ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ «ΦΩΤΗΣ ΠΙΤΤΑΣ» ΔΑΣΟΥΣ ΑΧΝΑΣ
Ανάπτυξη του υπό έμφαση στόχου
Συντονιστές Στέλιος Αγαπίου (Β.Δ.) Δημήτρης Πιτσιλλής (Εκπ/κός)
ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2012-2013
Ανάπτυξη στάσεων και συμπεριφορών που διακρίνουν το δημοκρατικό πολίτη ΣΚΟΠΟΣ: Τα παιδιά: Να γνωρίσουν το βασικό πυλώνα των Αναλυτικών Προγραμμάτων (Α.Π.) ο οποίος είναι η ανάπτυξη στάσεων και συμπεριφορών που διακρίνουν το δημοκρατικό πολίτη*. Να εξοικειωθούν με τους τρόπους καλλιέργειας και ανάπτυξης των στάσεων και συμπεριφορών που απαρτίζουν τη σύγχρονη δημοκρατική πολιτότητα, δηλαδή να έχει στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό την ιδιότητα του ενεργού πολίτη**.
ΣΤΟΧΟΙ (όπως πηγάζουν από τα Αναλυτικά Προγράμματα): Τα παιδιά: Να χαρακτηρίζονται από δημοκρατικότητα, αγωνιστικότητα, παρρησία και κοινωνική υπευθυνότητα και να εμφορούνται από τις αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, καθώς επίσης και από ηθικές και πανανθρώπινες αξίες όπως η ελευθερία, ο αλληλοσεβασμός και η αγάπη προς το συνάνθρωπο. Να διαμορφώνουν και να βιώνουν συνθήκες ισότητας ανάμεσα στα δύο φύλα και να διαχειρίζονται με γνώση και ευαισθησία τα φαινόμενα ετερότητας των σημερινών πολυπολιτισμικών κοινωνιών. Να σέβονται και να προστατεύουν το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον και να προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη. * Ο στόχος της φετινής σχολικής χρονιάς εντάσσεται επίσης στα πλαίσια της ανακήρυξης του 2013, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως «Ευρωπαϊκού έτους των Πολιτών». Το 2013 συμπληρώνεται μια εικοσαετία από τη θέσπιση της ιθαγένειας της Ένωσης βάσει της συνθήκης του Μάαστριχτ. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους επέλεξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ανακηρύξει το 2013 σε Ευρωπαϊκό έτος των Πολιτών. Ο γενικός σκοπός του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτών 2013 είναι η αύξηση της συνειδητοποίησης και της γνώσης για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που συνδέονται με την ιδιότητα του πολίτη της Ένωσης, για να διευκολυνθούν οι πολίτες να κάνουν πλήρη χρήση του δικαιώματός τους να μετακινούνται και να διαμένουν ελεύθερα οπουδήποτε εντός της επικράτειας των κρατών μελών. Μέσα στο ίδιο πλαίσιο, κατά το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτών, θα προωθηθεί ο στόχος για διασφάλιση και των άλλων δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών που συνδέονται με την ιδιότητα του πολίτη της Ένωσης. **Ενεργός πολίτης σήμερα, σε τοπικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, είναι πρώτα απ’ όλα ο ενημερωμένος πολίτης, μια αυτόνομη προσωπικότητα με κριτική σκέψη και δημιουργική διάθεση, που συμμετέχει ενεργά στα δρώμενα του γύρω του κόσμου, ασκεί με συνέπεια τα δημοκρατικά του δικαιώματα και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις. Ο ενεργός πολίτης σέβεται τους νόμους της πολιτείας, επιδεικνύει αυτοσεβασμό και αλληλοσεβασμό, αποδέχεται τη διαφορετικότητα, συνεργάζεται για το κοινό όφελος, προάγει τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, την αρμονική συμβίωση και την ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων και των λαών, χωρίς αισθήματα προκατάληψης και μισαλλοδοξίας. Ταυτόχρονα, η καλλιέργεια στάσεων και συμπεριφορών που διακρίνουν το δημοκρατικό πολίτη αποτελεί την ενδεδειγμένη προσέγγιση στο χώρο της εκπαίδευσης, για την αντιμετώπιση σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στη βία και στην παραβατικότητα.
Να θεμελιώνουν την προσωπική, ψυχική και σωματική ευεξία στην αυτογνωσία, στη φυσική άσκηση, στην έλλογη διατροφή και διαβίωση, στη συνειδητή διαμόρφωση του ελεύθερου χρόνου ως περίοδο δημιουργικής δραστηριότητας και ευχάριστης κοινωνικής συναναστροφής και στην ικανότητα διεκδίκησης κατάλληλων συνθηκών υγείας και αντιμετώπισης των πολυποίκιλων μηχανισμών επηρεασμού και χειραγώγησης.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ – ΔΡΑΣΗ
ΤΑΞΗ
Γλώσσα και Πολιτισμός – Αγωγή Ζωής Ενότητα με τίτλο: «Ένα δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο»
Α1, Α2
Ενότητα με τίτλο: «Δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις στο δημοτικό Α1, Α2, Β΄, Γ1, Γ2, Ε1, Ε2,ΣΤ1 σχολείο/ως Ευρωπαίος πολίτης» Ενότητα με τίτλο: «Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι»
Β΄, Ε1, Ε2, ΣΤ1, ΣΤ2
Επιλογή θεμάτων από το πακέτο υλικού με τίτλο «Μικρή πυξίδα»
Όλο το Σχολείο
Σημ.: Δημιουργικές δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν στις διάφορες ενότητες (σε όλα τα μαθήματα) είναι οι παρακάτω: 1. Κατασκευή εννοιολογικού χάρτη με θέμα: «Ο δημοκρατικός πολίτης» 2. Ετοιμασία Κώδικα Συμπεριφοράς τάξης/Σχολείου 3. Συγγραφή σεναρίων και συζήτησή τους 4. Δημιουργία εικονογραφημένης ιστορίας/εικονοαφηγήματος 5. Ετοιμασία αφίσας/πινακίδων 6. Συγγραφή επιστολών και άρθρων - Ετοιμασία ρεπορτάζ 7. Ετοιμασία δίπτυχου/τρίπτυχου και διανομή τους στο Σχολείο ή στην Κοινότητα 8. Συγγραφή ποιημάτων/παραμυθιού/συνθήματος της τάξης 9. Δημιουργία θεατρικών σεναρίων τα οποία μπορούν τα παιδιά να παρουσιάσουν σε εκδηλώσεις ή σε κοινές συγκεντρώσεις 10. Δημιουργία κρυπτόλεξων, σταυρόλεξων, ακροστιχίδων και μεσοστιχίδων με τις λέξεις που έχουν σχέση με αξίες στη ζωή μας, δικαιώματα και υποχρεώσεις 11. Δημιουργία προγράμματος /πρόσκλησης για εκδηλώσεις του Σχολείου 12. Debate με συμμαθητές/τριές τους από άλλα σχολεία της Κύπρου ή της Ελλάδας 13. Ανάγνωση και επεξεργασία λογοτεχνικών βιβλίων με θέματα των ενοτήτων: Το χαρούμενο λιβάδι, Φιλιώ Νικολούδη, ελληνικά γράμματα Έλμερ, ο παρδαλός ελέφαντας, Ντέιβιντ Μακ Κι, Πατάκη Η Λευκή και η Μαύρη Σοκολάτα, Λένα Χρηστίδη, Ανεμόμυλος Ο Τριγωνοψαρούλης, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Πατάκη Το ασχημόπαπο, Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, Παπαδόπουλος Ειρήνη του Αριστοφάνη, Σοφία Ζαραμπούκα, Κέδρος Η κυρά Δημοκρατία, Κωνσταντίνα Αρμενιάκου, Κέδρος
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ – ΔΡΑΣΗ
ΤΑΞΗ
Το Βρωμοχώρι, Σοφία Ζαραμπούκα, Κέδρος Το τραγούδι της Γης, Άννα Παπαμάρκου & Λεωνίδας Ψέλτουρας, Λώτινος Ήλιος 14. Αξιοποίηση βοηθημάτων: Μοιάζουμε διαφορετικοί, αλλά είμαστε οι ίδιοι!, Σαββάλας Η παγκόσμια διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου – Προσαρμοσμένη για τα παιδιά από τη Ruth Rocha και τον Otavio Roth, Μεταίχμιο 20 αξίες της ζωής, Εστέβε Πουχόλ Ι Πονς & Ινές Λουθ Γκονθάλεθ, άγκυρα Μικρή πυξίδα - compasito, Εγχειρίδιο εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα για παιδιά Πρώτα Βήματα, Οδηγός Εκπαίδευσης για Υγιείς Σχέσεις (7-12 χρονών), Κυπριακός Σύνδεσμος Οικογενειακού Προγραμματισμού Προβολές σχετικές με τα θέματα των ενοτήτων που θα αναπτυχθούν για συζήτηση και κριτικό γραμματισμό
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση – Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη Ενότητα: «Ανακύκλωση στο Σχολείο και στην Κοινότητα»
Α1, Α2
Ενότητα: «Η κοινότητα Δάσους Άχνας και τα πολιτιστικά μνημεία της»
Ε1, ΣΤ1, ΣΤ2
Ενότητα: «Το δάσος της Άχνας και η βιοποικιλότητά του»
Ε1, ΣΤ2
Σημ.: Δημιουργικές δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν στις διάφορες ενότητες είναι οι παρακάτω: 1. Καταγραφή/συζήτηση προβλημάτων 2. Ετοιμασία επιστολών προς τον Κοινοτικό Συμβούλιο Άχνας 3. Ετοιμασία Κώδικα σεβασμού και προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος του Σχολείου 4. Ετοιμασία δίπτυχου/τρίπτυχου και αποστολή του σε όλους τους κατοίκους του χωριού 5. Ετοιμασία πινακίδων
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ – ΔΡΑΣΗ
ΤΑΞΗ
6. Μελέτη πεδίου 7. Επισκέψεις 8. Εκστρατεία καθαριότητας στο Σχολείο, στην Κοινότητα και στο φράγμα της Άχνας 9. Συνεδρία με τοπικούς παράγοντες για κατάθεση των προτάσεων/λύσεων που προτείνουν τα παιδιά και για αιτήματά τους ως ενεργοί πολίτες στην Κοινότητά τους
Φυσικές Επιστήμες – Σχολικός Κήπος Ενότητα: «Οι φίλοι μας τα δέντρα»
Α1, Α2
Φυτεύω λαχανικά και τα περιποιούμαι
Ε1, Ε2
Θρησκευτικά Ενότητα: «Φροντίζω τα ζώα – Φροντίζω τα φυτά»
Α1, Α2
Ενότητα: «Σέβομαι και αποδέχομαι τα άτομα με διαφορετική θρησκεία απ’ Β΄ τη δική μου» Ενότητα: «Τραύματα και θεραπεία (οικολογική κρίση, πείνα, πόλεμος, ΣΤ1, ΣΤ2 αποκλεισμός ατόμων με ειδικές ικανότητες)» Φιλοξενία ιερέα από την Ουγκάντα στο Σχολείο μας και συζήτηση με τα Όλο το Σχολείο παιδιά: 1. Η εκπαίδευση των παιδιών στη χώρα του 2. Προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι άνθρωποι στην Ουγκάντα
Φυσική Αγωγή Δ΄, Ε1, Ε2, ΣΤ1, Διάλεξη από την SBA με θέμα: «Ποδηλατώ με ασφάλεια» – Μέρα ΣΤ2 ποδηλασίας Δ΄, Ε1, Ε2, ΣΤ1, Μάθημα Πολεμικών Τεχνών: «Μαθαίνω βασικές αρχές του σεβασμού, της ΣΤ2 συνύπαρξης και αυτοσυγκράτησης»
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ – ΔΡΑΣΗ
ΤΑΞΗ/ΦΟΡΕΑΣ
Τέχνη Κατασκευή φιγούρων παιδιών με συνθήματα που πρέπει να διέπουν το δημοκρατικό σχολείο Κατασκευή μακέτας με τις προτάσεις των παιδιών: «Πώς θα ήθελα να είναι η αυλή του σχολείου μου» Ζωγραφική με θέμα: «Αποδέχομαι τη διαφορετικότητα» (παστέλ, νερομπογιές…) Ετοιμασία μαγνητών ή Ζωγραφική σε παπούτσι με θέμα: «Τα δημοκρατικά μου δικαιώματα» (φλομάστερ, χρωματιστά μολύβια, ακρυλικές μπογιές) Ετοιμασία σελιδοδεικτών με θέμα: «Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις μου»
Α1, Α2 Α1, Α2 Β΄, Δ΄ ΣΤ1
Γ1
Αγωγή Υγείας Ενότητα: «Σεβασμός στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας»
Ε1, Ε2
Ενότητα: «Έλλογη διατροφή και διαβίωση – Φυσική άσκηση»
ΣΤ2
Ενότητα: «Αυτογνωσία»
ΣΤ2
Ενότητα: «Αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου»
ΣΤ2
Διάφορα Καθημερινό πρόγευμα σε άπορα και αλλόγλωσσα παιδιά
Σ.Γ.Κ.
Αγορά ρούχων σε άπορα παιδιά του Σχολείου
Σ.Γ.Κ.
Προσφορά προγεύματος σε όλα τα παιδιά του Σχολείου (μία φορά)
Σ.Γ.Κ., Δ.Σ.
Διάλεξη: «Διατροφή»
Όλο το Σχολείο
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ – ΔΡΑΣΗ
ΤΑΞΗ/ΦΟΡΕΑΣ
Διοργάνωση εράνων στο Σχολείο: Όλο το Σχολείο 1. «Ραδιομαραθώνιος 2012» (παζαράκι «αγάπης», κτενίζομαι και προσφέρω αγάπη…) 2. «Για τα παιδιά στην Ουγκάντα» 3. «Πορεία Χριστοδούλας» Ετοιμασία πακέτων αγάπης για τα παιδιά στην Ουγκάντα
Όλο το Σχολείο
Πρόγραμμα Ανακύκλωσης χαρτιού και μπαταριών στο Σχολείο
Όλο το Σχολείο
Εκστρατεία καθαριότητας στο Σχολείο με τίτλο: «Καθαρίζω με Όλο το Σχολείο ασφάλεια» Ενεργοποίηση των Μαθητικών Συμβουλίων των τάξεων για συζήτηση Όλο το Σχολείο θεμάτων που αφορούν στην τάξη και στο Σχολείο – Λήψη αποφάσεων και ανάληψη πρωτοβουλιών Ενημέρωση των παιδιών του Σχολείου για διάφορες αποφάσεις του Κ.Μ.Σ. Κεντρικού Μαθητικού Συμβουλίου (Κ.Μ.Σ.) κατά τα διαλείμματα, σε κοινές συγκεντρώσεις και στην τάξη Σύγκληση Παιδοβουλής στο Σχολείο με τη συμμετοχή όλων των μελών Μ.Σ., Δ.Σ., Σ.Ε., των Μαθητικών Συμβουλίων (Μ.Σ.), γονιών/κηδεμόνων από το Σ.Γ.Κ. Σύνδεσμο Γονέων και Κηδεμόνων (Σ.Γ.Κ.), μελών του διδασκαλικού συλλόγου (Δ.Σ.) και της Σχολικής Εφορείας (Σ.Ε) για συζήτηση του θέματος «Πώς θα γίνει το Σχολείο μας δημοκρατικό και ανθρώπινο» – (Νοέμβρης, Μάρτης, Μάης) Ανάληψη ρόλων και υπευθυνοτήτων στην τάξη και στο Σχολείο Όλο το Σχολείο (παιδονόμοι, μικροί οικολόγοι…) Εφαρμογή του μοντέλου αυτοδιοικούμενης τάξης
Δ΄
Ονομασία ομάδων της τάξης με αξίες που διακρίνουν το δημοκρατικό ΣΤ1, ΣΤ2 πολίτη «Το κουτί των εισηγήσεων – Η φωνή μου» και «Το κουτί των Ε1, Ε2 παραπόνων»
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ – ΔΡΑΣΗ
ΤΑΞΗ/ΦΟΡΕΑΣ
Πρόγραμμα απασχόλησης παιδιών κατά τα διαλείμματα, όπου τα Όλο το Σχολείο παιδιά των ΣΤ΄ τάξεων αναλαμβάνουν ρόλους διαιτητών και συντονιστών Πρόγραμμα με τίτλο «Χαλαρώνω και αποβάλλω τα αρνητικά Ε1, E2 συναισθήματα» (5΄ – 10΄ ενδιάμεσα των μαθημάτων) Συζήτηση με εθελοντές/ντριες στην Κοινότητα για τις δράσεις τους και ΣΤ1, ΣΤ2 την επιλογή τους Συζήτηση με Ευρωβουλευτή που θα επισκεφτεί το Σχολείο
Όλο το Σχολείο
Επίσκεψη στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στο Προεδρικό
ΣΤ1, ΣΤ2
Εθελοντικές δράσεις γονιών/κηδεμόνων σε συνεργασία με τα παιδιά Όλο το Σχολείο του Σχολείου και εκπαιδευτικούς (κομμώτριες και χτενίσματα για φιλανθρωπικό σκοπό, παρασκευή γλυκών/κουλουριών/λοκμάδων για φιλανθρωπική αγορά, παρασκευή φρέσκου χυμού για κεραστικό στα παιδιά, μπαλονοκατασκευές για φιλανθρωπικό σκοπό, ζωγραφική σε τοίχους του Σχολείου, ψήσιμο σουβλακιών την Τσικνοπέμπτη…) Εθελοντική ομάδα από αγόρια για βοήθεια του ιερέα
Ε΄, ΣΤ΄
Εθελοντικές δράσεις από εκπαιδευτικούς του Σχολείου (μεταφορά Δ.Σ. ανακύκλωσης χαρτιού, συμμετοχή στους παγκοινοτικούς εορτασμούς των εθνικών επετείων, ζωγραφική σε τοίχους του Σχολείου) Ανάπτυξη προβληματισμού σε συνεδρία προσωπικού/μεταξύ Δ.Σ. συναδέλφων που διδάσκουν αδελφά τμήματα για τις αλλαγές που είναι απαραίτητες ώστε στο μάθημα να αναπτύσσονται οι στάσεις και οι συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν το δημοκρατικό πολίτη και να καλλιεργούνται ηθικές, αισθητικές και πανανθρώπινες αξίες στην εκπαίδευση
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ Ενεργητική συμμετοχή των παιδιών (διάλογος, συζήτηση, προβληματισμός, έρευνα από πρωτογενείς/δευτερογενείς πηγές – εγκυκλοπαίδειες/βιβλία – διαδίκτυο, ανακάλυψη, θεατρικό παιχνίδι...) Εφαρμογή κριτικού γραμματισμού Βιωματική συμμετοχή των παιδιών (συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα, επισκέψεις, δραματοποιήσεις) Ετοιμασία σχεδίων εργασίας (project) Στο πλαίσιο του προγράμματος συνεργασίας Οικογένειας – Σχολείου συστήνεται όπως προωθηθεί και η εμπλοκή των γονιών/κηδεμόνων για την ανάπτυξη σχετικών δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα, θα μπορούσε μια τάξη να διοργανώσει εκστρατεία καθαριότητας, στο πλαίσιο υλοποίησης του στόχου, με τη συμμετοχή και γονέων/κηδεμόνων.
Σημαντική διευκρίνιση:
Ο συγκεκριμένος στόχος καλύπτεται και από δραστηριότητες που προτείνονται στο Σχέδιο Δράσης «Αγωγή Υγείας και Πρόληψη της Παραβατικότητας» με τίτλο: «Από το ‘‘εγώ’’ στο ‘‘εμείς’’∙ Βοηθώ και στηρίζω τους γύρω μου, με σκοπό τη δημιουργία ενός ασφαλούς και ελκυστικού σχολικού περιβάλλοντος – Γίνομαι καλύτερος/η».
Η παραπάνω ανάπτυξη του συγκεκριμένου στόχου συνιστά ένα ανοιχτό πλαίσιο/σχέδιο δράσης, απ’ όπου μπορεί οι ιδέες να τύχουν των απαραίτητων προσαρμογών κατά την υλοποίησή τους. Κατά την εφαρμογή του Σχεδίου αυτού προγραμματίζεται να τηρηθεί και σχετικό ημερολόγιο, το οποίο θα αποτελέσει, ταυτόχρονα, και την τελική έκθεση του Σχολείου, γύρω από το τι έγινε αναφορικά με τον υπό έμφαση στόχο.