Vakblad voor voor aannemers van plafonneer-, cement-, staff- en ornamentwerk, droge bepleistering, dekvloeren, voegwerk en gevelreiniging Uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X
info
NaVAP
APRIL 2017 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD
#47
wand • plafond • gevel • dekvloer
Holy Food Market Restauratie van de Baudelokapel
Veilig werken op hoogte
Hydraulische kalkmortel: traditioneel, maar toch modern
TECHPLUS, voor vederlichte verwerking.
Met de natuurlijke bouwpleister TECHPLUS bereik je uitzonderlijk vlot een egaal oppervlak. TECHPLUS is uiterst licht verwerkbaar en blijft lang romig voor een gladde afwerking tot in het kleinste detail. Maak snel kennis met dit unieke product en krijg met minder inspanning meer werk gedaan. Nieuwsgierig? Vraag uw demo aan via: demo@siniat.be
www.siniat.be
INHOUD
12
16 l
10
68-75°
Hydraulische kalkmortel
Holy Food Market
Buijs afbouw & pleisterwerken restaureerde een koetshuis in Waregem met behulp van deze traditionele methode.
Het verhaal achter de complexe restauratie van de Gentse Baudelokapel.
5
14
Voorwoord
WTCB
Door Stéphan Jamar
Microscheurvorming door krimp in voegmortels
6
Opleidingskalender
Leden weten het beter!
20
7
De arbeidsinspectie controleert dit jaar op het correct gebruik van ladders en gevelsteigers.
ADVERTENTIEREGISTER
18
Prikbord
Veilig werken op hoogte l/4
Capatect........................................................ 21 Knauf............................................................. 4 Flex ............................................................... 9 Gyproc............................................................ 23 Luc De Vos...................................................... 11 Siniat............................................................. 2 Willco Products.............................................. 24
Agenda
Bouwforum De (digitale) toekomst van de bouw
GP van de afwerking
22
8
Technologie
Sectornieuws
De visie van Pierre-André de Chalendar
9
Batibouw Geen evenaring van recordeditie
BESTUURSCOMITE NaVAP Voorzitter Past voorzitter Waalse ondervoorzitter Vlaamse ondervoorzitter Secretaris Penningmeester
JAMAR Stéphan DEMUYNCK Jean-Pierre MOSTENNE Gérard VERMEULEN Vivianne HENDRIKS Henri VROMANT Nico
Honorair voorzitter Verslaggever Verslaggever Verslaggever
AERTS Jozef ARMAND Franz RAPAILLE Roger TREFOIS Joseph SCHOOF Freddy SEGHERS René info NaVAP • oktober 2016
3
ALLES-IN-ÉÉN PLEISTERSYSTEEM VOOR CELLENBETONBLOKKEN
+ + + +
Een uniek systeem voor het afwerken van een gevel uit cellenbetonblokken met een lage densiteit Verdeeld zich gemakkelijk Kan zowel machinaal als manueel verwerkt worden Beloond met het Ytong Approved label
KNAUF.BE/NL/MIXEMAIR-QR
Knauf België Rue du Parc Industriel, 1 B-4480 Engis
Tel: +32 (0)4 273 83 11 info@knauf.be www.knauf.be
Werk aan de winkel!
EDITO
Beste lezer, Uit verschillende statistieken blijkt dat 2016 een recordjaar was voor de Belgische vastgoedmarkt. Als gevolg van de verstrenging van de EPB-eisen kende het aantal nieuwbouwwoningen in 2016 een ongekende piek. Dit jaar zal het aantal nieuwbouwprojecten minder snel stijgen, maar dat betekent niet dat we zonder werk zullen zitten. 2016 was immers ook op een ander vlak een absoluut recordjaar. Nog nooit werden er zoveel vastgoedtransacties afgesloten als in het voorbije jaar. Er werden maar liefst 8 procent meer huizen, appartement en bouwgronden verkocht dan het jaar ervoor. Voor ons is dit uitstekend nieuws. Veel kopers willen hun net gekochte huis of appartement immers een opfrisbeurt geven. En daar kunnen wij een belangrijke rol spelen! In 2017 zal er dus meer dan voldoende werk zijn voor ieder van ons. Want ondanks alle onheilstijdingen over CODT/Betonstop, wordt iedere Belg nog steeds geboren met een baksteen in de maag.
Stéphan Jamar
Voorzitter Confederatie Bouw - NaVAP
Info NAVAP wordt gesponsord door volgende bedrijven :
COLOFON Koninklijk Nationaal Verbond Aannemers van plafonneer-, cement-, staff- en ornamentwerk, droge bepleistering, dekvloeren, voegwerk en gevelreiniging vzw
Verantwoordelijke Uitgever
Redactie
Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be
Bram Schittecatte Tel.: 02/545 59 47 - Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@confederatiebouw.be
Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Tel.: 02/545 57 10 - Fax: 02/545 58 59 e-mail: plafonneerders@confederatiebouw.be www.navap-unep.be
Advertentieverantwoordelijke
Vormgeving
Texte français sur demande
Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be
Administratie: Greta Horlait greta.horlait@confederatiebouw.be
Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@confederatiebouw.be
Drukwerk Graphius, Oostakker
Prikbord
Ontdek de voordelen op confederatiebouw.be
Leden van de Confederatie Bouw weten het beter! De laatste weken passeerde er weer heel wat bouwnieuws de revue. Leden van de Confederatie Bouw zitten op de eerste rij, want zij kregen alle veranderingen of nieuwigheden in hun brievenbus of mailbox.
Werfdiefstallen: wees voorbereid Diefstallen op bouwwerven blijven een echte plaag. Als aannemer kan je dus maar beter voorbereid zijn om de inbrekers geen kans te geven. Op het ledengedeelte van de website van de Confederatie Bouw vind een gratis brochure vol praktische tips om werfdiefstallen te voorkomen: “Preventie van diefstal op de bouwplaats”. www.confederatiebouw.be
Administratieve vereenvoudiging voor kwartaalaangevers In principe moet men de btw-aangifte tegen de 20e van elke maand indienen, maar het is soms toegestaan om slechts één keer per kwartaal een aangifte te doen. Een van de voorwaarden is dat de jaaromzet van de btw-plichtige niet boven 2.500.000 euro mag liggen (250.000 in sommige fraudegevoelige sectoren). Wie in het verleden gebruik maakte van dit systeem, moest ten laatste op de 20e van de tweede en de derde maand een voorschot betalen op de btw. De minister van financiën heeft recent beslist dat de kwartaalaangevers voortaan geen btw-voorschotten meer moeten betalen. Deze maatregel trad op 1 april 2017 in werking. De kwartaalaangevers zijn vanaf dit jaar echter wel verplicht om
6
info NaVAP • april 2017
een decembervoorschot te betalen, ten laatste op 20 december. Meer info in het artikel “Kwartaalvoorschotten btw niet meer nodig” in het ledenblad Bouwbedrijf van maart 2017.
Doelgroepvermindering voor eerste aanwervingen in 2017 Er komt meer doelgroepvermindering voor de eerste aanwervingen die ten vroegste vanaf 1 januari 2017 plaatsvinden. Het bedrag van de trimestriële vermindering zal worden verhoogd vanaf de aanwerving van een 3de werknemer. Ook het aantal kwartalen dat de vermindering wordt toegekend, zal worden uitgebreid. Het koninklijk besluit dat deze maatregel uitvoert, zou binnenkort in het Staatsblad moeten verschijnen. Meer info in BouwFlash, de dagelijkse nieuwsbrief voor de leden van de Confederatie Bouw
WIL U MEER WETEN? Leden van de Confederatie Bouw hebben een stapje voor. Zij zijn als eerste op de hoogte van de laatste veranderingen en nieuwigheden in de bouwsector. Dat gebeurt via de website, een maandblad en een dagelijkse nieuwsbrief. Alle bovenstaande onderwerpen kwamen hierin ruimschoots aan bod. Wil u dat ook? Neem dan contact op met uw lokale Confederatie Bouw: ∙ confederatiebouw.be/ oostvlaanderen ∙ confederatiebouw.be/ westvlaanderen ∙ confederatiebouw.be/ antwerpen ∙ confederatiebouw.be/ limburg ∙ confederatiebouw.be/ brusselvlaamsbrabant
Bouwforum
De (digitale) toekomst van de bouw Batibouw, Belgiës grootste bouw- renovatie en woonbeurs, ging ook dit jaar van start met het BouwForum. Op dat evenement, dat georganiseerd werd door de Confederatie Bouw, kwamen experts uit verschillende domeinen toelichting geven bij de digitalisering van het bouwproces. ‘Spreek digitaal!’ Met die slogan vestigde de Confederatie Bouw de aanwezige aannemers, architecten en andere geïnteresseerden op de ongekende mogelijkheden die de digitalisering van het bouwproces te bieden heeft. Een duizendtal toehoorders kreeg er te horen dat de digitalisering veel meer omvat dan enkel Building Information Modeling. BIM heeft reeds bewezen dat het een echte verbetering kan betekenen voor het ontwerp- en bouwproces van gebouwen. Maar de digitalisering is meer dan enkel BIM. Denk maar aan het gebruik van robots, computergestuurde machines, 3D-printing en -scanning of drones. Ook die technieken zijn geen toekomstmuziek meer en worden vandaag al op heel wat werven ingezet.
Iedereen digitaal
merkt ons leven binnengeslopen. Bijna alle aannemers gebruiken een smartphone waarmee ze ook van op de werf klanten kunnen contacteren. Belangrijke documenten worden bewaard via cl-
oudopslag, zodat ze altijd en overal bereikbaar zijn. In de komende jaren zullen de toestellen die we gebruiken ook steeds vaker aan het internet gekoppeld worden, zodat ze vanop afstand kunnen bediend worden, of waardoor ze op eigen houtje een leverancier kunnen contacteren wanneer hun grondstoffen bijna op zijn,…
De digitalisering is reeds een feit en zal zich de komende jaren alleen maar verder zetten. De Confederatie Bouw en het WTCB zullen daarom de komende maanden en jaren verschillende projecten opzetten om de leden-aannemers bij te staan bij dit digitaliseringsproces.
Zonder dat we het beseffen is de digitalisering onge-
info NaVAP • april 2017
7
Technologie
“Industrie en overheid moeten samen inzetten op energiezuinige woningen” Naar aanleiding van Batibouw was Pierre-André de Chalendar, gedelegeerd bestuurder van bouwproductenfabrikant Saint-Gobain in ons land. Hij liet zijn licht schijnen over de toekomst van de bouwsector en de toenemende vraag naar energiezuinige bouwtechnieken: “Industrie en overheden moeten hierin elkaar vinden”. Pierre-André de Chalendar staat aan het hoofd van Saint-Gobain, een Franse multinational die onder andere de merken Weber (cement en primers voor dekvloeren) en Gyroc op de markt brengt. De Chalendar loofde de premiestelsels van het Brusselse, Waalse en Vlaamse gewest. “We weten dat de gebouwen in Europa ongeveer 40% van al onze energie opslorpen, terwijl we tegenwoordig de kennis hebben om
helemaal energie-neutraal te kunnen bouwen. Dat moet beter! De overheden en de industrieën moeten samen aan de kar trekken om te zorgen voor meer energiezuinige woningen. Wij, de industrieën, moeten degelijke en betaalbare isolerende materialen op de markt brengen. De overheden moeten door middel van belastingverlagingen of premies de burgers aanmoedigen om voor energiezuinige oplossingen te kiezen”.
BIM is in Nieuwe digitale technologieën waren een van de drukst besproken onderwerpen op Batibouw. Ook Pierre-André de Chalendar ziet een belangrijke toekomst weggelegd voor digitale toepassingen in de bouw: “Ik ben ervan overtuigd dat we over 5 à 10 jaar alle gebouwen via BIM-technieken zullen ontwerpen. Wij gaan met Saint-Gobain een digitale ‘bibliotheek’ ontwikkelen van al onze bouwmaterialen, zodat de architecten die in hun BIM-programma’s kunnen gebruiken. Dat wordt een hele klus, want de bouwsector kent grote regionale verschillen. De baksteen die ik hier overal in België zie, die kennen wij in Frankrijk niet. BIM-toepassingen zullen overal in Europa de toekomst vormen van de bouwsector, maar ook in de BIM-modellen zullen we regionale verschillen overal terugzien”.
Ook de digitale revolutie zal regionale verschillen kennen
8
info NaVAP • april 2017
Batibouw
Geen evenaring van recordeditie
De nieuwe FLEX Okapi. De perfecte tussenmaat Ultiem gebruikscomfort, verrassend veel toepassingsmogelijkheden en een betrouwbare kwaliteit: Made in Germany. De FLEX Okapi is de perfecte aanvulling op ons Giraffe assortiment.
De 58e editie van Batibouw werd op 26 februari afgesloten met 297.000 bezoekers. Dat zijn er 5.000 minder dan de recordeditie van vorig jaar. Niet onlogisch, want dit jaar was er een nocturne minder en een weekend van de beurs viel in de krokusvakantie.
rond keuken- en badkamerinnovaties erg populair. Batibouw 2018 vindt plaats van 22 februari tot en met 4 maart in Brussels Expo.
In vergelijking met 2016 waren er dit jaar 80 exposanten meer, wat het totaal op 1.000 brengt. Het was de eerste keer dat Batibouw alle paleizen van Brussels Expo bezette.
De 58e editie van Batibouw werd op 26 februari afgesloten met 297.000 bezoekers. Dat zijn er 5.000 minder dan de recordeditie van vorig jaar. Niet onlogisch, want dit jaar was er een nocturne minder en een weekend van de beurs viel in de krokusvakantie.
Er ging dit jaar heel wat aandacht naar renovatie en connectiviteit, twee tendensen waar duidelijk heel veel vraag naar is bij de consument. Traditioneel waren ook de stands
In vergelijking met 2016 waren er dit jaar 80 exposanten meer, wat het totaal op 1.000 brengt. Het was de eerste keer dat Batibouw alle paleizen van Brussels Expo bezette.
FLEX POWER TOOLS BVBA Industriezone Wolfstee Toekomstlaan 4 – 3 2200 Herentals info@flex-tools.be www.flex-tools.be
info NaVAP • april 2017
9
Pleisterwerk
Hydraulische kalkmortel:
een traditionele methode die nog steeds modern blijft In de tweede helft van de vorige eeuw heeft cement kalk verdrongen als het populairste bindmiddel voor bepleisteringswerken. Toch heeft kalk ook heel wat voordelen. Kalkmortels hebben namelijk andere eigenschappen dan cement, en die kunnen nuttig blijken. Bij restauraties, maar zeker ook bij nieuwbouw!
Restauratie Voor een restauratieproject uit 2015 gebruikte de firma Buijs afbouw & pleisterwerken hydraulische kalk van PEC International, een fabrikant uit Sint-Niklaas. Johnny Smet legt uit: “Het ging om de restauratie het koetshuis in het park Baron Casier in Waregem, een beschermd gebouw. In dit geval konden we onze materialen dus niet zomaar kiezen. In overleg met de architecten en de dienst Monumentenzorg hebben we besloten om het gebouw zowel langs de binnen- als langs de buitenzijde af te werken met hydraulische kalk. Dat is een plastisch materiaal, dat taai genoeg is, zonder dat het de originele onderlaag aantast, wat met cement wel het geval zou kunnen zijn. Wij gebruikten kalk van PEC International: een kant- en klare kalkmortel die geleverd wordt in zakken. We moeten het product op de werf enkel nog mixen met water”.
Verloop van de werken Omdat het koetshuis meer dan twintig jaar had leeggestaan, bevond het gebouw zich in een erbarmelijke staat. “We hebben eerst alles afgebroken, tot we terug konden beginnen werken op een draagkrachtige ondergrond. Langs de buitengevels is bijkomend nog een extractie van de zouten gebeurd op de baksteen. Deden we dit niet, dan liepen we het risico dat de aanwezige zouten meteen het nieuwe pleisterwerk zouden kunnen aantasten. Onze mensen hebben vervolgens alles opnieuw overpleisterd. Voor de grondlaag
10
info NaVAP • april 2017
hebben we de kalkmortel machinaal gespoten. De afwerkingslagen hebben we manueel aangebracht.”. Op de binnenmuren van het gebouw – waar nu een kunstgalerij is ondergebracht- is bovenop de bepleistering geen extra decoratie meer aangebracht. De buitengevels zijn overschilderd met een speciale hydraulische kalkverf. “Aan de buitenzijde hebben we trouwens ook de ornamenten en het lijstwerk hersteld. Ook daarvoor hebben we uitsluitend kalk gebruikt. Verder hebben we op de buitengevels nog plinten aangebracht in een terrasmortel op basis van vulkaanas. Het hele project is dus uitgevoerd met oude technieken, maar die moeten op geen enkel punt onderdoen voor de moderne alternatieven”, aldus Johnny Smet.
“Werken met hydraulische kalk vergt wel een andere aanpak dan werken met gipspleister of cement. Het grootste verschil zit in de droogtijden. Een laag hydraulische kalkmortel van 10 millimeter moet steeds 7 à 8 dagen uitdrogen alvorens je een volgende laag kan aanbrengen. Doe je dit niet, dan kunnen er webvormige barsten ontstaan in het pleisterwerk. En dat willen we natuurlijk vermijden. Aangezien er steeds een drietal lagen nodig zijn, moet je de droogtijden dus voor de start van de werken incalculeren”.
Ook geschikt voor nieuwbouw Omdat hydraulische kalk geen cement bevat, is het uitstekend geschikt voor de restauratie van oude gebouwen, maar het product leent zich ook perfect voor nieuwbouwprojecten. De langzame uitharding van kalkmortels laat toe om het ‘zetten’ van het gebouw op te vangen. De plastische vervorming van de metselmortel zorgt ervoor er geen scheuren ontstaan. De verschillende lagen kalkmortel creëren samen een thermisch en akoestisch isolerend en dampopen systeem met uitstekende vochtwerende dampdoorlaatbaarheid. En dat verklaart dan weer het aangenamere leef- en woonklimaat in vergelijking met cementbepleistering . Het gebruik van kalkpleister past bovendien in de hedendaagse tendens om terug te grijpen naar traditionele bouwtechnieken. Dat het ook nog eens een milieuvriendelijke techniek gaat, is een bijkomende bonus.
PROTECTIE KARTON - slijtvast - schilfert niet af - waterdichte PE-coating aan beide zijden
Engerstraat 76A, B-3071 Erps-Kwerps t: 0032 (0)2-759 55 61 f: 0032 (0)2-759 35 10
mail@lucdevos.be www.lucdevos.be
LUC DE VOS
LUC DE VOS AF BO UWS PE CIALITE ITE N F INITIO N D’INTÉ R IE UR
PARTNER IN PROTECTION constante Kwaliteit | Kwantiteit | Prijs | Service LUC DE VOS AFBOUWSPECIALITEITEN • FINITION D’INTÉRIEUR
BUIJS AFBOUW & PLEISTERWERKEN Al meer dan 40 jaar is Buijs afbouw & pleisterwerken gekend voor het afleveren van kwalitatieve binnen & buitenpleisterwerken, gipskartonwerken & schilderwerken. Maar Buijs afbouw & pleisterwerken staat momenteel voor heel wat meer. Met de nieuwe zaakvoerders sinds oktober 2016, mr. Geert Van Drom & Van de Walle Steven, is er een nieuwe impuls gekomen, waarbij het gamma aan diensten aanzienlijk werd uitgebreid. Vloerwerken, valse plafons, gevelrenovatie, interieur renovatie zitten momenteel, met succes, ook in het pakket. Zodoende ook de lichte naamsverandering, waarbij ‘afbouw’ wat meer in de verf gezet wordt. En dit nog steeds met dezelfde visie, waarbij de klant centraal staat, met veel aandacht voor een correcte afwerking.
info NaVAP • april 2017
11
Restauratie
Van bouwval tot foodie-hotspot: het verhaal achter de Holy Food Market
Eind februari opende in Gent de Holy Food Market. Een oude kapel die omgetoverd werd tot een overdekte markt met een vijftiental hippe voedingsstandjes. Het bleek een instant succes. Al van dag één zat de kapel afgeladen vol enthousiaste foodies. Aan het succes ging echter een opmerkelijk renovatieproject vooraf.
Bart Lejeune van Barcoven is de aannemer die het project in goede banen leidde. “In totaal ben ik hier drie jaar en twee maanden mee bezig geweest. Het was dan ook geen gewone renovatie”, aldus de Zingemse vakman. “Hoewel de Baudelokapel dateert uit de 17e eeuw, wordt het gebouw al decennialang niet meer gebruikt voor religieuze doeleinden. In de tweede helft van de twintigste eeuw werd een gedeelte van de nabijgelegen bibliotheek ondergebracht in de kapel, later werden er zelfs fuiven georganiseerd tijdens de Gentse Feesten”.
Bouwval Rond de eeuwwisseling bevond de kapel zich echter in een erbarmelijke staat.
12
info NaVAP • april 2017
“Omdat het torentje bovenop de kerk aan renovatie toe was, besloot men om de volledige toren met behulp van een helikopter van het gebouw te halen en na een restauratie terug te plaatsen. En daarbij liep het fout”. Het gerestaureerde torentje was namelijk te zwaar voor de dakconstructie. Door het gewicht begon de volledige dakconstructie te drukken op de Gotische bogen van het plafond, die niet ontworpen waren om zo’n grote druk te weerstaan. Als gevolg van de té grote druk zakten de bogen in, waardoor ze op hun beurt de zijgevels van het gebouw uit elkaar duwden. De volledige dakstructuur begon langzaam naar beneden te zakken en het gebouw dreigde open te splijten, waardoor het dak zou instorten”.
Toen de stabiliteitsproblemen aan het licht kwam, grepen de stadsdiensten meteen in. Ze installeerden in de kapel een stelling die de dakstructuur ondersteunde. Het dak kon daardoor niet verder inzakken, maar dat was uiteraard slechts een noodoplossing. In totaal is de kapel 12 jaar in die staat blijven staan.
De spelregels Begin 2014 werd Bart Lejeune aangesteld om het gebouw te renoveren. “We wisten dat dit geen eenvoudige klus zou worden. Verschillende andere aannemers hadden bedankt voor deze opdracht, omdat het zo complex was. Niet alleen was er het vraagstuk hoe we de structuur van het gebouw kon-
den herstellen. Het ging bovendien ook om een beschermd gebouw. Er golden dus erg strenge voorschriften. Zo wilde de dienst Monumentenzorg dat we zo weinig mogelijk metaal en kunststof gebruikten en zo veel mogelijk hout en natuursteen. Ook evidente zaken als het boren van gaten in muren, waren verboden”. Iedere stap die Lejeune zette, werd vooraf doorgepraat met de architect en de stabiliteitsingenieur. Fabrikant Resiplast adviseerde de vakmannen bij het gebruik van de bouwproducten en de meest geschikte technieken. “We zijn begonnen met de balken die de dakstructuur ondersteunen, schoon te maken. Die waren bedolven onder dikke lagen uitwerpselen van duiven. Ook de rest van de zoldering lag vol met uitwerpselen. We hebben maar liefst 11 ton duivenmest weggeschraapt. Toen dat achter de rug was, bleek dat heel wat balken aan de uiteinden ernstig aangetast waren door het ammoniak in de uitwerpselen”. De aangetaste uiteinden van de balken werden verwijderd en het houtwerk
werd vervolgens via u-profielen in metaal terug bevestigd. “Hierbij heb ik veel steun gehad van Koen De Waele van DVK, een bevriende vakman, met wie ik continu ideeën uitwisselde. Door de balken te laten rusten in de metalen profielen, kwam het gewicht van het dak en de toren opnieuw op de dragende zijgevels terecht, en niet langer op de bogen van het plafond. Daarmee was één probleem van de baan. Maar door het inzakken van het gebouw was ook de natuursteen van het plafond van de middenbeuk losgekomen. We hebben die plafondsteen eerst vastgelijmd, en vervolgens met inox staven vastgezet in het plafond. Bovenop het plafond hebben we twee 7 cm dikke lagen epoxymortel gestort. Epoxymortel is vele malen lichter dan beton, maar heeft toch dezelfde sterkte. We hebben de epoxymortel bovendien verstevigd met koolstof pennen. Een beetje zoals de ijzers in gewapend beton. Met die platen in epoxymortel hebben we zes verstevigende balken gecreëerd, die doorlopen over de hele breedte van het gebouw en rusten op de dragende
wanden. Op die manier verspreidden we de druk van de dakconstructie naar de zijkanten van het gebouw. Het gevolg was dat de constructie opnieuw stabiel werd en niet langer dreigde te bezwijken onder haar eigen gewicht”.
Splijten stoppen Terwijl deze werken plaatsvonden, stonden in de kapel nog steeds de stellingen die moesten voorkomen dat de zijgevels verder openspleten onder het gewicht van het dak. “Door meer dan 11 ton overbodig gewicht te verwijderen, de houten draagbalken te verstevigen en het gewicht van het plafond te verspreiden naar de dragende wanden, wisten de stabiliteit van het gebouw te verzekeren. Als laatste stap hebben we overal in de kapel inox staven aangebracht tussen de zijgevels. We hebben die staven chemisch verankerd. Gaten boren in de zijgevels mocht immers niet. De staven moeten de gevels samen houden en voorkomen dat het gebouw verder open splijt. En dat blijkt te werken”.
Overleg “Cruciaal in dit project was het continu overleg met de architect, de ingenieur en de dienst Monumentenzorg. Elke oplossing die we bedachten, had niemand van ons ooit eerder uitgeprobeerd. Ik heb iedere stap steeds grondig doorgepraat met de andere partijen. Pas als ik hun goedkeuring had, zijn we aan de slag gegaan. Ook aan de mensen van Resiplast heb ik enorm veel gehad. Ik heb producten en technieken ontdekt waar ik nog nooit van gehoord had. De afgelopen drie jaar waren ontzettend leerrijk voor mij. Ik heb heel wat opgestoken over dergelijke ingewikkelde renovaties. En ik wil graag op die ingeslagen weg verder gaan. Uitdagende renovaties, waar andere aannemers zich liefst zo ver mogelijk van afhouden, daar kick ik op. Ik hoop dat ik in de nabije toekomst nog veel van dit soort complexe klussen kan doen”. info NaVAP • april 2017
13
WTCB
Microscheurvorming door krimp in voegmortels Dit artikel gaat dieper in op de zeer fijne, veelal nauwelijks met het blote oog waarneembare scheurtjes die optreden ter hoogte van de mortelvoegen en te wijten zijn aan de onvermijdelijke krimp van de mortel. Deze scheurtjes hebben voornamelijk een impact op het uitzicht van de betegeling. Hoewel deze krimp onvermijdelijk is bij cementgebonden samenstellingen, kunnen er een aantal aanbevelingen geformuleerd worden om de omvang van het fenomeen te beperken.
1. Eigenschappen van de krimpscheurtjes De term ‘microscheur’ verwijst naar een zeer fijn scheurtje dat nauwelijks met het blote oog waarneembaar is, maar dat sterker in het oog kan springen in aanwezigheid van restvocht. De krimpscheurtjes treden loodrecht op de voegrichting op en zijn enkele centimeters van elkaar verwijderd (zie afbeeldingen 1 en 2). Ze mogen niet verward worden met de scheuren die ontstaan door mechanische belastingen, zoals de bewegingen van de ondergrond of de hygrothermische uitzettingen. Dit zijn veelvoorkomende verschijnselen die veelal aanleiding geven tot duidelijk zichtbare en brede scheuren die zich over verschillende elementen uitstrekken (zie afbeelding 3) (*).
2. Het krimpverschijnsel De voegproducten - zowel de gebruiksklare als de in situ gedoseerde mortels (traditionele plaatsing) - bestaan doorgaans uit cement, zand en water en hebben als oogmerk om de openingen tussen de tegels te dichten. Elk cementgebonden product is in zekere mate onderhevig aan krimp en dit, vanaf de aanmaak van het product tot enkele maanden, of zelfs jaren, na de uitvoering ervan. Hierbij onderscheiden we twee belangrijke fasen: • de plastische krimp die zich tijdens de eerste uren na de uitvoering voordoet en die veroorzaakt wordt door de verdamping van een gedeelte van het aanmaakwater • de hydraulische krimp, die later optreedt en die te wijten is aan de verdamping van de waterfractie die niet gebruikt werd voor de hydratatie van het cement.
1 en 2 | Krimpscheurtjes in de voeg van een betegeling en een metselwerk
Gelet op hun geringe dikte en hun bijzondere gevoeligheid voor een snelle droging, vooral in zomeromstandigheden (zon en wind), kunnen de voegmortels een aanzienlijke plastische krimp ondergaan. Indien we, bij wijze van voorbeeld, een vloer bestaande uit standaardtegels met een zijde van 40 cm beschouwen, kunnen we - rekening houdend met het feit dat de vrije krimp van de voegmortel maximaal 2 mm/m bedraagt (in de norm NBN EN 13888 vermelde waarde voor cementgebonden mortels) - stellen dat de totale krimp van de voeg bij een vrije vervorming kan oplopen tot 0,8 mm (0,4 m x 2 mm/m). In de veronderstelling dat de gemiddelde afstand tussen deze microscheuren begrepen is tussen 2 en 5 cm, voor zover de spanningen gelijkmatig verdeeld zijn, kunnen we afleiden dat de gemiddelde breedte van deze scheurtjes schommelt tussen 0,04 en 0,1 mm. 3 | Scheuren door hygrothermische uitzettingen en/of bewegingen van de ondergrond
(*) De scheuren die te wijten zijn aan mechanische belastingen kwamen reeds in verschillende WTCB-publicaties aan bod (zoals in de WTCB-Dossiers 2013/2.10).
14
info NaVAP • april 2017
Gebruikelijke voegsamenstellingen afhankelijk van hun breedte
Breedte [mm]
Samenstelling
Toepassing
l < 1,5
Zuivere cementspecie
Binnen
1,5 ≤ l < 2
3 delen cement voor 1 deel fijn zand (bv. 0-1 mm)
Voornamelijk binnen
2≤l<5
1 deel cement voor 1 deel fijn zand (bv. 0-1 mm)
5≤l<7
1 deel cement voor 2 delen middelgrof zand (bv. 0-2 mm)
7 ≤ l < 12
1 deel cement voor 3 delen middelgrof zand (bv. 0-2 mm)
3. Factoren die de krimp kunnen beïnvloeden 3.1. Het voegtype De keuze en de breedte van de voegen zijn vooral afhankelijk van de dimensionale toleranties en de uitvoering van de tegels. Dit is dan ook de reden waarom de nominale voegbreedte nooit kleiner mag zijn dan het dubbel van de dimensionale tolerantie van de tegels. Verder dient men dunne voegen te vermijden in buitentoepassingen. Deze zouden niet kleiner mogen zijn dan 5 mm. 3.2. De samenstelling De samenstelling van de afwerkingsvoegen voor in situ gedoseerde mortels hangt af van hun breedte en moet doorgaans in overeenstemming zijn met de bovenstaande tabel. We willen er eveneens op wijzen dat de productnorm NBN EN 13888 de eigenschappen en prestaties van de fabrieksmatig vervaardigde cement(CG1) of harsgebonden (RG) voegproducten vastlegt (zie de WTCB-Dossiers 2008/3.7). 3.3. De uitvoering De uitvoering is eveneens afhankelijk van de mortelsamenstelling en dus van de gekozen voegbreedte. Naarmate de voegen dunner zijn, zal de opvulling moeilijker worden. In voorkomend geval zal de cementspecie zeer vloeibaar moeten zijn om afgestreken te kunnen worden. Het gebruik van wit zand of rijnzand geniet de voorkeur. Het is eveneens aangewezen om een hulpstof toe te voegen ter beperking van het water-
Voornamelijk buiten
“
Elk cementgebonden product is in zekere mate onderhevig aan krimp gehalte, zonder de verwerkbaarheid van het mengsel in het gedrang te brengen. De waterfractie die tijdens de plastische fase kan verdampen, hangt immers grotendeels af van het watergehalte van het verse mengsel. Een zeer vloeibaar gietvoegmengsel zal bijgevolg krimpgevoeliger zijn dan een zo goed als droog mengsel dat tussen de tegels geborsteld, gespaand en verdicht wordt. Voor de kleine oppervlakken geniet een opvulling met de spaan de voorkeur.
4. Besluit en aanbevelingen Hoewel krimp haast onvermijdelijk is bij cementgebonden samenstellingen, kunnen er een aantal aanbevelingen geformuleerd worden om de omvang van het fenomeen te beperken: • de zand-cementverhouding moet aangepast worden in functie van de voegbreedte (zie tabel), die op haar beurt in overeenstemming moet zijn met de dimensionale tolerantie van de tegels • indien het gaat om een door de aannemer aangemaakt mengsel, moet de hoeveelheid aanmaakwater beperkt worden door de toevoeging van (super)plastificeerders • in het geval van een gebruiksklaar mengsel moeten de in de technische fiche van de fabrikant vermelde richtlijnen en eisen nageleefd worden
• het gebruik van zeer vloeibare gietvoegmengsels is te vermijden, tenzij het zeer dunne voegen betreft en/ of producten waarvoor de fabrikant een krimp van maximaal 2 mm/m garandeert (zie de technische fiche) • een te snelle droging, vooral in slechte hygrothermische omstandigheden (bij winderig en warm weer voor terrassen of achter een beglaasd element), moet vermeden worden door het voegwerk regelmatig te bevochtigen tijdens de eerste uren die volgen op de uitvoering of door een bescherming aan te brengen. Dit is echter niet aangeraden bij vlekgevoelige stenen. Bovendien kan deze afdekking aanleiding geven tot witte kalkuitbloeiingen die voornamelijk op donkerkleurige voegen als esthetisch storend ervaren worden. Tot slot willen we eraan herinneren dat een regelmatig en aangepast onderhoud van een terras (geen hogedrukreiniging) mosvorming in de (micro) scheuren tegengaat. D. Nicaise, dr. wet., laboratoriumhoofd, laboratorium Mineralogie en microstructuur, WTCB (*) De scheuren die te wijten zijn aan mechanische belastingen kwamen reeds in verschillende WTCB-publicaties aan bod (zoals in de WTCB-Dossiers 2013/2.10).
info NaVAP • april 2017
15
Veiligheid
Arbeidsinspectie controleert ook in 2017 werken op hoogte Focus op het gebruik van ladders, (gevel-) steigers en veiligheid bij dakwerken De arbeidsongevallenstatistieken in de bouw vertonen al enkele jaren een dalende trend. Helaas blijven valpartijen van hoogte de belangrijkste oorzaak van dodelijke ongevallen in de bouw. Om daar verandering in te brengen, zal de arbeidsinspectie in 2017 en 2018 gerichte inspecties uitvoeren bij aannemers en op werven.
Ieder jaar voert de arbeidsinspectie proactieve inspecties uit. Met deze inspecties hopen de inspectiediensten ondernemingen te sensibiliseren en onveilige situaties aan te pakken voor er ongevallen gebeuren. Elk jaar worden er per sector thema’s vastgelegd voor de inspecties. Dit jaar is de inspectiecampagne in de bouwsector, net zoals in 2016, gericht naar werken op hoogte. De inspectiediensten gaan enerzijds controleren of gevelsteigers correct worden opgebouwd, gedemonteerd en gebruikt en anderzijds nagaan of de aannemers veilig omspringen met ladders en andere types steigers. Daarnaast komen er mogelijk ook nog gemengde inspecties waarbij de arbeidsinspectie en de sociale inspectie samenwerken. Bij deze gemengde inspecties zal er ook gecontroleerd worden op zwartwerk en het werken met gedetacheerde werknemers.
Inspectie, wat nu? De inspecties gebeuren uiteraard onaangekondigd. De aanwezigen hebben dus geen tijd om zich voor te bereiden. Bij aankomst op de werf gaan de inspecteurs van de arbeidsinspectie samen met de werkgever na of alle regels in verband met veiligheid en welzijn op het werk gerespecteerd worden. Hierbij overlopen ze alle punten van de welzijnswetgeving. Stellen de inspecteurs tekortkomingen of inbreuken vast, dan hebben ze verschillende mogelijkheden, gaande van een mondeling of schriftelijk advies, over een waarschuwing,
16
info NaVAP • april 2017
tot het stilleggen van de activiteiten op de werf. Dat laatste gebeurt uiteraard enkel wanneer de veiligheid van de aanwezigen in het gedrang is.
Het kan beter De aanleiding voor de inspectiecampagne is een bliksemactie uit 2015. De inspecteurs controleerden op één dag ongeveer 350 bouwondernemers, verspreid over heel België. De aandacht ging voornamelijk naar de opstelling van steigers en het gebruik van valbescherming. De resultaten van de actie waren onthutsend. In bijna 50% van de werven werden de werkzaamheden stilgelegd omdat ze volgens de inspecteurs te onveilig waren.
NUTTIGE INFO: Constructiv, de dienstverlenende organisatie voor de bouwsector, lanceerde daarom in 2015 de sensibiliseringscampagne Veilig werken op hoogte #BasHarnas en biedt via zijn websites www.constructiv.be en www.basharnas.be nuttige informatie en gratis tools aan over veilig werken op hoogte. U kan hier eveneens verschillende gratis dossiers terugvinden en downloaden: navb dossier 145: Het gebruik van ladders en steigers tijdens de afwerkingsfase navb dossier 146: Arbeidsmiddelen voor het uitvoeren van werken op hoogte navb dossier 126: Veilig werken op hoogte Arbeidsmiddelen per bouwberoep Verder bevat de site via het menu Welzijn > Campagnes ook handige checklists en preventiefiches, andere tools en communicatiemiddelen.
Bron: Constructiv – www.constructiv.be
Do’s en don’ts bij het gebruik van ladders Ladders vind je op ongeveer iedere bouwwerf. Toch worden ze vaak verkeerd gebruikt. De Belgische wetgeving stelt immers duidelijk dat een ladder enkel bedoeld is om een hoogteverschil te overbruggen. Slechts in zeer uitzonderlijke omstandigheden mag je vanop een ladder werken uitvoeren.
Opstelling De stabiliteit van een ladder hangt grotendeels af van de opstellingshoek. Staat ze te verticaal, dan kan ze omvallen of zijwaarts wegglijden. Een te horizontaal opgestelde ladder zal gemakkelijker onderuitglijden of breken. Wanneer de afstand tussen de ladder en de muur gelijk is aan een kwart van de totale gebruikslengte (l) van de ladder, is de hoek correct (tussen 68° en 75°) en staat de ladder het stabielst. Er bestaat een handige vuistregel om de juiste opstellingshoek van een ladder te controleren. Ga met je gezicht naar de ladder staan en plaats de tippen van je schoenen tegen de laddervoeten. Wanneer de ladder correct staat opgesteld, moet je de sporten op armhoogte en met gestrekte armen kunnen vastgrijpen. Uiteraard zijn ook andere factoren van belang, zoals de stevigheid van de bodem, de wrijving tussen de laddervoeten en de bodem, de wrijving tussen het steunpunt van de ladder en het contactpunt met de
muur, en het gebruik van ankerpunten aan de boven- en onderkant van de ladder.
De driepuntsmethode Om een ladder op een veilige manier te beklimmen, moet je op ieder moment drie verschillende contactpunten hebben met de ladder. Met andere woorden: twee handen en één voet, of twee voeten en één hand moeten steeds in contact blijven met de ladder. Dit betekent ook dat je geen materiaal of gereedschap kan dragen bij het beklimmen van een ladder. Licht handgereedschap kan je wel opbergen in een gereedschapsgordel.
Bron: Constructiv – www.constructiv.be info NaVAP • april 2017
17
Opleidingen
Opleidingen en bijscholingen De bouwsector is continu in beweging. Wie bij de tijd wil blijven, moet zich dus bijscholen. De lokale Confederaties organiseren het hele jaar door opleidingen over heel uiteenlopende onderwerpen. Een greep uit het aanbod. Datum
18
Onderwerp
Plaats
14/04/2017
Binnenisolatie voor buitenmuren: lange opleiding
Zellik
18/04/2017
Graafschade voorkomen
Brugge
18/04/2017
Infosessie : Wijzigingen in de regelgeving van kracht op 1 juli 2017
Hasselt
18/04/2017
Overheidsopdrachten in de bouwsector
Kortrijk
18/04/2017
Ruwbouw- en betonconstructies
Kortrijk
19/04/2017
Verkeersongevallen vermijden in de bouwsector
Sint-Niklaas
20/04/2017
Wegsignalisatie
Zwijnaarde
26/04/2017
EHBO voor de bouwsector (bijscholing)
Zwijnaarde
26/04/2017
EPB: Bouwknopen en koudebruggen in de praktijk
Zwijnaarde
27/04/2017
EHBO voor de bouwsector (basis)
Zwijnaarde
27/04/2017
Energetische renovatie van gebouwen
Zwijnaarde
27/04/2017
Vervolmaking grondwerker
Hasselt
28/04/2017
Asbestverwijdering daken
Brugge
28/04/2017
Basisveiligheid voor arbeiders (VCA BAS) - 1 dag
Zwijnaarde
28/04/2017
Examen (zelfstudie) Basisveiligheid voor arbeiders (VCA BAS)
Zwijnaarde
02/05/2017
Grondmechanica
Brugge
04/05/2017
Basis VCA
Genk
08/05/2017
Basisveiligheid VCA
Zellik
08/05/2017
Luchtdicht bouwen voor schrijnwerkers
Brugge
09/05/2017
Ontwerp en uitvoering van vloeistofdichte betonconstructies
Zwijnaarde
10/05/2017
Asbestverwijdering eenvoudige handelingen
Zwijnaarde
10/05/2017
Veiligheid voor operationeel leidinggevenden (VCA VOL) - opfrissing
Kortrijk
11/05/2017
Basisveiligheid VCA
Aartselaar
11/05/2017
Thermografie
Kortrijk
11/05/2017
Vochtproblemen in gebouwen
Kortrijk
15/05/2017
Klachten in de bouwsector: de juiste aanpak juridisch en persoonlijk
Kortrijk
15/05/2017
Veiligheid voor operationeel leidinggevenden (VCA VOL) - Dagopleiding
Zwijnaarde
16/05/2017
Basisveiligheid voor arbeiders (VCA BAS) - 1 dag
Brugge
16/05/2017
Werken met onderaannemers: werfmelding, inhoudingsplicht en hoofdelijke aansprakelijkheid
Zwijnaarde
18/05/2017
Betontechnologie
Zwijnaarde
18/05/2017
EHBO voor de bouwsector (bijscholing)
Zwijnaarde
18/05/2017
VOL VCA (Operationeel Leidinggevend)
Antwerpen
19/05/2017
Basis VCA
Hasselt
19/05/2017
Basisveiligheid VCA
Heverlee
info NaVAP • april 2017
Meer info op www.confederatiebouw.be onder de rubriek “Opleidingen”.
Daar kan je niet omheen! 14.500
bouwondernemers
in
hĂŠĂŠl
BelgiĂŤ
rekenen op ons. Klein en groot. Actief in bouw, energie en milieu. De Confederatie Bouw is hun stem en partner. Wij verdedigen hun belangen en promoten hun innovatief vakmanschap. Samen sterk !
confederatiebouw.be
Agenda
9e Grote Prijs van de Afwerking Wie kroont zich tot snelste vakman? Piepende banden, brullende motoren, de geur van verbrand rubber, het gejuich uit de tribune en het wapperen van de finishvlag. De Grote Prijs van de Afwerking zorgt op 21 juni naar jaarlijkse gewoonte weer voor het nodige spektakel op het kartcircuit van Genk. Verover jij dit jaar de wisselbeker?
Spectaculair schouwspel
Het concept is simpel: teams tot 6 personen vormen een ploeg en wisselen elkaar af in een kart. Ploegen met minder dan 6 karters maken verplicht evenveel wisselstops als de andere ploegen. Die wissels zorgen voor de nodige nervositeit, want iedere seconde telt. Het team dat het meeste rondes (1,4 km) aflegt, is de winnaar. Nieuw dit jaar is dat er gescheiden klassementen komen voor de gelegenheidskarters en de meer geoefende piloten, zodat iedereen kan strijden tegen tegenstanders van zijn niveau.
Misschien houd je niet van autosport, maar wil je wel genieten van de sfeer? Je bent van harte welkom. Kom naar dit afterwork event en geniet van een heerlijke barbecue! Topsport vraagt overigens om een topmaaltijd.
De race is een spectaculair schouwspel voor het publiek, dat op de tribune bijna het volledige circuit kan overschouwen. Botsingen, slippers, geslaagde inhaalmanoeuvres en nog veel meer. Het passeert allemaal de revue.
Afterwork barbecue
Schrijf snel in via www.groteprijsafwerking.be of via mail naar marjoke.lanckriet@confederatiebouw.be. Het aantal karts is beperkt !
PRAKTISCH
Barbecue
Plaats en datum
Wil je ook genieten van de overheerlijke barbecue (3 stukken vlees + 2 frisdranken + 1 wijn)?
21 juni 2017 Karting Genk - Damstraat 1 - 3600 Genk
€ 35 per persoon (leden Confederatie Bouw Afwerking)
Karting
€ 60 per persoon (niet-leden)
De inschrijving gebeurt per kart (max. 6 personen per kart, minimumleeftijd = 18 jaar):
Deadline
€ 210 per kart (leden Confederatie Bouw Afwerking)
Inschrijven is verplicht en dit ten laatste tegen 7 juni 2016
€ 300 per kart (niet-leden)
Inschrijven www.groteprijsafwerking.be of marjoke.lanckriet@confederatiebouw.be
20
info NaVAP • april 2017
Gevels isoleren met Caparol? Alles spreekt voor Capatect Carbon
Uiterst sterk
- Voor nieuwbouw & renovatie - Verkrijgbaar in donkere kleuren - Bestand tegen extreme belasting - Langdurig propere gevels
Carbon Partners hebben een streepje voor! Het aanbrengen van thermische gevelisolatiesystemen is het werk voor vaklui, waarbij ervaring, oog voor detail en het gebruiken van uitstekende systemen bepalend zijn voor een perfect eindresultaat. Als fabrikant van thermische gevelisolatiesystemen vinden we het van het grootste belang om samen te werken met partners die deze mening delen en deze dag na dag in de praktijk willen omzetten. Samen met de Caparol dealers willen we er alles aan doen om die bedrijven een streepje voor te geven.
Jouw voordelen in één oogopslag: • • • • •
Exclusieve samenwerking met een sterke internationale partner. Je werknemers worden regelmatig bijgeschoold. Je bent als eerste op de hoogte van nieuwigheden. Je bedrijf wordt beter in de kijker gezet : op de werf, in de (social) media of op beurzen. Je geniet van voordelige aankoopvoorwaarden met interessante promoties.
Ontdek hoe jouw bedrijf in aanmerking kan komen via www.caparol.be www.caparol.be | info@caparol.be | Koeltorenlaan 2, 3550 Heusden-Zolder
Sectornieuws • Verenigingsnieuws
Nieuw handboek voor de stukadoor Constructiv, het preventie-instituut van de bouwsector, heeft recent een nieuw handboek uitgegeven: “Plaatsen en afwerken van gipsblokken - N305ST”. Het handboek kan gratis gedownload worden, of besteld worden via de Constructiv-website. In België bestaat er heel weinig literatuur over het beroep van stukadoor en de uitoefening ervan. Daarom kan het boek niet alleen dienen als handboek in scholen en opleidingscentra, maar ook als hulpmiddel van arbeiders die zich willen bijscholen. Het eerste gedeelte van het handboek gaat over de plaatsing van gipsblokken en is onderverdeeld in meerdere hoofdstukken: persoonlijke en collectieve, handmatige en
elektrische gereedschappen voor de verschillende fases van de verwerking van gipsblokken; aanmaak en gebruik van lijm; technieken voor de montage en randaansluitingen; wandopeningen; hoekverbindingen en wandaansluitingen; bijzondere constructies (voorzetwanden, technische schachten, ...); toleranties; beschermprofielen voor hoeken en aanbevelingen voor het inwerken van kabels en leidingen. In het tweede gedeelte van het handboek wordt ingegaan op de afwerking van het oppervlak, in het bijzonder aan aansluitingen en inkepingen; de afwerkingsklasses; de aanbevelingen voor de schilder- en behangwerken en de toelaatbare belastingen. Meer info op www.constructiv.be
Tweede Finibrations Classic Oldtimerrun Op zondag 21 mei organiseert de cluster afwerking binnen de Confederatie Bouw West-Vlaanderen de tweede editie van de Finibrations Classic Oldtimerrun. De Finibrations Classic is een initiatief van de Confederatie Bouw West-Vlaanderen afdeling Schrijnwekers, Glazeniers en NaVAP. Deze rondrit voor oldtimers start met een ontbijt op het hoofdkantoor van Ago Jobs & HR in Kortrijk en trekt daarna richting Vlaamse Ardennen voor een lunch en twee namiddagstops. De aankomst ligt aan de kantoren van de Confederatie Bouw in Kortrijk, waar een foodtruck de laatste honger stilt.
22
info NaVAP • april 2017
Deelnemen is voorbehouden voor leden van de Confederatie Bouw en bouwbedrijven. Wie mee wil rijden, neemt best zo snel mogelijk contact op met marjolijn.vermeersch@ confederatiebouw.be (056/268153). Snel inschrijven is de boodschap, want het aantal plaatsen is beperkt! Meer informatie op: www.confederatiebouw.be/westvlaanderen
Gyproc ® Unique WR voor natte ruimtes
Gyproc® Unique WR: 40% hoger rendement dan cement Geschikt voor vochtige ruimtes wegens vochtwerende eigenschappen Hardheid > 65 shore C Gladde afwerking of afwerking als ondergrond voor tegelwerk
W U E NI
Verwerking: machinaal of manueel SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM
NV
- Sint-Jansweg 9 - Haven 1602 - 9130 Kallo - Tel. +32 3 360 22 11 - www.gyproc.be
Als het stralend wit moet zijn ANTI-ALGEN WATERAFSTOTEND LANGER PROPER ZONDER ONDERHOUD WILLCO voegt een extraatje toe aan de WILLCO Sierpleisters en Verven waardoor ze nóg langer proper blijven. WILLCO Plus is een 2-componenten additief dat bestaat uit een anti-algenproduct dat groene aanslag voorkomt en een hydrofoob middel dat de gevelbekleding extra waterafstotend maakt. Ga voor het ultieme resultaat, de gemakkelijke verwerking én voor een tevreden klant. Vergeet regelmatig onderhoud, met WILLCO Plus blijft elke gevel schoner dan schoon!
Interesse? Bel +32 53 77 13 72 of mail naar shoot@willcoproducts.be voor meer info of referenties in uw buurt