Bijbel en vier evangelisten
Bijbel: verzameling heilige geschriften O. T. : Exodus, Koningen N.T., met: 4 evangelies Handelingen en brieven van apostelen (vooral van exvervolger, Romein Paulus Boek van Openbaring van Johannes Canon: erkende geschriften Niet erkend: apocriefe geschriften, zoals; Evangelies van Thomas en Judas
Evangelisten , eigen attribuut, met klok mee: Lucas, rund; Marcus, leeuw; Matthe端s, engel; Johannes, adelaar moza誰ek boven transept
Vaak afgebeeld, in kerken en bijbels
Meest bekende middeleeuwse bijbel: Book of Kells, rond 800, eiland Iona Bekering Engeland vanuit Ierland In Iers-Saksische (insulaire) stijl Meest beroemde afbeelding Chi-rho monogram XP = Χριστός Liber generatio
Attributen van Evangelisten: Engel = Leeuw = Rund = Adelaar =
Andere Iers-Keltische bijbel: Book of Lindisfarne
Met begintekst Lucas: Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem … Nadat reeds velen zich tot taak hebben gesteld om een verslag te schrijven over de gebeurtenissen die zich in ons midden hebben voltrokken …
Book of Lindisfarne
Begin Mattheüs: Liber generationes Opsomming generaties vóór Christus: afstammeling van David
Opnieuw het Book of Kells
Begin van evangelie vanJohannes: In principio erat verbum In den beginne was het woord = λόγος Ook: gedachte, rede, orde Houvast voor gelovigen
Favoriete evangelie in Middeleeuwen: vaak afgebeelde apostel Johannes ontvangt op eiland Pathmos zijn boek met visioen over einde der tijden ď Ž
ď Ž
Gebroeders de Limbourg Bekend van getijdenboek = dagbidboek Les grandes heures
Niet te verwarren met Johannes de Doper, hier in de wildernis – tweeluik door middeleeuwse visionair Jeroen Bosch
Functie van heiligen
Groepsindentiteit: Uithangbordje van sociale groep of beroep Zelfs voor buitengeslotenen, zoals melaatsen Patroonheilige: Lazarus Opgewekt uit de dood door Jezus Vaak afgebeeld: in middeleeuwen, Renaissance en 19e eeuw
Functies van heiligen
Bemiddeling: tussenpersonen Zij hadden streepje voor bij God Toegang tot God Gebed via hen voor je zielenheil
Afweer van onheil Iedere heilige met eigen specialisme Voorbeeld: Sint Rochus tegen de pest
El Camino: route naar Santiago de Compostella