Cool & Comfort Nederland 51

KOELTECHNIEK AIRCONDITIONING VENTILATIE WARMTEPOMPEN

jAARGAnG 13 I deceMbeR 2015 I nR. 51

REFRIGERATION CONDITIONNEMENT D’AIR VENTILATION POMPES A CHALEUR

LG: 2015 IN HET TEKEN VAN ZEER MOOIE EN COMPLETE PROJECTEN GÜNTNER PRESENTEERT NIEUWE TECHNIEKEN OP SYMPOSIUM KASTEEL DE KEVERBERG KOELPLAN EN ALKLIMA SAMEN STERK

verantwoordelijke uitgever: filip cossement Bld. des canadiens 118 - B 7711 Dottignies

PErIoDIcItEIt: DrIEmAANDElIJKS

Nieuwe generatie ErP gereed

ECOSTAR

INTELLIGENTE OPLOSSINGEN. VOOR EFFICIËNTE TOEPASSINGEN.

De nieuwe ECOSTAR-generatie bevat verscheidene “highlights”: De zuigercompressor met ingebouwde frequentieregelaar maakt, door zijn intelligente regelconcept, buitengewone efficiëntie mogelijk en verlaagt zo de bedrijfskosten. De productflexibiliteit en de toepassingsmogelijkheden worden verder vergroot door de extra olieafscheider en warmte terugwinmogelijkheden. Middels afstandsbediening is de regelaar snel te bedienen, controleren en configureren via laptop, … Meer informatie over onze producten op www.intelligent-compressors.com

inhoud #51 Cool & Comfort Vakblad voor koeling, ventilatie en warmtepomptechniek.

14

Gratis verstuurd naar architecten, adviesbureaus, koeltechniekers, installateurs van airconditioning en industriële bedrijven.

Periodiciteit Driemaandelijks

8.000 exemplaren Redactiecoördinatie Filip Cossement

18

11

Oplage > reportage

> beursnieuws

> climatechno 2015

LG eindejaarsactie – Winactie voor installerend Nederland

Vakbeurs Energie – Energietransitie in volle gang

“Trefpunt van kwaliteit”

T +32(0)56 77 13 10

24

E filip.cossement@fcomedia.be Redactie Rudy Gunst Alex Baumans E redactie@coolandcomfort.nl Reclame-advies Filip Cossement FCO Media T +32(0)56 77 13 10 F +32(0)56 77 13 11 E filip.cossement@fcomedia.be Vormgeving Koen D’Haene FCO Media T +32 56 77 13 10

23

28

> congres

> congres

> congres

Succesvolle European Heat

ATMOsphere America 2015

Pump Summit 2015

ASHRAE 2015 – Voor een energieefficiënte en duurzame wereld

30

37

F +32 56 77 13 11 E koen.dhaene@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever Filip Cossement FCO Media

34

Canadezenlaan 118 B-7711 Dottenijs T +32(0)56 77 13 10 F +32(0)56 77 13 11 E filip.cossement@fcomedia.be

> congres

Güntner stelt nieuwe technieken voor op symposium

> reportage

> reportage

Daikin – “Passion without limits”

Coolant – “Software ontwikkeld voor de installateur”

en verder...

Inside News 4 - 8 Niets uit deze uitgave mag worden verveel-

VSK 2016 - Product, Kennis,

voudigd en/of openbaar gemaakt door mid-

Netwerken, Fun 17

del van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

44

38 > techniek

> project

Toerengeregelde schroefcompressoren met een geoptimaliseerd deellast rendement

Kasteel De Keverberg – Koelplan en Alklima samen sterk

Congres NWP 32 New Products 48 - 50

co o l & co mf or t I 3

inside news

Daikin geeft patenten op HFC-32 techniek vrij

25 jaar Stabiplan

Om het 25 jarig bestaan van Stabiplan te vieren, werden de klanten eind september uitgenodigd in het hoofdkantoor in Bodegraven (Nederland). Algemeen directeur Gijs Willem Sloof blikte terug op hoe Stabiplan is uitgegroeid van kleine onderneming tot toonaangevende firma.

Andere sprekers waren Frank Rozenboom (Autodesk) en Jim Stolze (TEDx Amsterdam). Deze laatste had het over de opmars van ICT innovaties en keek vooruit naar de komende 25 jaar. In installatietechniek voorspelde hij de doorbraak van domotica en verwees naar toekomstwijzende realisaties zoals het kantoorgebouw The Edge met LED armaturen die tegelijk sensoren en zenders zijn. Tenslotte werden de eerste exemplaren van het Stabiplan jubileumboek uitgereikt. De eerste exemplaren waren voor Joop Mensink (Croon Elektrotechniek) en Rene Qualm, respectievelijk klant en medewerker van het eerste uur. ¢

De airconditioning en warmtepompsectoren zijn volop op zoek naar alternatieve koelmiddelen met een laag broeikaseffect. Een daarvan is HFC-32 (difluoromethaan), waarvan het GWP slechts een derde bedraagt van dat van R410A. Daikin is van oordeel dat dit koelmiddel een groot potentieel heeft om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Om de overschakeling te bevorderen, heeft de constructeur vrije toegang gegeven tot 93 technieken waar hij een patent op heeft. Op die manier wordt het gemakkelijker voor andere fabrikanten om toepassingen voor dit koelmiddel te ontwikkelen. Omdat snel handelen geboden is, wil men de opwarming van de aarde een halt toeroepen, ziet Daikin het als zijn verantwoordelijkheid om de sector in zijn geheel een duw in de rug te geven. ¢

www.daikin.be

www.stabiplan.be

Start van de Energie-efficiëntie Dagen

Climalife start, samen met een aantal partners (Grundfos, Honeywell, ExxonMobil, DuPont Tate & Lyle en Murco met een reeks energie-efficiëntie dagen. De aftrap werd gegeven op 22 september in Lyon. Deze reeks evenementen omvat interactieve conferenties over actuele kwesties en ontwikkelingen op wettelijk, technisch en economisch vlak. Daarbij worden oplossingen en best practices voorgesteld om besparingen en energie-efficiëntie te bereiken, ondersteund door case studies. Het evenement speelt zich af in een TV studio, en wordt gemodereerd door een verslaggever die de onderwerpen selecteert en de interviews leidt.

Het is de bedoeling dat de formule in 2016 ook buiten Frankrijk geïntroduceerd wordt, met nieuwe sprekers en nieuwe oplossingen. ¢

4 I c o o l& co mf o rt

nl.climalife.dehon.com

inside news

Overname van Fullwood Packo door Verder Groep

De Nederlandse Verder Groep, specialist in productie en distributie van industriële producten, heeft het Britse bedrijf Fullwood Packo overgenomen. Deze laatste is expert in melkmachines, melkkoelsystemen en gespecialiseerde producten voor de voedingsen farmaceutische industrie. Verder omvat twee afdelingen: Verder Liquids (industriepompen) en Ver-

Fusie Systemair en Holland Heating

Op 1 november fuseerden Systemair BV en Holland Heating BV tot Systemair BV. De beide locaties in Harderwijk en Waalwijk blijven behouden, en de naam Holland Heating zal voortbestaan als merknaam. Gert Mulderij, voorheen algemeen directeur van Systemair in Harderwijk wordt algemeen directeur van de nieuwe entiteit. Jos Van Dongen, voor-

6 I c o o l& co mf o rt

der Scientific (labomateriaal). Door de overname krijgt Pindustry, de beleggingsmaatschappij van Verder toegang tot de melkindustrie, en verstevigt zo haar positie op de Europese markt. Beide entiteiten tellen ongeveer 1.500 medewerkers wereldwijd. De wijziging in de aandeelhouder zou geen effect mogen hebben op de dagelijkse werking. ¢

www.verder.com

¢

www.fullwood.com

Dorin partnerschap met Embraco

Dorin, een van de belangrijkste producenten van semi-hermetische compressoren ter wereld heeft een samenwerking aangekondigd met Embraco, een wereldleider op het vlak van hermetische compressoren. Begin volgend jaar zal Embraco beginnen met de verdeling van de semi-hermetische compressoren van Dorin in Brazilië. Het gaat meer bepaald over de H, de HEP serie en de CD serie. De samenwerking werd bekend gemaakt op Febrava, de grootste vakbeurs voor koeling in Latijns Amerika. ¢

www.dorin.com

¢

www.embraco.com

heen algemeen directeur van Holland Heating, wordt productiedirecteur. Alle verkoopactiviteiten vallen onder de verantwoordelijkheid van Wim Kampen als verkoopdirecteur.

Systemair is fabrikant en leverancier van een uitgebreid assortiment in ventilatieluchtbeheersing. De bekende Holland Heating luchtbehandelingsunits zoals de HHFlex en HHCompact worden in de fabriek in

Waalwijk geproduceerd. Door de fusie staat Systemair voor een nog ruimere keuze in ventilatoren, accessoires, luchtverdelingsproducten,

brandbeveiliging en luchtbehandelingsunits, zowel standaard als op maat. ¢www.systemair.com

Airconditioning - Volledig assortiment binnendelen in diverse capaciteiten

Samsung Electronics is wereldwijd marktleider op vele gebieden, variërend van monitoren en TV’s tot mobiele telefoons en geheugenchips. Via innovatieve en betrouwbare producten laat Samsung de wereldopkennis maken met fantastisch Samsung Electronics is wereldwijd marktleider vele gebieden, variërend van nieuwe mogelijkheden.

Zo ook op het gebied klimaatbeheersing. monitoren en TV’s totismobiele telefoons envan geheugenchips.

Via innovatieve en Samsung Electronics wereldwijd marktleider op vele gebieden, variërend van betrouwbare producten laat Samsung de wereld kennis maken met fantastisch monitoren en TV’s tot mobiele telefoons en geheugenchips. Via innovatieve en nieuwe mogelijkheden. ook op het gebied van klimaatbeheersing. betrouwbare productenZo laat Samsung de wereld kennis maken met fantastisch nieuwe mogelijkheden. Zo ook op het gebied van klimaatbeheersing.

PANASONIC AQUAREA VOOR ALS HET ÉCHT KOUD IS!

De totaaloplossingen Gebouwbeheersystemen De van Samsung De totaaloplossingen totaaloplossingen van klimaatbeheersing van Samsung Samsung klimaatbeheersing klimaatbeheersing Warmtepompen - Geïntegreerde bedieningsoplossingen met de DMS2 - Bediening, controle en monitoring op afstand via internet - Gebruiksvriendelijke toepassing

- Lucht-lucht Warmtepompen Warmtepompen - Lucht-water ----------

Lucht-lucht Water-lucht Lucht-lucht Lucht-water Water-water Lucht-water Water-lucht Lucht-lucht/water Water-lucht Water-water Water-lucht/water Water-water Lucht-lucht/water Lucht-lucht/water Water-lucht/water Water-lucht/water

www.samsung-klimaat.nl

+ aansluiting op luchtbehandelingskasten + aansluiting op luchtbehandelingskasten WTW ventilatie + aansluiting op luchtbehandelingskasten - Enthalpieventilatie, vocht en temperatuur WTW ventilatie WTW ventilatie - Zeer schone lucht door unieke F8 filters - Enthalpieventilatie, vocht en temperatuur -- Geen (elektrische) vocht en temperatuur - Enthalpieventilatie, Zeer schone lucht door unieke F8 filters voorverwarming nodig -- Zeer lucht door unieke F8 filters Geenschone (elektrische) - Geen (elektrische)nodig voorverwarming voorverwarming nodig

Airconditioning - Volledig assortiment binnendelen in diverse capaciteiten Airconditioning Airconditioning - Volledig assortiment binnendelen in diverse capaciteiten - Volledig assortiment binnendelen in diverse capaciteiten

Gebouwbeheersystemen Gebouwbeheersystemen - Geïntegreerde bedieningsoplossingen met de DMS2 Gebouwbeheersystemen

- Bediening, controle en monitoring op afstand via internet - Geïntegreerde bedieningsoplossingen met de DMS2 Gebruiksvriendelijke toepassing --- Bediening, Geïntegreerde bedieningsoplossingen met deviaDMS2 controle en monitoring op afstand internet -- Bediening, controle en monitoring op afstand via internet Gebruiksvriendelijke toepassing - Gebruiksvriendelijke toepassing

www.samsung-klimaat.nl www.samsung-klimaat.nl www.samsung-klimaat.nl

PANASONIC AQUAREA BIEDT COMFORT OOK ALS HET ÉCHT KOUD IS • • • •

Volledige capaciteit tot -15°C Voor iedere toepassing een toestel Smart grid ready Energieneutraal bouwen

www.aircon.panasonic.eu www.panasonicproclub.com

InsIde news

stadsverwarming met spitstechnologie van carrier

In de gemeente Plan-les-ouates in het Zwitserse kanton Genève werd de eerste installatie in Europa gerealiseerd van een watergekoelde schroefcompressor met het nieuwe koelmiddel Puretec - Hfo-1234ze(E). Dit heeft een verwaarloosbaar GWP. Dit project van stadsverwarming werd uitgerust met twee Aquaforce chillers van carrier. Het totale verwarmingsvermogen bedraagt 2,5 mW. In de eerste fase van dit gemengd vastgoedproject wordt een efficiënte warmteterugwinning toegepast: de afvalwarmte van een datacenter wordt benut om kantoren en andere gebouwen te verwarmen. In een tweede fase zal de installatie worden uitgebreid om 3.000 privéwoningen in een nieuwbouwwoonwijk van warmte te voorzien. Deze spitstechnologie werd ontwikkeld in de carrier france ScS fabriek van montluel. ¢ www.carrier.com

sig neemt hg groep over

certificering voor bodemenergie voor etn

Wet- en regelgeving spelen een belangrijke rol bij de toepassing van bodemenergiesystemen (WKo). De invoering van het wijzigingsbesluit Bodemenergiesystemen op 1 juli 2013 heeft veel veranderd. Bedrijven die bodemenergiesystemen ontwerpen, uitvoeren en/of beheren moeten sinds 1 oktober 2014 jaarlijks getoetst worden op de kwaliteit van de organisatie en de kennis en kunde van het personeel. Energie technologie Nederland BV (Geoclimate) is nu zowel Brl 11.000 als BrK 600021 gecertificeerd. EtN mag dus zowel het ondergrondse als het bovengrondse deel van bodemenergiesystemen uitvoeren qua ontwerp, detail-engineering, realisatie, onderhoud en beheer, dat alles in het kader van de weten regelgeving Besluit Bodemenergiesystemen. Als EtN het gehele Geoclimate bodemenergiesysteem ontwerpt, levert en beheert, garandeert het bedrijf de werking van het systeem gedurende de volledige contractperiode. ¢

www.geoclimate.nl

8 I c o o l& co mf o rt

SIG Plc, gespecialiseerd in oplossingen voor de bouwindustrie, kondigt de overname van Hc Groep aan. Deze laatste is actief in luchtbehandeling, ventilatie en regelsystemen, en heeft een omzet van 45 miljoen euro. Deze overname kadert in de strategie van SIG om de Air Handling activiteiten in Europa te versterken, en breidt het aanbod uit met technieken zoals klimaatplafonds en ventilatie voor parkeergarages en tunnels, evenals regeltechniek en service. Het initiatief is complementair met eerdere overnames zoals Air trade centre, Inatherm en SK Sales. Het managementteam van de Hc Groep (P. Verschoor, H. De Baar en J. Van Gelder) blijft op post en zal samenwerken met de overige afdelingen van SIG om synergieën te realiseren. ¢

www.sigplc.com

¢

www.hcgroep.com

HVAC

HVAC

SERVICE

SNEL EN KRACHTIG KOELEN EN VERWARMEN

• Drainpipes • Werkschakelaars • Vibro mats • Dakdoorvoeren • Leidingdragers

• • • • •

BIG FOOT SYSTEMS structuren Muur- en vloersteunen Montagekanalen Reinigingsmiddelen ZIP CLIP kabelophangsystemen

c: 100 m: 65 y: 0 k: 0

Linum Europe, totaalaanbod voor de innovatieve vakman.

HVAC montage- en service toebehoren voor installateurs, constructeurs, fabrikanten en de gespecialiseerde vakhandel.

15.087

Vraag uw catalogus en E-Shop login

LINUM EUROPE BV Oosterparkweg 35 H, 2985 SX Ridderkerk T: 0180-463588 • F: 0180-463569 • info-nl@linum.eu www.linum.eu • www.rackline.eu • www.gasketline.eu

PANASONIC, DE PROFESSIONELE OPLOSSING • De slimme thermostaat ‘Econavi’ zoekt steeds naar uw optimale comfort • Voor elke toepassing een gepast toestel.

Van single split tot heat recovery VRF systemen • Laag energieverbruik en geen stroompieken met gas aangedreven VRF (ECO G)

www.aircon.panasonic.eu www.panasonicproclub.com

VERHUUR – DISTRIBUTIE – SUPPORT 24/7

Koeling & Verwarming

...maakt het verschil.

• VERHUUR • DISTRIBUTIE • 24/24 SUPPORT & AFTER SALES • • • • • • •

AIRCO/KOELING INDUSTRIE- & PROCESKOELING VERWARMING BOILERS / WARMWATERPRODUCTIE CHILLERS KLIMAATKASTEN ALLE TOEBEHOREN

Haute qualité avec des solutions personnalisés

CONTACTEER ONS...

Geluidsarme

apparatuur

-

Zeer

snel

Échangeurs de chaleur Warmtewisselaars

inzetbaar

Eigen transport met kraanwagens en diepladers

Hoogste kwaliteit en gericht op individuele toepassingen

Alle toebehoren beschikbaar - ...

Bel 09/362.74.87 of e-mail naar info@delta-temp.com

SUPPORT

Benelux - Duitsland - Frankrijk

WWW.DELTA-TEMP.COM

thermofin GmbH • Am Windrad 1 • DE-08468 Heinsdorfergrund www.thermofin.de • Telefon: +49 (0) 3765 3800-0

> REPORTAGE

LG eindejaarsactie: Winactie voor installerend Nederland LG heeft dit jaar mooie projecten mo“2015 staat in het teken van zeer mooie

ties. We nodigen iedereen uit om deel te

gen maken, met dank aan het vertrou-

en complete projecten”, vertelt Ferry van

nemen, want naast de kans op mooie prij-

wen van de koeltechnische en HVAC-

der Heiden, Marketing Manager B2B bij

zen zal de installateur ook ontdekken dat

installateur in de toestellen en de

LG Electronics Benelux. “Van complete

we aangepaste toestellen hebben voor toe-

service. Het jaar was dan ook bijzon-

woonwijken met onze lucht water warm-

passingen in talloze markten, gaande van

tepomp, watergekoelde vrf-systemen voor

residenties en hotels naar retail en kantoor-

der mooi begonnen met de officiële

retailketens zoals Ici Paris XL en Kruidvat

gebouwen. Maar naast de toestellen vin-

tot complexe totaaloplossingen voor kan-

den we ook de service uitermate belang-

toorgebouwen, zoals het hoofdgebouw

rijk. Service betekent voor ons zowel pre

van Jacobs Elektro Groep op het bedrijven-

sales (projectbegeleiding, studie, offerte)

terrein Het Minervum in Breda. Er werden

als after sales (correcte levering on time, in

drie performante warmtepompen geïnstal-

bedrijfstelling, ondersteuning). Neem deel

naar eerlijke concurrentie binnen de

leerd waarmee de ruimtes in het pand apart

aan onze wedstrijd en ontdek de wereld

klimaatbranche en hiervoor een certi-

van elkaar gekoeld of verwarmd kunnen

van LG!”

ficeringsprogramma heeft ontwikkeld.

bevestiging vanuit Eurovent dat LG inderdaad een van de zuinigste VRFsystemen levert. Eurovent is de onafhankelijke Europese belangenorganisatie voor de HVAC-branche die streeft

worden, want in een vergaderruimte is er natuurlijk een andere temperatuurvraag

Vertrouwen

dan in het magazijn.”

LG Benelux kijkt met veel vertrouwen uit naar 2016. De markt is herstellende en

“In december willen we het vertrouwen

staat weer positief tegenover de toekomst.

ducten die specifiek voor deze uitdagende

van installerend Nederland graag belo-

Ferry van der Heiden: “LG beschikt over

markt worden ontwikkeld. Zo zorgt onder

nen met een spectaculaire winactie. De

het gehele gamma van producten over

meer de sterke plug & play combinatie met

opdracht is heel eenvoudig: herken de

sterke troeven. Het Multi V IV systeem

het luchtgordijn van Teddington (mét LG

vier projecten vanuit de actiepagina en

heeft het hart van de installateur veroverd.

technologie) voor een winnende combina-

laat je gegevens achter op de website. Daar-

Een omkeerbaar systeem waarmee per

tie in retail. Ook het Multi V Water systeem

mee maakt iedere deelnemer direct kans

ruimte individueel gekoeld, verwarmd of

is daar vaak toegepast, onder andere in

op mooie LG prijzen zoals de LG G4, de

ontvochtigd kan worden. Bovendien kan

het Winkelcentrum Waddinxveen. “Het

best beoordeelde telefoon van 2015, of

deze lucht/lucht warmtepomp gecombi-

LG Multi V Water systeem is een water-

ook nog een complete set van ons succes-

neerd worden met luchtbehandelingskas-

gekoelde klimaatoplossing met vele voor-

volle wandmodel, kaarten voor een con-

ten, vloerverwarming, luchtgordijnen en

delen. Ik noem er enkele op: er zijn geen

cert naar keuze in de Ziggo Dome of een

gebouwbeheersystemen.”

capaciteitsverliezen als gevolg van lage bui-

handige powerbank. Geen onbelangrijke

tenluchttemperaturen, het Multi V water-

hint: de geselecteerde projecten kan je op

De retailmarkt is belangrijk voor LG, wat

systeem heeft geen ontdooiingscyclus

onze website terugvinden onder referen-

wordt bewezen door de innovatieve pro-

nodig waardoor er dus minder verliezen zijn en de lengte van de koelwaterleidingen naar de watergekoelde condensor van

”

Herken de vier projecten vanuit de actiepagina en laat je gegevens achter op de website.

Daarmee maakt iedere deelnemer direct kans op mooie LG prijzen. Ferry van der Heiden, LG Electronics Benelux

het buitendeel is quasi onbeperkt is. Hierdoor is het Multi V watersysteem uitermate geschikt voor gebruik in grote gebouwen of in gebouwen met veel verdiepingen.”

n www.lgklimaat.nl

co o l & co mf or t I 11

Herkent u deze 4 LG-projecten ? *

Ga naar lgklimaat.nl/kerstactie, laat je antwoord achter en maak kans op onderstaande prijzen.

Ook dit jaar heeft u weer massaal voor LG gekozen; daar willen wij u graag voor bedanken! Uw inzet, bij het installeren van onze slimme en duurzame klimaatsystemen, samen met uw deskundigheid en goede kennis van zaken, is voor ons van groot belang. Wij hebben samen met u diverse mooie projecten opgeleverd en daar zijn wij trots op!

Herkent u ze op de pagina hiernaast? Dan maakt u kans op mooie prijzen.

LG bedankt installerend Nederland voor het vertrouwen.

LG heeft vertrouwen in 2016 De markt is herstellende en staat weer positief tegenover de toekomst. LG heeft toepassingen voor talloze markten, zoals woonhuizen, hotels, retail en kantoorgebouwen.

We kijken vol vertrouwen uit naar een nieuw jaar, waarin we samen met u, binnen al deze markten, nog veel mooie projecten kunnen opleveren. Neem deel aan deze wedstrijd en ontdek de wereld van LG!

Prijzen kerstactie:

1e prijs

Doe mee en win.

We willen het vertrouwen van installerend Nederland graag belonen met een spectaculaire winactie. De opdracht is heel eenvoudig: herken de vier projecten hiernaast en laat uw antwoord en uw gegevens achter op www.lgklimaat.nl/ kerstactie. Hiermee maakt u direct kans op deze mooie prijzen. *tip: Antwoorden vindt u o.a. op www.lgklimaat.nl/referenties

Sportieve activiteit voor uw bedrijf

2e prijs

1x LG G4 telefoon

Doe mee een maak kans op prachtige prijzen! Ga snel naar lgklimaat.nl/kerstactie

Herkent u deze projecten?

Doe mee en win!

3e prijs

2x2 kaarten concert naar keuze

A

B

C

D

4e prijs

1x Wandunit

5e prijs

5x Power bank

> beuRsnIeuws

Van 6 tot 8 oktober ’15 vond in de Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch de vakbeurs Energie plaats, een B2B-platform voor duurzame energieopwekking en energiebesparing. De beurs was opgebouwd rond toepassingen in gebouwen en in het proces. In een aangrenzende hal vond gelijktijdig de vakbeurs Ecomobiel voor duurzame mobiliteit plaats. In drie dagen ontving Vakbeurs Energie 10.992 professionele bezoekers, een stijging van bijna 2% in vergelijking tot de vorige editie.

Vakbeurs Energie – Energietransitie in volle gang

V

akbeurs Energie en Ecomobiel tege-

kin Airconditioning het perfect samenge-

praktijk toch anders. Met cases, discussies en

lijk organiseren is een logische stap

vat: met de techniek zit het wel goed, nu de

korte presentaties van innovaties wilden we

om de energietransitie naar een

bewustwording nog!”

bezoekers inspireren om in hun eigen organisatie verder aan de slag te gaan.”

hoger plan te tillen”, vertelt beursmanager Wendy van de Geijn van organisator

In de zeven Thema Theaters op de beurs-

54events. “Het belang van daadwerkelijke

vloer werd een uitgebreid programma van

Het PassiefBouwen Event slaat de brug tus-

actie om de energietransitie in goede banen

seminars, lezingen, workshops en congres-

sen energieneutraal bouwen en comfortabel

te leiden, liep als een rode draad door het

sen georganiseerd dat 54events samen met

wonen, met slimme oplossingen en inno-

uitgebreide programma van activiteiten.

partner F&B had opgesteld. Aan het pro-

vaties die zowel de bouwer als de bewoner

Opwekking van duurzame energie, slimme

gramma werkten tal van partners en bran-

ten goede komen. Bij veel lezingen in het

mobiliteit en besparingen in zowel industrie

che- en beroepsverenigingen zoals FME, Top

land wordt de Stichting PassiefBouwen met

als de gebouwde omgeving kun je niet los

Team Energie, de Rijksoverheid, Nederlands

vooroordelen geconfronteerd. Bijna altijd

van elkaar zien. Om de energietransitie te

Platform Warmtepompen, SmartGridsNL,

zijn die vooroordelen gebaseerd op onwe-

laten slagen, zullen we op al deze gebieden

NKL, de Nederlandse Wind Energie Associ-

tendheid, op geruchten over projecten waar-

moeten versnellen en nog beter met elkaar

atie (NWEA) en Provincie Noord-Brabant

bij knoeiers waren betrokken of op sugges-

moeten samenwerken. De energietransitie

mee.

tieve marketing van leveranciers, die hun markt door passief bouwen bedreigd zien.

blijft mensenwerk. Volgens mij heeft DaiIndustrie was dit jaar voor het eerst een

Tijdens de Vakbeurs Energie werd klare wijn

apart segment binnen Vakbeurs Energie.

geschonken!

“Logisch als je bedenkt dat in Nederland 40% van de CO2-uitstoot afkomstig is van

Om te onderstrepen dat energietransitie

de industrie”, aldus Wendy van de Geijn. Op

mensenwerk is, werden dit jaar voor het

7 oktober ’15 stonden twee seminars georga-

eerst twee Energie Awards uitgereikt. Wilfred

niseerd in samenwerking met FME (Onder-

Akerboom van Luminext ging met de titel

nemersorganisatie voor de Technologische

Energie Professional 2015 naar huis, terwijl

Industrie met 2.300 aangesloten bedrijven)

Hester van Halen en Jimmy Pieterson voor

op het programma: de Industrial Morning

hun gezamenlijke afstudeerproject aan de

en de Energy Storage Day. Beiden beston-

Avans Hogeschool uit Den Bosch de titel

den uit korte sessies van telkens zes minu-

Energie Talent 2015 kregen.

ten waarin tal van actuele onderwerpen aan de orde kwamen.

Vakbeurs Energie 2016 vindt plaats op 4, 5 en 6 oktober 2016 in de Brabanthallen in

“Het in 2013 afgesloten Nationale Ener-

‘s-Hertogenbosch.

gieakkoord laat zien dat energiebesparing hoog op de agenda staat, zowel politiek als in het bedrijfsleven”, stelt Hans van der Spek, dagvoorzitter en programmadirecteur Cleantech bij FME. “Er worden echter onvoldoende meters gemaakt, blijkbaar is de 14 I c o o l& co mf o rt

n www.vakbeursenergie.nl

Eén compact platform –

6

verschillende ventielconfiguraties

Het nieuwe ICF 15-4 ventielstation: Het is klein, het is modulair, het is flexibel Beheers uw installatie- en onderhoudskosten – en wees voorbereid op alle toekomstige koelmiddelen

www.koeltechniek.danfoss.be/ir www.koeltechniek.danfoss.nl/ir

co o l & co mf or t I 15

VSK.NL

PRESTATIE IN INSTALLATIE

VSK. VAKBEURS VOOR VERWARMING, SANITAIR, KLIMAATBEHEERSING EN KOUDETECHNIEK. 2 T/M 5 FEBRUARI JAARBEURS IN UTRECHT

KENNIS OMHOOG, VERBRUIK OMLAAG Betere, slimme, energiezuinige woningen, gebouwen en industriĂŤle omgevingen. Om dit te realiseren is deskundigheid onmisbaar. Daarom is er de VSK. De vakbeurs voor verwarming, sanitair, klimaatbeheersing en koudetechniek.

VSK is de aanjager van duurzame innovatie. Vier dagen lang komen alle installatiedisciplines samen om de prestaties van producten en de knowhow van professionals naar een hoger plan te tillen. Er worden ontwikkelingen gedeeld, ervaringen besproken, uitdagingen gedefinieerd en successen getoond. Dat is wat we noemen Prestatie in installatie vanuit de kern.

GA VOOR GRATIS TOEGANG NAAR VSK.NL/REGISTREREN

> beursnieuws

VSK 2016

Product, Kennis, Netwerken, Fun ‘Kennis omhoog, verbruik omlaag’ is het thema van VSK die van dinsdag 2 tot en met vrijdag 5 februari 2016 in de Jaarbeurs in Utrecht doorgaat. Deze editie van VSK staat in het teken van de klimaatdoelstellingen. “Het thema slaat aan, elke exposant licht er op zijn stand één product uit dat een substantiële bedrage levert aan deze doelstelling”, vertelt Brand Manager Cas Wegman van Jaarbeurs. “We presenteren hiermee een selectie aan producten die de komende jaren toonaangevend zullen zijn.”

Volgens Cas Wegman zit VSK – de vakbeurs voor verwarming, sanitair, klimaatbeheersing en koudetechniek – in een positieve flow. Opvallend is de terugkeer van toonaangevende bedrijven zoals Vaillant, Siemens, Trox Nederland en System Air.

V

SK 2016 is opgebouwd langs de lijnen van Product, Kennis, Netwerken en Fun. Cas Wegman: “Het

Product komt uitgebreid aan bod bij exposanten, Kennis in de vier theaters op de beursvloer, Netwerken gebeurt op de (VIP)

zetten. Hij plakt daar letterlijk een grote

terrassen en VSK Borrel. En Fun? Daar zor-

sticker op. Vanaf dat moment is het een Pro-

gen we voor via de VSK Games. Kortom,

duct met Stip. Hierdoor ontstaat een staal-

VSK biedt de installateur een pallet aan

kaart aan innovatie. Daarnaast krijgen alle

mogelijkheden om kennis te verwerven

exposanten de gelegenheid in een kwartier

zodat het verbruik omlaag kan, want dat

tijd hun product te presenteren in een van

is toch de rode draad.”

de vier theaters op de beursvloer.

Maar op een vakbeurs blijven producten

Een vast onderdeel van de vakbeurs is de

uiteraard het belangrijkst. Het zijn zij die

bekendmaking van de VSK Awards. Pro-

ervoor moeten zorgen dat de Europese

ducten die na 1 januari 2014 op de markt

2020-doelstellingen worden behaald, want

zijn gebracht, kunnen een Award winnen

dat worden de grote uitdagingen voor de

in de categorieën Energiebesparing, Design,

komende vijf jaar. Op de beurs laten expo-

Systeemoplossingen en Installateurszaken.

santen zien hoe die doelstellingen bereikt kunnen worden met de producten die zij

n www.vsk.nl

daarvoor in de aanbieding hebben. Elke exposant kan een product dat hieraan een essentiële bijdrage levert in het zonnetje

”

Kennis omhoog, verbruik omlaag is het thema van VSK. Elke exposant licht er op zijn stand één product uit dat een substantiële bedrage levert aan deze doelstelling.

Cas Wegman, Brand Manager van Jaarbeurs co o l & co mf or t I 17

Climatechno 2015 “Trefpunt van kwaliteit”

Op 14 en 15 oktober 2015 vond in de Brabanthal (Leuven) de achtste editie plaats van Climatechno, de énige vakbeurs in België voor de volledige HVACR-markt. Het bijzonder sterk ondersteunend programma heeft de beurs naar een hoger niveau getild, waardoor de stelling “kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit” een veelgehoorde conclusie was bij zowel de bezoekers als de exposanten.

Climatechno richt zich op alle aspecten van de HVACR-markt: warmtepompen, airconditioning, koeling, ventilatie, maar ook de ondersteunende diensten, accessoires en opleiding. Deze editie was er bijzondere aandacht voor het ondersteunend programma, waardoor een beursbezoek een nog betere invulling kreeg. Het Warmtepomp Symposium van ODE Vlaanderen trok bijna 130 deelnemers aan, maar ook de andere lezingen en workshops konden op veel bijval rekenen. De beursorganisatie spreekt dan ook terecht van een succesvolle editie, maar wat denken de exposanten er zelf van?

“De organisatie van het Warmtepomp Symposium gelijktijdig met Climatechno is een goed initiatief”, vertelt Patrick Leenaerts, sales manager bij Thermo Comfort. “De deelne18 I c o o l& co mf o rt

mers aan het Warmtepomp Symposium op je stand mogen ontvangen, is ongetwijfeld een pluspunt. Ondanks onze kleinere stand hebben wij nagenoeg evenveel contacten gehad als bij de vorige editie. Naast onze bestaande klantenkring, waarvan het toch steeds goed is om elkaar eens te zien en bij te praten, hebben we tijdens Climatechno ook enkele belangrijke nieuwe prospects gehaald. Mijns inziens hadden de afwezigen dus ongelijk.”

Sara Dekesel, marketing communicatie coördinator bij Stiebel Eltron, zit op dezelfde lijn.

“Door de combinatie met het Warmtepomp Symposium was onze doelgroep goed vertegenwoordigd op de beurs. Climatechno was voor ons de gelegenheid bij uitstek voor de productlancering van onze WPL Trend Sets.”

Ook Erik Waumans, Executive Director van Thercon (exclusief distributeur in de Benelux van de warmtepompen en aircosystemen van General), kijkt met veel plezier terug op Climatechno 2015. “Je zal het altijd zien: je vertrekt met gereserveerde verwachtingen en die worden dan ruimschoots overschreden.

Zo ook onze deelname aan Climatechno 2015. De opkomst was opvallend goed met vooral een hoge bezoekerskwaliteit. Onze presentaties werden gewaardeerd en lokten veel nieuwe prospects. Toegegeven, onder de bezoekers bevonden zich studenten, maar

”

Met het nieuwe isolatieschuim IPN quadcore

trokken we de aandacht van een aantal architecten, studiebureau’s en projectmanagers uit de sector van de grootdistributie die vooral met het thema duurzaamheid bezig zijn. Thomas Bossuyt, Isocab

zij zijn wel onze klanten van de toekomst!

Daartegenover stonden vele andere uiterst kwalitatieve bezoekers: van de netbeheerder, ingenieursbureaus tot onze geliefde installateur.”

“Wat ons vooral is bijgebleven, is de warme sfeer die onder de bezoekers heerste”, vervolgt Erik Waumans. “Het is fijn om te zien hoe een event als Climatechno toch de maïzena in de saus is die de sector op zo’n moment weet te binden. Waarschijnlijk is dat ondertussen ook net de kern van de zaak geworden, de binding, het menselijke contact, veel meer nog dan de stands en de nieuwe producten.”

Thomas Bossuyt, commercieel directeur bij Isocab, kijkt ook tevreden terug. “De deelname aan Climatechno was voor Isocab succesvol. Wij hadden voor deze editie extra aandacht geschonken aan een lichte

en opvallende stand waarbij we vooral de lancering van het nieuwe isolatieschuim IPN quadcore letterlijk in de spotlights wilden stellen. Het nieuwe schuim is werkelijk een nieuwe mijlpaal in de wereld van de geïsoleerde sandwichpanelen. We trokken hiermee de aandacht van een aantal architecten, ingenieursbureaus en projectmanagers uit de sector van de grootdistributie die vooral met het thema duurzaamheid bezig zijn. De eerste feedback was alvast heel positief. Daarnaast presenteerden we ook een aantal nieuwe producten uit ons deurenprogramma. Ook deze werden door onze klanten aandachtig bekeken en geapprecieerd. Climatecno is voor Isocab vooral een platform om bestaande klanten in een ontspannen sfeer te ontvangen. Wij waren dan ook heel tevreden met de sterke opkomst, vooral op woensdag. Ook vanuit het zuiden van het land mochten we klanten ontvangen.”

co o l & co mf or t I 19

“Voor ons, als leverancier van ontwerpsoftware voor installatietechnieken, zijn beurzen zoals Climatechno een uitgelezen moment om de juiste doelgroep te ontmoeten en de nieuwste functionaliteit van onze software – die constant vernieuwd en aangepast wordt aan de wensen uit de markt – te presenteren aan de installateurs en ingenieursbureaus”, vertelt Koen Van Riet, sales manager bij Stabiplan. “Het was de eerste keer dat we met Stabiplan op Climatechno stonden en ondanks het gegeven dat deze achtste editie kleiner was dan de editie van 2013, zijn we zeer tevreden over de opkomst en de kwaliteit van de contacten. Dat de beurs kleiner was dan de voorgaande jaren is een algemene trend die zich ook in onze buurlanden voordoet.

Toch wil ik zeker benadrukken dat wij geen spijt hebben van onze deelname aan Climatechno. Climatechno weet ondanks de ‘beursmoeheid’ de kwaliteit zeer hoog te houden. De bezoekers die onze stand bezochten, waren wel degelijk de mensen die we hoopten te bereiken. Uiteraard bepaal je zelf ook een groot deel veel van je succes op de beurs. Door een enthousiast sales team, een mooi aangeklede stand en door nieuwe innovatieve oplossingen te presenteren. Op Climatechno hebben we bijvoorbeeld onze warmteverliesberekening gepresenteerd. Belgische installateurs moeten tegenwoordig voor het EPB de warmteverliezen en winsten kunnen aantonen via een berekening. Dankzij een

20 I c o o l& co mf o rt

”

Linum Europe koos resoluut voor een mooie

en volwaardige standconstructie. Zeker de Big Foot Systems-Aspen Xtra stand kon op heel wat bijval rekenen bij de installateurs en vakhandelaren.

Jan Vanderbeke, bestuurder van LINUM EUROPE nv

nieuwe connector tussen Stabicad en een tool van het WTCB om deze berekeningen uit te voeren, bieden we hier een gepaste oplossing voor. Ook onze nieuwste cloudomgeving is geëvolueerd tot een heel krachtige basis voor documentbeheer met Revit, AutoCAD en alle relevante projectdocumenten. Het is de taak van het sales team om deze innovaties aan de man te brengen: door de juiste houding en aanpak tijdens de uren op de stand.

We mogen zeker niet klagen over het aantal interessant leads dat we hebben kunnen spreken. Voor ons was Climatechno een succes!”

Samen met partner SIG Air Handling organiseerde Stabiplan een BIM Roadshow tijdens Climatechno. Van Riet: “Kruisbestuiving is belangrijk. Als we aan een beurs deelnemen, willen we er ook zoveel mogelijk uithalen. Door een knap uitziende stand, een actief en enthousiast sales team, maar ook door samen te werken. Want samenwerken is iets waar Stabiplan al 25 jaar voor staat: samenwerken met groothandels die met hun oplossingen in onze software zitten, samenwerken met fabrikanten en samenwerken met onze gebruikers om onze software zo gebruiksvriendelijk en compleet mogelijk te maken. Dit jaar hebben we met SIG Air Handling de handen in elkaar geslagen. De innovatieve HVACR-oplossingen van SIG Air Handling zitten in onze Stabicad-software

en dit laten we tijdens een zestal roadshows in Vlaanderen en in Wallonië zien. Onze eerste roadshow viel tijdens Climatechno.

En ik kan zeggen: het was een geslaagde vuurproef!”

“Onze deelname aan Climatechno was een succes”, laat Jan Vanderbeke, bestuurder van LINUM EUROPE nv, er geen twijfel over bestaan. Linum Europe / Fermod koos resoluut voor een mooie en volwaardige standconstructie en dat werd door de bezoekers zeer gewaardeerd. Zeker de Big Foot Systems / Aspen Xtra-stand kon op die manier op heel wat bijval rekenen bij de installateurs en vakhandelaren. “Uiteraard was Climatechno dé gelegenheid om onze nieuwe producten in de kijker te zetten en hiermee zowel nieuwe als bestaande klanten te bereiken. Maar minstens even belangrijk, de klant kon in een ontspannen sfeer kennismaken met ons team. Daarom waren ook onze – met HVAC betrokken – internal sales medewerkers van de partij. Zeer verrijkend en aangenaam voor beide partijen! Maar weet je, naast het commercieel/amicale karakter van de beurs, was Climatechno voor ons vooral een bevestiging van onze win-winstrategie: op een correcte manier zaken doen, ‘one on one’ gaan met de klant en met sterke (betrouwbare) merken in zee gaan. Climatechno 2017? LINUM EUROPE nv zal er zeker bij zijn.”

Hetzelfde positieve geluid bij Kim Vaessen, general manager bij Climatrix nv. “Voor kwaliteit krijgt Climatechno een dikke plus, zoals qua organisatie als prospects. De koeltechnische installateurs zijn vooruitdenkend en volledig ondergedompeld in het verhaal over duurzaamheid en energie-efficiëntie.

Met onze oplossingen voor verwarmen en koelen bij renovatie en bij nieuwbouw, kunnen ze hun actieterrein uitbreiden en meer omzet halen. Tijdens Climatechno hebben we de kans gekregen om de bezoekers hiervan te overtuigen.”

Sven Danneels, CEO van DRU International, kijkt nu al vooruit naar de volgende editie van Climatechno in 2017. “Ook met een kleinere uitgave van Climatechno kunnen wij voor AFM Refrigeration van een heus succes spreken. Wij hadden de nodige drukte voorzien en dat bracht een geweldige sfeer op de stand. Bezoekers namen ook echt de tijd om zich te informeren en meer te ontdekken over AFM en haar producten. Wij zijn dan ook zeer tevreden dat onze klanten en prospects waardering hadden voor het vele werk dat we hier als team in gestopt hebben en kijken nu al uit naar de volgende editie.”

I www.climatechno.be

co o l & co mf or t I 21

Your reliable insulation partner

Ministore is een prijsgunstige en hoogkwalitatieve koel- of vriescel, die de oplossing biedt voor diverse toepassingen bij o.a. bakkers, slagers, visen vleeshandels, groenteverdelers, kruideniers, bloemisten, restaurants ...

Steek uw plannen niet in de ijskast, maar in een Ministore !

Ook voor gebruik in ziekenhuizen, apotheken en labos laat Ministore zich perfect inzetten. Zelfs voor privé doeleinden als vervanging van een kelder is Ministore een welgekomen alternatief.

Hun degelijke constructie met excentrische treksluitingen en tand- en groefverbindingen zorgt voor een snelle en probleemloze montage en/of demontage.

Verschillende standaard uitvoeringen zijn mogelijk volgens uw specifieke noden.

ISOBAR Nederland • Sparrelaar 29 • NL-5467 JP Veghel • T +31 413 366 438 • F +31 413 367 935 • d.passage@isobar.be ISOBAR België • Pontstraat 80 • Waregem zone 11b • B-8791 Beveren-Leie • T +32 56 710 494 • F +32 56 703 287 • info@isobar.be

ISOBAR ADV COOL&COMFORT 190x134 MINISTORE.indd 1

www.isobar.be

21/01/14 15:46

Samen bouwen!

Unitbouw Afscheiders en vaten Economisers Koudemiddelpompen Hogedrukvlotters Handafsluiters Warmtewisselaars

Natuurlijk de beste oplossing +31 (0)345 68 15 49, info@wijbenga.nl, www.wijbenga.nl

> congres

Succesvolle European Heat Pump Summit 2015 Op 20 en 21 oktober ’15 verzamelden 240 warmtepompdeskundigen in

EE (Energy & Environment) ging dieper in op

Nürnberg voor de European Heat Pump Summit, een tweejaarlijkse event

de situatie in bepaalde landen. Zo lijkt Frank-

dat wordt georganiseerd door Messe Nürnberg en ondersteund door de

rijk gewonnen voor hybride warmtepompen.

vakbeurs Chillventa. Deelnemers uit 27 landen bespraken verschillen-

In 2014 werden er 6.000 stuks verkocht, maar

de thema’s zoals actuele en toekomstige trends, wetenschappelijk onder-

verwacht wordt dat dit zal groeien tot meer

zoek, ontwikkelingen en marktresultaten. Na afloop waren de deelnemers

dan 30.000 in 2020. Ook in de industrie ziet

zeer positief en hoopvol gestemd: warmtepompen hebben een toekomst!

T

de toekomst voor warmtepompen er rooskleurig uit. Groot potentieel wordt gezien in de industriële toepassingen met grote koude-

erwijl in heel wat Europese landen de

promoten. “De omstandigheden om warm-

vraag waarbij de beschikbare warmte wordt

verkoop van warmtepompen in stij-

tepompen op de markt te zetten zijn ons

overgedragen aan stadsverwarming.

gende lijn gaat, blijft Duitsland wat

niet gunstig gezind,” vertelt Rainer Jakobs

achterop. Dit mag vreemd lijken, vermits

van IZW (Information Centre on Heat Pumps

Warmtepompen zullen tijdens Chillventa een

Duitsland toch wel de kar trekt om duurzame

and Refrigeration). “De gas- en olieprijzen

belangrijke rol spelen. Van 11 tot 13 oktober

energieproductie en energie-efficiëntie te

gaan in dalende lijn, terwijl de elektriciteits-

’16 zullen in Messe Nürnberg ongetwijfeld

prijzen maar blijven stijgen. Dit werkt con-

weer heel wat nieuwe ontwikkelingen en toe-

traproductief en belemmert een belangrijke

passingen worden voorgesteld.

groei voor warmtepompen, en dit zowel in commerciële en industriële toepassingen

n www.hp-summit.de

als in de residentiële markt. We kunnen dit alleen maar betreuren, want warmtepompen vormen wel degelijk een milieuvriendelijk én rendabel alternatief voor verwarmingssystemen die fossiele brandstoffen gebruiken.”

Thomas Nowak (European Heat Pump Association) gaf een overzicht van de Europese warmtepompmarkt. Sinds 2005 bedraagt de gemiddelde jaarlijkse groei 7,4%. De sterkste groei laten warmtepompboilers optekenen, met 11.000 verkochte stuks in 2005 tegenover 110.000 in 2014. Julian Jansen van Delta

”

De gas- en olieprijzen gaan in dalende lijn, terwijl de elektriciteitsprijzen maar blijven stijgen. Dit werkt contraproductief en belemmert een belangrijke groei voor warmtepompen. Rainer Jakobs van IZW co o l & co mf or t I 23

ATMOsphere America 2015

Shecco viert dit jaar zijn 15de verjaardag. De organisatie met hoofdzetel in

het CO2 equivalent. We werken steeds vol-

Brussel en kantoren in Berlijn, New York en Tokyo die volop inzet op natuurlij-

gens vijfjarenplannen. Volgens onze huidige

ke koelmiddelen heeft een hele weg afgelegd. Bij de oprichting waren natuur-

koelgassenstrategie gaan we voor R407A in

lijke koelmiddelen nog tamelijk marginaal, maar sindsdien hebben zowel de industrie als de wetgever een andere weg ingeslagen en kijken ook de eindgebruikers om naar natuurlijke koelmiddelen. De stijgende belangstelling was duidelijk merkbaar op ATMOsphere America in Atlanta (Georgia) op 25 en 26 juni ’15.

nieuwe systemen, omwille van de lagere GWP dan R404A enR507, met ammoniak en andere natuurlijke koelmiddelen in enkele pilootprojecten. Indien de resultaten bevredigend zijn, dan sluit niets uit om op korte termijn een versnelling hoger te schakelen en voluit

“M

voor natuurlijke koelmiddelen te kiezen. Of

et 300 deelnemers uit de

kels”, vertelt Harrison Horning. “We hebben

zoals ze zeggen bij Defensie: een plan is een

VS, Canada, Mexico en

onszelf enkele duidelijke doelen opgelegd

goede basis voor verandering, maar kan zelf

Europa, 37 exposanten

m.b.t. de koeling. Zo willen we de CO2-uit-

ook altijd worden veranderd.”

en 80 presentaties is deze 26ste editie het

stoot verminderen door minder energiever-

grootste ATMOsphere event ooit”, glun-

bruik en minder koelgasverlies. De koelcen-

McDonald’s

dert Marc Chasserot, CEO van Shecco.

trales op R22 willen we tegen 2020 vervangen

McDonald’s heeft geen introductie nodig. De

“Onze events worden ook steeds inter-

door een koelmiddel met een lager GWP,

meest bekende fastfoodketen telt 35.000 res-

nationaler, zelfs continentaler. Dat mer-

waarbij we kijken naar de Europese F-gassen-

taurants in 119 landen, er staan 1,8 miljoen

ken we op onze events, op de netwerkmo-

wetgeving en ons dus ook zullen baseren op

medewerkers op de loonlijst en er schuiven 70

menten, steeds meer deelname aan onze bevragingen en aan de reacties en input op onze websites. We organiseren niet alleen de ATMOsphere events, maar geven we ook printed en digitale publicaties uit en organiseren marktonderzoeken. Volgend jaar trekken we trouwens naar twee nieuwe landen waar er een enorm potentieel beschikbaar is voor natuurlijke koelmiddelen: China en Australië.”

Topic tijdens ATMOsphere America 2015 was de samenwerking tussen Delhaize en Albert Heijn, want beide ketens zijn ook actief in de VS. “Delhaize heeft zich gefocust op het Noord-Oosten en het Zuiden met ongeveer 1.100 Food Lions en 168 Hannaford win24 I c o o l& co mf o rt

”

De koelcentrales op R22 willen we tegen 2020 vervangen door een koelmiddel met een lager GWP, waarbij we kijken naar de Europese F-gassenwetgeving.

Harrison Horning, Food Lion

> congres

miljoen klanten aan… per dag! Restaurants, transportvloot en opslagplaatsen zijn goed voor ongeveer 700.000 toestellen met koelgas. 80% van de restaurants worden in franchise gerund, dit zal in de toekomst stijgen naar 90%. Dit betekent dat de lokale zaakvoerders worden gestuurd vanuit de hoofdzetel, maar ook zelf beslissingen mogen nemen.

“Natuurlijke koelmiddelen zijn een belangrijk thema bij ons, niet alleen vanuit milieuvriendelijk standpunt maar ook strategisch op lange termijn om het aantal vervangingen te beperken”, zegt Roy Buckert, McDonald’s Global Energy Director. “Voor natuurvrien-

”

Duurzaamheid is een item, maar alleen op voorwaarde dat de energie-efficiëntie toeneemt en de investeringskosten aanvaardbaar blijven Roy Buckert, McDonald’s

delijke oplossingen kijken we naar Europa.

In Vejle (Denemarken) hebben we in 2002 ons eerste HFK-vrije restaurant geopend, een proefproject dat om economische redenen

“700.000 koeltoestellen voor 35.000 res-

Dat is een uitnodiging waar de industrie

nog geen navolging krijgt. Het is niet ons

taurants. In de VS zijn er ongeveer 990.000

natuurlijk oren naar heeft. Hillphoenix, de

doel om zo snel mogelijk duurzamer te zijn,

plaatsen waar je iets kan eten. Dat zijn zowel

fabrikant die net zoals Coca Cola in Atlanta

zo werkt dat niet bij een multinational. Duur-

klassieke als fastfoodrestaurants, maar ook

een thuismatch speelt en platinum sponsor

zaamheid is een item, maar allen op voor-

onder meer in sportstadions, bedrijven,

van ATMOsphere America, ontwikkelt koel-

waarde dat de energie-efficiëntie toeneemt

scholen en wegrestaurants. Hoeveel koel-

systemen met HC, CO2 en ammoniak voor

en de investeringskosten aanvaardbaar blij-

toestellen zijn dat samen? Hoeveel kg koel-

het bijzonder uitdagende klimaat van the

ven. Bij McDonald’s staat energie op de derde

gassen? Als de industrie hier een natuurlijk

Deep South – heet met extreem hoge voch-

plaats bij de bedrijfskosten, na productaan-

koelmiddel met een verbeterde energie-

tigheid – waar niemand de noodzaak aan

kopen en personeelskosten. Met 700.000

efficiëntie kan voorstellen, dan wordt een

koeling en airconditioning in vraag stelt.

koeltoestellen, kan je je voorstellen wat een

onbevattelijke energiewinst behaald.”

Scott Martin, Director of Sustainable Technologies for the Refrigeration Systems Divi-

energiewinst van 1% betekent? Vandaag hebben we in Europa 21.000 toestellen op R290.

Bruce Karas noemt zichzelf de groene

sion bij Hillphoenix: “Het is opvallend hoe-

Dit willen we massaal uitbreiden naar Ame-

jongen binnen het Noord-Amerikaanse

veel meer kansen ons Europees zusterbedrijf

rika voor toestellen met maximum 150 gram

management van Coca-Cola. Wat betekent

Advansor krijgt dan wij, onder meer door

R290, want we meten een energie-efficiën-

koeling voor een bedrijf zoals Coca-Cola?

de Europese wetgeving maar ook de bewust-

tie van 30%.”

“Zonder ons te verliezen in details, geef ik

wording bij installatiebedrijven en eindge-

graag mee dat koeling zorgt voor vier keer

bruikers dat het milieuvriendelijker moet.

Duurzaam is goed, maar niet zaligmakend.

meer CO2-uitstoot dan ons transport, en

Noord-Amerika mag dan nog achterlopen

McDonald’s heeft een eisenpakket opgesteld

daar kan de lezer zich gemakkelijk iets bij

op Europa – alhoewel Canada toch wel aar-

voor de industrie alvorens over te stappen

voorstellen. Verhogen van de energie-effi-

dig in de buurt komt – verwachten we dat

op duurzame toestellen: een bewezen ener-

ciëntie en verminderen van de CO2-uitstoot

in de VS over tien jaar ongeveer 15 à 20%

gie-efficiëntie, eenvoudige maintenance &

gaat voor ons veel verder dan onze duur-

van de koelsystemen natuurlijke koelmid-

plaatsing, beschikbare technologie en in

zame objectieven, maar het is een belangrijk

delen zullen gebruiken. Dit vertegenwoor-

regel met de wetgeving. Roy Buckert: “Het

aandachtspunt binnen ons continu streven

digt een enorm grote markt, dus mag je er

lijkt ons een realistische inschatting dat –

om de bedrijfskosten te verminderen. Eco-

staat op maken dat de industrie met oplos-

rekening houdend met de R&D van de indu-

logie en economie vormen hier een onlos-

singen zal aankomen.”

strie en de groeiende marktvraag – 2018 een

makelijk koppel. Onze vloot stand-alone

schakeljaar wordt, het jaar waarin ‘beperkt

drankenverdelers – we spreken hier wereld-

Nina Masson van Shecco komt terug op de

beschikbaar’ niet langer een uitvlucht mag

wijd over meer dan 10 miljoen stuks – zijn

stand-alone drankenverdelers. “We stellen

vormen om hardnekkig vast te houden aan

we aan het moderniseren en we schakelen

de Guide to Natural Refrigerants version

schadelijke koelgassen, want er zal tegen

hierbij massaal over op HFK-vrije toestel-

2015 voor, een update van onze eerste gids

dan wel voldoende productiecapaciteit bij

len. Maar we blijven hoopvol kijken naar

uit 2013. De voorbije jaren was de markt

verschillende leveranciers zijn.”

de industrie, want het kans volgens ons alle-

zeer dynamisch en is er veel veranderd.

maal veel sneller én beter, want Coca Cola –

Op basis van de input van Coca Cola, Pep-

Stand-alone drankenverdelers

en ik veronderstel nog vele andere bedrijven

sico, Red Bull en Unilever durven we stel-

Marc Chasserot koppelt terug op de

– willen investeren in duurzame oplossin-

len dat er wereldwijd al 4,3 miljoen HFK-

indrukwekkende getallen van McDonald’s.

gen die het energieverbruik verminderen.”

vrije drankenverdelers operationeel zijn. co o l & co mf or t I 25

NIEUW : FERMOSTOCK 5711 4 Tot 120

FERMOD is uw partner voor: koel- en barmeubelbeslag pendeldeurscharnieren vaste en schuivende strokengordijnen drukvereffeners dichtingen en sleeplatten schuifrailsystemen en onderdelen rekstellingen voor koel- en vriescellen

Onze Nr. 1 merken

FERMOSTOCK FERMOFLEX FERMATIC

4 Gebruik tussen -40°C en +80°C 4 Uitneembare legvlakken passend in vaatwaskorven 50x50 cm 4 Snelle montage zonder gereedschap !

4 Extra voordelig geprijsd 4 EU-certificaat van voedingskwaliteit 4 Uit voorraad leverbaar

Onze troeven

ADVIES VOORRAAD SERVICE

Fermod bv Glasblazerstraat 4 • Ridderkerk T: 0180 461058 • F: 0180 463569 info-nl@fermodeurope.eu www.fermodeurope.eu

Fermostock , your shelving champion !

Bereken uw rekken online via www.rackline.eu inclusief montageschets en documentatie.

14.056 pub Fst5711 CenC 2014 NEDERL.indd 1

Manomètres Blondelle - ‘A Lame Acier’ - Mécanisme à soufflet et lame d’acier: performant et résistant - Etalonné et testé individuellement - Classe 1 - Surpression: 200%

By-passes Blondelle avec vannes à pointeau - Technologie de vannes à pointeau, sans écrasement de joint - Manomètres Classe 1, ‘A Lame Acier’ - Etalonné et testé individuellement fermée

kg per niveau, 480 kg per rek

4 8 lengtes, 2 dieptes

ouvert

- Garantie 3 ans - HFCs, HFOs, Fluides Naturels

www.panimpex.com T+32 58 42 14 50 Info@panimpex.com F+32 58 42 14 46

7/3/2014 11:13:00 AM

> congres

Hier zie je dat zowel Europa, Noord-Amerika als Azië inspanningen leveren. Wat niet van sommige andere duurzame toepassingen kan gezegd worden. Neem bijvoorbeeld CO2 transkritische systemen. We tellen er al meer dan 4.000 in Europa en 1.000 in Japan tegenover 105 in Canada en slechts 17 in de VS… dat is evenveel als in Zuid-Afrika!”

Energie-efficiënter vs. duurzaamheid Hallo Red Bull, is duurzaamheid een aandachtspunt? Paige Dunn: “Jaarlijks verkoopt Red Bull meer dan 5 miljard blikjes en hiervoor beschikken we over een miljoen gekoelde drankenverdelers. Onze

”

Bij Red Bull is het al lang een uitgemaakte zaak dat we wereldwijd voor HFK-vrije koelkasten gaan. Het is nu een kwestie van een kostengecontroleerde vervanging.

Paige Dunn, Red Bull

nieuwste serie drankenverdelers is de Eco Cooler, waarbij een natuurlijk koelmiddel een evidente keuze is, net zoals een

zelfs verdriedubbelen tegen 2030. In ons

eenzelfde koelgas wel nog zal toegelaten

energie-efficiënte ventilator, isolatieg-

Significant New Alternatives Policy (SNAP)

worden in bepaalde toepassingen en niet

las, nachtmodus, LED-verlichting en een

programma waarmee we het Climate Action

meer in andere.”

intelligente regeling. Weet je, bij Red Bull

Plan van president Obama ondersteunen,

is het al lang een uitgemaakte zaak dat

gaat veel aandacht naar HVACR. We onder-

Dezelfde ‘zachte’ aanpak kondigt ook Anto-

we wereldwijd voor HFK-vrije koelkasten

steunen alternatieve technologieën en

nio Bouza, Technology Manager bij het

gaan. Het is nu een kwestie van een kosten-

oplossingen die milieuvriendelijk zijn, maar

Ministerie van Energie (Building Techno-

gecontroleerde vervanging en de beschik-

daraom betekent het nog niet dat ze veilig

logies Office), aan. Door zijn departement

baarheid van technologie en service.”

zijn of rendabel. Nieuwe koelgassen met een

wordt er een timeline opgesteld om het ener-

laag GWP krijgen van ons de vermelding

gieverbruik in gebouwen te beperken. HVAC

De industrie en de eindgebruikers heb-

Bruikbaar, Bruikbaar onder voorwaarden of

en sanitair warm water staan centraal. “Dit

ben we gehoord, maar hoe ziet de Ameri-

Onbruikbaar mee.”

zal zeer bescheiden zijn, want een abso-

kaanse overheid het beperken van schade-

lute voorwaarde voor onze maatregelen is

lijke broeikasgassen. In Europa leeft het idee

“Het is niet onze intentie om koelgassen

dat er geen schade mogen berokkenen aan

dat de VS op de rem staat en de economi-

louter op basis van hun GWP uit de markt

de Amerikaanse economie en al zeker voor

sche belangen veel belangrijker vindt dat

te halen, wat in Europa wel gebeurt met de

geen concurrentienadeel op internationaal

het milieu. Gerald Wozniak (Enivironmen-

F-gassenwetgeving. We zullen het pragma-

vlak mogen zorgen. Of anders gezegd, het

tal Protection Agency) is het hier niet mee

tischer aanpakken. Elk koelgas zal afzon-

mag geen geld kosten aan de eindgebruiker.

eens. “We sluiten onze ogen niet. Zonder

derlijk worden bekeken. De GWP zal hier-

Het ministerie trekt enkele miljoenen dollars

een opgelegde beperking zullen de HFK-uit-

bij een belangrijke parameter zijn, maar

uit om enkele proefprojecten te financieren.

stoten verdubbelen tussen 2015 en 2020 en

ook de aanwezigheid van efficiënte alter-

Energie-efficiënter zal hier belangrijker zijn

natieven per toepassing. Zo kan het dat

dan duurzaamheid.”

”

Verhogen van de energie-efficiëntie en verminderen van de CO2uitstoot gaat voor ons veel verder dan onze duurzame objectieven.

Bruce Karas, Coca Cola

Maar de staten kunnen zelf initiatieven nemen. Californië bewijst dit door sterk te kijken naar Europa en de F-gassenwetgeving als voorbeeld te nemen. “Aangepast aan de Amerikaanse situatie maar met duidelijk doel om milieuvriendelijke koelgassen sneller op de markt te brengen”, zegt Glenn Gallagher van de California Air Resources Board. “Maar soms ook agressiever, want GWP groter dan 750 wordt een belangrijk gegeven. Niet dat we R32 willen promoten, maar we zijn niet blind voor de voordelen én de beperkingen van natuurlijke koelmiddelen.”

n www.atmo.org

co o l & co mf or t I 27

ASHRAE 2015

ASHRAE 2015 – Voor een energie-efficiënte en duurzame wereld

“Voor een energie-efficiënte en duurzame wereld” Van 27 juni tot 1 juli 2015 vond in Atlanta (Georgia) de 36ste jaarlijkse zomermeeting van ASHRAE plaats. Met 500 bijeenkomsten van de werkgroepen en technische comités, 134 vergaderingen van de afdelingen die rond een specifiek thema werken, 363 geregistreerde sprekers en 94 awards is dit een van de grootste internationale bijeenkomsten waar afspraken worden gemaakt die wereldwijd als standaard gelden. Cool & Comfort kreeg de eer om als waarnemer te mogen deelnemen aan dit event.

A

SHRAE of American Society of Hea-

wil kennis en ervaring delen op het gebied

geleken. Hiervan worden publicaties ver-

ting, Refrigerating and Air Condi-

van HVACR die er werkelijk toe doet om

spreid, maar ook standaarden opgesteld.

tioning Engineers. Wie een inter-

tot een duurzame wereld te komen en waar

Door de wetenschappelijke onderbouwing

nationale vakbeurs bezoekt of deelneemt

installateurs en eindgebruikers daadwerke-

én het akkoord in onderling overleg dat aan

aan een onderzoeksproject of conferentie,

lijk iets aan hebben”, vertelt ASHRAE-voor-

deze standaarden wordt gegeven, gelden ze

hoort regelmatig ASHRAE vermeld wor-

zitter Thomas Phoenix. “Wereldwijd tellen

als norm binnen de HVACR-sector.”

den als standaard. Als ASHRAE iets beslist

we meer dan 54.000 leden. Aan onze zomer-

heeft, dan wordt dit niet in twijfel getrok-

en wintercongressen nemen enkele duizen-

Om de internationale erkenning te onder-

ken. Vanwaar die autoriteit, ook ver buiten

den leden deel, bijgestaan door academici of

steunen heeft ASHRAE wereldwijd onder-

de Amerikaanse landsgrenzen? “ASHRAE

onderzoekers die door hun specifieke ken-

afdelingen opgericht. Dit jaar werden er

nis voor een meerwaarde kunnen zorgen. In

nieuwe vertegenwoordigingen opgericht

werkgroepen en technische vergaderingen

in Chili, Japan, het Verenigd Koninkrijk en

wordt gedurende een week kennis gedeeld

Zuid-Korea, terwijl dit volgend jaar het geval

en onderzoeksresultaten besproken en ver-

zal zijn in Bangladesh, Ierland en Pakistan.

”

ASHRAE wil kennis en ervaring te delen op het gebied van HVACR die er werkelijk toe doet om tot een duurzame wereld te komen en waar installateurs en eindgebruikers daadwerkelijk iets aan hebben. Thomas Phoenix ASHRAE-voorzitter

28 I c o o l& co mf o rt

> congres

“People, passion & performance, daar draait

voor een belangrijk onderdeel van de finan-

het allemaal om”, aldus Thomas Phoenix.

ciering zorgden. Tegelijk werd ook het water-

“Dit is het samenspel dat ons samenbrengt

verbruik – zowel sanitair als in de toiletten

en aanzet om out of the box te denken. Maar

– met 67 procent teruggedrongen, dit onder

we laten dit niet alleen over aan de ingeni-

andere dankzij waterzuinige urinoirs en

eurs en academici, maar ook ondernemers

waterbesparende douchekoppen en kranen.

worden betrokken die zich vooral bezighouden met het economische potentieel.

“De conferentie had een sterke focus op het

Wat baat het immers om met regels aan te

ontwerp, de bouw en het gebruik van ener-

komen die niet uitvoerbaar zijn?”

gie-efficiënte gebouwen”, legt Thomas Phoenix uit. “Hiervoor hebben we onze zes boe-

Tijdens het congres mocht ook een bezoek

ken uit de AEDG-serie (Advanced Energy

aan het hoofdkwartier van ASHRAE in

Design Guides) geüpdatet. Hierin worden

Atlanta niet ontbreken. Het gebouw is de

toepassingen uitgelegd die voor een energie-

afgelopen jaren volledig gerenoveerd en uit-

besparing van 30 tot 50 procent kunnen zor-

gebreid met het ASHRAE Foundation Lear-

gen in vergelijking met de minimum stan-

Conferenties in ons land pimpen zichzelf graag

ning Centre, en doet nu tegelijk dienst als

daardnorm volgens ASHRAE Standard 90.1.

op met een gastspreker. Meestal peptalk over

hoofdkwartier én praktijkvoorbeeld van

Sinds we de boeken hebben uitgebracht in

motivatie of ‘het nieuwe ondernemen’, maar –

duurzame ontwikkeling. “We hebben ons

2005 zijn er al meer dan 561.000 exempla-

laten we eerlijk zijn – in de meeste gevallen door

hierbij uiteraard gericht op onze eigen stan-

ren van gekocht of gedownload. Dit laatste

een gastspreker die zelf weinig meer voor elkaar

daarden en zijn dan ook bijzonder trots op

kan sinds 2008 gratis via de link www.ash-

heeft gekregen dan… gastspreker zijn. Volledig

de bijzonder goede scores volgens ASHRAE’s

rae.org/freeaedg. Hierin vinden architec-

anders bij ASHRAE, waar een bomvolle zaal zich

Building Energy Quotient programma”,

ten, ingenieursbureaus, (energie)adviseurs,

aldus vicevoorzitter Jeff Littleton. “Van de

installateurs en aannemers handenvol bruik-

klaarmaakte voor Gene Kranz, NASA Flight Con-

US Environmental Protection Agency kre-

bare tips die als basis kunnen dienen om het

gen we een Energy Star met een energie-effi-

energieverbruik van een gebouw drastisch te

ciëntie score van 95, terwijl dat vóór de reno-

verminderen. Let op, we spreken hier niet

vatie nog maar 36 was. Het energieverbruik

over experimentele technieken maar tech-

van ons gebouw is gedaald van 941 MJ/m²

nologie die al gebruikt wordt en waarvan de

opvallende witte jasje – “mijn geluksbrenger”

naar 411 MJ/m². We kregen ook een Plati-

werking al voldoende bewezen is. Tijdens

– en gespeeld door Ed Harris.

num Award volgens de New Construction

onze zomerconferentie hebben we gebrui-

Het werd een boeiende presentatie met een

Version 2.2 scoretabel van USGBC’s LEED

kers van de AEDG-boeken bijeengebracht

overzicht van alles wat fout ging en onver-

programma met 54 punten op een maxi-

om te peilen naar hun gebruikservaringen.

wachte wendingen. “Toen Jim Lovell de

mum van 69. Ten slotte kregen we vier Glo-

Hoe kunnen we de gidsen verbeteren? Welke

beroemde woorden ‘Houston we’ve had a

bal Globes van de Green Building Initiative

techniek ontbreekt of verdient meer uitleg?

problem’ sprak, wist ik niet welke van de vijf-

volgens hun Continual Improvement of Exi-

We mochten heel wat interessante feed-

sting Buildings certificeringsprogramma,

back optekenen, die we de komende maan-

tig problemen hij bedoelde… Maar we zijn erin

een score die maar 3 procent van de reno-

den zullen verwerken zodat onze AEDG-boe-

vatieprojecten krijgt. Prestaties waarop we

ken nóg gemakkelijker bruikbaar worden.

trots zijn, want we willen als voorbeeld gel-

Momenteel heeft ASHRAE een 80-tal onder-

den en ons niet beperken tot theoretische

zoeksprojecten lopen, waarin we nieuwe

kennis maar dit ook in de praktijk brengen.”

technieken aan een praktijktest onderwer-

en te falen, maar door terwijl je probeert niet

De energieprestaties van het gebouw werden

pen. Ook deze resultaten zullen we in de boe-

alles te geven. Als ik één les wil meegeven: heb

op HVACR-vlak sterk verbeterd door onder

ken verwerken, maar ook in de standaards of

vertrouwen in de jeugd. De gemiddelde leeftijd

meer het gebruik van ventilatie met warmte-

richtlijnen. Weet je, ASHRAE is geen praat-

van mijn Tiger Team van ingenieurs en boord-

en vochtigheidsrecuperatie, een geothermi-

barak maar we leveren de markt concrete en

technici was 26 jaar! Sommigen net afgestu-

sche warmtepomp voor de eerste verdieping

uitvoerbare middelen om onze samenleving

deerd met een zeer open geest, niet vastge-

en een VRF-systeem met warmterecupera-

energie-efficiënter en duurzamer te maken.”

roest in stereotiepe gebruiken. Want dit was de

tie voor het gelijkvloers. Hoeveel de reno-

(Door Rudy Gunst)

basis van ons succes, out of the box denken en

vatie heeft gekost wil Jeff Littleton niet verklappen, maar wel dat donaties van leden

n www.ashrae.org

”Failure is not an option”

trol Director die Apollo 13 op 17 april 1970 veilig thuis bracht. In de gelauwerde film van Ron Howard met Tom Hanks in de rol van boordcommandant Jim Lovell, is hij de man met het

geslaagd om alle problemen op te lossen, dankzij discipline, kennis, vertrouwen, verantwoordelijkheid, doorzetting en teamwork. De grootste fout die je kan maken is niet door te proberen

creativiteit.”

co o l & co mf or t I 29

(foto’s © Christian Müller)

Güntner stelt nieuwe technieken voor op symposium Om de twee jaar nodigt Güntner, de toonaangevende Duitse fabrikant van compo-

op CO2 minder efficiënt zijn bij hogere

nenten voor installaties van koeling en airconditioning, zijn klanten en contacten

temperaturen, zodat de systemen best wer-

uit voor een symposium waar de laatste technische ontwikkelingen worden voorge-

ken in koudere klimaten. Er wordt ech-

steld. In september laatstleden vond de veertiende editie plaats, in het schilderachtige decor van Zell am See in Oostenrijk. De rode draad doorheen de uiteenzettingen was de vraag welke technologische ontwikkelingen nodig waren om de uitdagingen

ter volop onderzoek gedaan naar nieuwe technieken, zodat de grens van de inzetbaarheid van CO2 systemen stilaan naar warmere streken opschuift.

van de toekomst aan te kunnen. Gastspreker Ernst-Ulrich von Weizsäcker sloot het symposium af met zijn visie op de rol van techniek voor duurzame ontwikkeling.

Daarna kwamen een aantal sprekers van de fabrikant zelf aan het woord, die uitlegden wat de concrete gevolgen van de F-gas verordening voor het assortiment zijn. Op

Het symposium telde een tweehonderd-

Oost-Europa, een belangrijke markt voor

basis van de expertise in productietech-

tal deelnemers uit 38 landen. De grootste

Güntner, was goed vertegenwoordigd. Het

niek kan de fabrikant warmtewisselaars en

delegatie kwam uiteraard uit de Duitsta-

publiek bestond uit ontwerpers, installa-

componenten voorstellen voor de meest

lige landen, maar de rest van het publiek

tiebouwers, groothandels en gebruikers.

uiteenlopende koelmiddelen. Voor CO2

was bijzonder divers, met zelfs klanten

Het lezingenprogramma was dus ook

zijn er bijvoorbeeld toestellen die stan-

uit de Verenigde Staten en Mexico. Ook

breed opgevat, met bijdragen over koel-

daard bestand zijn tegen 80 bar. Gezien

middelen, commerciële en industriële toe-

de werkingsdruk van dergelijke systemen

passingen, en richtlijnen en voorschriften.

meestal onder 40 bar blijft, biedt dat de klant een aanzienlijke veiligheidsmarge.

Kijken naar de toekomst Een centraal onderwerp was uiteraard de impact van de F-gas verordening. In de inleidende lezing ging professor Michael Kauffeld (Hochschule Karlsruhe) in op de kansen van CO2 als koelmiddel. Voor commerciële toepassingen ziet hij veel potentieel voor transkritische installaties, waar het een alternatief is voor de huidige HCFK’s. Een nadeel is wel dat verdampers uManaging director Robert Gerle gaf tijdens

het symposium een stand van zaken van de Güntner groep. (foto © Christian Müller) 30 I c o o l& co mf o rt

Bovendien wordt er onderzoek gedaan naar de optimale vorm van warmtewisselaars.

Met het oog op de vermindering van de koelmiddelinhoud, werkt men aan warmtewisselaars met microkanalen. Daardoor kan de hoeveelheid koelmiddel in de verdamper tot een derde gereduceerd worden.

Dit aspect zal aan belang winnen, naargelang de impact van de F-gas verordening meer en meer voelbaar wordt. In 2018 moet het totale GWP van gefluoreerde koelmiddelen met 38% dalen. Dat betekent ofwel

> congres

uKeynote speaker was de internationaal

bekende wetenschapper Ernst-Ulrich von Weizsäcker (foto © Christian Müller)

overschakelen op koelmiddelen met een laag GWP, ofwel de hoeveelheid van tradionele koelmiddelen drastisch verlagen.

Om het ontwerp van die toestellen tot een goed einde te brengen, maakt Güntner gebruik van geavanceerde berekeningsprogramma’s voor stromingssimulatie.

Technologie en duurzame ontwikkeling Eregast en afsluitende spreker was de wetenschapper en politicus Ernst-Ulrich von Weiszäcker, die onder meer co-voorzitter van de Club van Rome was. Op basis van zijn recente boek ‘Factor Five’ gaf hij enkele gedachten over de rol van technologie in duurzame ontwikkeling. Een eerste punt was dat de technici de kans moeten krijgen om hun kennis te tonen.

Teveel sturing van overheidswege is zelden efficiënt. De overheid kan wel een kader scheppen waarin de industrie naar oplossingen kan zoeken. Een aangepast energiebeleid is volgens Ernst-Ulrich von Weiszäcker de sleutel. In de afgelopen eeuw is iets dergelijks gebeurd met arbeid: naargelang arbeid duurder werd, zocht men naar productiviteit, wat de waarde van arbeid weer verhoogde, enzovoort. Uit die wisselwerking is veel welstand gekomen.

Ernst-Ulrich von Weiszäcker stelt voor om dezelfde aanpak toe te passen op energie.

Door energieprijzen te verhogen in functie van rendementswinsten, kan men een dergelijke dynamiek doen ontstaan.

Investeren in productiecapaciteit Op de aansluitende persconferentie werd de opening van een nieuwe productie-

vestiging in Sibiu (Roemenië) aangekon-

sche dekking wordt uitgebreid. Güntner

digd. Deze fabriek beslaat 18.000 m2 maar

opent een filiaal in Tokio en zet daarmee

de site heeft een totale oppervlakte van

zijn eerste stappen op de Japanse markt.

40.000 m2, zodat er nog ruimte genoeg

Dat het bedrijf voet heeft kunnen vatten

is voor groei. De productie van units voor

op de zeer gesloten Japanse markt, is onder

commerciële koeling zal in het voorjaar

meer te danken aan de goede reputatie van

van 2016 worden overgebracht vanuit

Güntner in Zuid-Oost Azië, waar de groep

Tata in Hongarije. Deze laatste fabriek zal

over een productievestiging in Indonesië

zich concentreren op units voor industri-

beschikt. Verder wordt ook de aanwezig-

ële toepassingen.

heid in Afrika versterkt.

De keuze viel op Sibiu omwille van de

Wat de marktontwikkeling betreft, ziet

goede ligging. De vestiging is vlakbij de

Güntner kansen in de koeling van data-

luchthaven, en is dus vlot bereikbaar van-

centers. Het dataverkeer stijgt steil, wat een

uit Duitsland. Tevens zijn er goede logis-

overeenkomstige groei in koelbehoefte

tieke verbindingen met de belangrijke

meebrengt. Verder herstelt de bouwsec-

Güntner-markten in Oost-Europa en Rus-

tor zich in Europa licht, en herleeft de

land.

hotelsector. Ook de voedingsindustrie biedt mogelijkheden. Landen als India en

Groeikoers aanhouden Het gaat de Güntner groep voor de wind.

Voor 2015 verwacht men een omzet voor de groep van ongeveer 315 miljoen euro,

Rusland investeren sterk in de eigen pro-

een verbetering tegenover de kleine 300

Midden-Oosten is er een sterke groei van

miljoen euro van 2014. Ook de geografi-

supermarkten. Bovendien kennen Duitse

ductie, en in tal van landen worden logistieke centra uitgebouwd, die uiteraard koeling nodig hebben. In Azië, Afrika en het

discounters zoals Lidl een sterke expansie uGüntner heeft

in de Verenigde Staten, waar Güntner op

tevens een nieuwe productievestiging geopend in het Roemeense Sibiu

kan inspelen. Rendement blijft voor alle sectoren een belangrijk thema, met een grotere belangstelling voor free cooling en hybride of adiabatische systemen. Güntner ziet de toekomst dus met vertrouwen tegemoet. (Door Alex Baumans)

n www.guentner.com

co o l & co mf or t I 31

> beuRsnIeuws

Geen najaarscongres van het Nederlands Platform Warmtepompen (NPW) dit jaar, maar wel een warmtepompuurtje iedere beursdag tijdens Energie 2015 van 6 tot 8 oktober in ’s-Hertogenbosch. Bijna 200 geïnteresseerde bezoekers hebben een uurtje van hun bezoek uitgetrokken om zich in het Binnenklimaattheater te laten informeren over drie onderwerpen: nieuwe kansen voor hedendaagse warmtepomptechnieken, concepten voor warmtepompsystemen en warmtepompen in de utiliteit.

Warmtepompuurtje op Energie 2015

D

e aanwezigheid van het NPW op de

hebben om tot een duurzame energievoor-

warmtelevering van de warmtepomp niet

vakbeurs Energie mag niet verwon-

ziening te komen. Trias Energetica moet

toereikend is, genereert de HR-ketel of stads-

deren. Deze beurs geldt immers als

onderhand gekend zijn door iedereen die

verwarming extra capaciteit. Bij lage tem-

een belangrijk platform voor duurzame

beroepsmatig met energieverbruik en –

peraturen is het rendement van de warmte-

energieopwekking en energiebesparing.

opwekking bezig is, maar laat mij nog maar

pomp minder goed dan dat van de gasketel

Het NPW stond hier trouwens niet alleen,

eens deze basisprincipes uitleggen: beperk

of de stadsverwarming. De warmtepomp

want warmtepompen werden gepromoot

de energievraag, gebruik duurzame energie-

schakelt dan uit en de HR-ketel of de stads-

in samenwerking met de Dutch Heat Pump

bronnen en gebruik fossiele energiebronnen

verwarming neemt de verwarmingsfunctie

Association (DHPA). Met deze regionale aan-

zo efficiënt mogelijk.”

geheel over. De Elga heeft een energielabel A++ en kan een verbetering van één of twee

pak én de keuzemogelijkheid wilde het NPW de kennisverspreiding een nieuwe boost

Warmtepompen vormen een onmisbare

geven. De vele deelnemers aan het Warmte-

schakel om tot een globale oplossing te

labelstappen van een woning opleveren.

pompuurtje samen met de bezoekers op de

komen. Een van de voordelen van warmte-

Tijdens het Warmtepompuurtje werd ook

stand die vooral praktijkgerichte en beleids-

pompen is dat er uit verschillende bronnen

de Inventum Ecolution ventilatiewarmte-

matige informatie zochten, bewijst dat deze

én afgiftesystemen kan gekozen worden,

pomp voorgesteld. Door een bestaande of

aanpak heeft geloond.

waardoor er projectmatig kan geselecteerd

nieuwe HR combi cv-ketel te combineren

worden om tot de best mogelijke energie-

met de Ecolution wordt tot 30% op ener-

“Warmtepompconcepten vormen de sleu-

efficiëntie te komen. Terwijl voor nieuw-

giekosten bespaard. Hoe? De Ecolution

tel voor een duurzame energievoorziening”,

bouw grondgekoppelde systemen voor hoge

voorkomt verlies van warmte uit de afge-

vertelt Charles Geelen, technisch secretaris

energiewinsten kunnen zorgen, lijkt een

voerde ventilatielucht en levert comforta-

DHPA. “Nu zijn we onze aarde aan het mis-

hybride systeem bij renovatie vaak de beste

bele warmte en warm tapwater. De cv-ketel

bruiken, maar we zullen alle opties nodig

oplossing. Terwijl hybride vroeger regelma-

springt alleen nog bij op piek- momenten.

tig synoniem was met ‘laat de oude instal-

De Ecolution ventilatiewarmtepomp is

latie staan er plaats er een kleine warmte-

geschikt voor goed geïsoleerde, bestaande

pomp bij’, komen fabrikanten nu zelf met

of nieuwbouwwoningen met LT-radiato-

hybride oplossingen voor de dag. Zo ont-

ren en/of vloerverwarming. De Ecolution

wikkelde Techneco de Elga (ELektriciteit

vervangt de mechanische ventilatiebox in

en GAs) hybride warmtepomp, een slimme

woningen met natuurlijke luchttoevoer via

modulerende warmtepomp die samenwerkt

ventilatieroosters.

met een (bestaande) HR-ketel of stadsverwarming. De Elga is te combineren met modulerende HR-ketels van o.a. Intergas, Remeha, Vaillant, AWB, ATAG, Ferrolli, Itho/Daalderop, Nefit en Bosch, maar kan ook geplaatst worden in woningen aangesloten op stadsverwarming. De combinatie van de warmtepomp en de gasketel zorgt onder alle omstandigheden voor het hoogste rendement. Op momenten dat de 32 I c o o l& co mf o rt

n www.platformwarmtepompen.nl

Daikin – “Passion without limits” Van 9 tot 11 november ’15 organiseerde Daikin Europe in Oostende de Refrigeration Days waarop klanten uit elf landen werden uitgenodigd. Het programma voorzag een mix van presentaties rond wetgeving en producten, een fabriekstour en bezoeken aan testkamers, proefopstellingen en een case.

D

aikin Europe pakt – terecht – graag

In 2011 opende Daikin in Oostende het

grond. Dit verhoogt de creativiteit en sti-

uit met haar productiefaciliteiten

EMEA Development Center (EDC), met

muleert out of the box-denken.”

in Oostende, het hoofdkantoor van

spin-offs en afzonderlijke onderzoeksactivi-

Daikin voor Europa, het Midden-Oosten

teiten in verschillende Europese landen. Dit

De F-gassenwetgeving en Ecodesign wer-

en sommige delen van Afrika. Opgericht in

ontwikkelingscentrum speelt een essentiële

den nog eens uitgelegd, met bijzondere aan-

1972 fungeerde de vestiging oorspronke-

rol als bedenker van innovatieve, energie-

dacht voor wat dit nu werkelijk zal beteke-

lijk als assemblage- en distributiecentrum.

efficiënte alternatieven voor de traditionele

nen voor de Nederlandse markt. Wie de

Vandaag is ze uitgegroeid tot een interna-

HVAC-oplossingen. Het EDC beschikt onder

koeltechnische actualiteit volgt, weet dat

tionaal hoofdkwartier voor ontwikkeling,

meer over testkamers waarin de onderzoe-

Daikin Europe voorop liep om de belangen

productie, administratie, sales en marke-

kers alle mogelijke klimatologische omstan-

van de sector te verdedigen en de beleids-

ting. Een vraag die regelmatig terugkeert,

digheden uit de Europese markt kunnen

makers steeds voor ogen te houden dat eco-

is waarom men bij Daikin Industries in

nabootsen. In het kader van de toenemende

logie en economie een onlosmakelijk duo

Osaka indertijd heeft gekozen voor Oost-

vraag naar energievriendelijke alternatieven

vormen. “Uiteraard onderschrijft Daikin de

ende. “Daar zijn drie redenen voor”, ver-

voor de traditionele oplossingen van Dai-

EU-doelstellingen om duurzame en energie-

telt Frans Hoorelbeke, directeur van Daikin

kin Europe blijft het EDC een belangrijke rol

efficiënte oplossingen op de markt te bren-

Europe. “Vooreerst was Groot-Brittannië

spelen. De gekende 20-20-20-doelstellingen

gen, maar dan wel volgens een realistische

toen al een belangrijke afzetmarkt. Daar-

van de Europese Unie (de uitstoot van broei-

tijdlijn waardoor de industrie de kans krijgt

naast was er de nabijheid van belangrijke

kasgassen met 20% verminderen, de ener-

om met de gevraagde oplossingen voor de

zeehavens zoals Zeebrugge, Antwerpen en

gie-efficiëntie met 20% verhogen en 20%

dag te komen”, aldus Hakan Ildiri, Business

Rotterdam om onze toestellen te transpor-

van de energie op duurzaam opwekken) was

Developer Refrigeration bij Daikin Europe.

teren. En tenslotte kregen we de grond van

aanvankelijk de inspirerende leidraad, maar

Oostende bijna gratis op voorwaarde dat we

ondertussen kijkt Daikin Europe al ver voor-

Koudemiddelen spelen een belangrijke rol

werkgelegenheid creëerden. Een belofte die

bij 2020. “Steeds meer investeert Daikin zijn

bij de ontwikkeling van toestellen. Onder

ruim werd ingelost. Ondertussen zijn Daikin

ervaring en knowhow in de ontwikkeling

druk van de F-gassenwetgeving moeten de

Europe en Oostende nauw met elkaar ver-

van energiebewuste klimaatoplossingen”,

fabrikanten nieuwe koudemiddelen aanbie-

bonden. In het Koningspark is er de Japanse

aldus Carl Ponseele, Development Engi-

den, waardoor het kiezen wordt want hét

tuin Shin Kai Tei en in Zandvoorde vind je

neer. “Het EDC is meer dan een think tank

ideale koudemiddel bestaat helaas niet. Na

als deel van de groene gordel rond de kust-

of laboratorium voor nieuwe toepassingen.

de nadelen van de meest gekende natuur-

stad het Noriyuki Inouepad, genoemd naar

Het is vooral een ideaal klimaat voor inge-

lijke koudemiddelen zoals ammoniak, CO2

de CEO van Daikin.”

nieurs met de meest verscheiden achter-

en koolstoffen te hebben opgesomd, kwam

34 I c o o l& co mf o rt

> reportage

”

Steeds meer investeert Daikin zijn ervaring en knowhow in de ontwikkeling van energiebewuste

klimaatoplossingen. Het EDC is meer dan een think tank of laboratorium voor nieuwe toepassingen.

Erik Poel (kersvers Refrigeration Solutions Engineer bij Daikin Airconditioning Net-

Carl Ponseele, Development Engineer Daikin Europe

herlands) tot het besluit dat “natuurlijk” niet noodzakelijkerwijs de beste oplossing is voor de toekomst omwille van brandbaarheid, toxiciteit, energie-efficiëntie en

Sandrine de Goede (marketeer Daikin Air-

een luchtgordijn aan te sluiten en bij voor-

kostenefficiëntie. “Bij het omschakelen op

conditioning Netherlands) bracht een inspi-

keur met inverter technologie voor optimale

een koudemiddel met een laag GWP kan de

rerende presentatie rond een mooi project

energie-efficiëntie. De nieuwe installatie

koudemiddelinhoud toenemen, waardoor

in Spar Philippine, een dorp met 1.800

combineert ZEAS (zie hierboven) en Con-

de winst gedeeltelijk verloren gaat. Bij de

inwoners waar de buurtwinkel zoveel meer

veni-pack, een uiterst energiezuinig systeem

uitfasering van R22 woedde al eens de dis-

betekent dan alleen maar de plek waar je je

dat verwarming, koeling en koelopslag com-

cussie over welk koudemiddel te kiezen, en

boodschappen haalt. Winkeluitbater Peter

bineert in één enkel compact systeem en

toen heeft Daikin na langdurig testen en het

Bolleman heeft een realistische kijk op de

bedoeld voor supermarkten en kleinere win-

afwegen van voor- en nadelen gekozen voor

beleving. “Hoe trek je klanten? Niet met je

kels. Voortaan vallen de jaarlijkse energie-

R410A. Achteraf bleek dit de juiste keuze en

assortiment, want dat heeft je concurrent

kosten 10.000 euro goedkoper uit, met daar

blijft het een koudemiddel dat ook vandaag

ook. Ook niet met agressieve acties zoals 1

bovenop ook nog eens meer comfort, min-

nog potentieel heeft. Op middellange ter-

kopen + 1 gratis, want dit is tijdelijk. Klan-

der service en stabiele temperaturen en min-

mijn ziet Daikin mogelijkheden voor het

ten bind je door hen een aangenaam winkel-

der storend lawaai. Een aangenaam winkel-

R32 als alternatief voor bestaande koude-

gebeuren te schenken in je buurtsuper, en

gebeuren, weet je nog? (Door Rudy Gunst)

middelen die omwille van hun te hoog GWP

hier speelt het binnenklimmaat een belang-

uit de markt moeten. R32 heeft een GWP

rijke rol.”

n www.daikin.eu

van 675, wat maar liefst 68% lager ligt dan het GWP van 2088 van R410A. R32-produc-

De uitbreiding van de winkel in 2014 was

ten behalen bovendien zowel in vollast als

het geknipte moment om de koeltechnische

in deellast een hoger rendement. Daarnaast

installatie onder handen te nieuwen. Instal-

is R32 een enkelvoudig koudemiddel, waar-

latiebedrijf Koning Koudetechniek trof er

door het eenvoudiger te recyclen is.”

een klassieke installatie aan: koel- en vriesmeubels met losse koel- en vriesaggregaten.

De obligate productpresentatie was opge-

Dit zorgde voor hoge exploitatiekosten, veel

bouwd rond de pijlers van refrigeration. In

service, grote foot print, weinig energie-effi-

een overzicht van de verschillende behoef-

ciëntie, noem maar op. Dat het beter kon,

ten en toepassingen en de oplossingen die

wist Peter Bolleman ook wel, en hiermee zat

Daikin hiervoor aanbiedt, ging ook aan-

hij op dezelfde lijn als Spar Holding die met

dacht naar de mini ZEAS die in april 2016

het concept Spar 3.0 de energiekosten in de

wordt gelanceerd, maar tijdens de Refrigera-

winkels wil verlagen.

tion Days al kort werd voorgesteld. ZEAS is een plug & play oplossing die concurreert in

De installateur stelde één centraal systeem

een wereld waar samenbouw de standaard is

voor koelen en verwarmen voor, waardoor

en heel wat troeven kan voorleggen: korte

kosten en service verminderen en gemak en

levertijd (productie in Oostende), minder

rendement verbeteren. Voor gas was geen

koeltechnisch leidingwerk en installatietijd,

plaats, de mogelijkheid moest bestaan om

35% minder energieverbruik, complete unit gericht op de toekomst, hoge betrouwbaarheid, laag geluidsniveau, enz. Met de mini ZEAS komen daar nog andere voordelen bovenop, zoals een kleinere footprint. Houd de website van Daikin in de gaten voor meer informatie!

Carl Ponseele, Development Engineer. leidt de bezoekers rond in het EMEA Development Center. u

co o l & co mf or t I 35

Packo IJswaterinstallaties De betrouwbare oplossing voor het instant koelen met ijswater

C

M

Y

CM

t in Exper ling skoe proce

MY

CY

CMY

K

referenties in grootkeukens - brouwerijen - industriĂŤle bakkerijen proceskoeling - algemene voedingsindustrie

Packo Inox N.V. - Torhoutsesteenweg 154 - B-8210 Zedelgem T. + 32 50 25 06 15 - F. + 32 50 20 07 52 - E. cooling@packo.com

www.packocooling.com

> reportage

Coolant :

Software ontwikkeld voor de installateur

Coolant van Climapulse is een online platform voor het efficiënt opvolgen van koelinstallaties. Hiervoor wordt een gericht en gebruiksvrien-

“W

delijke oplossing aangeboden die

e hebben Coolant ten eerste

de juiste werkbon, vestiging, het juiste gebouw

alle noodzakelijke gegevens van een

ontwikkeld voor de koel-

en specifieke installaties kan terugvinden.

koelinstallatie omvat. De gecentrali-

technische sector, want dit

seerde en gedigitaliseerde logboeken

is de meest complexe installatietechniek

“Met Climapulse Central hebben we een

met een waslijst wettelijke verplichtingen

tool ontwikkeld die aan alle wettelijke ver-

die bovendien ook nog eens verschillen per

plichtingen voldoet én ook nog eens toelaat

gewest en per land”, vertelt Timmy Maris,

om de installatiegegevens nuttig te gebrui-

managing partner van Climapulse uit Has-

ken”, aldus Kevin Wetzels, manager bij Cli-

selt. “Zo hebben we een platform ontwikkeld

mapulse. “Naast het opvolgen van alle werk-

waarop nog andere luchtbehandelingstech-

zaamheden beschikt een exploitant zo ook

nieken zoals ventilatie en verwarming kun-

over de mogelijkheid om snel de eigenschap-

beeld de leverancier verandert, dan worden

nen worden aangesloten. Door de integratie

pen van alle installaties te raadplegen en te

de gegevens toch behouden. Bovendien kan

met Coolant krijg je inzicht in het machine-

vergelijken, waar of wanneer dan ook.”

Climapulse Central ook worden gebruikt als

park. Dit levert zowel voor de installateur als voor de exploitant belangrijke voordelen op.”

en installatiegegevens kunnen online overal geraadpleegd worden, wat een enorme meerwaarde betekent, zowel operationeel als administratief.

een open platform, waarmee een koppeling “Onze software wordt ontwikkeld vanuit het

kan worden gemaakt. Dit om te vermijden dat

standpunt van de gebruiker”, vult Timmy

de installateur sommige gegevens (klantenge-

Hiervoor verwijst Timmy Maris naar de ver-

Maris aan. “Gebruiksvriendelijk en betrouw-

gevens, werkbonnen) tweemaal moet invoe-

schillende mogelijkheden die Climapulse

baar zijn geen loze begrippen, maar getest aan

ren. “Onze focus ligt op het servicegedeelte”,

Central biedt voor de exploitant: automati-

de bron. We gaan heel ver om te weten wat de

besluit Timmy Maris. “Boekhouding, voor-

sche synchronisatie met Coolant-accounts

installateur eigenlijk nodig heeft en hoe hij

raadbeheer en facturen zijn niet onze focus,

van de leveranciers, werkbonnen en attesten

werkt met deze tool. Zo hebben we een ont-

maar dankzij de interface kan dit toch worden

onmiddellijk ter beschikking, een overzicht

wikkelaar van onze software enkele weken

gekoppeld met Climapulse Central.”

van de ondersteunde locaties en koelinstal-

op pad gestuurd met enkele koeltechnische

laties en mogelijkheid om toegang te beper-

installatiebedrijven om op het terrein te

ken tot een bepaalde locatie of vestiging zodat

ervaren hoe en wat een installateur eigenlijk

ook de werknemers ter plekke de nodige infor-

doet. De ideale manier om je in te leven in de

matie kunnen raadplegen en opvolgen. Ook

behoeften van de gebruiker en een praktijk-

mogelijk: het opmaken van specifieke rappor-

gericht beeld te krijgen van zijn werkwijze.”

n http://climapulse.com

ten voor koelsystemen zoals koelmiddelboekhouding, lekverliezen en uitgevoerde lektes-

Door de directe koppeling met Coolant wor-

ten bij periodiek onderhoud of herstellingen

den alle installatiegegevens gesynchroni-

en uitgebreide filters zodat de exploitant snel

seerd met Climapulse Central. Als bijvoor-

”

We hebben een platform ontwikkeld waarop nog andere luchtbehandelingstechnieken zoals ventilatie en verwarming zullen kunnen worden aangesloten.”

Timmy Maris, managing partner van Climapulse co o l & co mf or t I 37

In de loop der jaren is de zogenaamde “coefficient of performance” bij vloeistofkoelers voor comfort airconditioning, steeds belangrijker geworden.

Naast bestaande certificeringsprogramma’s voor de seizoensprestatiefactor (Eurovent-ESEER, AHRI-IPLV), zullen toekomstige eisen met betrekking tot de energie-efficiëntie van vloeistofkoelers wettelijk worden vastgelegd.

Voortvloeiend uit de Ecodesign Richtlijn heeft de EU inmiddels minimale eisen vastgelegd voor de zogenaamde Seasonal Energy Efficiency Ratio (SEER) die vanaf 2017 gelden voor de verkoop van producten op de Europese markt.

Vergelijkbare wet- en regelgeving wordt in de VS en China voorbereid of reeds ingevoerd. Afbeelding 1 toont de eisen voor watergekoelde vloeistofkoelers.

Toerengeregelde schroefcompressoren met een geoptimaliseerd deellast rendement door Julian Pfaffl, Manager Product Performance bij BITZER

Afbeelding 1 toont de eisen voor waterge-

uAfbeelding 1:

koelde vloeistofkoelers. Deze SEER-waar-

8

den worden berekend op basis van natio-

7

nale/Europese normen (Voorlopige SEER deling). Bij watergekoelde vloeistofkoelers, is de basis voor deze berekeningswijzen dat het betreffende systeem slechts 1

6

SEER/IPLV

vereisten ‒ de regelgeving is nog in behan-

5 Ecodesign

4 3

tot 2 procent van de bedrijfstijd onder vol-

2

last draait (afbeelding 2).

1

ASHRAE 90.1 Path B GB19577 Grade 1

0

Ontwikkeling van schroefcompressoren voor watergekoelde vloeistofkoelers De compressor is het hart van elke vloeistofkoeler. Het ligt dus voor de hand dat dit het eerste onderdeel is waar de aandacht naar uitgaat, wanneer men op zoek gaat naar een verbetering van het rendement, vooral bij deellast. Met de CSWreeks biedt BITZER een reeks compacte schroefcompressoren die optimaal zijn afgestemd op het gebruik met watergekoelde vloeistofkoelers. Zo zijn ze voorzien van een schuifregelaar en zijn ze

2005

2010

Year

2015

2020

Vereisten voor watergekoelde vloeistofkoelers voor airconditioning als comfortvoorziening (met ingang van 10/2014), SEER: Seasonal Energy Efficiency Ratio, IPLV: Integrated Partload Value.

uAfbeelding 2:

De toe te passen verordeningen en standaarden.

vooral efficiënt in het bereik tussen de 60 en 100 procent belasting. Aan de nieuwe vereisten voor het rendement bij deellast kan niettemin alleen worden voldaan als er gebruik wordt gemaakt van tenminste twee compressoren (parallel geschakeld of

Dankzij de toerenregeling is het moge-

hoofdzakelijk bedoeld voor gebruik in

draaiend in twee gescheiden circuits). Bij

lijk schroefcompressoren bij deellast te

luchtgekoelde vloeistofkoelers.

een lagere belasting wordt één van de com-

laten draaien met een uitermate gunstig

Sindsdien is er een nieuwe generatie com-

pressoren uitgeschakeld, zodat de com-

rendement. Met de nieuw ontwikkelde

pressoren ontwikkeld voor hoog efficiënt

pressor voor de basislast kan draaien bij

CSVH-serie introduceerden wij in 2012

gebruik in watergekoelde vloeistofkoelers.

een hoger rendement.

de geïntegreerde frequentie-omvormer,

Bij deze compressoren zijn de voordelen

38 I c o o l& co mf o rt

> techniek

Werkpunt

tpm

to (°C)

tc (°C)

toh (K)

∏

A

8.000

5

38

10

2,7

B

6.000

5

32

10

2,3

C

4.000

5

26

10

1,9

D

2.000

5

20

10

1,6

to tc

Verdampingtemperatuur Condensatietemperatuur

toh ∏

uAfbeelding 3: BITZER standaard condities voor

watergekoelde vloeistofkoelers, met water aanvoertemperaturen in de condensors conform EN 14825 standaard.

Zuiggasoververhitting Drukverhouding

van een toerenregeling gekoppeld aan de

gen, hetgeen overeenkomt met een regel-

altijd worden gezocht naar een compro-

unieke kenmerken van de CSW-modellen.

factor van 6,2:1. Het regelbereik is dus

mis. Om de COP bij deellast met maximaal

Voor de normale bedrijfsomstandigheden

twee keer zo groot als bij conventionele

45 procent te verbeteren en uit te komen

(afbeelding 3) is uitgegaan van bovenge-

schuifregelaars.

bij een regelbereik van 6,2:1, moest voor

noemde vereisten en standaarden voor

In afbeelding 4 is het verschil te zien tus-

de CSVW-reeks een vermindering van de

watergekoelde vloeistofkoelers voor com-

sen het rendement van een schuifregeling

COP bij vollast voor lief worden genomen.

fort airconditioningsystemen. Deze zullen

en dat van de frequentieregeling in een

in het vervolg worden gehanteerd bij het

CSVW-compressor. Terwijl de optimale

beoordelen van het energiegebruik van fre-

capaciteit van een schuifgeregelde com-

quentiegeregelde compacte schroefcom-

pressor altijd bij 100 procent ligt, wordt

pressoren (de CSVW-serie) voor lage con-

de optimale capaciteit van de frequentie-

densatietemperaturen.

omvormer behaald in het deellastbereik.

zien een hoge EER (COPR) bij vollast zich

Vi regeling De Vi van een schroefcompressor is de verhouding tussen het ingekapselde volume in de aanzuigfase en het uitgedreven volume. De Vi is van belang bij alle verdringingscompressoren zonder werkende klep en wordt gebruikt voor het definiëren van het ontwerppunt van de compressor.

Voor het afstellen van de regeling van de

lastig laat combineren met een hoog ren-

Vi moeten we kijken naar het isentropisch

dement bij deellast, moet in het ontwerp

rendement. Voor een compressor met een

Deze optimale capaciteit kan worden afge-

Capaciteitsregeling De in afbeelding 2 weergegeven normen voor het berekenen van de SEER, vereisen een deellast capaciteit van 21 procent (werkpunt D) ten opzichte van de

steld door het ontwerp van de compressor en het regelbereik aan te passen. Aange-

capaciteit in vollast. Als de koelmachine deze minimumcapaciteit niet in continubedrijf weet te bereiken, wordt de Coëfficiënt of Performance (EER/COPR) door toepassing van een verlagingsfactor teruggebracht bij dit werkpunt. Om het nog erger te maken, zorgt de dalende drukverhouding ervoor dat het volumetrisch rendement ten opzichte van punt A bij vollast omhoog gaat, zodat de compressor op een nog lagere deellast moet worden afgesteld. Daar komt nog bij dat de condensa-

uAfbeelding 4:

De regelkarakteristieken van conventionele schroefcompressoren vergeleken met frequentie geregelde (CSVW-serie) bij werkpunt A met als koudemiddel R134a.

tietemperatuur bij punt D ten opzichte van punt A omlaag gaat, waardoor het nuttige enthalpieverschil en daarmee het koelvermogen groter wordt. De compressor moet daarom in staat zijn om een verplaatsing van ongeveer 16 procent te bewerkstellico o l & co mf or t I 39

> techniek

ge誰ntegreerde frequentie-omvormer wordt

uAfbeelding 5:

daaronder verstaan de verhouding tussen

Isentropisch rendement met een constante Vi

het theoretisch vereiste vermogen en het daadwerkelijk gebruikte vermogen, met de verliezen van de frequentie-omvormer daarbij ingecalculeerd. Als we kijken naar het isentropisch rendement van een compressor met een constante Vi (afbeelding 5), zien we dat de werkpunten A, B en C dicht in de buurt van het optimum komen, terwijl werkpunt D een duidelijk lager rendement te zien geeft.

Wanneer in de compressor een schuifregelaar wordt ingebouwd om de Vi verhouding op een tweede waarde te kunnen zetten, en er - al naar gelang de systeemvoorwaarden - daarbij steeds naar het optimum wordt geschakeld, kan het isentropisch rendement in deellastpunt D met 11 procent worden verbeterd. Afbeelding 6 laat tevens zien dat een andere Vi verhouding of een

uAfbeelding 6:

Isentropisch rendement met twee wisselende Vi verhoudingen

traploze regeling van de Vi het isentropisch rendement onder de voor vloeistofkoelers normale bedrijfsomstandigheden slechts in beperkte mate zal verbeteren.

Bij CSVW-compressoren wordt de Vi aangestuurd door de regeling van de frequentie-omvormer. Via twee ge誰ntegreerde druksensoren worden de zuig- en persdrukken gemeten, en wordt met gebruikmaking van ge誰ntegreerde functies de optimale Vi voor het werkpunt van dat moment berekend. uAfbeelding 7:

Motor met permanente magneet De asynchrone motoren die in de compacte schroefcompressoren zijn ge誰ntegreerd, werken met een rendement van maximaal 95 procent bij vollast en circa 90 procent bij deellast. Als men hier een nog hoger rendement wil hebben, zullen toch eerst de machineverliezen van de asynchrone machine moeten worden teruggedrongen. Op afbeelding 7 zijn de wrijvingsverliezen van een conventionele motor van 200 kW te zien, daar waar deze zich voordoen. De verliezen zijn theoretisch vastgesteld aan de hand van het gelijkwaardige stroomkringschema van de asynchrone motor.

40 I c o o l& co mf o rt

Verliezen van een asynchrone motor van 200 kW

Solstice® N40 (R-448A) nu beschikbaar!

Beschikbare oplossingen ter vervanging van R-404A / R-507 conform F-Gas Solstice® N40 (R-448A)

• GWP = 1387 • Nieuw mengsel op basis van HFO’s voor nieuwe installaties of voor ombouw • Verbeterde koudeproductie • Laagste GWP van alle voorgestelde producten ter vervanging van R-404A

Performax® LT (R-407F)

• GWP = 1825 • Meer dan 3.000 installaties in Europa • Goedgekeurd door compressorfabricanten • Minimale investering voor een energiewinst van 6 tot 10% Performax® LT (R-407F) Solstice® N40 (R-448A) GWP

1825

1387

Samenstelling

HFC

HFO / HFC

Aantal bestaande installaties

••••

••

Goedkeuring compressorist

****

**(**)

€€€

€€

ROI* *Terugwintijd voor investering

Koudemiddelen Climalife: Oplossingen voor vandaag en morgen

MET GECERTIFICEERDE PERFORMANTIE VAN DE KOELTOREN LEG JE ALTIJD DE BESTE KAART.

NEEM EEN VERSTANDIG BESLUIT EN BEREIK OPTIMALE SYSTEEMPRESTATIES MET DE LAAGSTE CO2-VOETAFDRUK. Het “Eurovent Certified Performance” programma voor KOELTORENS is nieuw in de Europese HVAC&R sector. Door toepassing van de Eurovent Rating Standard 9C/001 speelt dit programma in op de Eco-design regelgevingen die zich richt op energie-efficiënt ontwerpen van gebouwen.

De KOELTOREN certificering wordt actief gesteund door de deelnemende fabrikanten:

Eurovent Certita Certification, een toonaangevende Europese onafhankelijke certificeringsorganisatie in Binnenklimaat – Ventilatie & Luchtkwaliteit – Koeling & Koudeketen.

Getty Images ©JuSun

Bekijk de thermische performantie online www.eurovent-certification.com

> TechnIek

uAfbeelding 8: Vergelijking tussen een motor

met permanente magneet en een asynchrone motor, op de motorrem bij 2.000 min-1

Compacte schroefcompressoren met een

geen probleem. Het rendement kan bij

Samenvatting Door in schroefcompressoren gebruik te maken van een frequentie-omvormer, kan het regelbereik ten opzichte van een conventionele schuifregelaar bijna twee keer zo groot worden.

deellastpunt D met rond de 2,5 procent

Een tweede Vi , af te stellen met een schuif-

Dankzij de nieuwste systeemtechnieken

worden verhoogd. Op afbeelding 8 wor-

regelaar, kan het rendement bij deellast

kan de CSVW-serie (afbeelding 9) worden

den een asynchrone motor en een motor

met 11 procent doen toenemen. Voor

ingezet om zeer hoge SEER-waarden te

met een permanente magneet (PM) direct

watergekoelde vloeistofkoelers brengt een

bereiken voor direct verdampende water-

met elkaar vergeleken. De metingen zijn

traploze regeling van de Vi geen voorde-

gekoelde vloeistofkoelers.

gedaan op een motorrem. Het rendement

len met zich mee.

Omdat een motor met permanente magneet geen voltage naar de rotor voert, kan de stroom niet vrijelijk pulseren. De aluminium verliezen in de rotor die zich voordoen in de asynchrone motor zijn dus

geïntegreerde frequentie-omvormer hebben een opvallend laag energiegebruik en een indrukwekkend regelbereik, zodat tegemoet kan worden gekomen aan de wettelijke vereisten van de toekomst.

gen 2,5 tot 3,5 procent hoger. Omdat de

Door gebruik te maken van een motor met

rotor minder warmte afgeeft aan het kou-

permanente magneet worden de alumi-

Literatuur • BITZER A-600 : Competence in capacity control

demiddel (zuiggaskoeling) behoudt het

nium verliezen in de rotor geëlimineerd,

• BITZER SP-162 : CSVW semi-hermetic

zuiggas een lagere temperatuur en neemt

zodat het mogelijk is het rendement ver-

compact screws

zowel het volumetrische als het isentropi-

der te verhogen, en wel voor alle belas-

sche rendement toe.

tingen.

van de PM-motor is voor alle toepassin-

n www.bitzer.de

Doordat de asynchrone motoren die in de compacte schroefcompressoren worden gebruikt al een heel hoog rendement hebben, zullen de verbeteringen als gevolg van het gebruik van PM-motoren op het eerste gezicht niet echt spectaculair lijken. Hierbij is het echter belangrijk te beseffen dat een compressor in watergekoelde vloeistofkoelers een veel grotere invloed heeft op het stroomverbruik, en daarmee op de jaarlijkse stroomkosten, dan een compressor in luchtgekoelde machines. Doordat dergelijke systemen relatief veel energie gebruiken, zijn de extra kosten verbonden met PM-motoren in zeer korte tijd terugverdiend.

42 I c o o l& co mf o rt

u BITZER CSVW26-200MY

Het gamma Solstice®: HFO’s met een laag GWP nu beschikbaar!

Solstice® producten

Vervangers van traditionele koudemiddelen

Toepassing

Voordelen

Solstice® N40 (R-448A) GWP* = 1387

R-404A

Positieve en negatieve koeling Aggregaten Autonome toestellen Transportkoeling

• ODP = 0 • GWP 65% lager dan R-404A • Vermindering van het energieverbruik met 5 tot 16% • Niet brandbaar (ASHRAE A1)

Solstice® N13 (R-450A) GWP = 605

R-134a

Positieve koeling CO2 cascade systeem

• ODP = 0 • GWP 58% lager dan R-134a • Niet brandbaar (ASHRAE A1)

Solstice® ze (R-1234ze) GWP < 1

R-134a

Warmtepompen Midden en hoge druk chillers Toestellen voor koeling

• ODP = 0 • GWP 99,9% lager dan R-134a • Licht brandbaar (ASHRAE A2L)

Solstice® zd (R-1233zd) GWP = 1

R-123

Lage druk chillers Hoge temperatuur warmtepompen

• ODP = 0 • Niet brandbaar (ASHRAE A1)

R-245fa

Organic Rankine Cycle

*GWP berekend volgens 4de rapport IPCC en zoals opgenomen in de F-Gas regelgeving, behalve voor Solstice® zd en ze (IPCC 5de herziening)

Koudemiddelen Climalife: Oplossingen voor vandaag en morgen

HFO_NL_190x134.indd 1

19/03/2015 19:11

WEGA/WEGA Power en Nova Koelbalken

De Fläkt Woods geïntegreerde koelbalk systemen bieden een hoog comfortabel binnenklimaat met optimale bedrijfskosten, gereduceerde investering en grote lay-out flexibiliteit. Met de opklikbare montagebeugels is de installatie ook snel, veilig en eenvoudig!

Vraaggestuurde ventilatie bij Fläkt Woods: • Voorkomt te veel ventilatie in onbezette of gekoelde ruimtes • Gemotoriseerde energieregeling reduceert het energieverbruik • Geoptimaliseerde ventilatie aangepast aan de bezettingsgraad Meer informatie vindt u op www.flaktwoods.com Environment Economical Expertise

Uitgaande van ons e3-concept leveren wij innovatieve en duurzame producten die u helpen bij het realiseren of overtreffen van uw milieutargets, terwijl u ook nog eens uw investerings- en levenscycluskosten optimaliseert.

Rijksmonument Kasteel De Keverberg

Op 18 oktober 2011 stemde de gemeenteraad van Peel en Maas in met de herbouw, de financiering en de overdracht van het rijksmonument Kasteel De Keverberg aan de Stichting Behoud Kasteel De Keverberg. Het sein voor zowel professionele partners als tientallen vrijwilligers om de armen uit de mouwen te steken om de duizendjarige ru誰ne dankzij een grondige renovatie nieuw leven in te blazen. In 2012 vonden er voorbereidende werkzaamheden plaats, in 2013 en begin 2014 verrichtten vrijwilligers 25.000 uren graafwerkzaamheden en werd er archeologisch onderzoek uitgevoerd. In september 2014 startte de bouw door aannemer Van Wijnen Groep N.V. uit Baarn, en dit in nauwe samenwerking met verschillende bouwpartners. Voor de luchtbehandeling werd samengewerkt met een installateurscollectief bestaande uit Fraku Venlo, Koelplan Airconditioning & Warmtepompen, Electro van Montfort en Bemar Luchtkanalen en Ventilatie. Op 26 september 2015 werd het prachtige gebouw officieel geopend door gouverneur Bovens en Wilma Delissen, burgemeester van Peel en Maas.

44 I c o o l& co mf o rt

> project

Koelplan en Alklima/Mitsubishi Electric samen sterk

K

asteel De Keverberg is gelegen in

voorwaarden waren zeer veeleisend, met

Het ontwerp van DMV Architecten is een

het hart van het Noord-Limburgse

als meest dwingende dat er geen enkele lei-

combinatie van respect voor het bestaande

dorp Kessel aan de Maas, gelegen

ding of storend element – zoals een wand-

monument met eigentijdse herbouwele-

op een opgeworpen heuvel. Het is een van

toestel – mocht zichtbaar zijn. Ook wer-

menten en ruime mogelijkheden voor

de weinig nog overgebleven mottekaste-

den de koelleidingen deels ingestort in het

een goede exploitatie. De bestaande ruïne

len in Nederland. Een unieke locatie met

beton, wat ook niet alledaags is.”

bleef volledig in tact. Daar werd niets aan

een uitzonderlijk Maaspanorama. Decen-

gesloopt én er werd niet voortgebouwd

nialang werd geprobeerd om het kasteel

op dat wat er al was. Op een nieuw fun-

te heropbouwen, maar steeds weer stier-

dament slanke kolommen kwam het dak,

ven de plannen een stille door met telkens

precies volgens het oorspronkelijke dak uit

hetzelfde probleem: geld. Uiteindelijk

Koelplan Airconditioning en Warm-

1450 maar met in plaats van de originele

groeide het besef dat een grondige restau-

tepompen is een vooruitstrevende

kleine dakkappellen nu enkele grote gla-

ratie enkel mogelijk was, indien Kasteel

klimaatinstallateur met focus op

zen vensters. Op de binnenplaats bleef de

De Keverberg een nieuwe bestemming zou

energiezuinige en vernieuwende kli-

sfeer van een binnenplaats behouden door

krijgen waardoor de forse investeringen ook een meerwaarde zouden creëren, een absolute voorwaarde om ook private partners in het project te betrekken. De nieuwe bestemming van Kasteel De Keverberg – ook wel ‘het modernste kasteel van Neder-

maatbeheersingstechnologie. Dankzij vestigingen in Echt-Susteren, Hengelo, Hoogeveen, Soesterberg, Zaandam en Zoetermeer bestaat er een landelijke dekking, waardoor er

er een glazen dak met ingebouwde fotovoltaïsche cellen boven te plaatsen. Een geslaagd ontwerp dat verleden en heden perfect combineert en waarin ook de Rijksdienst Cultureel Erfgoed zich perfect kon vinden.

land’ genoemd – voorziet onder meer in

24u/dag en 7 dagen/week adequaat

vergaderen, meetings & events, trainin-

en efficiënt kan worden gereageerd

“Van een bouwproject anno 2015 mag je

gen, trouwfeesten, fotoreportages, uitvals-

op verzoeken om technische onder-

verwachten dat het oog heeft voor duur-

basis voor toeristische ontdekkingen, res-

steuning.

zaamheid en energie-efficiëntie”, vervolgt

taurant en brasserie.

Hans Laenen. “Dit was ook ons uitgangs-

n www.koelplan.nl “Het verleden verrijken met het heden

punt voor het klimaatsysteem. Samen met Alklima, exclusief importeur van Mitsub-

door het opnieuw bruikbaar maken van een oud pand”, vertelt Hans Laenen, directeur van Koelplan Echt-Susteren. “Dit is een once in a lifetime-project. We zijn bij dit project betrokken omwille van onze expertise en ervaring met uitdagende projecten, maar anderzijds is het ook een eer als je je steentje kan bijdragen om zoiets prachtigs te realiseren. Gelukkig werden we als installatiebedrijf zeer snel bij het project betrokken, wat helaas meestal niet het geval is. Maar hier was dit ook een absolute voorwaarde want de installatie-

De kern van het klimaatsysteem staat in de kelder: vier omkeerbare warmtepompen uit de City Multi WR2-serie van Mitsubishi Electric voor koelen en verwarmen, type PQRY-P250 YHM (nominale verwarmingscapaciteit 31,5 kW – koelcapaciteit 28,0 kW). u co o l & co mf or t I 45

Op 26 september 2015 werd het prachtige gebouw officieel geopend door gouverneur Bovens en Wilma Delissen, burgemeester van Peel en Maas. u

ishi Electric Living Environment Systems voor Nederland, hebben we een installatie ontworpen waarbij op een duurzame wijze en tegen een lage kostprijs een comfortabel en gezond binnenklimaat wordt gecreëerd, en waarbij we ook nog eens voldeden aan de eis om binnen- en buitentoestellen onzichtbaar te houden voor de bezoeker.

vergelijking tot conventionele systemen.

een BC Controller op de tweede en op

Vloerverwarming en –koeling, geothermi-

Energiewinst wordt ook behaald met de

de vierde verdieping. In de BC Control-

sche warmtewisselaars, aan- en afvoer van

inverter geregelde scroll compressor, en

ler wordt de warmte die uit de ene ruimte

de lucht via de toren, units in de kelder en

rekening houdend met gelijktijdigheid

is gehaald, afgestaan aan een ruimte waar

onder de nok, performante oplossingen die

kan tot 150% binnencapaciteit worden

er verwarmingsvraag is. Met een WR2

perfect voldoen aan de bouwvoorwaarden

aangesloten.”

systeem is er dus slechts één binnenunit

zonder in te boeten op comfort.”

per ruimte nodig om te voorzien in de Hans Laenen: “De belangrijkste troef van

vraag naar koeling, ontvochtiging, recir-

De kern van het klimaatsysteem staat in

City Multi WR2 is de volledige onafhan-

culatie en verwarming en is bovendien

de kelder: vier omkeerbare warmtepom-

kelijkheid waarmee een ruimte gekoeld

100% individueel regelbaar. In de ruimtes

pen uit de City Multi WR2-serie van Mits-

kan worden, terwijl een tweede ruimte

waar er bijvoorbeeld bij een trouwpartij of

ubishi Electric voor koelen en verwarmen,

met hetzelfde systeem verwarmd wordt.

vergadering veel volk terecht kan, hebben

type PQRY-P250 YHM (nominale verwar-

Het WR2 systeem brengt de geabsorbeerde

we de vloerverwarming en –koeling onder-

mingscapaciteit 31,5 kW – koelcapaciteit

warmte – dit is de warmte die wordt ont-

steunt door een onzichtbaar ingebouwde

28,0 kW). Bij de WR2-serie wordt water

trokken uit de ruimte waar er koeling

binnenunit zodat er snel kan worden gere-

gebruikt als thermische bron en zorgt hier-

gebeurt – naar de verdeelbox of BC Con-

ageerd met koeling of verwarming als de

bij voor een zeer grote energiebesparing in

troller. In Kasteel De Keverberg staat er

omstandigheden dit vragen.”

De luchtbehandelingskast met warmtewiel is voorzien van een 2 circuit DX koelen verwarmingsblok, aangesloten op de City Multi WR2, waarmee de verse lucht op temperatuur wordt gebracht.

“Voorts is er in de installatie een Mitsubishi Electric HEX-unit geplaats. Met deze Heat Exchanger unit voor vloerverwarming en –koeling kan zowel warm (30 tot 45°C) als koud water (5 tot 20°C) gemaakt worden. De HEX-unit is standaard voorzien van een platenwisselaar waardoor de

u Dit project is een schoolvoorbeeld van de meerwaarde dat ontstaat door ontwerpen in BIM of Building Information Modeling. Bij de renovatie van Kasteel De Keverberg waren veel bouwpartijen betrokken. Met BIM wordt alle relevante informatie gedurende het hele bouwproces opgeslagen, gebruikt en beheerd in een 3D-gebouwmodel.

46 I c o o l& co mf o rt

> PROjecT

”

De belangrijkste troef van City Multi WR2 is de volledige onafhankelijkheid waarmee een ruimte gekoeld kan worden, terwijl een tweede ruimte met hetzelfde systeem verwarmd wordt. Hans Laenen, directeur van Koelplan

”een Kasteel Met een riJKe GesCHieDenis

De historie van Kasteel De Keverberg begint in 10de eeuw. Toen werd op deze plek een vierkante natuurstenen toren gebouwd van vijftien meter hoog op een fundering van oersteen en maaskeien. Vanaf deze toren werd tol geheven voor zowel het scheepvaartverkeer als voor verkeer dat bij Kessel van Brabant naar Keulen trok. Van deze oor-

waterleidingen direct op de unit aangesloten kunnen

spronkelijke toren zijn tijdens de

worden. Het comfort van vloerverwarming en -koe-

herbouw delen blootgelegd.

ling in combinatie met de snelheid van luchtverwarming en -koeling door middel van de City Multi binnenunits zorgt voor een optimaal, duurzaam en comfortabel binnenklimaat. Hoge en algemene ruimten die je in Kasteel De Keverberg veel hebt, kunnen op een perfecte manier, zowel traag voor de basisbelasting als snel, voor de reactie op de snel wisselende interne belasting, geconditioneerd worden.

Omdat warmte-uitwisseling niet het jaar rond mogelijk is, moet het tekort aan warmte of koude door de warmtepompen worden geproduceerd. Hiervoor is er

Later is deze vierkante toren deels afgebroken en is de motte verder verhoogd waardoor de negen meter hoge plateauheuvel ontstond. Op die heuvel werd in de 12de eeuw een mergelstenen ringmuur gebouwd. Binnen die ringmuur kwam in de 13de eeuw een zaal met daarbij een poorttoren. Vervolgens werd in de 14de eeuw een vier-

een geothermisch lussensysteem aangelegd met 15 boringen tot op 150 meter

kante woontoren aan het bouwwerk toegevoegd

diepte. Een kostelijke installatie, maar de energiewinst is voor vele tientallen

en in de 15de eeuw de Maastoren. Beetje bij

jaren verzekerd.

beetje ontstond zo de vorm van het kasteel zoals dat tot 17 november 1944 de skyline van Kes-

De regeling gebeurt met de EB-50, het centrale klimaatbeheersysteem voor het

sel markeerde.

aansturen en bedienen van maximaal 50 City Multi binnenunits per EB-50. Door een ingebouwde webbrowser kunnen alle nodige gegevens via een IP adres op

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog

elke pc benaderd worden, en dit zowel lokaal als op afstand. Elke EB-50 heeft zijn

staken de terugtrekkende Duitsers het kasteel

eigen homepage met vele functies en drie toegangsniveaus voor de gebruiker, de beheerder en de installateur. De pc wordt alleen gebruikt om de gegevens van de EB-50 te visualiseren. Dit gebeurt met de TG-2000 visualisatie software. Via een overzichtelijke plattegrond van het gebouw kan tot 40 x EB-50 (= 2.000 binnenunits) aangestuurd worden. Voor deze units kan alle belangrijke informatie zoals

in brand. De binnenmuren werden vernield en van het interieur bleef niets over. De toenmalige bewoners, de Zusters van de Goddelijke Voorzienigheid, zagen geen kans om het kasteel te her-

timers, ruimte- en insteltemperaturen, grenswaarden en trends gemonitord, opge-

bouwen en zo werd de burcht een ruïne. Een

slagen en geëxporteerd worden. Via de internettoegang wordt de installatie op

ringmuur met nissen en kantelen, een gedeelte

afstand beheerd.

van de weergang, enkele muren van de grote zaal en de Maastoren en de Donjon (woonto-

“Dit project is een schoolvoorbeeld van de meerwaarde dat ontstaat door ontwer-

ren), dit kocht de toenmalige gemeente Kessel

pen in BIM of Building Information Modeling”, besluit Hans Laenen. “Bij de reno-

in 1953 aan. Onder leiding van professor Renaud

vatie van Kasteel De Keverberg waren veel bouwpartijen betrokken. Met BIM wordt

werd de ruïne geconsolideerd en noodzakelijke

alle relevante informatie gedurende het hele bouwproces opgeslagen, gebruikt en

maatregelen genomen waardoor wind en regen

beheerd in een 3D-gebouwmodel. Alle partijen werken met dezelfde informatie en zien van elkaar wat er gebeurt. De informatie is continu beschikbaar en altijd actueel. Het ontwerp was 3-dimensionaal dermate complex dat BIM tijdens het ontwerpen van grote waarde is gebleken. (door Rudy Gunst)

n www.alklima.nl

de ruïne zo weinig mogelijk konden aantasten.

Verschillende pogingen tot restauratie mislukten, tot eind 2011 de gemeenteraad van Peel en Maas eindelijk het licht op groen zette. n www.kasteeldekeverberg.nl co o l & co mf or t I 47

n e w pro d u c t s

Dakdoorvoeren voor leidingen en bekabelingen Linum Europe, specialist in HVAC toebehoren breidt zijn gamma dakdoorvoeren voor leidingen en bekabelingen uit. De drie nieuwe doorvoeren zijn gemaakt in aluminium en hebben extra brede doorgangen, van 300 x 200 mm tot 400 x 400 mm. Dat maakt ze geschikt voor grotere installaties, waarbij verschillende leidingen en/of leidingen van grote diameters via een waterdichte doorgang doorheen het dak moeten. Het breed basisvlak biedt een perfecte aansluiting met het dakmembraan, en de grote afdekkap beschermt tegen neerslag. Voor de leidingen, kabels en isolatiemantels is er onderaan een afgeronde uitgang. ¢

www.linum.eu

Veilig energie besparen

Warmwatercomfort bij lage buitentemperatuur Standaard warmtepompen op R410A halen een warmwatertemperatuur van maximaal 60°C. Holland Conditioning introduceert een techniek voor water aan 65°C bij een buitentemperatuur van -10°C. Dat maakt onder meer naverwarmen voor legionellapreventie overbodig.

Deze verbeterde prestatie is te danken aan EVI technologie met gasinjectie. Een klein gedeelte van de vloeistof uit de condensor gaat via een elektronisch expansieventiel naar een wisselaar die de vloeistof naar de verdamper onderkoelt. Dat verhoogt de efficiëntie van de verdamper. De oververhitte damp wordt dan via een dampinjectie-aansluiting in het compressieproces geïnjecteerd. De temperatuur in de compressor verlaagt, zodat er een tweetrapscompressie ontstaat. Zo kan men dan verder comprimeren om een temperatuur van 65°C te bereiken. De warmtepomp is leverbaar in vermogens van 21 tot 175 kW. ¢

www.hcgroep.com

48 I c o o l& co mf o rt

Met de GreenTech ventilatoren introduceert ebm-papst de energie-efficiënte EC techniek voor toepassingen waar er sprake is van explosiegevaar. Deze ventilatoren zijn beschikbaar in axiaal- en centrifugaaluitvoering met achterovergebogen schoepen. De reeks is gebaseerd op de HyBlade axiaaltoestellen en de RadiPac centrifugaalreeks.

De Ex ventilatoren beschikken over een EC buitenloopmotor, inclusief geïntegreerde elektronica van 3 kW, wat een motorbeveiligingsschakelaar overbodig maakt. De GreenTech EC motor overtreft ruimschoots efficiëntieklasse IE4.

In de meeste gevallen bedraagt de besparing tussen de 30 en 70% ten opzichte van conventionele AC techniek.

Er is een aarding voor het afvoeren van een elektrostatische lading, en de vleugels zijn voorzien van een speciale antistatische coating. De elektronica is beschermd door een druk- en brandveilige omkasting. De axiaal ventilatoren zijn beschikbaar met een diameter van 630-990 voor debieten tot 33.000 m3/h. De centrifugaalmodellen zijn beschikbaar in afmetingen 400-630 voor debieten tot 15.000 m3/h. Alle ventilatoren zijn getest en gecertificeerd volgens de Europese ATEX 94/9/EC producteisen. ¢

www.ebmpapst.nl

HVAC

HVAC

SERVICE

Oplossingen voor een betere Breeam score Western Airconditioning introduceerde een reeks luchtgekoelde chillers en lucht-water warmtepompen met het natuurlijke koudemiddel r290 (propaan). Deze EKo.E serie telt 22 modellen (11 met een koudemiddelcircuit en 11 met twee circuits). Het vermogen gaat van 8 tot 310 kW. De units kunnen geleverd worden met een hydromodule met pomp en buffervat. Er is ook een uitvoering voor passieve koeling. Permanente lekdetectie is standaard. r290 heeft een oDf waarde van 0 en een GWP van 3. Deze toestellen passen dus perfect in het kader van het Breeam keurmerk, en leveren het gebouw een betere score op. ¢

www.western.nl

• Drainpipes • Werkschakelaars • Vibro mats • Dakdoorvoeren • Leidingdragers

App met module ‘frequentie lekdetectie’

BIG FOOT SYSTEMS structuren Muur- en vloersteunen Montagekanalen Reinigingsmiddelen ZIP CLIP kabelophangsystemen

c: 100 m: 65 y: 0 k: 0

Linum Europe, totaalaanbod voor de innovatieve vakman.

HVAC montage- en service toebehoren voor installateurs, constructeurs, fabrikanten en de gespecialiseerde vakhandel.

een druk op de knop wanneer men een lektest moet uitvoeren. De app is in zeven talen beschikbaar, waaronder frans en Nederlands ¢

Vraag uw catalogus en E-Shop login

www.climalife.dehon.fr

15.087

ongeveer 7000 professionals hebben al de f-Gas Solutions app van climalife gedownload. Dit helpt hen om te voldoen aan de eisen van de f-gas verordening 517/2014, die sinds 1 januari 2015 van kracht is. op basis van dit succes heeft climalife een module ‘frequentie lekdetectie’ aan de app toegevoegd.

Die is erg eenvoudig te gebruiken: gewoon het type koelmiddel en de vulling in kilogram aangeven, en men krijgt met

• • • • •

LINUM EUROPE BV Oosterparkweg 35 H, 2985 SX Ridderkerk T: 0180-463588 • F: 0180-463569 • info-nl@linum.eu www.linum.eu • www.rackline.eu • www.gasketline.eu

n e w pro d u c t s

Betere COP, meer installatiegemak en nieuwe accessoires Nibe heeft de F1345 solo water-water warmtepomp een opfrisbeurt gegeven.

Het toestel is beschikbaar in 24, 30, 40 en 60 kW en kan gecombineerd worden met een platenwisselaar voor actieve of passieve koeling, of een boiler voor warmtapwatercomfort. Deze versie werd op een aantal vlakken verbeterd: dankzij de nieuwe klemmenstrook gaat de aansluiting van de bedrading eenvoudiger en sneller. Het maximaal vermogen in cascade gaat nu tot 720 kW. De nieuwe warmtewisselaars zorgen voor een hogere COP. Alle types hebben nu een A-label bronpomp. Het toestel kan aangesloten worden op Nibe Uplink voor beheer en bewaking op afstand via internet.

Er is ook reeks accessoires, voor de weergave van

de retourflow, de geleverde warmte en condensbewaking. De maximale brondruk bedraagt nu 6 bar. Tenslotte werd de koudemiddelinhoud verlaagd, zodat alle modellen volgens de nieuwe wetgeving vrijgesteld zijn van de jaarlijkse controle. ¢

www.nibenl.nl

Luchtdebietsmeter Licht (2,9 kg), nauwkeurig en handig, de Testo 420 luchtdebietsmeter maakt het eenvoudig om metingen uit te voeren op grote toevoeren afvoeropeningen. Om het binnenklimaat in grote ruimtes te garanderen, maakt men dikwijls gebruik van wervelroosters. Dankzij de gelijkrichter vormt de Testo 420 deze wervelende stroom om tot een laminaire luchtstroom, waarop precieze metingen kunnen worden verricht. Deze meters kunnen op afstand worden gestuurd via Bluetooth vanop een tablet of smartphone. ¢

www.testo.nl

Nieuwe generatie RadiPac Fabrikant ebm-papst brengt continu verbeteringen aan de RadiPac serie aan. Zo werd de waaieraerodynamica verbeterd, waarbij vooral gefocust werd op het gebied waarbij de lucht naar binnen gaat, de positie van de buitenloopmotor in de waaier en het bladprofiel. De instroomring sluit nu perfect aan op het radiaalwiel met geoptimaliseerde waaiergeometrie. De plaats van de motor werd gekozen om een compromis te vinden tussen compacte afmetingen en aerodynamische overwegingen. De nieuwe holle waaiers in kunststof of aluminium bieden een betere efficiëntie: het gewicht vermindert en de stabiliteit verhoogt. Ook het uitstroompatroon is verbeterd: de lucht wordt al bij het verlaten van het radiaalwiel in de juiste richting gebogen, voor lagere drukverliezen. Dat alles resulteert in 10% betere efficiëntie en 3 dB(A) lager geluid.

Communicatie gaat via een 0-10 V ingang of Modbus RTU. RadiPac kan worden ingezet in klimaatbeheersingsystemen of voor het koelen van elektronica. ¢

50 I c o o l& co mf o rt

www.ebmpapst.nl

Koudemiddel:

Less is more

*

HFKW

Propaan Fluid

CO2 * Tot 37 % minder pijpinhoud bij HFKW en CO

2

Beter met Güntner!

De nieuwe condensor FLAT compact Minder koudemiddel, meer voordelen: de nieuwe generatie compacte condensors en warmte-wisselaars van Güntner zijn grensverleggend voor de standaardtoepassingen van 4 tot 600 kW. De geoptimaliseerde lamel en pijpdiameter minimaliseren de hoeveelheid benodigd koudemiddel waardoor minder lekcontroles nodig zijn (volgens Europese Verordeningen (EG) nr. 842/2006 en (EG) nr.

1005/2009) en dus de bedrijfskosten dalen. Het modulaire ontwerp met verschillende types voor alle gangbare koudemiddelen maakt een heel precieze installatie mogelijk voor alle standaard-toepassingen in de commerciële koeltechniek – zelfs met een bedrijfsdruk tot 120 bar (CO2-gaskoeler).

U vindt een volledig overzicht van alle voordelen op onze website.

www.guentner.eu

ECR-Unitbouw R1234ze en CO2 Met frequentieregelaar

Capaciteit totaal: 290 kW--R1234ze // 120 kW--CO2 Koudemiddel: R1234ze en CO2 Verdampen op max.: -38°C / -28°C // -10°C / +5°C Cascade installatie t.b.v. shockvriezen en vriezen, daarnaast ook t.b.v. ruimtekoeling en koeling koelcellen.

t tact op me n o c l e n s Neem cialisten! e p s w u o b onze Unit

Bij ECR-Nederland kan iedere koude-unit specifiek op maat worden gebouwd. Unitbouw is onze ‘specialistische’ divisie waar, samen met de installateur, elk koeltechnisch project snel en vakkundig gerealiseerd wordt. Dit biedt de installateur het voordeel van snelle levering en goede begeleiding in het verdere traject.

ECR-Unitbouw gaat hier heel ver in, niets is ons te moeilijk. Koudemiddelen zoals: R1234ze, R23, R508B, NH3, CO2, R290, diverse koudedragers zoals Freezium, Zitrec, industriële units, subkritisch, transkritisch, temperaturen lager dan -80 °C, … het zit bij ons allemaal in de vingers.

Wij hebben jarenlange ervaring met het bouwen van optimale, energiezuinige en ‘groene units’ en wij voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen.

Daarom zijn wij: ‘uw innovatieve koudespecialist!‘

ECR-Nederland BV

Hoofdkantoor: ECR-Nederland BV - Postbus 16, 5670 AA Nuenen.

T: 040-2990600 F: 040-2990699

Filialen: Filiaal ECR-Hoofddorp Filiaal ECR-Dordrecht Filiaal ECR-Nuenen Filiaal ECR-Deventer

T: 023-5573430 T: 078-6530900 T: 040-2990600 T: 0570-624200

: Parellaan 60, 2132 WS, : Pascalstraat 85, 3316 GR, : Collseweg 26, 5674 TR, : Danzigweg 6a, 7418 EN,

F: 023-5637529 F: 078-6530909 F: 040-2990699 F: 0570-622199

www.ecr-nederland.nl

Uw innovatieve koudespecialist voor al uw op maat geproduceerde units