CRKC pleit voor herwaardering van erfpachtovereenkomst voor religieus erfgoed

kerk & leven

kerk 13

15 MEI 2019

Oude formule biedt nieuwe kansen CRKC pleit voor herwaardering van erfpachtovereenkomst voor religieus erfgoed Bij erfpacht blijft de parochie of kerkfabriek eigenaar XXLasten en vruchten zijn voor de erfpachtnemer XXErfpacht is mogelijk voor grond, gebouw of een deel ervan XX

Christof BOUWERAERTS Op 23 april organiseerde het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur (CRKC) in Mechelen een studiedag over Zorgen voor morgen? Religieus erfgoedbeheer in de praktijk. Daar werd een pleidooi gehouden voor een herwaardering van erfpacht. Dat systeem werd in 1824 bij wet vastgelegd door Willem I van Oranje als een vorm van verpachting waarbij de pachter gedurende lange tijd – in België is dat tussen 27 en 99 jaar – het volledig vruchtgebruik van een onroerend goed geniet. In ruil betaalt hij de eigenaar op geregelde tijdstippen een vergoeding of canon, al kan die louter symbolisch zijn.

Kerk kan aldus religieus erfgoed behouden, maar onderhoud uitbesteden Ook al is hij geen eigenaar, de erfpachter staat zelf in voor het gros van het onderhoud van en de herstellingen aan het pacht en de belastingen zijn voor zijn rekeningen. Bovendien mag hij het goed verhuren, bebouwen en beplanten en de bestemming wijzigen, zolang hij de waarde ervan maar niet laat verminderen. Intussen staat de eigenaar enkel in voor ingrijpende herstellingen. Wel kan hij de pachter aanspreken op wanbeheer. Van oudsher heeft pacht betrekking op gronden, maar toch kunnen behalve bebouwde en onbebouwde gronden ook gebouwen, of gedeelten ervan, zowel boven- als ondergronds, in erfpacht worden gegeven. Precies op dat punt biedt die oude formule kansen voor parochies van nu. „Hoewel een her- of neven-

bestemming in heel wat gevallen onvermijdelijk is, is de verkoop van een kerk vaak toch een brug te ver”, weet Dimitri Stevens van het CRKC. „Dat heeft niet enkel te maken met de erfgoedwaarde van heel wat kerken, maar ook met hun sociale en cultuurhistorische waarde als gebouwen van en voor de gemeenschap. Welnu, erfpacht laat toe om een kerk in eigendom van kerkfabriek of gemeente te houden, maar het gebruik toe te vertrouwen aan een derde.” Hoewel het gebouw op die manier in handen van de gemeenschap blijft, zijn de lasten van het onderhoud en voor het behoud van de waarde voor rekening van de erfpachter. „Erfpachtovereenkomsten zijn behoorlijk flexibel”, zegt Stevens. „Zo kan een kerkfabriek of gemeente in de overeenkomst afspraken maken met de erfpachter over renovatie of restauratie die vervolgens door hem moeten worden uitgevoerd. Of veronderstel dat een kerkfabriek op het dak van de kerk zonnepanelen wil aanbrengen, maar daar geen middelen voor heeft. Dan kan ze ervoor kiezen om een deel van het dak in erfpacht te geven aan een persoon of organisatie die de investering wel aankan.” Tot nu toe werden echter haast uitsluitend kerken of pastorieën als geheel in erfpacht gegeven. Zo in Lebbeke en Vosselaar, waar de gemeente erfpachter werd van de kerkfabriek. Of in Oostende, waar de orthodoxe gemeenschap een katholieke kerk in erfpacht nam. Een uitzondering is de in Sint-Jozefkerk in Hove. „Wij gaven 31 procent van onze L-vormige kerk in erfpacht aan onze buren van Volkssterrenwacht Urania”, zegt Paul Vermeiren, voorzitter van de kerkfabriek. „Zij zochten plaats voor een planetarium en het kerkgebouw bood daartoe kansen. Ze moesten wel zware investeringen doen. In tegenstelling tot een huurcontract biedt erfpacht hun de zekerheid van langdurig gebruik, zonder dat ze het gebouw moesten kopen. Wij blijven dan weer eigenaar van het gebouw met al zijn opportuniteiten en we beschikken over een intiemere liturgische ruimte.”

De eucharistie begrijpen ICL en IJD lanceren Met Jezus aan tafel, een missaal voor kinderen Een missaal of misboek bevat de teksten en aanwijzingen voor het vieren van de eucharistie. Naast het missaal voor de priester bestaat van oudsher ook een volksmissaal voor de kerkganger. In april lanceerden de Interdiocesane Commissie voor Liturgie (ICL) en IJD Jongerenpastoraal Vlaanderen, met steun van vzw Poppe Worldwide, Met Jezus aan tafel in de eucharistie, een missaaltje op maat van kinderen. „Uit diverse hoeken klonk de vraag naar een kindermissaaltje”, licht Joris Polfiet, voorzitter van IJD en secretaris van de ICL, het initiatief toe. „Allereerst op maat van vormelingen, maar ook voor jongere kinderen. Hoewel er hier en daar al wel wat materiaal bestond, zetten we ons aan het werk om iets nieuws te maken. Vanuit de ICL voorzagen we de teksten en gebeden van de eucharistie van een eenvoudig commentaar om de betekenis ervan toe te lichten.” Om de uitgave een jeugdige en speelse uitstraling te geven, maakte Aagje Van Impe van IJD bij elk onderdeel aangepaste illustraties. Als achtergrond werd overigens gekozen voor een wat verfomfaaid uitziend kladpapier, waarop sommige afbeeldingen met plakband lijken gekleefd te zijn en anderen lijken te worden uitgegomd. „Enkele mensen lieten ons alvast weten dat het er mooi uitziet”, zegt Joris Polfliet. In het kindermissaaltje wordt ook aangegeven wanneer de kerkgangers tijdens de viering opstaan en gaan zitten. „Kinderen kunnen het boekje dan ook

Joris Polfliet: „We gingen allereerst uit van vormelingen, maar richten ons ook tot jongere kinderen.” © KNA-Bild bij zich houden tijdens de viering om beter te kunnen volgen en te weten wat ze moeten doen”, zegt Joris Polfliet. „Natuurlijk is het boek ook geschikt voor catechese over de liturgie. Dat is beslist het geval wanneer de eerste communie pas in het tweede leerjaar of later gebeurt. Bovendien lijkt het ons een zinvol geschenk voor vormelingen en eerstecommunicanten.” Gevraagd naar een eerste indruk wordt ons links en rechts erop gewezen dat Met Jezus aan tafel in de eucharistie uitgaat van het klassieke verloop van de eucharistie, ook al wordt die niet in elke parochie even stipt gevolgd, en van de officiële misteksten, met inbegrip van de moeilijke woorden die daaraan eigen zijn. „Dat is een bewuste keuze”, bevestigt Joris Polfliet. „De bedoeling van het boekje bestaat er immers in kinderen te initiëren in

de eucharistie. Die keuze voor geloofsinitiatie, waaraan onze tijd zo veel nood heeft, sluit aan bij wat de bisschoppen al ruim tien jaar geleden bepleitten in hun pastorale brief Groeien in geloof. Welnu, je kunt iemand maar binnenvoeren in de eucharistie wanneer je die eucharistie eerst voorstelt zoals ze is, om daarbij vervolgens catechetische duiding te geven.” Kortom, het kindermissaal als praktijkgids. Of zoals mgr. Lode Aerts, bisschop van Brugge, het stelt in zijn voorwoord: „Heel wat woorden en gebaren. Je leert ze best door gewoon mee te doen op zondag. Dit boekje brengt je er nog meer in thuis. Je bent bijzonder welkom!” (cb) Het kindermissaal Met Jezus aan tafel in de eucharistie wordt uitgegeven door Licap/Halewijn. Bestelinfo vindt u op bladzijde 15.

Advertentie

Het Evangelie: een open boek voor u, maar nog niet voor iedereen Met uw algemeen of duolegaat steunt Kerk in Nood de evangelisatie via bijbels, religieuze boeken en katholieke radio- en televisiezenders. Vraag vrijblijvend meer informatie via 016 39 50 50 legaten@kerkinnood.be www.kerkinnood.be

en vermeld Kerk in Nood in uw testament.

30/04/2019 08:45

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook