TWEELINGEN

Het eeneiige ideaal

Een kans van 1 op de 250 dat een zwangerschap uitmondt in een eeneiige tweeling. Ze zijn geboren met hetzelfde DNA, dus je zou denken dat ze een kopie van elkaar zijn. Maar dat blijkt toch niet (altijd) het geval, want ook ‘nurture’, de opvoeding en ieders ervaringen, speelt een rol in de karaktervorming. Ondanks dat ze vaak erg op elkaar lijken, blijken de tweelingen toch aparte individuen. Fotografe en schrijfster Sanne Terlouw fotografeerde en beschreef 52 volwassen eeneiige tweelingen van verschillende leeftijden. En 103 mensen, want één tweeling werd door een overlijden van elkaar gescheiden voor het boek uitkwam. Terlouw draagt haar boek dan ook aan Justia en Jessica op. Als je al die dubbelportretten in ‘Een onderstroom van liefde’ bekijkt, valt op dat tweelingen minstens twee keer vrolijker lijken te zijn dan veel eenlingen. Volgens Terlouw (de oudste dochter van Jan) komt dat doordat ze meestal een grote liefde voor elkaar voelen. Ook al wonen ze niet bij elkaar in de buurt, de onderlinge band is vaak hechter dan bij hun partner. Zag iedereen de ander maar als iemand wiens DNA maar 0,1 procent van ons verschilt, schrijft Terlouw, dat zou de wereld veel liefdevoller zijn. De vermelde leeftijden waren op het moment dat de tweelingen werden gefotografeerd,

• Sanne Terlouw, ‘Een onderstroom van liefde – 52 portretten van volwassen eeneiige tweelingen’,

te koop op sanneterlouw.nl, E 24,95

Hans (met het kortste haar) en Harry wonen allebei in een prachtig huis aan een gracht in Amsterdam. Bij beiden staat het huis vol kunst. Je kijkt je ogen uit. Ze zijn 67 jaar en geboren op Soerabaja. Er is ook nog een jonger zusje. Toen ze negen jaar waren, werd hun vader overreden door een legertruck en overleed. Moeder ging alleen met de kinderen naar Nederland. Omdat er geen vader meer was, hing moeder erg aan Hans, de oudste en gaf hem veel verantwoordelijkheid. De mannen denken zelf dat daarom hun karakters nogal verschillend zijn geworden. Hans de rustige, serieuze, Harry de belhamel, de opstandige, de clown. Harry kan er niet zo goed tegen dat zijn broer alles zo serieus neemt. Hij heeft de neiging daar nogal tegenaan te schoppen. Op school was Hans een succes, meteen de baas van de schoolkrant, altijd de leider etc. Zijn leven ging in een rechte lijn naar de top. Harry voerde weinig uit en belandde op de mavo. Dat bleek een vergissing want inmiddels is hij emeritus hoogleraar vasculaire geneeskunde. Daarnaast was hij hoofd van zijn afdeling. Ook Hans is geneeskunde gaan studeren. Hij is kinderarts geworden en kwam later in de Raad van Bestuur van het Erasmusziekenhuis. Bij hem was de keuze voor geneeskunde ingegeven door het feit dat ze thuis zo’n fijne huisarts hadden die iedere week op bezoek kwam en waarschijnlijk verliefd was op hun moeder. Harry heeft de andere studies gewoon afgestreept. Geneeskunde bleef over. Beiden zijn inmiddels gescheiden en hebben kinderen en kleinkinderen. Ooit is de tweeling onderzocht op identiciteit en daar kwam uit dat ze niet eeneiig zijn, maar eenzadig. Dat wil dus zeggen dat een (razendsnelle) zaadcel zich net voordat hij de eicel bevruchtte, deelde en ook een andere rijpe eicel bevruchtte. Eenzadig betekent dus dat alleen de genen die ze van hun vader geërfd hebben, identiek zijn. Als het onderzoek klopt (en het kan), en ze dus ontstaan zijn uit een soort superzaadcel, dan vind ik het niet gek dat ze het allebei zo ver hebben geschopt. Hans betwijfelt of het onderzoek wel goed gedaan is, maar Harry is er zeker van. Ze wonen vlakbij elkaar, maar zeggen zelf dat Amsterdam verdeeld is in dorpen en dat ze allebei in een verschillend dorp wonen. Daarom zien ze elkaar toch niet zo vaak. Misschien heeft het er ook mee te maken dat Harry, naar het mij voorkwam, enige moeite had met het feit dat hij en zijn broer een tweeling zijn. Ik voelde voortdurend enige competitie tijdens het gesprek.

Hans en Harry (67)

Monique en Eveline (45)

Monique (in het rood) is de oudste en dat speelt een rol, al schelen ze maar 5 minuten. Ze was als kind de bazigste. Zij is ook de meest avontuurlijke, heeft op veel plekken gewoond en heeft met hun eigen schip samen met haar man een spannende reis naar Kiev gemaakt. Monique en Eveline zijn de enige kinderen van hun ouders. Ze zijn 45 jaar. Beide zussen hebben drie kinderen, van globaal dezelfde leeftijd. Af en toe wisselen ze er eentje uit, de kinderen zijn heel close met elkaar. Hun ouders trokken ze niet dezelfde kleren aan en behandelden ze gelukkig als individuen. Zelf voelen ze dat ook sterk. Ze zijn twee verschillende mensen die ook heel verschillend werk doen. Eveline woont in een nieuwbouwhuis in Beverwijk, Monique in een jarendertighuis in Haarlem. Ze hebben contact, maar niet overmatig veel, soms zien ze elkaar zes weken niet. Onlangs zijn ze voor het eerst een week samen met vakantie geweest (naar Finland). Sportief zijn ze allebei. Monique houdt van sportklimmen en yoga, Eveline van paardrijden en hardlopen. Sinds kort zijn ze beiden kostwinner, niet helemaal uit vrije wil. Ze vertelden dat ze beiden verlegen zijn van nature, maar bij Monique merkte ik daar niks van. Eveline kwam een beetje somber over. Soms zit het leven natuurlijk tegen. Ik ervoer in ieder geval een heel ongelijke energie bij de twee vrouwen. Al lijken ze uiterlijk op elkaar, ik heb nog niet eerder een tweeling ontmoet met een zo van elkaar verschillende uitstraling. >

Monique (links) en Eveline

Diny en An (100)

Ze zijn geboren in 1920 en 100 jaar oud. Ze zijn daarmee de oudste eeneiige tweeling in Nederland. Het zijn energieke, gezonde vrouwen die nog steeds op zichzelf wonen en (samen met een boodschappenmeisje) gewoon hun eigen boodschappen doen. Diny (donker haar) sneed krentenbrood voor me en gaf me een lekker sterke kop thee. Geen hulp bij nodig. Het enige gezondheidsprobleem dat ze hebben is dat ze allebei erg slecht zien. Dat is vervelend als je verder zo midden in het leven staat. En Diny heeft een probleem met haar haar en draagt daarom een haarstukje. Ze hebben een goed leven gehad. Hun ouders schrokken dat er onverwacht een tweeling geboren was en er zijn dan ook geen verdere broers en zussen gekomen. Diny is een paar minuten ouder dan An. Hun vader werkte bij de telefonie, en ze hadden als een van de weinige gezinnen al heel vroeg telefoon (met een nummer van 3 cijfers), maar wie konden ze bellen? Bijna niemand anders had nog telefoon toen. Hij was ook een actief fotograaf en op tafel liggen fotoboeken met foto’s van de meisjes toen ze nog heel klein waren. Armoede hebben ze nooit gekend. Ook over de oorlog zeggen ze dat voor hen het leven eigenlijk gewoon doorging, al heeft Diny wel verdriet gehad over een verloren vriend en hebben ze het bombardement van Bezuidenhout aan den lijve ondervonden. Als kind leken ze ontzettend veel op elkaar. Ze droegen dezelfde kleren en hebben altijd bij elkaar in de klas gezeten. Elk hadden ze een eigen vriendinnetje en om de beurt speelde de ene tweelinghelft met haar vriendin thuis en de andere in het huis van het vriendinnetje. Moeder was coupeuse en maakte de kleren voor de tweeling. Later niet meer precies hetzelfde, maar rood en blauw. (Ze wilden allebei de rode kleren). Diny en An deden de mulo, gingen daarna op een verschillend kantoor werken, trouwden beiden met een man die Frits heette en werden toen ontslagen. Zo ging dat met getrouwde vrouwen. Diny heeft twee zoons gekregen, An eentje. Ze zien elkaar niet heel veel. Ze hebben heel lang met de hele familie in de Haagse wijk Mariahoeve gewoond. Dat was na de oorlog een moderne en populaire wijk. Tegenwoordig wonen ze ver bij elkaar vandaan (Den Haag en Waalre). Maar ze spreken elkaar vier keer per week op gezette tijden per telefoon: twee keer belt An en twee keer belt Diny, en zien elkaar eens in de paar weken. Of ze email hebben? Natuurlijk. Nuchtere dames, deze tweelingzussen.

Diny (links) en An

Ik maak deze serie om te laten zien hoe verschillend eeneiige tweelingen kunnen worden als ze volwassen zijn, maar deze twee broers zijn echt een uitzondering, ook al zijn ze een spiegeltweeling en is Camiel linkshandig en Daniël rechtshandig. Het lijkt erop dat tenminste vijf procent van de eeneiige tweelingen niet genetisch identiek is, maar spiegelbeeldig. Dat betekent dat sommige fysieke kenmerken en zelfs karaktereigenschappen tegengesteld zijn, zoals bijvoorbeeld links en rechtshandigheid, plaats van de kruin, volgorde van het doorkomen van de kiezen. Spiegeltweelingen ontstaan doordat de eicel zich tenminste een week later splitst in twee embryo’s dan bij eeneiige identieke tweelingen. Misschien komt het juist doordat hun ouders ze van jongs af aan als individu hebben beschouwd. Camiel (met donkerste trui) mocht als klein jongetje bijvoorbeeld niet zeggen: ‘Wij willen melk’. Het moest zijn: ‘Ik wil melk en Daniël ook’. Van dezelfde kleren dragen was geen sprake, maar toen men ze in verschillende schoolklassen wilde stoppen, hebben de jongens daar zelf een stokje voor gestoken. Ze zijn de enige kinderen van hun ouders en zeer verknocht aan elkaar. Camiel is 12 minuten ouder, maar dat maakt ze niks uit. Twee zielen, één gedachte. Ze spreken dezelfde zinnen uit op bijna hetzelfde moment, ze denken vaak in dezelfde richting. Echte karakterverschillen konden ze niet noemen. Misschien is Camiel een beetje extravaganter in kledingkeuze en is Daniël ietsje meer een binnenvetter, maar veel merkte ik daar niet van. Ze wonen samen in AmsterdamZuid en zeggen zelf dat ze beschermd en in een kleine wereld zijn opgegroeid. Dat voelt beperkt voor ze. Toch reist Camiel als veelgeprezen concertpianist de hele wereld over en heeft Daniel als jurist en medewerker bij het wetenschappelijk bureau van D66 een brede blik. Ze hebben een klein beetje Surinaams bloed, vandaar hun donkere krullenbossen. Ook zit er een scheut jodendom in hun stamboom. Camiel werd geboren met een hematoom in zijn gezicht dat geopereerd moest worden. Je ziet het nog een beetje, maar hij is er nooit mee gepest. In tegendeel: op school waren ze populair. Ze menen dat te danken te hebben aan hun tweelingschap: als tweeling sta je sterk. Maar laten we wel wezen: het zijn ook gewoon heel leuke, knappe, sportieve en aardige jongens. Camiel wist al vanaf zijn elfde dat hij verder wilde in de muziek. Daniël aarzelde veel langer. Is hij ook muzikaal? Welzeker, hij speelt viool, maar niet als professional. Wat me het meest opviel bij deze broers was hoe dol ze op elkaar zijn. Ze vertelden dat ze nog nooit in hun leven ruzie hebben gehad, ook niet als kind. Behoorlijk bijzonder toch?

Camiel (rechts) en Daniël

Camiel en Daniël (28)