Heat+ november 2021 by Embuild

Informatieblad Techlink voor installatiebedrijven speciale technieken

NOVEMBER 2021 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD

by Techlink

by Tech

Smart Buildings: trend of toekomst?

Schrijf je nu in!

Install Day

S-PURE H E T S -T E AM P RE S E NTE E RT

EXTREEM goede spotventilatie Ons vernieuwde gamma spotventilatie heeft alles in huis om jou te overtuigen ! S-PURE -Uiterst stil -Zeer energiezuinig -Makkelijk te reinigen -Subtiele vlakke voorplaat met randafzuiging -EPB gekeurd

www.ithodaalderop.be

EDITO

“Energietransitie” staat centraal op Install Day Zoals u in de vorige editie kon lezen, hebben F.E.E. en Techlink LINK2030 (www.link2030.be) gelanceerd. Dit is een toekomstvisie over de impact van de energietransitie op de multifunctionele installatiesector. Het Europese be leidskader van de Green Deal vormde de grote drijfveer om tot deze studie te komen. Met dit rapport willen we jullie, onze leden ondersteunen, de markt opportuniteiten die de energietransitie brengt, te omarmen zowel op vlak van technologie, regelgeving als bedrijfsuitvoering.

Karl Neyrinck

Er is ook een persvoorstelling over LINK2030 voorzien op Install Day (zie pagina 46) om aan de buitenwereld te tonen dat we als installatiesector de leiding willen nemen in de energietransitie waarbij we naar duurzame oplos singen streven. De vierde editie van Install Day vindt plaats op 19 november 2021. De beurs zal opnieuw het epicentrum van de Belgische energietransitie vormen met een seminarieprogramma in het teken van verduurzaming. De bezoeker zal duidelijk zien dat de installatiesector een van de sectoren blijft die het meest naar vernieuwing streven! U maakt er kennis met fabrikanten van kwaliteitsmerken, ontdekt er productinnovaties en zoveel meer. Installatiebedrijven staan voor de uitdaging om in hun bedrijfsvoering re kening te houden met duurzaamheid. Uw bedrijfsprocessen onder de loep nemen, vormt een goed startpunt. Deze processen kunnen verbeterd worden door deze te baseren op de lean-filosofie (zie pagina 40). In de lean manage mentfilosofie staan het vooropstellen van klantwaarde, het elimineren van ver spillingen, een goede workflow, het werken op aangeven van de klant en de continue verbetering van de werkmethoden centraal. Digitale tools zorgen ervoor dat we het overzicht ondanks de complexiteit kunnen behouden, en dat we ons kunnen focussen op de zaken die er toe doen, met name goed vakmanschap! Karl Neyrinck VOORZITTER TECHLINK NATIONAAL

COLOFON Confederatie Bouw Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Techlink vzw Joseph Chantraineplantsoen 1 • 3070 Kortenberg T. +32 2 896 96 10 info@techlink.be • www.techlink.be

Verantwoordelijke uitgever Dirk De Wolf dirk.dewolf@techlink.be

Director General Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

Periodiciteit • Oplage 4x per jaar • 3000 Nederlandstalig, 2000 Franstalig

Publiciteit Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@techlink.be

Vertaling André Verkaeren, Metaphrasis bvba Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk Graphius Surf naar www.techlink.be/fr/magazine om de Franse versie te downloaden.

november 2021 •

by Techlink

pipelife.be

INSTALL DAY 2021 STAND 191-195

STILLER. STERKER. SNELLER.

MASTER 3 PLUS is het meest complete meerwandige PP binnenriolering systeem van Pipelife. Mail voor meer informatie naar buildings@pipelife.be

INHOUD

TV 278

Install Day

Smart Buildings

Technische Voorlichting nr. 278 “Verwarmingsinstallaties met warm water: aanbevelingen om afzetting en corrosie te voorkomen” gaat dieper in op de werking en de levensduur van de verwarmingssystemen. In het artikel lichten we enkele kernpunten toe van de WTCB-publicatie.

We hebben er allemaal erg hard naar uitgekeken, maar op 19 november is het eindelijk weer zover. Meer dan 200 exposanten verzamelen opnieuw in Brussels Kart Expo voor de vierde editie van Install Day. Spijker niet alleen uw kennis bij op Install Day d.m.v. het seminarieprogramma rond LINK2030, netwerk ook terug volop met collega’s!

In toekomstbestendige gebouwen is slim omgaan met energie één van de centrale assen. Smart Buildings zijn de hoeksteen voor een toekomstgericht energiesysteem. Nieuwe technologieën kunnen energievraag en -aanbod op elkaar afstemmen en tegelijk helpen om de steeds hogere (comfort) verwachtingen van de gebruiker in te lossen.

centraal op Install Day

Energiegemeenschappen, energiedelen en flexdiensten

Edito: “Energietransitie” staat

Bedrijfsvoering: Duurzame groei en meer marge in de praktijk

Dagboek: Madelec

TV 278: Verwarmingsinstallaties met warm water

Actualiteit:

Bedrijfsvoering: Lean in de installatiesector

Beurs: Install Day

Project: Cohousing Jean

Technologie: Interoperabiliteit binnen een Smart Building

Actualiteit: Pelletkachels: wat moet je weten?

Interview: Inzichten vanuit de motivatiebarometer

Event: Provinciale sectorraden Elektro en HVAC/S

agendabeheer

sector?

De medewerker: Account Manager Vlaanderen en Brussel Dirk Baetens

draagvlak voor Smart Buildings

Bedrijfsvoering: Tips voor

Project: Sportoase

Dossier: Het spoelen van sanitaire installaties

Sectorcomités en Werkgroepen Technieken

Enquête: Wat met thuiswerk in onze

Interview: Werken aan een breder

De medewerker: Account Manager Wallonië en Brussel Rudo Bonni

doorbreken silovorming

Technologie: Smart Buildings

Productnews

Technologie: Smart Buildings, data en cybersecurity

november 2021 •

by Techlink

Bedrijfsvoering

Duurzame groei en meer marge in de praktijk De Topics Trajecten van de Vlaamse Confederatie Bouw en Techlink, met steun van VLAIO, stellen nieuwe ontwikkelingen en innovatieve technologieën in de bouwsector centraal. Een bedrijf dat ervoor zorgt dat zijn bedrijfsactiviteiten in functie van duurzaamheid staan, dat zijn de pioniers van de toekomst. In het Lerend Netwerk “Duurzame groei en meer marge in de praktijk” geven we concrete tips om efficiënter en duurzamer te werken binnen jouw bedrijf. Valt zakendoen ook in de praktijk te rij men met duurzaam ondernemen, en vice versa? Zijn economisch rendement en winst maken te verzoenen met “menselij ke” en “sociale” bekommernissen? Welke meerwaarde kan ik met mijn bedrijf rea liseren? In het Lerend Netwerk “Duurzame groei en meer marge in de praktijk”

Getuigenissen van deelnemers

“

De tools die aan

bod komen in dit Traject helpen om ons bedrijf kritisch onder de loep te nemen, de zaken in vraag te stellen en zo positief te groeien.

”

MAARTEN EN KRISTOF ONCKELINX,

zaakvoerders van VOS technics

by Techlink

• november 2021

kunnen installatiebedrijven elkaar inspi reren door persoonlijke ervaringen uit te wisselen met elkaar. Experten geven tips & tricks die ze de volgende dag al kunnen meepakken op de werkvloer en implementeren in hun bedrijf. ‘Duur zaamheid is geen ver-van-je-bed-show. Het biedt vandaag al heel wat oppor tuniteiten op het vlak van innovatie en productaanbod. Klanten vragen ernaar!

Maar ook voor jouw interne bedrijfs voering liggen er heel wat kansen voor het grijpen. Begin met lean of 5S, met betere communicatie, met gerichte op leidingen, … – je zal zien dat iedereen er wel bij vaart’, zegt Hans Verboven, de bedenker van de management tool Sus tabuild en auteur van het “Beter Onder nemen boek”.

DOELGROEP:

• Installatiebedrijven

GRATIS INSPIRATIESESSIE OP INSTALL DAY:

• 19 november (om 13 u)

GRATIS ONLINE KENNISMAKINGSSESSIE:

• 16 december (om 17.00 tot 18.30 u)

DATA & LOCATIES:

• 13/01 – 27/01 – 10/02 – 24/02 • Telkens van 15.00 tot 18.00 u • J. Chantraineplantsoen 1, 3070 Kortenberg (Techlink) • PRIJS: € 500 (exl. BTW)/ persoon

What’s in it for me?

• Ontdek de brede opportuniteiten van de Green Deal en duurzaamheid voor de installatiesector; • Ga zelf aan de slag rond een concreet topic op een manier die rendeert; • Wissel praktijkervaringen en goede voorbeelden uit met je collega’s; • Onderneem onmiddellijk actie met concrete tips en verbeterpunten. Kortom, we willen de deelnemers laten ervaren wat duurzaam ondernemen voor hun bedrijf kan betekenen.

Jouw Topics Traject

• 1 gratis inspiratiesessie op Install Day • Online kennismakingssessie “De sec tor verandert, ben jij nog mee?” • Vier inspirerende en praktische groepsmomenten • Leer van experten en andere deelne mers • Indien gewenst, kan je achteraf een eenvoudige bedrijfsscan met geïndivi dualiseerde aanbevelingen krijgen van onze expert.

TOPIC 1: DUURZAAMHEID EN INNOVATIE IN DE SECTOR

• Welke opportuniteiten biedt dit? • Hoe verzilveren? TOPIC 2: LEAN WERKEN

• Faalkost en verspilling vermijden op de bureau en de werf • Ordelijk werken via de 5S-methode TOPIC 3: COMMUNICATIE

• Marketing • Correct informeren rond duurzaam heid TOPIC 4: PERSONEELSBELEID

• Mensen aantrekken en aan boord houden • Professionaliseren van je HR-beleid

MEER INFO: Neem contact op met onze Account Manager Dirk Baetens via consult@techlink.be.

“

Duurzaam

ondernemen is ook voor de kleine kmo een goede zaak! Personeel binden, materiaal en tijd besparen zonder grote kosten en met kleine inspanningen.

”

STEVEN DEMEYER,

zaakvoerder van Demeyer Steven bvba

november 2021 •

by Techlink

Dagboek

Een dag in het spoor van

Madelec

Dit artikel is een beschouwing van een dag in het spoor van Rony Maesen, algemeen directeur en bestuurder bij lidbedrijf Madelec. Daarnaast is hij al zo’n 20-tal jaar bestuurder bij onze West-Vlaamse afdeling. Wat volgt, is een kijkje achter de schermen bij een installatiebedrijf dat alle technieken voor woningen, appartementen en industrie onder één dak bundelt. Om 7u50 word ik verwacht bij Made lec in de Kalkhoevestraat in Waregem. De vier elektrische oplaadpunten op de parking maken het onmiddellijk dui delijk dat dit lidbedrijf inzet op groene energie en duurzame investeringen. Doorheen de jaren transformeerde Ma delec van een klein elektriciteitsbedrijf naar een multidisciplinaire onderne ming dat 85 mensen tewerkstelt. ‘We zijn echter nog steeds het familiebedrijf dat we altijd al waren. Wie voor ons kiest, kiest voor een persoonlijke maar professionele aanpak. De groei die ons bedrijf kent, is er alleen maar gekomen door een klantgerichte aanpak. Wij vin den het belangrijk om een vertrouwens relatie op te bouwen met de klant en ga rant te staan voor kwaliteit’, zegt Rony.

ject waarvoor ze werken – betrokken zijn. De meerwaarde om zoveel moge lijk belanghebbenden te betrekken bij deze vergadering valt onmiddellijk op. Allereerst worden de lopende projecten besproken waarbij de mogelijke knel punten aan bod komen. ‘Meestal wor den we in een vroeg stadium (wanneer men nog bezig is met het bouwplan te tekenen) bij projecten betrokken, wat een grote meerwaarde is voor alle par tijen. We kunnen dan de opdrachtge ver beter adviseren over welke technie ken toegepast kunnen worden’, vertelt Rony. Nadien overloopt men de planning en wordt relevante wetgeving zoals Cer tIBEau besproken. Dit nieuw attest –

Coördinatievergadering

Terwijl het buiten regent, is het binnen gezellig warm. Iedere vrijdagochtend start de wekelijkse coördinatievergade ring stipt om 8u00. Er zijn koffiekoe ken en koffie voorzien voor de aanwe zigen en het is dus ideaal om de eerste afspraak van de dag te beginnen. De vergadering vindt plaats in de MOOR (een Multifunctionele Opleidings- en OntmoetingsRuimte, inclusief virtue le toonzaal) waarbij de planning, alle projectleiders en de desbetreffende bouwfirma – afhankelijk van het pro

by Techlink

• november 2021

“

Ons personeel is het kloppend hart van Madelec! RONY MAESEN

”

sinds 1 juni 2021 – bepaalt met name of een gebouw aan de “waterverplich tingen” voldoet in Wallonië. Het attest moet door een erkende certificeerder opgemaakt worden. Tot slot wordt de onrust op de bouw materialenmarkt verder aangestipt. Deze verstoringen leiden tot vertragin gen – soms tot een half jaar – in de be voorrading (Bv. expansievaten, radia toren, kleine elektrische componenten voor bijvoorbeeld in warmtepompen, gekleurde kranen, glas, staal, …) maar ook tot aanzienlijke prijsstijgingen. Deze omstandigheden dwingen instal latiebedrijven om op zoek te gaan naar creatieve oplossingen. Na de vergade ring legt Stefanie (aankoopster) mij uit hoe Madelec omgaat met deze toeleve ringsproblemen: ‘We zoeken eerst naar hetzelfde product bij de verschillende groothandels. Indien het niet gevonden kan worden, zoeken we naar alterna tieve producten en materialen die wel nog voorradig zijn. We mogen natuur lijk niet aan kwaliteit inboeten! Daar om vragen we op voorhand de tech nische fiches op en bestellen we eerst een voorbeeldexemplaar. Bijvoorbeeld een expansievat (25l) waarvan we een alternatief vonden (24l). Hierbij zoch ten we eerst uit of die 1l verschil een wezenlijke impact had. We kiezen voor kwalitatieve producten van sterke en

Madelec werkt grotendeels B2B waar bij onze doelgroep bestaat uit bouw bedrijven, promotoren en architecten’, gaat Rony verder. ‘80% van onze omzet draaien we in de woningen apparte mentsbouw. De overige 20% halen we vooral uit industriële projecten. Het ac tieterrein van Madelec strekt zich uit over heel België, maar we werken voor al in West- en Oost-Vlaanderen. Het is immers aangenamer voor ons personeel als ze geen lange verplaatsingen hoeven te maken. Bovendien kent Madelec een mooie stabiele groei, zowel op het vlak van personeel als omzet. Ons klantenbe stand bestaat grofweg uit zo’n 60% terugkerende klanten. Dit heeft een aantal redenen: klanten worden over genomen, mijn bestaande contact gaat op pensioen / heeft een nieuwe job en wordt vervangen door een nieuwe aan koper of een nieuwe operationeel di recteur die liever samenwerkt met part ners die hij/zij al kent van vroeger. U opnieuw bewijzen naar hen toe vormt een uitdaging maar wel één die we vaak met succes voltooien.’

Structuur

Rony Maesen (Master of Science ingenieur electromechanica, directeur) en Charles Leysen (Master of Science handelsingenieur, algemeen bestuur) van het West-Vlaamse installatiebedrijf Madelec

bij voorkeur Belgische bedrijven. Van deze bedrijven zijn we relatief zeker van dat er over tien jaar nog wisselstukken beschikbaar zullen zijn. Momenteel is het onmogelijk om te voorspellen wan neer de situatie opnieuw zal normali seren.’ In haar job merkt ze de laatste jaren duidelijk de veranderende ener gietrends (warmtepompen, koeling, ventilatie, …) en elektrotrends (dom otica) op.

Aan het roer staan

‘Iedere dag is anders en loopt nooit he lemaal zoals gepland. Vaak zijn er tal van ad hoc zaken die dringend aandacht

nodig hebben en die niet voorzien zijn in mijn agenda. Maar dat vind ik nu net het boeiende aan mijn job. (lacht) In mijn functie ben ik voornamelijk be zig met de operationele kant van het be drijf. Ik ben veel de baan op voor werfen klantbezoeken. Tijdens die bezoeken kan ik nadenken hoe we de toekomstige service van Madelec kunnen verbeteren en/of uitbreiden en daarbij nog beter kunnen aansluiten op de behoeften van onze klanten. Echter, ik probeer iedere dag om 16u00 op kantoor te zijn om de techniekers te zien toekomen van een lange werkdag en te polsen hoe alles ver lopen is.

Tussendoor verwerkt Rony zijn vele e-mails. Hij probeert dat bij te houden en structuur aan te brengen. Het woord “structuur” komt in de loop van de dag vaak ter sprake. Door structuur aan te brengen in een bedrijf en uw processen efficiënt in te richten, zorgt u ervoor dat uw bedrijf continu kan doorlopen. Structuur is er wanneer iedereen goed weet wat zijn/haar taak is en dan dient u als verantwoordelijke enkel wat te coa chen en waar nodig bijsturen. Een goede baas geeft om zijn mensen. Dit is bij Rony duidelijk het geval. Hij reageert flexibel op de vele vragen die er zich voordoen die dag en zoekt steeds naar de beste oplossing. ‘De problemen moeten direct worden aangepakt en slagvaardig worden opgelost want een klein probleem kan snel een groot pro bleem worden. Ik probeer een positie ve werkomgeving te creëren waar onze ››› november 2021 •

by Techlink

Dagboek

››› werknemers zich goed voelen en we ten wat van hen wordt verwacht. Iede re week zit ik samen met de verschillen de teams zodat ik weet wat er leeft. Ik investeer in een vertrouwensrelatie met onze werknemers: “Geef vertrouwen, krijg vertrouwen”. Neem hun idee ën rond bijvoorbeeld de werkorganisa tie in overweging. Dit zorgt voor meer toewijding, betrokkenheid en loyali teit. Daarnaast betekent structuur ook dat alle nodige materialen aanwezig zijn op de werf voor onze techniekers: hele maal moeten terugrijden voor een pak schroeven, is echt geen optie.’

Projectmeeting

Uit zijn gesprekken met de klant, schetst Rony de scope en de complexi teit van een nieuw project uit Sint-Pie ters-Woluwe met twee van de zes in genieurs – die deel uitmaken van hun

“

RONY MAESEN

by Techlink

Zo’n 50% van hun projecten is volle dig op maat. ‘Dat we alle technieken op maat van de klant kunnen installeren vormt een troef. Dit totaalproject is een mooi voorbeeld hiervan. Wij werken de installatie ook volledig zelf uit. Dat is de sterkte van onze studiedienst. Graag wil ik onze trouwe klanten nog nauwer bij ons bedrijf betrekken. Architecten en andere studiebureaus moeten direct met onze ingenieurs samenwerken. Zo kunnen we o.a. fouten vooraf detecte ren’, aldus Rony.

Werfbezoek

Voor de middag bezochten we een werf in het centrum van Waregem. Madelec is een gekend bedrijf in Waregem en dat is eraan te merken. Toen we reden door hun thuishaven in Waregem, wees Rony mij het ene gebouw na het andere aan waar Madelec alle technieken heeft ge plaatst. Het gonst van de bedrijvigheid als we aankomen op de werf. Op de verschil lende verdiepingen van het gebouw zijn hun techniekers aan het werk. ‘Onze techniekers zijn goed op elkaar inge speeld. Er worden hierdoor minder fouten gemaakt. Zelfstandig maar ook goed samen kunnen werken, commu niceren en kwaliteit leveren, dat is waar Madelec voor staat. Dit is trouwens één van de vele projecten waarbij we de ver schillende systemen als één geheel laten functioneren.’

Goed luisteren en kwaliteitsvolle oplossingen op maat bieden, daar draait het om.

interne studiedienst – zodat ze weten wat er allemaal moet voorzien worden. Op basis hiervan onderzoeken zij wat de meest voordelige én energie-efficiën te oplossing is voor de klant.

”

• november 2021

Klantenbegeleiding

Ook de klantenbegeleiding (B2C) is een belangrijk aspect bij Madelec want de keuzemogelijkheden zijn tegenwoor dig eindeloos. Er is hiervoor een full time verantwoordelijke in dienst. In de namiddag volgen we in een Gentse sa nitaire groothandel hoe dit in zijn werk gaat. De prijs van sanitair kan flink ver schillen naargelang de moeilijkheids graad van de plaatsing, materiaalge

“

De uitdaging is om geschikt personeel aan te trekken waarbij we onze hoge kwaliteit qua werkwijze kunnen waarborgen.

”

CHARLES LEYSEN

bruik, het type sanitair en technische snufjes. Dan heeft de klant iemand no dig die meedenkt om binnen dat bud get te blijven. Rony: ‘Bij Madelec wordt u niet aan uw lot overgelaten: wij staan u bij en gaan samen op zoek naar kwa litatieve en geïntegreerde oplossingen op maat. Maak gebruik van de expertise van een vakman!’

Investeren in menselijk kapitaal

Madelec investeert in kennis en in men sen: de MOOR wordt ook benut voor bijscholing van het personeel – dat ook zelf kan aangeven welke cursussen ze willen volgen – én voor externe oplei dingen en studieavonden. Architecten, promotoren, studieburelen, industriële en particuliere klanten: bij Madelec de len ze graag hun kennis. Ook toekom stige generaties komen bij Madelec over de vloer: zo nodigen ze op regelmatige basis laatstejaarsstudenten van techni sche scholen in de omgeving uit. ‘Deze studenten zijn meer dan welkom want er staan steeds vacatures open. Hiervoor zoeken we niet meteen men sen met veel ervaring. Iemand die lang ergens anders gewerkt heeft, past zich ›››

LETTERLIJK ALLES IN HUIS VOOR VENTILATIE

& Systeem C

DucoFlex

DUCO Start-Up service

Systeem D

CO2 gestuurde toevoer en slimme zonale afvoer

Compleet luchtkanalensysteem voor systeem C & D

Maximale ontzorging van de installateur

Mechanische toe- en afvoer: centraal of 2-zonesturing

DUCO Pricing Tool

Bereken eenvoudig offertes! We inspire at www.duco.eu

Heat+-185x130mm.indd 11

Al meer dan 30 jaar betrouwbaar en veilig

14/10/2021 16:06

Dagboek

OVER MADELEC

››› soms moeilijk aan. Elk bedrijf heeft

namelijk zijn eigen cultuur. We leiden daarom het liefst zelf onze medewerkers op. Iedereen die hier binnenkomt krijgt een peter toegewezen. Dat zijn techni ci die al lang bij ons werken. Het geeft niet dat een jonge gast nog veel moet leren als hij maar gemotiveerd is! “Nieu we Belgen”, zij-instromers, … zijn meer dan welkom bij ons zolang ze willen werken en bijleren. Ook het beschikken over een verantwoordelijkheidsgevoel is belangrijk’, zegt Rony. Bestuurder Charles Leysen vult aan: ‘We geloven ook in de sterkte van du aal leren. Zo’n traject is ideaal om stu denten de levenslang leren attitude mee te geven en ook voor ons, als be drijf, om het enthousiasme en creativi teit van deze jongeren te ervaren. Ons familiebedrijf besteedt vanuit een lan getermijnperspectief veel aandacht aan zijn personeelsbeleid. We proberen een evenwichtige work-life balance te sti muleren want dit zorgt voor gelukki ger en productiever personeel. Ons per soneel en de klant staan centraal, hoge kwaliteit en nabijheid zijn belangrijk in al wat we doen.’

by Techlink

• november 2021

Op zaterdag 26 maart 2022 organi seert het Bedrijvenpark Waregem Zuid de RUN INTO THE ZONE. Een uniek loopevenement (van 3km, 6km of 11km) dat u doorheen het Bedrij venpark én de productieafdelingen van verschillende bedrijven brengt. ‘Uiter aard zal Madelec van de partij zijn. De sportievelingen onder ons kunnen zich terug uitleven. Teambuilding is echter niet iets wat je eens per jaar samen doet. Dit vereist doorlopende aandacht die ervoor zorgt dat ons personeel binding en veerkracht heeft’, besluit Rony.

Ik mocht Rony een dag volgen. Een leerrijke duik in het dagelijkse leven van een totaalinstallateur. Madelec wordt gekenmerkt door een vlakke structuur en korte communicatielijnen, wat de betrokkenheid van werknemers ten goede komt. Ze zijn bovendien al meer dan 50 jaar een partner voor kwaliteitsvolle totaaloplossingen (energie & technieken) op het vlak van elektro én HVAC/S.

In 1967 richten Marcel Maes en Daniel Delmulle in de Kalkhoevestraat in Waregem de firma Madelec op. De naam verwijst naar de eerste letters van hun familienaam: MAes DELmulle ELECtriciteit. In de beginjaren plaatst het bedrijf vooral elektrische installaties in nieuwbouwwoningen, maar gaandeweg komen hier steeds meer technieken (sanitair, verwarming en alarmsystemen) bij. In 1995 werd Madelec overgenomen door Guy Leysen, die ervaring opbouwde binnen de IT-sector, en zijn echtgenote Caroline Delmulle. Ze keken met een frisse blik naar het bedrijf en loodsten Madelec de 21ste eeuw binnen o.a. door de informatisering van het stockbeheer, uitbreiding van het klantenbestand, nieuwe activiteiten (domotica en ventilatie) en nieuwe burelen. In 2004 vervoegt ingenieur elektromechanica Rony Maesen de rangen als directeur. De technieken werden verder ontwikkeld en sinds 2015 is Madelec ook een koeltechnisch bedrijf. Sindsdien groeide het bedrijf gestaag en vandaag heeft Madelec ongeveer 85 werknemers in dienst: 15 werknemers op hun kantoor, waarvan 6 ingenieurs in hun interne studiedienst, en 70 technici. Hiermee is het een van de grootste familiale installatiebedrijven in ons land. Charles Leysen, de volgende generatie, vervoegde Madelec in 2018. ‘De opvolging is verzekerd en ik zie de toekomst rooskleurig in. We moeten vooral verdergaan op hetzelfde elan én inzetten op continue bijscholing’, aldus Rony.

HEEFT JOUW KLANT GEEN AARDGAS? Propaangas van Antargaz vormt de oplossing! Laat jouw klanten genieten van alle comfort van gas dankzij propaangas in een tank boven of onder de grond. Propaangas biedt exact hetzelfde comfort als aardgas en stoot minder roetdeeltjes, CO2 en NOx uit dan andere fossiele brandstoffen. Bovendien kunnen jouw klanten vanaf nu bij Antargaz kiezen voor CO2-gecompenseerd gas. Lees er alles over op onze website.

GECOMPENSEERD

installateur.service@antargaz.com - 02 246 00 65

www.antargaz.be

www.caleffi.com

DISCALDIRTMAG

MAGNETISCHE LUCHT- EN VUILAFSCHEIDER

TOT

DISCALDIRTMAG

een

kunststof

gecombineerde

luchten vuilafscheider met magneet, uiterst geschikt voor toepassing in warmtepompsystemen. Niet alleen verwijdert de DISCALDIRTMAG efficiënt alle lucht uit de installatie, maar dankzij de magnetische vuilafscheider ook vuil en magnetiet.

CALEFFI GUARANTEED.

cale2150890_dEXE_DISCALDIRTMAG_185x130mm_Olanda_ADF_NL.indd 1

15% ENERGIE BESPARING

13/10/2021 10:30:20

TV 278

Verwarmingsinstallaties met warm water Na zeven jaar is de TV 278 een feit! Deze WTCB-publicatie geeft concrete richtlijnen voor de verschillende fases van het totstandkomen van een installatie om afzettingen en corrosie te voorkomen. Hierna lichten we enkele kernpunten toe.

Hoewel de moderne cv-installaties veel efficiënter (lees: zuiniger en milieuvrien delijker) en compacter zijn, zijn ze niet betrouwbaarder of storingsvrijer. Vaak vertonen ze daardoor een grote intoleran tie tegenover menselijke fouten. Ze gaan ook niet langer mee dan die van, pakweg, 10 jaar geleden. Ze vereisen – meer dan vroeger – zo zuiver mogelijk water, om problemen met slib en kalk te vermijden. Bijvoorbeeld in de ketel zorgt de warmte wisselaar immers voor een optimale over dracht van de verbrandingswarmte in de rookgassen naar het water van het ver warmingssysteem. Slib en ketelsteen heb ben natuurlijk een negatieve weerslag op de warmteoverdracht en de levensduur van de installatie. Storingen door corrosie- en afzettings problemen in installaties zorgen voor ge brek aan comfort en brengen kosten met zich mee. Dit vormde de aanleiding om de WTCB-aanbevelingen ter zake aan een grondige update te onderwerpen. Toepassingsgebied TV 278: • Gesloten watervoerende verwarmings systemen in gebouwen • Watertemperatuur < 105° C Hoewel deze TV zich richt op hierbo ven beschreven installaties zijn een aantal aanbevelingen ook toepasbaar op water voerende systemen voor koeling van ge bouwen.

by Techlink

• november 2021

Oorzaken van de gebrekkige werking

Afzettingen in verwarmingsinstallaties kunnen het gevolg zijn van: • Slibvorming, als gevolg van corrosie verschijnselen door intrede van zuur stof in de installatie • Ketelsteenvorming, als gevolg van de hardheid van het (bij-)vulwater • Heel soms ook biofilmvorming

CORROSIE

Corrosie is een onzichtbaar probleem waarvan de gevolgen pas zichtbaar wor den als het vaak te laat is. Denk aan: scha de door lekkage, vroegtijdige vervanging van componenten, vastzittende regelklep pen en comfortklachten, enz. Vooral mo derne systemen hebben alsmaar meer te kampen met problemen waar de wereld zich niet altijd bewust van lijkt te zijn. Er worden in nieuwe installaties zeer di verse materialen gebruikt; zowel metalen als kunststoffen, rubbers en gemengde samenstellingen. In combinatie met vaak kleine diameters zijn de systemen hier door gevoelig voor vervuiling. Deze ver vuiling ontstaat door corrosieprocessen in de installatie. De corrosie van de in de installatie aan wezige ijzeren elementen leidt tot de vor ming van corrosieslib (zwart magnetiet Fe3O4 of soms zelfs bruin hematiet (roest) Fe2O3) en is vrijwel volledig te wijten aan de intrede van zuurstof (O2) in het water. MERK OP!

De hoeveelheid corrosie(slib)

die gevormd wordt, verhoudt zich recht streeks tot de hoeveelheid zuurstof die in de installatie kan binnendringen.

KETELSTEEN

Ketelsteen is het gevolg van opgelos te vaste stoffen (bv. calcium en magne siummineralen die de hardheid van het water bepalen) die zich afzetten op de heetste plaats in de installatie, namelijk de warmtegenerator. De vorming van ke telsteen is gelinkt aan: • De temperatuur. Hoewel dit feno meen zich ook voordoet bij lage tem peraturen, zal het zich des te sneller manifesteren in geval van een tem peratuurstijging (voornamelijk vanaf 60 °C). • De pH (ontgassen CO2). • De concentratie aan calcium- en mag nesiumzouten. De hoeveelheid ketelsteen die zich kan afzetten is sterk afhankelijk van de hard heid van het vulwater, de waterinhoud van de installatie en de hoeveelheid na vulwater. Gevolgen van ketelsteen: • Vermindering van de vrije doorlaat van de warmtewisselaar, dus van het debiet. • Thermische geleidbaarheid van de wand daalt, dus minder warmteover dracht, rendement van de ketel daalt. • De temperatuur van de wand “kant rookgassen” stijgt, risico op overver hitting  Risico op doorboring van de wand.

DRIE TIPS OM DE OORZAKEN VAN CORROSIESCHADE TE VERMIJDEN, IN VOLGORDE VAN BELANGRIJKHEID:

Het is van het grootste belang om de zuurstofintrede in het cv-water te beperken. Wanneer er zuurstof binnendringt (slecht functionerende expansievaten, waterlekken, zuurstofdiffusie doorheen kunststoffen zoals rubbers), zullen er problemen optreden. Een zuurstofdichte installatie is dus een absolute noodzaak. De TV bevat een zeer interessante tabel die verklaart hoeveel slib gevormd kan worden in functie van welke oorzaak van zuurstofintrede.

Lek als gevolg van een doorboring te wijten aan de corrosie van een stalen radiatorwand.

Slib, samengesteld uit verschillende corrosieproducten van ijzer (roest (rood), magnetiet (zwart), dat aanwezig is op de bodem van een warmtegenerator.

• Loskomen van de steenachtige afzet tingen om als schilfers met het water meegevoerd te worden: kans op ver stopping.

AFZETTINGEN VEROORZAAKT DOOR BIOFILMVORMING

Dergelijke afzettingen komen eerder uitzonderlijk voor in verwarmingsin stallaties, maar moeten toch vermeld worden. Biofilms ontstaan door groei van mi cro-organismen op een oppervlak (vaak kunststof ) in contact met water. De meeste van deze micro-organismen hech ten zich vast aan de wanden, alwaar ze – zolang de watertemperatuur niet te hoog is – kunnen uitgroeien tot een gelatine achtige laag (ook aangeduid als een bio film) en dit, zelfs zonder de aanwezigheid van zuurstof. Vooral in systemen op lage bedrijfstem peratuur, kan daardoor: • Indikking van het water ontstaan • Eventuele verstoppingen voorkomen • Een bepaalde vorm van corrosie optre den: microbiële corrosie (MIC)

Waterkwaliteit

Voor het vullen en bijvullen van de in stallatie gaat de voorkeur uit naar drink

Tabel 1: HOEVEELHEID SLIB (MAGNETIET FE3O4) ZAL ZICH VORMEN IN FUNCTIE VAN DE ZUURSTOFINTREDE IN EEN INSTALLATIE MET 1000 LITER WATERINHOUD. Sommige zuurstofintredes zijn éénmalig (zoals de opgeloste zuurstof die éénmalig met het vulwater meekomt), andere herhalen zich elk jaar (zoals de zuurstof die intreedt via zuurstofdiffusie doorheen kunststof en rubber slangen) OORZAAK VAN ZUURSTOFINTREDE

éénmalig

jaarlijks

met het vulwater (10 mg/l)

36 g

in restlucht (als 5% van de installatie niet goed kon ontlucht worden)

52 g

Met het BIJ-vulwater (jaarlijks bv. 100 liter)

3.6 g

Door inzuigen van lucht langs ontluchters, omdat de voordruk van het expansievat te laag of te hoog is

400g tot 2.3 kg!!

Via zuurstofdiffusie doorheen zuurstofremmende kunststofbuizen (DIN4726 D5)

10 g

Via zuurstofdiffusie doorheen NIET zuurstofremmende kunststofbuizen (worden quasi niet meer gebruikt)

410g

Overduidelijk is dat de grootste hoeveelheid magnetiet elk jaar opnieuw gevormd wordt door een verkeerde voordruk in expansievaten, wat leidt tot het inzuigen van lucht via vlotterontluchters.

Hoe lager de geleidbaarheid – terug te dringen via een demineralisatie van het vulwater – hoe trager het corrosieproces verloopt. Uiteraard bijgevolg een lagere hardheid en dus minder ketelsteenvorming (zie pagina 14).

Als aluminium in contact komt met het systeemwater (bv. radiatoren, ketellichaam) moet de pH-waarde van het cv-water eveneens binnen de perken blijven. Vermits aluminiumlegeringen geen stabiele oxidehuid kunnen vormen bij een pH hoger dan 9, wordt de zuurtegraad best twee tot vier maanden na de ingebruikname gecontroleerd en eventueel gecorrigeerd met behulp van chemicaliën. De pH van het water kan gemakkelijk gecontroleerd worden met behulp van teststrips.

water. Drinkwater is koud leidingwater bestemd voor menselijke consumptie. Het is minder aangeraden om gebruik te maken van water van een andere oor sprong (hemelwater, oppervlaktewa ter, …), omdat de kwaliteit van dit water niet gekend is. MERK OP! Vul- en bijvulwater is niet ge lijk aan systeemwater.

De karakteristieken van het systeemwater worden mede bepaald door: • De kwaliteit van het initieel vulwater; • De eventuele behandeling ervan; • De materialen gebruikt in de installa tie; • Het werkingsregime van de installa tie, …

Na vulling of bijvulling van de installatie en haar in werking stellen (d.w.z. verwar men van het water en de circulatie ervan doorheen het ganse systeem), treden er een hele reeks fenomenen op in het wa ter die leiden tot een wijziging van haar samenstelling. Denk aan: ontgassing, af zettingen, scheikundige reacties (corro sie), … Opmerking: • Het water van de installatie praktisch kan beschouwd worden als systeem water: - 8 à 12 weken na het in werking zijn van de installatie - en zeker na 1 stookseizoen • Voor de goede interpretatie van de ››› november 2021 •

by Techlink

TV 278 TABEL 2: TIPS OM DE OORZAAK VAN KETELSTEEN TE VERMIJDEN: ONTHARDEN OF

DEMINERALISEREN VOLGENS ONDERSTAANDE TABEL

›››

kwaliteit van het systeemwater is het noodzakelijk om ook deze van het vulwater te kennen. Dergelijke infor matie moet in het logboek genoteerd worden. Citaat uit TV 278: “In de overgrote meer derheid van de gevallen is het niet nodig om chemische producten aan het vul-, bijvul- of systeemwater van een gesloten verwarmingssysteem toe te voegen. Soms kan de toevoeging ervan echter noodza kelijk blijken om corrosie of afzettings problemen te voorkomen of te verhelpen. Het spreekt voor zich dat het steeds de voorkeur geniet om corrosie te vermijden door het treffen van fysieke maatregelen (bv. door zuurstofintrede tegen te gaan). De toevoeging van corrosieremmers ter bescherming van metalen tegen corrosie mag bijgevolg enkel in overweging geno men worden in systemen waar zuursto fintrede niet kan vermeden worden.” In een installatie waar er aan het leiding water, gebruikt als vul- en bijvulwater – geen chemische producten toegevoegd werden, zijn courante parameters voor opvolging van het systeemwater zijn ge leidbaarheid, pH, uitzicht en geur.

TE ONTHOUDEN: - Denk tijdens het ontwerp en de implementatie al na over de aanpak van het beheer en het onderhoud van de cv-installatie. - Inzetten op een continue en proactieve dienstverlening is de toekomst voor alle installateurs.

by Techlink

• november 2021

Bij installaties waar toch chemische pro ducten aan het water toegevoegd worden zijn de hiervoor opgesomde parameters niet zonder meer bruikbaar om de kwali teit van het systeemwater te beoordelen. In deze gevallen moet het systeemwater gecontroleerd worden op parameters die representatief zijn voor de goede werking van de behandeling, en dit volgens de voorschriften die de gebruikte producten begeleiden. Onze raad: • Altijd specialistenwerk! • Vooraf mengen met water (nooit een geconcentreerd product toevoegen!) • Nooit overdoseren / nooit onderdose ren / regelmatig de dosering opvolgen • Zorgen voor een permanente evenre dige verdeling doorheen het systeem (d.w.z. alle delen moeten altijd door stroomd blijven) • Kwaliteitslabels afgeleverd door keu ringsorganisme, testrapporten van ge kende laboratoria, of onafhankelijke referenties

Monitoring

Geheel nieuw in deze richtlijn TV 278 is het opnemen van corrosiemonitoring, omdat zuurstofintrede haast nooit tijdig opgemerkt wordt. De perfectie is immers niet van deze wereld, en er kunnen aller hande dingen met een installatie gebeu ren, ook al was die oorspronkelijk perfect in orde. Het monitoren van corrosievor ming kan dergelijke storende factoren vroegtijdig opsporen. Er worden verschillende methodes be schreven (sommige met alarmfunctie). Ideaal gesproken heeft monitoring steeds tot doel om te waarschuwen, opdat geen grotere (dure) schade kan ontstaan (ver

Schilfers die samengesteld zijn uit ketelsteen en ijzeroxides.

Verstopping van de primaire zijde van een platenwarmtewisselaar door schilfers.

gelijkbaar met bv. een rookmelder). Ver gelijkbare richtlijnen in het buitenland evolueren ook in deze richting. Monito ring is predictief, het heeft geen zin om nog monitoring te overwegen als er reeds problemen zijn – tenzij specifieke vor men van monitoring om specifieke oor zaken in kaart te brengen.

BRON: WTCB MET DANK AAN:

Karl Willemen, stichter van RESUS en uitvinder van de Risycor

VRAGEN?

Mail uw vragen naar consult@techlink.be. Kurt Van Campenhout helpt u graag verder.

TF1 SIGMA FILTER 22mm schuifmof

360° oriënteerbaar Dubbele filtratie, verwijdert magnetische en niet magnetische vervuiling uit CV-water

KOM EN BEZOEK ONS OP INSTALL DAY STAND 161

F0032A

Unieke combinatie van polymeer filterlichaam met vernikkeld messing aansluitstuk

www.fernox-nl.be

NIEUW RIDGID 32 KN STANDAARD PERSMACHINES CYCLES

MOTOR ZONDER BORSTELS

> 100K PERSCYCLI

GEEN ONDERHOUDSINTERVAL

RP 350

GEEN WERKONDERBREKINGEN

RP 351 VOOR MEER • RIDGID.EU

Bedrijfsvoering

Meer bereiken in minder tijd Heeft u het ook druk? Te weinig tijd om die dingen te doen die u belangrijk vindt? Met een goed tijdsbeheer haalt u meer uit uw tijd, op het werk en in uw privéleven. Zo houdt u de balans tussen beide in evenwicht. Het is hoog tijd om slimmer te gaan werken i.p.v. harder. Leer met welke tips en handvatten u voluit gaat voor een efficiënt tijdsbeheer. Een zaakvoerder krijgt heel wat op zijn boterham tijdens de dag. Al snel is er een overvolle mailbox of vergt een lastige vraag meer tijd dan ingeschat. Een zaak voerder van een installatiebedrijf dient naast vakkennis ook over steeds meer persoonlijke vaardigheden te beschik ken. U moet leiding kunnen geven, met IT omgaan, meertalig zijn, efficiënt kun nen vergaderen en aan timemanagement doen (waardoor u meer controle krijgt over uw workload en uw stressniveau kan verminderen).

Tijdrovers

Maak tijdrovers zichtbaar. Lijst ze op en probeer inzicht te krijgen in hoeveel tijd ze opslorpen. Er bestaan zowel persoon lijke tijdrovers (besluiteloosheid, perfec tionisme, verstrooidheid, ...) als externe. Hierbij hoort ook het onvermogen of de onwil om de belangrijke activiteiten te onderkennen van de rest. Stel uzelf enkele vragen (keuze: nooit/ soms/altijd): • Als ik een document of een e-mailbe richt voor het eerst onder ogen krijg, beslis ik meteen wat ik ermee ga doen. • Ik reserveer vaste tijden voor de ver werking van mijn elektronische post. • Ik tref maatregelen om ongestoord te kunnen werken aan belangrijke taken. • Ik communiceer op tijd als ik een af spraak niet kan nakomen.

by Techlink

• november 2021

• Mijn papieren én digitaal archief zijn zodanig overzichtelijk gestructureerd dat ik snel alle informatie kan vinden. • Ik bewaar alleen die documenten en e-mails waarvan ik zeker weet dat ik ze later nodig zal hebben. • Om belangrijke taken voor te berei den en te behandelen, plan ik tijd in mijn agenda. • Ik kan ook ad hoc afspraken en ta ken opvangen zonder dat mijn totale planning in de war raakt. • Mijn inspanningen en resultaten zijn met elkaar in evenwicht. • Ik neem actie als vergaderingen te laat beginnen en/of uitlopen. Timemanagement is zelfmanagement. Bewust keuzes maken tussen de zaken waaraan u uw tijd wilt besteden én een onderscheid maken tussen wat belang rijk en dringend is. “Bezig zijn” is geen synoniem voor resultaat. Key is om uw tijd en energie te concentreren op die ta ken, die het meest opleveren.

TIPS! • Probeer gelijkaardige taken te groepe ren. Dit kost u minder omschakel- en dus verliestijd. • Plan uw agenda in met tijdsblokken (toptaken, ontspanning en tussenta ken).

Efficiënt vergaderen

Bij veel bedrijven is er een wildgroei aan vergaderen ontstaan. Een eerste vraag die men zich dient te stellen, is de vraag of de vergadering wel het meest effi ciënte middel is om het doel te berei ken. Een tweede vraag is of de doelstel ling(en) voor alle deelnemers duidelijk is/zijn. Een standaard vergadering duurt vaak 60 minuten. Denk daar eens over na. Een uur komt vaak neer op ruim 10% van iemands werkdag. Begrijp ons niet verkeerd, vergaderingen zijn nuttig. Wanneer ze op de juiste manier worden aangepakt, zorgen ze voor een verhoogd gevoel van voldoening, een verhoogde productiviteit, communicatie en effici ëntie.

VERGADERTIPS • Beter vijf probleemfacetten dan één groot probleem • Zoek bruikbare elementen in elk voorstel • Blijf bij het onderwerp en vat regel matig samen • Werk altijd eerst de agenda van de vergadering af en reserveer smalltalk voor het einde. • Hoe langer iemand praat, des te min der de anderen luisteren

• Zwijgers hebben ook meningen • Na de vergadering: actie!

Omarm automatisering

Dankzij automatisering en digitalisering houden u en uw werknemers meer tijd over. Vrijwel elke ondernemer kan winst behalen door zijn of haar kantooromge ving te automatiseren. Of het nu het up loaden van facturen is of het overtypen van betaalgegevens: veel van deze hand matige taken kunnen geautomatiseerd worden.  Welke van de dingen die ik dagelijks doe, kunnen worden geautomatiseerd zodat ik tijd bespaar?  Hoe kunnen we bottlenecks identifi ceren en oplossen? Er zijn verschillende workflows, die u als ondernemer kunt automatiseren. Denk ›››

VEEL GOEDE IDEEËN, MAAR GEEN TIJD OM TE INNOVEREN? Koen de Moortel, zaakvoerder van Upstream, deelt zijn ervaringen met ons: ‘Ik zie wekelijks klanten die als een muis in een loopradje gegijzeld worden door hun klanten. Elke dag lijkt een race om een probleem van een klant op te lossen. Lukt dat niet, dan hangt een “gesprek over de samenwerking” als een zwaard van Damocles boven hun hoofd. Dus klant vraagt, zij draaien. Nochtans ontstaan vaak vanuit die vragen van klanten goede ideeën en nieuwe producten. Maar door tijdsgebrek blijven die goede ideeën nadien op de plank liggen. Wat kan u hieraan doen? Agendaplanning en segmentatie bewijzen keer op keer zijn nut. Er zijn drie segmentatiecriteria die een klant de moeite maken om uw agenda te domineren: omzet, marge en innovatie (= marge en omzet op langere termijn). Het moeilijkste, en misschien wel het belangrijkste, is het innovatief potenti-

eel bij een klant. Wat kunnen wij leren uit de uitdagingen bij klanten en welke willen ze met ons delen om samen tot een oplossing te komen? Maar hoe komt u die te weten? Het antwoord ligt in onze agendaplanning en “vertrouwenscultuur”. Als er één antwoord steevast terugkomt als antwoord op de vraag “waarom koopt iemand bij jou?”, dan is dat wel “uit vertrouwen”. Het is nu net deze vertrouwensrelatie die een meer diepgaand gesprek over die onuitgesproken behoeften mogelijk maakt. Maar als we wachten tot de klant dat gesprek wilt voeren, gaan er veel opportuniteiten verloren. Zo’n soort gesprek creëer je door een simpele truc. Maak er een gewoonte van om bij uw “A-cliënteel” een nieuwe afspraak in te plannen zodra uw laatste afspraak ten einde is. Kies op voorhand

hoe vaak u hen wilt zien. Sommige klanten wilt u eens per kwartaal zien, andere maar één of twee keer per jaar, afhankelijk van het potentieel. De eerste keer dat u een afspraak zo ver op voorhand inboekt, zal de klant een beetje verbaasd zijn, maar na twee keer is het voor beide partijen duidelijk dat u op deze manier een moment creëert om het te hebben over dingen die de dagelijkse interacties overstijgen, maar die eigenlijk veel belangrijker zijn. Maar meer nog dan opportuniteiten bloot te leggen, zal u merken dat de dagelijkse interacties met de klant tot rust komen en dat de échte issues “verhuizen” naar uw vaste meetings. Die gaan functioneren als een “anker” in uw relatie met de klant en de dagelijkse interacties die vroeger uw samenwerking typeerden, worden al snel het gevolg van uw belangrijkere gesprekken, in plaats van andersom.’

november 2021 •

by Techlink

Bedrijfsvoering

ren. Elektronisch plannen levert effici ency op, zoals met Google Agenda, Mi crosoft Outlook, en werkt nog efficiënter met een planning geïntegreerd met uw ERP/CRM-systeem en die u ook kan op volgen op uw smartphone en/of tablet.

VEREENVOUDIG UW AGENDABEHEER EN UW ADMINISTRATIE Als zaakvoerder is het belangrijk om de planning en opvolging van opdrachten in een overzichtelijke kalender te behe ren, maar ook om in een handomdraai gedetailleerde opdrachten (materiaal, historiek, contractinfo, klanteninfo, …) naar uw field techniekers te versturen op hun mobile device. Opdracht uitgevoerd? Uw medewerker zorgt dan voor tijdsregistratie en het di gitaal aftekenen voor ontvangst. Zo kan uw factuur snel en automatisch aange maakt worden. Tijdwinst voor u en uw medewerkers dankzij een ERP/CRM-systeem waar alle nodige data gecentraliseerd worden en alle processen geïntegreerd werken. EFFICIËNT DIGITALISEREN VRAAGT EEN PLAN VAN AANPAK Analyseer eerst uw bedrijfsbeheerprocessen, identificeer knelpunten en prioriteer daarna de verbeterpunten, maak keuzes en concretiseer in een project. De Confederatie Bouw organiseerde op 19 oktober een webinar over de fases van een digitaliseringstraject: “Digitalisering, hoe begin ik eraan?”. U kunt de opname herbekijken op www.digitalconstructionworld.be.

››› hierbij bijvoorbeeld aan het posten op social media (of versturen van standaard mailings naar uw (potentiële) klanten). Handmatig kost dat best veel tijd iedere dag. Als je dit nu een keer in de week zou doen met een programma als Hootsuite of een ERP/CRM-software zoals Adso lut, bespaart u veel tijd.

Ondernemers in de installatiesector die nen nog meer digitaal te gaan werken. Dan is het automatiseren van bijvoor beeld de urenregistratie eigenlijk maar een kleine eerste stap. Dit kan inderdaad gemakkelijk via een app: de techniekers

by Techlink

• november 2021

op de baan registreren de uren, en de in formatie is onmiddellijk beschikbaar op kantoor voor facturatie. TIP! Laat u niet afschrikken door het feit dat u voor sommige tools abonnements kosten betaalt. Uw tijd die u steekt in “alles zelf doen” zal veel duurder zijn dan het abonnementsgeld van die tools.

Uw tijd optimaal gebruiken met technologie

Zowel op het gebied van hardware als software heeft u oneindig veel keuze om uw tijd en uw agenda/planning te behe

Daarnaast zien we dat eenvoudige toe passingen zoals RPA (Robotic Process Automatisation) vaak overzien worden, maar zeer doeltreffend kunnen ingezet worden om handen vrij te maken in de administratie, bv. het overtypen van or ders die via PDF of mail binnenkomen. Het gaat dus vooral over het automatise ren van repetitieve taken.

CUSTOMER RELATIONSHIP MANAGEMENT (CRM) Eenmaal de relatie met de klant er is, vormt het een uitdaging om deze te on derhouden. Zeker als uw bedrijf groeit, worden de processen ook ingewikkel der. Dit betekent dat u als ondernemer een technologieoplossing moet kiezen die het best bij uw bedrijfsmodel past, kosteneffectief is, de productiviteit ver hoogt en ervoor zorgt dat u de klant kunt bijhouden. CRM kan u helpen om uw klantgegevens (maar ook contactmo ››› menten, historiek en zelfs aanteke

Tijd voor een efficiënte administratie? Onze experts wijzen de weg Ondernemen is niet altijd eenvoudig. Maar het kan ook anders … En gelukkig staat u er niet alleen voor. Samen met onze Belgische experts in bedrijfsbeheer en digitalisering tillen we uw onderneming naar een hoger niveau. Gratis webinars, blogartikels en video’s

Samen Doelgericht Digitaal Wie digitaal gaat, werkt efficiënter, communiceert vlotter en ontwikkelt een duurzame vertrouwensrelatie met klanten en medewerkers. Een digitale aanpak levert bovendien een schat aan data op, die leidt tot meer inzicht in uw organisatie en in uw business. Zo groeit uw organisatie op elk front.

ERP-software op maat van Belgische installatiebedrijven Het hart van uw digitale transformatie is Adsolut Kmo-beheer, een veelzijdig ERP-pakket voor kmo’s met tal van integratiemogelijkheden. Onze lokale experts helpen u om samen de ideale samenstelling en configuratie van het pakket te bepalen. Zo hebt u de juiste tools om uw concurrenten het nakijken te geven.

Tips voor tijdswinst: onze experts delen hun kennis met u Bent u op zoek naar tips om efficiënter te werken? Onze experts delen hun kennis regelmatig via blogartikels, e-books en webinars. Hier alvast een greep uit het aanbod:

•

Mobiel werken

•

Digitalisering, hoe begin ik eraan?

•

Naar een vlotter bedrijfsbeheer: tips voor bouwen installatiebedrijven

•

En nog veel meer…

(i.s.m. Confederatie Bouw)

Ontdek onze gratis artikels, webinars en e-books. Surf naar wkbe.be/bouw

Bedrijfsvoering

››› ningen) te organiseren. Op die manier kan u gestructureerder werken met uw klantrelaties. Ook leads, leveranciers en andere contacten kan u beheren in zo’n systeem.

U hoeft geen tijd te verspillen aan het zoeken naar informatie in Excel-bestan den en zelfs post-its, of aan collega’s vra gen wat er aan een bepaalde klant is be loofd. In een volledig geautomatiseerd CRM-systeem worden alle ingevulde en gewijzigde gegevens dan direct en auto matisch opgeslagen in het CRM. Hier door zal u veel tijd besparen en altijd een up-to-date klantoverzicht hebben. Facturen en offertes kan u ook eenvou dig via het CRM-systeem maken en ver sturen. Dat bespaart u niet alleen tijd, maar verkleint ook de kans op fouten.

TIPS! Ga op zoek naar programma’s of apps die uw leven kunnen vereenvoudigen door dingen voor u te doen, of die u er aan helpen herinneren dat een bepaalde taak moet worden uitgevoerd.

Bij de keuze van een CRM-systeem is het belangrijk om eerst te bepalen welk doel u wil bereiken. Kies voor een CRM-systeem dat u gemakkelijk kan in tegreren in de bestaande workflow van uw bedrijf en dat eenvoudig is om te ge bruiken. Het is ook belangrijk dat u een systeem kiest dat kan groeien met uw bedrijf en dat geïntegreerd kan werken met andere modules voor bijvoorbeeld planning of voorraadbeheer.

Mobiele toegang tot CRM d.m.v. een mobiele app creëert de moge lijkheid om gegevens te beheren vanop eender welke locatie en onderweg infor matie met collega’s te delen.

IT is niet uw corebusiness. Laat u daarom bijstaan door een soft warepartner die u bij elke stap van uw persoonlijke digitaliseringsproces on dersteunt: van behoefteanalyse tot im plementatie, opleiding en service na ver koop.

by Techlink

• november 2021

PERSONEELSADMINISTRATIE UITBESTEDEN KAN U TIJD BESPAREN Rekrutering, digitale marketing, IT of personeelsadministratie zijn belangrijke aspecten aan ondernemen die om expertise en ervaring vragen en vaak niet aanleunen bij de directe corebusiness van het bedrijf. ‘Uiterst interessant om hier een specialist voor onder de arm te nemen. Zo maakt u tijd voor andere aspecten van het ondernemerschap en dat is positief voor uw onderneming’, aldus Erica Priem, Communication Manager bij Group S. ‘Een gespecialiseerde onderneming onder de arm nemen kan financieel interessant zijn en bespaart u zeker tijd. Dat komt omdat een externe dienstverlener heel flexibel is en dus snel kan schakelen. Een goede

outsourcingpartner zal altijd voor een efficiënte oplossing kiezen en zorgt voor “de juiste persoon, op de juiste plaats” en dat is zonder meer een pluspunt. Uw onderneming zal betere resultaten neerzetten dankzij de extra vakkennis en expertise. Na verloop van tijd krijgt de specialist een goede kijk op de werkwijze van uw onderneming en kan hij daar op inspelen. Vaak zijn er binnen uw onderneming bepaalde processen die efficiënter kunnen en daar levert de ervaring van de expert een extra voordeel op. Het is voor elke externe dienstverlener een must om actief mee te denken. U kan zo uw personeelsadministratie optimaliseren en dat is hoe dan ook een absolute win.’

WELKOM!

Van Oirschot Welkom in ons nieuwe magazijn

Adres nieuw magazijn: Zavelheide 2, 2200 Herentals

Al sinds 1967 is Van Oirschot actief op de B2B-markt als technische groothandel voor ventilatie, verwarming en sanitair. Ondertussen zijn ze uitgegroeid tot een nationale speler in de HVAC-wereld met 10 afhaalpunten in België. Medio 2021 werd ook de bouw van het nieuwe logistieke centrum met een extra opslagcapaciteit van 21.000 m2 voltooid. Dankzij deze realisatie kan Van Oirschot zich nu focussen op de verdere uitbreiding van het productassortiment. Als technische groothandel ondersteunen zij professionele installateurs bij de keuze van de meest energieen kosten efficiënte oplossingen voor water, warmte en lucht. Ook voor de grotere projecten staan ze klaar met gepast advies.

Digitaal sterk met een duidelijke visie Van Oirschot investeert dus duidelijk in de juiste knowhow en integreert de nieuwste technologieën voor een optimale, transparante communicatie met hun partners en klanten. Dat is ook zo op digitaal vlak met de integratie van allerlei handige tools (fitting selector, ketel- en warmtepompkiezer, offertetool, ….) in de nieuwe, performante webshop.

Nieuwe Tool

Daarnaast wordt er ingezet op het tot stand brengen van rechtstreekse verbindingen tussen Van Oirschot en de voornaamste softwarepakketten uit onze branche (Bouwsoft, Robaws, Handsoft, Plenion, Cafca, …).

App store

Google Play

Wenst u onze Van Oirschot website op uw gsm Scan onze QR-code en installeer onze app.

www.vanoirschot.be

Heb je een vraag? Contacteer onze dienst Order Entry! T 014 80 00 80 E orderentry@vanoirschot.be

Project

Een beeld van het BIM-model van alle technieken (elektro én HVAC/S) die door EEG gerealiseerd zijn.

Ontwerp en uitvoering vanuit een BIM-aanpak Het nieuwe zwem- en sportcomplex Sportoase Groot Schijn aan de Ruggeveldlaan in Deurne heeft op 2 oktober haar deuren geopend voor het grote publiek. Sportoase is een multi-technisch project waarbij lidbedrijf EEG Group zowel de elektriciteit, HVAC, sanitair en ventilatie heeft gerealiseerd. Bovendien werd dit Design & Build project volledig ontworpen door hun Concept Engineering Team én uitgevoerd volgens de BIMprincipes. Nét geen twee jaar werd er aan Sportoa se gewerkt. Het omvat een recreatiebad, een golfslagbad, een 25 meter beweeg bare bodem, een wildwaterglijbaan en welnessgedeelte. Springt het meest in het oog: het glijbanencomplex. Er is ook een kinepraktijk, een sportzone en een schaatsgedeelte (twee ijspistes) voorzien. Sportoase is ook op het vlak van het bouwproces een voorbeeld van het toe nemende innovatieniveau in de bouw, waarbij het volledige uitvoeringsdos sier eerst in een BIM-model werd uit gewerkt. Hierdoor kon de uitvoerings

by Techlink

• november 2021

periode drastisch ingekort worden. BIM zorgt namelijk voor een geïntegreerde aanpak van ontwerp tot uitvoering.

BIM-model en de realiteit

‘Ik merk dat BIM als centrale bron van informatie steeds meer wordt ingezet in projecten om dossiers voor te bereiden en uit te werken’, zegt Jan Reyntjens, technisch directeur bij EEG Group. ‘BIM wordt vandaag nog grotendeels gezien als 3D tekenen en bouwinfor matie verzamelen om daarmee te mo delleren. Terwijl BIM ook document management, simulatie en coördinatie

“

Tijdig communiceren met elkaar in het bouwproces is belangrijk wanneer BIM wordt toegepast.

”

JAN REYNTJENS

Sara Lutin, concept ingenieur bij EEG Group, vult aan: ‘Het grote voordeel bij dit project is dat alle technieken door één partij onder handen werd genomen. Zo kunnen we binnen EEG Group – waar er eenzelfde werkwijze, bedrijfsvoe ring en softwareomgeving is – gemak kelijk afstemmen met de verschillende teams en eventuele conflicten intern op lossen zodat alle technieken op elkaar zijn afgestemd. Doordat we vanaf dag 1 betrokken werden bij de ontwerpfase hebben we geen problemen gehad tij dens de bouwfase qua uitvoering. Soms kan minder goede communicatie tus sen de verschillende partners leiden tot installaties die op hetzelfde punt in de ruimte worden getekend, dat onderde len na installatie onbereikbaar zijn voor onderhoud, enz. Het tekenwerk vraagt inhoudelijk veel voorbereidingstijd maar dit winnen we terug doordat we fouten voorkomen op de werf. Er moeten ook heel veel keuzes gemaakt worden: bij voorbeeld de productie van energie; er werd door de opdrachtgever de keuze gemaakt om geen fossiele brandstoffen toe te passen zoals stookolie, aardgas, enz. Vandaar de keuze om met warmte pompsystemen te gaan werken. Eens die keuze gemaakt is, moet die mee ingete kend worden.’

Aangepast voorstel luchtkanalen tijdens voorontwerp.

mogelijk maakt. BIM is echt een manier van (samen)werken! Het gaat erom dat zowel architect als installateur, aanne mer en opdrachtgever gezamenlijk de bouwtechnische informatie leveren die nodig is om uiteindelijk het gewenste resultaat te realiseren. Hoe meer infor matie, des te gedetailleerder het virtue le gebouw én hoe efficiënter het daad werkelijke bouwproces. BIM maakt het mogelijk om al tijdens de ontwerpfase mogelijke problemen op te sporen, de werf correct te plannen (toelevering van materialen), materialen te bestellen en zelfs de bouwkosten te beheersen. Op termijn ziet EEG Group het BIM-mo del evolueren tot een Digital Twin ter ondersteuning van onderhoudsteams en digitaal geoptimaliseerd beheer van de installatie.’

Render in Enscape voor virtuele oplevering. In principe mag na een virtuele oplevering niet veel meer wijzigen.

›››

Effectieve uitvoering

november 2021 •

by Techlink

Project

“

Voor EEG Group is dit project de grootste referentie wat betreft het gebruik van warmte pompsystemen in zwembaden. RONNY DEMETS

”

››› Het digitale model werd gebruikt om:

• een meetstaat op te maken en de kostprijs te berekenen; • de speciale technieken te bestuderen; • de energieprestaties van het bouw werk te berekenen; • eventuele conflicten te identificeren en op te lossen. Er waren verschillen de ruimtes waar de plaats beperkt was en veel systemen samen kwamen; • de planning van de werken op te stel len; • … Op p. 25 staan een drietal beelden van het BIM-model en de realiteit.

Totaalpakket van technieken

In dit project verzorgde EEG Group meerdere technieken. ‘Dat alle technie ken (elektro én HVAC/S) steeds meer verweven zijn met elkaar, ervaren we dagelijks. Multi-technische samenwer king tussen de verschillende vestigingen van EEG Group is alomtegenwoordig’, zegt Ronny Demets, verantwoordelijke engineering bij EEG Group. Ronny gaf

by Techlink

• november 2021

Heat+ een overzicht van de toegepaste HVAC/S technieken.

HVAC

Warmteproductie

Lucht/water warmtepomp: het ren

dement van dit type warmtepomp wordt in grote mate bepaald door het temperatuurverschil tussen de warm tebron (de lucht) en het afgiftesysteem. Hoe kleiner het verschil, hoe groter het rendement. Hiermee kan u bovendien aanzienlijk besparen op uw energiefac tuur en de impact op het milieu is mi nimaal.

2.2 Warmtepompsysteem energie re cupereren voor verwarmingsdoel einden op de afblaaslucht (bedor ven lucht).

Koelenergie aanmaken: ontwik

kelde warmte van de koelmachine ook benutten voor verwarmingswater.

Sanitair warm water (SWW)

Via een hoog temperatuur warmtepomp – een tweetal water/water warmtepom pen die SWW aanmaken van 65°C tot 70°C – het legionella beheersplan kan ››› hier ook mee gerespecteerd worden.

Maximale energierecuperatie uit bedorven lucht:

2.1 Kruisstroomwarmtewisselaar: der gelijke wisselaar zuigt de bedorven lucht uit de warme, vochtige ruim tes aan via de ventilator en stuwt die zo langsheen de verse buiten lucht. Die schone opgewarmde buitenlucht wordt op zijn beurt ge transporteerd naar de te verwarmen ruimtes. De twee luchtstromen staan bij een kruisstroomwisselaar niet fysiek met elkaar in contact. Dat betekent dat de vervuilde lucht in geen geval de verse inkomende lucht kan contamineren.

LEUK WEETJE

De totale installatie zwembadinstallatie levert qua verwarmingsvermogen tot 1,2 MW en verwerkt een luchtdebiet tot 160.000 m³/h.

JAAR

Vakmanschap

KSB - uw fabrikant van pompen en afsluiters

Actie

Drie onmisbare tools Slim meten. Snel evalueren. Eenvoudig documenteren. De supertools voor verwarmingsinstallaties en warmtepompen. Ontdek de nieuwe SISTO afsluiters en het complete KSB pompengamma, op stand 35 + 43 op de Install Day

www.testo.com

testo septemeber.indd 1

27/07/2021 16:03:11

Onze techniek. Uw succes. Pompen

Afsluiters

Service

Project

››› Distributiezijde

Verwarmings- en koelwater wordt maxi maal voorzien met variabel debiet zodat de pompen enkel rondsturen wat effec tief nodig is voor de verbruikers. Door het toepassen van druk gecom penseerd kraanwerk kan de instelling en afregeling van het kraanwerk vlot ge beuren en wordt de werking op variabel debiet gegarandeerd. Bovendien wordt op deze manier een voldoende lage re tourtemperatuur bekomen wat leidt tot een hoog productierendement. Deze verbruikers zijn de luchtgroepen, vloerverwarming, ventiloconvectoren, naverwarmers en koelers in luchtkana len, enz. Zwembad warmtewisselaar

Een warmtewisselaar brengt warmte over van een externe warmtebron zoals een warmtepomp naar het zwembadwater.

GEBOUWBEHEER SYSTEEM REGELTECHNIEK

De (elektrische als thermische) ener-

giestromen worden gemonitord door energietellers om de opbrengst en

het verbruik te kunnen volgen. Bijvoor beeld bij ieder zwembad worden de deel stromen van energie ook gemonitord. Alarmenbeheer van de technische installaties met een onderscheid in kritische en algemene alarmen 2.1 Brandcentrale 2.2 Luchtgroep van het zwembad (conditionering) 2.3 Vochtcontrole: monitoring van alarmen 2.4 Werking van de circulatoren warm tepompen

Klassieke regeling: automatisatie

met klok-, vocht- en temperatuur sturingen

SANITAIR

• Maximale benutting van het regen water voor o.a. de toiletspoeling • Douchesystemen: waterbesparend kraanwerk en douchekoppen met

by Techlink

• november 2021

LEUK WEETJE

Duplex coating werd voorzien voor alle technieken zodat ze chloorbestendig zijn.

centrale mengkraan per douchegroep in het kader van legionella.

Tal van uitdagingen

Christophe Dewulf, projectleider bij EEG Group, verteld ons voor welke uit dagingen EEG Group stond in dit pro ject: ‘De grootste uitdaging in deze op dracht was om binnen het gestelde budget te blijven waarbij duurzaamheid een be langrijk aspect is in de constructie van het sportcomplex. Zo werd er rekening ge houden met energieopwekking, warmte recuperatie, beperken van verliezen door verdamping, water(her)gebruik, optima lisatie van kunst- en daglicht en het me ten en bijsturen van energie-, luchten waterstromen. Digitale oplossingen zijn noodzakelijk om de bouwen installatie sector te verduurzamen. De korte doorlooptijd (+/- 1 jaar) was ook een uitdaging. De ontwerpfase ging van start in 2019 en in december 2020 werd de virtuele oplevering in BIM al gerea liseerd. Nog een uitdaging van dit project was de werkhoogte. 8 m hoog en het zwem bad was 6 m diep dus veel van onze tech niekers dienden vaak op 14 m hoogte te werken.’

SPOC

In het project werd er ook gewerkt met een SPOC (single point of contact) die fungeerde als één centraal aanspreek punt naar de bouwheer en de verschil lende bouwpartners. Dit had een duide lijke meerwaarde voor de klant want zo waren er minder discussies aan tafel als wanneer er veel verschillende partners aanwezig zijn.

OVER EEG GROUP: EEG Group, met zetel te Gullegem, is een familiebedrijf met een lange geschiedenis. In 1936 ging Michel Neyrinck aan de slag als zelfstandig installateur. In de jaren vijftig bracht hij zijn activiteiten onder in een “entreprise”. Eerst specialiseerde de onderneming zich voornamelijk in het installeren van elektrische installaties en waterleidingen. Later breidde dit uit naar overheidsopdrachten in de zorgsector. Na diverse overnames zijn ze geëvolueerd naar een groep van multi-technische installatiebedrijven. De EEG Group, een technologiegroep van 15 ondernemingen, was geboren. EEG Group zet in op technische installaties, vernieuwende technologieën, energiebeheer, klimaatbeheersing, sanitair, operationeel beheer, telecom & ICT, medische gassen en medische apparatuur. Dankzij hun eigen interne studiediensten zijn ze in staat om grootschalige projecten autonoom uit te voeren. Sedert 2005 is Karl Neyrinck gedelegeerd bestuurder van EEG Group en sinds 2015 ook nationaal voorzitter van Techlink. ‘EEG Group telt ondertussen bijna 1000 collega’s en is aanwezig in heel België, maar is nog steeds een familiebedrijf, dus met familiale aandeelhouders/ eigenaars! We werken als familiale groep vanuit dezelfde missie, waarden en kwaliteitsgarantie.’

DuoSeal.

De afdichtende plug voor natte ruimtes.

DuoSeal

De fischer DuoSeal is een 2-componenten plug die het boorgat in natte ruimtes afdicht zonder extra afdichtmiddel. De nylon plug is, samen met de meegeleverde schroef, getest door het testen certificeringsinstituut van de Säure Fliesner Vereinigung e. V..

De waterdichtheid werd bevestigd volgens ETAG 022 en DIN 18534 tot en met de waterblootstellingsklasse W3-I. De DuoSeal in combinatie met de meegeleverde schroef is dus geschikt voor toepassingen in commerciële, particuliere en

openbare natte ruimtes die vaak worden blootgesteld aan spatwater en tijdelijk opgehoopt water. Hou rekening met de nationale voorschriften voor het gebruik van pluggen in natte ruimtes.

Dossier

Hoe een drinkwaterinstallatie spoelen vóór haar ingebruikname? Een drinkwaterinstallatie mag niet in gebruik genomen worden zonder ze eerst gespoeld te hebben. Alles goed en wel, maar hoe gaat deze spoeling nu precies in zijn werk? Op vraag van het Technisch Comité Sanitair werd er in 2011 binnen het WTCB reeds een onderzoek gevoerd rond deze kwestie. Het antwoord op deze vraag stond beschreven in de Europese norm NBN EN 806-4 en een aantal andere referentiedocumenten die destijds beschikbaar waren. Maar bij het testen van de voorgestelde methode, moest het WTCB vaststellen dat ze redelijk complex en quasi onuitvoerbaar was in de praktijk. Ze moest dus sterk vereenvoudigd worden, zonder afbreuk te doen aan de doeltreffendheid ervan. Er zijn twee goede redenen waarom een drinkwaterinstallatie vóór haar inge bruikname gespoeld moet worden. Ten eerste is er de noodzaak om de vuildeel tjes te verwijderen, die onvermijdelijk aanwezig zijn ondanks de voorzorgen die genomen werden tijdens het trans port, de opslag en de montage van de installatieonderdelen. Ten tweede is er het feit dat de microbiologische kwa liteit van water dat stagneert in een installatie, zelfs wanneer er geen vuil deeltjes in aanwezig zijn, sterk achter uitgaat.

by Techlink

• november 2021

Enkele cijfers

Het WTCB heeft vastgesteld dat een bacteriële vervuiling van de grootteorde van 10.000 à 100.000 kve/ml (kolonie vormende eenheden per milliliter) ge makkelijk duizend keer kleiner kan wor den, simpelweg door de waterinhoud van de leidingen tien keer te verversen. Door dezelfde manier van spoelen kan ook de legionellaconcentratie terugge bracht worden tot onder de drempel waarde van 1.000 kve/l. Indien de installatie één week na de

spoeling nog niet in gebruik genomen kan worden, dan beveelt het WTCB verder aan om de waterinhoud ervan wekelijks te verversen tot de indienst stelling.

Voorafgaand aan de spoeling

Iedere installatie moet zo kort mogelijk vóór de indienststelling ervan gespoeld worden met drinkwater. Opgelet: indien het gaat om een uitbreiding van een be staande installatie, dan is het aangewezen om de kwaliteit van het water in deze in stallatie te analyseren vooraleer de nieu ›››

RainDrain uBox inbouwlichaam

De nieuwe douchegoten van hansgrohe

• 1 inbouwlichaam voor alle douchegoten • 2 waterslothoogtes • Voorgemonteerd afdichtingsvlies volgens DIN 18534 • Bouwbeschermkap • 3 uitgangen

3 afwerksets • Douchegoten voor elk type inloopdouche: van 70 tot 120 cm • Past perfect bij de kleurafwerking van hansgrohe kraanwerk • Vrije montage of tegen de wand

Dryphon: meer capaciteit, minder onderhoud • Grote afvoercapaciteit: tot 60 liter per minuut • Minder onderhoud: vuil en haren worden direct weggespoeld en krijgt geen kans om zich te hechten • Geen geuren: de membraan sluit automatisch af wanneer er geen water stroomt pro.hansgrohe.be

Tot

l/min.

Dossier

››› we installatie hierop aangesloten wordt. Indien deze laatste gespoeld zou worden met gecontamineerd water, dan kan de aannemer die de uitbreiding uitgevoerd heeft hiervoor immers verantwoordelijk gesteld worden.

De drukreduceerders moeten ofwel na het spoelen geïnstalleerd worden, ofwel bij het spoelen volledig geopend worden en pas na het spoelen ingeregeld. Indien de SWW-boilers reeds in gebruik genomen zijn op het moment van de in dienststelling van de installatie, dan is het meespoelen ervan te vermijden, aan gezien er hierdoor een hoeveelheid vuil in het reservoir getrokken kan worden die hierin kan achterblijven. Het is be ter om in een bypassleiding te voorzien of om voor het warmwatercircuit de pro cedure te volgen die geldt voor de her opstart van sanitaire installaties na een periode van inactiviteit (zie de WTCB- Dossiers 2020/2.12).

Vereenvoudigde methode

Het koud- en warmwaterleidingnet moeten apart en bij voorkeur met koud water gespoeld worden en dit, met de waterdruk die beschikbaar is aan de tel ler. Het koudwaterleidingnet wordt eerst gespoeld, aangezien het stroomopwaarts van het warmwaterleidingnet gelegen is. Hiertoe volstaat het om het kraanwerk van de vaste sanitaire toestellen volledig te openen.

ste diameter in het tracé (d.i. het meest stroomopwaartse deel). In aanwezigheid van mengkranen zou den de hoekregelkranen aan de warme zijde dichtgedraaid moeten worden bij het spoelen van het koudwaterleidingnet en omgekeerd. Uit de door het WTCB uitgevoerde proeven is gebleken dat de spoeltijd vol doende lang moet zijn opdat de inhoud van de hoofdleiding tien keer vervangen zou worden.

Het kraanwerk

Er is een belangrijk aspect dat niet uit het oog verloren mag worden: indien het roostertje in het bruismondstuk (of de straalregelaar) van de kraan tijdens het spoelen van de installatie ter plaatse blijft, dan kan dit sterk vervuild raken. Vandaar de aanbeveling om kranen te ge bruiken met gemakkelijk te verwijderen straalregelaars of straalregelaars waarin geen roostertje geïntegreerd is. Laatstge noemde kranen vertonen niet alleen een betere uitstroom van vuildeeltjes tijdens het spoelen, maar bieden ook het voor deel dat het onderhoud van de kraan tijdens zijn levensduur veel praktische wordt.

by Techlink

• november 2021

Er bestaan ook een aantal bijzonde re kranen die moeilijk gespoeld kun nen worden: kranen die werken met een drukknop, op basis van aanwezigheids detectie, waarvan het debiet sterk be perkt wordt of nog speciale mengkranen voor gebruik in verzorgingsinstellingen. In grote gebouwen kunnen automatische spoelsystemen dan ook goed van pas ko men om een ongewenste waterstagnatie in bepaalde delen van de installatie tij dens de gebruiksfase te vermijden.

Het nemen en analyseren van waterstalen

De aanwezigheid van vuildeeltjes kan dikwijls maar moeilijk vastgesteld wor den in de waterstalen die genomen wor den na het spoelen. Daarom heeft het WTCB zich in de loop van de proefcam pagne voornamelijk geconcentreerd op de microbiologische kwaliteit van het water. Bij hoogrisico-installaties is het bij wet verplicht om de aanwezigheid van legionellabacteriën in het water te con troleren.

In de te spoelen leidingen moet er een watersnelheid van minstens één meter per seconde nagestreefd worden. Naar mate de watersnelheid hoger is, zal de reiniging doeltreffender zijn. Bij deze methode moeten er een aantal hoofdleidingen geïdentificeerd worden teneinde grote delen van het leidingwerk in één keer te kunnen spoelen. Men ver trekt vanaf het meest stroomafwaarts ge legen tappunt en opent vervolgens een aantal kranen in stroomopwaartse rich ting, waarvan de som van de debieten minstens gelijk moet zijn aan het spoel debiet van het leidingdeel met de groot

Dit waterstaal bevat deeltjes die afkomstig zijn uit oude metalen leidingen. (© WTCB)

BRON: Deze straalregelaar is sterk vervuild na het spoelen van de installatie. (© WTCB)

Vrije samenvatting van een artikel dat verschenen is in de WTCB-Dossiers 2021/4.16 van de hand van L. Vos, ir.-arch., projectleider bij het laboratorium Watertechnieken van het WTCB. Enkel dit artikel geldt als referentie.

Bi-injectie DE ULTRA LAGE UNIVERSELE DOUCHESIFON

GEPATENTEERDE TECHNOLOGIE

HOOG DEBIET 33L/min. NAZICHT

Afvoer volledig toegankelijk na het wegnemen van het deksel

STOP!

Geen slechte geuren

ULTRA COMPACT



66 mm

UNIVERSEEL

Aanpasbaar aan alle standaard douchetubs

BI-INJECTIE TECHNOLOGIE

De elastomeren dichtingen zijn geïnjecteerd op het zelfde moment als de overige componenten van de sifon. Een gebrevetteerde technologie met tal van voordelen • De verbinding is 100% waterdicht: de dichtingen zijn altijd correct geplaatst • Gedaan met verloren en slecht geplaatste dichtingen

TECHNOLOGIE

Gegarandeerd HOOG DEBIET!

GEEN achterblijvende vuil

100% waterdicht : STOPT slechte geuren!

Meer info over de Turboflow XS

Parc industriel des Hauts Sarts | 1ère Avenue 106 | 4040 Herstal

+32 (0)4 248 89 40

+32 (0)4 248 06 54

info.nicoll@nicoll.be

www.nicoll.be

Actualiteit

Overzicht van de Sectorcomités en Werkgroepen Technieken Aarzel niet om actief mee te discussiëren met betrokken collega-installatiebedrijven en zo mee het standpunt van Techlink te bepalen, door deel te nemen aan de vergaderingen van de voor u relevante Sectorcomités of Werkgroepen inzake technieken. Gelet op de beide landstalen zijn er voor de meeste Sectorcomités en Werkgroepen in de praktijk twee vergaderingen zodat iedereen kan deelnemen in zijn of haar moedertaal.

Sectorcomités

Techlink beschikt over een aantal Sec torcomités waar informatie wordt uitge wisseld rond een bepaalde technologie of over een bepaald marktsegment. Deze Sectorcomités stellen Techlink in staat om haar positie en standpunten als federatie verder te ontwikkelen (denk aan: bood schappen verfijnen, bepaling prioritaire acties, samenwerkingen te versterken, ...). Onderstaande Sectorcomités staan open voor alle Techlink leden die actief zijn of interesse hebben in deze geselecteer de technologieën of marktsegmenten. En ideeën voor nieuwe onderwerpen zijn vanzelfsprekend ook welkom! SECTORCOMITÉ “FOTOVOLTAÏSCHE INSTALLATIES”

PV heeft nog steeds een groot potentieel in België. Techlink zet in op het verdedi gen van het economisch belang van deze sector om alzo het potentieel in realiteit

by Techlink

• november 2021

om te zetten. In dit Sectorcomité worden de meest recente (wetgevende) ontwik kelingen in het PV-beleid met een direc te impact op de sector besproken. Ook zet men steeds meer in op het detecte ren en oplossen van regulatoire en prak tische problemen. In het kader van dit Sectorcomité heeft Techlink een struc turele samenwerkingsovereenkomst met het platform PV-Vlaanderen van ODE Vlaanderen. SECTORCOMITÉ “WARMTEPOMPEN”

In het kader van de energietransitie zul len er meer en meer warmtepompen ge ïnstalleerd worden in België. Techlink zet in op het verdedigen van het economisch belang van deze sector om alzo het po tentieel in realiteit om te zetten. In dit Sectorcomité worden de meest recen te (wetgevende) ontwikkelingen in het warmtepomp-beleid met een directe im pact op de sector besproken. In het kader van dit Sectorcomité heeft Techlink een

structurele samenwerkingsovereenkomst met het warmtepompplatform (WPP) van ODE Vlaanderen. SECTORCOMITÉ “ELEKTRONISCHE BEVEILIGING”

Dit Sectorcomité richt zich op de ver gunde ondernemingen voor alarmsyste men en bepaalt de positie van Techlink binnen ALIA Security, de Belgische be roepsvereniging van de elektronische be veiliging. ALIA Security vertegenwoor digt de installateurs, de fabrikanten en de distributeurs inzake inbraakdetectie, branddetectie, toegangscontrole en ca merabewaking. Via ALIA Security zorgt dit Sectorcomi té voor: • Regelmatige kennisoverdracht naar haar leden rond nieuwe technologie ën, wetgeving en normering … door middel van informatie-uitwisselingen en trainingen;

• Het sensibiliseren naar en het pro moten van een preventiebeleid inzake diefstal en brand; • Lobbywerken en belangenverdediging inzake inbraakdetectie, branddetectie, toegangscontrole en camerabewaking met doel te zorgen voor betrouwbare en kwaliteitsvolle beveiligingsoplos singen. Onder meer betreffende: o erkenning van beveiligingsonder nemingen, o opleiding van personeel, o technische eisen voor alarmsyste men, o verificatie ter voorkoming van valse alarmen, o vrije keuze van gebruikers in bevei ligingsoplossingen. o Samen met haar partners, zorgen voor kwaliteitsbewaking en het on dersteunen van INCERT-certifica tie en het ondersteunen van BO SEC-certificatie.

SECTORCOMITÉ “ELEKTROMOBILITEIT”

De inzet op elektromobiliteit is groot en het is belangrijk dat Techlink de noden identificeert die prioritair moeten wor den aangepakt. Daarom vond er op 8 en 9 juni 2021 een kick-off vergadering plaats waarmee dit Sectorcomité dan ook ineens gelanceerd is. Op deze eerste ver gadering zorgden de nieuwe federale/fis cale en regionale ondersteunende regel geving voor heel wat animo. Met massale elektromobiliteit komen ook verschillen de veiligheid gerelateerde onderwerpen bovendrijven die niet onderschat moeten worden.

In de praktijk bestaat dit Sectorcomité uit 3 deelcomités: • Inbraak (Wet private veiligheid, T015, INCERT, …) • Brand (NBN S21-100-1, NBN S21100-2, BOSEC, ...) • Camerabewaking en toegangscontro le (Wet private veiligheid, …)

Dit Sectorcomité dient ter ondersteu ning van de uitwerking van een globale visie op bijvoorbeeld de laadinfrastruc tuur in de drie Gewesten. Slimme laad oplossingen voor elektrische voertuigen vormen ongetwijfeld een belangrijke uit daging. Hoe meer elektrische voertuigen in gebruik zijn, des te meer laadpunten er nodig zijn. Het installeren, onder houden en monitoren van laadsystemen vormt opportuniteiten voor de installa teurs. Ook in het kader van de uitbouw van smart grids en de omschakeling naar meer hernieuwbare energie wordt elek tromobiliteit vaak een rol toebedeeld.

SECTORCOMITÉ “SMART BUILDING”

SECTORCOMITÉ “SCHOORSTEENVEGERS”

Dit Sectorcomité is nog maar pas gestart en werkt aan het opstellen van een refe rentiedocument over Building Automa tion and Control Systems (BACS). Het doel is ook om na te denken over de wij ze waarop een gecentraliseerd energiebe heer kan geïmplementeerd en bevorderd worden in grote, maar ook in kleinere gebouwen. SECTORCOMITÉ “ZIEKENHUIZEN”

Dit Sectorcomité richt zich op elek trische installaties in ziekenhuizen en meer bepaald op de elektrische instal laties in medisch gebruikte ruimten. In dit kader zal Techlink via dit Sectorco mité de herziening van de T013 in han den nemen.

Het beroep van schoorsteenveger komt meer en meer onder druk te staan door alle verschillende wetgevingen en nor men met betrekking tot verwarmingssys temen. Dit alles bevestigde de noodzaak van de oprichting van dit comité. Bin nen het kader van de Green Deal zet de overheid steeds meer in op emissiearme en zeer energiezuinige stooktoestellen waarin hout kan gestookt worden voor lokale of centrale binnenshuis verwar ming. In dit comité wil men komen tot een visieontwikkeling van de positie van de schoorsteenveger in de toekomst. SECTORCOMITÉ “VENTILATIE”

Sinds 1 januari 2016 moet de ventila tie-installatie van vergunningplichtige residentiële nieuwbouw en ingrijpende

energetische renovaties in Vlaanderen uitgevoerd worden volgens een kwali teitskader. De invoering van dit Vlaamse kwaliteitskader vormde de aanleiding tot de oprichting van dit Sectorcomité. Goed ventileren is noodzakelijk voor een gezond binnenklimaat. Het helpt ook om de overdracht van virussen zoals COVID-19, te beperken. De REHVA (de Europese overkoepelende vereniging voor klimaatinstallaties) aanbevelingen voor beheer luchtbehandeling en sanitai re installaties rondom COVID-19 wor den ook in dit Sectorcomité besproken.

Werkgroepen

Techlink beschikt ook over een aantal actieve werkgroepen die dezelfde doel stellingen hebben als de Sectorcomités, maar waar het thema eerder transversaal is en dus meerdere deelsegmenten be strijkt of zelfs de ganse installatiesector. Ook hier heten we alle Techlink leden die actief zijn of interesse hebben graag welkom. En opnieuw, frisse ideeën zijn steeds welkom! WERKGROEP “ELEKTRISCHE INSTALLATIES”

Deze werkgroep werkt aan verschillende onderwerpen die telkens betrekking heb ben op elektrotechnische installaties: • Reglementering: o AREI (algemeen, PV-installaties, laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen, …) o Voorschriften van Synergrid • Normen • Slimme netten en slimme meters • … WERKGROEP “DUURZAME WARMTE”

Verwarming en koeling in gebouwen zijn verantwoordelijk voor een groot deel van het energieverbruik in de EU. Om de Europese klimaat- en energiedoelstellin gen voor de jaren 2030 en 2050 te beha len, zullen warmtenetten, energieopslag ››› november 2021 •

by Techlink

Actualiteit

››› en optimalisatie van gebouwinstallaties een belangrijke rol spelen.

De consument hecht bovendien steeds meer belang aan duurzaam verwarmen zodat ze kunnen besparen op hun ener giekosten. Dit opent perspectieven voor de toepassing van bijvoorbeeld warmte pompen, WKK’s, pelletkachels & pellet ketels, … . Echter, er zijn niet veel con sumenten die weten wat ze dan exact wel

willen. Hier ligt dus een grote opportu niteit voor de installateur om zich posi tief te onderscheiden met duurzaamheid. De bedoeling van deze werkgroep is om de knelpunten, maar ook opportunitei ten, van de evoluties richting “Duurza me Warmte” in kaart te brengen. Bij de uitrol van duurzame alternatieven dient men zeker oog te hebben voor de oplei ding van installateurs.

DEELNEMEN AAN ONZE SECTORCOMITÉS EN/OF WERKGROEPEN? Neem contact op met jouw Account Manager Dirk Baetens via consult@techlink.be. Ons Team Technieken – Olivier Linder, Simon Van Heuverzwijn, Arnaud Etienne, Ellen Van Mello, Georges Gronsfeld, Kurt Van Campenhout en Jan Caerels – staat jullie graag te woord.

WERKGROEP “PERIODIEK ONDERHOUD HVAC”

Een preventief, periodiek onderhoud garandeert een goede werking van de HVAC-installatie (de cv-ketel, de balans ventilatie, luchtverwarming of koeling) én verlengt de levensduur ervan aanzienlijk. WERKGROEP “VERWARMINGSADVIES”

De enorme veelzijdigheid van het duur zame energiedomein en de gigantische uitdagingen die met de energietransitie gepaard gaan, zorgen ervoor dat de ad viesrol voor de installatiesector steeds be langrijker wordt. Techlink heeft met deze werkgroep de intentie om na te gaan met welke argumenten, … de installateurs hun klanten nog beter kunnen helpen bij het maken van keuzes omtrent de ver duurzaming van hun woning.

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN PROJECT Techlink plaatst haar leden graag in de kijker. Dit blijkt ook uit deze editie van Heat+. Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd in het kader van de energietransitie: innovatie, verduurzamen en digitalisatie? Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@techlink.be).

by Techlink

• november 2021

Avero Handling is sinds 1999 de specialist in elektrische trappenklimmers, montageliften, intern transportmateriaal en andere ergonomische hulpmiddelen voor het verplaatsen van moeilijke en zware lasten. We verdelen producten waar wij zelf voor 100% achter staan en waarop wij u een uitstekende service kunnen garanderen. Wij adviseren u graag, zo bent u zeker dat het toestel bij uw activiteit past.

www.averohandling.be T 051 48 02 05 | info@averohandling.be | Posterijlaan 53 - 8740 Pittem

/averohandling

Actualiteit

Energiegemeenschappen, energiedelen en flexdiensten Op 9 juli keurde het Vlaams parlement de omzetting van Europese Richtlijnen goed om zo energiegemeenschappen, energiedelen en flexibiliteitsdiensten in de toekomst mogelijk te maken. In dit artikel zetten we enkele concepten op een rij en geven we mee hoe deze in de volgende jaren zullen worden uitgerold. Een energiegemeenschap is een rechts persoon die gebaseerd is op de open en vrijwillige deelname van zijn vennoten of leden, en die als hoofddoel heeft voor delen op ecologisch, economisch of so ciaal gebied te verschaffen voor zijn ven noten, leden of de omgeving waar hij actief is, die geen winstoogmerk heeft of een winstoogmerk dat ondergeschikt is aan het hoofddoel en die verder gedefi nieerde activiteiten kan ontplooien. Een energiegemeenschap van burgers kan volgende activiteiten ondernemen: • energie produceren uit een installatie, rechtstreeks aangesloten of onrecht streeks aangesloten via de aansluiting van vennoten of leden van de energie gemeenschap van burgers op een elek triciteitsdistributienet, het plaatselijk vervoernet van elektriciteit, een geslo ten distributienet van elektriciteit of een warmte- of koudenet, waarbij de energiegemeenschap van burgers de eigenaar is of de gebruiksrechten heeft van de productie-installatie; • het zelfverbruik van de eigen gepro duceerde energie; • energie opslaan; • energiediensten aanbieden of eraan deelnemen; • optreden als dienstverlener van flexi biliteit of deelnemer aan flexibiliteit of aggregatie; • de geproduceerde energie (zie eerste punt) verkopen, ook met een stroom afnameovereenkomst; • oplaaddiensten voor elektrische voer tuigen aanbieden; • energiedelen, tussen de vennoten of leden, van de eigen geproduceerde energie.

by Techlink

• november 2021

Een hernieuwbare-energiegemeenschap is een energiegemeenschap waarbij de activiteiten (zoals productie van energie, zelfverbruik, de verkoop van energie en energiedelen) enkel betrekking hebben op energie uit hernieuwbare energiebron nen. De leden van de hernieuwbare-ener giegemeenschap zijn natuurlijke perso nen, lokale overheden of kmo’s waarvan de deelname aan de energiegemeen schap niet de belangrijkste commerciële of professionele activiteit vormt en die zich bevinden in nabijheid van de her nieuwbare-energieprojecten van de her nieuwbare-energiegemeenschap. Elke energiegemeenschap van burgers en elke hernieuwbare-energiegemeen schap zijn financieel verantwoordelijk voor de onbalansen die ze in het elektri citeitsnet veroorzaken voor zover zij als toegangshouder werden aangeduid op de toegangspunten van hun vennoten of leden. Ze dragen de evenwichtsverant woordelijkheid van hun activiteiten of

belasten een evenwichtsverantwoordelij ke met die verantwoordelijkheid.

Gefaseerde uitrol van energiedelen

Het kabinet en de Vlaamse Overheid kiezen voor een gefaseerde uitrol van de concepten energiegemeenschap en peerto-peer handel om deze beheersbaar en haalbaar te houden. In de beginfase zul len er dus een aantal voorwaarden en beperkingen gelden, maar vanaf 2024 zullen deze activiteiten haast ongelimi teerd kunnen. VEKA, VREG en Fluvi us bereiden het Technisch Reglement en de praktische omzetting van het besluit voor. Doel is dat onderlinge energie-uit wisselingen correct en automatisch zul len kunnen verlopen.

BRONNEN: Nota energiedelen: VR 2021 0907 DOC.0821/1BIS Besluit energiedelen: VR 2021 0907 DOC.0821/2BIS www.energiesparen.be/nieuws/energiedelen-vanaf-2022

Wat u moet weten over thuisbatterijen Met de opkomst van de digitale meter en nieuwe tariefvormen wordt het voor eigenaars van zonnepanelen nog belangrijker om hun opgewekte energie maximaal zelf te verbruiken. Een thuisbatterij is daarbij een waardevolle hulp. Maar hoe werkt zo’n systeem precies? Vitocharge, de thuisbatterij van Viessmann + All-in-one: monofasige 4,6 kVA-omvormer, modulaire batterijcellen en een slimme regeling + Capaciteit: 4, 8 of 12 kWh + Aantrekkelijk en compact design, slechts 250 mm diep + Handzame constructie + Wand- of vloermontage + Configuratie en onderhoud met Viessmann apps + Noodfunctie bij stroomuitval + Intelligente sturing (Home Energy Management Systeem) + 10 jaar garantie + Tot € 2000 subsidies

Optimaal zelfverbruik

Dimensionering en doel

Een thuisbatterij wordt opgeladen met zonnestroom die een eigenaar van een pv-installatie niet meteen zelf verbruikt. Later stelt de batterij die weer ter beschikking. Zo verbruikt de eigenaar zijn opgewekte stroom zoveel mogelijk zelf, in plaats van overdag overschotten in het net te injecteren en de stroom ‘s avonds opnieuw (duurder) aan te kopen. Waar het aandeel zelfverbruik normaal rond de 35% ligt, kan het met een thuisbatterij zo’n 70% bedragen. Het resultaat is een lagere energiefactuur, een kortere terugverdientijd van de pv-installatie en een minimale afhankelijkheid van het net en prijsschommelingen op de markt.

De capaciteit van een thuisbatterij hangt af van het elektriciteitsverbruik en de grootte van de pv-installatie. Daarbij is het belangrijk te weten dat een thuisbatterij dient om de avond en nacht te overbruggen, niet om een langere periode zonder zon door te komen, noch om zichzelf volledig los te koppelen van het net. Een vuistregel om het ideale batterijvermogen te berekenen, is het totale vermogen van de pv-installatie in Wp x 1,5.

Slimme omvormer Een installatie met een thuisbatterij bestaat uit batterijcellen en een slimme omvormer. Die zorgt voor een optimale werking van de batterij en maximaal zelfverbruik. De omvormer werkt in twee richtingen: hij zet wisselstroom uit de pv-omvormer om in gelijkstroom om de batterij te laden en zet de gelijkstroom uit je batterij om in wisselstroom voor je toestellen. Wie al zonnepanelen heeft en een thuisbatterij wil plaatsen, heeft dus een bijkomende omvormer nodig. Wie een nieuwe pv-installatie met thuisbatterij wil installeren, kiest beter meteen voor een hybride omvormer.

Kostprijs en levensduur De prijs van een thuisbatterij is afhankelijk van de capaciteit van de batterij (in kWh) en de kwaliteit van de batterijcellen. Reken op een totaalbedrag van € 8.000 tot € 10.000, inclusief omvormer en montage. Een thuisbatterij zal na verloop van tijd of na een bepaald aantal laadcycli steeds minder energie kunnen opslaan. De huidige generatie thuisbatterijen gaat gemiddeld 15 jaar of enkele duizenden laadcycli mee. Temperatuur heeft een grote invloed op de levensduur en de prestaties van een batterij: plaats de thuisbatterij dus in een vorstvrije ruimte binnenshuis. Partners for generations to come www.viessmann.be

Bedrijfsvoering

Lean werken in de installatiesector Installatiebedrijven staan voor de uitdaging om in hun bedrijfsvoering rekening te houden met duurzaamheid. Duurzaamheid kan een positieve hefboom hebben op de groei van uw bedrijf. Als bedrijf heeft u er dus alle belang bij om een duurzaamheidsbeleid te integreren in uw bedrijfsstrategie. Uw bedrijfsprocessen onder de loep nemen, vormt een goed startpunt. Deze processen kunnen verbeterd worden door deze te baseren op de lean-filosofie. De Europese Green Deal vraagt een groot engagement m.b.t. het verminderen van de CO2-uitstoot. Dit vergroot de druk op bedrijven om een duurzame strategie op te zetten. Die druk hadden sommige installatiebedrijven zichzelf al opgelegd want duurzaam ondernemen zit bij een aantal onder hen al in hun DNA. Het bewustzijn over duurzaamheid is door de pandemie enkel maar toegenomen. ‘Duurzaamheid is het maximaliseren van de toegevoegde waarde van uw activitei ten voor zoveel mogelijk stakeholders én het minimaliseren van de verspilling van grondstoffen, financiële middelen, tijd en talent’, zegt Hans Verboven, de bedenker van Sustatool en Sustabuild en auteur van het “Beter Ondernemen boek”. ‘In deze definitie herkent men eigenlijk de lean-filosofie. Lean is dan ook een wezen lijk onderdeel van elk beleid rond duur zaam ondernemen. Lean is in de eerste plaats een ingesteldheid en cultuur. Dan denk ik vooral aan het besef dat geen en kel mens of proces ooit perfect is. Als je dat aanvaardt, dan sta je open om alles periodiek in vraag te stellen! Doen we dit wel goed? Voegt dit echt waarde toe voor de klant? Kunnen we het verbeteren? … .’ In de lean managementfilosofie staan het vooropstellen van klantwaarde, het elimineren van verspillingen, een goede workflow, het werken op aangeven van de klant en de continue verbetering van de werkmethoden centraal.

by Techlink

• november 2021

Lean-filosofie

De lean-principes werden voor het eerst toegepast door autoproducent Toyota en zijn intussen reeds in vele andere secto ren ingeburgerd. De lean-filosofie heeft in eerste instan tie een continue verbetering van de be drijfsprocessen op alle bedrijfsniveaus voor ogen. Een dergelijke doelgerichte verandering is echter enkel mogelijk in dien het potentieel van alle medewerkers ten volle benut wordt. Transparantie, betrokkenheid en beslissingsbevoegd heid zijn hierbij enkele sleutelwoorden. Indien het personeel lean niet volle dig begrijpt of niet volledig betrokken wordt bij lean transitie, kan dit een con traproductief effect hebben. ‘Een veel voorkomende valkuil is de noodzaak waarom men start met lean.

“

Leaner werken van voorbereiding tot uitvoering moet voor installatiebedrijven een topprioriteit zijn. Elke verbetering gaat rechtstreeks bij de marge.

”

HANS VERBOVEN

Het management kan beslissen om lean te gaan toepassen vanwege kostenbespa ring. Dat is een grote valkuil. U gaat dan aan mensen vragen om continu te ver beteren. En idealiter, als we lean werken, gaan we meer kunnen doen, in een kor tere tijdspanne. De verleiding zou erin kunnen bestaan om mensen te laten af vloeien, maar dat is absoluut niet waar lean voor staat. We zouden die vrijge komen tijd evengoed kunnen gebruiken om mensen te vormen, om innovatiever en duurzamer te werken, om duurzamer te bouwen, ...’, zegt Tim Vissers van het WTCB. MERK OP! De lean-filosofie kan niet zo maar geïmplementeerd worden, maar ze moet uitgroeien tot een deel van de be drijfscultuur. De filosofie dient gedragen te worden door de hele organisatie: de werknemers worden geresponsabiliseerd en hierbij ondersteund door het ma nagement.

Lean-principes

KLANTWAARDE VOOROPSTELLEN

De klant zoveel mogelijk waarde aanbie den in alles wat men doet, dat is een eer ste belangrijk lean-principe. Hierbij gaat het niet alleen om de eindklant (m.a.w. de bouwheer of de opdrachtgever), maar om het hele traject, waarbij er steeds voortgebouwd wordt op het werk van een voorgaande partij. Hierbij dient men op zoek te gaan naar datgene waaraan de

2,99%

AFBEELDING 1

OVERPRODUCTIE

VOORRAAD

WACHTEN

TRANSPORT

DEFECTEN

TALENT ONDERBENUT

b BEWEGING

OVERBEWERKING

WAAROM IS DOORLOOPTIJD VERKORTING ZO BELANGRIJK?

VERSPILLINGEN ELIMINEREN

STANDPUNT ONDERNEMING:

Men kan twee soorten activiteiten on derscheiden: activiteiten die waardevol zijn in de ogen van de klant en activitei ten die dit niet zijn. Deze laatste catego rie noemen we verspillingen. Om te we ten te komen of een stap waardevol, dan wel een verspilling is, moet men zich de volgende vragen stellen: • is de klant bereid om voor deze stap te betalen of om erop te wachten?

voorfinancieringsperiode

• brengt deze stap het product of de dienst dichter bij voltooiing?

STANDPUNT KLANT: • Sneller opleveren = verhoogde tevredenheid • Sneller opleveren = minder financieringskosten (rente, huur, ...)

• Sneller opleveren = sneller innen • Doorlooptijd verkorten = kortere • Minder projecten tegelijkertijd onderhanden = minder complexiteit = meer rust in de onderneming • Langere doorlooptijd = verhoogde kans op wijzigingen • Meer omzet met dezelfde middelen (mensen, machines)

klanten waarde hechten. Hiertoe moet men zich de volgende vragen stellen: 1 wat vinden de klanten belangrijk? Wat zijn m.a.w. hun verwachtingen? 2 in hoeverre worden de verwachtin gen van de klanten ingelost? Zijn ze tevreden?

• wordt deze stap van de eerste keer goed gedaan? Als het antwoord op deze vragen drie maal “ja” is, gaat het om een waardevolle stap. Zo niet, is er sprake van een ver spilling. Bepaalde verspillingen kunnen evenwel niet vermeden worden. Dit zijn “noodzakelijke verspillingen”. Verspillingen kunnen als volgt onderver deeld worden (zie afbeelding 1): • ONBENUT laten van het TALENT van de medewerkers • bijhouden van

VOORRAAD

en de fi

nanciële en organisatorische impact ervan • onnodige VERPLAATSINGEN van de medewerkers (op de werf ) •

WACHTEN

•

TRANSPORT

ten gevolge van bijvoor beeld het niet-beschikbaar zijn van het materieel, de materialen of de medewerkers van materialen, machi nes en medewerkers

• eventueel REWORK (niet-opgelever de werken, niet-naleven van toleran ties, ...) •

OVERPRODUCTIE (uitvoering van meerwerken zonder toestemming van de klant, talloze vergaderingen en rapporten, ...)

•

ONNODIGE PROCESSTAPPEN

daad aan controles, ...).

(over

Hieruit wordt duidelijk dat er vele bron nen van verspilling bestaan. Hoewel dit erg confronterend kan zijn, is het be langrijk om te onthouden dat deze bijna altijd betrekking hebben op de manier ››› november 2021 •

by Techlink

Bedrijfsvoering VERBETEREN KAN U LEREN

van werken en niet op de persoon die het werk uitvoert. De lean-filosofie fo cust in eerste instantie op het elimineren van verspillingen en niet op het verbete ren van datgene wat al waardevol is. FLOW

Het flow-principe berust op het feit dat de werkzaamheden op een zo ononder broken manier uitgevoerd zouden moe ten worden. Hiervoor zijn er evenwel stabiele en betrouwbare processen ver eist. Iedere (ongewenste) onderbreking werkt immers verstorend en zorgt ervoor dat de vooruitgang van de werkzaamhe den in het gedrang komt, waardoor ze meer tijd in beslag zullen nemen. Om een goede workflow te garanderen, is het aangeraden om een groot – vaak complex – project op te splitsen in zijn kleinst mogelijke opleverbare delen. De sterkte van lean-bedrijven ligt in het feit dat ze in staat zijn om snel verspillingen en bouwfouten te detecteren, waardoor ze meteen de oorzaken ervan kunnen achterhalen en gepast kunnen bijsturen om de flow te waarborgen. Dit noemt men het lerende vermogen van de on derneming. VRAAGGESTUURD WERKEN

Het vierde principe zet de klantvraag op nieuw centraal. Er is sprake van vraag gestuurd werken wanneer de werken op aangeven van de klant (d.i. de eindklant, dan wel een collega of bouwpartner) gestart worden. Dit wordt ook wel het pullprincipe genoemd: de klant trekt als het ware een activiteitenstroom op gang waarna alle werkzaamheden elkaar net jes kunnen opvolgen zonder opstoppin gen en verstoringen. Eerst komt dus de vraag en daarna het aanbod. De aldus op gang getrokken activiteitenstroom zorgt ervoor dat diensten en producten op het juiste moment (Just In Time of JIT) en op de juiste plaats (Just In Place of JIP) geleverd worden. Bij het pushprincipe wordt er net anders om te werk gegaan. Hierbij worden goe deren en diensten aan de klant aangebo den in de veronderstelling en de hoop dat deze ook daadwerkelijk aan diens

by Techlink

• november 2021

verwachtingen beantwoorden. Dit heeft echter tot gevolg dat er tussenvoorraden ontstaan, wat dan weer extra kosten (bv. zoekwerk, opslag en behandeling) en ri sico’s (bv. veroudering, verlies of diefstal) met zich meebrengt. CONTINUE VERBETERING

De grootste uitdaging bestaat erin om binnen de organisatie te blijven verbe teren. Dit streven naar continue ver betering zou in de hele bedrijfscultuur toegepast moeten worden. Verbeteren is gericht evolueren naar doelstellingen die in lijn liggen met de visie van de orga nisatie. In eerste instantie moet men op zoek gaan naar de quick wins binnen de eigen werkomgeving. Dit zijn verbetermoge lijkheden die een grote impact hebben op de werking van de organisatie en toch relatief weinig inspanningen ver gen. Vervolgens kan er gezocht worden naar verbeteringen over de verschillende afdelingen en diensten heen. Een laatste stap bestaat erin om de hele productie keten (bv. ontwerpers, toeleveranciers en onderaannemers) te betrekken bij het verbeterproces. Hoe kan men van het continu verbe teren een gewoonte maken? Doordat de medewerkers van lean-bedrijven ge traind worden in het herkennen van ver spillingen en het uitwerken van structu rele oplossingen, slagen deze bedrijven erin om uit te groeien tot lerende onder nemingen. Door problemen te beschou wen als een opportuniteit tot verbete ring, kan men immers continu bijleren. Deze verbeteringen zorgen er in de regel voor dat: • er meer rust komt in de onderneming • het werk voorspelbaarder wordt • er minder faalkosten zijn • er meer tijd vrijgemaakt kan worden voor de dingen die er echt toe doen. Het is belangrijk dat het continu ver beteren steeds samengaat met de pij ler “respect voor mensen”. Zo moeten de medewerkers de tijd krijgen om te verbeteren, zodat de kans op overbelas

Snel aan de slag met kleine acties voor een groot effect: • Zorg dat u in het verleden gemaakte fouten goed documenteert en kom er regelmatig op terug. • Maak een standaard opleveringslijst op en gebruik deze bij elke oplevering. • Voorkomen is beter dan genezen! Gebruik de opleveringslijst en de meest gemaakte foutenlijst tijdens werfvergaderingen. • Hou gegevens van klanten tevredenheid bij. Neem dit mee in je standaard aanpak naar nieuwe projecten toe.

ting en stresssituaties geminimaliseerd wordt. Een verbetering is echter pas geslaagd wanneer ze: • door elke medewerker gekend is • door elke medewerker toegepast wordt • door elke medewerker kritisch bena derd kan worden. In dat geval leert de lean-aanpak ons dat de verwezenlijking van een verbetering in de onderneming vergemakkelijkt zal worden door de standaardisering van de werkmethoden. Standaarden laten toe om resultaten te vergelijken en bijgevolg om onregelmatigheden aan het licht te brengen. Enkele voorbeelden van stan daarden zijn: • het standaardiseren van het informa tiebeheer (bv. naamgeving van invul formulieren voor klanten) • het standaardiseren van tools en wer komgevingen (bv. schaduwborden en inrichting van de bestelwagens en ateliers) • het standaardiseren van processen (bv. facturatie en overdracht tussen de calculatie en de uitvoering) • het standaardiseren van producten en diensten.

Lean tools

Lean technieken en tools zijn ontwik keld om problemen en afwijkingen zichtbaar te maken. De resulaten na toe passing ervan zijn zichtbaar en aantrek kelijk. Binnen een lean cultuur heeft u dus een aantal tools nodig om aan de ››› slag te gaan. Een mooie tool is 5S.

www.bestofJunkersAndBosch.be

Condens 2300iW

Condens 5300i WM

Condens 5300iWT

met geïntegreerde ww-bereiding

met onderstaande boiler

met ingebouwde boiler

94% seizoensrendement

Nieuw, modern design

Ruim modulatiebereik van 1 op 10

Onderhoudsvriendelijk dankzij afneembare zijpanelen

Transporteerbaar in 2 delen

Roestvrijstalen boiler van 48 liter

Eenvoudig en snel te installeren

Slimme verpakking, bedacht voor jouw comfort

Eenvoudig in te stellen

Het beste van Junkers én Bosch. A lot the same. A lot that’s better. Klinken de Junkers-ketels CerapurCompact, CerapurModul en CerapurAcu-Smart je vertrouwd in de oren? Maak dan nu kennis met de nieuwste Bosch-versies! De Condens 2300iW, Condens 5300iWM en Condens 5300iWT gascondensatieketels zijn namelijk net zo compact, betrouwbaar én effi ciënt als hun Junkers-voorgangers. Ontdek zelf het beste van Junkers en Bosch en word een Bosch-installateur via www.bestofJunkersAndBosch.be! Alles begint met Bosch.

Bedrijfsvoering

Door 5S toe te passen komt men tot een georganiseerde laadruimte en worden lange zoektijden naar het juiste materiaal of ook uitval door beschadigd materiaal als gevolg van onzorgvuldig opbergen vermeden.

DE VRAAG VANUIT DE KLANT WAARMAKEN Installateurs denken nog te veel vanuit producten en technieken en hoe die aan de consument te brengen want ze willen verkopen. In het kader van Lean dienen ze te gaan nadenken over de wens van de klant en over de waarde die zij voor klanten kunnen toevoegen. Indien u begint bij de wens van de klant, dan merkt u dat hij/zij geen cv-ketel of warmtepomp wil, maar comfortabele warmte. En of dat met infrarood of misschien wel met vloerverwarming is, maakt hem of haar niets uit.

bare voordelen, doordat het de oorzaken van een aantal vormen van verspilling wegneemt. Het kan er ook voor zorgen dat er minder kleine arbeidsongevallen zijn (zoals struikelen en zich snijden). Het straalt ook af op het werkplezier van uw medewerkers en de uitstraling van uw bedrijf. De vijf woorden of stappen (ze volgens immers op elkaar) zijn: •

SCHEIDEN:

•

SCHIKKEN: Alles een vaste plaats en structuur geven. Uw gereedschap op dezelfde plaats terug leggen en uw documenten geordend opslaan (hoe ziet uw desktop er uit?).

››› 5S verwijst naar een opruimtechniek be

staande uit vijf stappen die uit het Japans in het Nederlands kunnen vertaald wor den door een woord met een S als be ginletter. Het is het startpunt voor ver beteringen in uw bedrijf. U kan het heel praktisch bekijken en bijvoorbeeld één werkplek, een bestelwagen, een bureau aanpakken. U kan het echter ook gebrui ken om over bepaalde processen na te denken. De positieve invloed van 5S in een bedrijf kan niet worden onderschat. 5S heeft een aantal duidelijke en meet

by Techlink

• november 2021

•

Onderscheid maken tus sen wat noodzakelijk is en wat over bodig. Wat u niet nodig hebt, moet niet op uw werkplek zijn.

SCHOONMAKEN: Zorgen dat alles in goede en propere staat is, dat uw bureau, werkplek machines, gereed schap in orde zijn. Voorkomen is hier beter dan genezen: ook het vermijden van verontreiniging valt hieronder.

Vastleggen op welke manier de vorige drie stappen moeten worden gerealiseerd en zorgen dat iedereen daarvan op de hoogte is.

•

(IN)STANDHOUDEN: Dit is misschien wel de moeilijkste stap, want voor nemens vervliegen snel. Hier moet u controleren of de vorige vier stappen worden uitgevoerd en desgevallend bijsturen.

Door deze stappen systematisch te doorlopen wordt het resultaat van het “opruimen” geborgd. Zelfs een klei ner installatiebedrijf zal zeker effici ënter werken als ze een werkplekin richting volgens 5S implementeren.

BRONNEN: “Beter Ondernemen” van Hans Verboven (Boek te bestellen via www.sustacon.me – € 15 korting met de code TECHLINK); “Lean bouwen is slimmer bouwen” van T. Vissers, ir., adjunct-afdelingshoofd, afdeling ‘Beheer en kwaliteit’, WTCB; “Lean bouwen: wel klantwaarde, geen verspillingen” van T. Vissers, ir., adjunctafdelingshoofd, afdeling ‘Beheer en kwaliteit’, WTCB; “Lean bouwen: flow, flow en nog eens flow” van T. Vissers, ir., adjunct-afdelingshoofd, afdeling ‘Beheer en kwaliteit’, WTCB;

STANDAARDISEREN:

“Lean bouwen: continu verbeteren” van T. Vissers, ir., adjunct-afdelingshoofd, afdeling ‘Beheer en kwaliteit’, WTCB.

MAANDAG 14:53

U COMBINEERT OOK SERVICE EN EXPERTISE?

Dirk Maes

Dag mr. De Smet, ik ben klant van uw verwarmingsbedrijf en ik heb een vraag voor u. Piet De Smet

Hoe kan ik u helpen? Dirk Maes

We willen onze mazoutketel vervangen en zoeken een energiezuinige oplossing. Piet De Smet

Ik bespreek het graag met jullie. Wanneer past het?

VRAAG DAN HET MAZOUTEXPERTLABEL AAN https://pro.informazout.be/nl/mazoutexpert

Het MazoutExpert-label, dat is… Een garantie voor kwaliteit • Uw vakkennis is uw trots • U engageert zich om de beste service te bieden Een gratis label • Uw ervaring en deskundigheid worden in de verf gezet • Een erkenning van uw uitmuntende klantenservice Een betere visibiliteit • Imago versterkend • Klanten vinden gemakkelijk de weg naar u dankzij de adressengids op www.informazout.be

Install Day

Install Day komt eraan Een goed recept hoef je niet te veranderen. Vanuit die overtuiging organiseren Techlink en Confederatie Bouw voor de vierde keer hét netwerkevent voor de installatiesector. Afspraak op 19 november (van 9 uur tot 19 uur) in de Brussels Kart Expo. Nieuw deze editie is een uitgewerkt seminarieprogramma rond LINK2030!

‘Install Day is een “one stop” event. Op één dag, in een makkelijk toegankelijke locatie, kan de installateur alle nieuwe producten, technieken, software, digitale tools, ... zien, voelen en uittesten. En dat volledig gratis. Met meer dan 3000 bezoekende installateurs in 2019 is Install Day de ontmoetingsplaats voor de sector bij uitstek geworden’, zegt Carole Metzmacker, Marketing en Commu nication Manager bij Techlink.

Gratis beurs met 203 standhouders

Deze professionele beursdag is de ideale ge legenheid om snel, op één dag tijd een over zicht te krijgen van de nieuwste producten en ontwikkelingen in de installatiesector. Daarnaast is het ook een mooie kans om col lega’s en andere vakmensen uit onze sector tegen het lijf te lopen en de nodige contac ten te leggen. Kortom, maak er kennis met 203 standhou ders (installateurs, fabrikanten en leveran ciers) van kwaliteitsmerken, ontdek er pro ductinnovaties, woon er seminaries bij en profiteer van netwerkingsmogelijkheden. In stall Day zorgt voor gratis hapjes en drankjes. De toegang tot de beurs is volledig gratis, maar vooraf inschrijven via de site www.in stallday.be is verplicht. Na inschrijving ont vangt u via e-mail een persoonlijk e-ticket met QR-code. Breng dit ticket geprint mee of laat de barcode scannen vanop uw smart phone. Dat alles uiteraard in een setting die hele maal in lijn is met de coronamaatregelen. Een COVID safe ticket is verplicht om er voor te zorgen dat Install Day in alle veilig heid kan plaatsvinden.

by Techlink

• november 2021

PRAKTISCH

• • •

WAAR? Brussels Kart Expo in Groot-Bijgaarden WANNEER? Vrijdag 19 november 2021 van 9 uur tot 19 uur TOEGANG? Gratis mits inschrijving. Vermijd wachttijden en registreer online via www.installday.be • EEN COVID SAFE TICKET IS VERPLICHT om ervoor te zorgen dat Install Day in alle veiligheid kan plaatsvinden.

Seminarieprogramma rond LINK2030

Dit jaar is er bovendien een uitgewerkt seminarie programma rond LINK2030 (www.link2030.be), de toekomststudie van Techlink over de impact van de energietransitie op de multifunctionele installatiesec tor. Het Ecosysteem “Multifunctionele installaties” bestaat uit fabrikanten, distributeurs, installateurs en bedrijven in technisch onderhoud en energiebeheer die actief zijn op het vlak van elektrotechniek, HVAC, sanitair, beveiliging, verlichting, batterijen tot elek trohuishoudtoestellen.

de brede opportuniteiten van de Green Deal voor de installatiesector en ga zelf aan de slag rond een concreet topic op een manier die rendeert. ∙

Een voortrekkersrol is weggelegd voor de installa teur om de energietransitie te realiseren. Wat bete kent energietransitie voor de consument concreet? Hoe kunnen we consumenten enthousiasmeren voor de nieuwste installatietechnieken? Hoe kun nen we installateurs helpen slimme energiekeuzes te maken? U bent niet alleen om deze vragen in het in stallatieveld aan de consumenten te beantwoorden. Daarom lanceert VEKA een grootschalige campag ne naar het grote publiek over het waarom van de energietransitie en de impact op ons leven. Techlink zal als partner deze campagne ondersteunen.

Kris Van Dingenen

PROGRAMMA: ∙ 7u30: Onthaal ∙

8u00-8u30: Pers & Stakeholders’ Ontbijtsessie rond LINK2030

Jan Caerels

Kris Van Dingenen, Director General bij Techlink, en Jan Caerels, Technology & Innovation Manager bij Techlink, stellen de toekomststudie LINK2030 voor aan de pers. De energietransitie kan nooit sla gen zonder de inzet van ons Ecosysteem. ∙

10u00-10u30: De energietransitie gezien vanuit Vlaanderen – Dirk Van Evercooren (ODE)

53% van de Vlamingen kennen het begrip “ener gietransitie” niet en 68% heeft geen tot hoogstens een vaag idee van de langetermijnvisie waar die naartoe leidt. We moeten dus als Ecosysteem nog heel wat verhelderen! Dirk Van Evercooren zal in zijn presentatie kijken naar de bouwstenen van zo’n toekomstig energiemodel en hoe ze in elkaar kun nen klikken. Warmtenetten, elektrische voertuigen, warmtepompen, batterijen, zonnepanelen, ingrij pende energetische renovatie, digitale meters, … maar ook waterstof, Power2X, Vehicle2Grid, Smart Home Automation, …. ∙

11u00-11u30: De energietransitie vanuit een Waals perspectief – Fawaz Al Bitar (Edora

∙

13u00-13u30: Duurzaamheid en disrupties in de sector - Hans Verboven (Sustacon/UAntwerpen)

Een bedrijf dat ervoor zorgt dat zijn bedrijfsacti viteiten in functie van duurzaamheid staan, dat zijn de pioniers van de toekomst. Hans Verboven geeft ons een voorsmaakje van wat we kunnen verwachten in het Lerend Netwerk “Duurzame groei en meer marge in de praktijk” dat Techlink in het voorjaar van 2022 zal organiseren. Ontdek

∙

15u00-15u30: Techlink, ook in R&D?

∙

15u00-15u30: Energietransitie via vakjesdenken?

∙

16u00-16u30: De circulaire economie in installatiebedrijven – Ruben Delvaeye (WTCB)

Dirk Van Evercooren

Fawaz Al Bitar

)

Hans Verboven

14u00-14u30: Communiceren over de energie transitie – Véronique Vens (VEKA)

In het SolBioRev project worden enkele veelbe lovende warmte-gedreven technieken (adsorptie koeling, Organische Rankine Cyclus, thermo-elek trische generator) gecombineerd om de toepasbaar heid in de praktijk na te gaan. Maarten Sourbron – zaakvoerder van studiebureau Thermiek – zal kort de Techlink bijdrage aan dit project toelichten waarin we onderzoeken hoe installateurs met deze technieken omgaan en hoe ze in een werkelijk ge bouw geplaatst kunnen worden. Jan Caerels – Technology & Innovation Manager bij Techlink – gaat in zijn presentatie op zoek naar het bos tussen de bomen opdat de installateur zijn groeiende rol van adviseur kan baseren op een aan tal basisprincipes.

De installatiesector staat vandaag voor gigantische uitdagingen. Niet alleen is er een heuse energietran sitie aan de gang. Ook rijst steeds vaker de vraag hoe technische installaties kunnen ingepast worden in de evolutie naar een meer circulaire economie. In de presentatie van Ruben Delvaeye maak je ken nis met circulaire economie en leer je aan de hand van enkele praktische voorbeelden een aantal prin cipes kennen om vanaf morgen meer circulaire in stallaties aan je klanten te kunnen aanbieden. november 2021 •

by Techlink

Install day • beursplan

Exposanten ADAMAS 60 AIRSMART 203 ALVERSYS 177 ANTARGAZ 24 AQUALISA 56 ATKORE VERGOKAN 87 ATAG 171 AVERO HANDLING 53 B.E.G. LUXOMAT 3 BEGETUBE 139 BENDER 140 BENNING-HALDERPICARD-STABILA 46 BLUESKY ENERGY 48 BORGH 12 BOSCH CLIMATE 81 BRIOVAL 130 BSC (NUPI-HUOT-GASTITE) 89 BUDERUS 104 BULEX 61 BWT 102 CALEFFI 83 CARAT TOOLS 41-42 CARBOMAT GROUP 188 CARNOY 18-19 CEBEO 54 CINTROPUR - AIRWATEC 117 CLIMATRIX 153 CLIMAVENT 189 CLIMAWAYS 67 COMAP/ FLAMCO 111 COMELIT 30 CTC BENELUX 2 DAB PUMPS 126 DAIKIN 72 DALEMANS GAS 135 DALLMER 13 DANFOSS 180 DE DIETRICH 84 DELTA WATER SOFTENERS BELUX 39 DESCO 115-116 DICO DIAMOND 176 DUCO VENTILATION 118 EATON ELECTRICAL 186 ECOFOREST 181 ECOTHERMIA 150 EGEDA 9 ELCO 164 ENGELS THERMO COMFORT 107, 108 ETHERMA BENELUX 197

by Techlink

• november 2021

EURO-INDEX EVOTUBE FACQ FEILO SYLVANIA FERMAX BELGIUM FERNOX FERROLI

6 HENCO

5 HONEYWELL

4 TESTO

29 141 88, 94 168 182 161 202

B.E.G. LUXOMAT

2 CTC BENELUX

HELVAR HENCO HIKOKI POWER TOOLS HONEYWELL HOMERESIDEO HUAWEI HUPPERTZ

128 6 149 5 159 114

LINUM GROUP LITHOSS M&G GROUP BURGERHOUT MATAGNE HODY METABO NATHAN

1 WEISHAUPT

26 178 55 143, 147 148 144

57 IDRAIN/ 58 DZIGNSTONE/ ASSENTI ROTH

Exhibitors Lounge

TECHNIEK

8 7

GEWISS

9 EGEDA

JUDO

12 BORGH

13 DALLMER

10 GROHE 14 VSA BELGIUM

TEC7

OKOFEN

VASCO

16 NXT-PRO

17 H-VEN

18 CARNOY

19 CARNOY

22 SMITSAIR

23 VECOLUX

24 ANTARGAZ

25 TECHLINK

LINUM

SOUDAL 27 TRILEC

28 GEBERIT

36 REHAU

HELIA

COMELIT 38

68 GRIFFON

31 ZEHNDER

33 OVENTROP

32 VALECO

42 41 CARAT TOOLS CARAT TOOLS

39 40 DELTA WATER WIHA SOFTENERS BENELUX

NIBE

34 TECHLINK

BENNING46 HALDERPICARDWORKFORCE STABILA

NIBE

VENTILINE

50 REFLEX

47 KNIPEX 51 VERCALO

29 EURO-INDEX

55 56 M&G GROUP BURGERHOUT AQUALISA

56a GEBO

72 DAIKIN

73 OPPLE LIGHTING

74 RBM

81 BOSCH CLIMATE

82 TSD

83 CALE

80 WILO

37 STAGOBEL

88 FACQ

89 BSC

90 RIELLO

94 FACQ

95 REMEHA

96 NICOLL

35 KSB 101 43 KSB

UBBINK

48 BLUESKY ENERGY

VIEGA

102 BWT

110

117 CINTROPU R AIRWATEC

56b LEGRAND

52 53 AVERO 54 SPELSBERG HANDLING CEBEO

CATERING

118

119

DUCO

REXEL

120 GROUPE ATLANTIC

103 104 VANDER ELST BUD

111 COMAP FLAMCO

112 VSH FITTINGS

121 GROUPE ATLANTIC

122 VELEK

124 125 126 VAN MARCKE VAN MARCKE DAB PUMPS

HAL 1

FISCHER COBEMABEL 190 GAS.BE 85 GEBERIT 28 GEBO 56A GEWISS 8 GIACOMINI 193 GRIFFON 68 GROHE 10 GROUPE ATLANTIC 120-121 GRUNBECK 157 GRUNDFOS 77 HAGER 113 HANSA 127 HANSGROHE 131 HEAT-BOX 165 HELIA 21

69 WATERGENIUS

PANASONIC

67 CLIMAWAYS

65 SPIT 66 PASLODE ITW CONSTRUCTION TEMPOLEC

127 HANSA

113 HAGE

1 HE

HAL 2

HUAWEI 134 H-VEN 17 I-DRAIN/DZIGNSTONE/ ASSENTI 57 INDUSCABEL 70 INTER PIPE TOOL 137 ITHO DAALDEROP 133 JAGA CLIMATE DESIGNERS 132 JUDO WATERBEHANDELING 7 KABELWERK EUPEN 200 KNIPEX 47 KSB 35, 43 LEDVANCE 194 LEGRAND 56B

NIBE 38,44 NICOLL 96 NIKO 160, 167 NXT-PRO 16 OBO BETTERMANN 199 OKOFEN 15 OPDAMO 184 OPPLE LIGHTING 73 OPSINOX 179 OVENTROP 33 PANASONIC 64 PHOENIX CONTACT 76 PIPELIFE 191,195 POUJOULAT 185 PRIMAGAZ 129 PROMAT 93

INKOM VIP

VIPS EXPOSANTEN SCHOLEN

INKOM

COVID SCAN

Hal A SEM. 2 > 100 pers.

TENT DCB DC1

DC2

DC4

DC3

DC5

DC6

DC7

DC8

ONTHAAL

DC9 DC11

DC12

DC16

DC17

DC18

PODIUM / PROJECTIE

DC10

SEMINARS LOUNGE ± 100m

DC13

DC14

DC19

DC20

WTCB DC15

SEM. 1 > 100 pers.

DC21 DC22

DC23

DC24

DC25

DC26

DC27

DC28

DC29

WC WC

TENT 1

Tech. room

149 HIKOKI 150 POWER TOOLS ECOTHERMIA

148 METABO 159

59 ROTH BENELUX

HENBERGER

60 ADAMAS

61 BULEX

62 TRAYCO

63 SORTIMO

167 NIKO

TENT 2

91 RADSON 97

92 PV CYCLE

86 WAVIN

105 ROCKWOOL

106 SERELEC 114 HUPPERTZ

169 VAN OIRSCHOT

176 177 DICO DIAMOND ALVERSYS

TENT 1bis RIDGID

108 ENGELS

115 DESCO

116 DESCO

132 131 CLIMATE HANSGROHE JAGA DESIGNERS

156 WATTS BENELUX

163 170 SPIROTECH

157 GRUNBECK

164 ELCO

165 HEAT-BOX

171 ATAG

172 SCHNEIDER ELECTRIC

179 OPSINOX

180 DANFOSS

182 181 ECOFOREST FERMAX BELGIUM

Tech. room

184 OPDAMO

185 POUJOULAT

186 EATON ELEKCTRIC

187 SMA SOLAR TECHNOLOGY

109 135 SOLUCALC DALEMANS GAS

WINDSAS

138 136 TECE

140

133 ITHO DAALDEROP

144 NATHAN

141 EVOTUBE

145 SECURY360

137 INTER PIPE TOOL

VALVULAS ARCO

139

143

SFA BENELUX

MATAGNE HODY

147 MATAGNE HODY

HAL 3

PUGH PV CYCLE QBUS RADSON RBM REHAU REMEHA RENSON VENTILATION REXEL RIDGID RIELLO ROCKWOOL ROFIX ROND ROTH BENELUX ROTHENBERGER

146 92 154 91 74 36 95 75 119 100 90 105 192 201 59 58

STG

190 FISCHER COBEMABEL 193

191

194

188 CARBOMAT GROUP

PIPELIFE

195

STG

196

PIPELIFE THERMODUCT

197 ETHERMA BENELUX

Tech. Room / Catering

198 WEDI TRADE Tech. room

199 200 OBO KABELWERK BETTERMANN EUPEN

201 ROND

202 FERROLI

UITGANG-SORTIE

203 AIRSMART

BEGETUBE

142

146 PUGH

192 ROFIX

GI ACOMINI LEDVA NCE

134 HUAWEI

158 STG

166

178 LITHOSS

189

100

107 ENGELS

162

155 VENTILAIR GROUP

CLIMAV ENT

SIEDLE BENDER

130 BRIOVAL

VAN OIRSCHOT SPIROTECH

168 FEILO SYLVANIA

Tech. room

87 ATKORE VE RGOKAN

123

129 PRIMAGAZ

161 FERNOX

154 QBUS

183

Catering

93 PROMAT

99 THE FITT ING VIESSMANN COMPANY

128 ELVAR

84 85 DE DIETRICH GAS.BE

VIESSMANN

DERUS

PHOENIX

153 CLIMATRIX

TOPTE CHNICS

Stockage/ Techniek

EFFI

RENSON VENTILL ATION

78 WAGO

Stockage

77 GRUNDFOS

24 m

152 VAILLANT

173 174 175 WATASOFTANA STIEBEL ELTRON TERRENDIS

INDU SCABEL

160 NIKO

SCHELL BELGIUM

151 VAILLANT

SCHELL BELGIUM 159 SCHNEIDER ELECTRIC 172 SECURY360 145 SERELEC 106 SFA BENELUX 142 SIEDLE 123 SMA SOLAR TECHNOLOGY 187 SMITSAIR 22 SOLUCALC 109 SORTIMO 63 SOUDAL 71 SPELSBERG 52 SPIROTECH 163, 170 SPIT PASLODE - ITW CONSTRUCTION 65

STAGOBEL 37 STG 158 ,166, 183 STIEBEL ELTRON 174 TEC7 11 TECE 136 TECHLINK 25, 34 TEMPOLEC 66 TERRENDIS 175 TESTO 4 THE FITTING COMPANY 99 THERMODUCT 196 TOPTECHNICS 79 TRAYCO 62 TRILEC 27 TSD 82 UBBINK 101 VAILLANT 151-152 VALECO WATER QUALITY 32 VALVULAS ARCO 138 VAN MARCKE 124-125 VAN OIRSCHOT 162,169 VANDER ELST 103

VASCO 20 VECOLUX 23 VELEK 122 VENTILAIR GROUP 155 VENTILINE 49 VERCALO 51 VIEGA 110 VIESSMANN 97-98 VSA BELGIUM 14 VSH FITTINGS 112 WAGO 78 WATASOFTANA 173 WATERGENIUS 69 WATTS BENELUX 156 WAVIN 86 WEDI TRADE 198 WEISHAUPT 1 WIHA 40 WILO 80 WORKFORCE 45 ZEHNDER 31

november 2021 •

by Techlink

Project

JOSCH werkt mee aan het realiseren van een collectief energiesysteem Lidbedrijf JOSCH is gespecialiseerd in totaalprojecten, stookplaatsrenovatie, WKK & brandstofcel alsook koeling en ventilatie. Efficiëntie, rendabiliteit en duurzaamheid zijn sleutelwoorden bij JOSCH. Cohousing Jean – een gemeenschappelijk woonproject in een binnengebied van Sint-Amandsberg (Gent) – toont aan hoe energiebesparing en groene energie steeds belangrijker wordt in projectontwikkelingen. Als alles volgens planning verloopt, kunnen de cohousers hun intrek nemen in het voorjaar van 2022. ‘Op dit moment gebeurt er veel op het gebied van energie en duurzaamheid in de gebouwde omgeving. De energietran sitie eist in de bouwen installatiesector bijna alle aandacht op. Terecht, want het probleem is urgent, de ambitie hoog en er bestaan al praktische installatietech nische oplossingen’, steekt zaakvoerder Evert Van Laere van wal. ‘Wij helpen onze klanten bij het maken van de juis te, duurzame keuzes. We gaan samen met hen op zoek naar betaalbare en duurzame energieoplossingen. Sommige keuzes zul len de CO2-uitstoot verminderen, maar daarom is de ecologische voetafdruk niet altijd kleiner. Daarom hebben wij ken nis van meerdere technieken en leveran ciers om te kunnen zoeken naar een juiste oplossing. In dit cohousingproject dach ten we mee na over de nieuwe energiecon cepten. Dit project was uniek in die zin dat de bouwgroep (bouwheer, architect en studiebureau) een langetermijnvisie erop nahouden over nieuwe energieconcepten en niet enkel kijken naar de hogere kosten op korte termijn. We werkten rechtstreeks voor de bouwheer (dus niet als onderaan nemer) wat sommige zaken (bv. de keuze voor geothermie) toch vergemakkelijkt.’

Cohousing

Cohousen is een vorm van gemeen schappelijk wonen, waarbij gezinnen

by Techlink

• november 2021

“

Durf uw klanten uitdagen om te kiezen voor een duurzame toekomst.

”

EVERT VAN LAERE

naast hun eigen uitgeruste privéwoning ook enkele gemeenschappelijke ruimtes bewust delen. In een cohousingproject kennen de buren elkaar, leeft er een so ciale dynamiek, maar blijft de privacy van elk gezin voldoende gerespecteerd. Door extra ruimtes te delen, zowel naar gebruik toe als naar kosten, kunnen de gezinnen zich soms meer comfort ver oorloven dan het geval zou zijn moch ten ze elk apart een woning bouwen. Het terrein van 2000m² was dichtge bouwd met vervallen bedrijfsgebouwen. Na de sloop kwam er ruimte vrij voor tien gezinswoningen en 150m² gemeen schappelijke ruimtes, waaronder een ge deelde leefruimte, een atelier, een cowor

king space en een speelzaal. Door slim te stapelen creëerden ze ook voldoende ruimte voor een groene collectieve tuin. Een mooi staaltje aan inbreiding en ont pitting. Het team van Els Claessens & Tanja Vandenbussche (ECTV) stond in voor de hoogwaardige architectuur en bij het realiseren van de BEN (Bijna Energie Neutrale) -ambitie van elke woning. Het bijzondere aan BEN-woningen is dat ze weinig energie verbruiken voor verwar ming, ventilatie, koeling en warm water. De energie die nog nodig is, wordt uit groene energiebronnen gehaald. Ema ze werd door ECTV aangesteld als EPB verslaggever.

Energiebesparende technieken

Men wil de tien gezinswoningen collectief verwarmen. Bij voorkeur zonder uitstoot van CO2, maar tegelijk betaalbaar en effi ciënt. Studiebureau 3E, met financiering van stad Gent, vergeleek zeven scenario’s, gaande van individuele gasketeltjes, tot gemeenschappelijke warmtepompen of biomassa-branders. Qua installatiekosten kwamen ze tot de conclusie dat de ketel tjes veruit het goedkoopst waren, maar als men kijkt naar totale kosten over 30 jaar, het behaalde E-peil of naar jaarlijk se CO2-uitstoot worden ze overtroffen

OVER JOSCH:

door de gemeenschappelijke concepten, en vooral de warmtepompen. Uiteinde lijk werd gekozen voor een collectieve bodem-water warmtepomp (BWWP) en individuele boosters voor warmwater. Dit basisconcept werd in overleg met de ingenieur technieken nog verder verfijnd: zo verscheen er een nieuw type ventila tie-unit op de markt, met ingebouwde warmwaterboiler. Bij een BWWP wordt warmte uit de bodem onttrokken via een BEO-veld (“Boorgaten Energie Opslag” of geo thermie). Er werden twaalf boringen geplaatst tot 120 meter diep, en 6000 meter leidingen. De warmte komt toe in een warmtewisselaar in de techni sche ruimte. Een tweede warmtenet ver trekt naar elke woning, en warmt die op via vloerverwarming. Tijdens de zo mer kan het hele systeem worden om gedraaid, en pompen we warmte terug in de grond. Zo koelen ze de woningen,

“

Niet alleen het juiste ontwerp, maar ook een juiste uitvoering is van belang.

”

EVERT VAN LAERE

maar bovendien kon zo één boring wor den uitgespaard. Via debietmeters wordt bijgehouden hoeveel elke gezinswoning verbruikt, om zo de kosten te kunnen verdelen. Het sanitair warm water wordt opgewarmd door de warmterecuperatie in de ventilatie-unit. Doorslaggevend was de efficiënte opwek king van sanitair warm water. In een pas siefhuis zijn de energie noden van warm water bijna even groot als voor verwar ming. Ook daar wil je dus liefst een ef ficiënte en koolstofarme techniek. In de huidige oplossing wordt in elke woning een boiler opgewarmd met de restwarm te van de uitgaande lucht. Een vat van 180 liter kan in een vijftal uren worden opgewarmd. Dit is even snel als een klas sieke boiler met elektrische weerstand, maar wel vier keer efficiënter. Onrecht streeks wordt het warm water dus ook opgewarmd met de bodemwarmte. Tenslotte zit het concept met geothermie ook toekomstgericht wel goed. Het con cept is volledig onafhankelijk van fossie le brandstoffen, en is dus redelijk onge voelig voor een mogelijke toekomstige CO2-taks.

JOSCH, staat voor Just One Stop for Cooling and Heating. Het is een samenwerking tussen Evert Van Laere, Hans Van Vaerenbergh en Dieter Van de Capelle. Evert heeft meer dan 10 jaar ervaring opgebouwd bij een installatiebedrijf als projectleider. Hans en Dieter hebben samen meer dan 20 jaar expertise in de WKK en HVAC wereld en leiden een succesvol onderhoudsbedrijf ELTechnics, nu meer dan 10 jaar actief. JOSCH – gevestigd in Melle – is een jong groeiend bedrijf onder leiding van Evert en telt momenteel een personeelsbezetting van 8 personen. ‘JOSCH werd opgericht in 2018 en streeft in samenwerking met ELTechnics naar een volledige service op vlak van HVAC en sanitair. Een gecombineerde ervaring in het plaatsen en onderhouden van installaties met daarbij een grote dosis enthousiasme zorgt er voor dat onze klanten steeds op de eerste plaats komen te staan. De bijscholing draagt bij tot de service en kwaliteit die geboden wordt. Een bedrijf kan pas groeien als elke medewerker dat doet. Het blijft echter een enorme uitdaging om het juiste personeel te vinden. We proberen zoveel mogelijk mensen met weinig ervaring de kans te geven om alle kneepjes van het vak te leren d.m.v. een individuele beroepsopleiding (IBO) bij ons via de VDAB’, zegt Evert.

‘Naast energie en warmte was er ook aan dacht voor de recuperatie van grijs water door een zuiveringssysteem. De bouw groep ziet duurzaamheid heel breed. Er mag bij wijze van spreken geen druppel water verloren gaan op het terrein. Er is infiltratievoorziening om alle regenwa ter ter plekke te laten insijpelen’, besluit Evert. november 2021 •

by Techlink

Enquête

Wat met thuiswerk in onze sector? In september 2021 polste Techlink via een online bevraging in hoeverre onze installatiebedrijven nadenken over een duurzaam thuiswerkbeleid. Een overzicht van de opmerkelijkste resultaten krijgt u hieronder. De enquête is representatief voor onze sector. Zowel zaakvoerders/HR-mana gers van kleine (1 tot 9 werknemers), middelgrote (10 tot 99 werknemers) als grote bedrijven (meer dan 100 werkne mers) elektro én HVAC/S hebben de tijd genomen om de enquête in te vullen. Belangrijk is dat het hier gaat over thuis werk. En niet telewerk, want dat is rui mer dan alleen thuiswerk. Telewerk kan bijvoorbeeld ook in satellietkantoren, of in andere door de werkgever voorziene plaatsen.

Thuiswerken: situatie voor corona en nu

In het voorjaar van 2020 moesten ve len abrupt thuis gaan werken. Dat leid de tot geïmproviseerde situaties voor tal van bedrijven. Zoals blijkt uit grafiek 1 was thuiswerken voor bepaalde func ties af en toe mogelijk (37%), maar het maakte niet deel uit van een uitgewerkt

by Techlink

• november 2021

thuiswerkbeleid. Bij 53% van de bedrij ven was thuiswerk in principe niet toe gestaan. In de installatiesector kan lang niet iedereen zomaar thuis werken, arbei ders op de bouwplaats kunnen hun werk zaamheden namelijk moeilijk vanuit huis verrichten. Daarentegen zijn bedienden met functies bij o.a. de financiële afde ling, administratie, projectplanning, cal culatie wel in staat om hun werkplek tij delijk naar huis te verplaatsen. In het voorjaar van 2021 is er wel het een en ander verbeterd, maar goed ge regeld was het vaak nog niet. Maar nu werknemers terug naar kantoor mogen/ moeten, rijzen er meer vragen over de praktische (denk aan: bereikbaarheid, cyberveiligheid, privacy en controle) en wettelijke invulling van thuiswerken. Uit grafiek 2 constateren we dat 31% van de bedrijven werk heeft gemaakt van een thuiswerkbeleid, 3,5% is bezig een dergelijk beleid op te zetten en 7%

had al een policy. 59% van de bedrijven heeft echter geen plannen om een thuis werkbeleid uit te werken. Wat passende criteria zijn voor een goed thuiswerkbeleid, is per bedrijf verschil lend. Het hangt af van de eigenheid en cultuur van de onderneming, de uitge voerde activiteiten, enz. Lucine Albertian – Senior Legal Advisor bij Techlink – be nadrukt eerst en vooral dat er geen “one size fits all”-thuiswerkoplossing bestaat. Men dient natuurlijk ook rekening te houden met de eigenheid van onze sec tor waarbij niet alle taken of functies in aanmerking komen voor thuiswerk. De ondernemingen zijn niet verplicht om thuiswerk in te voeren, maar als ze dit doen onder de noemer van structureel telewerk dienen ze hier een aantal con crete afspraken rond te maken. We zien dat sommige installatiebedrijven de voor bije maanden al nieuwe policy’s hebben

Grafiek 1: HAD UW INSTALLATIEBEDRIJF VOOR DE CORONACRISIS EEN UITGEWERKT THUISWERKBELEID? JA

NEE, maar thuiswerk was wel (af en toe) mogelijk

NEE, en thuiswerk was in principe ook niet toegestaan

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Grafiek 2: HEEFT

UW INSTALLATIEBEDRIJF OP DIT MOMENT EEN UITGEWERKT THUISWERKBELEID? JA, nog hetzelfde als voorheen

JA, we werkten een (nieuw) thuiswerkbeleid uit

NEE, maar we zijn er mee bezig

NEE, en we hebben ook geen plannen

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Grafiek 3: OP WELKE MANIER HOUDT U REKENING MET DE MENING VAN UW WERKNEMERS BIJ HET VORMGEVEN VAN UW TOEKOMSTIG THUISWERKBELEID?

Meerdere antwoorden mogelijk. Een toekomstig thuiswerkbeleid zal voornamelijk top-down bepaald worden

We polsen naar de mening van onze werknemers via een algemene survey

We polsen naar de mening van een aantal werknemers via interviews of focusgroepen

We polsen informeel naar de mening van enkele werknemers (bv. tijdens een koffiepauze)

Niet van toepassing: we plannen geen toekomstig thuiswerkbeleid

is namelijk een belangrijke parameter om de dekking in het kader van de ar beidsongevallenverzekering te kunnen verzekeren. Verder kunnen er afspraken worden gemaakt over het ter beschik king gestelde materiaal, maar ook over de manier van werken, de werkuren (het aantal te presteren uren blijft hetzelfde, maar kan glijdend zijn), tijdsregistratie, het aantal dagen thuiswerken en ook de beschikbaarheid van de medewerker of snelheid van reageren. Als bedrijven hun thuiswerkbeleid goed willen regelen, is het belangrijk dat ze luisteren naar hun werknemers. Zij heb ben intussen al de nodige ervaring met thuiswerken en kunnen dus ook goed aangeven wat ze nodig hebben. Uit grafiek 3 komt naar voren dat zo’n 23% het thuiswerkbeleid vooral top-down uit werkt, 27% van de bedrijven polst naar de mening van de werknemers; hetzij via surveys (10%), interviews of focus groepen (7%) of informeel (10%). We merken dus op dat van diegene die een toekomstig thuiswerkbeleid zullen uit werken ook de mening hebben gevraagd (formeel/informeel) van hun werkne mers.

Voorzieningen voor thuiswerken

Welke financiële tegemoetkomingen worden er gegeven aan de thuiswerkers? Dat kan trouwens voor een deel fiscaal vriendelijk, tot bepaalde bedragen en on der bepaalde voorwaarden. Jan Lein – Compensation & Benefits Lawyer bij Claeys & Engels – die in de mei-editie van Power+ het artikel “Wer ken met forfaitaire kostenvergoedingen” schreef, verbaasde zich toch over bepaal de resultaten uit grafiek 4.

‘Op voorwaarde dat iemand structureel en regelmatig thuiswerkt, kan de werkge ver een vergoeding toekennen voor thuis bureau (maximaal € 129,48 per maand) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% die vrijgesteld is van sociale zekerheids bijdragen en belastingen. Onder struc uitgewerkt. Dat is een heel goede zaak. tureel en regelmatig thuiswerk wordt telewerk aan de arbeidsovereenkomst van Grafiek 4: Het toont aan dat de impact van het co het equivalent van gemiddeld 1 dag per elke werknemer die in aanmerking komt BIEDT UW INSTALLATIEBEDRIJF ONDERSTAANDE VOORZIENINGEN AAN BIJ THUISWERK? ronavirus op de arbeidsorganisatie hen week begrepen op maandbasis. Veel tech voor telewerk. In dit document dienen niekers, die vaak (exclusief ) van thuis uit niet onberoerd laat. Zo een policy is ech een aantal specifieke zaken te worden van het werk 72,41% 27,59% terLaptop niet verplicht. Wat wél verplicht is, is werken indien ze niet bij klanten zijn, opgenomen, zoals bijvoorbeeld de plaats het opmaken van een addendum rond voldoen dus aan deze voorwaarde. Het ››› van waar er zal worden getelewerkt. Dit GSM van het werk 82,76% 17,24% Andere

86,21%

3,45%

Toegang tot (een deel van) het netwerk van de organisatie

november 2021 • 10,34% by Techlink

by Techlink

geen toekomstig Andere thuiswerkbeleid

10%

20%

30%

60%

70%

80%

90%

Andere Enquête

10%

20%

30%

40%

50%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Grafiek 4:

BIEDT UW INSTALLATIEBEDRIJF ONDERSTAANDE VOORZIENINGEN A

Grafiek 4:

Laptop van het werk 72,41% BIEDT UW INSTALLATIEBEDRIJF ONDERSTAANDE VOORZIENINGEN AAN BIJ THUISWERK?

82,76%

Toegang tot (een deel van) het netwerk van de organisatie

86,21%

Interactieve tools waardoor thuiswerkers elkaar makkelijk kunnen contacteren (bv. chatbox, videoconferencing)

60,71%

(gedeeltelijke) vergoeding internet thuis

35,71%

82,76%

Toegang tot (een deel van) het netwerk van de organisatie

86,21%

Interactieve tools waardoor thuiswerkers elkaar makkelijk kunnen contacteren (bv. chatbox, videoconferencing)

60,71%

(gedeeltelijke) vergoeding internet thuis

35,71%

(gedeeltelijke) vergoeding privé GSM 7,14%

(gedeeltelijke) vergoeding privé GSM

32,14%

(gedeeltelijke) vergoeding bureaumeubilair thuis 64,29%

(gedeeltelijke) vergoeding bureaumeubilair thuis

7,14% 10,71% 0%

10%

82,14% JA 20%

30%

NEE, maar we plannen dit in de toekomst

››› feit dat slechts 7,14% van de ondervraag

27,59% 17,24%

39,29%

32,14% 57,14% 7,14% 10,71%

10%

10,34%

7,14% 3,57%

GSM van het werk

3,57%

72,41%

3,45%

GSM van het werk

Laptop van het werk

50%

60%

57,14%

64,29%

82,14% 20%

30%

40%

70%

80%

50%

60%

70%

NEE, en we plannen dit

NEE, maar we plannen dit in de toekomst 40%

39,29%

90%

100%

NEE, en we plannen dit ook niet in de (nabije) toekomst

Grafiek 5: PLANT U IN DE TOEKOMST UW KANTOORRUIMTE ANDERS TE GEBRUIKEN? Meerdere antwoorden mogelijk.

6,67%

den aangaf een bureaukostenvergoeding toe Grafiek te kennen, ligt dan U ook wat 5: PLANT INlager DEdan TOEKOMST UW KANTOORRUIMTE JA, meer flexibele bureauruimte waar bureaus gedeeld ik ANDERS zou verwachten. Naast een vergoe TE GEBRUIKEN? Meerdere antwoorden mogelijk. worden onder verschillende werknemers ding voor thuisbureau kan ook een in ternetvergoeding (€ perflexibele maand) en/ JA,20 meer bureauruimte waar bureaus gedeeld JA, meer toegewijde ruimtes voor specifieke doeleinden worden of een PC-vergoeding (€ onder 20 perverschillende maand) werknemers (bv. stilteruimte, ontmoetingsruimtes) toegekend worden (tenzij de werkgever al een internetverbinding/laptop terruimtes be voor specifieke doeleinden JA, meer toegewijde (bv. stilteruimte, schikking stelt). Wie een laptopontmoetingsruimtes) van de NEE werkgever heeft, kan wel nog 2 x € 5 per maand ontvangen voor het professioneel NEE 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% gebruik van een tweede scherm en/of een printer-scanner. Ook deze vergoedingen zijn0% vrijgesteld van20% belastingen en sociale50% 60% 70% 80% 90% 100% 10% 30% 40% Grafiek 6: GELIEVE AAN TE GEVEN IN WELKE MATE U AKKOORD GAAT woorden om van toekomstplannen rond men de kantoorruimte toch enigszins zekerheidsbijdragen.’ MET ONDERSTAANDE STELLINGEN hybride werken een succes te maken. anders te gebruiken. Een kantoor met 6: GELIEVE AAN TE GEVENeen INjuiste WELKE MATE U AKKOORD OmGrafiek de overgang naar hybride werken Thuiswerk verloopt het best wanneer inrichting vergemakkelijkt en GAAT We hebben vertrouwen in MET ONDERSTAANDE STELLINGEN onze werknemers die succesvol te laten verlopen, is technolo werkt met outputcontrole: moedigt deze toevallige ontmoetingen 13,33%het bedrijf 23,33% 50% thuiswerken gie cruciaal. Verbeterde videoconferen zolang het werk gedaan is of de klanten tussen collega's aan, waardoor kennis en We hebben smart vertrouwen in tie systemen, gebouwsystemen en tevreden zijn, geeft u uw werknemers ideeën vrij circuleren. Onze leden vin onze werknemers die 13,33% Als23,33% 50% eenbelangrijk werknemer om regelmatig denthuis het die verbonden -sensoren en monitoring van de lucht het vertrouwen. Veel organisaties lijken thuiswerken werkt, wordt dat door 10%van 23,33% 30% 30% kwaliteit zijn hierbij van belang. Door heidleidinggevenden met elkaar enin ons metbedrijf de cultuur deze houding nu ook aan te nemen. Het als een probleem ervaren de gestage inburgering van de cloud, hun onderneming te behouden. is wel nog zoeken naar de juiste balans. Als een werknemer regelmatig werkt, wordt dat door zijn thuis documenten immers overal 10% en altijd 23,33% Thuiswerk 30% 30% werd lange tijd gezien als een leidinggevenden in ons bedrijf maakt niet uitindeling waar TIP!Het Speel bij de van het be beschikbaar. Ook tools om via de cloud soort beloning, terwijl corona ons leerde als een probleem ervaren werknemers werken, als het 13,33% 20% 23,33% 26,67% drijfsgebouw in op ishet sociale karakter te werken zijn ruimschoots voorhanden. dat het ook een efficiënte en effectieve werk maar gedaan van de ruimtes. tool kan zijn binnen een bedrijf.’ Het maakt niet uit waar werknemers werken, als het 13,33% 20% 23,33% 26,67% 16,67% Kantoorruimte We kunnen vertrouwen op werk maar gedaan is Kantoorruimte op zich is nog zeker niet Vertrouwen 6 komt dit ook naar voren, de werknemersin diewerknemers van thuis 13,33%Uit grafiek 33,33% 36,67% uit werken Prof. Marijke Verbruggen – leidt de on afgeschreven! Ruim 93% van de respon meer bepaald; 56% van de bedrijven We kunnen vertrouwen denten gaf aan dat ze op de hoeveelheid derzoekseenheid Work and 0% Organisa heeft vertrouwen in hun werknemers die 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% de werknemers die van thuis 13,33% 33,33% 36,67% kantoorruimte tion Studies aan de KU Leuven – onder thuiswerken. 43% gaat ook 10% akkoord meteerder akkoor uit werken niet zullen wijzigen in de helemaal niet akkoord eerder niet akkoord neutraal lijnt het belang van vertrouwen: toekomst. Meer dan ooit is het kantoor de stelling dat het niet uitmaakt waar 10% 20% 30% 40% 50% 60% werknemers 70% 80% 90%het werk 100%maar de plaats waar mensen elkaar0%ontmoe werken, als eerder akkoord helemaal niet akkoord eerder niet akkoord neutraal helemaal akkoord Grafiek 7: GELIEVE AAN TE GEVEN IN WELKE MATE U AKKOORD GAAT ››› ten. Maar zoals blijkt uit grafiek 5 plant ‘Autonomie en vertrouwen zijn dé kern gedaan is. MET ONDERSTAANDE STELLINGEN 6,67%

6,67%

Grafiek 7: GELIEVE AAN TE GEVEN IN WELKE MATE U AKKOORD GAAT Werknemers die af en toe • november 2021 MET ONDERSTAANDE STELLINGEN thuis werken, zijn productiever 34,48% by Techlink

17,25%

20,69%

De nieuwste generatie

warmtepompboilers

Daikin Altherma M HW Flexibiliteit is troef!

Besparingen, altijd welkom

Slechts 25% van de energievraag is afkomstig oplossing voor de productie van sanitair warm van elektriciteit, m.a.w. dit systeem heeft een water, die ook gecombineerd kan worden met energielabel A+ voor het volledige Daikin Altherma M HW gamma thermische of fotovoltaïsche zonne-energie. Daikin Altherma M HW is een intelligente

Ideaal voor alle residentiële toepassingen

Voor meer informatie: www.daikin.be

A+ A B C D E

Intuïtief ontwerp De Daikin Altherma M HW biedt een intuïtieve gebruikersinterface met 5 eenvoudige voorgeprogrammeerde modi van Eco tot Boost en de mogelijkheid om deze verder te personaliseren

JA, meer toegewijde ruimtes voor specifieke doeleinden (bv. stilteruimte, ontmoetingsruimtes)

Enquête NEE

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

GELIEVE AAN TE GEVEN IN WELKE MATE U AKKOORD GAAT MET ONDERSTAANDE STELLINGEN

Grafiek 6:

10%

Het maakt niet uit waar werknemers werken, als het werk maar gedaan is

13,33%

We kunnen vertrouwen op de werknemers die van thuis uit werken

6,67% 0%

helemaal niet akkoord

23,33%

50%

23,33%

20%

13,33% 10%

30%

23,33%

26,67%

33,33% 20%

6,67%

Als een werknemer regelmatig thuis werkt, wordt dat door leidinggevenden in ons bedrijf als een probleem ervaren

13,33%

6,67%

We hebben vertrouwen in onze werknemers die thuiswerken

16,67%

36,67%

30%

40%

eerder niet akkoord

50%

60%

10% 70%

80%

eerder akkoord

neutraal

90%

100%

helemaal akkoord

Grafiek 7: GELIEVE AAN TE GEVEN IN WELKE MATE U AKKOORD GAAT MET ONDERSTAANDE STELLINGEN

Thuiswerk zorgt voor meer gemotiveerde werknemers

27,59%

Thuiswerk zorgt ervoor dat werknemers minder vaak afwezig zijn

31,03%

Thuiswerk laat werknemers toe hun werk en privé makkelijker te combineren

17,24%

Wanneer je als organisatie geen thuiswerk aanbiedt, ben je minder aantrekkelijk als werkgever

21,43% 0%

helemaal niet akkoord

›››

Voordelen van thuiswerk

10%

• november 2021

20,69%

3,79%

41,38%

27,59%

34,48%

20,69%

24,14%

14,29% 20%

eerder niet akkoord

‘Het aanbieden van thuiswerk en het verlenen van autonomie aan werkne mers om op thuiswerkdagen kleine pri vézaken te regelen, kan een manier zijn om de werk-privé balans en welzijn bij werknemers te verhogen zonder de al gemene jobprestatie in het gedrang te brengen’, zegt Marijke.

by Techlink

13,79%

30%

27,59%

37,93%

13,79%

25%

14,29%

25% 40% neutraal

50%

6,90%

24,14%

20,69%

3,45%

Werknemers die mogen thuiswerken, zijn meer geneigd om bij hun werkgever te blijven

17,25%

6,90%

34,48%

6,90%

Werknemers die af en toe thuis werken, zijn productiever

60%

70%

eerder akkoord

52% van de bedrijven (zie grafiek 7) gaat akkoord met de stelling “Thuiswerk laat werknemers toe hun werk en privé mak kelijker te combineren.” Belangrijk om te onthouden: een me dewerker die vertrouwen krijgt, voelt zich ook gewaardeerd, zal groeien en zich meer geëngageerd voelen. Geen on

80%

90%

100%

helemaal akkoord

belangrijke troef in het aantrekken van nieuw talent en in het retentiebeleid!

VRAGEN? Mail uw vragen naar consult@techlink.be. Lucine helpt u graag verder.

Word een installateur van de toekomst. Voor de toekomst van onze Blauwe Planeet. Warmtepompen zijn de verwarmingssystemen van de toekomst. Ter ondersteuning van de installateurs bij deze ingrijpende technologische overgang, biedt Buderus installateurs, die met warmtepompen willen beginnen, het Heat pump development plan aan. Schrijf u in en geniet van de vele voordelen. Meer weten : hpplan.buderus.be.

Schrijf u in & geniet van onze voordelen :

hpplan.buderus.be

november 2021 •

by Techlink

Interview

Werken aan een breder draagvlak voor Smart Buildings Het WTCB en de Vlaamse Confederatie Bouw gaven op 21 maart 2019 de aftrap van een ambitieuze nieuwe cluster ‘‘Smart Buildings in Use’’, gesteund door het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO). De cluster brengt bedrijven samen om innovatieve oplossingen te zoeken om het onderhoud en beheer van gebouwen te digitaliseren. De cluster is er een van en voor bedrij ven. Techlink-leden als EEG Group, GIA Systems, SUMI Smart & Connec ted Buildings, ... zitten in de cluster. De bedrijven dragen 50% bij tot de finan ciering. In ruil daarvoor sturen de leden de cluster mee aan. Dankzij de cluster kon er bijvoorbeeld een specificatie opge maakt worden hoe de cluster, bestaande uit meer dan 35 bedrijven, richting inter operabiliteit en compatibiliteit bij tech nieken in gebouwen kijkt. Zowel de pro ducent, aannemer, gebouwbeheerder en gebouwgebruiker zijn hiermee geholpen. Heat+ sprak met Ruben Delvaeye, pro

by Techlink

• november 2021

jectleider bij WTCB, en Luc François, senior project manager bij WTCB en coördinator van de bedrijvencluster “Smart Buildings in Use”. Wat zijn Smart Buildings?

Smart Buildings of “slimme gebouwen” zijn duurzame en energie-efficiënte ge bouwen die dankzij een slim ontwerp, de nodige installaties en geconnecteer de systemen op een efficiënte manier gebruikt en beheerd kunnen worden. Hierbij speelt de data uit het gebouw, de systemen en de gebruikers een belangrij ke rol. Door deze te combineren met ex terne databronnen (bv. weersgegevens)

wordt het mogelijk om de individuele gebruikers een optimaal comfort en ge bruikerservaring te geven en kunnen al lerhande diensten aangeboden worden aan zowel de gebruikers, de gebouwbe heerders als aan externe partijen. In deze gebouwen staat de gebruiker cen traal: de installaties kunnen onderling communiceren, maar ook is er interac tie met de gebruiker en de omgeving van het gebouw. Zo verzekeren ze het beheer van het binnencomfort (controle van de temperatuur, van de verlichting, ...), van de energieprestatie (optimalisatie van het beheer van de verwarming, van de

koeling, ...) en van de mobiliteit. Deze installaties maken het eveneens mogelijk om het gebouw gedurende zijn volledi ge levensduur op te volgen (opvolging van het onderhoud van het ventilatiesys teem, van de stookketel, ...).

waresystemen. Nieuwe toepassingen worden ontwikkeld via open innovatie. De cluster begeleidt de bedrijven hier in, zodat dit kan uitmonden in concrete demoprojecten en begeleide innovatie projecten.

Hoe is de cluster ontstaan?

Een concreet voorbeeld van samenwer king is het document “Interoperabiliteit, compatibiliteit en openheid binnen een Smart Building” dat werd opgesteld in overleg met de leden waarbij ze een neu traal document in handen hebben dat ze kunnen gebruiken om hun klanten op een merkonafhankelijke manier infor meren.

Gebouwen worden alsmaar complexer om te onderhouden en te beheren. Bo vendien hebben de gebruikers steeds ho gere verwachtingen, maar willen ze het liefst zo weinig mogelijk investeren. Ze vergeten hierbij echter dat de initiële in vestering maar een fractie is van de to tale kost over de volledige levensduur van het gebouw. Nieuwe (smart) tech nologieën kunnen helpen om deze ver wachtingen in de lossen en zo de tota le levenscycluskost onder controle te houden. We denken hierbij aan inte gratie van sensoren, Internet of Things (IoT), nieuwe business modellen (“as a service”), … . Er zijn de afgelopen jaren heel wat technologieën bijgekomen op de markt die slim bouwbeheer mogelijk maken. Alleen raken die niet altijd even makkelijk tot bij de ondernemingen die effectief voor dat onderhoud en beheer instaan. We situeren ons bovendien in een tijdsgeest waar de verwachtingen van een gebouw op het vlak van com fort, functionaliteit en afwerking alleen maar toenemen. De cluster onderzoekt dus in welke mate nieuwe technologieën gebouwen intelli genter kunnen maken, dit met focus op de gebruikers. Wat zijn de doelstellingen?

Zoals reeds aangehaald, is het niet sim pel om alle nieuwe technologieën te in tegreren. De knowhow is versnipperd, bedrijven werken nog steeds te weinig als partners samen, een plan van aan pak ontbreekt, enz. De cluster stimu leert daarom samenwerking tussen de verschillende bedrijven. Denk hierbij aan de aannemers en de bedrijven die instaan voor het onderhoud en beheer van gebouwen. Via de cluster worden ze in contact gebracht met leveranciers van sensoren, IoT-toepassingen en soft

Het WTCB speelt een coördinerende rol in dit IBN (Innovatief BedrijfsNetwerk) dat gedurende drie jaar door VLAIO wordt gesubsidieerd. Samenwerking, sensibilisering, kennisvergaring en ken nisuitwisseling zijn de kernwoorden. Maar het project stimuleert ook de ont wikkeling van nieuwe toepassingen. We maken vooral een sterkere ontplooiing van de markt mogelijk, met verhoogde competitiviteit van de leden tot gevolg. De stappen die men samen vooruit zet, zullen hopelijk resulteren in een econo mische meerwaarde.

“

Het is niet zozeer de technologie die een gebouw “slim” maakt, maar wel wat je met de beschikbare data doet.

”

RUBEN DELVAEYE

Het uiteindelijke doel kan men samen vatten als volgt: enerzijds willen we de eindklant zodanig sensibiliseren dat de vraag naar een meer geïntegreerde aan pak van het onderhoud en het beheer

van gebouwen in de komende jaren sterk toeneemt. Anderzijds willen de clusterleden helpen om een beter inzicht in de mogelijkheden van hun digitalise ringsproces te verwerven, en ze ook as sisteren bij het vinden van innovatieve oplossingen om de marktvraag efficiënt en adequaat te beantwoorden. Hoe pakken jullie dit aan?

1 We organiseren studiedagen, netwerk events en workshops om bedrijven te ondersteunen bij hun digitaliserings proces waarbij kennisdeling en sa menwerking centraal staan. 2 We begeleiden bedrijven bij het vor men van partnerships om nieuwe toepassingen te ontwikkelen via open innovatie zodat dit uitmondt in leer rijke demo’s en begeleide innovatie projecten. 3 We trachten de eindklant te sensibili seren waardoor de vraag stijgt vanuit de markt naar een meer geïntegreerde aanpak van het onderhoud en beheer van gebouwen. Met Smart Buildings naar een duurzame toekomst?

De evolutie naar slimme technologieën vormt uiteraard geen doel op zich. Het gaat erom dat de smart technologie ten dienste gesteld wordt van de gebruiker en de duurzame ontwikkeling van de bebouwde omgeving. Slimme technolo gieën kunnen immers niet alleen leiden tot een vermindering van het energie verbruik en een verhoging van het com fort van de gebruikers, maar ook tot een meer verantwoord materiaalverbruik, een beter beheer en een beter onder houd, circulaire economie en de aanpas baarheid van woningen. Hoe heeft het coronavirus de werkzaamheden van de cluster beïnvloed?

We zijn moeten overschakelen van live events naar het organiseren van webi nars. Het grootste nadeel hierbij is het wegvallen van het sociaal contact en van netwerking tijdens de pauze en na de studiedag, het netwerkevent of de work shop. In een jaar waarin je alles van thuis ››› november 2021 •

by Techlink

Interview

EFFICIËNTER ONDERHOUD EN ENERGIEBESPARING, TE ONTHOUDEN:

››› achter je computer moet beleven, merk je toch dat deze momenten gemist wor den en ook ontzettend belangrijk om sa menwerking en uitwisseling met en tus sen de bedrijven te creëren. Om het brede publiek meer inzicht te geven in wat Smart Buildings zoal kunnen zijn, heeft de cluster een aantal cases beschreven. Wat is jullie het meest bijgebleven?

De Europese Unie streeft een klimaat neutrale economie na tegen 2050. Deze ambitie creëert nieuwe opportuniteiten voor Smart Buildings. Een gebouw staat voor een belangrijk deel van het globale energieverbruik en veroorzaakt bijgevolg een aanzienlijke CO2-uitstoot. Dankzij het gebruik van nieuwe technologie kan men die uitstoot verlagen. Daarnaast zijn er nog heel wat uitda gingen om het onderhoud en beheer van gebouwen te digitaliseren. Belang rijk daarbij is dat digitalisering nooit het doel op zich mag zijn, maar wel een waardevol instrument om te werken aan slimmer gebouwbeheer. Facility management speelt een be langrijke rol bij het formuleren van de doelstellingen van een Smart Building. Daarbij gaat het om gebouwbeheerspro cessen, zoals energieverbruik en onder houd. Maar ook om gebouwgebruik sprocessen, zoals het functioneren van medewerkers en bezoekers.

“

Optimaal en persoonsgebonden comfort valt te rijmen met duurzaamheid. LUC FRANÇOIS

by Techlink

”

• november 2021

OP BEDRIJFSNIVEAU:

1 Bedrijven kunnen de handen in el kaar slaan om samen een innovatieve oplossing te bieden met behulp van Smart Buildings. Deze samenwerking steunt dan het best op het comple mentaire karakter van de twee bedrij ven; of 2 Men kan als bedrijf zelf bekwaam personeel aantrekken dat gepassio neerd is door gebouwen intelligentie. OP GEBOUWNIVEAU:

- Inzicht en overzicht in temperatuur, energieverbruik; - Inzicht en overzicht van het gebouw gebruik, bezetting gedurende de dag, de week en dergelijke; - Inzicht en overzicht status van gebou winstallaties en mogelijke (opkomen de) storingen. Deze inzichten bieden het voordeel dat verwarming, koeling, ventilatie en ver lichting nauwgezet afgestemd kan wor den op het aantal aanwezige personen en de specifieke ruimtes die in gebruik zijn. Met kostenbesparing tot gevolg, zonder in te boeten op comfort. We moeten ook nadenken hoe we comfortregeling op maat en slimme aansturing met pre dictief onderhoud kunnen integreren in de gebouwen van de toekomst. Wat toont de case van AZ Zenoziekenhuis aan?

In elk raamkozijn van het AZ Zeno-zie kenhuis in Knokke werd er bijvoorbeeld een sensor geïntegreerd die de stand van de ramen opvolgt. Door deze gegevens te combineren met die van de klimaat regeling, wordt voorkomen dat de ver warming of koeling aanstaat terwijl de ramen geopend zijn. Het meten van de bezetting (of zelfs het tellen van het aan tal aanwezige personen) kan eveneens helpen om bepaalde installaties (bv. de verwarming of koeling en de verlich ting) efficiënter te sturen. Men kan nog een stap verder gaan door zelflerende algoritmes toe te passen die nagaan hoe het gebouw zich onder va riërende omstandigheden gedraagt. Op

- In een overgroot deel van de HVAC markt is er nog ruimte voor “quick wins” bij het verbeteren van het comfortniveau en de energie-efficiëntie. - Predictief onderhoud maakt het mogelijk om de werklast van technici beter over het hele jaar te spreiden en hun werk efficiënter in te plannen. - Installateurs kunnen (zelfs relatief eenvoudige) technologische oplossingen aanwenden om nieuwe diensten en een nieuwe business te ontwikkelen.

DAG VAN HET ONDERHOUD Op 18 november (9u30-16u30) is er in Thor Park (Genk) de tweede editie van de Dag van het Onderhoud. Tijdens dit evenement is er aandacht voor het onderhoud van de gebouwschil en van technische installaties, slimme gebouwen, strategisch onderhoud en het onderhoud van wegen en infrastructuur. De Dag van het Onderhoud mikt met lezingen en een minibeurs op iedereen die werkt rond onderhoud van gebouwen, wegen en infrastructuur! Meer informatie en inschrijven via www.dagvanhetonderhoud.be.

basis van voorspelde en gekende data kunnen deze algoritmes bijvoorbeeld een inschatting maken van de buiten temperaturen, de zonne-inval en de be zetting van het gebouw. Hiermee kun nen bepaalde parameters automatisch en continu aangepast worden om comfort en energiezuinigheid perfect op elkaar af te stemmen (bv. vermijden van verwar mings- of koelingspieken en verbeteren van de systeemefficiëntie).

MEER INFO? www.smartbuildingsinuse.be/case-study/

Gebruik je eigen zonne-energie met Niko Home Control Het is belangrijker dan ooit om de energie die je zonnepanelen produceren te verbruiken terwijl ze die opwekken, zeker nu digitale meters zo courant zijn geworden. Niko Home Control helpt je de zonne-energie die je zelf opwekt zo efficiënt mogelijk te verbruiken: • stem je energieverbruik af op de productie van je zonnepanelen • programmeer huishoudtoestellen zodat ze op het juiste moment energie verbruiken • ontvang een melding bij ongewoon hoog of laag verbruik in jouw systeem. Niko Home Control maakt het jou gemakkelijk en helpt je jouw zonne-energie te verbruiken wanneer ze in overvloed beschikbaar is!

PA-1074-01

www.niko.eu/energy

Technologie

Slimme gebouwen doorbreken silovorming De doeltreffendheid van een “smart building” steunt in grote mate op de interacties tussen de systemen voor verwarming, verlichting, zaalreservatie, … . Precies hierdoor ontstaat potentieel om interessante meerwaarde te creëren op het vlak van energieefficiëntie, comfort, gebruikservaring, onderhoud, … . Wanneer de systemen volledig los van elkaar functioneren, worden dus flink wat mogelijkheden onbenut gelaten. Gelukkig bestaan er manieren om een dergelijke “silovorming” te counteren en toch een dynamische en intelligente oplossing te construeren. Bij het realiseren van een “smart buil ding” is interoperabiliteit een belangrijk gegeven. ‘Dit begrip wijst op de moge lijkheid om systemen te laten interageren door middel van interpreteerbare infor matie-uitwisseling’, vertelt David Grillet, projectleider bij het WTCB. ‘In princi pe zijn er twee manieren om de gewens te interoperabiliteit te bereiken.’ Er kan een coördinerend systeem boven de silo’s worden voorzien (figuur 1). Dit zal ener zijds de interacties tussen de verschillen de gebouwsystemen faciliteren, maar an derzijds ook deze met externe systemen (zoals gebruikersinterfaces of softwareo plossingen voor dataopslag en -verwer king). De coördinerende oplossing kan een gebouwbeheersysteem (GBS) zijn, maar eveneens een zogenaamd Building Operating System (BOS) op hoger ni veau. Een andere mogelijkheid is één of meerdere grotere systemen te voorzien (figuur 2). Omdat ze de rol van meerde FIGUUR 1

re afzonderlijke systemen vervullen, zul len ze de silovorming doorbreken. Lo gischerwijze moeten dergelijke systemen voldoende potentieel hebben om de on derliggende componenten met elkaar te laten interageren. Dit wordt ook als de compatibiliteit gedefinieerd.

Nood aan protocollen

Om componenten en systemen on derling met elkaar te laten interageren, zijn afspraken en technische regels no dig. ‘Dergelijke protocollen zijn grosso modo in twee categorieën op te delen’, aldus David Grillet. ‘Enerzijds zijn er deze die de interactie tussen componen ten regelen. Anderzijds zijn er proto collen die eerder betrekking hebben op de interactie tussen systemen. Belang rijk om te weten is dat er voor bepaalde domeinen een specifiek protocol geldt. Denk aan DALI voor kunstverlichting, M-bus voor verbruiksmeters, … . An

dere, zoals BACnet en KNX, zijn dan weer in meerdere domeinen (HVAC, zonwering, energiemonitoring, …) toe pasbaar.’ Intussen worden al tal van (al dan niet gestandaardiseerde) protocol len toegepast. Aan de ene zijde van het spectrum staan de eerder open protocol len en standaarden, die ontstonden uit samenwerkingsverbanden tussen meer dere organisaties. Daartegenover staan de eerder gesloten types die door één enkel bedrijf zijn ontwikkeld. In dat ge val zijn enkel de oplossingen van deze aanbieder compatibel met elkaar. ‘Bei de soorten protocollen hebben voor- en nadelen voor de verschillende stakehol ders, zoals de fabrikanten, integratoren en eindgebruikers’, legt David Grillet uit. ‘Daarom is het aannemelijk dat er in een “smart building” technologische oplossingen met verschillende protocol len en standaarden zullen worden toe gepast.’ ›››

FIGUUR 2

COÖRDINEREND SYSTEEM

Systeem Systeem Systeem Systeem met met met met functie functie functie functie A B C D

by Techlink

• november 2021

Systeem met functie A

Systeem met functie B

Systeem met functie C

Systeem met functie D

Systeem met functies A en B

Systeem met functies C en D

ONTMOET ONS OP 19/11/2021

OP INSTALL DAY ! STAND N°70  BRUSSELS KART EXPO

MEER DAN 10.000

REFERENTIES IN VOORRAAD

VERWA

RMING

VENTIL

ATIE

SANITA

ARE HARDW S L O O EN T

E R NU G IS T R E

TIS GRAERING V LE IN

N ZIJ

DE L E N

M BELG TE SO

OOR V E L E DE V N A V EER CE . T R I E F O M R M P  CO E E Z B E L .B E N A C O S U VAN RO.IND

TRO T

B E WATER G IN L E D HAN

UITING

N ZIJ

A ANSL

OP P

PRO.INDUSCABEL.BE

Technologie

›››

Communicatie op alle niveaus

Er zijn op alle niveaus mogelijkheden om te communiceren en informatie uit te wisselen: van de top waar de toepas singen of applicaties zich situeren, tot het laagste level waarop elektromagneti sche signalen worden verstuurd en ont vangen. ‘Bij het gebruik van meerdere – al dan niet gestandaardiseerde – pro tocollen zijn er twee manieren om tot in de laag van applicaties de gewenste in teroperabiliteit te bereiken’, verduide lijkt David Grillet. ‘Enerzijds kunnen zogenaamde “gateways” toegepast. Deze fungeren als “vertaler” van de verschil lende protocollen. Anderzijds kunnen systemen met IP-connectiviteit worden voorzien van softwarematige koppel punten of “interfaces”. Hierbij denken we onder meer aan een API of “Appli cation Programming Interface”. Deze laten immers interactie met andere ge bouwsystemen of softwareprogramma’s toe, waardoor een grotere interoperabi liteit ontstaat.’ De expertise van een onafhankelijke sys teemintegrator is onontbeerlijk om een “smart building” met echte toegevoegde waarde te concipiëren.

Silovorming doorbroken

Met deze twee oplossingen is het mo gelijk om over of doorheen de silo’s de gewenste interoperabiliteit te bekomen. ‘Zo kan bijvoorbeeld met een bovenlig gende coördinerende oplossing een kop peling met de benodigde onderliggende gebouwsystemen worden gemaakt’, ver telt David Grillet. ‘In dit geval volstaat het om elk gebouwsysteem met slechts één koppelpunt of interface uit te rus ten. Bovendien behoort ook de koppe ling naar de bovenliggende softwaresys temen tot de mogelijkheden. Dit biedt potentieel voor progressieve toepassingen die bijvoorbeeld op data-analyse en arti ficiële intelligentie (AI) zijn gebaseerd.’ Maar wat dan met de kleinere gebouwen of omgevingen waar slechts in beperk te mate “smart building”-functionaliteit wordt voorzien? ‘Wel, daar kunnen de systemen via gateway- en/of API-oplos

by Techlink

• november 2021

CLUSTER SMART BUILDINGS IN USE De cluster Smart Buildings In Use streeft naar het digitaliseren van het beheer en onderhoud van gebouwen door het integreren van nieuwe technologieën, zowel op vlak van software als hardware. Om bedrijven te helpen bij de implementatie van innovaties in hun dagelijkse werking, brengt de cluster aannemers, gebouwbeheerders, fabrikanten en integratoren van nieuwe technologieën samen. Met de steun van VLAIO zoekt de cluster actief naar samenwerkingsopportuniteiten.

MEER INFO? Surf naar www.smartbuildingsinuse.be.

singen eventueel rechtstreeks met elkaar worden gekoppeld, dus doorheen de si lo’s’, aldus David Grillet.

Hybride toekomst voor lage niveaus

Momenteel wint de toepassing van Ethernet/IP-gebaseerde netwerken in de onderste lagen aan populariteit (denk aan initiatieven zoals IP-BLiS en Mat ter). ‘Niettemin verwacht de cluster dat ook niet-IP-gebaseerde protocollen (zo als veldbussystemen) een belangrijke rol zullen blijven spelen’, vertelt David Gril let. ‘Algemeen wordt aangenomen dat de toekomst eerder “hybride” zal zijn. Veld bussen en systemen die met traditionele digitale en analoge in-/outputs werken, zullen belangrijk blijven omwille van hun relatief lage kostprijs, geringe complexi teit, grote betrouwbaarheid en lange le vensduur. Ze vormen in veel gevallen nog steeds de meest efficiënte oplossing om de vele componenten op veldniveau in een gebouw – verlichting, thermostaten, detectoren, kleppen, sensoren, … – met elkaar te verbinden. Toch kunnen we niet

om de grote troef van de IP-gebaseerde systemen: hun grotere rekencapaciteit. Hierdoor kunnen ze immers complexere functionaliteit genereren en interoperabi liteit realiseren met andere IP-gebaseerde systemen binnen en buiten het gebouw, zoals lokale IT-systemen, onlineplatfor men, enz.’

MEER WETEN? Ben je geïnteresseerd in de thematiek van interoperabiliteit, compatibiliteit en openheid in zogenaamde “smart buildings” en wil je meer weten? Surf dan naar https://www.smartbuildingsinuse.be/ publicaties-en-artikels/ of scan de QR-code om de volledige publicatie van de Cluster Smart Buildings in Use er op na te lezen.

Valeco

gaat voor groen ! Ontdek onze milieuvriendelijke producten!

Valeco Water Quality Rue des Foudriers, 26 B-7822 Ghislenghien info@valeco.be | Tel: +32(0)68.57.20.71 | www.valeco.be

The right solution for your water

Slim zones regelen

Slim verwarmen en koelen Slim energie besparen Slim vernieuwd Gewoonweg slimmer

evohome – de slimste zoneregeling is nu nog slimmer

Toepasbaar met warmtepompen

Temperatuurregeling verwarmen en koelen

Specifieke afgifte afstemming

Slim weersafhankelijk

Kijk voor meer informatie op: homecomfort.resideo.com/evohome

Technologie

Bescherming van Smart Buildings tegen cyberaanvallen Door de integratie van nieuwe technologie in Smart Buildings neemt het risico op cyberaanvallen toe en daarom moeten de gebruikers, maar ook de beheerders van bedrijfsgebouwen, hun cybersecurity verbeteren. Dit betekent dat er processen moeten komen om ervoor te zorgen dat cybersecurity een prioriteit is voor alle technieken die in Smart Buildings worden gebruikt. Dit kan Jochen Verboven, Digitalization Manager Smart Infrastructure bij Siemens, enkel maar beamen. Hierna hadden we een gesprek met Jochen over Smart Buildings, data en cybersecurity. Smart offices interact, learn, and adapt Wat is precies een Smart Building?

202? 2020 2010

<2010

Smart building

Smart building Self-adaptive

A human experience

Automated building

product efficien

Traditional building

interaction buildings w technologi

… maxim

De laatste tien jaar hebben gebouwen een revolutie ondergaan. Veel gebouwen lieten zich voor 2010 als “traditioneel” omschrijven. Processen die zich erin af spelen – of het nu kantoren, ziekenhui zen of openbare gebouwen zijn – waren vaak weinig tot niet geoptimaliseerd. Vandaag verwachten we van gebouwen dat ze ons, als gebruikers, veel individu eel comfort aanreiken. In de praktijk ge beurt dat door gebouwen uit te rusten met technologie en die onderling te ver binden. Zo ontstaat een Smart Building. Welke mogelijkheden biedt zo’n Smart Building?

Een Smart Building maakt gebruik van geautomatiseerde processen en data om activiteiten zoals verwarming, ventila tie, airconditioning, verlichting, domo tica en beveiliging te regelen. Veel Smart Buildings vertrouwen op Internet of Things (IoT)-technologie, wat betekent dat ze sensoren hebben om gegevens te verzamelen en software om deze te be heren om het energieverbruik en de im pact op het milieu te minimaliseren. Bij voorbeeld “slimme” energiemeters geven advies over energiebesparing of sensoren houden lichaamsfuncties in de gaten. Tenslotte ontsnappen ook gebouwen niet aan de trend waarbij onze smart phone het digitale verlengstuk van ons lichaam wordt. Er bestaan ondertussen

by Techlink

• november 2021

apps waarmee je o.a. een werkplek kan reserveren, verlichting en verwarming regelen naar je voorkeuren, en de locatie van collega’s opzoeken. Smart Buildings zijn de stap naar de toekomst omdat technologie steeds meer in ons dagelijks leven wordt ingebed. De laatste tijd is echter gebleken dat gebouwen en infrastructuur steeds meer te maken krijgen met cyberaanvallen. Waarom is dat zo?

Hiervoor zijn er een aantal redenen. Denk aan: - Smart Buildings vereisen een verbin ding tussen het gebouw en zijn ge bruikers.

… provi

resili

… and su

- Connectiviteit die niet oordeelkun dig wordt opgezet, vormt een risico. - Data die gebouwen genereren worden steeds waardevoller. En zoals alles dat van waarde is, wekt het de interesse van criminelen. Hackers in dit geval. Wat is het risico?

- De risicobeoordeling is afhankelijk van de functie van het gebouw. Een kantoor, ziekenhuis of sporthal heb ben elk een andere ernstgraad. - Toegang krijgen tot data van gebou wen. Soms onschuldig, soms heel waardevol in geval van persoonsge bonden gegevens die uitlekken. - Voorbeeld van incident is de zoge naamde “Denial of Service” aanval. ›››

build

Voor mij is keuze een bepalende facqtor. Luc

Keuze bij de vleet Meer dan 15.000 producten die onmiddellijk beschikbaar zijn. Bij Facq vind je zeker het meest geschikte product voor je project – of het nu gaat om het installeren van een badkamer, verwarming of een hernieuwbare energieoplossing. En op ons e-commerce platform, exclusief voorbehouden aan professionals, vind je een heleboel gedetailleerde technische informatie over de meeste van onze producten met handige links naar de sites van onze leveranciers. Heb je alle informatie bekeken, dan moet je alleen nog… kiezen. Meer info op www.facq.be

EEN PRO AAN UW ZIJDE

Technologie

›››

Dit betekent dat hackers een systeem niet zelf kunnen besturen maar er wel voor zorgen dat de eigenaar er geen gebruik meer van kan maken. - Reputatieverlies: niemand wil er wer ken in een gebouw waarin jouw per soonsgegevens zomaar te grabbel wor den gegooid. Smart Buildings interageren met hun gebruikers en passen zich automatisch aan naargelang hun noden en omgevingsfactoren. Ze wisselen informatie uit met de omgeving en leren van situaties. Maar hoe houden we de mensen, de data en de gebouwen cyberveilig?

Een vaak gebruikt concept in cybersecu rity is “Defence in Depth”: vergelijk het met een middeleeuws kasteel. Dat be stond uit meerdere fysieke “verdedigings ringen” die aanvallers allemaal moesten overkomen. Hoe meer en hoe moeilij ker de barrières, hoe kleiner de kans dat iemand met slechte bedoelingen bin nenraakt en schade aanricht. In termen van cybersecurity is een heel eenvoudige maar belangrijke aanbeveling aan studie bureaus en installateurs om voldoende fysieke beveiliging te voorzien. Of je dat technologisch realiseert door sleutelplan nen, toegangscontrole installaties of ca merabewaking hangt af van het type ge bouw en het budget van de klant. Cybersecurity valt uiteen in twee fasen: technologie veilig opbouwen tijdens de constructie én bijgewerkt houden tij dens de ganse gebruiksfase van het ge bouw. De installateur is betrokken in de constructie en speelt daar een belangrij ke rol in de keuze van de technologie partner. Recente studies tonen aan dat het aantal cyberaanvallen op geconnecteerde toestellen uit IoToplossingen groeit. Krijgt cybersecurity bij de ontwikkeling van Smart Buildings voldoende aandacht?

In de Duitse industrie is er in dat verband een Charter of Trust afgesloten, dat ook

by Techlink

• november 2021

Siemens heeft ondertekend. Het charter omvat een ethische standaard rond cy bersecurity. Maar, dat is natuurlijk het standpunt van de leverancier die ook zelf niet in moeilijkheden wil komen. In de praktijk is het vaak een stuk com plexer. Wat als je een gebouw verkoopt of verhuurt? Dat roept meteen heel wat vragen op rond het bezit van bepaalde data en de verantwoordelijkheid over die data. Het is ons duidelijk geworden dat cybersecurity in gebouwen van cruciaal belang is. Ook de EU onderneemt in dit kader actie om cyberdreigingen aan te pakken. Kan je ons iets vertellen over de Europese NIS-richtlijn?

De netwerken Informatiebeveiligings richtlijn, of kortweg NIS-richtlijn, is van toepassing op specifieke sectoren (denk aan: energie, mobiliteit, gezondheids zorg, financiële sector, water en digitale infrastructuur). Zij moeten voldoen aan specifieke vereisten op het gebied van cyberveiligheid. Bijvoorbeeld: plicht om cyberincidenten in hun systemen op een publieke website te rapporteren. Het kiezen van een gepaste technologie

partner is opnieuw cruciaal voor de in stallateur. We zien veel gezond verstand in de aanpak, maar dit lijkt toch op een grote verandering voor de sector. Hoe gaan technologieleveranciers zoals Siemens hiermee om?

Er is een belangrijke mentaliteitsveran dering: in het verleden leverden wij pro ducten en oplossingen, die veronder steld werden bij de oplevering volmaakt afgewerkt te zijn en die klaar waren om jarenlang te dienen. Voor hardware staat dit model op zich nog overeind, maar software kent een veel snellere evolu tie. Rekenkracht neemt zeer snel toe, cyberaanvallers gebruiken die en wor den snel slimmer. Voor onze software producten raden wij nu alle klanten aan om in te schrijven in een servicecontract waardoor we periodiek de laatste upgra des en patches ter beschikking kunnen stellen. Daarom beschikt Siemens over een CERT (Computer Emergency response team) dat hackersmethodes gebruikt om de bestendigheid van onze eigen pro ducten tegen cyberaanvallen te evalue ren, en indien nodig bij te sturen.

HVAC-oplossingen Rookgasafvoer Dakkappen

Opsinox is een erkende Belgische speler in de productie van innovatieve kwaliteitsoplossingen voor rookgasafvoer en HVACtoepassingen. Wij zijn een familiebedrijf met een geschiedenis en ervaring van meer dan 60 jaar. Je kan bij ons terecht voor inox schouwen: diverse CLV systemen, enkel- of dubbelwandige inox buizen, concentrische rookafvoerkanalen en dakkappen. Naast de diverse standaardassortimenten, bieden wij ook de mogelijkheid tot maatwerk. Opsinox in drie woorden? Kwalitatief, innovatief èn Belgisch. NIEUW IN ONS AANBOD Op aanvraag van onze klant, verzorgen wij ook de plaatsing van onze CLV producten.

CONTACTEER ONS VOOR MEER INFORMATIE PRONOX NV Industrieterrein “De Prijkels” Venecoweg 22, B-9810 Nazareth (België) +32 (0)9 381 09 40 - info@opsinox.com W W W.O P S I N OX .C O M

Technologie

Interoperabiliteit, compatibiliteit en openheid binnen een Smart Building In het kader van de VLAIO IBN Cluster Smart Buildings In Use werd de publicatie “Interoperabiliteit, compatibiliteit en openheid binnen een Smart Building” opgesteld. Dit document kwam tot stand via de werkgroep “Interoperabiliteit” binnen deze cluster. De gedeelde visie van de cluster-leden komt hierin aan bod. Twee lidbedrijven – SUMI Smart & Connected Buildings en GIA Systems – maken deel uit van deze werkgroep en geven speciaal voor ons nog een extra woordje uitleg. ‘Als één van de meest ervaren onafhankelijke in tegrator-bedrijven inzake automatisering van ter tiaire gebouwen in België waren we vereerd om mee te werken aan dit document. Sumi is een one-stop aanspreek punt voor alle types technische installa tiebedrijven. Het zijn hun klanten aanne mers, maar ook de ontwikkelaars, de ei genaars en de gebrui kers van die gebou wen die nood hadden aan een referentie-do cument dat meer in zicht verschaft aan hoe de interoperabi liteit, compatibiliteit en openheid binnen Stef Vande Meulebroucke een Smart Building het best aangepakt wordt. Het is dankzij die interoperabiliteit dat SUMI erin slaagt de duizenden bestaande ge bouwen van de grootste gebouwenbeheerders van het land, zoals de NMBS en grote retailers als Ahold Delhaize, Renmans, Decathlon, Torfs, Vandenborre, E5-Mode, Hubo, etc. op een heel kostenefficiënte manier Smart te maken. Daar door worden voor die gebouwenbeheerders mas sa’s interessante data centraal verzameld die ei gendom blijven van de klant, maar die dankzij onze analytische optimaliseringstools significan te besparingen kunnen creëren inzake energie, onderhoud en personeelskosten’, zegt Stef Vande Meulebroucke, CEO van SUMI Smart & Con nected Buildings.

by Techlink

• november 2021

‘GIA Systems is sinds 1998 actief als onafhankelijke Belgi sche fabrikant van oplossingen voor gebouwautomatisering: lichtsturing, zonwering en HVAC-naregeling. GIA Systems is ook bekend als fabrikant van stekerbare oplossingen, snoe ren, Flexbox®-verdeeldozen en detectoren voor kantoren en utiliteitsbouw. Het is de unieke combinatie van deze compe tenties die zorgt voor een flinke efficiëntie-verhoging en een besparing op de “Total Cost of Ownership” van elektrische technieken in gebouwen. De kracht van de GIA-oplossingen voor gebouwsturing zit in het eigen ontwikkelde commu nicatie protocol, de integratie met andere protocollen zoals Dali, Modbus, … en de eigen Belgische R&D afdeling en productie, waardoor snel en flexibel op de vraag van klanten kan ingespeeld worden. Als Belgisch fabrikant met een eigen protocol worden en werden wij regelmatig geconfronteerd met slogans van concurrenten, waarin vlot gegoocheld werd met termen als open, compatibel, standaard, … . Terminolo gie werd vlotjes door elkaar gebruikt en dit creëerde ondui delijkheid en valse verwachtingen. Wij hebben dan ook zeer graag meegewerkt aan dit document om de slogan-taal te ver minderen en meer duidelijkheid te brengen. De conclusie is voor ons dan ook dat er geen “one-size-fits-all” oplossing is. Daarnaast wordt duidelijk Michel Grosemans dat naast de technische oplossing, indienststel ling en onderhoud min stens even belangrijk zijn. Bouwheer, studiebureau en installateur moeten bij elk project zeer goed over wegen wat de objectieven, verwachtingen en budget zijn en zien welke oplos singen daaraan voldoen’, zegt Michel Grosemans, zaakvoerder van GIA Sys tems.

2 in 1 - één fitting voor gas én water correcte persing geen lek na onder druk zetten één V bek voor koper én C-staal met hetzelfde V-profiel niet geperst zichtbaar lekverlies en meetbaar drukverlies

voordelen van Frabo combi-fitting gecertificeerde kwaliteit absolute dichtzekerheid betrouwbaar, snel, economisch en universeel een fout maken door een fitting voor water te plaatsen in een gasinstallatie is uitgesloten halveer je voorraad en het aantal referenties dubbel perssysteem V-profiel van ø 15 tot ø 54 mm

zonder risico en zonder discussie voor gas & water -10 / +110°C

EPDM zwart uitsluitend water HNBR geel Securfrabo unieke fitting voor water en gas HNBR geel uitsluitend gas

-30 / +95°C -20 / +70°C +160°C

FKM groen solar -10°C

10°C

30°C

50°C

70°C

90°C

Securfrabo - Frabo Combi persfitting unieke gele HNBR Securfrabo o-ring. Met de grootste temperatuur delta van 125°C (van -30°C tot +95°C) waarborgt deze fitting het lang leven van elke gas-, verwarmings- en drinkwaterinstallatie.

110°C

ISO9001

ARGB KVBG

badkamers

EN681/1 water EN549 gas

drinkwater van 0 tot 95°C tot 16bar aardgas en LPG van -30 tot +70°C tot 5bar

verwarming

Frabo exclusief bij desco Aalst Aartselaar Antwerpen Braine l’Alleud Brugge Châtelineau Diest Dison Forest | Vorst Gembloux Gent Habay Ieper Kuurne Liège Lier Lummen Malmedy Marche-en-Famenne Mechelen Mons Namur | Jambes

Temse

Tournai

Turnhout

Wemmel

Wijnegem

Zaventem

Zele

www.desco.be

technieken

Actualiteit

Pelletkachels: wat moet je weten? Een pelletkachel in uw woning is tegenwoordig veel méér dan enkel een sfeermaker in de leefruimte. Afhankelijk van de woonsituatie kan je een pelletkachel inzetten als bijverwarming of hoofdverwarming. Welke pelletkachel je best aankoopt hangt dus af van de manier waarop je hem wil gebruiken.

Wat is een pelletkachel?

Een pelletkachel is een individuele ver warming met houtpellets als brandstof. De regeling van het toestel gebeurd vol ledig automatisch. De pelletkachel is als het ware een soort elektronisch gestuurde houtkachel waarmee je de gewenste ka mertemperatuur kan instellen. Hierbij worden verschillende innovatieve tech nieken gebruikt die ervoor zorgen dat er steeds een optimale verbranding plaats vindt, wat resulteert in een beter rende

by Techlink

• november 2021

ment en lage emissies. Een ander voor deel van de elektronische sturing van een pelletkachel is het gebruiksgemak. Niet alleen werkt de kachel volledig automa tisch, maar de kachel is ook program meerbaar via het display of een app, te vergelijken met een centrale verwarming. Ook naar onderhoud toe kan je kiezen voor comfort: er zijn toestellen die voor zien zijn van een automatisch reinigings systeem waarbij je 200 kg pellets kan ver branden zonder de vuurhaard te reinigen.

Hoe werkt een pelletkachel?

De pellets bevinden zich in het reservoir van de kachel (1). Gemiddeld kunnen in een reservoir 15-50 kg pellets. Wanneer er warmte gevraagd wordt en de kachel opstart, vallen de pellets via een worm wiel (2) in de vuurkorf (3). De ontste king van de pellets gebeurt automatisch via een gloeikaars. De zuurstof die no dig is voor het verbranden van de pellets wordt via een rookgasventilator (4) door de vuurkorf aangezogen. Een pelletka

chel werkt dus altijd met onderdruk. De warmte die vrijkomt wordt via een warmtewisselaar (5) in de ruimte afge geven. Bij voorkeur gebeurt deze warm teverspreiding op een natuurlijke wijze dankzij stralingswarmte en natuurlijke convectie. Sommige fabrikanten voor zien ook een convectieventilator maar dit kan storend zijn in de woonkamer. Sommige toestellen kunnen optioneel ook andere ruimtes verwarmen via war meluchtkanalen. De verbrandingsgas sen worden via het afvoerkanaal voor verbrandingsproducten afgevoerd. Dit gebeurt onder druk via een ventilator waardoor de kachel minder afhankelijk is van een goed trekkende schoorsteen maar een correct geplaatst afvoerkanaal is noodzakelijk. De pelletkachel is ook volledig luchtdicht en de verbrandings lucht kan hierbij ook rechtstreeks van buitenaf genomen worden (type C).

gesteld worden. De elektronische sturing zorgt ervoor dat de ingestelde tempera tuur zal worden bereikt of behouden. Het maximale vermogen van een pellet kachel ligt veelal tussen 6 en 10 kW. Een pelletkachel kan zijn vermogen module ren tot 30% van zijn maximaal vermo gen met een minimum van 2,2 kW.

Het volledig proces van luchten pellet toevoer gebeurt steeds op basis van de ingestelde temperatuur of het gewenste vermogen. Via een bedieningspaneel (6) of app kan de gewenste temperatuur in

De Vlaamse “Green Deal voor huishou delijke houtverwarming” bevestigt het belang van hout als hernieuwbare ener gie. Ook Europa is hierin heel duidelijk: hout en pellets maken deel uit van de

Waarom kiezen voor een pelletkachel?

Een pelletkachel in uw woning is tegen woordig veel méér dan enkel een sfeer maker in de leefruimte. Afhankelijk van de woonsituatie kan je een pelletkachel inzetten als bijverwarming of hoofdver warming. Welke pelletkachel je best aan koopt hangt dus af van de manier waar op je hem wil gebruiken.

SITUATIE 1: als vervanging

van elektrische accumulatoren, een oude olie- of gaskachel

mix aan groene energie binnen Europa. Met de Green Deal wil men de energieen milieuprestaties van houtverbranding verbeteren. Als je de pelletkachel wil gebruiken in plaats van elektrische accumulatoren kies je best voor een kwalitatief toestel. Dit toestel zal als hoofdverwarming ge bruikt worden, dus je kan als gebruiker best wel wat comfort gebruiken. Daar om ga je best op zoek naar een toestel met automatische reiniging, zodat je de kachel niet telkens zelf moet reinigen. De vuurhaard wordt automatisch gerei nigd en moet slechts na 200 kg pellets manueel gereinigd worden (hoger com fort). Stooktoestellen beter onderhouden is ook een actiepunt van de Green Deal. In de handleiding van de kachel staat het onderhoud steeds uitvoerig beschreven. Raadpleeg dus zeker deze handleiding! Daarnaast is een grote pelletvoorraad ook handig, zodat je niet teveel met zak jes moet sleuren. Om de kachel echt als hoofdverwarming te gaan gebruiken is het ook handig als je meerdere ruimten kan gaan verwarmen met de kachel. Dit kan dankzij het Multi-Air systeem. De kachel verwarmt dan de ruimte waar die is opgesteld en daarnaast tot maximaal 2 andere ruimten. Via een luchtkanaal worden de 2 andere ruimten mee ver warmd. Je dient wel op te letten voor de vervuiling van dit luchtdistributienet. Wat het comfort aan temperatuur in de woonkamer nog kan verhogen, is de programmering en regeling van een pel letkachel. Dat kan via een (draadloze) thermostaat of tijdsprogramma’s in de kachel zelf. Met een bediening via het internet kan je de kachel ook vanop af stand bedienen, zodat je het ook op on verwachte momenten heerlijk warm kan maken tegen dat je thuis komt.

SITUATIE 2:

als bijverwarming voor het tussenseizoen

Dat het weer in België wisselvallig te noemen valt, staat als een paal boven ››› november 2021 •

by Techlink

Actualiteit

››› water. De voorbije zomer en september

maanden zijn daar het ideale voorbeeld van. Een pelletkachel als aanvulling op een bestaande centrale verwarmingsin stallatie is dan ook ideaal om je ener giefactuur te temperen. De centrale ver warming kan tijdens het tussenseizoen volledig uitgeschakeld worden en zowel woonkamer als aangrenzende ruimten worden door de kachel verwarmd. In het voorgaande geval kan de CV-ketel wel nog altijd gebruikt worden voor de aanmaak van sanitair warm water om dat de kachel daar niet voor kan instaan. Tijdens de winter kan je de centrale verwarming gebruiken voor badkamer, slaapkamer, bureauruimte en wordt de woonkamer hoofdzakelijk door de ka chel verwarmd. De combinatie van een kachel met uw bestaand CV-systeem kan je een besparing opleveren aan elek triciteit, gas of gasolie. Als je kiest voor een pelletkachel als bij verwarming, zal je die vooral gebruiken voor de extra stralingswarmte en comfort in de tijd dat je thuis bent. Daarom is het belangrijk dat je goed afweegt of je een kachel met of zonder ventilator neemt en hoe de pellets aangevoerd worden. Een kachel met een convectieventilator maakt meer lawaai dan een kachel zon der blazer. Ook de aanvoer van pellets kan eventueel met een stille schroef, wat zeker aan te raden is als je graag in stilte geniet van het gezellige vlammenbeeld. In het eerste opzicht speelt het comfort misschien een minder grote rol bij een pelletkachel als bijverwarming, maar het is geen slecht idee om wat vooruit te kij ken. Misschien zal je in de toekomst je pelletkachel meer en meer als hoofdver warming gaan gebruiken en komt dat automatisch reinigingssysteem en groter pelletreservoir toch nog van pas?

Combikachels

Naast pelletkachels bestaat er ook een toestel dat pellets en hout combineert: combi-pelletkachels! Als je met een combi-pelletkachel ver

by Techlink

• november 2021

warmt, heb je de keuze om te verwar men met houtblokken of met pellets. Verwarmen met pellets zorgt voor meer comfort. Je kan makkelijk je kachel pro grammeren met het touch display. Ver warmen met houtblokken vergt dan wat meer toewijding, omdat je goed in de gaten moet houden wanneer je een nieuwe houtblok moet bijleggen. Maar langs de andere kant kan je het knette rende geluid van echt hout met niets anders vergelijken en blijft de vlam van hout het meest charmante. Met de combi-pelletkachel combineer je beide grootste voordelen: het comfort en een mooie vlam. Je kan kiezen met welke brandstof je begint. Als je start met pellets kan je met één druk op de knop je kachel automatisch laten starten of je kan hem op voorhand programme ren zodat hij bv. om 7u 's morgens start. Je kan op elk moment de deur openen en een houtblok in de verbrandingska mer leggen. De houtblok zal vuur vat ten door de brandende pellets. Door de toename van temperatuur in de ver brandingskamer zal de kachel “weten” dat er hout in ligt, en zal hij de toevoer van pellets stoppen. Als de houtblok is opgebrand kan je er terug wat hout opleggen zodat het houtvuur verder brandt. Als je geen hout bijlegt, zal de temperatuur in de verbrandingskamer geleidelijk aan terug dalen en zal de toevoer van pellets terug gestart worden. Zo blijft het altijd lek ker warm, ook al vergeet je een blokje

hout op te leggen. Starten met hout kan ook, maar dan moet je het wel zelf aan maken, met een lucifer en een aanmaak blokje. Hierna geldt hetzelfde principe als hierboven: als het hout is opgebrand, en er wordt geen nieuw hout toege voegd zal de kachel pellets aanvoeren en brandt de kachel verder op pellets.

Hoeveel verbruikt een pelletkachel of combikachel?

Het verbruik van je kachel hangt af van een heel aantal factoren en daarom is het moeilijk om er vaste cijfers op te plakken. Je moet vooral rekening hou den met de situatie waarin de kachel opgesteld staat. Hoe groot is de te ver warmen ruimte? Is uw woning goed ge ïsoleerd of niet? Daarnaast is het ook belangrijk om te weten hoeveel de bui tentemperatuur bedraagt. Hoe kouder het is buiten, hoe meer je zal moeten stoken. Als je op een iets warmere dag in het voorjaar maar op 50% van je vermo gen stookt, zal je ook veel minder ver bruiken. Ook is het verbruik van pellets anders dan het verbruik van hout. Het hangt er dus ook vanaf wat je favorie te brandstof is! Door de automatische brandstofherkenning kan je altijd swit chen van pellets naar houtblokken en omgekeerd, dus hier zit ook geen vaste regelmaat in qua verbruik. Nu, om er toch een idee van te krijgen hoeveel je ongeveer moet rekenen aan brandstof zijn we van een 100% vermo gen aan 8 kW uitgegaan: - Verbruik houtblokken: 2,2 kg/h - Verbruik pellets: 1,8 kg/h

CHEMINÉES • SCHOORSTENEN

Een bouwproject in een aardgasloze regio?

De Oplossing k j i l e k a z d o o n die is …

Met het Primagaz propaannetwerk sta je sterk!

Primagaz biedt via het propaannetwerk een budget- en klantvriendelijke oplossing voor aardgasloze terreinen.

Minder pollutie • Voorkomt condensvorming • Bespaart de brandstoffen •

Interesse? Meer over onze propaannetwerken vind je op www.primagaz.be/propaannetwerk

39, rue Trixhay - 4020 WANDRE • Tel. 04 362 65 34 www.colli-net.com • info@colli-net.com

PZ-519-PubliAdv-B90x270-Heat-NLFR.indd 1

27/01/2021 16:19

Interview

Wat leert de motivatiebarometer ons over een duurzaam energieen milieubeleid? Het energievraagstuk speelt al tientallen jaren, maar wordt steeds dringender. De laatste tijd dringt het tot iedereen door dat we op een andere (lees: zuinige) manier met energie moeten omspringen. Power+ had een gesprek met Prof. Dr. Maarten Vansteenkiste (motivatie- en ontwikkelingspsycholoog, UGent) rond motivatie als sleutelbegrip bij verduurzaming. Wat is nodig om ons mee te krijgen in de energietransitie? Je kunt (duurzame) verandering afdwingen of stimuleren. Welke methode is het meest effectief?

Er zijn twee soorten motivatie: autono me en gecontroleerde motivatie. Bij au tonome motivatie veranderen mensen hun gedrag omdat ze dat zelf willen. Bij gecontroleerde motivatie voelt men zich hiertoe gedwongen: een externe prikkel of een dwingend verwachtings patroon kan aanzetten tot verandering, maar men valt meestal terug in het oude gedrag zodra deze prikkel wegvalt. Maar door de overheid opgelegde maatregelen – en ook het stellen van milieuvriende Van bij de start van de crisis lanceerde het onderzoeksteam van Prof. Maarten Vansteenkiste de motivatiebarometer. Het proces achter de motivatiebarometer bestaat uit drie grote stappen. Eerst stellen onder-

lijk gedrag – hoeven niet noodzakelijk als een dwingend keurslijf aan te voelen, op voorwaarde dat we er ons mee kun nen vereenzelvigen. De duurzaamste manier voor blijvende gedragsverandering is om mensen auto noom te motiveren, oftewel stimuleren, prikkelen. Als mensen zich ten volle ver eenzelvigen met het belang van milieu bewust gedrag, dan getuigt hun gedrag van toenemend eigenaarschap, toewij ding en verantwoordelijkheid. Kwaliteit van motivatie telt! Eigenaarschap weer spiegelt immers een meer vrijwillig en zoekers een vragenlijst op die peilt naar onze motivatie, ons gedrag en ons psychisch welbevinden. Na de dataverzameling analyseren ze de resultaten en gieten ze die in rapportages en interpretaties. Ten slotte vertalen ze de resultaten in sneltempo naar een taal die het grote publiek verstaat en in concrete aanbevelingen voor de beleidsmakers. De motivatiebarometer evolueerde ondertussen naar een interuniversitair gebeuren gefinancierd door het riziv. www.motivationbarometer.com

by Techlink

• november 2021

overtuigd engagement met lange ter mijn voordelen. Relevantie voor het milieubeleid?

• Probeer het motivationeel draagvlak te verhogen d.m.v. participatie van de be volking in het zoeken van lokale, mili eu- en energievriendelijke oplossingen. • Geef een zinvolle duiding aan de be volking wat de meerwaarde is van het verlangde milieubewuste gedrag. • Benadruk wat mensen al goed doen. Op die manier groeit het geloof dat men iets aan de situatie kan helpen veranderen. • Geef mensen niet enkel een lange ter mijn doel, maar ook haalbare, korte termijn doel zodat ze het gevoel heb ben samen progressie te maken. • Zorg voor naar voldoende draagvlak bij het invoeren van een verplichten de maatregel zodat deze als legitiem wordt ervaren.

Duurzaam energie-en milieubeleid what’s in it for me (= burger)? Hoe maken we dit concreet voor de burger?

De complexiteit van de energietransitie is tweeledig. Enerzijds zijn er meerdere partijen, die baat hebben bij het in stand houden van het huidige systeem. Ander zijds zijn bedrijven, organisaties en men ›››

ZONNEPANELEN? GEBRUIK EEN SMART GRID READY WARMTEPOMPBOILER ALS THERMISCHE BATTERIJ! Een Smart Grid Ready warmtepompboiler werkt extra wanneer veel zonnestroom wordt gegenereerd.

Dé ideale oplossing voor wie zonnepanelen heeft!

Geniet van zalige zonnewarmte wanneer je wil.

Exit terugdraaiende teller? Gebruik de elektriciteit die je opwekt via zonnepanelen optimaal door die zonnestroom om te zetten in zonnewarmte. En gebruik daarvoor een Smart Grid Ready warmtepompboiler zoals de Atlantic Explorer V4 of de Atlantic Calypso VM. Die werkt extra op de uren dat de zonnepanelen het meest elektriciteit produceren en staan toe om de zelfopgewekte zonnestroom op te slaan in de vorm van zonnewarmte. Zonnewarmte die uw klanten kunnen gebruiken voor bv. een bad of douche op het moment dat ze dat willen.

Klanten met zonnepanelen? Verwijs hen naar www.vanZonneStroomnaarZonneWarmte.be om er alles te leren over hoe warmtepompboilers van Atlantic optimaal inzetten op hun zelfopgewekte elektriciteit.

Vraag het E-book warmtepompboilers aan

Nu € 200 cashback op alle Atlanticwarmtepompboilers

Bereken je warmtepompboilerwinst met onze nieuwe calculator

Ontdek deze nieuwe tools op www.atlantic-explorer.be Groupe Atlantic Belgium nv - Oude Vijverweg 6, 1653 Dworp - Tel: 02 357 28 28 - Support: sales.be@groupe-atlantic.com BADKAMERRADIATOREN

ELEKTRISCHE VERWARMING

WARMTEPOMPEN

WARMTEPOMPBOILERS

ELEKTRISCHE BOILERS

Actualiteit

“

Gedragsverandering en samenwerking als sleutel tot duurzaamheid.

››› sen niet snel bereid tot verandering. Dit is zeker niet het geval als de verandering geen tot weinig directe voordelen biedt of als de voordelen onzeker of abstract zijn.

Het komt erop aan om bij de burgers te concretiseren hoe zij het verschil kunnen maken en dat hun inspanningen niet enkel een druppel zijn op een hete plaat. Wat gaat de impact zijn van de klimaat verandering voor onze toekomstige ge neraties? Personaliseer motivatie en wijs naar collectief belang voor mens, dier en milieu. Niet alleen de burger, maar ook de installateur moet overtuigd worden. Energietransitie biedt weliswaar gigantische kansen, toch schrikt het ook velen af. De omschakeling van installateur naar energieadviseur

MAARTEN VANSTEENKISTE

betekent dat de installateur uit zijn comfortzone moet komen, nietwaar?

Inderdaad, er valt voor een installateur bijvoorbeeld veel info te halen uit de verbruikersdata van klanten. Toegang tot verbruikersinformatie uit de digitale meters voor elektriciteit en gas is de start van een nieuwe generatie off- en online energiediensten op basis van zeer nauw keurige verbruiksgegevens (incl. het mo ment waarop men energie verbruikt). Zo kan de installateur gepersonaliseerd energieadvies aanbieden, bijvoorbeeld over de impact van een elektrisch voer

-10%* OP UW VERZEKERINGSPAKKET

”

tuig op het stroomverbruik of de terug verdientijd van zonnepanelen en batte rijen. Conclusie: er is een motivationele uitdaging?

Een oproep tot “verantwoordelijkheids zin” en het gebruik van “gezond ver stand” is een holle oproep in afwezig heid van een motiverend kader. Het is dan ook de kunst om een motiverend klimaat te scheppen waarbinnen men sen zich vrijwillig engageren om hun steentje bij te dragen aan het milieu.

Nu exclusief CADEAU voor u, als lid van de Confederatie Bouw: een werfradio!** Met Build-Safe geniet u van een flexibel verzekeringspakket op maat! En -10% op uw polissen! En als lid van de Confederatie Bouw krijgt u daar nu een exclusief cadeau bovenop: een stevige werfradio!**

Ontdek Build-Safe en uw voordeel op go.federale.be/build-safe-confed

VOOR EEN BESCHERMING OP MAAT De verzekeraar die zijn winst met u deelt

* Actievoorwaarden op go.federale.be/build-safe-confed. ** Aanbod geldig t.e.m. 31/12/2021 of zolang de voorraad strekt

Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel. www.federale.be. Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel. BTW BE 0403.257.506 - Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE19 3100 7685 5412 - RPR Brussel. BTW BE 0407.963.786

Buildsafe 186 x 128.indd 4 by Techlink

• november 2021

19/01/2021 14:47:15

Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!

Doe mee op safetymypriority.be

90x270_AD Schell_Techlink_NL.indd 1

20/10/2021 11:52

Event

Provinciale sectorraden Elektro en HVAC/S Op 16 september was het verzamelen geblazen op de Gentse Barge voor de herstart van de Oost-Vlaamse sectorraden Elektro en HVAC/S van onze beroepsfederatie Techlink. Onder een stralende zon werd met een drankje en een hapje de nieuwe najaarsactiviteiten op gang gebracht. Kris Van Dingenen en André Overdulve

Om 18.30 u werd iedereen verwacht op het Koophandelsplein in Gent voor het vertrek van de boot

Walking dinner

Start van het overleg provinciale sectorraden

‘We nemen terug de draad op waar we voor de coronaperiode gebleven waren! Ik kijk er enorm naar uit om dit een succesvol vervolg te geven dit najaar met nog vele verschillende activiteiten die gaan komen. Op naar meer!’, zegt André Overdulve, vaste vertegenwoor

by Techlink

• november 2021

diger voor ATS NV en tevens voorzit ter van Techlink Oost-Vlaanderen. Di rector General Kris Van Dingenen vult aan: ‘Juist in deze tijd is het zo fijn om samen te komen, elkaar te ontmoeten en het enthousiasme te zien van onze leden die gebeten zijn door techniek.’

MEER INFO OVER DE PROVINCIALE SECTORRADEN? Neem dan contact op met onze Account Manager Dirk Baetens via consult@techlink.be. Hij helpt je graag verder.

Bij SOVAC hebt u nog meer troeven in handen! Vanaf nu vindt u alle wisselstukken voor gaswandketels van de bekende merken bij uw vertrouwde leverancier: SOVAC. Geen onnodige verplaatsingen meer, u vindt voortaan alles op hetzelfde adres. SOVAC, het ruimste aanbod onderdelen en gereedschap voor installateurs en depanneurs verwarming.

SOVAC

V. Marchandstraat 17, 3090 Overijse Tel.: 02/672 20 62 | Fax: 02/673 93 92 E-mail: info@sovac.be | www.sovac.be

ALL ELECTRIC IN GOED GEÏSOLEERDE WONINGEN + + + + + + +

Betaalbare oplossing Onderhoudsvrij Lange levensduur Hoog comfort, lage temperatuur Eenvoudig te installeren Ideaal voor prefab & transformatie Hoofdverwarming & bijverwarming

Vraag onze specialisten naar de mogelijkheden van elektrische en infraroodverwarming.

Infraroodverwarming LAVA® BATH PURE

Elektrische Designradiator

Warmwater AQUA

Elektrische Vloerverwarming

www.etherma.com

De medewerker

DIRK BAETENS

> Geboren op 16 september 1969 > Sterrenbeeld: Maagd > Functie: Account Manager Vlaanderen en Brussel

> In dienst sinds 23 augustus 2021 > Lievelingseten: Ossobucco > Favoriete film: Forrest Gump > Favoriete muziek: Pop

by Techlink

• november 2021

De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden. Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.

ACCOUNT MANAGER VLAANDEREN EN BRUSSEL DIRK BAETENS

“

Autonomie en zelf de regie in handen nemen

Dirk Baetens is afkomstig uit Evere, maar hij is 11 jaar ge leden Isabel (zijn geliefde) gevolgd en zo in Asse terecht gekomen. Hij heeft zelf een dochter van 24 jaar en twee plusdochters (van 14 en 16 jaar). Dirk vertelt tijdens ons gesprek een leuke anekdote over het feit dat hij de enige man is in het gezin waar het altijd gezellig druk is: ‘Ik ben dol op mijn meiden maar als enige mannelijke factor doe je al snel dienst als chauffeur om ze overal naartoe te voe ren en op te halen, als garçon, enz.’ (lacht)

Bezige bij

Dirk is iemand die altijd druk in de weer is. Ook in zijn vrije tijd. Zijn voornaamste bezigheden tot op de dag van vandaag zijn zaalvoetbal en amateurtoneel. ‘Ik ben op mijn zesde gestart met zaalvoetbal en heb gespeeld in diverse competities maar steeds op amateurniveau. Het wedstrijdtempo ligt veel hoger bij zaalvoetbal in vergelij king met veldvoetbal. Daarnaast ben ik vanaf mijn veer tiende in het lokale amateurtoneel in Evere gerold. Ik sta niet meer actief op de planken maar heb nu meer een rol achter de schermen in een gezelschap dat voornamelijk komedies (al dan niet in het Brussels dialect) opvoert.’ Citytrips naar Zuid-Europa mogen ook niet ontbreken op zijn activiteitenlijst. ‘Tegen een reisje rond het Medi terraans Zeegebied zeg ik geen nee. (knipoogt) Onze fa

”

miliereizen zijn steeds een mix van geschiedenis, cultuur en ontspanning. Overdag een koffietje drinken tussen de lokale bevolking, vervolgens rondstruinen door de stad, genieten van de sfeer die historische steden uitademen, en ’s avonds eindigen met een Aperol Spritz in de hand genie ten van een prachtige zonsondergang. Dat zijn de mooie herinneringen aan vakantie.’

Ambassadeursrol

Dirk vervulde bij Miele een heel diverse en brede rol. Zelf omschrijft hij dit als volgt: “Vlotte veelzijdige verkoper, ervaren coördinator”. ‘Ik was niet enkel Account Manager (winkelbezoeken en producttrainingen) maar had ook een coördinerende rol in events en verzorgde hierbij een beetje de communicatie.’ Veelzijdigheid en flexibiliteit vindt Dirk nu terug in zijn functie bij Techlink. ‘Autonoom werken maar neem ook jouw verantwoordelijkheid, vind ik belangrijk. Op mijn prioriteitenlijst staat het aangaan van een stabiele rela tie met de bestuursorganen van de provinciale en lokale afdelingen. De leden van Techlink onderling dichterbij brengen en zo de betrokkenheid aan te zwengelen staat er eveneens op. Mijn ambitie is om de boodschap van Techlink enthousiast te verspreiden naar de buitenwe reld toe.’

november 2021 •

by Techlink

De medewerker

RUDO BONNI

> Geboren op 31 maart 1965 > Sterrenbeeld: Ram > Functie: Account Manager Wallonië en Brussel

> In dienst sinds 9 april 2018 > Lievelingseten: vis > Favoriete muziek: Latino

ACCOUNT MANAGER WALLONIË EN BRUSSEL RUDO BONNI

“

Een passie voor menselijke relaties

Rudo heeft ruime ervaring opgedaan in verschillende be drijven (Europese Commissie, Federatie van Verzekerings makelaars, Belgacom, La Dernière Heure, ...). ‘Ik voel me gelukkig en bevoorrecht dat ik de kans heb gekregen om deze beroepservaringen op te doen. Zij hebben mij in staat gesteld de werkwereld beter te begrijpen, vaardigheden op te doen en vooral dagelijks in contact te komen met ver schillende soorten mensen uit allerlei culturen.’

Sport is belangrijk

Rudo is ook een fervent sportman die aan verschillende sporten heeft deelgenomen waarvan sommige op een hoog niveau. ‘Sport is een integraal deel van mijn leven. Lichame lijk actief zijn is een geweldige manier om te ontsnappen aan de dagelijkse routine en tegelijkertijd uw lichaam en geest te trainen. Afgezien van de motorsport, denk ik dat ik van alle sporten wat heb gedaan. Ook al hou ik van de competitie in de sport, de derde helft is voor mij essentieel. Het delen van goede momenten buiten het veld helpt ook om de banden te versterken en elkaar op een andere manier te leren kennen.’

Trotse vader

Hoewel Rudo een bezige (sport)bij is, is hij ook een verant woordelijke vader die aandacht heeft voor de behoeften van

by Techlink

• november 2021

”

zijn twee (grote) dochters. ‘Ik heb geen gemakkelijke jeugd gehad en toen ik nog een kind was, beloofde ik mezelf een modelvader te zijn, een aanwezige en liefhebbende vader, en mijn kinderen respect en levenswaarden bij te brengen. Mijn dochters – Aurélie en Mélanie – zijn nog steeds mijn grootste prioriteit en mijn drijfveer om mijn grenzen te ver leggen. Zij maken mij trots door hun vriendelijkheid, hun aandacht voor mij, hun academisch en professioneel succes en door hun warme persoonlijkheid.’

Wallonië-Brussel

Vandaag is Rudo blij dat hij al zijn ervaring en zijn passie voor menselijke relaties ten dienste kan stellen van Techlink. ‘Ik ben het eerste aanspreekpunt voor de Franstalige leden, ik sta tot hun beschikking voor alle administratieve, techni sche, juridische of sociale vragen. Ik ben ook de lokale com merciële contactpersoon via de vijf lokale Techlink-afdelin gen in Wallonië, waar ik actief samenwerk met meer dan zeventig lokale beheerders die lid zijn van Techlink.’ Door zijn talrijke reizen naar meer dan 40 landen, zijn ver schillende beroeps- en sportervaringen en door de opvoe ding van zijn kinderen beschouwt Rudo zichzelf als voldaan door een hectisch en rijkgevuld leven.

ADVERTORIAL

Tot ca. 80.000 liter perfect zoutarm water uit een supercompact maar performant RO-toestel?

Het kan met de nieuwe AQA Therm MOVE Power van BWT! Heeft u zoutarm verwarmingswater nodig om grotere installaties te vullen, conform de Duitse VDI 203-richtlijnen en de recent gepubliceerde TV278 van het WTCB*? Of bent u op zoek naar een krachtig RO-toestel voor industrieel proceswater of voor het bevochtigingssysteem in uw bedrijf? Denk dan aan de nieuwe AQA Therm MOVE Power van waterbehandelingsspecialist BWT. Want overal waar op een rendabele en milieuvriendelijke manier grotere hoeveelheden perfect zoutarm water ter beschikking moet worden gesteld, mobiliseert dit supercompact en superhandig toestel zijn sterktes: zowel mobiel als stationair, en altijd overeenkomstig de strengste eisen.

Troeven

Nieuw

• Tot 80.000 liter perfect zoutarm water uit 1 membraanset • Continue monitoring en maximale efficiëntie • Rendabel en milieuvriendelijk RO-toestel

Toepassingen

• Verwarmingswater conform de strengste richtlijnen • Bevochtigingsinstallaties • Proceswater • Professionele reiniging

DÉ GARANTIE OP PERFECT ZOUTARM WATER

PERFORMANT RO-TOESTEL

NUMMER 1 IN RENTABILITEIT EN DUURZAAMHEID

Ongeacht de kwaliteit van het onbehandelde water, AQA Therm MOVE Power levert altijd perfect zoutarm water conform de strengste eisen. En dit wordt ook continu gemonitord. Zodra de instelbare grenswaarde (80 of 120 μS/cm) wordt overschreden, ontvangt u een bericht. Zo bent u er zeker van dat (kalk) afzettingen en corrosie vermeden worden en uw toestel maximaal beschermd blijft tegen de werkingsstoringen die hiermee gepaard gaan.

AQA Therm MOVE Power is een compact toestel maar kan een hoog debiet aan. Het levert tot 360 l/h en ca. 80.000 l. perfect zoutarm water met één membraanset! Zelfs een continue 24/7-werking kan AQA Therm MOVE Power aan. Voor grotere afnamedebieten kunnen twee of meer toestellen parallel geschakeld worden.

Met één enkele MOVE Powermembraanset bespaart u niet alleen op de omslachtige handling (40 tot 60 vervangingsintervallen), maar ook op de kosten voor 1000 liter mengbedhars. Bovendien geniet u dankzij de krachtige RO-werking (Reversed Osmosis/omgekeerde osmose) van een maximale efficiëntie en duurzaamheid.

PERFECT VERWARMINGSWATER VOLGENS WTCB/TV278? BWT BIEDT DE OPLOSSING! Wist u dat het WTCB onlangs aanbevelingen (in TV n°278) publiceerde inzake de kwaliteit verwarmingswater om afzettingen en corrosie in cv-installaties te voorkomen? En dat u daar met de oplossingen van BWT probleemloos aan voldoet? Leer er alles over via www.bwt.com of scan de qr-code hiernaast.

BWT Belgium nv Leuvensesteenweg 633 1930 Zaventem +32 2 758 03 10 bwt@bwt.be

bwt.com

Productnews

De nieuwe gascondensatieketel Condens 5300iWM van Bosch

De nieuwe gasvloercondensatieketel Condens 5300iWM, opvolger van de Junkers CerapurMo dul, is een eenvoudig te installeren en efficiënte verwarmingsoplossing voor zowel nieuwbouw als renovatie. Deze verwarmingsketel bevat heel wat nieuwigheden en is een verderzetting van de brand switch van Junkers naar Bosch. Troeven: gascondensatievloerketel met ingebouwde boiler; eenvoudige installatie dankzij montagevriende lijke verpakking; ruim modulatiebereik van 1 op 10 voor een hoger rendement en een optionele internetconnectie.

195) krijgt u een compleet assortiment aan oplossingen te zien voor elektrische en sanitaire installaties voor nieuwbouw en renovatie. En er zijn een aantal interessante nieuwigheden te ontdekken! Voor elektro komen o.a. een voorbedrade oplossing voor zonnepaneelinstallaties en geavanceerde brandveilige inbouwdozen aan bod. In het sanitaire gedeelte ligt de nadruk op “Master 3 Plus”, een innovatief binnenri olering systeem met een compleet fittingenprogramma voor een flexibele en tijdsbesparende installatie. www.pipelife.be | www.preflex.be

www.bosch.be

Daikin op Install Day (stand 72)

Lucht/lucht warmtepompen zitten enorm in de lift. Zowel bij nieuwbouw- als renovatieprojecten worden ze ingezet voor de verwarmings- en koelingsbehoeftes. Lucht/lucht warmtepompen zijn eenvoudig te plaatsen, brengen de ka mers snel op temperatuur en zijn ideaal om oude elektrische systemen te vervangen. Dankzij het uitgebreide gamma, is er voor elk interieur wel een geschikte Daikin units. En met hun energierendementscores van A+++, het hoogst mogelijke energierendement op de markt, voldoen zij aan alle vereisten voor passiefwoningen. www.daikin.be

Pipelife - uw partner voor sanitair en elektro

Sinds dit jaar bundelen Pipelife en Preflex in België de krachten. Op Install Day treden ze voor het eerst samen naar buiten als partner voor de totaalinstallateur. Door elektro en sanitair te verenigen, speelt de nieuwe Pipelife organisatie in op de duidelijke trend naar totaalprojecten op de installatiemarkt. Eén installatiebedrijf dat zowel de elektrische als de sanitaire installaties verzorgt, kan voor projecten een groot voor deel betekenen op het vlak van planning en installatietijd. Door alle leidingsystemen goed op mekaar af te stemmen, verhoogt ook de functionaliteit van het geheel van de instal laties. Dat is niet alleen voor het project, maar ook voor de eindgebruiker een goede zaak is. Op de Pipelife stand (191-

by Techlink

• november 2021

d-floor van Desco, warm aanbevolen

Met de vloerverwarming d-floor richt je alle kamers in zonder storende verwarmingselementen. Voor nieuwbouw levert d-floor als hoofdverwarming meestal voldoende vermogen – in de badkamer kan je eventueel aanvullen met een handdoekradiator. Ook bij een lage aanvoertemperatuur zorgt d-floor voor optimaal comfort en een hoog rendement. Dankzij de gelijkmatige warmteverdeling kan je de kamer temperatuur tot 2°C verlagen vergeleken met een traditione le verwarming. Je bespaart dus dubbel en draagt ecologisch een steentje bij. Als installateur krijg je bij Desco ook alle ruimte voor verwarming én service op maat. Zo kan je kiezen uit enkel de producten (losse componenten uit voor raad), slimme concepten (warmteverliesberekening, verleg plan, EPB- stavingstudie) of het totaalpakket met montage. Er zijn verschillende mogelijkheden voor de d-floorsystemen: tackers, noppenplaten, grid of zelfklevende rails. www.desco.be

Innovatieve CV-filter, de nieuwe TF1 Sigma filter van Fernox

Fernox, marktleider op het gebied van CV-waterbehande ling, lanceert de laatste vernieuwing in zijn reeks van filters, de TF1 Sigma Filter. Ontworpen in glasvezel versterkt kunst stof is deze robuuste filter, net zoals zijn equivalent in mes sing de TF1 Omega, beschikbaar met een schuifmof voor 22 knelkoppeling. Betrouwbaar, snel installeerbaar, gemakkelijk te reinigen en met een garantieperiode van 10 jaar. De TF1 Sigma Filter is ontworpen als een gesloten unit zonder

Het zuiverste drinkwater van België Volg onze demo op stand 36 om snel, veilig maar vooral hygiënisch een drinkwaterinstallatie te installeren met RAUTITAN. Verbind zonder O-ring en zonder dode ruimtes, met een fitting voor een betere doorstroming. www.rehau.com/be-nl/smart-and-fast

Productnews

verwijderbaar deksel. Door zijn sublieme afgeronde vorm wordt luchtophoping volledig vermeden. De TF1 Sigma heeft een dubbele O-ring tussen het kunststof filterlichaam en het vernikkeld messing aansluitstuk om maximale dichting te garanderen. Het aansluitstuk kan vlot roteren over 360° voor horizontale en vertikale leidingen. De aflaatkraan is gemak kelijk handmatig te bedienen en kan dienen als doseerpunt van additieven voor CV-waterbehandeling. Meer informatie over de TF1 Sigma Filter: www.fernox-nl.be.

Waterbehandelingsspecialist BWT zoekt techniekers

Heb je ervaring in elektromechanica? Interesseert de wondere wereld van water behandeling (waterontharding, drink waterbehandeling, cv-waterbehandeling, filtratie, regenwaterrecuperatie,…) je? En kom je dan ook nog eens graag in contact met mensen? Dan ben jij de persoon die BWT zoekt. Om de groei van zijn Belgische verkoopsorga nisatie te ondersteunen, zoekt waterbehandelingsspecialist BWT, een multinationaal bedrijf dat tevens bekend is als sponsor van o.a. Formule 1, heel wat techniekers (M/V/X) om de huishoudelijke BWT-toestellen vakkundig in bedrijf te stellen bij de klant en vakkundig te onderhouden. Ben je klaar om een nieuwe uitdaging als waterbehandelings technicus aan te gaan? Ben je flexibel, autonoom, handig, betrouwbaar, leergierig, nauwgezet en stressbestendig? En ben je geïnteresseerd in een voltijds contract van onbepaalde duur binnen een sterk en snelgroeiend team zijn marktpositie nog verder wil uitbouwen met jou? En dat tegen een competitief salarispakket, een bedrijfswagen en aantrekkelijke extralegale voordelen? Neem dan contact op met Loubna Nahjari via Loubna.nahjari@bwt.be of telefonisch op 02 758 03 18.

DIRTMAG® PRO: dubbele magneet, dubbele efficiëntie

De DIRTMAG® kunststof vuilafscheider van Caleffi bestaat 10 jaar! Om dit te vieren komt Caleffi met een toevoeging op dit succesvolle assortiment vuilafscheiders: de DIRT MAG® PRO. Deze nieuwe vuilafscheider is nóg krachtiger en efficiënter, speciaal voor toepassing in installaties waar een grotere vervuiling aan de orde is. Uiterlijk verschilt de nieu we DIRTMAG® PRO niet erg veel met de bekende hardlo per DIRTMAG®, maar intern zijn er een paar verschillen. De DIRTMAG® PRO is namelijk voorzien van een nieuw innovatief intern element dat resulteert in een 30% hogere

by Techlink

• november 2021

efficiëntie t.o.v. de traditionele versie. Testing en onderzoek door Caleffi S.p.A. heeft uitgewezen dat de luchten vuilafscheiders van Caleffi tot 15% energie besparen in de totale installatie. www.caleffi.com

Het assortiment ProSerieswaterontharders is in ontwikkeling!

Compact, efficiënt en ontworpen om maximale bescherming te bieden tegen kalkaanslag, zijn ProSeries-ontharders nu uitgerust met een Smart Touch Controller, een touchscreen met nieuwe aanpasbare instellingen. Hierdoor is het programmeren van de machine eenvoudiger en biedt deze meer mogelijkheden voor aanpassingen. Bovendien kan er een zoutalarm worden toegevoegd aan de Smart Touch Controller voor on-time verwittiging van het zoutniveau! www.valeco.be

ETHERMA zorgt nu ook voor warm tapwater

In het jaar dat ETHERMA haar 40ste verjaardag viert is het productprogramma verbreed met duurzame warm tapwater voorzieningen. Als specialist in elektrische verwarming is de uitbreiding met een warmtepompboiler en doorstroom heaters een logische stap. Steeds meer worden all electric woningen verwarmd met infraroodpanelen. Een duurzame tapwater voorziening is hier onlosmakelijk mee verbonden. ETHERMA adviseert voor elke woning de meest geschikte combinatie en kan nu ook een belangrijk deel van de gewens te installaties leveren. Voor woningen waar de beschikbare ruimte beperkt is, zoals bijvoorbeeld appartementen, zijn de doorstroomheaters een zeer geschikte oplossing. Ze nemen weinig ruimte in en geven direct warm water wanneer dat nodig is. De doorstroomheaters zijn in verschillende vermo gens verkrijgbaar. Met de warmtepompboiler van ETHER MA wordt een zeer duurzame warmwater oplossing geïnstal leerd. Soms is deze oplossing ook noodzakelijk om binnen de EPB aan de gestelde normen te voldoen. De warmtepomp boiler is geschikt voor gezinnen tot 4 personen. De nieuwe productserie wordt door ETHERMA op de markt gebracht onder de serienaam AQUA. www.etherma.nl

PUBLIREPORTAGE

Het RainDrain gamma van hansgrohe zorgt voor een efficiënte installatie en nette afwerking in de badkamer, ongeacht de opstelling. De eenvoudige installatie laat zich voelen door de minimale diepte en de uiteenlopende lengtes waarin de douchegoten beschikbaar zijn.

uBox FLEXIBELE INSTALLATIE OP NUMMER ÉÉN

De RainDrain douchegoten zijn gemakkelijk in te werken en aan te passen aan de badkameropstelling van de klant, zowel in nieuwe als gerenoveerde gebouwen.

inbouwlichaam

• 1 inbouwlichaam Voor plaatsing tegen de wand of vrij in de ruimte én eenvoudig aan voor alle douchegoten te passen aan het niveau van de tegels rondom. Beschikbaar in zes lengtes, van 600 tot 1200 mm. Er zijn verschillende opties voor de •verkrijgbaar: 2 waterslothoogtes designafdekking chroom, geborsteld roestvrij staal, gelakt roestvrij staal en twee soorten glas. • Voorgemonteerd RAINDRAIN FLEX: volgens Voor plaatsing tegenafdichtingsvlies de wand of tussen twee wanden. Beschikbaar in vijf lengtes, van 700 tot 1200 mm en kan ter plaatste ingekort DIN 18534 worden. Ook hier zijn verschillende afwerkingen verkrijgbaar: chroom, roestvrij staal en vijf exclusieve FinishPlus-oppervlakken. • Bouwbeschermkap RAINDRAIN ROCK: Voor vrije plaatsing in de ruimte. Beschikbaar in zes lengtes, van 600 • 3 uitgangen tot 1200 mm en kan ter plaatse telkens 50 mm aan elke kant ingekort

• RAINDRAIN MATCH:

•

worden. Deze variant is speciaal ontworpen om te betegelen met natuursteen of tegels tot 40 mm dik.

• RAINDRAIN SPOT:

Voor plaatsing op plat vlak. Beschikbaar in geborsteld roestvrij staal (aan de achterzijde te betegelen) of gestructureerd roestvrij staal. Beschikbaar in afmetingen van 150 x 150 mm.

EÉN INBOUWLICHAAM VOOR ALLE DOUCHEGOTEN

Met de uBox universal heeft hansgrohe een inbouwlichaam voor alle douchegoten en inbouwsituaties in het assortiment. Hierdoor heeft de installateur een universeel model beschikbaar voor alle varianten van douchegoten. Ook hier is de flexibele installatie uitermate voordelig. De drie aansluitingen passen in bijna elke inbouwsituatie en de uBox is geschikt voor primaire en secundaire afvoeren. Het voorgemonteerde afdichtingsvlies zorgt voor een veilige afdichting van het geheel en voorkomt waterschade.

HOGE AFVOERCAPACITEIT VOOR DE XXL DOUCHE

Ook voor de inloopdouches in groot formaat heeft hansgrohe een handige oplossing. Voor een hoge afvoercapaciteit tot 60 l/min is bij het RainDrain-assortiment de innovatieve sifonoplossing Dryphon beschikbaar. De krachtige, mechanische reukafsluiting is inbegrepen in de afwerkingsset van de douchegoot en vervangt eventueel de meegeleverde sifon van de uBox universal. Deze laatste heeft een afvoercapaciteit tot 42 l/min.

Productnews

Kluwer aanwezig zijn. Zij presenteren een concreet stappen plan om uw digitale dromen waar te maken. Meer informatie en webinar bekijken? Surf naar wkbe.be/bouw

Warmtepompboilers van Atlantic zetten optimaal in op zelfopgewekte elektriciteit

Nu in Vlaanderen het systeem van de terugdraaiende teller is afgeschaft, hebben eigenaars van zonnepanelen er alle baat bij om zoveel mogelijk van de geproduceerde stroom te gebruiken op het moment dat die wordt opgewekt. Maar dat is niet zo makkelijk. En slimme technologieën die de elektri citeit tijdens periodes van piekproductie opslaan voor later verbruik, zoals een thuisbatterij, zijn duur. Als milieubewuste firma biedt Atlantic een andere uitstekende – en betaalbaar dere – oplossing aan: smart grid ready warmtepompboilers die fungeren als thermische batterij voor je zelfopgewekte zonnestroom. Je ontdekt er alles over op de nieuwe website www.vanZonneStroomnaarZonneWarmte.be die speciaal voor eigenaars van zonnepanelen werd geconcipieerd. De warmtepompboiler Atlantic Explorer V4, die zich kenmerkt door een ideale prijs-kwaliteitverhouding, en de warmte pompboiler Atlantic Calypso VM, de ideale oplossing voor kleine ruimtes, zijn smart grid ready en maken dus maximaal gebruik van de overschotten van groene stroom op het net. Bovendien kunnen ze makkelijk geworden aangestuurd vanop een smartphone of tablet.

Wolters Kluwer: gratis webinar voor bouwen installatiebedrijven i.s.m. Confederatie Bouw

U kent Wolters Kluwer onge twijfeld als ontwikkelaar van boekhoud- en beheersoftware, waaronder Adsolut: van offertes en planning tot facturatie en calculatie, inclusief mobiele apps voor medewerkers op werven. Maar wist u dat de softwareleverancier ook sterk inzet op advies rond bedrijfsbeheer en digitalisering? Hun laatste webinar, in samenwerking met Confederatie Bouw, springt in het oog voor onze sector: “Digitalisering: hoe begin ik eraan? - Stapsgewijs richting een efficiëntere administratie”. Een digi tale administratie en een geautomatiseerd procesbeheer: welke bouwfirma droomt er niet van? Om dit efficiënt en veilig te realiseren is een uitgekiend en stapsgewijs digitaliseringsplan noodzakelijk. Hoe u dat het beste aanpakt, leert u tijdens dit webinar, waarop ook enkele digitaliseringsexperts van Wolters

by Techlink

• november 2021

BLAUWE LIJN® CAPBs® datalogger

CAPBs® biedt een modulaire meetoplossing met twee typen handgrepen en een groot assortiment meetmodules voor talloze toepassingen. De CAPBs® device handgreep kan nu naast de gewenste meetmodule tevens van de IF20 logger interfacemodule worden voorzien. Hiermee verandert het meetinstrument in een datalogger met een geheugen voor 600.000 meetwaarden. De device handgreep biedt twee aansluitingen voor modules. Eén aan de onderzijde en één aan de bovenzijde. U kan zelf bepalen welke u gebruikt voor de meetmodule en welke voor de interfacemodule. Met de gratis EuroSoft live Windows software kan u de datalogger configureren. Hierbij stelt u bijvoorbeeld de loginterval in en de trigger waarbij het loggen moet starten en stoppen. Dit kunnen bepaalde tijdstippen zijn, maar ook het bereiken van vooraf gespecificeerde meetwaarden. Naast configuratie kan de software tevens worden toegepast voor analyse van het log bestand en het genereren van rapportage. Bij zeer langdurige metingen kan het toestel worden voorzien van netvoeding via de USB-C netadapter. Om diefstal van het instrument tijdens het dataloggen te voorkomen is een speciale muurbeugel met hangslot voor de CAPBs® device handgreep verkrijgbaar. www.euro-index.be

De Wilo-Isar MODH1: compacte en flexibele betrouwbaarheid voor commercieel gebruik

Als het op watervoorziening en drukverhoging in kleine commerci ële gebouwen zoals hotels aankomt, is operationele betrouwbaarheid es sentieel – hoe klein of groot de zaak ook is. Met de Wilo-Isar MODH1

Rookgasmeter + digitale attesten De Bluelyzer ST O2/CO2/CO met EuroSoft Attest zorgt voor een vlotte workflow bij de indienststelling en periodieke controle van cv-installaties en het opstellen, bewaren en delen van digitale verbrandingsattesten.

ACTIE: GRATIS EUROSOFT ATTEST BIJ EEN BLUELYZER ST* Bluelyzer ST O2/CO2/CO Registreert alle benodigde rookgasparameters Meet CO in de omgevingslucht SD geheugenfunctie en Bluetooth communicatie Nederlandstalige, menugestuurde bediening EuroSoft Attest app Conforme Attesten Automatische invoer van de meetwaarden Digitaal opslaan en verzenden Éénmalige aankoop, geen bijkomende kosten Gratis updates * Deze actie omvat een Bluelyzer ST O2/CO2/CO met EuroSoft Attest licentie. Incl. draagkoffer, 170 mm rookgassonde met condensafscheider en filters, acculader, omgevingstemperatuurvoeler, handleiding en fabrieksrapport. Prijs excl. BTW, incl. Recupel bijdrage. Actie geldig t/m 31-12-2021. Wijzigingen voorbehouden.

www.euro-index.be

Productnews

biedt Wilo de ideale oplossing voor deze toepassingen. ‘De Wilo-Isar MODH1 is een drukverhogingssysteem met horizontale meertrapspompen met vaste snelheid’, verklaart Ludivine Boucharin, productmanager van het in Dortmund gelegen technologiebedrijf en verantwoordelijke voor de ont wikkeling van de Isar MODH1. ‘Door een combinatie van drie uiterst betrouwbare Wilo-Medana CH1-L-pompen te gebruiken, kunnen we een maximale operationale betrouw baarheid behalen.’ De installatie van het systeem is ook heel eenvoudig: dankzij de compacte constructie, met een afstand van slechts 250 mm tussen de assen, is er voldoende ruimte voor de unit, zelfs als er weinig plaats is. Ook het onderhoud is nu praktischer dan ooit: de aansluitingen zijn niet vastge lijmd, wat vaak wel het geval is, en het bevestigingssysteem is zo eenvoudig mogelijk ontworpen. www.wilo.be

Hansgrohe stelt flexibel RainDrainassortiment voor op Install Day

Het nieuw assortiment biedt gemakkelijk te installeren oplossingen voor inloopdouches en zorgt voor een afge werkte look in de badkamer. De eenvoudige installatie laat zich voelen door de minimale diepte en de uiteenlopende lengtes waarin de douchegoten beschikbaar zijn. Voor de XXL douche is de innovatieve sifonoplossing Dryphon beschikbaar, met een hoge afvoercapaciteit tot wel 60l/min. Hansgrohe zet op Install Day (stand nr. 131) het volledige RainDrain-assortiment in de kijker. Met de uBox universal heeft hansgrohe een inbouwlichaam voor alle douchegoten en inbouwsituaties in het assortiment. Hierdoor heeft de installateur een universeel model beschikbaar voor alle vari anten van douchegoten. Ook hier is de flexibele installatie uitermate voordelig. De drie aansluitingen passen in bijna elke inbouwsituatie en de uBox is geschikt voor primaire en secundaire waterlediging. Het in de fabriek voorgemonteer de afdichtingsvlies zorgt voor een veilige afdichting van het geheel en voorkomt waterschade. www.hansgrohe.be

Totaal oplossingen bij Sortimo

Al 47 jaar is Sortimo marktleider in de bedrijfswagenin richtingen, de laatste jaren zijn hier een aantal producten en services bijgekomen om de klant een totaal oplossing te

by Techlink

• november 2021

kunnen bieden. Het ProClick gamma bestaat uit klikbare gereedschapstassen. Deze zijn ook vast te klikken in de bedrijfswageninrichtingen van Sortimo. Zo kunnen deze op voorhand in het atelier worden klaargemaakt en veilig wor den opgeborgen voor de rit naar de klant. De sContainer is een mobiele werfcontainer en past dankzij zijn basisafmetin gen van europallets in elke gestandaardiseerde transporten logistieke keten. Makkelijk verplaatsbaar met heftrucks of transpalet alsook met de kraan door de optionele hijsogen. Ideaal als u langere tijd op dezelfde werf moet werken en niet steeds met de bestelwagen ter plaatse moet rijden. Su perhandig op platte daken om alle materialen meteen bij de hand te hebben. Optioneel is de sContainer in te richten op maat en ook te beletteren met het logo van de klant. www.sortimo.be

Centrale afvoerbuis van Viega voor eenvoudigere montage

De Viega Tempoplex doucheafvoer wordt alom gewaardeerd om zijn hoge afvoer capaciteit en het fraaie design van de afdekkap. Een desig nupdate met verticale afvoer maakt het nu nog interessanter voor de installateur, waarbij de benodigde inbouwruimte aanzienlijk kleiner wordt. In combinatie met de gecentreerde afvoerbuis wordt het ook eenvou diger om een achterafmontage langs de onderkant uit te voeren. Regendouches en douches met een grote kop zijn bij consumenten en bouwheren erg in trek. De Tempoplex doucheafvoeren van Viega met hun hoge afvoercapaciteit zijn daarvoor ideaal geschikt. De nieuwste uitvoering met een centraal geplaatste verticale afvoer met een diameter van 90 mm heeft bijvoorbeeld een afvoercapaciteit van 0,62 l/s. Toch slaagde Viega erin de benodigde ruimte onder

Spaar je

RIJK 1

REGISTREER

ONTVANG

SPAAR

DUBBELE PUNTEN* & talloze andere voordelen!

voor prachtige COOLBLUE geschenken

Scan QR of bezoek wiloxperts.be

* in oktober en november 2021 Surf naar www.wiloxperts.be voor de deelnemende producten

Productnews

de douchebak verder te reduceren. De opbouwhoogte van de afvoereenheid bedraagt nu slechts 80 mm, en in totaal slechts 137 mm inclusief de buisaansluiting. Dit betekent onder meer dat de hertekende Tempoplex-afvoer het achter af inbouwen van prefab badkamers makkelijker maakt. Dit is mede te danken aan de centrische aansluiting, waardoor je niet langer de afvoerleiding moet verleggen. De verticale Tempoplex is geschikt voor aansluiting van zowel DN 40 als DN 50. Dat vereenvoudigt bovendien het voorraadbeheer, en de installateur heeft altijd een passende afvoer bij de hand. www.viega.be

over hun projecten voor 2022 en hun oplossingen voor onder andere scholen en werkplekken. U vindt hen terug in tent 1 op stand 155. www.ventilairgroup.be

Viessmann en Ultrium Development lanceren grootste BEN-project van de Kempen

Sano elektrische trappenklimmers, work smarter, not harder

Zware lasten zijn moeilijke lasten. Zeker als ze op of van de trap moeten. Dergelijke transporten zijn zeer belastend voor de rug en gewrichten en hebben een hoog risico op onge vallen. Vaak zijn er meerdere personen nodig om het werk gedaan te krijgen. Om hiervoor een oplossing te bieden zijn wij van start gegaan met de verdeling van elektrische trappenklimmers: veilig, ergonomisch en snel! De Lift kar HD is een investering die zichzelf terugbetaald. Waar vroeger meerdere personen nodig waren, kan het nu alleen. Zonder grote inspanning, veilig en veel vlugger. De Liftkar HD is voorzien van een uniek, automatisch remsysteem en is verkrijgbaar in 2 uitvoeringen en u heeft keuze uit 2 verschillende motorvermogens, tot 360 kg. www.averohandling.be

Ventilair Group stelt noviteiten voor op Install Day

Dé vakbeurs voor professionals uit de installatiesector is al sinds een aantal jaren Install Day. Ventilair Group is dan ook opnieuw bijzonder trots hier deel van uit te maken. Dit jaar stellen zij maar liefst 4 noviteiten (Komfovent Domekt R, Vent-Axia Multihome, Vent-Axia Svara en Uniflexplus+ 69) voor op hun stand. Daarnaast vertellen zij u ook graag

by Techlink

• november 2021

Ultrium Development zal op de site van een voormali ge school in het centrum van Arendonk het woonerf De Maeskens optrekken, met maar liefst 110 wooneenheden, evenals een openbaar park. De appartementen en penthou ses zijn bijna-energieneutraal en hebben een E-peil van 20. De Maeskens is daarmee een van de eerste projecten in zijn grootteorde met dat energielabel. Voor duurzame verwar ming en warm water in de wooneenheden sloot Ultrium Development een partnerschap met Viessmann – een overeenkomst die het begin betekent van een meerjarige samenwerking. Doorslaggevende factoren in de keuze voor de warmtepompen van Viessmann waren de fluisterstille werking van de units, de comfortabele warmwaterproductie en de duurzame filosofie van het bedrijf. ‘Zowel bewoners als installateurs kunnen via een app de toestellen beheren en monitoren. In geval van storing volgt automatisch een no tificatie. Technici zien meteen wat het probleem is en welke wisselstukken ze nodig hebben. Zo sparen ze verplaatsingen en kilometers in de wagen uit. De warmtepompen zijn ook klaar om te communiceren met de smart grid’, aldus Geert Standaert, Regional Sales Director bij Viessmann. www.viessmann.be

Ventilatie

Ultra compacte en uiterst modulaire luchtverdeelkast voor de aansluiting van verschillende soorten ventilatiekanalen o.a. rond en ovalduct.

Adapter ovalduct M naar 3 x ø 63, 2 x ø 75 of 2 x ø 90

BEGE_Connect 3 x Ø 63

BEGE_Connect 2 x Ø 75

BEGE_Connect 2 x Ø 90

BEGETUBE N.V.

Kontichsesteenweg 53 - 55 B-2630 Aartselaar t + 32 3 870 71 40 f + 32 3 877 55 75

www.begetube.com november 2021 •

by Techlink

Vervang je oude gasketel & bespaar €500 +20 jaar

gas.be/positieveenergie