AUDYT ENERGETYCZNY 3 by Jarosław Cyrynger

Stowarzyszenie Elektryków Polskich Centralny Ośrodek Szkolenia

BIULETYN INFORMACYJNO - TECHNICZNY

AUDYT ENERGETYCZNY

i Wydawnictw

Data wydania 22-12-2010 Rok1 , Numer 3

NIEPOTRZEBNE - POTRZEBNE ŚWIADECTWA Od pewnego czasu w różnych środo-

Ważne tematy:  W Internecie roi się od ofert wykonania świadectwa energetycznego „zaocznie” Ceny ofertowe kolektorów płaskich wynoszą 450– 2100 zł/m2 Średnia cena instalacji domowych –3000 zł/ m2  Premia termomodernizacyjna – to forma pomocy państwa dla Inwestora realizującego przedsięwzięcie termomodernizacyjne.  Rekuperator jest urządzeniem, w którym przepływają obok siebie dwa strumienie powietrza.

Profesjonalne narzędzia w ofercie COSiW

Chcielibyśmy zaprosid naszych czytelników do dyskusji na ten temat. Interesuje nas zdanie Paostwa czy obowiązujące przepisy są odpowiednie, co należałoby udoskonalid, aby świadectwa energetyczne stały się naprawdę ważnym i cenionym przez wszystkich dokumentem. Od 1 stycznia 2009 każdy nowy budynek, a także budynek już istniejący – sprzedawany lub wynajmowany musi posiadad świadectwo energetyczne. W założeniach ma ono byd obiektywną oceną energochłonności obiektu, która w znaczący sposób powinna wpływad na jego wartośd. Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej (art.10 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/91/WE) dokument ten powinien byd sporządzony przez niezależnego eksperta. Niezależnego, to znaczy nie będącego uczestnikiem procesu budowlanego na żadnym jego etapie, ani też właścicielem budynku, lub lokalu.

www.tech.cosiw.pl

2010/2011 W tym numerze: NIEPOTRZEBNE - POTRZEBNE ŚWIADECTWA

KOLEKTOR PRÓŻNIOWO-RUROWY

,,ENERGIA – EFEKT – ŚRODOWISKO”

DOM PASYWNY.

WENTYLACJA MECHANICZNA Z REKUPERACJĄ – PO CO?

Formularz zamówienia

wiskach, przede wszystkim wśród certyfikatorów, w mediach (nie tylko tych fachowych), toczy się dyskusja na temat świadectw energetycznych, celowości i prawidłowości ich sporządzania. Pisze o tym szeroko między innymi dziennik Gazeta Prawna z dnia 22 września tego roku.

Eksperta – czyli osobę o odpowiednim wykształceniu i kwalifikacjach. Przepisy określają, iż świadectwo energetyczne może sporządzad osoba, która posiada wykształcenie wyższe magisterskie oraz odbyła szkolenie (min. 50-cio godzinne) i złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Za równorzędne z odbyciem szkolenia oraz złożeniem z wynikiem pozytywnym egzaminu uznaje się ukooczenie, nie mniej niż rocznych, studiów podyplomowych na kierunkach: architektura, budownictwo, inżyniera środowiska, energetyka lub pokrewne w zakresie audytu energetycznego na potrzeby termomodernizacji oraz oceny energetycznej budynków. Świadectwa może również sporządzad osoba, która obok wykształcenia wyższego posiada uprawnienia budowlane w specjalności architekto-

nicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej. Tymczasem polska praktyka odbiega znacznie od wymagao unijnych. Złagodzone przepisy Prawa Budowlanego pozwalają oceniad własne budynki pod względem energetycznym projektantom, firmom budowlanym, czy deweloperom. O bezstronności raczej nie ma mowy. Ponadto nikt w Polsce nie kontroluje poprawności wystawianych świadectw. Wiadomo, że na rynku funkcjonuje duża ilośd świadectw opracowanych błędnie. Nie ma mechanizmu, który pozwoliłby usunąd je z obiegu. Zamiast dokumentu, który miał stanowid zachętę do budowy budynków energooszczędnych i do termomodernizacji budynków istniejących, świadectwa energetyczne w Polsce są dokumentem praktycznie bezwartościowym. Na temat kompetencji zawodowych osób sporządzających świadectwa tak wypowiedział się dla naszej redakcji jeden z członków stowarzyszenia certyfikatorów energetycznych: Dyrektywa Unii Europejskiej z 16 grudnia 2002 roku nałożyła na paostwa członkowskie obowiązek sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej dla budynków nowych, sprzedawanych lub wynajmowanych. Ostatecznym terminem wprowadzenia w życie Dyrektywy 2002/91/WE był 1 stycznia 2009. W Polsce Ministerstwo Infrastruktury bardzo długo przygotowywało się do wprowadzenia nowych przepisów. Ostatecznie zaczęły one obowiązywad w ostatnim możliwym terminie, tj. 1-go stycznia 2009. Ustawa Prawo Budowlane określiła kto może sporządzid świadectwo energetyczne i w jakich przypadkach jest ono wymagane. Problem w tym, że pierwszy egzamin dla osób ubiegających się o uprawnienia do sporządzania świadectw energetycznych odbył się 6 kwietnia (wyniki ogłoszono 10 kwietnia 2009). Cóż wiec zrobid, z tą przeszło trzymiesięczną luką, która powstała pomiędzy zaistnieniem przepisu, a pojawieniem się na rynku osób

AUDYTOR ENERGETYCZNY BIULETYN INFORMACYJNO - TECHNICZNY

Str. 2 uprawnionych do jego realizacji? To proste. Prawo sporządzania świadectw energetycznych przyznano osobom posiadającym uprawnienia budowlane. Niby słusznie. Z tym, że obliczenia świadectw wykonuje się w dośd specyficzny sposób i z tą metodologią po prostu trzeba się zapoznad. Jeśli nie na studiach lub kursie, to przynajmniej we własnym zakresie, ale rzetelnie. Nie przeczę, niektórzy inżynierowie z uprawnieniami budowlanymi zostali bardzo dobrymi ceryfikatorami.

KOLEKTOR PRÓŻNIOWO PRÓŻNIOWO--RUROWY CZY PŁASKI ?

W ten sposób podzielono środowisko na dwie grupy: Jedni zainwestowali niemało czasu i pieniędzy w podyplomowe studia, lub kursy i egzamin i zostali umieszczeni w spisie Ministerstwa Infrastruktury osób uprawnionych do sporządzania świadectw. Z tego spisu mogą byd wykreśleni jeśli świadectwa przez nich sporządzone będą zawierały poważne błędy. Drudzy otrzymali nagle prawo do wystawiania dokumentu, o którym sami niewiele wiedzą. Co więcej, im nie grozi wykreślenie z żadnej listy, bo na żadnej liście nie figurują. W Internecie roi się od ofert wykonania świadectwa energetycznego „zaocznie”- bez oglądania obiektu, w bardzo krótkim czasie i w dodatku za grosze (np. 80zł za świadectwo dla domku). Każdy, kto wie jak rzetelnie wykonad świadectwo wie, ile czasu i pracy trzeba na to poświęcid. To nie jest bez wpływu na cenę usługi. Żeby prawidłowo wykonad świadectwo trzeba koniecznie obejrzed obiekt i jego instalacje. To są koszty dojazdu. Przydatny jest też program komputerowy. Te profesjonalne kosztują nawet kilka tysięcy zł. Można posługiwad się własnym programem, lub wykonad obliczenia „na piechotę”. Ale to jest bardzo czasochłonne i rodzi niebezpieczeostwo błędu. Do tego dochodzą koszty uzyskania kwalifikacji. Świadectwo za 80 zł? To nie może byd uczciwe! A co Paostwo sądzicie na ten temat? h.s.k

Coraz częściej a dachach większych i mniejszych budynków widzimy ciemne płaszczyzny kolektorów słonecznych. I wbrew powszechnemu do niedawna mniemaniu, iż na naszej szerokości geograficznej jest zbyt małe nasłonecznienie by je stosowad, zdobywają sobie coraz większą ilośd użytkowników. Kolektor to nic innego jak urządzenie do konwersji energii promieniowania słonecznego na ciepło. Energia docierająca do kolektora zamieniana jest na energię cieplną nośnika ciepła, którym może byd ciecz (glikol, woda) lub gaz (np. powietrze). Stosowane są kolektory płaskie, lub próżniowo-rurowe, nieco droższe, ale w skuteczniejsze w naszych warunkach klimatycznych. Zasada działania płaskich kolektorów słonecznych polega na absorbowaniu promieni słonecznych poprzez powłokę wykonaną z blachy miedzianej zwaną absorberem, do której spodniej części przylutowane są miedziane kanały przepływowe dla płynu grzewczego. Poprzez spiralny wymiennik w zbiorniku, płyn grzewczy oddaje ciepło do zbiornika ciepłej wody. Absorber zbudowany jest z blachy miedzianej pokrytej warstwą absorbującą i to od niego zależy głównie trwałośd i wysoka sprawnośd kolektora przez wieloletni okres jego użytkowania. Najpopularniejszą warstwą absorbującą stosowaną przez producentów kolektorów jest czarny chrom oraz tlenek tytanu. Kolektor próżniowo-rurowy składa się z rur próżniowych, w których element zbierający ciepło, tzw. absorber, znajduje się w próżni, co znacznie poprawia działanie kolektora w obrębie szerokości geograficznych takich, na jakich znajduje się Polska. Absorpcja ciepła słonecznego nie jest wówczas uzależniona w tak znaczącym stopniu od temperatury zewnętrznej, dzięki czemu stosując panel tego typu można liczyd na znaczne zyski ciepła w instalacji nawet w mroźne zimowe, słoneczne dni. System solarny pracuje skutecznie również okresach bardzo ograniczonego nasłonecznienia, dzięki wykorzystaniu przez kolektory promieniowania rozproszonego (przenikającego przez chmury).

Czytaj artykuły Wykorzystanie energii słonecznej dla odbiorców indywidualnych i energetyki zawodowej w świetle nowego Prawa energetycznego.

Kolektor wraz z całą współpracującą instalacją tworzy tzw. system solarny. Stosuje się go do produkcji ciepłej wody oraz do wspomagania ogrzewania niskotemperaturowego (podłogowego, ściennego i grzejnikowego do 40°C), a także do podgrzewania wody w basenach. Może byd też wykorzystany jako ogrzewanie dyżurne w domach sezonowych i pensjonatach (hotelach). W kraju funkcjonują też instalacje wielkowymiarowe, wykorzystujące energię słoneczną na większą skalę. Duże instalacje słoneczne

AUDYTOR ENERGETYCZNY BIULETYN INFORMACYJNO - TECHNICZNY

wspomagają miedzy innymi miejską sied cieplną w Wołominie, sanatorium Włókniarz w Busku Zdroju, spółdzielnię mieszkaniową i szpital w Poddębicach, basen kąpielowy w Gostyninie, jeden z akademików Uniwersytetu Jagiellooskiego w Krakowie. Polityka Energetyczna Polski 2030 (PEP) przewiduje udział energetyki słonecznej-cieplnej na poziomie 1,21% (3,7 mln m2) całego bilansu OZE w 2020 roku. Powstała koalicja firm sektora energetyki słonecznej pod nazwą „Panel słoneczny 20x2020”. Powstała ona w celu przełamania stereotypu, że energetyka słoneczna nie może wnieśd istotnego udziału w krajowym ciepłownictwie i wkładu w cele stawiane całej energetyce odnawialnej w Polsce. W chwili obecnej Polska jest na 8 miejscu w Europie i na 24 na świecie pod względem sprzedaży kolektorów słonecznych. Na naszym rynku działa ponad trzydziestu producentów krajowych i przedstawicieli firm zagranicznych. Największe skupisko producentów znajduje się na południu kraju – w województwach śląskim i małopolskim. Warte zauważenia jest, że 60% rynku stanowi produkcja 4 firm, zaś 6 firm produkuje również na eksport. Ceny ofertowe kolektorów płaskich wynoszą 450– 2100 zł/m2 , ceny kolektorów próżniowych – 900 - 4500 zł/ m2

Str. 3 XIII spotkanie Zespołu Merytorycznego Forum

,,ENERGIA – EFEKT – ŚRODOWISKO” W dniu 15 października 2010 r. w siedzibie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) odbyło się XIII spotkanie Zespołu Merytorycznego Forum - ,,Energia – Efekt – Środowisko” z udziałem stałych przedstawicieli Zespołu. W imieniu Prezesa SEP – Jerzego Barglika wziął udział w spotkaniu niżej podpisany. Spotkanie odbyło się pod przewodnictwem przedstawicieli Kierownictwa NFOŚiGW, tj. Prezesa Zarządu – Jana Rączki i Wojciecha Stawianego. Głównym celem spotkania była prezentacja połączona z dyskusją dwóch następujących tematów: ,,Doświadczenia Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) we wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych”. Referentem tego tematu był Krzysztof Baranowski z BGK. ,,Wdrażanie ustawy termomodernizacyjnej – doświadczenia KAPE”. Referentem tego tematu był Dariusz Koc z Krajowej Agencji Poszanowania Energii SA. Poniżej przedstawione zostaną główne tezy powyższych prezentacji. W ramach tematu nr 1 omówione zostały następujące problemy: Podstawy prawne funkcjonowania Funduszu Termomodernizacyjnego i Remontów, które oparte są na następujących Ustawach i Rozporządzeniach: Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 roku o wspieraniu przedsięwzięd termomodernizacyjnych, Ustawa z dnia 21 listopada 2008 roku o wspieraniu termomodernizacji i remontów (ustawa ta weszła w życie 19 marca 2009 roku), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 roku w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego,

Średnia cena instalacji domowych –3000 zł/m2 Średnia cena instalacji wielkowymiarowych – 1500 zł/m2 W NFOŚiGW po raz pierwszy w historii OZE został uruchomiony program wsparcia dla beneficjentów indywidualnych. Dotacja do kredytu wynosi 45%; po odliczeniu podatku dochodowego dla pierwszego progu podatkowego rzeczywista dotacja wynosi - 36,9%, dla drugiego progu – 30,6% W ramach programu można również uzyskad pomoc w obliczeniu szacunkowego doboru wielkości instalacji i wysokości nakładów inwestycyjnych oraz obliczenie wysokości efektywnej dotacji na kolektory.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 roku w sprawie szczegółowego sposobu weryfikacji audytu energetycznego i części audytu remontowego oraz szczegółowych warunków, jakie powinny spełniad podmioty, którym BGK może zlecad wykonanie weryfikacji audytów. Referent stwierdził m.in., że podstawowym celem Ustawy jak wyżej z dnia 21 listopada 2008 roku jest pomoc finansowa dla Inwestorów chcących poprawid stan techniczny istniejącego zasobu mieszkaniowego, w szczególności zaś części wspólnych budynków wielorodzinnych. Główne cele poszczególnych typów premii: termomodernizacyjnej, remontowej i kompensacyjnej.

Nowe Pozycje w ofercie sklepu

Są to następujące cele: Premia termomodernizacyjna – to forma pomocy paostwa dla Inwestora realizującego przedsięwzięcie termomodernizacyjne. Jest ona przyznawana przez BGK w wysokości 20 % kwoty kredytu wykorzystanego na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jednak nie więcej, niż 16 % kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia i dwukrotnośd przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, ustalonych na podstawie audytu energetycznego. Premia tremomodernizacyjna stanowi spłatę części kredytu zaciągniętego przez Inwestora.

AUDYTOR ENERGETYCZNY BIULETYN INFORMACYJNO - TECHNICZNY

Str. 4 Premia remontowa związana z przedsięwzięciem termomodernizacyjnym, którego celem jest:



remont budynków wielorodzinnych,



wymiana w budynkach wielorodzinnych okien lub remont balkonów,



przebudowa budynków wielorodzinnych, w wyniku której następuje ich ulepszenie,



wyposażenie budynków wielorodzinnych w instalacje i urządzenia wymagane dla użytkowania budynków mieszkalnych, zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.

Premia kompensacyjna, której celem jest rekompensata strat poniesionych przez właścicieli budynków mieszkalnych w związku z obowiązującymi w latach 1994 – 2005 zasadami ustalania czynszów za najem lokali kwaterunkowych znajdujących się w tych budynkach. Bliższe szczegóły odnośnie tej premii znajdują się w Ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. oraz w odpowiednim Informatorze BGK, który dostarczony został również uczestnikom Forum. Bliższe informacje o dotychczas składanych wnioskach na poszczególne typy premii. Referent stwierdził m.in., że w trzech pierwszych kwartałach 2010 r. 85 % wniosków dotyczyło premii termomodernizacyjnej, 14 % remontowej, a tylko 1 % premii kompensacyjnej. W dalszej części wystąpienia Referent omówił bardziej szczegółowo m.in. strukturę wniosków na premię termomodernizacyjną, zarówno w poszczególnych miesiącach 2010 roku, jak i na przestrzeni lat 1999 – 2009, również w podziale na województwa. W ramach tematu nr 2 jak wyżej omówione zostały następujące problemy: Najważniejsze elementy Ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów z dnia 21 listopada 2008 roku, a w tym m.in. zestawienie danych ilościowo-jakościowych dotyczących termomodernizacji budynków mieszkalnych wielorodzinnych w przekroju lat 2008 – 2010 i prognozy na lata 2011 – 2012. Liczne niejasności w przepisach Rozporządzenia odnośnie zasad wykonywania audytów energetycznych, co powoduje m.in., ze weryfikacja audytów to obecnie bardzo uciążliwe zadanie. Podstawowe zagadnienia związane z weryfikacją audytów energetycznych. W tym temacie Referent skupił się na najczęściej spotykanych błędach w audytach. Ponadto przedstawiono liczbę wniosków o kredyty i przyznane kwoty (wg. danych tylko dla KAPE SA) i tak: w latach 1999 – 2006 złożono 2607 wniosków o kredyt, a przyznana łączna kwota kredytów wyniosła 522,9 mln zł; w latach 2007 – 2008 liczba wniosków wyniosła 2588, na które przyznano kredytów na kwotę 629 mln zł. Przewiduje się, że w latach 2009 – 2010 efekt będzie nie mniejszy. Zestawienie najczęściej spotykanych błędów w audytach jest tak obszerne, że nie jest możliwe do publikacji w niniejszej krótkiej relacji ze spotkania, a wymagałoby to oddzielnej publikacji. Za te liczne błędy jak sądzi autor niniejszej publikacji tylko częściowo ponoszą winę audytorzy, zaś pokaźna częśd błędów wynika z braku odpowiednich pomocy i szerszych komentarzy do licznych przepisów i metod obliczeniowych, co skutkuje później różną interpretacją tych samych materiałów przez różnych audytorów. Na podstawie tego referatu można było odnieśd wrażenie, jak trudna i odpowiedzialna jest praca audytorów i weryfikatorów opracowanych audytów, co skłania do tego, aby opracowane zostały szczegółowe wytyczne dla sporządzania audytów energetycznych

(niezależnie od istniejących norm i rozporządzeo), zawierające oprócz metodologii obliczeo zestawienie najważniejszych parametrów dotyczących przyjmowania różnych składników sprawności systemu grzewczego (w zależności od typów grzejników i stanu technicznego systemu), temperatury w bardzo różnych pomieszczeniach, strumieni wentylacyjnych i innych danych w zależności od różnych typów budynków, w tym budynków przemysłowych, pomimo, że nie są one jeszcze objęte możliwościami uzyskania premii termomodernizacyjnych lub remontowych. Krótko mówiąc, należy wzmóc wysiłki w zakresie szkolenia audytorów i również weryfikatorów, którzy muszą mied świadomośd możliwości dopuszczenia odstępstw od normatywnych metod lub normatywnych parametrów w konkretnych nietypowych przypadkach, gdyż w każdym audycie mogą wystąpid przy wykonywaniu obliczeo różne niespodzianki i koniecznośd spełnienia różnych żądao Inwestora, co później może byd uznane przez weryfikatora jako błąd, a co ze względów praktycznych nie jest błędem. Temu tematowi należałoby poświęcid chyba oddzielne miejsce i zorganizowad stosowne Forum dyskusyjne. Po zakooczeniu wystąpieo odbyła się krótka dyskusja połączona z pytaniami do Referentów. Niezależnie od powyższych prezentacji uczestnicy spotkania otrzymali tez inne materiały pomocnicze, związane z tematem spotkania, a m.in. opracowany w lipcu 2010 r. materiał zatytułowany: ,,NFOŚiGW na rzecz efektywności energetycznej”. Zamknięcia obrad dokonał Prezes NFOŚiGW – Jan Rączka, który równocześnie zaprosił zebranych na kolejne, tj. XIV spotkanie Zespołu Merytorycznego Forum ,,Energia – Efekt – Środowisko” w dniu 19 listopada 2010 r. Henryk Gładyś członek Zrzeszenia Audytorów Energetycznych

Zobacz jak zmniejszyć zużycie energii elektrycznej

AUDYTOR ENERGETYCZNY BIULETYN INFORMACYJNO - TECHNICZNY

Str. 5

DOM PASYWNY BUDYNEK PASYWNY TO TAKI, W KTÓRYM ROCZNE ZUŻYCIE ENERGII NIE PRZEKRACZA 15 KWH/M2 Coraz częściej, wybierając projekt domu, zwracamy uwagę na to, aby był nie tylko ładny i wygodny, ale także energooszczędny. Z Zachodu przyszła do nas nowa idea - dom pasywny. Pierwszy taki dom powstał w Niemczech, gdzie w Darmstadt powołano do życia Instytut Domów Pasywnych, który zajął się promowaniem tego typu budownictwa. Przyjęto, że graniczną wartością zużycia energii będzie 15 kWh/m2 rok. Pierwszy dom pasywny zbudowany w Darmstadt

Budownictwo pasywne rozwija się przede wszystkim w Niemczech, Austrii, Szwajcarii oraz w Skandynawii. Jest wspierane przez rządy tych krajów, które w swoich programach ochrony środowiska dążą do ograniczenia zużycia energii ze źródeł nieodnawialnych. W domach pasywnych łączne koocowe zapotrzebowanie energii jest czterokrotnie mniejsze niż w obecnie realizowanych budynkach energooszczędnych, a aż 8-10-krotnie niż w domach tradycyjnych, ale budowanych zgodnie z normami. Redukcja zapotrzebowania na ciepło jest w budynkach pasywnych tak duża, że nie stosuje się w nich tradycyjnego systemu grzewczego, a jedynie ewentualne dogrzewanie powietrza wentylacyjnego. Do zbilansowania zapotrzebowania na ciepło wykorzystuje się również promieniowanie słoneczne, odzysk ciepła z wentylacji (rekuperacja), a także zyski cieplne pochodzące od wewnętrznych źródeł, takich jak urządzenia elektryczne i mieszkaocy.

wierzchni przegród zewnętrznych stykających się z powietrzem i gruntem do kubatury ogrzewanych pomieszczeo. Im mniejszy współczynnik, tym lepiej. Sprawa ta ma w praktyce ogromny wpływ na architektoniczny kształt domu. Pasywny dom jednorodzinny jest na ogół:



piętrowy (dwie kondygnacje),



Niepodpiwniczony



z płaskim pulpitowym dachem lub dachem o niewielkim nachyleniu połaci,



zwarty, pozbawiony wykuszy, podcieni, załamao w planie.

Elewacja domu pasywnego musi byd tak zaprojektowana, aby zminimalizowad straty ciepła oraz pozyskad je w stopniu maksymalnym z zewnątrz. Z tego powodu południowa fasada domu musi byd jak najbardziej przeszklona, w przeciwieostwie do północnej, w której musi byd jak najmniej otworów okiennych. Układ funkcjonalny w domu pasywnym powinien uwzględniad zasadę grupowania pomieszczeo mieszkalnych od strony bardziej nasłonecznionej, pozostawiając północną, chłodniejszą częśd budynku dla pomieszczeo gospodarczych, sanitarnych, technicznych stanowiących przestrzeo buforową. Wszystko to powoduje w praktyce, że architektura domów pasywnych jest bardzo specyficzna i niekiedy kontrowersyjna. Wbrew nazwie w tym standardzie budowane są nie tylko domy mieszkalne, ale i budynki użyteczności publicznej — przedszkola, biura, szkoły, nawet hotele. W Nowym Targu, na Równi Szaflarskiej powstaje pierwszy pasywny... kościół. Do budowy nowotarskiej świątyni wykorzystane zostaną nowoczesne technologie i materiały, m.in. specjalny srebrnoszary styropian, wentylacja mechaniczna z systemem odzyskiwania ciepła, kolektory słoneczne na dachu i pompa ciepła, która służyd będzie jako źródło ciepła dla ogrzewania podłogowego. Inicjatorem przedsięwzięcia jest proboszcz parafii ks. Jan Karlak, a autorami koncepcji jest para krakowskich architektów – Tomasz Pyszczak i Marcin Stelmach.

Najważniejsze by od początku zaprojektowad obiekt jako budynek pasywny (adaptacje są skomplikowane i zbyt kosztowne, by miało to racjonalne uzasadnienie). Realizacja budynków pasywnych stawia bardzo wysokie wymagania stosowanym materiałom i urządzeniom a także wymaga od firm wykonawczych znajomości zasad i warunków stosowanych w tego rodzaju domach. Aby ograniczyd straty ciepła przez przegrody, dom pasywny musi mied szczelne, warstwowe ściany z izolacją pozwalającą osiągnąd współczynnik przenikania ciepła U na poziomie 0,15 W/ (m2.K). Efekt ten można uzyskad stosując różne technologie, zawsze jednak jest to ściana warstwowa o minimalnej grubości warstwy izolacyjnej (styropian, wełna mineralna, włókna celulozowe) na poziomie ok. 40 cm. Odpowiednio grubą warstwę materiału izolacyjnego stosuje się też do ocieplenia stropodachu i podłogi na gruncie. Konstrukcja zewnętrzna domu musi byd bardzo szczelna i pozbawiona mostków termicznych. Ważne jest też usytuowanie domu na działce. Od strony północnej powinien byd osłonięty wałem ziemi lub drzewami, zaś od południa otwarty na słooce. Konieczne jest też uzyskanie właściwego współczynnika kształtu A/V, określającego stosunek po-

Kościół pasywny w Nowym Targu

Wiadomości o ekologii i energetyce. Nowy biuletyn popularno naukowy od marca 2011

AUDYTOR ENERGETYCZNY BIULETYN INFORMACYJNO - TECHNICZNY

Str. 6

WENTYLACJA MECHANICZNA Z REKUPERACJĄ – PO CO? Temat wentylacji z odzyskiem ciepła (rekuperacji) stosowanej w domkach jednorodzinnych jest zagadnieniem dośd nowym pojawił się w Polsce zaledwie kilka lat temu. Z roku na rok zwiększa się liczba osób decydujących się na montaż wentylacji mechanicznej w swoich domach. Projektując budynek, musimy pamiętad o tym, że trzeba doprowadzid do niego odpowiednią ilośd świeżego powietrza, niezbędnego do zdrowego życia. Już na etapie projektu domu należy uwzględnid zastosowanie w nim energooszczędnej wentylacji, a taką zapewni wybór wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacji. Technologie budowlane stosowane jeszcze 10-15 lat temu zapewniały doskonały dopływ świeżego powietrza do budynków: do zapewnienia dopływu odpowiedniej ilości świeżego powietrza z zewnątrz właściwie wystarczyły naturalne nieszczelności okien i drzwi oraz odpowiednie kanały wentylacji grawitacyjnej. Całośd wspomagały nieszczelności murów. W momencie jednak wymiany starych okien i drzwi na nowe - wręcz idealnie szczelne - lub montując takie w nowo budowanym domu, oraz w momencie zaizolowania całego domu styropianem, prawie na pewno spotkamy się z problemem wilgoci, pleśni i zaduchu. Problem przeszczelnienia skorupy budynku dotyczy oczywiście zarówno domów jednorodzinnych, jak i budownictwa wielorodzinnego. Z tym, że o ile w indywidualnym domu możemy się pokusid o zmianę instalacji wentylacyjnej z grawitacyjnej na mechaniczną, to w przypadku bloku jest to zdecydowanie nieopłacalne. Ilośd powietrza świeżego dostarczanego z zewnątrz do budynku mieszkalnego jest określana na podstawie normy: PN-83/B03430 „Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej – Wymagania”, poprawiona w dniu 8 lutego 2000 na PN- 83/B-03430/Az3:2000. Całkowita ilośd powietrza wentylacyjnego w budynku mieszkalnym jest określona przez sumę strumieni powietrza usuwanego z pomieszczeo. Strumienie te powinny wynosid co najmniej : (powietrze usuwane z budynku ) ● w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę gazową lub węglową - 70 m3/h ● w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę elektryczną - 30 m3/h w mieszkaniu do 3 osób, - 50 m3/h w mieszkaniu dla więcej niż 3 osób ● w kuchni bez okna zewnętrznego wyposażonej w kuchnię elektryczną - 50 m3/h ● w łazience ( z WC lub bez) - 50 m3/h ● w wydzielonym WC - 30 m3/h ● w pomocniczym pomieszczeniu bezokiennym (np. garderoba), - 15 m3/h

Oznacza to, że nawet niewielkie mieszkanie z kuchnią wyposażoną w kuchenkę gazową i jedną łazienką wymaga doprowadzenia 120 m3 powietrza na godzinę! Doprowadzając powietrze do budynku systemem wentylacji mechanicznej, musimy pamiętad o konieczności podgrzania go do odpowiedniej temperatury (w chłodnych porach roku), aby drastycznie nie pogorszyd komfortu cieplnego w pomieszczeniu. Decydując się na wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, dostarczamy świeże powietrze w sposób zapewniający komfortowe parametry mikroklimatu wewnętrznego, przy jednoczesnym oszczędzaniu energii. Zastosowanie rekuperatora, który zapewnia wymianę ciepła pomiędzy powietrzem usuwanym a powietrzem świeżym, eliminuje straty ciepła usuwanego bez kontroli wentylacją grawitacyjną ponad dach i zmniejsza o 75-90% straty ciepła związane z wentylacją budynku. Rekuperator jest urządzeniem, w którym przepływają obok siebie dwa strumienie powietrza. Jeden z nich to ogrzane powietrze wylatujące z domu, drugi - chłodne powietrze pobrane z zewnątrz budynku. Strumienie oddziela cienka przegroda, często pofałdowana (karbowana), co zwiększa powierzchnie styku. Masy powietrza są całkowicie niezależne i nie mieszają się, a do pomieszczeo nie wracają zanieczyszczenia, kurz i zapachy. Do odzyskiwania ciepła stosuje się: • rekuperatory z czynnikiem pośrednim (glikol albo freon), w tym rurka ciepła, a także pompy ciepła, • rekuperatory obrotowe, • rekuperatory krzyżowe przeciwprądowe spiralne przeciwprądowe proste Bardzo dobrym uzupełnieniem systemu wentylacyjnego jest gruntowy wymiennik ciepła. Wszystkie wymienniki mają zalety, ale i pewne wady. Różnią się wielkością, poziomem hałasu, podatnością na szronienie. To, jaki rodzaj powinniśmy zastosowad zależy od indywidualnych uwarunkowao. Oczywiście oprócz centrali wentylacyjnej budynek musi zostad wyposażony w kanały wentylacyjne, którymi powietrze dostarczymy do pomieszczeo takich jak salon, sypialnia czy gabinet, oraz usuniemy powietrze z kuchni, garderoby czy ubikacji - czyli ze wszystkich pomieszczeo, gdzie może powstad wilgod lub nieprzyjemne zapachy.

To już ostatni numer „Audytu Energetycznego” w tym roku. Wszystkim naszym drogim Czytelnikom, Przyjaciołom, Współpracownikom życzymy radosnych, wypełnionych pozytywną energią Świąt Bożego Narodzenia. A w Nowym Roku zdrowia, pomyślności i samych sukcesów. Zespół Redakcyjny

Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw AUDYT ENERGETYCZNY Ul. Świętokrzyska 14 00-050 Warszawa Tel.: 22 336 14 19 Faks: 22 336 14 25 E-mail: audyt.energetyczny@cosiw.pl

AUDYT ENERGETYCZNY

Redakcja: Hanna Świderska-Kicior Janusz Grodecki janusz.grodecki@interia.pl

Henryk Gładyś hgladys@astercity.net

Zespół Obsługi Sklepu Internetowego www.sklep.cosiw.pl Jarosław Cyrynger Jerzy Szczurowski DTP/WWW Jarosław Cyrynger

*Pola obowiązkowe

Imię*: Nazwisko*: E-mail*:

www.sklep.cosiw.pl Udostępniamy biuletyn w postaci pliku PDF do pobrania na stronie internetowej

www.sep.com.pl

COSiW Wypełniając formularz rejestracji zapewniamy dostarczenie AUDYTU ENERGETYCZNEGO na Paostwa adres poczty elektronicznej Będę pobierał samodzielnie

Proszę o wysyłanie pliku na podany adres e-mail

SZKOLENIA EGZAMINY

15% TANIEJ Zakład Szkolenia COSiW

Kontakt programy terminy na stronach edu.cosiw.pl tel. 22 3361419 Lech Dziewierz Data wygaśnięcia:

2011-04-01

UWAGA Wypełniając formularz wyrażam zgodę na wykorzystanie moich danych osobowych w bazie adresowej firmy COSiW, zgodnie z ustawą z dnia 29.08.97 o ochronie danych osobowych (Dz. U. nr 133, poz. 883).