36
POLSKI
OD REDAKCJI
ARCHITEKTURA ROZŚWIETLONA MIEDZIĄ Bieżący numer otwiera omówienie wyników ubiegłorocznej edycji europejskiego konkursu architektonicznego European Copper in Architecture Awards 2013. Chcielibyśmy zwrócić uwagę czytelnikom na rekordową ilość i wysoki poziom zgłoszonych i nagrodzonych prac, jak również na przedstawienie niezwykle szerokiej gamy zastosowań miedzi. Platforma Sztuki i Kreatywności w portugalskim Guimarães jednogłośnie została wybrana jako zwycięski projekt ze względu na swój wyjątkowy charakter. Dlatego w inspirującym wywiadzie (strona 8) postanowiliśmy zgłębić podejście do projektu jego autora, architekta Fernando de Sá, jednego z założycieli pracowni Pitágoras Arquitectos. Za inspirujący uznać można kolejny budynek wzniesiony według projektu tego samego autora, również mieszczący się w Guimarães (opis na stronie 10). Stanowi on pierwszy z kilku omawianych w numerze projektów rewitalizacyjnych realizowanych w otoczeniu historycznej przestrzeni miejskiej, dzięki którym uzyskujemy fascynujące porównanie odmiennych koncepcji. Inne przykłady bezkompromisowych koncepcji architektonicznych kontrastujących ze średniowiecznym otoczeniem ulicznym znajdujemy w nowym muzeum w niemieckim Duderstadt (strona 14), a także w przybudówce domykającej architektonicznie fronton hotelu w szwedzkim Visby (strona 18). W Szwecji wzdłuż historycznego nadbrzeża Sztokholmu znajdują się kolejne nawiązujące do tradycji, nowoczesne konstrukcje budynków usługowych przeznaczone dla pasażerów promów (strona 20). Prezentujemy także inne, nieco skromniejsze przykłady architektonicznych interwencji – wiaty przystankowe, obiekty dostępowe, a nawet gazony, które znakomicie ukazują rolę, jaką miedź może odgrywać w kształtowaniu ulicznego krajobrazu (strona 22). W drugiej części magazynu zmieniamy motyw przewodni, w którym skupimy się na różnorodności form elementów mie-
Zarejestruj się na stronie Copper Architecture Forum – copperconcept.org Zobacz poprzednie numery magazynu – copperconcept.org Skontaktuj się z Zespołem redakcyjnym – editorialteam@copperconcept.org Prześlij swój projekt na stronę – copperconcept.org Przeczytaj więcej o konkursie European Copper in Architecture Awards – copperconcept.org
Copper Architecture Forum, nr 36, maj 2014 Magazyn Copper Architecture Forum jest elementem europejskiej kampanii ”Miedź w Architekturze”. Publikacja wydawana jest dwa razy w roku nakładem 25 tysięcy egzemplarzy. Magazyn jest przeznaczony dla architektów i osób zawodowo związanych z branżą budowlaną, i wydawany jest w językach angielskim, czeskim, francuskim, niemieckim, węgierskim, włoskim, polskim, rosyjskim i hiszpańskim.
Strona tytułowa: Budynek terminala portowego w Sztokholmie (strona 20) Zdjęcie: Johan Fowelin
2
COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
dzianych powszechnie wykorzystywanych przez współczesnych projektantów. W niemieckiej miejscowości Litzendorf powstał nowoczesny dom kultury o czystej, krystalicznej formie, w której połacie dachowe i ściany tworzą jedną powierzchnię wykonaną z miedzianej siatki – efekt osiągnięto dzięki sprytnie pomyślanej obróbce blacharskiej (strona 24). Analiza detali definiuje również rytmiczną relację pomiędzy miedzią i szkłem, materiałami zastosowanymi w sercu nowego gmachu uniwersyteckiego w Białymstoku (strona 26). Z kolei w niemieckim Hof wykorzystano zupełnie inne techniki specjalne, aby osiągnąć całkowicie płaskie i nieskazitelne płyty urozmaicone detalami szklanymi w konstrukcji budynku Centrum Radioterapii. W warstwie wizualnej uzyskano połączony efekt kontaktu z nowoczesnymi technologiami i wrażenia ciepła bijącego z konstrukcji (strona 29). Obszarem tematycznym przyciągającym coraz większą uwagę jest łączenie miedzi i jej stopów z innymi materiałami. Budynek nowej siłowni włoskiego klubu piłkarskiego znakomicie przedstawia relację pomiędzy drewnem i mosiądzem, podkreślając centralne położenie budynku w jego najbliższym otoczeniu (strona 32). Ostatnia omawiana w bieżącym numerze magazynu konstrukcja to przykład zastosowania złotego stopu miedzi, który odgrywa kluczową rolę w paryskim budynku mieszkaniowym zbudowanym z cegły (strona 36). Powstawanie magazynu Copper Architecture Forum jest możliwe dzięki entuzjazmowi i zaangażowaniu architektów z całej Europy. Czytelnicy mogą nadsyłać propozycje nowych projektów lub przekazywać nam swoje komentarze, kontaktując się pocztą elektroniczną z lokalnymi przedstawicielami zespołu redakcyjnego lub przesyłając swoje emaile na adres naszej zbiorczej skrzynki pocztowej. Niecierpliwie czekamy na odzew z Państwa strony. Zespół redakcyjny
Redaktor naczelny: Robert Pinter Z-ca redaktora naczelnego: Chris Hodson RIBA Zespół redakcyjny: Ari Lammikko, Chris Hodson, Graeme Bell, Herbert Mock, Hermann Kersting, Irina Dumitrescu, Robert Pinter E-mail: editorialteam@copperconcept.org Adres: CAF, European Copper Institute, Avenue de Tervueren 168 b-10, B-1150 Brussels, Belgium Wydawca: Nigel Cotton, ECI Skład i produkcja: Naula Grafisk Design, Sweden/ECI Druk: Copy & Consulting Kft., Hungary Panel redakcyjny: Birgit Schmitz, De Kazimierz Zakrzewski, Pl Marco Crespi, It Nicholas Hay, UK Nikolaos Vergopoulos, Gr Nuno Diaz, Es Olivier Tissot, Fr Pia Voutilainen, Se, No, Fi, Dk Robert Pintér, Hu, Cz, Svk, Ru Yolande Pianet, Benelux
birgit.schmitz@copperalliance.de kazimierz.zakrzewski@copperalliance.pl marco.crespi@copperalliance.it nick.hay@copperalliance.org.uk nick.vergopoulos@copperalliance.gr nuno.diaz@copperalliance.es olivier.tissot@copperalliance.fr pia.voutilainen@copperalliance.se robert.pinter@copperalliance.hu yolande.pianet@copperalliance.eu
© Copper Architecture Forum 2014
SPIS TREŚCI
36
2 Architektura rozświetlona miedzią – od redakcji 4 – 9
Wyróżnienia dla miedzi – omówienie wyników konkursu European
Copper in Architecture Awards, w tym wywiad ze zwycięzcą 10 – 13
Architektura wspomnień – projekt rewitalizacji zabytkowej
przestrzeni postindustrialnej w portugalskim Guimarães 14 – 17 Nowoczesność na styku ze średniowieczem – współczesne muzeum w niemieckim mieście Duderstadt jako odzwierciedlenie starodawnego otoczenia 18 – 19
Widok z ulicy – nowoczesna dobudówka hotelu dopełnia krajobraz
uliczny w szwedzkim mieście Visby wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa 20 – 21 Ingerencje w nadmorski krajobraz – pokryte mosiądzem budynki terminali promowych łączą sztokholmskie nadbrzeże z centrum miasta 22 – 23 Ingerencje w przestrzeń miejską – miedziane konstrukcje i ich zróżnicowane funkcje wzbogacają krajobraz i planowanie przestrzeni miejskiej 24 – 25
Miedziany kryształ – siatka z miedzi stopowej płynnie oplata
budynek publiczny w niemieckim Litzendorf 26 – 28
Leśne ewokacje – bliskość lasu zainspirowała twórców rytmicznej
elewacji miedzianej budynku uniwersyteckiego w Białymstoku 29 – 31
Miedziane odbicia – Centrum Radioterapii w niemieckim Hof
zrywa z tradycyjną koncepcją okładziny miedzianej 32 – 35 Mosiądz i piłka nożna – nowa siłownia ma stać się katalizatorem rozwoju włoskiej miejscowości Zingonia 36 – 39
Maszyny do życia – złoty stop miedzi pełni funkcję kontrapunktu
dla ceglanej bryły paryskiego budynku mieszkalnego
Read on iPad for free © Copper Architecture Forum 2014
COPPERCONCEPT.ORG 3
MIEDŹ NAGRODZONA - wyniki
W poprzednim wydaniu magazynu pisaliśmy o konkursie European Copper in Architecture Awards 2013, przedstawiając bliżej dziesięć projektów zakwalifikowanych do finału konkursu. Tym razem możemy już wspomnieć wyłonionych zwycięzców, jako że zostali oficjalnie ogłoszeni na uroczystej prezentacji zorganizowanej w ramach międzynarodowych targów BATIMAT w Paryżu w listopadzie zeszłego roku. Komentujemy również decyzje członków jury. Edycja europejskiego konkursu Miedź w Architekturze 2013 pobiła swoisty rekord, gromadząc 82 zgłoszenia. Okazała się być prawdziwym świętem nowoczesnej architektury, celebrując to, co w niej najlepsze. W skład jury weszła czwórka architektów nagrodzonych w poprzednich edycjach konkursu; Einar Jarmund (Jarmund/Vigsnæs, Norwegia), Craig Casci (Grid Architects, Wielka Brytania), Davide Macullo (Davide Macullo Architects, Szwajcaria) oraz Anu Puustinen (Avanto Architects, Finlandia). Ich zadanie polegało na ocenie dziesięciu prac zakwalifikowanych do ścisłego finału – prac wybijających się na tle pozostałych zgłoszeń, odzwierciedlających różnorodność typologii i koncepcji, posiadających wyjątkowe zalety architektoniczne. Każda z prac zakwalifikowanych do finału poddana została wieloaspektowej dyskusji i porównana z pozostałymi projektami, dając upust zróżnicowanym opiniom członków jury, które raz łączyły, a innym razem dzieliły skład sędziowski. Ostatecznie osiągnięto konsensus i wskazano na trzy szczególnie wartościowe, lecz bar-
dzo odmienne prace, którym przyznano oficjalne wyróżnienia. Jednogłośnie wyłoniono zwycięzcę konkursu – Platformę Sztuk i Kreatywności w portugalskim Guimarães, projekt autorstwa pracowni Pitágoras Arquitectos. Co ciekawe, najwięcej głosów oddanych za pośrednictwem Internetu, a tym samy nagrodę publiczności otrzymał projekt hotelu Dolomitenblick we włoskim Sexten autorstwa Plasma Studio. Ceremonia ogłoszenia i wręczenia nagród, a także wystawa dziesięciu finałowych prac miały miejsce w ramach specjalnej gali zorganizowanej podczas targów BATIMAT, które odbyły się w listopadzie zeszłego roku w Paryżu, zaś podsumowaniem wydarzenia było przyjęcie, cieszące się dużym zainteresowaniem architektów, dziennikarzy i ekspertów. Uczestnicy czterodniowego show w BATIMAT mieli okazję bezpośredniego zapoznania się z zakwalifikowanymi do finału konkursu pracami dzięki zorganizowanej specjalnie w tym celu interaktywnej wystawie. Autor: Chris Hodson
Architekci, autorzy prac zakwalifikowanych do finału konkursu po prezentacji swoich prac w towarzystwie Nigela Cottona z Europejskiego Instytut Miedzi (po lewej) – Zdjęcie: Edgar Stouvenot
4 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
NAGRODY2013 Prace zakwalifikowane do finału konkursu [Wszystkie projekty opisywaliśmy na łamach naszego Magazynu w wydaniu 2013/35]
Biblioteka Miejska w Seinäjoki, Finlandia JKMM Architects
Pomnik Ofiar Tragedii w Biesłanie, Osetia Północna – Alania Dr Krekeler Generalplaner GmbH
Gmach Sądu LCV w Wenecji, Włochy C+S Architects
Obudowy Kamieni Runicznych w Jelling, Dania NOBEL arkitekter
L’Atelier, Gournay en Bray, Francja Vincent Parreira Atelier Architecture
Hotel Clarion Post, Göteborg, Szwecja
Fernando de Sá (po prawej) odbiera nagrodę główną w imieniu pracowni Pitágoras Arquitectos – Zdjęcie: Edgar Stouvenot Statuetki dla nagrodzonych prac w ykonane z brązu: nagroda publiczności w kształcie koziorożca (po lewej) oraz w yróżnienie w formie cykladzkiej głow y (po prawej) – Zdjęcie: Edgar Stouvenot
Semrén & Månsson
Platforma Sztuki i Kreatywności, Guimarães, Portugalia Pitágoras Arquitectos
Centrum Kultury i Edukacji w Pau, Francja
Marjan Hessamfar & Joe Vérons Architectes Associés
Centrum Radioterapii w Hof, Niemcy
Hiendl_Schineis Architekten [opis na stronie 29]
Dolomitenblick, Sexten, Włochy Plasma Studio
Wystawa projektów finalistów konkursu European Copper in Architecture Awards w BATIMAT – Zdjęcie: Edgar Stouvenot
COPPERCONCEPT.ORG 5
NAGRODY2013
WYRÓŻNIENIA Biblioteka Miejska w Seinäjoki, Finlandia JKMM Architects Członkowie jury byli zachwyceni asertywnym, pełnym respektu dla otoczenia i na wskroś nowoczesnym, pokrytym miedzią uzupełnieniem najbardziej rozległego na świecie kompleksu budynków autorstwa Alvara Aalto. Masywne, nieskazitelnie białe „ramy” otworów znakomicie sprawdzają się w roli kontrapunktu dla rustykalnej, naturalnie starzejącej się wstępnie oksydowanej miedzi zewnętrznego płaszcza budowli. Zaaranżowana na planie odśrodkowym forma z różniącymi się względem siebie piętrami tworzy żywą, otwartą przestrzeń, która znalazła uznanie wśród użytkowników. Budynek wygodnie usadowił się w otoczeniu znakomitych sąsiadów i zdołał zachować swoją oryginalność, co było ogromnym osiągnięciem, w pełni uzasadniającym przyznanie wyróżnienia. [Projekt opisywaliśmy w numerze 2012/33 magazynu]
Zdjęcie: Mika Huisman
Obudowy Kamieni Runicznych w Jelling, Dania NOBEL arkitekter Pod względem założeń teoretycznych, członkowie jury podeszli do tego projektu jak do „jednowierszowego utworu poetyckiego” i mimo prostoty docenili jego wyjątkowość w pełni zasługującą na wyróżnienie. Jednak prostota pracy jest zwodnicza, bowiem wszystkie elementy zostały sprytnie ograniczone do czystej formy piękna. Obiekty stanowiące ingerencję w spuściznę starożytnej kultury, można postrzegać jako parę doskonale wykonanych pudełek na biżuterię, niosących rzeczywistą jakość oraz istotnie podnoszą poziom doświadczenia osób odwiedzających kamienie runiczne, które dodatkowo skutecznie, a jednocześnie bardzo dyskretnie ochraniają eksponaty. [Projekt opisywaliśmy w numerze 2012/33 magazynu]
Zdjęcie: Jens Lindhe
Dolomitenblick, Sexten, Włochy Plasma Studio Członków jury konkursowego urzekły perfekcyjne zdjęcia i prezentacja zgłoszonego projektu, które doskonale przedstawiły wyczucie formy i treści zawarte w pracy. Projekt tego luksusowego hotelu odzwierciedla topografię Alp i tradycyjne formy dachów, nadając nowego wydźwięku miejscowemu językowi architektury. Szczególnie zachwyca wyjątkowy rygor w zastosowaniu miedzi i drewna, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku. Obiekt zdobył wyróżnienie konkursowe z uwagi na przekonywujący projekt i wykonawstwo. Warto przypomnieć, że praca otrzymała również nagrodę publiczności w głosowaniu internetowym. [Projekt opisywaliśmy w numerze 2013/35 magazynu] Zdjęcie: Hertha Hurnaus
6 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
NAGRODY2013
ZWYCIĘSKA PRACA Platforma Sztuki i Kreatywności, Guimarães, Portugalia Pitágoras Arquitectos Stworzony w pracowni Pitágoras Arquitectos projekt rewitalizacji zabytkowego centrum jednego z najważniejszych miast w historii Portugalii został na nowo zdefiniowany przez ujednolicenie jego poszczególnych elementów i abstrakcyjnej formie kubicznej konstrukcji otoczonej siatką z mosiężnych profili. Wyjątkowo dużo czasu zabrało członkom jury przedyskutowanie bardzo licznych zalet tego enigmatycznego projektu, który z powodzeniem analizować można na wielu płaszczyznach. Im intensywniej mu się przyglądali, tym więcej w nim odkrywali. Projekt jest wyrazem stanowczych wizji związanych z działaniami na obiekcie znajdującym się na liście UNESCO w historycznej części miasta. Odzwierciedlając różnorodność starych budynków, ten projekt rewitalizacyjny dał miastu nowe serce, otwierając się na przyszłość lecz również spoglądając w przeszłość. Wszystko w tym projekcie wskazuje, że został
Zdjęcie: João Morgado
on stworzony przez architektów wywodzących się z tego miejsca. Na zewnątrz, siatka z mosiężnych profili dematerializuje bryłę budynku, nadając mu dodatkowego, półprzezroczystego wymiaru, podczas gdy miękkie, białe przestrzenie wewnętrzne z gracją przenikają się nawzajem. Ten projekt jest wyrazem przemyślanej i świeżej wizji, którą członkowie jury określili mianem „fantastycznej”. Spośród wszystkich zakwalifikowanych do konkursu prac, to miejsce członkowie jury najchętniej zwiedziliby osobiście, co – samo w sobie – czyni projekt zasłużonym zwycięzcą. Na stronie internetowej copperconcept.org/awards można znaleźć oficjalny folder konkursowy, jak również więcej fotografii i informacji na temat wszystkich prac konkursowych.
Zdjęcie: João Morgado
COPPERCONCEPT.ORG 7
WYWIAD Z FERNANDO DE SÁ
Chris Hodson spotkał się z jednym z założycieli nagrodzonej w konkursie pracowni architektonicznej Pitágoras Arquitectos, aby porozmawiać o codziennym życiu studia.
CH: Co dla was oznacza międzynarodowe uznanie osiągane dzięki nagrodom otrzymywany w tym i innych konkursach? FS: Uznanie jest ważne, mimo że to dla nas zawsze niespodzianka, ponieważ dzięki niemu w pewnym stopniu dostrzeżona zostaje nasza praca, potwierdzając sens i wartość naszego podejścia. CH: Projekt stworzony dla miasta Guimarães zdobył także inne nagrody, w tym w konkursach 2013 Mies Award, Red Dot Design Awards 2013 – najlepsze z najlepszych, czy też nagrodę czytelników magazynu Detail. Czy wraz z rosnącym uznaniem oczekujecie większej liczby międzynarodowych zleceń i czy wpłynie to na waszą koncepcję pracy? FS: Realizowaliśmy już projekty poza granicami naszego kraju, na przykład w Ghanie, Mozambiku czy Brazylii i przez cały czas aktywnie poszukujemy rynków, gdzie moglibyśmy się twórczo udzielać. Tym lepiej, jeżeli dzięki nagrodom w konkursach poszerzamy zakres swojej międzynarodowej działalności. Jednak nasze podejście do pracy prawdopodobnie nie ulegnie specjalnej zmianie, choć coraz więcej wysiłków będziemy musieli inwestować w zrozumienie lokalnego kontekstu każdego projektu, co w każdym przypadku uważamy za kwestię absolutnie kluczową. CH: Czy mógłbyś powiedzieć coś więcej na temat waszych zainteresowań i preferencji pod względem stosowanych materiałów?
8 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
FS: Myślę, że ich źródeł można niekoniecznie upatrywać w yłącznie w prostym procesie poszukiwania, lecz bardziej w realizacji niewykorzystanego potencjału i zastosowań poszczególnych materiałów odpowiadających potrzebom konkretnego projektu, określonej rzeczywistości i zakładanego wyrazu. Zasadniczo rzecz ujmując, potrzebna jest bardzo konkretna świadomość istoty materiałów i ich wpływu na architekturę. CH: A czym podyktowany był wybór mosiądzu jako jednego z podstawowych materiałów zewnętrznych dla budynku w Guimarães? FS: Struktura wewnętrzna mosiądzu pozwolila nadać budynkowi konkretnych cech charakterystycznych, takich jak połysk, rytmiczność, przezroczystość czy też jej brak, stąd wybór ten był dość naturalny, ale i poparty możliwościami lokalnej bazy produkcyjnej. Mam na myśli fakt, iż w fazie projektowej stworzono kilka prototypów pozwalających na określenie możliwości zastosowania różnych rozwiązań paneli elewacyjnych i rozważenie związanych z nimi kosztów, osiągając tym samym optymalny balans obydwu czynników. CH: Czy sądzisz, że na kształt projektu miało wpływ to, że jesteście architektami związanymi z regionem? FS: Bez dwóch zdań. W pierwszej kolejności pochodzenie pozwala nam zdobyć zaufanie inwestora. Po drugie, istotna jest nasza znajomość lokalnego podłoża, aspektów fizycz-
Zdjęcie: João Morgado
nych, społecznych czy gospodarczych, dzięki czemu możemy sobie pozwolić na większą asertywność, opracowując oferty czy realizując projekty. CH: Znaczna część realizowanych przez was projektów umiejscowiona była w regionie i w samym Guimarães. Jak oceniasz wpływ pracowni Pitágoras na to historyczne miejsce? FS: Miasto Guimarães dołożyło ogromnych starań, by nie tylko odrestaurować swoje zabytkowe centrum, lecz także odpowiednio dostosować się do nowego paradygmatu rozwoju regionalnego i lokalnego, w większym stopniu bazującego na wiedzy i kwalifikacjach obywateli. Według nas, za pośrednictwem zaprojektowanych budynków uczestniczymy w tej fundamentalnej przemianie definiującej naszą zbiorową przyszłość. CH: Kto spośród architektów czy nauczycieli w największym stopniu was zainspirował? FS: Architekci współtworzący pracownię Pitágoras wywodzą się ze szkoły Oporto, gdzie naszymi nauczycielami byli Tavora, Siza czy Souto de Moura. Jednak znacznie więcej, niż tylko wpływ tego czy innego nauczyciela znaczy dla nas przeświadczenie, iż najważniejsze jest mieć oczy otwarte na otaczającą nas rzeczywistość, tak lokalną, jak i globalną.
CH: A jak w kilku słowach wyjaśniłbyś wasze podejście do architektury – czy ty i twoi współpracownicy postrzegacie siebie jako modernistów? FS: Dla nas samych – a jest to koncepcja dość powszechna w kręgach architektonicznych w Portugalii – najważniejszymi czynnikami kształtującymi podejście twórcy są miejsce i dbałość o szczegóły. A jeśli już mowa o kategoryzowaniu naszej działalności – chyba lepiej, gdy czynią to inni. Fakt, że jesteśmy zainteresowani czerpaniem nauk z modernizmu, lecz oznacza to w równym stopniu uczenie się na jego błędach, jak i osiągnięciach. CH: Jak wygląda wasza współpraca w gronie architektów z pracowni Pitágoras, gdy wspólnie angażujecie się w projekt? FS: W każdym przypadku postrzegamy wszystkie osoby pracujące w całym biurze jako zbiorowość, bez względu na geometrię organizacyjną, na jaką decydujemy się wykonując konkretne zlecenie. CH: Odchodząc nieco od głównego tematu naszej rozmowy: powiedz jak relaksujesz się poza pracą architekta, gdy już masz na to czas? FS: Jest na świecie tak wiele przyjemności poza byciem architektem, a wszystko zaczyna się od porannej kawy…
COPPERCONCEPT.ORG 9
10 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
ARCHITEKTURA
WSPOMNIEŃ
Platforma Sztuk i Kreatywności to nie jedyny budynek w Guimarães stworzony według projektu pracowni Pitágoras, zgłoszony do konkursu European Copper in Architecture Awards. Mimo, iż praca ta nie dostała się do grona ścisłych finalistów, również projekt Ośrodka Badań Podyplomowych (CAFPG) Uniwersytetu w Minho przykuł uwagę członków jury. Oto jak architekci z pracowni Pitágoras wyjaśniają podłoże ich ingerencji w zabytkowe, poprzemysłowe otoczenie.
Projekt zlokalizowany jest w starej „strefie skórzanej” (Zona de Couros), która połączona jest alejami i ścieżkami biegnącymi wzdłuż rzeki, którą do tego miejsca zmierzały niegdyś statki transportujące surowce dla przemysłu skórzanego. Dzisiaj „Zona de Couros” to obszar znany z opustoszałych lub przekształconych budynków, które przywodzą na myśl wspomnienia, czasem nie do końca rzeczywiste, bazujące na historycznych fragmentach, jakie przetrwały do naszych czasów. Wśród obiektów znajduje się kilka zbiorników garbarskich, niewielka rzeka i bogata spuścizna budynków przemysłowych o niezaprzeczalnie interesujących walorach architektonicznych, pobudzających do refleksji i inspirujących do twórczej pracy.
Architekt: Pitágoras Arquitectos Zdjęcia: José Campos Rodzaj miedzi: miedź naturalna
COPPERCONCEPT.ORG 11
“Miejskie tło tego projektu paradoksalnie oznaczało konieczność ścisłego trzymania się kubatury oryginalnych budynków, lecz także przebudowy, która – w naszej opinii – wymagała zastosowania lekkiego systemu konstrukcyjnego. W tym kontekście miedź, oferująca określone walory technologiczne i naturalnie starzejąca się, była wyborem oczywistym. Okładzina z cienkiej blachy miedzianej gwarantowała nawiązanie dialogu z tradycyjnymi materiałami pierwotnie zastosowanymi i to bez cienia naśladownictwa.” Fernando de Sá
Przedmiotem naszego projektu był kompleks obiektów po opuszczonej fabryce, okalających duży dziedziniec. Budynek centrum CAFPG posiada kwatery, klasy i pomieszczenia administracyjne zlokalizowane na parterze. Na pierwszym piętrze znajdują się biura, laboratoria i pokoje zajęć. Jest również biblioteka łącząca się z miejscami ogólnodostępnymi. Ciąg komunikacyjny charakteryzuje się nieregularną geometrią, nadającą odpowiedniej przestrzeni „żyjącym laboratoriom” przeznaczonym do celów prezentacji aktualnie realizowanych projektów uniwersyteckich. 12 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
W naszej koncepcji staraliśmy się unikać sztywnej wizji interwencji i implementacji, zamiast niej kierując się dbałością o szczegóły i indywidualnym pragmatycznym podejściem do każdego problemu związanego z projektem. Paradoksalnie założyliśmy, że jej fundamentem będzie zachowanie kubatury oryginalnego budynku jako składnicy wspomnień dotyczących jego samego. Materiały użyte na zewnątrz miały odzwierciedlać istotę „Zona de Couros”, stąd drewno i granit w połączeniu z lekką konstrukcją górnego poziomu, posiadającą okładzinę miedzianą. Dla kontrastu zdecydowaliśmy się na całkowitą przebudowę wnętrz, korzystając w tym celu z języka współczesnego designu i na wskroś nowoczesnych wykończeń.
COPPERCONCEPT.ORG 13
NOWOCZESNOŚĆ NA STYKU ZE ŚREDNIOWIECZEM 14 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
Architektoniczną istotę średniowiecznego miasta, od skręconych iglic po drewniane więźby dachowe nadgryzione zębem czasu, ucieleśnia nowy gmach Muzeum Historii Strzelectwa w Duderstadt, opisany poniżej słowami autorów projektu z pracowni Gnädinger Architekten Duderstadt, miejscowość sąsiadująca z Göttingen, jest jednym z dziesięciu najważniejszych pod względem architektonicznym niemieckich miast z zabudową o konstrukcji szachulcowej. Obok zabytkowego ratusza, jedną z najbardziej imponujących pamiątek po średniowieczu jest Wieża Zachodnia (Westerturm) z charakterystyczną skręconą iglicą, wtopioną w najstarszą część fortyfikacji miejskich. W roku 2009 władze miejskie podjęły decyzję o renowacji opuszczonego domu o konstrukcji szachulcowej znajdującego się obok wieży z przeznaczeniem pod Muzeum Historii Strzelectwa, a co za tym idzie o konstrukcyjnym połączeniu wieży z kolejnym budynkiem po stronie wschodniej, która kilka lat wcześniej również poddana została pracom restauratorskim, jednak z dużo mniejszym powodzeniem. Masywna zabytkowa ściana kamienna pełni funkcję podpory konstrukcyjnej po jednej stronie kompleksu. Oprócz odnowienia muru pruskiego, nasza pracownia zaprojektowała również nowe, ekspresyjne skrzydło z betonu pokryte połączonymi ze sobą trójkątnymi fałdami. W przybuduwce znalazło się miejsce dla schodów ewakuacyjnych oraz galeria z charakterystyczną pustą przestrzenią naprzeciw dużego okna. Starając się zachować spójność z kształtem nowego budynku, otwarta, trzypiętrowa klatka schodowa zyskała rzeźbiarską konstrukcję i formę.
Architekt: Gnädinger Architekten Wykonawca konstrukcji miedzianej:
Eduard Koch Bedachungsgesellschaft mbH
Rodzaj miedzi: TECU ® Gold Zdjęcia: Markus Hattwig
COPPERCONCEPT.ORG 15
“Pochylone elewacje nowego skrzydła nawiązują do podobnie pochylonych fasad typowych zabytkowych budynków o konstrukcji szachulcowej, jakie znaleźć można w bezpośrednim sąsiedztwie, a jednak czynią to w zupełnie odmienny, nowy sposób. Wybór złotego pokrycia wierzchniego budowli to z kolei próba nawiązania do połyskujących metalem powierzchni historycznych elementów uzbrojenia, takich jak zbroje, broń biała czy tarcze” Christoph Claus, Gnädinger Architekten
Złoty stop miedzi Elewację pokryto płytami wykonanymi ze złotego stopu miedzi o zróżnicowanych rozmiarach, tworzącymi nieregularny wzór. Poszczególne elementy elewacji przygotowano w wyspecjalizowanym zakładzie produkcyjnym z zachowaniem najwyższych standardów rzemiosła. W efekcie powstała zupełnie obca bryła wtopiona w idylliczne otoczenie zabytkowych domów, nadająca temu miejscu nowej jakości, częściowo prezentując się jako konstrukcja sztywna, a po części organiczna. Nowy stalowy mostek umieszczony ponad odrestaurowaną balustradą umożliwia przejście wzdłuż części zabytkowych fortyfikacji miejskich. Wnętrze muzeum charakteryzuje się ograniczoną paletą zastosowanych materiałów: surowej stali na posadzkach i poręczach, lakierowanego na czarno drewna mebli i drzwi, na których odciśnięto teksty i grafiki o żółtawej, przywodzącej na myśl siarkę barwie, a także nagiego betonu we wnętrzu nowego skrzydła, kontrastującego ze starymi ścianami z kamienia. W zaaranżowanej na trzech piętrach części wystawowej, znajdują się instalacje multimedialne, eksponaty historyczne, które pozwalają zwiedzającym poznać zagadnienia takie, jak strzelectwo, obronność miasta czy życie miejskie w średniowieczu. Dla przykładu, pierwsze piętro poświęcone jest łucznikom i strzelcom, którzy tworzyli oddziały ochotniczej milicji broniącej miasta.
16 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
MIEDŹ W DETALACH
COPPERCONCEPT.ORG 17
WIDOK Z ULICY Oto ostatnia z opisywanych w tym numerze współczesnych interwencji w obiekty historyczne, czyli nowy miedziany łącznik, który dopełnia i ożywia pierzeję zabytkowej uliczki, czerpiąc z lokalnej tradycji tworzenia wąskich prześwitów dających wgląd w to, co znajduje się z tyłu, jak wytłumaczył nam architekt Sven Landahl z pracowni VISBYARK.
Idąc w dół ulicy Strandgatan w samym sercu Visby, średniowiecznego miasta na szwedzkiej wyspie Gotland, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa, natrafiamy na błyszczący, pokryty miedzią prostopadłościan, połyskujący na tle ulicy. Jest to najważniejsza część niedawno ukończonego projektu rozbudowy budynku Clarion Hotel Visby. Dzięki zakupowi i przekształceniu przylegającej do kompleksu nieruchomości, hotel zyskał 77 nowych pokoi. Nowa przybudówka łączy to miejsce z oryginalnym gmachem hotelu na pierwszym piętrze, tworząc intrygujące wejście do hotelowego ogrodu bezpośrednio z ulicy Strandgatan. Posadowiony na solidnej betonowej podstawie, zdecydowanie lżejszy wizualnie, miedziany prostopadłościan nadaje ciągłości elewacjom ulicy Strandgatan, jak również wzbogaca ją, obdarzając różnorodnością form.
Architekt: VISBYARK Wykonawca konstrukcji miedzianej: Gardells Plåt AB Rodzaj miedzi: Nordic Standard Zdjęcia: Roland Hejdström
18 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
Miedziana skrzynka Nowe budynki na ważnych ulicach miast wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa, takich jak Visby, wymagają znacznej wrażliwości w podejściu do designu. Architektoniczna siła wyrazu nowego budynku-łącznika została poddana dogłębnej analizie w fazie negocjacji z urbanistami i innymi kompetentnymi instytucjami miejskimi. Projekt ten jest nowoczesny, lecz jednocześnie nawiązuje do tradycyjnej formy „dziury w ścianie” tak typowej dla Visby. Najważniejszymi zastosowanymi materiałami są miedź, szkło i beton. Innymi charakterystycznymi cechami tej konstrukcji są czarna stalowa ściana na poziomie ulicy oraz „zielony” dach. Przestrzeń wewnątrz nowego łącznika, potocznie określanego mianem „miedzianego holu”, zaadaptowano na potrzeby restauracji, baru i lobby. Wnętrza każdej części hotelu nawiązują obecnie do różnych okresów z jego historii, oferując odwiedzającym możliwość odbycia swoistej podróży w czasie – od średniowiecza, po dzień dzisiejszy.
Plan zagospodarowania terenu
COPPERCONCEPT.ORG 19
INGERENCJE
Nowe budynki terminali promowych łączą słynne sztokholmskie nadbrzeże z centrum miasta
W NADMORSKI KRAJOBRAZ
20 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
Dyskretne konstrukcje ustawione wzdłuż nadbrzeża znajdującego się w sercu miasta, wtapiają się w historyczne otoczenie, oferując imponujący widok na Pałac Królewski. Przyjęta koncepcja architektoniczna bazuje na interakcji pomiędzy „stożkami” w różnych rozmiarach i liczbie, zależnych od konkretnego projektu i lokalizacji, tworzących budynki bez ustalonego frontu czy tyłu. Dachy i ściany pokryte są płytami z mosiądzu, który znakomicie harmonizuje z kamieniem i stiukami elewacji budynków w tle, dając spójny a rchitektonicznie, niemal rzeźbiarski efekt. Co więcej, zmienność tekstury powierzchni konstrukcji osiągnięta została różnymi technikami. W tego typu otwartym na wpływ wody morskiej miejscu, znajdującym się na nadbrzeżu, m osiądz jest doskonałym wyborem ze względu na odporność na korozję i trwałość. Architekt: Marge Arkitekter Wykorzystane wyroby miedziane: Nordic Brass Zdjęcia: Johan Fowelin
COPPERCONCEPT.ORG 21
INGERENCJE W PRZESTRZEŃ MIEJSKĄ Chris Hodson analizuje zjawisko rosnącego znaczenia miedzi w planowaniu przestrzeni miejskich i jej stosowanie w architekturze krajobrazu. Nawiązuje do przykładów zróżnicowanych konstrukcji związanych z transporterem, infrastrukturą i krajobrazem ulicznym, rozsianych po całej Europie. Dwa różne przykłady konstrukcji wiat obecnych w przestrzeni piblicznej, stały się ważnymi elementami zrównoważonych systemów transportu autobusowego, kolejowego i tranwajowego. Dworzec autobusowy w szwajcarskim Wettingen definiują architektonicznie płaskie, zakrzywione w narożach i pokryte mosiądzem wiaty, oparte na cienkich filarach, których strukturę naruszają specyficzne świetliki. Elegancki modernizm tej konstrukcji kontrastuje z przystankami sieci Abribus we francuskim Rouen. W tym przypadku architekci poszukiwali sposobu na stworzenie łatwo identyfikowalnych obiektów charakterystycznych dla konkretnych miejsc. Użyta zielona, wstępnie patynowa miedź nawiązuje do słynnych iglic miejskiej katedry, podczas gdy organiczny motyw ażurowego listowia przypomina paryskie wejścia w stylu art nouveau zaprojektowane przez Guimarda. Architekt: Schockguyan Arch. Rodzaj miedzi: TECU® Brass Zdjęcie: Thomas Züger
Architekt: AR THEME Associés Rodzaj miedzi: TECU® Patina Zdjęcie: Carl Lang
22 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
Gazony pokryte miedzią, kryjące w sobie elementy oświetleniowe
Brązowe ogrody Hart Gardens W samym sercu Londynu odmłodzono charakterystyczną, unoszacą się ponad poziom ulicy przestrzeń publiczną znajdującą się nad zabytkową stacją elektroenergetyczną z 1905 roku. Do konstrukcji użyto miedzi, szkła i drewna, które dały wyraz nowoczesnej ingerencji w lokalny krajobraz miejski. Wyraźnie odznacza się ona na tle kamienic w stylu baroku edwardiańskiego z kamienia portlandzkiego. Oto wypowiedź architekt Sary Edmonts z pracowni BDP Project:
„Zdecydowaliśmy się wykorzystać miedź, bowiem z jednej strony odwołuje się ona do historii, a jednocześnie jest materiałem nowoczesnym. Musieliśmy również wziąć pod uwagę bardzo zróżnicowane względy techniczne, gdyż tylko lekka konstrukcja mogła oprzeć się na oryginalnym pomoście. Dla uzupełnienia kamienia portlandzkiego wybraliśmy specyficzny, łagodny niebieskozielony odcień wstępnie patynowanej miedzi.” Architekt: BDP Rodzaj miedzi: Nordic BlueTM Living Zdjęcia: Chris Hodson
Nowe schody oraz winda spełniają współczesne wymagania dostępności i podkreślają wizualnie wejście do ogrodu dla pieszych podążających Oxford Street
COPPERCONCEPT.ORG 23
MIEDZIANY
KRYSZTAŁ Autor: Chris Hodson
24 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
Inteligentnie zaaranżowane elementy obróbki blacharskiej oraz sama konstrukcja tej biblioteki pozwalają żebrowanej siatce miedzianej płynnie opleść zarówno elewację, jak i połacie dachowe, nadając budowli przepychu, tekstury i głębi – cech równomiernie rozłożonych na całej powierzchni zewnętrznej. Założeniem przyświecającym konstruktorom tego nowego budynku było stworzenie ikony przestrzeni publicznej w niemieckiej miejscowości Litzendorf, który powstał w ramach programu promocji rozwoju terenów miejskich. Dzięki tej inicjatywie powstało nowe Centrum Kultury mieszczące bibliotekę, powierzchnie wystawiennicze i biurowe. W konkursie dla architektów wybrano projekt pracowni H²M zakładający stworzenie trzypiętrowej biblioteki jako charakterystycznego punktu na mapie miasta. Projekt przypomina kryształ o wyraziście zarysowywanych krawędziach, który pokryto siatką ze złotego stopu miedzi. Jej jednorodność naruszają głeboko osadzone oszklone wcięcia.
MIEDŹ W DETALACH
Ciągłość bez zakłóceń Osiągnięcie ciągłości formalnej powierzchni ścian i spadzistego dachu to niełatwe zadanie. W tym przypadku, elewacje zostały pomyślane jako ściany kurtynowe z czynną powierzchnią wentylacyjną, zaizolowaną wodoodporną wełną mineralną ułożoną na konstrukcji betonowej, którą chroni zewnętrzna blacha licowa. Do zewnętrznej części konstrukcji przymocowano panele żebrowanej siatki miedzianej ze sprężynowymi klamrami umożliwiającymi skompensowanie tolerancji wymaganych w trakcie montażu siatki. Według przedstawiciela specjalistycznej firmy instalacyjnej, montaż i wyrównywanie paneli można porównać do „układania dekoracyjnej tapety na ścianie. W tym celu trzeba było zachować wyjątkową precyzję montażu, równocześnie zwracając uwagę na poziome, jak i pionowe boki”.
Detal miedzianej elewacji z ukrytym systemem rynnowym.
Osiągnięto niezauważalne przejście pomiędzy powierzchnią ścian i dachu, również dzięki ukryciu rynny spustowej powyżej utworzonych z blachy miedzianej oczepów z siatką elewacyjną. Z kolei poniżej siatki wykonanej ze stopu miedzi znajduje się standardowe pokrycie miedziane wsparte i zaizolowane z podłożem. Miedziane piony instalacji deszczowej także zostały sprytnie ukryte w pustej przestrzeni pod siatkową elewacją.
Architekt: H²M Wykonawca konstrukcji miedzianej: Fleischer Metallfaszinationen Rodzaj miedzi: TECU® Gold Zdjęcia: Fleischer MetallFaszinationen
Przejściowy detal okapowy z ukrytą rynną.
COPPERCONCEPT.ORG 25
LEŚNE EWOKACJE Miedziany i szklany front nowego budynku uniwersyteckiego w Białymstoku został stworzony pod wpływem inspiracji specyficzną lokalizacją na styku miasta i lasu. Projekt komentuje Chris Hodson.
Budynek auli dydaktyczno-widowiskowej Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku definiuje charakterystyczna elewacja wejściowa. Tworzą ją naprzemiennie ułożone wąskie, pionowe panele miedziane i szklane, rytmicznie przesuwając się wszerz budynku w trzech poziomych wstęgach nawiązujących do położonego nieopodal Lasu Zwierzynieckiego. Centralne wejście do budynku podkreśla wklęsła forma elewacji, zapraszająca do środka. Ten seg-
26 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
ment fasady pełni również funkcję swoistej osi obrotu dla elementów jednej ze stron frontonu, gdzie każdy poziom elewacji jest przesunięty względem położonego poniżej. Tym samym stworzono konstrukcję nadającą dramatyzmu jednemu z naroży skrzyżowania ulic, uwidoczniając niezależny charakter elewacji miedzianej, kontrastującej z pozostałymi fasadami budynku wykonanymi z cegły.
Plan przestrzeni wewnętrznej bazuje na podziale na dwie części rozdzielone wzdłużnym ciągiem komunikacyjnym, który podkreślają długie wycięcia w powierzchni dachowej, w których zainstalowano centralnie ustawione świetliki. Główna część budynku to przestrzeń widowiskowo-wystawowa umożliwiająca elastyczną aranżację przestrzeni, z modułami połączonych siedzeń dla 150 i 300 osób zwróconych w kierunku części widowiskowej. Dźwiękoszczelne i ruchome ściany dają możliwość podzielenia przestrzeni w celu wygospodarowania miejsc na potrzeby różnych funkcji. Przymocowane do sufitów panele akustyczne wykonane z perforowanej blachy i siatki miedzianej wizualnie nawiązują do elewacji frontowej. Mniejsze pomieszczenia zaaranżowane wzdłuż głównego ciągu komunikacyjnego pełnią funkcję pracowni teatralnych, muzycznych czy plastycznych, jak również sal wykładowych oraz stołówki.
Rzut poziomy parteru
Skala 1:500
Rzut poziomy pierwszego piętra Skala 1:500
Rzut poziomy drugiego piętra
Skala 1:500
Przekrój
Skala 1:500
Architekt: Arkon Jan Kabac & Meteor Architects Rodzaj miedzi: Nordic BrownTM Zdjęcia: Bogdan Pszonak
COPPERCONCEPT.ORG 27
MIEDŹ W DETALACH Co decyduje o charakterze miedzianej elewacji? Elewacja wejściowa to trzy poziome wstęgi, które tworzą oddzielną i niezależną formę budynku. Element pionowy wprowadzono poprzez naprzemienne ułożenie paneli miedzianych i szklanych. Dla podkreślenia nieznacznie wysunięto do przodu połączenia pomiędzy miedzianymi blachami w panelach. Połączenia te wydają się tworzyć
Rzut pionowy
przypadkową sekwencję pionowych elementów i faktycznie zostały one celowo rozmieszczone w sposób niewspółosiowy w ramach poszczególnych poziomów odpowiadających piętrom budynku. Miedziane panele są wysunięte względem elementów szklanych. Podkreślają wizualną niezależność fasady, którą tworzą wyraziste cienie.
Rzut poziomy
Przekrój Detal elewacji – skala 1:25 1. Zaokrąglona blacha z miedzi Nordic Brown TM – 1 mm 2. Pokrycie elewacji z paneli wykonanych z miedzi Nordic Brown TM – 0,7 mm 3. Aluminiowy profil w kształcie litery „C” – 2 mm 4. Dykta – 18 mm 5. Aluminiowy profil w kształcie litery „L” – 2 mm 6. Perforowana blacha z miedzi Nordic Brown TM – 1 mm 7. Blacha stalowa – 4 mm Rzut poziomy detalu elewacji – skala 1:5
28 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
MIEDZIANE ODBICIA Przedstawiciele pracowni Hiendl_Schineis Architekten opisują swój projekt Centrum Radioterapii w niemieckim Hof, zakwalifikowany do finału konkursu European Copper in Architecture Awards, który zrywa z tradycyjnym podejściem do okładzin miedzianych dzięki elegancko zarysowanym detalom blacharskim i nieskazitelnym powierzchniom miedzianym.
COPPERCONCEPT.ORG 29
Dzięki prostej sześciennej formie, budynek nie poddaje się własnym ograniczeniom formalnym, który uzyskano dzięki panelom elewacyjnym ustawionymi pod katem. Teren otaczający budynek porastają kępki drzew, które rzucają cień na budowlę i podkreślają jego pionowy charakter. Elewację podzielono na nierównoległe sekcje, które energicznie współgrają z otaczającymi gmach drzewami. Konstrukcję ścian kurtynowych wykonano z miedzi, która z czasem ulegać będzie starzeniu. Subtelne przejścia pomiędzy barwami metalicznej powierzchni – od świetliście jasnej do ciepłej czerwonobrązowej miedzi, od połysku do matu – odzwierciedlają zmiany pór roku.
Architekt: Hiendl_Schineis Architekten Rodzaj miedzi: TECU® Bond Zdjęcia: Eckhart Matthäus, Augsburg
30 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
Ściana fasadowa została wykonana z zastosowaniem specjalnej technologii warstwy przyczepnej, tworzącej całkowicie płaską powierzchnię o eleganckich krawędziach. Połyskujące zielonkawo szkło, przełamujące formalnie miedzianą elewację, rozprasza wewnętrznie światło za dnia, a w nocy przekazuje je ze środka na zewnątrz, pobudzając cały budynek do życia.
COPPERCONCEPT.ORG 31
MOSIĄDZ I FUTBOL Architekci ze studia De8 architetti zaprojektowali budynek siłowni dla klubu piłkarskiego Atalanta Bergamo, który korzysta ze swego centralnego położenia, pełniąc zarazem funkcję katalizatora ożywienia „nowego miasta” z lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Zingonia we włoskiej prowincji Bergamo została założona jako „miejscowość dla ludu pracującego”. Jednak ze spodziewanej liczby 50 tysięcy mieszkańców, dziś mieszka tam zaledwie 2000 osób, z których trzy czwarte to imigranci. Władze miasta podjęły decyzję o stworzeniu centrum sportowego na terenach klubu piłkarskiego Atlanta Bergamo. Ma ono odegrać istotną rolę w odwróceniu trendu upadku gospodarczego i społecznego tego rodzinnego miasta. Zrealizowany projekt siłowni z drewna i mosiądzu, to zapowiedź ogólnej wizji architektonicznej przyjętych planów, obejmujących klub młodzieżowy, nowe pomieszczenie dla prasy oraz przebudowę ciągów komunikacyjnych przecinających teren centrum sportowego.
32 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
Siłownia na nowo łączy boiska treningowe z głównym budynkiem klubowym (z szatniami piłkarskimi i pomieszczeniami użytkowymi głównego zespołu), tworząc przestrzenne kontinuum. Reprezentuje nowoczesną architekturę, która pełni funkcję centralnego węzła, gdyż sportowcy mijają budynek siłowni w drodze na boiska treningowe. Budowla ma silne relacje z otoczeniem, a rosnące w pobliżu drzewa współtworzą z nią spójną wizję dzięki odpowiedniemu rozplanowaniu poszczególnych elementów. Siłownia jest także wyjątkowym miejscem obserwacyjnym. Roztacza się z niej widok na park i boiska treningowe. Obiekt powstał w czasie 60 dniowej letniej przerwy pomiędzy sezonowymi rozgrywkami ligowymi. Było to możliwe dzięki zastosowaniu systemowego rozwiązania konstrukcyjnego na bazie prefabrykowanych elementów drewnianych składanych na miejscu.
Architekt: De8 architetti Wykonawca konstrukcji miedzianej:
Rubner Objektbau GmbH / Bauspenglerei Kammerer Paul GmbH
Rodzaj miedzi: TECU® Brass Zdjęcia: Danielle De Lonti
COPPERCONCEPT.ORG 33
Rzut poziomy dachu – główny „zielony” dach porasta rozchodnik, podczas gdy dolny dach ustawionego pod kątem skrzydła pokryty jest okładziną mosiężną.
Plan sytuacyjny – nowa siłownia stała się dopełnieniem istniejącego tam wcześniej budynku, a jednocześnie kieruje uwagę ku boiskom sportowym.
Rzut poziomy piętra – budynek pełni funkcję centralnego punktu w systemie komunikacyjnym całego obiektu sportowego, zespalając przestrzenie wewnętrzne i zewnętrzne. 34 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
Przekrój – budynek z „zielonym” dachem posiada z przodu obudowaną drewnem pergolę oraz ustawione pod kątem skrzydło z mosiężną okładziną w tylnej części.
Projekt doskonale wpisuje się w koncepcję architektury krajobrazu. Szczególnego wyrazu południowej części budynku siłowni nadaje lita ściana, pełniąca funkcje dźwiękochłonne. Jednak w części północnej, po stronie boisk treningowych, konstrukcja drewniana z otwartymi przestrzeniami, rozmywa wizualnie obraz budynku. Świeżo zasadzone bambusy i rosnące w pobliżu drzewa komponują się z frontem konstrukcji, penetrując przestrzeń obiektu. Ich obraz odbija się i wzmacnia w mosiężnym płaszczu budynku.
COPPERCONCEPT.ORG 35
MASZYNY DO ŻYCIA
36 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
Zdaniem architektów zainspirowanych projektem Unité d’Habitation Le Corbusiera, budynek komunalny oferuje przestrzeń mieszkaniową pomyślaną jako „maszyny do życia”, dla młodych ludzi i migrantów. Złoty stop miedzi odgrywa rolę bogatego kontrapunktu względem ceglanej bryły budynku. W budynku wzniesionym według projektu Zaca des lilasa, znalazło się miejsce dla 240 mieszkań typu studio, żłobka dla 66 dzieci oraz innych placówek komunalnych dla RIVP, największej agencji budownictwa socjalnego w Paryżu. Położony tuż obok podmiejskiej obwodnicy drogowej budynek ma za zadanie połączyć Paryż z obszarem Les Lilas. Został on wzniesiony na tle złożonego, trójwymiarowego otoczenia (Bulwaru Peryferyjnego Paryża, lokalnej topografii oraz tarasu kina studyjnego). Odzwierciedla zróżnicowanie poziomów użytkowych, tworząc swój własny układ „miejskich balkonów”, które nawiązują dialog z poszczególnymi warstwami. Na poziomie ulicy znajduje się jedynie żłobek, a wszystkie pozostałe przestrzenie publiczne (bibliotekę, siłownię i ogólnodostępną kuchnię) zdecydowaliśmy się zaprojektować na wyższym poziomie R+3. Tym samym są one lepiej dostępne dla mieszkańców, ułatwiają monitoring i nadają budynkowi otwartego charakteru. W tym miejscu dowolnie aranżować można tzw. „sześciany aktywności”, tworząc przestrzenie zewnętrzne wychodzące na taras kompleksu kin (na tym samym poziomie). Dopełniając poziomy podział budowli, na elewacji widoczny jest wyraźny „uskok” skierowany ku avenue du Docteur Gley, wpuszczając naturalne światło do wnętrza budynku i tworząc przyjemną atmosferę na każdym piętrze. Podobną funkcję pełni oświetlona w naturalny sposób klatka schodowa. W projekcie pragnęliśmy zachęcić użytkowników do maksymalnego wykorzystania tych przestrzeni (kosztem – chociażby – instalacji windy).
Śc Prz eci na ieżka ęci t u e Pr ral dos og tęp n e ra g u o my św dla iat zb ła ior ow e
Pr z w zes M ido trze ku aks kie ń k ro ba ym m om zm tu al na u r n y ia m nal ru z u e w ias na bu wz yko to dy gl rz nk ęd ys u nie tan ni ie em
zkań 60 mies typu h yc ln komuna la studio d w migrantó
ń ieszka 120 m h typu c y ln a komun studio dla zi ch lud młody
trzeń Przes a ow k t y ż u
nelu erso dla p dla y r e a t f Kwa y – stre b / Lob ch ludzi y młod
ań ieszk 60 m alnych n u io kom stud typu dych o ł m dla ludzi. obby
ie / L
c Wejś
dla tery ole Kwa onelu dszk s per y – prze b b / Lo ole dszk
Prze Zdjęcie: David Foessel
COPPERCONCEPT.ORG 37
Zdjęcie: Luc Boegly Zdjęcie: Luc Boegly
38 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014
“Świetlistość i naturalna zdolność odbijania światła, a więc charakterystyczne cechy stopów miedzi, kontrastują z aksamitną teksturą antracytowej cegły”
Miedziany kontrapunkt Budynek pokryty jest jednorodnym płaszczem z cegły, który zapewnia energooszczedność, a tym samym niższe koszty utrzymania. Poziome i pionowe przełamania elewacji pokryto złotym stopem miedzi. Świetlistość i naturalna zdolność odbijania światła to charakterystyczne cechy tego materiału, który kontrastuje z aksamitnymi antracytowymi cegłami. Ten obiekt mieszkaniowy utożsamiany jest z koncepcją „maszyn do życia”, zaprojektowanych w celu optymalnego wykorzystania dostępnej kubatury. Zapewnienia różnorodność i elastyczność w aranżacji przestrzeni (meble dopasowane do konkretnego miejsca, ruchome ściany, które mogą odseparować kuchnię, czy stałe ramy, które umożliwiają dostarczenie naturalnego światła do łazienki). Dzięki kompaktowości elewacji uzyskano miejsce na duże przeszklone otwory o wymiarach 2×2 m dla każdego studia o powierzchni 18 m2. Wszystkie okna posiadają żaluzje ze stali perforowanej (odzwierciedlającej wzór elewacji), zapewniające odpowiedni poziom komfortu termicznego. Architekt: Avenier&Cornejo and Chartier-Dalix Wykonawca konstrukcji miedzianej: RAIMOND SAS
Zdjęcia: Samuel Lehuéde
Zdjęcia: Luc Boegly
Rodzaj miedzi: TECU® Gold
Zdjęcia: Luc Boegly
COPPERCONCEPT.ORG COPPERCONCEPT.ORG3939
COPPERCONCEPT.ORG 40 COPPER ARCHITECTURE FORUM 36/2014