Q&A
Creatieve Industrie
1
Inhoud
2
3
Inleiding
4
Wat is de creatieve industrie?
5
Wat doet de creatieve industrie?
7
Hoe groot is de creatieve industrie?
8
Wat is de noodzaak van de creatieve industrie?
10
Waarom samen opereren als creatieve industrie?
11
Wat is de Dutch Approach?
14
Wie doet wat?
Inleiding We komen in Nederland om in de creatieve zwaargewichten. Dutch Design wordt overal geroemd. Onze tv-formats scoren zo goed dat we wereldwijd bij de top 3 horen. We staan internationaal bekend als the jeans country, met de meeste bedrijven in denim op de vierkante kilometer. Onze architecten zetten overal ter wereld iconische gebouwen neer. Nederlandse dj’s en events pionieren in dance, dat zelfs is uitgegroeid tot een toonaangevend export product. En vergeet ook onze kracht in game-design niet; op het gebied van serious gaming zijn we wereldleider. Op creatief gebied zijn we in Nederland zo toonaangevend dat de Creatieve Industrie tot topsector is verkozen. Dat houdt in dat het, net als bijvoorbeeld water en agri-food, een van de negen sectoren is waar de Nederlandse overheid extra in investeert omdat we er goed in zijn. Dat doet het onder meer door talent te ontwikkelen (human capital), door de sector internationaal nog beter te positioneren en door onderzoek te stimuleren. 3
Wat is de creatieve industrie? De Creatieve Industrie bestaat uit een breed veld. Kort gezegd omvat de creatieve industrie alle creatieve professionals in verschillende creatieve disciplines. Deze werken vaak ook ‘embedded’ in andere sectoren. Denk aan:
design
architectuur en stedenbouw
digital design
gaming advertising communicatie fashion fotografie
film en media
popmuziek erfgoed De creatieve professionals binnen de creatieve industrie werken bij uitstek in een ecosysteem met partners uit verschillende disciplines. Van creatieve ontwikkeling tot en met marktimplementatie. Dit met als doel het creĂŤren van een positieve maatschappelijke impact. 4
Wat doet de creatieve industrie?
creative industry
analytical & driven by knowledge
new, effective applications & solutions
Natuurlijk zijn er gradaties, maar ruwweg kun je creativiteit op twee verschillende manieren inzetten: je kan eigen werk maken, maar er ook naar streven om met creativiteit problemen op te lossen door bijvoorbeeld producten en diensten beter, effectiever en mooier te maken. Op deze creativiteit met een beoogd economisch of sociaal doel – een zogenoemd intended effect - ligt het zwaartepunt voor de Creatieve Industrie. Door samen te werken met verschillende sectoren (cross-overs), zet het zijn verbeelding en creativiteit in voor vraagstukken in bijvoorbeeld de zorg en water sector. De Creatieve Industrie heeft een sterk ontwikkeld analytisch vermogen en werkt kennis gedreven. Ze kijkt met een andere bril naar de wereld en komt mede daardoor telkens weer met nieuwe en effectieve toepassingen. Middels een ruime portie verbeeldingskracht, bijvoorbeeld door prototypes, maakt de Creatieve Industrie bedachte oplossingen bovendien inzichtelijk voor anderen. Ideaal als je vandaag al wilt overtuigen van wat morgen nodig is. 5
Het verduurzamen van productiemethodes (o.m. cradle to cradle) is een hot topic. Met de collectie ‘Raw for the Oceans’ is G-Star in meerdere opzichten trendsettend. Deze samenwerking met het Amerikaanse Bionic Yarn en Pharrell Williams, richt zich namelijk op het bestrijden van de vervuiling van de oceaan. In de kleding zitten maar liefst 70.000 petflessen aan oceaanafval verwerkt. Consumenten kopen zo niet alleen een door Pharrell goedgekeurd kledingstuk, maar dragen ook bij aan een beter milieu. 6
Bionic Yarn en Pharrell Williams
Op lastige momenten leidt het spelers af aan de hand van twee ‘spelletjes’. De testperiode bleek al zeer geslaagd, één speler raakte de stemmen zelfs helemaal kwijt.
Temstem
Hoe kun je als ontwerper bijdragen aan het herstel van een psychose? Psycho-medisch centrum Parnassia vroeg Reframing Studio en TU/Delft docent Nynke Tromp om hierover na te denken. Uit de samenwerking ontstond Temstem, een app voor mensen die stemmen in hun hoofd horen.
Hoe groot is de creatieve industrie? De Creatieve Industrie is de meest dynamische Topsector van Nederland en behoort wereldwijd zelfs bij de 10 grootste Creatieve Industrieën. Ze groeit zelfs zo hard dat het moeilijk is om de omvang in exacte cijfers te vatten. Waarom? Een sector als digital design is bijvoorbeeld nog erg in opkomst, dat zorgt er voor dat tellingen in no time achterhaald zijn. Daarnaast zien ook steeds meer andere industrieën het constante voordeel van creatie in. Doordat zij creatieven ‘in huis’ nemen, ook wel bekend als embedded creativity, is een deel van de mankracht onzichtbaar. Om het bij een grove schatting te houden bestaat de Creatieve Industrie uit: 180.000 mensen (waarvan 43% zzp’er) en ruim 130.000 bedrijven. Het op een na grootste aantal bedrijven van alle Topsectoren. Wat deze cijfers vooral prijsgeven is dat de Creatieve Industrie met een relatief klein aantal werknemers meedraait op top niveau. Anders dan andere sectoren is het gewend aan een zeer flexibele manier van werken. Je kan daarom met recht spreken van een koppositie: ook in zijn bedrijfssamenstelling en werknemers loopt de Creatieve Industrie vooruit, opererend vanuit de nieuwe wereld.
7
Rebuild by Design
Wat is de noodzaak van de creatieve industrie? De Creatieve Industrie is innovatiegericht. En dat komt goed uit gezien de global challenges waar we voor staan. Het is een flexibele en dynamische sector die gewend is om om te gaan met verandering, sterker nog, ze ontwerpt die verandering. Of het nu gaat om maatschappelijke onderwerpen als duurzaamheid en immigratie of technische ontwikkelingen zoals het bedenken slimme en betekenisvolle toepassingen bedenken ten aanzien van big data. De Creatieve Industrie is daarin cruciaal omdat het met zijn aanpassingsvermogen en pragmatische denkkracht externen op weg kan helpen. De Creatieve Industrie werkt gedeeltelijk voor zichzelf maar vooral voor andere sectoren. Ze is met name op het gebied van cross-overs (kruisbestuivingen tussen sectoren) uniek: terwijl cross-overs in andere sectoren een nog wat ongebruikelijk fenomeen vormen, zijn ze in de Creatieve Industrie aan de orde van de dag. 8
Na de schade die orkaan Sandy had aangericht in New York (2012), ontwikkelde en leidde Nederlander Henk Ovink Rebuild by Design: een eigenzinnig en uniek plan voor een duurzame wederopbouw van de regio, geïnitieerd door Obama. Ovink bracht onder meer ingenieurs, ontwerpers, bewoners en lokale ondernemers bijeen om in tien teams hun denkkracht te bundelen. ‘Rebuild by Design’ werd door CNN uitgeroepen tot één van de meest innovatieve ideeën van 2013.
De moderne lezer is verwend. Al scrollend en koppensnellend kiest hij uit wat hij gaat lezen, zich daarbij bedienend van een onnoemelijke hoeveelheid (online) content. Deze gedragsverandering was het startpunt voor Blendle. Op dit platform betalen gebruikers niet een paar euro voor een krant of tijdschrift, maar een paar cent per artikel. Met recht een game changer in de uitgeefwereld. Internationale titels als The Washington Post en The Economist hebben zich inmiddels al aangesloten.
Blendle
9
Waarom samen opereren als creatieve industrie? Voor bedrijven in Nederland zijn creativiteit en innovatie van belang om klanten optimaal te blijven bedienen. Daarom werken zij regelmatig samen met creatieven binnen en buiten de eigen organisatie. Het creatieve landshap wordt vooral gedomineerd door MKB’s en ZZP’ers. Hoewel deze kleine groepen creatieven bergen verzetten, zijn zij zich vooral bewust van hun eigen vakgebied. Dat zij tot de branche en vakgebied overstijgende Creatieve Industrie behoren en daar hun voordeel uit kunnen halen, weten zij vaak niet eens.
Nederlandse bedrijven blijven concurrerend door creativiteit en innovatie. Door ze hier op te wijzen (intern) en als branche- en beroepsorganisaties samen naar buiten te treden (extern), creëren we meer slagkracht. Dat geldt bijvoorbeeld wat betreft de ambities op het gebied van internationalisering en talent ontwikkeling maar vooral ook in het gesprek met de overheid. Of het nu gaat om onderzoeksprogramma’s of financiering, gezamenlijk opereren vergroot de kansen op maatwerk bij publiek-private samenwerking. Niet in de laatste plaats, via de Topsector Creatieve Industrie kunnen MKB’ers een beroep doen op speciaal beschikbaar gestelde stimuleringsregelingen.
10
Wat is the Dutch approach? Nederlandse ondernemers worden wereldwijd geprezen om The Dutch Approach. Heel vleiend, maar eigenlijk is het niets meer dan ons DNA. Al sinds jaar en dag worden we gedwongen tot slimme en pragmatische oplossingen. Omringd door water bedachten we dat we met droogleggen en inpolderen meer land konden winnen. Onze ingenieurs dachten al outside of the box voordat er een term voor was. En dat betaalt zich uit. Moet er nagedacht worden over waterveiligheid, dan worden wij gebeld. Maar ons verkavelde landschap heeft er ook voor gezorgd dat we eropuit trekken. Niet alleen een stimulans voor onze handelsgeest, ook voor onze vooraanstaande rol in onderzoek. En in al die jaren zijn we eigenlijk geen steek veranderd. Nog iedere dag weigeren we op bestaande paden te blijven. Alsmaar uitproberen. Op zoek naar het volgende probleem én zijn antwoord.
11
Waar de een water als hindernis zag, gebruikten wij Nederlanders het als snelweg. En die denkwijze is gebleven.
Nederlanders verleggen graag grenzen. Ze kijken verder dan hun eigen land en verder dan wat mogelijk lijkt.
Het in 2009 opgerichte WeTransfer is te zien als een logistiek bedrijf voor digitaal verkeer. Liep het versturen van gigabytegrote bestanden voorheen via eigen servers en ICTafdelingen, tegenwoordig is het een kwestie van even uploaden en op send drukken. WeTransfer heeft maandelijks 70 miljoen gebruikers in 200 landen. Elke seconde worden 50 bestanden verstuurd.
Typisch voorbeeld is architectenbureau OMA’s toren voor de Chinese Staattelevisiemaatschappij in Peking. Een 234 meter hoog gebouw met 13 ‘zwevende’ verdiepingen vanaf 162 meter. Medearchitect Rem Koolhaas: “Dit gebouw kon nooit bedacht worden door Chinezen en nooit gebouwd worden door Europeanen. Per definitie een hybride.” De CCTV-toren heeft na het Pentagon het grootste vloeroppervlak ter wereld.
Nederlanders verleggen graag grenzen. Ze kijken verder dan hun eigen land en verder dan wat mogelijk lijkt. 12
OMA’s toren voor de Chinese Staattelevisiemaatschappij
13
Wie doet wat? De Creatieve Industrie kent een veelheid aan disciplines, verspreid over ruim 130.000 bedrijven (het op een na grootste aantal van alle Topsectoren). Het landschap is daarom het best in kaart te brengen aan de hand van de belangrijkste spelers.
FEDERATIE DUTCH CREATIVE INDUSTRIES Verbindt acht branche- en beroepsorganisaties uit de creatieve zakelijke dienstverlening: BNA, BNI, BNO, DGO, FotografenFederatie, Modint, DDA en VEA. dutchcreativeindustries.com w
ww.dutchcreativeindustries.c 14
TOPTEAM CREATIEVE INDUSTRIE Vertegenwoordigers vanuit de overheid, kennisinstellingen en het bedrijfsleven – de gouden driehoek. Adviseert het kabinet, met als uiteindelijk doel dat Nederland in 2020 de meest creatieve economie van Europa is. Houdt zich bezig met de agenda’s internationalisering, kennis & innovatie en human capital. Speciale aandacht is er voor cross-overs tussen sectoren. Het Topteam opereert binnen de Dutch Creative Council. topsectoren.nl/creatieve-industrie/topteam
CLICKNL Het nationale kennis- en innovatienetwerk (TKI) van en voor de Creatieve Industrie. Bouwt de R&D agenda voor het versterken van de kennisbasis en bevorderen van innovatie met, voor en door de creatieve industrie. clicknl.nl
STIMULERINGSFONDS CREATIEVE INDUSTRIE Verstrekt projectsubsidies om binnen de Creatieve Industrie de inhoudelijke kwaliteit te versterken, innovatie en cross-sectoraal werken te bevorderen én ondernemerschap te professionaliseren. Legt bovendien actief verbindingen tussen cultuur, maatschappij en economie middels o.m. programma’s, kennisdeling en het initiëren van debatten en evenementen. stimuleringsfonds.nl
DUTCH CREATIVE COUNCIL Bestaat uit de Council en het Topteam Creatieve Industrie. De Council is de onafhankelijke strategische adviesraad van en voor de Creatieve Industrie. Deze wil zij stimuleren en ontwikkelen tot een nationaal en internationaal toonaangevende Topsector. creativecouncil.nl
HET NIEUWE INSTITUUT Heeft als doel om op genetwerkte wijze met onder meer architecten, ontwerpers, kunstenaars, makers en ondernemers, kennisinstellingen en culturele organisaties, onze snel veranderende wereld in kaart te brengen, zichtbaar te maken, ter discussie te stellen en te delen. hetnieuweinstituut.nl 15