlaming bouwt dubbel zo energiezuinig als 10 jaar geleden
Gevel doet gebouw opvallen en toch opgaan in de omgeving
“De Vlaming bouwt op 10 jaar tijd dubbel zo energiezuinig als bij de start van de EPB-regelgeving”. Dat concludeerde voormalig Vlaams minister van Energie Annemie Turtelboom uit het rapport ‘EPB in cijfers 2006-2015’ van het Vlaams Energieagentschap (VEA).
De opmerkelijke gevel van de Brugse studentenresidentie Kotville doet het grote gebouw van dichtbij gezien overlopen in de omgeving, terwijl het van op afstand duidelijk in het oog springt.
5
Voorwoord Beetje Inwijden Misschien?
6 Dag van de Afwerking Ontdek dé vakbeurs voor de afwerkingsprofessional!
8
Beursnieuws: dit zijn de standhouders
12
Eternit benadrukt troeven van leien voor dak én gevel Vezelcementleien als renovatieoplossing
12
Dossier ETICS Bepleisteringen op buitenisolatie Interview met Yves Grégoire (WTCB)
ADVERTENTIEREGISTER Isover ..........................................................9 Kingspan.................................................... 21 Stoeu......................................................... 17 Recticel.......................................... Cover + 2 Renson.......................................................25 Rockpanel..................................................39 SB Solutions............................................... 19 SVK............................................................ 17 Velux.......................................................... 18 Wienerberger............................................. 10 Willco Products..........................................40
26
Projectomschrijving Gevelrestauratie van landgoed in Lovendegem
30
16
Zes redenen om de Technische Voorlichting te raadplegen
Evaluatie na 10 jaar EPB-regelgeving De Vlaming bouwt dubbel zo energiezuinig als 10 jaar geleden
20
34
Bouwdetails: werfbezoek Facades Forever
22
Renson biedt architect nieuwe perspectieven met gebogen lamellen Zonwering en gevelbekleding volgen glooiing van gebouw
Coverstory Energiezuinig gebouw Lembeke omhuld met PIR en zink
36
Studentenresidentie Kotville in Brugge Gevel doet gebouw opvallen en toch opgaan in de omgeving
Façade • november 2016
3
DINSDAG 29 NOVEMBER 2016
Vakbeurs en netwerkevent van het jaar voor fabrikanten, voorschrijvers, architecten en vakmannen uit de volledige afwerkingsector : schilders, schrijnwerkers, plaatsers van plafond- en wandsystemen, parket-, tegel- en mozaïekplaatsers, stukadoors, glazenmakers,‌ In de ruime hallen van Brussels Kart Expo in Groot-Bijgaarden van 10u00 tot 20u00. Gratis toegang tot meer dan 140 standen. Gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank.
Schrijf je nu gratis in als bezoeker via www.dagvandeafwerking.be
Beetje Inwijden Misschien?
EDITO
Afkortingen kunnen het leven een stuk eenvoudiger maken. ‘AUB’ schrijf je sneller dan ‘alstublieft’, maar je moet dan wel weten wat die afkortingen betekenen. Ik bezie mezelf niet meer als een jonge knaap, maar ook niet als een oude vent en ben redelijk actief op social media en GSM, maar af en toe krijg ik van jongeren een hoop letters toegestuurd waarvan ik mezelf dan afvraag of ik ze eerst nog in de juiste volgorde moet zetten. Maar ze houden er hun eigen taaltje op na. Enkele voorbeelden?
• B4 • BRB • IC • L8R • LMK
Before Be Right Back (ben zo terug) I See (ik begrijp het) Later Let Me Know (laat het me weten)
Als je het weet is het overduidelijk, maar anders is het puzzelen. In vakliteratuur en tijdens uiteenzettingen word ik soms ook geconfronteerd met afkortingen waarbij het me pas na enige tijd duidelijk wordt waarover het gaat. Als redacteur maak ik er een goede gewoonte van om steeds te vermelden waarvoor de afkorting staat, hoe banaal ook. Wij weten misschien wel dat EPB staat voor Energieprestatie en Binnenklimaat, maar een aantal lezers die dit vakblad openslaan misschien helemaal niet. Maar als je dan naar de isolatiedag van de CIR (Isolatieraad) gaat voor een materie waarvan je denkt behoorlijk op de hoogte te zijn, dan moet je toch vaststellen dat ook daar af en toe een term of afkorting gebruikt wordt waarvan je je afvraagt wat dat betekent. Aan jezelf twijfelend vraag je dat dan aan je buurman die tot je geruststelling evenmin weet waarover het gaat. Elk vakgebied en elke specialisatie heeft zo zijn eigen vaktermen en specifieke afkortingen, maar een gat in mijn kennis bleek toch wel het complete BIM verhaal. Een ontwikkeling die op korte tijd behoorlijk belangrijk is geworden maar mij compleet onbekend was. In enkele woorden uitgelegd is BIM is een werkmethodiek waarbij in een 3D Bouw Informatie Model (BIM) integraal wordt samengewerkt door diverse disciplines in de bouwsector. BIM is gebaseerd op het werken op basis van één model (database) waarin gegevens van de architect, constructeur, installateur en aannemer worden verwerkt. In dit model is direct zichtbaar hoe de verschillende disciplines zich naast elkaar gedragen. Terwijl ik toch probeer zo goed mogelijk op de hoogte te blijven van wat er reilt en zeilt in de bouwsector bleek deze belangrijke ontwikkeling me compleet ontgaan te zijn. Reden genoeg om me erin te verdiepen en u er dan ook alles over te vertellen.
Gunther Guinée
Hoofdredacteur Façade
COLOFON Confederatie Bouw - Afwerking
Verantwoordelijke Uitgever
Lombardstraat 34-42 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092
Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be
Verschijningsfrequentie / Oplage 4x per jaar • 9.000 exemplaren
Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be
Hoofdredactie Gunther Guinée Hoogboomsteenweg 135 bus 4 • 2950 Kapellen Tel.: +32 (0)3 888.27.33 gunther.guinee@telenet.be
Redactie: Jeroen Verbeeck jeroen.verbeeck@confederatiebouw.be Vormgeving: Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@confederatiebouw.be
Dag van de Afwerking voorbeschouwing
3600 aanwezigen in 2015
Laat u inspireren op Dag van de Afwerking Op dinsdag 29 november kan u weer naar de Dag van de Afwerking, de vak- en belevingsbeurs voor alle professionals uit de afwerkingssector. Ook de gevelwerker wordt op zijn wenken bediend met heel wat interessante standhouders. Bovendien breidt de beurs in de Brussels Kart Expo uit met een tent waar demonstraties zullen plaatsvinden. “Je kan als beurs vasthouden aan het concept van gewone standen, maar de vakman vraagt tegenwoordig veel meer”, vertelt Roger Bruyns. Hij is voorzitter van BEWAP, de Beroepsvereniging voor Afwerkingsbedrijven, en organiseert samen met de Confederatie Bouw Afwerking de Dag van de Afwerking. “We leven in tijden waar internet en andere media een schat aan informatie verschaffen. Maar hoe juist en betrouwbaar is de kennis die we daar halen? Op dat vlak is een beurs een heel ander paar
6
Façade • november 2016
mouwen. Je staat hier rechtstreeks in contact met de fabrikanten, dé experts bij uitstek als het aankomt op hun producten. Zij kunnen op de demonstratiestanden in één adem heel concreet tonen hoe een product werkt of verwerkt wordt.”
Standhouders op uw maat
In het totaal staan er meer dan 140 standhouders op de beurs, de demonstratiestanden niet meegerekend. Op een oppervlakte van 9.000 m² zorgt
dat voor een overzichtelijk, allesomvattend en compact geheel. “Dag van de Afwerking is de ideale B2B-beurs, omdat de doelgroep nergens beter is gedefinieerd. Dat zorgt ervoor dat u als bezoeker weet wat u aan de standhouders hebt, maar omgekeerd telt hetzelfde. Zij kunnen hun info en experts afstemmen op de golflengte van de vakmensen”, verklaart de BEWAP-voorzitter.
Laat de frigobox thuis
De Dag van de Afwerking voorziet traditiegetrouw hapjes en drankjes tijdens de hele beurs. “Netwerken, onderhandelen of een praatje slaan gaat vlotter met een natje en een droogje. Dat hoort een beetje bij de magie van deze beurs”, glimlacht Bruyns. “Maar dit jaar hebben we besloten om de eet- en drinkstanden op te splitsen in meerdere kleine standen verspreid over de hele beurs. Zo is iedere beursstand in de nabijheid van eten en drinken. Niet onbelangrijk, want ik
De beurs is enkel toegankelijk voor professionals uit de afwerkingssector.
PRAKTISCH WAT? Dag van de Afwerking, vak- en belevingsbeurs voor professionals (B2B)
WANNEER? Dinsdag 29 november, 10u00-20u00 WAAR? Brussels Kart Expo, Gossetlaan 9 1702 Groot-Bijgaarden
TOEGANGSPRIJS? Gratis voor professionals uit de afwerkingssector, voorinschrijven is weliswaar aangewezen op www.dagvandeafwerking.be. INSCHRIJVEN? Via www.dagvandeafwerking.be
De demonstratiestanden verhuizen naar een grotere tent.
19
demonstratiestanden
deel onze beurscatering in bij één van de betere in dit land. De frigobox of boterhammetjes kan de vakman dus thuis laten.”
140 standhouders
Façade • november 2016
7
Beursnieuws: dit zijn de standhouders
Een greep uit het aanbod van de standhouders
kunnen worden. De Isotec®Parete gevelisolatie kan gecombineerd worden met de ventilerende gevelbekleding van Vinylit. De variatie in stijlen bij Vinylit is opmerkelijk; de Vinyplus overtuigt door een prachtige, onderhoudsvriendelijke houtoptiek terwijl de crépi-look van Vinytherm tijdloos is. De eenvoudige montage en de stevigheid van het materiaal maakt de keuze voor kunststof gevelbekleding nóg makkelijker. Stand 37 - 3bplastics.be
Polyfilla Pro X300, de X-factor in vullen en plamuren Maak het verschil met een vlekkeloze voorbereiding van de ondergrond. Kies voor Polyfilla Pro X300, sinds jaar en dag het absolute referentieproduct bij professionals voor het vullen en plamuren van buitenmuren. X300 is een uniek 2-in-1 product voor buiten, zowel vulmiddel als plamuur. X300 is geschikt voor de meest diverse ondergronden en garandeert een uitstekende hechting op reeds geschilderde ondergronden. X300 is extra soepel en makkelijk schuurbaar: dat maakt het werk een stuk prettiger. Stand 57 - polyfillapro.com
Gipsspecialist André Celis maakt debuut Tijdens de Dag van de Afwerking kan u heel wat nieuwigheden ontdekken. Op de volgende pagina’s stellen enkele standhouders alvast hun producten of diensten kort en bondig voor. Smaakt dat naar meer? In dat geval afspraak op dinsdag 29 november. Op een dag tijd ziet u alles wat de afwerkingsfabrikanten te bieden hebben. Bovendien is de toegang gratis!
Ontdek de gevelbekleding van 3B Plastics 3B Plastics is invoerder van duurzame, hoogkwalitatieve producten zoals het Isotec Isolatiemateriaal en de gevelbekleding van Vinylit en VOX. Onze toepassingen zorgen voor een vermindering van uw energiefactuur en een bijdrage aan de energieneutraliteit van uw woning. Isotec® Parete: isolatiepanelen voor geventileerde gevels. De panelen met geïntegreerde lat creëren een geïsoleerde draagstructuur waarop gevelafwerkingen geplaatst
8
Façade • november 2016
André Celis is al meer dan 60 jaar de ideale partner voor uw bouwprojecten. Het bedrijf beschikt over een uitgebreid assortiment aan gipsplaten, gips, gipssilo’s, crepi en toebehoren. De adviseurs staan dagelijks in contact met leveranciers, waardoor u op de hoogte bent van de nieuwste trends. Daarnaast beschikt André Celis over een ruime voorraad, waardoor een snelle levering steeds mogelijk is. De speciaal opgeleide chauffeurs kunnen dankzij een uitgebreid wagenpark uw levering op de meest ontoegankelijke plaatsen leveren. Bovendien verkoopt dit bedrijf enkel A-merken zoals Knauf, Gyproc, Fermacell, Cantillana, enzovoort. Stand 138 - andrecelis.be
Gevelisolatiesysteem van Baumit Baumit GmbH is een Duitse merkleverancier van verf-, isolatie-, bepleistering-, renovatie- en vloersystemen die reeds naam heeft gemaakt in de productsector van droge mortel(bulk en zakgoedproducten) alsook in de wereld van de pasteuze producten (producten in emmers). Op de Dag van de Afwerking kan u kennis maken met het gevel-isolatiesysteem ‘SuperDämmfassade’. Dat bestaat uit een waterdampdifusie-open isolatiemateriaal (Baumit openTherm 032 G) dat 25% beter isoleert dan de conventionele gevelisolatiesystemen, verlijming (Baumit KlebeAnker) en zelfreinigende pleister
MULTIMAX 30
Thermische isolatie van spouwmuren en gevels
λd = 0,030 W/mK de beste λ-waarde in minerale wol
www.isover.be
Behaal Umax = 0,24 W/m²K met 120 mm!
Multimax Facade nl 186x128.indd 1
28/01/16 11:43
Alles over bouwen en verbouwen www.buildyourhome.be
Powered by Confederatie Bouw
Wilt u deel uitmaken van de 14.000 betrouwbare aannemers op dit nieuwe bouwplatform voor consumenten? Surf snel naar www.confederatiebouw.be en word lid! Façade • november 2016
9
De grote omwenteling
PLS Lambda
Porotherm Lijm-Systeem
1. Sterk & isolerend De perfecte combinatie
λui = 0,185 W/mK fmean≥ 10 N/mm²
2. De ‘rode’ bouwknopenoplossing
90°
Het verlijmd metselwerk behoort tot de isolatieschil De budgetvriendelijke oplossing
3. Hoger rendement Sneller, eenvoudiger, goedkoper
‘Het is win-win-win: minder coördinatie, makkelijker uit te voeren en minder kans op fouten’ Sinds meer dan drie jaar kiest het bouwbedrijf Keppens nv waar mogelijk nog uitsluitend voor het Porotherm Lijm-Systeem.
Opgetrokken met één enkel materiaal “Vooral het feit dat er nu met de PLS Lambda geen tussengevoegde isolerende delen meer nodig zijn, is heel handig. De volledige wand kan opgetrokken worden met één enkel materiaal. Dit vertaalt zich niet alleen in minder logistieke problemen, maar ook in een hoger
www.porotherm.be
rendement tijdens de uitvoering. En foutief geplaatste thermische onderbrekingen behoren tot het verleden. Concreet betekent dit minder coördinatie op de werf, makkelijker uit te voeren en minder kans op fouten. Het is een win-win-winverhaal!”
Bert Keppens Zaakvoerder aannemingsbedrijf Keppens nv
(Baumit NanoporTop). Die gaat de veroudering van de gevel tegen door een lagere elektrostatische lading en een microscopisch glad oppervlak. Stand 92 - baumit.com
Iedereen thuis bij Bouwpunt Natte of droge afwerking, bij Bouwpunt vind je alle expertise en materialen voor interieurwerken, bezetwerken en droge afbouw. Zijn gevelpleisters jouw vakgebied? Bouwpunt weet alles over minerale krabpleister of siliconenharsgebonden crepi. Ook vind je er alle producten om gipskartonplaten schilderklaar te zetten. Zo kan je zonder zorgen aan de slag! Je professionele bouwmaterialen bij Bouwpunt AFWERKERS kopen, heeft zo zijn voordelen. Met maar liefst 26 professionele bouwmaterialenvestigingen kan Bouwpunt heel wat betekenen voor de professionele vakman of kwaliteitsbewuste doehet-zelver. Bij de Bouwpuntvestigingen staan een ruim assortiment en all-round service helemaal bovenaan het prioriteitenlijstje. Stand 59 – bouwpunt.be Isolatie
Gipsplaten
ton, van 4x4 tot zelfs Eco Hybrid, 3 cabinetypes, 6 wielbasissen en 3 motoruitvoeringen. Hij bestaat in tal van branchegerichte opbouwoplossingen, deels zelfs af fabriek. De nieuwe L200 combineert op zijn beurt het comfort van een personenwagen met de functionaliteit en de betrouwbaarheid van een pick-up. In zijn recentste versie kreeg hij een grotere laadruimte terwijl hij de elegante J-line van de vorige generatie behield. Met zijn toonaangevende plaatsaanbod, zijn kwaliteitszetels en verzorgde geluiddemping garandeert hij een comfortabelere rijervaring! Stand 118 – fuso-trucks.be
Crepi
Cementplaten
VOOR
Pleisters
Ontdek het Cedral gamma van Eternit Op Dag van de Afwerking demonstreert Eternit op geregelde tijdstippen de voordelen van een Cedral gevel. Kom naar de stand (nummer 5) en laat u overtuigen door een demonstrateur. Cedral gevelbekleding staat borg voor een mooie, duurzame en eenvoudige gevel. Ideaal voor nieuwbouw en renovatie! De Cedral gevelstroken vergen geen onderhoud: ze zijn reeds vooraf voorzien van verschillende verflagen. Het materiaal is extreem vormvast en werkt nauwelijks, zodat men het ook in de toekomst niet meer hoeft te schilderen. Deze karaktervolle gevelbekleding laat zich bovendien in een handomdraai plaatsen. De draagstructuur voor een CEDRAL gevel is eenvoudig : verticale latten. Daarop kunt u de CEDRAL gevelstroken bevestigen. Cedral Board is beschikbaar in stroken van 20, 30 en 40 cm breed. Stand 5 - eternit.be
Voor een perfecte afwerking kiest u Fuso Beherman Motors presenteert op Dag van de Afwerking met gepaste trots twee van hun trouwste werkpaarden: De Fuso Canter en de Mitsubishi L200. De Canter is in verschillende combinaties beschikbaar: van 3,5 tot 8,55
Youbuild & Mpro : uw partners Het Engelse beursgenoteerde Grafton Plc is ondertussen één van de belangrijkste landelijke distributeurs geworden op de markt van de professionele bouwmaterialen, gekend via de merken YouBuild en MPro. In de 16 vestigingen kan je terecht voor een “one-stop shopping“, kwalitatieve bouwproducten en innoverende oplossingen met professioneel advies, en dit ondersteund door een uitstekende logistiek. Youbuild & Mpro verdelen uitsluitend professionele bouwproducten afkomstig van de meest gerenommeerde fabrikanten. Van ruwbouw tot volledige afwerking, van gereedschappen en machines tot werkkledij, van ruwbouw tot tegels en verf, kortom al uw benodigdheden voor uw (ver) bouwproject vindt u in elk van onze 16 vestigingen. Meerdere vestigingen werden ondertussen ook uitgerust met mengmachines voor verven en/of gevelpleisters. De twee distributeurs van bouwmaterialen volgen ook steevast de nieuwste trends en innovaties in de markt. De professionele medewerkers worden. Maar ook voor u als professional, organiseren de bouwhandels regelmatig interessante opleidingen, workshops en demonstraties in samenwerking met de fabrikanten. Zo blijft u steeds op de hoogte van de laatste technische evoluties in de wonderlijke, innoverende bouwwereld. Stand 121, 122 - youbuild.be en mpro.be
Perfectie voor afdichtings- en hechtingsprojecten Het merk Illbruck voegt perfectie toe aan al uw afdichtings- en hechtingsprojecten. Of het nu een raam of gevel, binnen- of buitenshuis, een groot bouwwerk of een kleine verbouwing is, de fabrikant biedt het juiste pakket producten, diensten en expertise om uw werklast te verlichten en het algehele klimaat van gebouwen te verbeteren. Illbruck gaat voor perfectie. Stand 11 - illbruck.com
Façade • november 2016
11
Eternit benadrukt troeven van leien voor dak én gevel
Vezelcementleien als renovatieoplossing Wie regelmatig vakbeurzen bezoekt - zoals onze Dag van de Afwerking op 29 november e.k. of de Belgian Roof Day op 25 november – en daar op zoek gaat naar inspiratie voor zijn renovatieproject, ontdekt op de stand van Eternit – naast het uitgebreid gamma keramische en betondakpannen – wellicht meteen de interessante aspecten van haar gamma vezelcementleien voor verbouwingen. Zo zijn leien een zeer dankbaar materiaal voor het dak én de gevel, zowel naar plaatsing, duurzaamheid als karakter. Volgens de fabrikant opent dat ook interessante mogelijkheden voor de liefhebber van homogene volumes (monolithische architectuur) en laat het verder toe om op een esthetische en betaalbare manier zonne-energie integreren.
12
Façade • november 2016
Eternit zet sterk in op vezelcementleien, zoveel is duidelijk. Naast hun flexibele, snelle plaatsing en lichte gewicht bieden ze een waaier aan architecturale effecten en mogelijkheden. De afwerking gebeurt volgens Eternit zelfs sneller dan een traditionele muur in gevelsteen. Wat ook niet onbelangrijk is, is dat de opdrachtgever geen extra aannemer moet zoeken voor de gevelafwerking.
Geen extra fundering of versterking van het dakgebinte Door hun geringe gewicht kunnen de vezelcementleien op een lichter dakgebinte of een lichtere structuur geplaatst worden zonder dat die versterkt moeten worden. Bij de renovatie van een gevel is het zelfs niet nodig om extra fundering te voorzien. Bovendien is het mogelijk om aan de buitengevel bijkomende thermische isolatie te plaatsen, zonder daarbij de rooilijn te overschrijden. Door de makkelijke verwerking omsluiten de leien het gebouwvolume trouwens als een huid en zorgen ze
voor een glad oppervlak, wat mooi inspeelt op de zogenaamde ‘monolithische’ architectuur: een homogeen geheel van grote volumes en grote vlakken die in één materiaal en kleur worden ingevuld. De leien kunnen dan ook perfect doorlopen in de gevel zonder verlies van waterdichtheid, vorst- en weersbestendigheid. Het resultaat is een totale make-over van de volledige bouwschil waardoor een oud gebouw zo al vlug de uitstraling krijgt van een moderne woning.
Creatieve mogelijkheden Leien zijn er ook in de meest uiteenlopende kleurschakeringen, zodat en dak en gevel echt kan personaliseren. Het kleurenpalet gaat van moderne grijstonen tot warme aardetinten. Traditioneel kiest men vaak voor één kleur, maar men kan uiteraard ook gaan voor een paar felle accenten of een subtiel ton-sur-ton-effect. Daarnaast zijn er ook verschillende manieren om de leien te positioneren, zodat men allerlei architecturale effecten kan creëren en zelf het gezicht van de woning bepalen.
Combinatie met andere materialen en zonne-energie Vezelcementleien zijn probleemloos te combineren met natuurhout of steen en dat levert vaak heel mooie en moderne resultaten op. Zo kan men het typisch warme gevoel van hout laten samengaan met strakke leipatronen of kiezen voor een rustieke uitstraling met baksteen. Zo laat natuurlijk of vergrijsd hout zich ook mooi combineren met een zachtgrijze of donkergrijze vezelcementlei. Een andere interessante toepassing wordt gevormd door Eternit Solesia, speciale zonneleien die perfect in het dakvlak passen en groene energie genereren. Wie een dak volledig wil renoveren en meteen ook zelf zonne-energie opwekken hoeft dankzij dit systeem het dak niet te ontsieren met storende opbouwpanelen en kan genieten van een esthetisch, performant én betaalbaar zonnedak. Wie wil weten hoeveel energie een Solesia energieopwekkend dak kan opleveren, kan dat snel en efficiënt berekenen met de speciale online calculator via www.eternit.be/nl/solesia/
Façade • november 2016
13
Technische Voorlichtingsnota voor bepleisteringen op buitenisolatie
Nieuwe mijlpaal voor ETICS in België Het Wetenschappelijk Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) publiceerde dit jaar drie nieuwe Technische Voorlichtingsnota’s (TV). Dat is een leidraad voor de goede uitvoering van bepaalde werken. In september verscheen er zo’n document voor bepleistering op buitenisolatie, ook wel aangeduid met de Engelse afkorting ETICS (External ThermalInsulation Composite Systems withrendering). De hoofdauteur van dit document is Yves Grégoire, afdelingshoofd van de afdeling Materialen bij het WTCB. Hij begeleidde tevens een gespecialiseerde werkgroep die 10 keer samenkwam om de samen stelling van de TV te bespreken. Die groep bestond uit vertegenwoordigers van beroepsorganisaties, vertegenwoordigers van de fabrikanten, architecten en andere experten. Wij peilden bij Grégoire naar het belang en het nut van de nieuwe TV, want waarom is zo’n document net nu zó belangrijk? Yves Grégoire: “Het gebruik van ETICS kent een sterke stijging sinds de jaren 2000. De TV 209 over buitenbepleisteringen, die deels door deze nieuwe TV 259 vervangen wordt, dateert echter van 1998 en was vrij bondig en kort over ETICS. Ondertussen werd de techniek steeds vaker toegepast, waardoor men dit systeem steeds beter onder de knie kreeg. Ook de strengere energie-eisen spelen een belangrijke rol, want de energie- efficiëntie en duurzaamheid van ETICS zijn voordelen. Die komen enkel uit de verf bij een doordacht ontwerp en een minutieuze uitvoering. In die context vond het Technisch Comité ‘Plafonneer-, voegen gevelwerken’ het noodzakelijk om een leidraad op te stellen voor een goede uitvoering van deze werken.” Ziet u het gebruik van ETICS nog verder groeien in België?
Y.G.: “Het ETICS-systeem is een belangrijke oplossing voor buitenisolatie Een TV moet je beschouwen als een leidraad voor de goede uitvoering van bouwwerkzaamheden.
14
Façade • november 2016
en gebouwen, zowel voor nieuwbouw als voor renovaties. Energetische renovaties vormen de komende jaren name-
lijk een grote uitdaging. Logischerwijze zou het gebruik van deze systemen moeten blijven groeien omdat ze in
overeenstemming zijn met de doelstelling om broeikasgassen te verminderen. Zelfs voor nieuwbouw is dit systeem erg performant omdat het niet om aanzienlijke aanpassingen van het bouwsysteem vraagt, terwijl het toch dikkere isolatielagen toelaat.” Wat zijn de belangrijkste veranderingen of nieuwigheden op het vlak van ETICS waar de vakman rekening mee moet houden?
Y.G.: “De vakman moet weten dat grotere isolatiediktes een directe invloed hebben op de installatie van ETICS. In dat opzicht is het belangrijk om rekening te houden met de bouwknopen, zoals die vermeld staan in de EPB-regelgeving. Slechts door een goede uitvoering van de technische details kan men voldoen aan die vereisten. Bovendien zijn er ook steeds meer soorten isolatieplaten, denk maar aan houtvezels of verschillende kunststoffen, waarvoor we eveneens eisen moeten stellen die even streng zijn als die voor traditionele isolatiematerialen als EPS of minerale wol. Zien jullie bij het WTCB veel schade gevallen voor ETICS? De perceptie bij de bouwheer is dat ETICS erg kwetsbaar zijn.
Y.G.: “We worden voor dat soort schadegevallen steeds minder geconsulteerd. De aannemers die ons hierover contacteren doen dat vaak vóór de werkzaamheden om informatie in te winnen. Toch zijn er ieder jaar wel een paar schadegevallen die we moeten onderzoeken. Opvallend is dat die problemen soms te wijten zijn aan het niet optimaal respecteren van de basis regels, met soms negatieve esthetische of technische gevolgen. De kwetsbaarheid is dus een foute perceptie?
Y.G.: “In principe is ETICS een gevoelige techniek omdat het betrekking heeft op de esthetiek van het gebouw, met name de gevel. Het resultaat is zichtbaar voor iedereen, waardoor minder geslaagde realisaties een grote invloed hebben op de perceptie. Het ontwerp en de realisatie van de details zijn in dit verband dan ook erg belangrijke elementen. We constateren dat de meerderheid van de problemen zich daar situeren.”
“
Yves Grégoire
Het systeem vraagt geen aanzienlijke aanpassingen van het bouwsysteem, terwijl het toch dikkere isolatielagen toelaat. Wat zijn de belangrijkste aandachts punten die volgens u aan bod komen in de TV?
Y.G.: “Deze TV behandelt alle aspecten van toepassing van ETICS. Er zijn dan ook heel wat belangrijke aandachtspunten: de juiste keuze van materialen en systemen, het respecteren van de voorgeschreven eigenschappen (schokbestendigheid, luchtweerstand, hygrothermisch gedrag, enzovoort), de geschiktheid van de ondergrond, technische details en het opvolgen van de aanbevelingen voor de installatie.” Wat is het belang van een Technische Voorlichting?
Y.G.: “Een TV moet je zien als een leidraad voor de goede uitvoering van de beschreven bouwwerkzaamheden. Het document is juridisch niet bindend, maar de lastenboeken verwijzen er wel vaak naar. Dat maakt dergelijke documenten dus vaak contractueel bindend. Het betreft de stand van zaken van de regels van de kunst die van toepassing zijn op een gegeven moment voor een bepaald vakgebied. Deze regels worden gedicteerd door de
sector die de belanghebbenden vertegenwoordigd (architecten, aannemers, fabrikanten enzovoort). Het betreft dus een document dat is samengesteld door de sector zelf onder toezicht van het WTCB.” Hoe moet een vakman een Technische Voorlichting gebruiken en lezen?
Y.G.: “De vakman zou de TV voor zijn vakgebied zeker één keer moeten lezen, en dit alvorens de werkzaamheden aan te vangen. Op die manier heeft hij of zij een notie van wat er allemaal bestaat en wat er allemaal mogelijk is. De inhoudsopgave kan later gebruikt worden om passages terug te vinden die specifieke vragen beantwoorden. De elektronische pdf-versies zijn mogelijk nog handiger, omdat je via een zoekterm alle passages kan terugvinden waar dat woord in voorkomt. Denk bijvoorbeeld aan ‘dorpel’ of ‘dagkant’. Je kan de TV ook downloaden en raadplegen op een tablet. Dat laat toe om bepaalde details op de werf te bespreken met de klant, de architect, uw arbeiders of andere aannemers.” Façade • november 2016
15
Technische Voorlichtingsnota voor bepleisteringen op buitenisolatie
Zes goede redenen om de TV te raadplegen De nieuwe Technische Voorlichtingsnota ‘Bepleisteringen op buitenisolatie’ moet u zien als een goede bondgenoot die u helpt wanneer u twijfelt of vragen heeft bij bepaalde details. Wij geven u alvast vijf goede redenen waarom u dit document best niet links laat liggen.
1
Gratis te raadplegen
De Technische Voorlichtingsnota is een uitgave van het WTCB, het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf. Ieder bouwbedrijf betaalt jaarlijks een verplicht lidgeld aan dit centrum. Dat wil zeggen dat alle aannemers recht hebben op de (digitale) documenten die het publiceert. Hetzelfde geldt voor deze Technische Voorlichtingsnota.
2
Ontdek de checklist
Wie er een gestructureerde manier van werken op nahoudt, heeft meer succes met zijn werkzaamheden. Een goede structuur zorgt er namelijk voor dat u niets vergeet en dat u geen belangrijke details over het hoofd ziet. Net om die redenen staat er in deze Technische Voorlichtingsnota een uitgebreide checklist die u kan gebruiken bij uw werven. De lijst geeft een overzicht van aandachtspunten voor iedere uitvoeringsfase, van voorbereiding tot en met de onderhoudsfase.
16
Façade • november 2016
3
Pathologieën
Onder de rubriek ‘Pathologieën’ vindt u een overzicht van geïllustreerde schadegevallen of risico’s, ingedeeld naargelang de fase van de werkzaamheden. Er passeren zo’n 8 pagina’s aan beelden waarop u ziet hoe het niet moet of welke situaties een risico vormen. Het WTCB verwijst bij ieder soort schadegeval naar hoofdstukken of passages in de TV die u de goede manier van werken uitleggen voor de desbetreffende problemen of risico’s.
Verleg uw creatieve grenzen met SVK gevelplaten. Ook verkrijgbaar in zandkleur.
Ga ook verder en laat u inspireren op
creatievegevels.be Ornimat
Colormat
Puro Plus
Decoboard
Op maat verzaagd en afgewerkt in quasi elke RAL kleur
In de massa gekleurd, met of zonder structuur
Natuurgrijze onbehandelde gevelplaten met karakter
Tijdloze kleuren in standaard afmetingen
Faรงade โ ข november 2016
17
Laat je verrassen door de prijs van een echt platdakvenster!
Een echt dakvenster: 100% glas !
© 2016 VELUX GROUP ® VELUX EN HET VELUX LOGO ZIJN GEREGISTREERDE HANDELSMERKEN GEBRUIKT ONDER LICENTIE DOOR DE VELUX GROEP.
Beschermend gehard vlak glas Superisolerende dubbele veiligheidsbeglazing
Optimale akoestische en thermische isolatie
Volledige oplossing vanaf € 505 *
* VELUX tarieven geldig vanaf 01.03.2016, publieke prijzen excl. BTW.
Plaats VELUX ook op platte daken.
Meer informatie en praktische installatiefiches op
pro.velux.be
5
Veel afbeeldingen en illustraties
Technische informatie wordt pas echt duidelijk wanneer u zich er een visuele voorstelling van kan maken. Daarom bevat deze TV heel wat doorsnedetekeningen, detailtekeningen, illustraties en afbeeldingen. Dat zorgt ervoor dat u de informatie makkelijker kan verwerken. Bovendien zijn er ook heel wat handige tabellen opgenomen in dit document, bijvoorbeeld over de isolatiematerialen en hun eigenschappen.
6
Digitaal te raadplegen
4
Toleranties en uitzicht
geniaal eenvoudig
De Technische Voorlichtingsnota wijdt een volledig hoofdstuk aan toleranties en uitzicht van de werken. Na de uitvoering van de werken moeten de opdrachtgever en de architect het uitzicht van het gerealiseerde bouwwerk controleren aan de hand van de beschrijving die vermeld werd in het lastenboek. Indien ze verwijzen naar de TV, moet u de daarin vermelde toleranties toepassen. Op die manier voorkomt u discussies en kan u uw werk ten alle tijden gefundeerd verdedigen.
De Technische Voorlichtingsnota is beschikbaar in een gedrukte versie, maar die is betalend. De digitale versie is dan weer gratis te raadplegen, maar biedt ook het voordeel dat u hem kan downloaden. Zo kan u het document op een tablet plaatsen en steeds raadplegen op de werf of bovenhalen tijdens overleg met de architect en de bouwheer. De zoekfunctie in de digitale versie maakt het overigens mogelijk om via een zoekterm alle relevante passages terug te vinden waar die term in voorkomt.
U kan het document raadplegen op de website van het wtcb: www.wtcb.be ‘WTCB-Publicaties en Normen’ Technische Voorlichtingen (TV’s)
KefaTherm Exterieur Permanente gevelbescherming tegen condensatie, algen en mossen
www.sbsolutions.eu tel. 053 41 70 13
Façade • november 2016
19
Technische Voorlichtingsnota voor bepleisteringen op buitenisolatie
Details maken de afwerking Er zijn heel wat aandachtspunten voor ETICS. Daarom trokken wij naar een werf waar deze techniek werd toegepast door Facades Forever, lid van Confederatie Bouw – NaVAP. Zij toonden ons op de stellingen van een werf in opbouw dat details het verschil maken bij een goede uitvoering van buitengevelisolatiewerken.
1
Plint
Een essentieel onderdeel van een bepleistering op buitenisolatie is de gevelplint. Die vangt het opspattende water rondom het gebouw op, zodat er geen spatten en vlekken op de buitenbepleistering komen. Het WTCB schrijft daarom een plinthoogte van minstens 20 centimeter boven het maaiveld voor. Het zichtbare vlak van de bepleistering moet overigens uitspringen ten opzichte van de plint om aflopend regenwater weg te leiden. Dit kan door middel van een startprofiel uit pvc, voorzien van een efficiënte druiplijst. Indien de plint vóór of gelijk met de gevel ligt, is het risico op vochtinfiltraties groot. Het spreekt voor zich dat het gebruikte plintmateriaal schokbestendig is. Blauwe steen is hiervoor het meest gebruikte materiaal, hoewel er ook alternatieven bestaan.
20
Façade • november 2016
2
Dakrandprofiel
Het afleiden of beperken van water op de buitenbepleistering is erg belangrijk. Zo blijft de kans erg klein dat het pleisterwerk vuile vlekken krijgt of dat hemelwater kan infiltreren door hygroscopie (regen en wind). Om afdruipend water te voorkomen aan de dakrand, is een dakrandprofiel noodzakelijk. Dat profiel moet minstens 3 cm uitspringen ten opzichte van het afgewerkte gevelvlak en de bepleistering beschermen over een hoogte van minimaal 5 cm. Meestal plaatst de dakwerker deze profielen, waardoor goed overleg tussen de betrokken partijen dus van groot belang is.
4
Buitenhoeken van ramen
De buitenhoeken van ramen hebben bij een buitenpleistering op buitenisolatie steeds een extra versteviging nodig. Dit gebeurt in de vorm van vierhoekige stroken wapeningsweefsel van ongeveer 30 x 30 cm, aangebracht in een hoek van 45°.
5
Aangepaste vensterdorpel
Zoals eerder aangehaald is het erg belangrijk dat er geen water op de pleister blijft liggen. Dit om vochtinfiltraties te voorkomen. Ook voor de schrijnwerker brengt dit een belangrijke aanpassing met zich mee voor de vensterbanken. Die moeten voorzien worden van een opstaande kant die in gevel verwerkt worden. Dit houdt in dat de dorpels dus steeds breder moeten zijn en niet uitgelijnd mogen worden met de uiterste zijkanten van de raamprofielen.
Over Facades Forever
3
Isolatieplaten op maat
Onder de pleisterlaag bevinden zich isolatieplaten die in de eerste plaats de woning isoleren, maar die echter geen invloed hebben op de constructieve stabiliteit van het gebouw, maar wel van het ETICS systeem zelf. Daarom zijn er enkele belangrijk aandachtspunten op dit vlak. In de eerste plaats mogen de verticale voegen van de platen nooit op elkaar aansluiten. Dit kan barsten tot gevolg hebben. In de hoeken en dagkanten moeten de platen dan ook geplaatst worden volgens het principe van vertanding, zodat er daar geen doorlopende voegen ontstaan. Soms is het eveneens nodig om de platen op te schuren zodat er een egaal vlak ontstaat op te pleisteren. Oneffenheden van de ondergrond kunnen de plaatsing erg bemoeilijken. Toleranties kleiner dan 2 cm zijn aanvaardbaar.
Facades Forever realiseert buitenpleister- en andere gevelwerken in België en Nederland. De onderneming heeft filialen in Eke en Knokke en telt een 40-tal medewerkers. Het bedrijf staat in voor een totaalafwerking van de gevel. Zo plaatst het ook plaatsystemen (Eternit, Rockpanel, Trespa), maar voert het eveneens schilderwerken uit. Zaakvoerder Pascal Combes werkt sinds 2010 aan de duurzame groei van het bedrijf. Dat doet op jaarbasis zo’n 300 werven, die ieder opvolging en speciale aandacht krijgen van gespecialiseerde projectleiders. In 2013 won Facades Forever de BouwGazellenaward in de categorie ‘starters’. Daarmee werd het bekroond voor de grote groei die het realiseerde in de afgelopen vijf jaar. De prijs kadert in nationale Belgian Building Awards, de belangrijkste prijsuitreiking voor bouwbedrijven in dit land. www.facades-forever.be
Façade • november 2016
21
Renson biedt architect nieuwe perspectieven met gebogen lamellen
Zonwering en gevelbekleding volgen glooiing van gebouw
22
Faรงade โ ข november 2016
De architecturale grens tussen de residentiële en de projectmarkt vervaagt meer en meer met als resultaat een kruisbestuiving die zorgt voor tal van nieuwe invalshoeken, originele oplossingen en uitdagende ontwerpen voor beide doelgroepen. Wat bijvoorbeeld opvalt is de groeiende vraag naar gebogen aluminium gevelbekleding en structurele zonwering en fabrikant Renson speelt daar slim op in met haar gebogen lamellen.
“Een wand bekleed met aluminium lamellen is niet alleen duurzaam, maar oogt vooral ook heel strak.”, aldus Renson, specialist inzake ventilatie en zonwering. “Zeker wanneer ook deuren, ramen en garagepoorten zo goed als onzichtbaar geïntegreerd zijn.” Dat Renson van die lamellen tegenwoordig ook gebogen uitvoeringen kan aanbieden, zorgt voor heel wat nieuwe mogelijkheden, zowel binnen- als buitenshuis. Uitgangspunt blijft hetzelfde: de lamellen zitten stevig vastgeklikt op verticale profielen en kunnen dienen om installaties aan het oog te onttrekken zonder in te boeten aan vrije luchtdoorlaat, maar net zo goed om die te beschermen tegen regen, wind en ongedierte en akoestisch af te schermen. Los daarvan komt het design van het lamelprofiel uiteraard ook esthetisch mooi tot z’n recht, zelfs in interieurs benadrukt met indirecte belichting.
Linius – Alpha Rotex bedrijfsgebouw – Frankfurt (Duitsland): • L.050HF lamellen, gebogen volgens de stralen van het gebouw en aangepast om in de sponning te passen • Bindklinknagels (rivetten) mee gelakt in het kleur van de lamellen • Tussen de lamelhouder en de U-beugel zit zwart geanodiseerd muggengaas gespannen
Zonwering volgt de vorm van elk gebouw Wie structurele zonwering (een vaste luifel boven het raam of lamellen of schuifpanelen voor de ramen) verkiest boven doekzonwering, gaat sowieso al resoluut voor een architecturale eyecatcher. Met gebogen vormen in de uitwerking van een gebouw is het dan een absolute meerwaarde dat die aluminium structuren de vorm van het gebouw volgen. Renson kan haar aluminium lamellen zelfs buigen tot een minimum straal van 500 mm, wat nog meer ideeën in de praktijk realiseerbaar maakt.
Uitgebreid machinepark en projectteam voor alle maatwerk
Sunclips – Essec Nautile hogeschool- Parijs (Frankrijk) • Sunclips Classic lamellen • De gebogen lamellen werden geleverd in vooraf gemonteerde cassettes om ter plaatse sneller te kunnen monteren
Met een oplossing voor elke gebogen toepassing in de architectuur, speelt de onderneming in op de groeiende vraag naar gebogen lamellen voor gevelbekleding en zonwering. Getuige daarvan zijn de diverse mooie referenties in dit artikel met onder meer Linius lamellenwanden en Icarus en Sunclips zonweringsluifels. Renson zet daar duidelijk ook verder op in, want naast een aangepast machinepark, werkt het ‘Customized Solutions through Innovations’-team ook voor gebogen toepassingen als deze voor ieder project een oplossing op maat uit. Façade • november 2016
23
De Nationale Raad van Dak- en Dichtingswerken nodigt u uit op haar
the e v sa te da
VRIJDAG 25 NOVEMBER 2016
■ Dé leidinggevende vakbeurs en het netwerkevent
in de Benelux voor dakdekkers, dakafdichters, fabrikanten, architecten, voorschrijvers en vakmannen uit de dakensector… ■ In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van
10u00 tot 20u00. ■ Gratis toegang tot meer dan 120 standen. ■ 3.400 aanwezigen op 1 dag tijd. ■ Gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank.
Schrijf je nu gratis in als bezoeker via
www.belgianroofday.be
organisatie:
24
Façade • november 2016
mediapartner:
Roof Belgium
initiatief van:
Renson biedt architect nieuwe perspectieven met gebogen lamellen
Icarus – AZ Jan Palfijn- Gent (België) • ICP.200 en ICP.300 (sierlijstprofiel) lamellen zijn aan beide zijden zichtbaar • De profielen werden special gehard om de straal van de buiging te halen en de profielen tegelijk toch mooi effen te houden • Iedere hoek van het bestaande gebouw was verschillend, maar de gebogen afwerking moest wel overal gelijk lopen
WHERE MAGIC HAPPENS...
Terrasoverkappingen met verrassende momenten Met RENSON® creëer je een exclusieve plek waar je stijlvol en uiterst comfortabel kunt genieten. Van de rust, van de natuur, van elkaar. De mogelijkheden zijn onbeperkt, alles kan. Geniet in stijl van het buitenleven. Afspraak in je tuin.
www.renson-outdoor.be
carnait_mondain_210x297_0916.indd 1
9/09/16 14:25
Façade • november 2016
25
Projectomschrijving: De Roo Schilderwerken – landgoed in Lovendegem
Schilderbedrijf waagt zich aan gevelrestauratie Het startte met een offerte voor het schilderen van de raamkozijnen en kroonlijsten, maar het eindigde met een totale gevelrestauratie. Dat is kort samengevat het avontuur waar ons lid Schilderwerken De Roo zich aan waagde. “Dankzij de ervaring en het advies van onze leverancier hebben we dit project zonder onderaannemer kunnen afronden”, klinkt het. Het grillige verloop van sommige werken is eigen aan de bouwsector. Hoe vaak vraagt de klant u niet om toch ook maar die deuren te schilderen of om toch maar de vloerbekleding te vervangen in de slaapkamer. Een offerte is met andere woorden nooit heilig. Zo ging het ook met een prijsvoorstel van Schilderwerken De Roo voor het herschilderen van de houten raamkozijnen en kroonlijsten van een prachtig landgoed in Lovendegem. “De werken vereisten dat we stellingen moesten plaatsen rond het hele gebouw, zodat alle werken bereikbaar waren voor onze schilders”, vertelt Andy De Pestel, verantwoordelijke schilderwerken bij het schilderbedrijf. “Natuurlijk hebben die stellingen een bepaald kostenplaatje, zeker als je de omvang van het gebouw in rekening neemt. Toen heeft de eigenaar beslist om in één keer iets aan de gevel te doen, omdat twee keer voor een stelling betalen te gek zou zijn.” Een werk van nog geen maand werd er plots eentje van vier maanden.
Atmosferische vervuiling
Een schilderbedrijf dat een klus voor een gevelrestauratie op zich neemt, kom je niet veel tegen. “Toch gingen we de uitdaging graag aan omwille van twee redenen. In de eerste plaats wisten we dat één van onze toeleveranciers gespecialiseerd is in producten voor dit soort werken. Ten tweede is het voor de bouwheer gewoon handig om één
26
Façade • november 2016
contactpersoon te hebben.”, zegt De Pestel. “Tot slot is er eigenlijk ook een derde reden. Door de werken zelf in handen te nemen, bewaarden we ten alle tijden het overzicht, niet onbelangrijk gezien het delicate karakter van de restauratie.” Waarom wou de bouwheer nu juist het metselwerk opkalfateren? “Louter omwille van de atmosferische vervuiling. Door de jaren heen trekt het vuil uit de lucht in de stenen. Een belangrijk aandachtspunt was bovendien de staat van de gevelstenen. Die zijn ooit gezandstraald, maar die harde straling was allesbehalve afgestemd op het poreuze gesteente. Het gevolg was een beschadiging aan het oppervlak”, verduidelijkt De Pestel. Behalve het bakstenen metselwerk waren er ook arduinen hoekstenen, plinten en vensterbanken. Die zouden ook in één keer een opfrisbeurt krijgen. Zelfs de cementeringen rond de raamkozijnen werden hersteld met een speciale mortel.
Chemische behandeling
De professionele schilder kent zijn job als geen ander, maar weet eveneens waar zijn grenzen liggen. Daarom contacteerde De Pestel één van de toeleveranciers, met name REWAH. Zij zijn gespecialiseerd in producten voor restauratie, waterdichting en betonbouw. “Het opstellen van het lastenboek gebeurde in overleg met REWAH,
“
Mede dankzij de expertise van onze toeleverancier konden we dit werk uitvoeren
”
Schilderwerken De Roo restaureerde de volledige gevel van een wondermooi landgoed in Lovendegem.
Faรงade โ ข november 2016
27
Projectomschrijving: De Roo Schilderwerken – landgoed in Lovendegem
De natuursteen na de kleibehandeling.
Het kleuren van de cementering was een proces van trial and error. Voor de natuursteen gebruikte Schilderwerken De Roo een product op basis van klei.
s impelweg omdat zij weten welke producten van toepassing waren om de klus te klaren”, legt De Pestel uit. In samenspraak met REWAH koos het schildersbedrijf voor een intensieve chemische behandeling van het metselwerk. “We kozen voor een product dat we steevast als laatste redmiddel gebruiken, maar in dit geval was het noodzakelijk”, vertelt Johan Vander Stricht, technisch adviseur bij REWAH. Het gebruikte product Redinet, een zuuroplossing met gelstructuur, werd met de kwast aangebracht op de bakstenen. Na een kwartier intrekken moesten de vakmannen het behandelde oppervlak onder lage druk bevloeien met een neutralisatieproduct. “De lage druk is louter uit veiligheidsoverwegingen, omdat je anders
28
Façade • november 2016
bij het afspoelen onder hoge druk spatten van het zuur op je kan krijgen”, vertelt Vander Stricht. Op gebied van timing was de klus een gevoelig werk. “Na het aanbrengen mag het product maar een kwartier intrekkken, waardoor je goed in de gaten moet houden wanneer je welke handeling hebt uitgevoerd. Om zo veel mogelijk het overzicht te behouden hebben slechts twee personen deze behandeling uitgevoerd”, getuigt De Pestel. Het metselwerk bleef na deze reiniging nog steeds erg broos door het eerder vermelde zandstralen. De Pestel: “Daarom hebben we nadien ook een steenversteviger aangebracht die voor een betere hardheid zorgt. Een andere noodzakelijkheid was het aanbrengen
van een hydrofuge gel om de bakstenen waterwerend te maken. Begrijp me niet verkeerd, het geheel blijft hierdoor wèl dampdoorlatend.”
Klei
De plinten en hoekstenen van het kasteeltje zijn vervaardigd uit blauwe steen. Hiervoor is een zuurhoudend product als Redinet veel te agressief. Daarom kozen de schilders in samenspraak met Rewah voor een andere oplossing die eveneens op maat van schilders gemaakt is. “We kozen voor Faconet 20, een product op basis van klei dat je eveneens met de borstel aanbrengt. We gebruikten dit product eerder al tijdens de renovatie van de Boerentoren in Antwerpen. Het resultaat was toen geweldig”, getuigt
Het plaatsen van de stellingen was een grote kost, waardoor ook de gevel in één keer werd gerestaureerd.
De chemische behandeling werd eerst getest op een proefoppervlak, met een goed resultaat tot gevolg. De baksten werden gereinigd met een zuuroplossing, een steenversteviger en een hydrofuge gel.
OVER SCHILDERWERKEN DE ROO Schilderwerken De Roo uit Deinze steunt op tientallen jaren ervaring. Momenteel is derde generatie De Roo’s aan de slag in het bedrijf. Dat kan dienst doen op 35 geschoolde en ervaren medewerkers, waaronder een team van 27 schilders. Klanten kunnen rekenen op advies van de eigen kleurconsultenten en interieurarchitecten. Naast Schilderwerken De Roo heeft de onderneming ook een eigen Tende winkel voor decoratie. Voor kwaliteitsverf en advies kunt u terecht bij de Colora winkel in Deinze die ze eveneens uitbaten. www.de-roo.be
Van Der Stricht. Ook De Pestel knikt instemmend: “Net als bij het metselwerk hebben we eerst het product getest op een klein oppervlak. Dat leverde een zichtbaar mooi resultaat op. Het product moet je weliswaar erg dekkend aanbrengen, ongeveer één kilogram per vierkante meter. De verwerkbaarheid met de borstel was dan weer prima.”
Cementering
Bepaalde delen van het historische gebouw zijn gecementeerd met een lichtkleurige mortel. Onder meer rond de raamkozijnen zie je eenvoudige moulures waaruit stukken in de loop van de jaren zijn verdwenen of die door het eerdere zandstralen zijn beschadigd. “Ook die cementering hebben we her-
steld met een speciale mortel van Rewah”, zegt De Pestel. “Al was het wel zoeken naar de juiste mengverhouding om zo goed mogelijk in de buurt te komen van de oorspronkelijke kleur.” Of al deze activiteit nog wel iets met schilderwerken te maken hebben? “Initieel zocht de eigenaar enkel iemand voor schilderwerken, maar dankzij onze toeleverancier konden we ook een oplossing bieden voor de bijkomende gevelproblemen. Bijkomend is in dit geval relatief, want uiteindelijk nam de gevelrestauratie het leeuwendeel van het werk in beslag. Bovendien was het aanbrengen van de producten op maat van de kwaliteiten van een schilder. We zouden nooit een gevel zandstralen, omdat daar simpelweg onze kwaliteiten niet liggen”, besluit De Pestel.
Façade • november 2016
29
Evaluatie na 10 jaar EPB-regelgeving
De Vlaming bouwt dubbel zo energiezuinig als 10 jaar geleden Het kan dan wel als een cliché klinken dat de tijd vliegt, maar intussen is de Vlaamse EPB-regelgeving toch ook al weer 10 jaar jong. Sinds 2006 moet elk gebouw dat nieuw opgericht of verbouwd wordt, voldoen aan een aantal minimale eisen op het vlak van de energieprestatie, de thermische isolatie en de ventilatie. De impact van deze regelgeving op de bouwsector is groot geweest, maar hoe groot en wat zijn de resultaten? “De Vlaming bouwt op 10 jaar tijd dubbel zo energiezuinig als bij de start van de EPB-regelgeving”. Dat concludeerde voormalig Vlaams minister van Energie Annemie Turtelboom uit het rapport ‘EPB in cijfers 2006-2015’ van het Vlaams Energieagentschap (VEA).
Het VEA werd op 1 april 2006 opgericht, als verzelfstandigd agentschap van het Vlaams ministerie van Leefmilieu, Natuur en Energie. De voornaamste doelstelling van het agentschap is bijdragen tot een efficiënter energiegebruik en een energiesysteem dat meer en meer gebaseerd is op hernieuwbare energiebronnen. De meesten kennen het VEA van energiepremies, het EPC bij verkoop en verhuur van woningen en de EPB-regelgeving voor nieuwbouwwoningen en grondige verbouwingen. En samen met de tiende verjaardag van het agentschap viert ook de EPB-regelgeving haar eerste decennium.
In 2006 werd de aftrap gegeven met de invoering van de E100-eis, wat inhield dat alle nieuwe woongebouwen, kantoren en scholen een E- peil van maximaal E100 moesten hebben. Begin 2010 werd de eis voor woongebouwen aangescherpt naar E80. Voor nieuwe gebouwen met aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning vanaf 1 januari 2012, werd het maximale E-peil terug verlaagd naar maximum E70. Dat ging gepaard met een aanscherping van het globale isolatiepeil K, van K45 naar K40. Ook werd een hogere isolatiegraad aan daken, buitenmuren, vloeren, vensters ...opgelegd, zowel bij nieuwbouw als bij verbouwingen.
Evolutie van de EPB-regelgeving in 10 jaar tijd
Vanaf 1 januari 2014 werd het maximale E-peil voor nieuwbouw nog lager, namelijk maximum E60. Samen daarmee werd de isolatiegraad voor daken, buitenmuren, vloeren, vensters, enz. bij nieuwbouw en verbouwingen verder aangescherpt. Voor vergunningsaanvragen vanaf 2014 is het ook verplicht om in alle nieuwe woongebouwen en kantoren en scholen een minimum hoeveelheid hernieuwbare energie te gebruiken. Voor kantoren en scholen van publieke organisaties geldt die eis al vanaf 1 januari 2013. Als niet voldaan is aan het verplicht minimumaandeel hernieuwbare energie, geldt de 10% lagere E-peil-eis E54.
De energieprestatieregelgeving is geen star gegeven dat ooit werd ingevoerd, maar een levende materie die van jaar tot jaar werd aangescherpt en bijgestuurd. Kern van de zaak is dat sinds 1 januari 2006 alle gebouwen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd, een bepaald bepaald niveau van thermische isolatie en energieprestatie (isolatie, verwarmingsinstallatie, ventilatie, zonne-energie ...) moeten behalen. Daarnaast is ook een minimale en gecontroleerde ventilatie verplicht. De globale energiezuinigheid van een nieuw woon-, kantoor- of schoolgebouw wordt uitgedrukt in het E-peil. Hoe lager dit cijfer, hoe zuiniger het gebouw omspringt met de beschikbare energie.
30
Façade • november 2016
Vanaf 1 januari 2016 geldt de E-peil-eis E50 voor nieuwbouwwoningen en is de isolatiegraad van enkele constructiedelen verstrengd. Deze aanscherpingen kaderen in de Europese verplichting om steeds minder energie te verbruiken
en om in 2021 bijna-energieneutraal te bouwen. Tussen nu en 2021 wordt het verplichte E-peil stapsgewijs nog verder aangescherpt. Concreet zal in 2018 voor woongebouwen een nieuwe stap gezet worden naar E40, in 2020 naar E35 en in 2021 naar E30 (= BEN-niveau: Bijna-Energieneutraal).
enkel de informatie die vermeld staat in de diverse aangifteformulieren. De EPB-aangiften van woongebouwen bevatten meer informatie dan die van kantoor- of schoolgebouwen. Vandaar dat het cijferrapport van het VEA naar aanleiding van 10 jaar EPB ook uitgebreider ingaat op de woongebouwen.
Ook voor kantoren en scholen is de te verwachten evolutie al gekend. Vanaf 1 januari 2016 geldt voor kantoren en scholen de E-peil-eis E55 en in 2018 wordt er een nieuwe stap gezet naar E50, in 2020 naar E45 en in 2021 naar E40 (= BEN-niveau). Voor nieuw op te richten kantoorgebouwen van publieke organisaties gebeurt de aanscherping wat sneller dan voor de andere kantoren: E50 vanaf 2016, E45 vanaf 2018 en het BEN-niveau E40 vanaf 2019.
Intussen blijkt in de praktijk dat de bouwmarkt zich goed heeft aangepast aan de aangescherpte eisen van de voorbije jaren en zelfs beter doet dan de wettelijke eisen. De in het rapport vermelde aantallen en resultaten zijn gebaseerd op de gegevens uit de EPB-aangiften die tot en met 31 december 2015 ingediend zijn op de energieprestatiedatabank, tenzij anders vermeld.
Beter dan verwacht EPB-aangiftes Na de ingebruikname moet per gebouw (of per deel ervan) een EPB-aangifte elektronisch worden ingediend op de energieprestatiedatabank. Dit is de centrale digitale databank van de Vlaamse overheid waarin per bouwproject de volgende elektronische documenten worden samengebracht tot één EPB-dossier: de gegevens uit de stedenbouwkundige vergunning of het meldingsdossier (via gemeente of Ruimtelijke Ordening Vlaanderen), de startverklaring en de EPB-aangifte (door de verslaggever). De EPB-aangifte is de rapportering van de uitgevoerde werken en de behaalde prestaties op het vlak van de energieprestatie en het binnenklimaat. Ze omvat de voornaamste energetische en geometrische informatie van het bouwproject. De EPB-databank omvat dus niet alle informatie van een bouwproject die werd ingevoerd in de EPB-software, maar
Op 10 jaar tijd heeft de bouwsector een grote sprong gemaakt richting meer energiezuinig (ver)bouwen. Men kan dan ook gerust stellen dat de EPB-regelgeving één van de Vlaamse regelgevingen is die tot een belangrijke positieve maatschappelijke impact heeft geleid. Wat 10 jaar geleden onmogelijk leek, werd toch gerealiseerd: de Vlaming bouwt energiezuinig. Uit het cijferrapport blijkt dat op 10 jaar tijd meer dan 250.000 startverklaringen zijn ingediend en meer dan 176.000 energieprestatiecertificaten ‘bouw’ zijn opgemaakt. Dat betekent dat meer dan 250.000 bouwheren met de EPB-regelgeving in aanraking kwamen en aan meer dan 176.000 gebouwen een E-peil vasthangt. Daarnaast deed de EPB-regelgeving een nieuw beroep ontstaan: de verslaggever. Eind 2015 waren er 1353 actieve verslaggevers en 85 daarvan zijn zeer actief: ze dienden in 2015 elk meer dan 100 EPB-aangiften in en waren samen dus goed voor 60% van alle EPB-aangiften. Uit de ingediende aangiften blijkt dat sinds 2006 het E-peil van eengezinswoningen jaarlijks een sprong naar omlaag heeft gemaakt. Voor woongebouwen neemt het E-peil een duik van gemiddeld E84 voor vergunningsaanvragen in 2006 naar gemiddeld E43 voor aanvragen in 2014. De Vlaming bouwt op 10 jaar tijd dus dubbel zo energiezuinig als bij de start van de EPB-regelgeving, en doet beter dan de eisen. 1 op 5 van de nieuwe eengezinswoningen haalt nu al het E-peil van BEN dat in 2021 verplicht wordt, namelijk E30. Façade • november 2016
31
Evaluatie na 10 jaar EPB-regelgeving
32
Het gemiddelde E-peil voor appartementen daalt ook sinds 2006, maar minder spectaculair: van gemiddeld E85 in 2006 naar E61 in 2014. Ook de trend naar energiezuinige kantoorgebouwen is duidelijk zichtbaar: het gemiddelde E-peil van aanvraagjaar 2006 lag met E93 net onder de maximumgrens E100. Voor vergunningsaanvragen van 2013 was dat 33 E-peil-punten minder, tot gemiddeld E70.
aanvragen vanaf 2013 al 6 op 10. Hernieuwbare energie zit duidelijk in de lift sinds de invoering van het verplichte minimumaandeel in 2014: van de vergunningsaanvragen voor woningen in 2013 past 1 op 5 hernieuwbare energie toe en van de vergunningsaanvragen voor woningen in 2014 is dat 2 op 3. Vooral het benutten van zonne-energie gaat in stijgende lijn.
De aandacht voor luchtdichtheidstesten en hernieuwbare energie neemt opvallend toe. Dat vertaalt zich in een lager E-peil. Voor vergunningsaanvragen van 2006 werd slechts in 1 op 40 woningen de luchtdichtheid gemeten. Voor
De cijfers over de handhaving van de EPB-regelgeving tonen dat de energieprestatieregelgeving goed wordt nageleefd. Het aantal overtreders blijft beperkt: 99% van de nieuwbouw voldoet aan het opgelegde E-peil.
Façade • november 2016
Kingspan Kooltherm® K5: Ontdek de voordelen van de eerste resolschuim isolatieplaat voor buitengevelisolatie Kingspan Kooltherm® K5 is de eerste isolatieplaat in resolschuim voor buitengevelisolatie onder een pleisterafwerking. Resolschuim is een belangwekkende innovatie voor de bouwsector. Het combineert uitzonderlijke thermische prestaties (λ 0,020 W/m.K, uniek op de markt) met een maximaal veiligheidsniveau (Brandklasse B-s1, d0 in applicatie).
Stephane Beel Architecten
Kingspan Kooltherm® K5 laat ontwerpers toe om veel minder dikke muren te bouwen, ten voordele van een aanzienlijk grotere hoeveelheid binnenruimte (een belangrijke meerwaarde voor de bouwheer) en een aanzienlijke besparing in termen van kortere bevestigers in vergelijking met traditionele isolatiematerialen. Gezien de slankheid van de muren genieten architecten een totale architecturale vrijheid, ondanks een alsmaar striktere thermische regelgeving. Kingspan Kooltherm® K5 wordt reeds aangeboden door gevelspecialisten. De voordelen van dit systeem met resolschuim in combinatie met een organische of minerale pleister zijn: l Maximale isolatie voor een minimale dikte l Aanzienlijk meer daglichttoetreding in het gebouw l Geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatie l Ruime keuze qua mogelijke afwerkingen l Uitstekend brandgedrag
Kingspan Insulation N.V. Visbeekstraat 2300 Turnhout Tel: +32 (0) 14 23 60 93 | Fax: +32 (0) 14 42 72 21 info@kingspaninsulation.be | www.kingspaninsulation.be
Coverstory
Energiezuinig gebouw Lembeke omhuld met PIR en zink
Internetgalerij kunstzolder.be ging in januari 2013 in zee met architect Jens Van Zele voor de constructie van een energiezuinig gebouw in Lembeke, nabij Eeklo. De architect koos resoluut voor de meest milieuvriendelijke opties en kwam zo bij Recticel Insulation en VMZINC terecht als partners voor het project. De firma Verhoye-Dult - VMZINC at WORKinstallateur en erkend Recticel Insulation-plaatser - zorgde voor de uitvoering. Het resultaat is een bijzonder mooi gebouw en een inspirerend voorbeeld voor mensen met energiezuinige bouwplannen.
34
Faรงade โ ข november 2016
Het ontwerp liet geen centimeter onbenut en is zonder meer een groen project om mee uit te pakken: duurzame isolatietechnieken, natuurlijke materialen en een warmtepomp, zonneboiler en ventilatiesysteem. Maar ook een slimme oriëntatie en zonneschermen maken van dit gebouw een schoolvoorbeeld wat energiezuinigheid betreft. Enkele resultaten? Energieprestaties van 32 KWh/m² (op jaarbasis), een K-peil van 31 en een E-peil van 42.
Logische partners Architect Van Zele koos Recticel Insulation als isolatiepartner om twee redenen. Eerst en vooral paste de bijzonder lage lambdawaarde van haar producten perfect bij de energiedoelen. De goede naam van de isolatiefabrikant en de kwaliteitsreputatie van haar producten deden de rest. Ook de keuze voor VMZINC voor de gevelbekleding was snel gemaakt, want de unieke ‘look & feel’ van een zinkgevel sprak de architect meteen aan. Bovendien blinkt VMZINC uit in duurzaam bouwen: het is een natuurlijk materiaal dat heel goed gerecycleerd kan worden en weinig energie vergt voor de productie.
deel uit van het Isofinish-concept voor buitengevelisolatie.” Powerwall® is een isolatieplaat met een kern in TAUfoam by Recticel®, een hard polyisocyanuraatschuim dat bekend staat voor zijn verhoogde brandveiligheid en zijn uitstekende isolatiewaarde (λD= 0,024 W/mK). Verder is Powerwall® aan beide zijden bekleed met een duurzame, waterdichte bekleding, namelijk zuivere aluminiumfolie van ca. 50µ. Bovendien draagt Powerwall® isolatie het Keymark label, een extra garantie voor een uitstekende kwaliteit.
Zinken gevel VMZINC nam de gevelbekleding voor zijn rekening. Het bedrijf werkte met een staande naad om een exclusief en tijdloos patroon te creëren. De vaklui bouwden een bevestigingssysteem tegen de Powerwall-buitengevelisolatie en hingen daaraan de gevelbekleding op. “Een gevel in zink heeft veel voordelen: de uitstraling is uniek, de bouwmethode duurzaam en waterdicht, en ook voor het onderhoud is zink een zegen.”, aldus Michel de Caluwé van VMZINC. “Een zinken gevel is een buitenbeentje in ons stadsbeeld, maar toch merken we dat veel mensen zich erdoor aangesproken voelen. Tel daarbij op dat zo’n gevel met minimaal onderhoud ongeveer 80 jaar meegaat én erg milieuvriendelijk is, en de knoop is gauw doorgehakt.”
Recticel: drie platen, één bouwschil De woning werd van onder tot boven voorzien van Recticel-isolatie en dat bood volgens Jens Van Zele extra voordelen. “De harde Eurofloor-vloerisolatie biedt aanzienlijk meer drukweerstand, en dus meer stabiliteit. Voor de buitengevels was Powerwall-isolatie dan weer ideaal. De relatief dunne plaat bood de maximale isolatie in de beschikbare ruimte. En de plaatsing verliep erg vlot, dankzij het tand-en-groefkliksysteem aan de vier zijden van de platen. Powerwall-isolatie van Recticel Insulation maakt samen met VMZINC-gevelafwerking
Powerwall® buitengevelisolatie neemt weinig plaats in, zakt niet door en het tand-en-groef kliksysteem geeft energielekken geen kans. Powerwall® isolatieplaten kunnen in een mum van tijd geplaatst worden en zorgen voor uitstekende thermische prestaties, zowel in nieuwbouw als renovatie. De Powerdeck F-platdakisolatie maakte de luchtdichte bouwschil compleet: de goede stabiliteit is hier cruciaal voor zowel de beloopbaarheid als de groene technologieën (zonneboiler en later zonnepanelen) die op het dak geïnstalleerd werden.
Façade • november 2016
35
Studentenresidentie Kotville in Brugge
Gevel doet gebouw opvallen en toch opgaan in de omgeving
De gevel van de Brugse studentenresidentie Kotville, gelegen tussen de expresweg en een wijk met eengezinswoningen, biedt het ideale evenwicht tussen zichtbaarheid, eigen aan zijn locatie langs een grote verkeersader, en de rust van de omgeving en de nabijgelegen woonwijk. Dit resulteert in een ontwerp met een tweeledig karakter waarbij de ROCKPANEL panelen van dichtbij gezien overlopen in de omgeving, terwijl het gebouw zelf van op afstand duidelijk in het oog springt.
36
Faรงade โ ข november 2016
Om het geheel een herkenbare menselijke dimensie te geven, werden de massa’s van het in verhouding grote gebouw opgedeeld in kleinere volumes. Deze sculpturale benadering in combinatie met de gevel biedt een aantrekkelijke visuele identiteit voor dit monolithische gebouw, dat anders misschien een saaie en eentonige indruk zou geven. Het gevelontwerp ontstond uit een vier jaar durende samenwerking tussen architectenbureau BAU en de ROCKPANEL GROUP. Tijdens het plannings- en ontwerpproces hielp de gevelbekledingproducent de architecten bij het verstrekken van informatie aan de autoriteiten. Dit was bijzonder belangrijk omdat omwonenden aanvankelijk bezwaren maakten tegen de omvang van het project en bang waren dat het gebouw visueel niet in de omgeving zou passen. De architecten wilden een gedurfd visueel statement maken dat de prominente positie en levendige studentensfeer zou benadrukken, maar streefden met het gevelontwerp ook naar een evenwicht met de naburige gemeenschap en haar bezorgdheden. Om een gedurfd statement te maken, kozen zij ROCKPANEL Colours in verschillende groenschakeringen voor de gevel. Om de nuances van groen nog beter te laten uitkomen, gebruikten zij ook ROCKPANEL Woods van de ‘Oak’ serie. Deze laatste benadrukt de horizontale
dimensie van het gebouw en helpt het te integreren met de laagbouwwoningen in de omgeving. Gezien vanaf de expresweg valt de levendigheid van de groentinten bijzonder in het oog. Voor de bekleding werden “patchwork” en potdekselwerk gebruikt om nog meer textuur en diversiteit toe te voegen. Naast een visueel aantrekkelijke en interessante gevel waren duurzaamheid en rationeel energiegebruik belangrijke redenen om voor deze gevelpanelen te kiezen. BAU architectenbureau B. & C. Coussée noemt het lage gewicht, de eenvoudige installatie, de lage onderhoudskosten en de geringe uitzetting van ROCKPANEL panelen als factoren die de keuze bepaald hebben. In dit geval werden de ROCKPANEL Colours panelen op maat geleverd om het snijafval te beperken. Dergelijk maatwerk vermindert niet alleen de hoeveelheid materiaalafval, wat ontzettend belangrijk is voor dergelijke groots opgezette projecten, maar verlaagt ook de kosten. Façade • november 2016
37
Studentenresidentie Kotville in Brugge
Tijdens het volledige proces, van de planning tot en met de eigenlijke bouw, werkten vertegenwoordigers van de ROCKPANEL GROUP nauw samen met BAU architectenbureau B. & C. Coussée om voor elk detail rekening te houden met de prestaties van de panelen. Dit vergemakkelijkte het installatieproces voor de aannemer Besix Group, die het project met haarfijne precisie uitvoerde. Een conclusie die zowel de leverancier van de gevelbekleding als de architecten beamen.
38
Façade • november 2016
De architecten, die uitermate tevreden waren over het project, beslisten overigens om ROCKPANEL producten te gebruiken voor nog twee soortgelijke projecten, die ondertussen uitgevoerd zijn, en voor diverse projecten die nog in de steigers staan. Wie ook benieuwd is naar de verwerkingsvoordelen van dit plaatmateriaal kan alvast een kijkje nemen op www.rockpanel.be/datkanwel.
ROCKPANELÂŽ een steengoed plaatmateriaal De onderhoudsarme ROCKPANEL gevelbekleding is ontwikkeld voor een snelle en gebruiksvriendelijke afwerking van gevels en dakranden en bezit een aantal unieke eigenschappen dankzij het basismateriaal basalt. De platen zijn temperatuur- en weersbestendig, licht van gewicht en brandveilig. Mede daardoor is het robuuste plaatmateriaal een kostenefficiĂŤnte oplossing voor zowel nieuwbouw als renovatie. Kijk op www.rockpanel.be voor meer informatie of vraag de compacte assortimentsgids aan.
CTS DU
WILLC O
PRO
Kies kwaliteit voor elke laag
SOLIDE OPBOUW
LANGERE LEVENSDUUR SYSTEEMGARANTIE 100% KWALITEIT
100% WILLCO Products is het productkwaliteitslabel voor sierpleisters en buitengevelisolatiesystemen die substantieel langer meegaan. Maak er geen onlogische creatie van, maar kies voor een systeemopbouw met producten van hetzelfde merk en vooral dezelfde WILLCO-kwaliteit. U krijgt er het comfort, een langere levensduur, 10 jaar garantie én een tevreden klant voor in ruil. Kies voor een kwaliteitsvol en gesloten isolatiesysteem; kies voor 100% WILLCO Products.
...ook bij de gevelpleister die u plaatst Interesse? Bel +32 53 77 13 72 of mail naar shoot@willcoproducts.be voor meer info of referenties in uw buurt