თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალი / 18-23 მაისი by კულტურისა და სპორტის სამინისტრო

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 1

თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალი TBILISI INTERNATIONAL FESTIVAL OF LITERATURE 18.05.2015 - 23.05.2015 contents

სარჩევი

ინფორმაცია ფესტივალის პარტნიორ ორგანიზაციებზე

INFORMATION ABOUT PARTNER ORGANIZATIONS OF THE FESTIVAL

თბილისის პირველი საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალი

FIRST TBILISI INETRNATIONAL FESTIVAL OF LITERATURE

ფესტივალის მონაწილეები

FESTIVAL PARTISIPANTS

პროგრამა +

PROGRAMM +

ფესტივალის ჯგუფი

FESTIVAL TEAM

პროგრამა

Programm

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 2

002

003

“თბილისი.” ფოტო - დიმიტრი ერმაკოვი. XIX საუკუნის ბოლო

“Tbilisi”. Photo - by Dimitry Ermakov. end of XIX century

თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალი წელს პირველად ტარდება. ეს დიდი საჩუქარია ლიტერატურის მოყვარულებისთვის, თუმცა, ასევე სერიოზული გამოწვევა ჩვენი ქვეყნისთვის. თანამედროვე საქართველოს კულტურულ ცხოვრებაში საერთაშორისო სახელოვნებო ფორუმები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ და წელს მათ რიცხვს ლიტერატურული ფესტივალიც შეემატება. ეს შესაძლებელი გახდა საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს დიდი ძალისხმევითა და საქართველოში აშშ-ს საელჩოს მხარდაჭერით, ასევე საქართველოში იტალიის საელჩოს, გოეთეს ინსტიტუტის, ფრანგული ინსტიტუტის, ბრიტანეთის საბჭოს მონაწილეობით. ფესტივალის ინიციატორი და ორგანიზატორი საქართველოს მწერალთა სახლია; ამ ფესტივალის ტრადიციად ქცევა კიდევ უფრო მეტ მნიშვნელობას იძენს 2018 წლის ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობის მოსამზადებელ პერიოდში, სადაც საქართველო საპატიო სტუმრის სტატუსით წარდგება. მნიშვნელოვანია ისიც, რომ კავკასიის რეგიონში არ არსებობს ასეთი მასშტაბის ფესტივალი და ამ შემთხვევაში საქართველო თავის თავზე აიღებს რეგიონში ლიტერატურული კონტაქტების გაღრმავების მისიასაც. იმედია, ფესტივალის მნიშვნელობა და მასშტაბები წლიდან წლამდე გაიზრდება და გააგრძელებს თბილისის ტრადიციებს როცა ქართველი ავტორები და ლიტერატურის მოყვარულები მასპინძლობდნენ ალექსანდრე დიუმას, ჯონ სტეინბეკს, ბორის პასტერნაკს, კნუტ ჰამსუნს, ჰაინრიჰ ბიოლს, ალენ გინსბერგს და კიდევ მრავალ შესანიშნავ მწერალს მთელი მსოფლიოდან. ყველა მხარდამჭერისა და ორგანიზატორის სახელით გულითადად მოგესალებით - კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება თბილისის პირველ საერთაშორისო ლიტერატურულ ფესტივალზე! ნატალია ლომოური ფესტივალის დირექტორი მწერალთა სახლის დირექტორი

This year we are holding the first edition of Tbilisi International Festival of Literature. It is a big gift to literature lovers, but also a serious challenge for our country.

Different art festivals contribute greatly to the cultural life of contemporary Georgia and in May 2015 the Festival of Literature will join them thanks to the support of the Ministry of Culture and Monument Protection of Georgia and U.S. Embassy in Georgia, also with the participation of Embassy of Italy, Goethe Institute, British Council, Institute Français, Polish Book Institute and Robert Bosch Foundation.

Initiator and organizer of Tbilisi International Festival of Literature is Writers’ House of Georgia; making the Festival a yearly tradition acquires even more importance, as Georgia is getting ready to become Guest of Honor for Frankfurt Bookfair in 2018. It is also worth mentioning, that there is no such festival in the Caucasus region and in this case, Georgia takes an important mission of strengthening literary contacts in the region.

We hope, that the importance and scale of the festival will grow over the years and it will continue the wonderful tradition of Tbilisi – when Georgian authors and literary fans hosted Alexandre Dumas, John Steinbeck, Boris Pasternak, Knut Hamsun, Heirich Böll, Allen Ginsberg and many more brilliant writers from all over the world.

Let me wholeheartedly welcome you on behalf of all the supporters and organizers to the first edition of Tbilisi International Festival of Literature! Natalia Lomouri Festival Director Director of Writers’ House Tbilisi

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 4

004

სამელნიდან ამოსული თბილისი დათო ქარდავა „ბოჰემა მხოლოდ ტფილისში შეიძლება იყოს. საქართველოს ფარგლებში ტფილისი ერთადერთი ქალაქია, სადაც ბოჰემას დათმობილი აქვს შესაფერისი არე“, - წერდა იოსებ გრიშაშვილი - ძველი თბილისის უკანასკნელი აშუღი გასული საუკუნის 20-იან წლებში. ალბათ, ამიტომაც იყო, რომ ყველა მსახიობს, მუსიკოსს, მხატვარსა თუ პოეტს მუზები სწორედ თბილისისკენ მიერეკებოდნენ - ქალაქში, სადაც არაფერი ხდებოდა არაპოეტურად: სიოს მოჰქონდა დუდუკის საარი, მღვრიე მტკვრის ტალღების დუდუნი სიბრძნითა და სიყვარულით ავსებდა მდინარის პირას ჩასულ პოეტებს, ხოლო მთაწმინდის მთვარე „შუქთა მკრთალი მძივით“ უნათებდა მგოსნებს სიკვდილისკენ მიმავალ ვარდისფერ გზას. ტფილისის ამგვარი მაგნეტიზმი იზიდავდა მუზათა მსახურებს არა მარტო საქართველოს კუთხეებიდან, არამედ მთელი კავკასიიდან, რუსეთის იმპერიიდან, აზიიდან, ევროპიდან და ამერიკის კონტინენტიდანაც კი. თბილისს ხშირად ადარებენ იანუსს (Ianus), რადგან ამ ქალაქსაც, როგორც ბევრი მოგზაური შენიშნავს, რომაული ღვთაების მსგავსად ორი სახე აქვს: აზიური და ევროპული. პირველს განაპირობებს აზიური ურბანული ქსოვილი (მეიდანი, აბანოთუბანი) თავისი ჭრელი და ხმაურიანი ბაზრებით, გოგირდის აბანოებით, კლდეებზე დაკიდული აივნებით, ტერასებად ახორხლილი ბანიანი სახლებითა და ჯუმა მეჩეთის მინარეთით, მეორეს კი ქმნნის ევროპულად დახაზულ-დაგეგმილი სოლოლაკი და რუსთაველის (ყოფილი გოლოვინის) გამზირი ბაროკოს, კლასიციზმისა და ფსევდომავრული ორიენტალიზმის ელემენტებისა და ფორმის შენობებით. ქვევით, მტკვრის პირას, ქალაქის აზიურ ნაწილში საზანდარი (თარი, ქამანჩა, დოლი) არხევდა ჰაერს, ზევით, ევროპულში კი - იტალიური ოპერის ჰანგები, ასე რომ, სულ ტყუილად ნაღვლობდა რედიარდ კიპლინგი, როცა წერდა „Oh, East is East and West is West, and never the twain shall

005

Tbilisi from an Inkstand

by DatoKardava

“Tbilisi is the only city in Georgia, where one is given a chance to be bohemian”- those were the words of Ioseb Grishashvili, a last Ashik (Troubadour) of 20th century. Maybe this was the reason that all of the muses of actors, musicians, artists or poets would follow the wind towards Tbilisi – a city, were no single moment would pass by without poetry: a light breeze brought Duduk sounds of the morning, silent murmur of Mtkvari’s turbid waves would fill the hearts of poets with wisdom and love, and the moon over Mtatsminda mountain lightened the rose-colored way of death with its “beams of pearls.”

Such magnetism attracted the muse servants not only from around Georgia, but from the whole of Caucasus, Russian empire, Asia, Europe and even continents of America. Tbilisi was often compared to Ianus, because just as the Roman God, this city too, as many travelers will mark later, had two faces: Asian and European. The first was resulted by Asian urban pattern (Meidani, “Abanotubani” bath district) with its colorful and noisy open markets, Sulfate baths and cliff balconies, piled up terraces and Minaret of Juma mosque. While on the other hand, European city planning of Sololaki and Rustaveli (former “Golovini”) avenue pleased the eye with the elements of Baroque, classicism and pseudo Mauritanian Orientalism. Bellow, by the river Mtkvari, in the Asian part of the town, Sazandari (ensemble of thari, Kamancha and drums) weaved the air, while above – in European part, the tunes of Italian Opera were heard. Apparently, Rudyard Kipling could be wrong when he once wrote: “Oh, East is East and West is West, and never the twain shall meet.” Here, in couple of thousand square meters of Old Tiflis, the west and east have met and this particular miracle has made this city so attractive. This is where Asians could discover Europe and Europeans could find Asia. As for the Georgian culture itself, it endlessly splits between the two, just as Berthold Brecht’s character does, between the two

meet”-ო. აქ, ძველი ტფილისის რამდენიმე ათას კვადრატულ მეტრში ერთმანეთს შეხვდა აღმოსავლეთი და დასავლეთი და სწორედ ამ სასწაულმა გახადა მიმზიდველი ქალაქი, რომელშიც ევროპელები აზიას აღმოაჩენენ, აზიელები კი - ევროპას, თავად ქართული კულტურა კი, როგორც ბერტოლდ ბრეხტის „კავკასიური ცარცის წრის“ პერსონაჟი, შუაზე იხლიჩება ამ ორი დედის - აზიისა და ევროპის გავლენითა თუ ძალისხმევით. თუმცა აზიურისა და ევროპულის გარდა, არის სხვა თბილისიც - ადგილობრივი და უცხოელი მწერლებისა და მოგზაურების სამელნეებიდან ამოსული, მხოლოდ ქაღალდზე შემორჩენილი თბილისი, რომელშიაც ქალაქის მთავარ მდინარეს, მტკვარს, ორივე მხრიდან, საავტომობილო გზების ნაცვლად, კვლავ მიუყვება მდინარიდან ამოზრდილი ქარვასლების მწკრივი და აივნიანი სახლები, ხოლო წყლის მოსარკული ზედაპირი კვლავ ირეკლავს გასული საუკუნის 50-იან წლებში დანგრეული შაჰ ისმაილის მეჩეთის ნამგალამთვარიან გუმბათს; მტკვარში კვლავ დგაფუნებენ ბორბლები მოცურავე წისქვილებისა და ორთაყვირები „ტფილისის კრეისერების“ ანუ ფრონეს ხეობიდან დაშვებული ტივებისა. სამელნიდან ამოსულ თბილისში მტკვარი წმინდა მდინარე - „ქართველთა იორდანეა“ (ალექსანდრე დიუმა, „კავკასია“), ახლა ძნელი დასაჯერებელია, მაგრამ ამ მდინარეში ინათლებოდა ხალხი და ეს მდინარე არწყულებდა მთელ ქალაქს. სამელნიდან ამოსულ თბილისს გარშემო აკრავს არა უბრალოდ მთათა გრეხილი, არამედ ზურგგაცვეთილი აქლემები: მთაწმინდა, შავნაბადა, თელეთი, თაბორი, კოჯორი, მახათა და ლოტკინის გორა... - ერთი სიტყვით, მტკვრის კალაპოტს რომ შეავსებდა, იმდენი მელანია დახარჯული ძველი ტფილისისა და მისი ყოფის აღწერაზე ალ ჰაუკალის, ევლია ჩელების, ჟან შარდენის, ალექსანდრე დიუმას,

mothers: influence of Europe and efforts of Asia. It is not a coincidence that intellectuals of the same era could never agree on the subject of origins and character of Georgia’s cultural space. “An obsessing thought of becoming an European has almost reached the point of psychosis. Those in Asia would overlook on Asia from Europe, this is why our creativity was blocked, and lifeless imitations have made us ill…Our sun was set in Asia and here again we must wait for our artistic dawn.” Motto: Back to Asia, to go forward, but not the Chinese walls -but Georgian sittings” wrote Vakhtang Kotetishvili in 1920, at times when Geronti Kikodze stated: “The fall of the Byzantine Empire and conquering Constantinople built our way to western Europe in the fifteenth century, where the centre economic and cultural development has shifted in the era of the Renaissance” Though, apart from Tbilisi of Asia and Europe, there is another one – Tbilisi, drawn from the inkstands of local and foreign writers and travelers. Tbilisi which now only lives on paper, where the main river of the city is still surrounded by caravanserai and houses with balconies, instead of highways packed with cars, and the mirror surface of the river water still reflects the last century’s dome of ruined Shah Ismail mosque in 50’s. Wheels of water mills and oars of rafts of “Tiflis cruisers”, coming from Frone valley are still splashing the Mtkvari waters. These are the rafts who once (1851) have brought the educators from Gori to Tbilisi: PlatonIoseliani and Giorgi Gagarin, who later inspired the playwright ZurabAntonov for his comedy “The Rafting Journey of Writers.” In Tbilisi of Inkstand, the saint river of Mtkvari is “the Georgian River Jordan” (Alexander Dumas, “Caucasia”). Today, it is probably unbelievable, but in past, people were baptized in this river and it would water the whole city. Tbilisi of Inkstand is surrounded not by the ordinary mountain twist, but the shabby humps of camels: Mtatsminda,

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 6

006

007

ბარონ დე ბაის, არტურ ლაისტის, ალექსანდ პუშკინის, ლევ ტოლსტოის, ილია ერენბურგის, კნუტ ჰამსუნის, ჯონ სტეინბეკისა და სხვათა მიერ, რომ არაფერი ვთქვათ ადგილობრივ მწერლებსა და მკვლევარებზე: ვახუშტი ბაგრატიონზე, იოანე ბატონიშვილზე, პლატონ იოსელიანზე, გრიგოლ ორბელიანზე, ვასილ ბარნოვზე, კარაპეტ გრიგორიანცზე, იოსებ გრიშაშვილზე, ვახტანგ ბერიძეზე, არჩილ სულაკაურზე, შოთა ჩანტლაძეზე, აკა მორჩილაძეზე, ზურაბ ქარუმიძეზე, მალხაზ ხარბედიაზე, ზაალ სამადაშვილზე, დათო ტურაშვილზე, ლაშა იმედაშვილსა და ბევრ სხვაზე, რომელთა მიერ აღწერილი თბილისიდან აჩრდილიღაა დარჩენილი. თბილისი იყო ქალაქი, რომელშიც უჩინმაჩინის ქუდის გარეშეც იოლად გაქრებოდი ღრმა სარდაფებში მოწყობილ დუქნებში, მადათოვის ლეგენდარულ კუნძულსა თუ ორთაჭალის ბაღებში. იოლად შეერეოდი ქალაქის სიჭრელესა და ხმაურს და ასევე იოლად გაექცეოდი ჯალათის მძიმე ხელსა და დაემალებოდი ცენზორის მახვილ მზერას. აქ იყო მეტი თავისუფლება, მეტი სილაღე, მეტი ანონიმურობა, მეტი მზე და მეტი საკვები როგორც სულისთვის, ასევე ხორცისთვის. სწორედ თბილისმა, ამ „ფანტასტიკურმა ქალაქმა“ საუკუნის წინ (1917-1921 წწ.) შეიფარა რუსეთის ლამის ყველა სიმბოლისტი, აკმეისტი და ფუტურისტი, რომლებიც შიმშილს, ბოლშევიკების ტერორსა და სამოქალაქო ომის ჯოჯოხეთს გამოექცნენ და, რომელთა შემოქმედებას ახალი სიცოცხლე და ენერგია შთაბერა, თუმცა ერთია, რომ თბილსში შეიძლება გაქრე, მდევრისთვის უჩინარი გახდე, მაგრამ მეორეა ის, რომ თბილისი არასოდეს დაგავიწყებს თავს. დიდმა ნორვეგიელმა მწერალმა კნუტ ჰამსუნმა საქართველში მოგზაურობის შემდეგ 1903 წელს გამოაქვეყნა შთაბეჭდილებების წიგნი „ჯადოსნურ ქვეყანაში“. აი, რას წერდა მომავალი ნობელიანტი მწერალი: „დავლიე წყალი მდინარე მტკვრიდან, მაგრამ

Shavnabada, Teleti, Tabori, Kodjori, Makhata and Lotkini hill… shortly, the ink wasted in description of Tbilisi could fill the whole river-bed of Mtkvari. An ink poured by Al Hawqal, Evliya Çelebi, Jean Chardin, Alexandre Dumas, Baron de Baye, Arthur Leist, Alexander Pushkin, Leo Tolstoy, Ilya Ehrenburg, Knut Hamsun and John Steinbeck. Not to mention all the local writers and researchers, such as: Vakhushti Bagrationi, Ioane Batonishvili, Platon Ioseliani, Grigol Orbeliani, Vasil Barnov, Karapet Grigoryan, Ioseb Grishashvili, Vakhtang Beridze, Archil Sulakauri, Shota Chantladze, Aka Morchiladze, ZurabKarumidze, Malkhaz Kharbedia, Zaal Samadashvili, Dato Turashvili, Lasha Imedashvili and many, many more, whose Tbilisi has become none but mere shadows… Tbilisi was a city where no helm of darkness was needed to disappear in the Dukhans of deep basements, legendary island of Madatov or Ortachala Gardens. One could dive in mixed colors and noises in the blink of an eye, and successfully hide away from a heavy hand of executioner or censor just as fast. Here reigned freedom and liberty, anonymity, sun and food for body and soul. “A Fantastic City” of Tbilisi was the one who sheltered nearly all of Russian Symbolists, Acmeists and Futurists a century ago (1917-1921), those who ran away from Bolshevist Terror and hell of civil war and were given the new life and energy in this town. But then again, you can disappear in Tbilisi, hide away from enemies and chasers, but find yourself infatuated with this city and it will never let you forget itself. After traveling to Georgia, a great Norwegian writer, Knut Hamsun published the book of impressions in 1903, “In Wonderland” it was called. This is what a future Nobel Prize winner wrote: “ I drank water of the river Mtkvari, it was madness, as one having drank the water of the Mtkvari, even once, is

ეს იყო წმინდა წყლის სიგიჟე, რადგანაც, ცნობილია, რომ ვინც ერთხელ მაინც მოიკლა წყურვილი მტკვრის წყლით, მას სამუდამოდ დატანჯავს კავკასიის მონატრება და ის მუდამ ეცდება უკან დაბრუნებას“. მტკვრის წყალს დღევანდელ თბილისში არავის დააძალებენ. როგორც ერთმა ქართველმა პოეტმა თქვა, წარსულს ჩაბარდა ის დრო, როცა მტკვრის მღვრიე ტალღებს ისე სვამდნენ, როგორც კახურ ღვინოსო. ცხადია, წითელ ღვინოს ქართველი მწერლების სულის მელანს უფრო მეტი მაგია აქვს, ვიდრე წყალს: ვინც დალევს, ის აუცილებლად დაბრუნდება თბილისში, ფიზიკურად თუ არა, ტექსტებით მაინც, რაც დაბრუნებაზე მეტია და ჩვენ ქალაქში სამუდამოდ დარჩენას, თბილისელობას უტოლდება.

doomed to miss Caucasus and have an eternal desire to come back.” No one will be offered to drink Mtkvari waters today. As one of the Georgian poets said, gone are the days where troubled waters of Mtkvari was the same as genuine Kakhetian Wine.

Obviously, a red wine – the real ink of a Georgian souls has much more of magic than plain water: The one who will drink it, will definitely come back once, if not physically, then by texts, which probably means even more and equals to becoming a Tbilissian – “Tbiliseli” –how they say it here. / translated from Georgian by Elene Pasuri /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 8

008

009

სპონსორები / SPONSORS

ინფორმაცია ფესტივალის პარტნიორებზე INFORMATION ABOUT PARTNERS OF THE FESTIVAL პარტნიორები / PARTNERS

საინფორმაციო მხარდაჭერა / MEDIA SUPPORTERS

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 10

www.writershouse.ge “SABA” LITERARY AWARD

ლიტერატურული პრემია “საბა”

011

GOETHE-INSTITUTE გოეთეს ინსტიტუტი

მწერალთა სახლი ივ.მაჩაბლის ქ. 13 ტელ. +995 32 2974101 / 2974102

მწერალთა სახლი 2008 წელს შეიქმნა. ორგანიზაცია ცნობილი ქართველი მეწარმისა და მეცენატის, დავით სარაჯიშვილის მიერ 1905 წელს აშენებულ, ისტორიულ მაჩაბლის N13-შია განთავსებული. ამავე შენობაში 19212007 წლებში ფუნქციონირებდა საქართველოს მწერალთა კავშირი.

MUSEUM OF LITERATURE ლიტერატურის მუზეუმი

EUROPE HOUSE ევროპის სახლი

WRITERS’ HOUSE OF GEORGIA მწერალთა სახლი

CAUCASIAN HOUSE კავკასიური სახლი

მწერალთა სახლის მთავარი ამოცანაა ღია სივრცის შექმნა ქართული და მსოფლიო კულტურის ტრადიციების და მიმდინარე ლიტერატურული პროცესების წარმოსაჩენად, სადაც მწერლებსა და კულტურის მოღვაწეებს საშუალება ექნებათ საზოგადოებას წარუდგინონ თავიანთი შემოქმედება და ამავდროულად, აქტიურად ჩაერთონ საერთაშორისო დონეზე მიმდინარე მნიშვნელოვან სალიტერატურო და სახელოვნებო პროცესებში. მწერალთა სახლის მიზანია ლიტერატურის პოპულარიზაცია, სალიტერატურო პროცესების ხელშეწყობა, ლიტერატურული კონკურსებისა და პრემიების დაწესება, უცხოურ სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციებთან, უწყებებთან და სახელოვნებო კავშირებთან კონტაქტების დამყარება და განვითარება, ორი მუზეუმის (დ. სარაჯიშვილისა და რეპრესირებულ მწერალთა) დაარსება, ლიტერატურით დაინტერესებული ახალგაზრდებისთვის საინტერესო პროექტების შეთავაზება, ლიტერატურული პერიოდიკის გამოცემა. ამ მიზნების განსახორციელებლად მწერალთა სახლი თავის საქმიანობას ოთხი მთავარი მიმართულებით წარმართავს: ლიტერატურულ-კულტურული, სამუზეუმო, საერთაშორისო ურთიერთობების და საგანმანათლებლო მიმართულება.

WRITERS’ HOUSE OF GEORGIA

13, MACHABELI STR. TEL. +995 32 2974101 / 2974102

The mansion, where Writers’ House of Georgia is presently located was built in 1905 by David Sarajishvili. David Sarajishvili (1848-1911) was a famous philanthropist, founder of Georgian brandy production, Doctor of chemistry and philosophy. The building was constructed by a German architect Carl Zaar, in collaboration with architects from Tbilisi Aleksander Ozerov and Korneli Tatishev; the building is a great example of Art Nouveau architecture and is acknowledged as a brilliant blend of Georgian and European architectural styles. From 1921 to 2007, this building was the seat of Writers’ Union of Georgia.

Since October 2008 the building was passed on to Writers’ House, which, according to its concept is an open institution. The main task of the Writers’ House is its transformation into an open space to represent Georgian culture - its traditions and modern processes. Today, Writers’ House is a place where the writers and artist can share their works without uniting in separate unions and have the opportunity to get actively involved in significant international literary and art processes.

The aim of Writers' House is popularization of Georgian literature, development of creative translation, support of different literary processes, establishing literary competitions and awards, active interaction with governmental and non-governmental structures abroad, publication of literary journal. In order to implement these aims, Writers' House channels its activities in following directions: enhancing literary-cultural activities, developing museum activity, strengthening international relations and developing educational processes.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 12

www.goethe.de

www.europehousegeorgia.org

012

013

გოეთეს ინსტიტუტი ზანდუკელის ქ.16 ტელ. +995 32 2938945

გოეთეს ინსტიტუტი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის მთელ მსოფლიოში მოქმედი კულტურის ინსტიტუტია. გოეთეს ინსტიტუტი საერთაშორისო კულტურულ თანამშრომლობას ეწევა და ხელს უწყობს უცხოეთში გერმანული ენის შესწავლას. ის წარმოადგენს გერმანიის კულტურული, საზოგადოებრივი და პოლიტიკური ცხოვრების სრულყოფილ სურათს. გოეთეს ინსტიტუტების, გოეთეს ცენტრების, კულტურული საზოგადოებების, სამკითხველო დარბაზების, აგრეთვე, საგამოცდო და ენის შემსწავლელი ცენტრების ქსელით ის ახორციელებს საგარეო კულტურისა და საგანმანათლებლო პოლიტიკის მთავარ ამოცანებს. ამასთანავე, ის თანამშრომლობს საზოგადოებრივ და კერძო პარტნიორებთან კულტურის სფეროში, ფედერალურ მიწებთან, კომუნებთან და ეკონომიკურ დაწესებულებებთან. გოეთეს ინსტიტუტი საქართველოში 1994 წელს გაიხსნა. მისი მიზანია საერთაშორისო კულტურული თანამშრომლობის ხელშეწყობა სხვადასხვა კულტურული ღონისძიებების ორგანიზებით. ამავე დროს გერმანული ენის მასწავლებლებს სთავაზობს კვალიფიკაციის ასამაღლებელ სემინარებსა და ვორკშოპებს გერმანული ენის სწავლების მეთოდიკაში.

GOETHE-INSTITUTE

16, ZANDUKELI STR. TEL. +995 32 2938945

The Goethe-Institute is the cultural institute of the Federal Republic of Germany with a global reach.

The Goethe-Institute promotes knowledge of the German language abroad and fosters international cultural cooperation. Through the network of Goethe-Institutes, Goethe Centers, cultural societies and reading rooms and language learning centers, it performs the principal tasks of cultural and educational policy abroad. The Goethe-Institute works in partnership with public and private cultural bodies, the German federal states and municipalities, and the corporate sector.

The Goethe-Institute in Tbilisi/Georgia was opened in 1994. One of its important goals is to promote international cultural cooperation by organizing a broad variety of events to present German culture in the South Caucasus. The Goethe-Institute Georgia offers workshops and teacher training seminars for teachers of German as a foreign language.

ევროპის სახლი თავისუფლების მოედანი #1. ტელ. +995 32 2470312

ევროპის სახლი არის არაკომერციული, არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომლის მიზანია საქართველოში ევროპული ფასეულობების წარმოჩენა და საქართველოსა და ევროპას შორის ურთიერთობების გაღრმავება კულტურის, განათლებისა და სამოქალაქო დიალოგის გზით, ქართული კულტურის განვითარების და საერთაშორისო სარბიელზე მისი პოპულარიზაციის ხელშეწყობა. ევროპის სახლის საქმიანობა სამ ძირითად მიმართულებას აერთიანებს. ესენია: სამოქალაქო დიალოგი, კულტურა და განათლება. დაარსების დღიდან (2009 წ.), ევროპის სახლმა განავითარა და განახორციელა მრავალი პროექტი და ღონისძიება, ისეთი, როგორიცაა კონფერენციები, მრგვალი მაგიდები, გამოფენები, ფესტივალები, ფილმის ჩვენებები, ლიტერატურული საღამოები და წიგნის წარდგენები, სემინარები, ტრენინგები. განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია ევროპის კვირეული, რომელიც აერთიანებს დებატების სერიას ევროპელი საზოგადო მოღვაწეების, პოლიტიკოსების, ხელოვანების და სხვა სფეროების წარმომადგენლების მონაწილეობით. ევროპის სახლის პროგრამები დიდი ინტერესით სარგებლობს, რაც მის ღონისძიებებში და პროექტებში მონაწილეობის მაღალი მაჩვენებლით დასტურდება. ევროპის სახლი ძველი თბილისის შუაგულში, თავისუფლების მოედანზე, კულტურული მემკვიდრეობის სტატუსის მქონე შენობაში მდებარეობს. მის ღონისძიებებს ამ შენობაში არსებული ორი საგამოფენო-საკონფერენციო დარბაზი მასპინძლობს. ყველა ღონისძიებაზე დასწრება თავისუფალია. ევროპის სახლის კარი ღიაა ყველასათვის, ვინც იზიარებს მის ღირებულებებს.

EUROPE HOUSE

1, FREEDOM SQ. TEL. +995 32 2477012

Europe House is a Georgian non-profit, non-governmental organization that aims to promote European values in Georgia and increase the engagement with the broader international community through fostering people-to-people connections focusing on Civil Dialogue, Culture and Education which make up its three key programmes.

Since its inception in 2009, Europe House has conceptualised, managed and implemented numerous different projects and activities including conferences, round tables, exhibitions, film screenings, literature readings and book launches, seminars and trainings, study trips and confidence-building initiatives. Of particular note is the resounding success of European Week in Tbilisi (http://www.europeanweek.ge). Interest in Europe House programmes is assessed by the high levels of attendance and engagement at its events alongside monitoring its social networking site (Facebook - Europe House Georgia) for visitors, comments and other direct engagement.

Located in a beautiful historical building in Freedom Square in the heart of old Tbilisi, Europe House boasts two gallery spaces / conference halls. All of its events are open to the public and free to attend. Our doors are open to anyone who shares our values.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 14

www.caucasianhouse.ge

www.literaturemuseum.ge

014

015

კავკასიური სახლი გალაკტიონის ქ.20; ტელ. +995 32 2997261

არასამთავრობო ორგანიზაცია „კულტურულ ურთიერთობათა ცენტრი „კავკასიური სახლი“ არის კულტურულ-საგანმანათლებლო,სამშვიდობო ორგანიზაცია. იგი შეიქმნა 1999 წელს და წარმოადგენს ერთ-ერთ პირველ არასამთავრობო ორგანიზაციას, რომელიც თანაბრად მუშაობდა როგორც სამოქალაქო, ასევე კულტურულ, საგანმანათლებლო და სამშვიდობო მიმართულებით. ”კავკასიური სახლის” ხედვაა ისეთი კავკასია, სადაც სხვადასხვა ხალხები მშვიდობიანად თანაარსებობენ, ერთმანეთთან თანამშრომლობენ, აცნობიერებენ საერთო პრობლემებსა და ინტერესებს, იმ საერთო კულტურულ სივრცეს, რომელსაც მიაკუთვნებენ საკუთარ თავს, და ხელმძღვანელობენ ეთნიკური, კულტურული, რელიგიური ტოლერანტობისა და სოლიდარობის პრინციპებით, სადაც დაცულია სასიცოცხლო სივრცე და კულტურული მემკვიდრეობა. ”კავკასიური სახლის” მისიაა შექმნას იდეური და ინტელექტუალური საფუძველი საქართველოს, როგორც მულტიეთნიკური ქვეყნის, და კავკასიის მშვიდობიანი განვითარებისა და კულტურული ინტეგრაციისათვის; გაავრცელოს ზოგადჰუმანიტარული და სამოქალაქო განათლება; წაახალისოს კულტურათა შორის დიალოგი და ამ გზით დააკავშიროს სხვადასხვა ეთნიკური თუ რელიგიური უმცირესობები. დაარსების დღიდან „კავკასიური სახლის“ უმთავრესი საქმიანობაა მხატვრული თარგმანის წახალისება, აგრეთვე აღმოსავლეთისა თუ დასავლეთის მნიშვნელოვანი სალიტერატურო და ფილოსოფიურ-რელიგიური ლიტერატურის თარგმანი და გამოცემა. „კავკასიური ფოლკლორისა“ და ზოგადად, კავკასიური ლიტერატურის თარგმანი და პოპულარიზება.

CAUCASIAN HOUSE

20, GALAKTIONI STR; TEL. +995 32 297261

Non-governmental organization “The Centre for Cultural Relations — Caucasian House” is a cultural-educational and peace building organization. It was established in 1999 and is one of the first NGO’s that has been working equally in civic, as well as in cultural, educational and peace building directions.

The Caucasian House envisages Caucasus, where different nations can peacefully coexist, cooperate, and acknowledge their common challenges and interests. In such common cultural space, the nations can embrace their identities and ensure protection of their living space and cultural heritage, guided by principles of ethnic, cultural, and religious tolerance and solidarity.

The mission of the Caucasian House is to create ideological and intellectual foundations for a peaceful development and cultural integration of the Caucasus; to contribute to Georgia’s multi-ethnic nation-building; to spread universal, humanistic, and civic education; to encourage intercultural dialogue and to build connections between different ethnic and religious minorities. Since its establishment, main focus of the Caucasian House is to encourage the translation and publication of the fictional literature, notable religious-philosophical works from the West or the East, as well as translation and popularization of Caucasian literature and “Caucasian Folklore”.

საქართველოს გიორგი ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის სახელმწიფო მუზეუმი გ.ჭანტურიას ქ.8; ტელ. +995 32 2998667

ლიტერატურის მუზეუმი ოფიციალურად 1930 წელს ტიციან ტაბიძის თაოსნობით და მწერალთა ფედერაციის გადაწყვეტილებით გაიხსნა, სადაც მთაწმინდაზე დაკრძალულ მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიმიტრი ყიფიანის, ილია ჭავჭავაძის, აკაკი წერეთლის, ნიკო ნიკოლაძის და სხვა მწერლების შესახებ სამუზეუმო ექსპონატების თავმოყრა დაიწყეს. მუზეუმის გამგედ 1931 წელს გიორგი ლეონიძე დაინიშნა. არქივის ზრდასთან ერთად, იცვლებოდა მუზეუმის დასახელებაც - 1935 წელს მთაწმინდის მუზეუმს ,,საქართველოს მწერალთა მუზეუმი", 1938 წელს კი ,,საქართველოს სახელმწიფო ლიტერატურის მუზეუმი" ეწოდა. ამავე წელს მუზეუმმა ისტორიულ შენობაში კავკასიაში რუსეთის მეფისნაცვლის მოადგილის ყოფილ სასახლეში, დღევანდელ გიორგი ჭანტურიას ქუჩაზე დაიდო ბინა, სადაც დღემდე მდებარეობს. გიორგი ლეონიძის ხელმძღვანელობის დროსაა შეგროვებული მუზეუმის უნიკალური ექსპონატების უმრავლესობა, რის გამოც, მუზეუმს 1967 წელს მისი სახელი ეწოდა, დღეს ლიტერატურის სახელმწიფო მუზეუმი 130 ათასამდე ხელნაწერს, 2 ათასამდე ფერწერულ და გრაფიკულ ნამუშევარს, 27 ათასამდე ფოტოს, ათასამდე მემორიალურ ნივთს და 40 ათასზე მეტ წიგნს ინახავს. ეს ექსპონატები ქართული და უცხოური ლიტერატურის განვითარების შესასწავლად უნიკალური მასალაა. არქივში დაცული ამ მასალის მოვლის გარდა, ლიტერატურის მუზეუმი მასპინძლობს და ატარებს კულტურულ ღონისძიებებს. ასევე ეწევა საგამომცემლო საქმიანობას. სწორედ ამ სამ მიმართულებაზეა აგებული მუზეუმის განვითარების სტრატეგია.

GIORGI LEONIDZE STATE MUSEUM OF GEORGIAN LITERATURE 8, G.CHANTURIA STR; TEL.+995 32 298667

Museum of Literature was founded in 1930 upon the initiative of David Arsenishvili, a legendary museum-founder. The greatest supporter for this initiative was Georgian poet Titsian Tabidze, who, together with the group of symbolist writers – the Blue Horns – advocated the creation of a Literature Museum since 1919. Tizian Tabidze, was also the first chair of the museum.The first building of the museum was located on Mtatsminda Hills in Tbilisi, home to the pantheon of Georgia’s most prominent writers and poets; initially, the museum was created to guard the documents and manuscripts of those famous personalities. Hence the first name of the institution - Museum of Mtatsminda Writers. Later on however, in 1938, when the collection was complemented by different types of documents from XIX and XX centuries of Georgian literature, the museum moved to the historic building it occupies until present, (built in the late 19th century, previously a residence of the deputy Viceroy in the Caucasus) and became the State Literature Museum. Since 1967, it bears the name of Giorgi Leonidze, co-founder of the museum, who, for 22 years was also its director. Since the museum has no permanent collection, it is first of all a literature archive, comprising the richest collection of the Georgian literature, mainly of last two centuries (almost 130 000 manuscripts, about 27 000 photos, about 2 000 paintings and graphics, etc.). Belongings of most prominent Georgian writers, such as Ilia Chavchavadze, Akaki Tsereteli, Vaja Pshavela, Ivane Machebeli, Alexandre Kazbegi, Galaktion Tabidze, Titsian Tabidze and many others, are kept here. There are also works of the Nobel price winner in literature, the Russian writer Boris Pasternak and the German writer Arthur Leist, who lived in Georgia.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 16

www.saba.com.ge

016

017

ლიტერატურული პრემია “საბა” მარჯანიშვილის ქ.4; ტელ. +995 32 2272727

ყოველწლიური ლიტერატურული პრემია “საბა” 2003 წელს დააარსა სს თიბისი ბანკმა და საქართველოს პენ-ცენტრმა. “საბა” დღეს საქართველოში ყველაზე ავტორიტეტული ლიტერატურული კონკურსია, რომლის დაჯილდოების ცერემონიაც “წლის მთავარ ლიტერატურულ მოვლენადაა” მიჩნეული. ბოლო 12 წლის განმავლობაში თიბისი ბანკის მიერ, 85 მწერალი დაჯილდოვდა “საბას“ პრიზით და სოლიდური ფულადი პრემიებით. საკონკურსო კატეგორიები მოიცავს ლიტერატურის ყველა ჟანრს - პოეზიას, პროზას, დრამატურგიას, რომანს, ესესა და დოკუმენტურ პროზას, თარგმანებსა და კრიტიკას.

“SABA” LITERARY AWARD

4, MARJANISHVILI STR; TEL. +995 32 2272727

The “Saba” annual literary award, established in 2003 by TBC Bank and the Georgian Pen-Centre, has become the most prominent literary event in Georgia. Its award ceremony is believed to be the main literary event of the country.

Over the course of the past 12 years, 85 writers have been bestowed the prestigious Saba award along with considerable cash prizes from TBC Bank for works in a wide range of literary categories including poetry, prose, playwriting, novels, essays and documentary prose, translations and literary criticism.

თბილისის პირველი საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალი პროგრამა

FIRST TBILISI INTERNATIONAL FESTIVAL OF LITERATURE Programm

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 18

018

019

18 მაისი, ორშაბათი ადგილი: მწერალთა სახლი, მაჩაბლის ქ. 13

12.00 პრესკონფერენცია ორგანიზატორები, სპონსორები, პარტნიორები 18.00 თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალის გახსნა 18.30 ფილიპ ბესონი (საფრანგეთი) - შეხვედრა მკითხველთან, წიგნის “იქიდან ზღვა მოჩანს” პრეზენტაცია (გამომცემლობა “ინტელექტი”) ენა: ფრანგული, ქართული თარგმანით 20.00 სვეტლანა ალექსიევიჩი (ბელარუსი) საუბრობს ანა კორძაია-სამადაშვილთან. წიგნის “ჩერნობილის ლოცვა” პრეზენტაცია (გამომცემლობა “არტანუჯი”) ენა: რუსული 21.30 პოეზიის ღამე ფესტივალის ყველა სტუმრის მონაწილეობით

18 MAY, MONDAY

Venue: Writers’ House of Georgia, 13, Machabeli str.

12.00 Press Conference: organizers, sponsors, partners

18.00 Opening of the Tbilisi International Festival of Literature

18.30 Philip Besson (France) - meeting with the public

/book presentation “DE LÀ, ON VOIT LA MER” (“Intelekti” Publishing). Discussion language: French with Georgian translation 20.00 Svetlana Alexievich (Belarus) talks with Anna Kordzaia-Samadashvili. Book presentation “Voices from Chernobyl” (“Artanuji” Publishing). Discussion language: Russian 21.30 Poetry Jam – with the participation of all poets of the Festival

19 მაისი, სამშაბათი 15.00 ფილიპ ბესონის (საფრანგეთი) შეხვედრა თსუ-ს სტუდენტებთან ენა: ფრანგული ფრანკოფონიის საუნივერსტიტეტო სააგენტოს აუდიტორია. თსუ, მე-5 კორპუსი 309-ე აუდიტორია (ჭავჭავაძის ქ. 36) 18.00 კლაუდიო პოცანის (იტალია) შეხვედრა დანტე ალიგიერის საზოგადოების სტუდენტებთან. ენა: იტალიური დანტე ალიგიერის საზოგადოება, (კ. ქუთათელაძის ქ. 6) 18.00 რაულ შროტი (ავსტრია). დისკუსია: ჰესიოდეს “თეოგონია”, ჰომეროსის “ილიადა” - უძველესი ტექსტები, მათი წყაროები და კონტექსტები. მოდერატორი: ლაშა ბაქრაძე ენა: გერმანული, ქართული თარგმანით ლიტერატურის მუზეუმი (გ. ჭანტურიას ქ. 8) 18.00 ვერა პავლოვა (აშშ) - პოეზიის საღამო ენა: რუსული კავკასიური სახლი (გალაკტიონის ქ. 20) 19.00 მიკოლაი ლოზინსკი (პოლონეთი) შეხვედრა მკითხველთან. მოდერატორი: მაგდა ნოვაკოვსკა ენა: პოლონური, ქართული თარგმანით ევროპის სახლი (თავისუფლების მოედანი 1.) 19.00 სარა ბოუერი (დიდი ბრიტანეთი) და ანთეა ნიკოლსონი (დიდი ბრიტანეთი) საუბრობენ დავით გაბუნიასთან ენა: ინგლისური, ქართული თარგმანით მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13) 20.30 კეროლინ ფორშე (აშშ), კიმბერლი ჯონსონი (აშშ), პაატა შამუგია (საქართველო) - პოეზიის საღამო ენა: ინგლისური, ქართული მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13)

19 MAY, TUESDAY

15.00 Philip Besson (France) meets Tbilisi State University students Tbilisi State University, bulding 5, Auditorium 309, (36, Chavchavadze Av.) 18.00 Raoul Schrott (Austria) - Hesiod’s “Theogony”, Homer’s “Iliad”, ancient texts, their sources and background Moderation by Lasha Bakradze Discussion language: German with Georgian translation Literature Museum (8, Chanturia Str.) 18.00 Claudio Pozzani (Italy) meets the students of Dante Alighieri Society Discussion language: Italian Dante Alighieri Society, Tbilisi Committee (6, Kalistrate Kutateladze str.) 18.00 Vera Pavlova (U.S.) – poetry evening Language: Russian Caucasian House (20, Galaktioni Str.) 19.00 Mikolaj Lozinski (Poland) meeting with the public Moderation by Magda Novakovska Discussion language: Polish with Georgian translation Europe House Tbilisi (1, Freedom Square) 19.00 Sarah Bower (UK), Anthea Nicholson (UK) moderation by Davit Gabunia Discussion language: English with Georgian translation Writers’ House of Georgia (13. Machabeli str. ) 20.30 Caronlyn Forche (U.S.), Kimberly Johnson (U.S), Paata Shamugia (Georgia) - Poetry evening Language: English, Georgian Writers’ House of Georgia (13, Machabelis str.)

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 20

020

021

20 მაისი, ოთხშაბათი 15.00 სარა ბოუერის (დიდი ბრიტანეთი) შემოქმედებითი წერის ვორკშოპი თავისუფალი უნივერსიტეტის სტუდენტებთან ენა: ინგლისური. თავისუფალი უნივერსიტეტი (დ. აღმაშენებლის ხეივანი 240) 18.00 ვიოლეტ გრიგორიანი (სომხეთი), გიუნელ მოვლუდი (აზერბაიჯანი), ეკა ქევანიშვილი (საქართველო) - პოეზიის საღამო კავკასიური სახლი (გ. ტაბიძის ქ. 20) 18.00 რაულ შროტი (ავსტრია) - პოეზია და პროზა, შეხვედრა მკითხველთან ენა: გერმანული გოეთეს ინსტიტუტი (მ. ზანდუკელის ქ. 16) 19.00 ფოტოგამოფენა “უკრაინული ღამე” – წიგნის ავტორის, კატერინა მიშჩენკოსა (უკრაინა) და ფოტოგრაფის, მირონ ზოვნირის (გერმანია) მონაწილეობით. სერგეი ჟადანი (უკრაინა) საუბრობს უკრაინის მოვლენებზე მოდერატორი: ლაშა ბაქრაძე ენა: რუსული, ქართული თარგმანით ევროპის სახლი (თავისუფლების მოედანი 1) 19.00 კლაუდიო პოცანი (იტალია) - შეხვედრა მკითხველთან. წიგნის “ჩრდილების მარში “ პრეზენტაცია. წიგნის “ქართული თანამედროვე პოეზიის ანთოლოგია იტალიურ ენაზე” პრეზენტაცია. წარადგენს მთარგმნელი ნუნუ გელაძე ენა: იტალიური, ქართული თარგმანით მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13) 20.30 ლიტველი პოეტების საღამო ენა: ლიტვური, ქართული თარგმანით მწერალთა სახლი (ივ. მაჩაბლის ქ. 13)

20 MAY, WEDNESDAY

15.00 Sarah Bower (UK) meets students of Free University. Workshop on creative writing Discussion language: English Free University (240, David Aghmashenebely Alley) 18.00 Violet Grigoryan (Armenia), Giunel Mevlud (Azerbaijan), Eka Kevanishvili (Georgia) – poetry evening Language: Armenian, Azeribaijani and Georgian with English translation Caucasian House (20, Galaktioni Str.) 18.00 Raoul Schrott (Austria) – Lyric and Prose, meeting with the public. Discussion language: German Goethe Institute Tbilisi (16, Zandukeli Str.) 19.00 Photo exhibition “Ukrainian Night” with photographer Miron Zownir and author of the book Kateryna Mishchenko Serhiy Zhadan (Ukraine) talks about events in Ukraine. Moderation by Lasha Bakradze Discussion language: Russian with Georgian translation Europe House Tbilisi (1, Freedom Square) 19.00 Claudio Pozzani (Italy) – poetry reading, meeting with the public. Presentation of the translation of his book “March of Shadow”. Presentation of “Anthology of modern Georgian poetry” in Italian translation. Translator: Nunu Geladze Language: Italian with Georgian translation Writers House of Georgia (13, Machabeli Str.) 20.30 Poetry of Lithuanian poets Language: Lithuanian with Georgian translation Writers’ House of Georgia (13, Machabeli Str.)

21 მაისი, ხუთშაბათი 14:30 იოსიფ ნოვაკოვიჩი (ხორვატია/კანადა) საუბრობს საქართველოს უნივერსიტეტის სტუდენტებთან მოდერატორი: დავით დეფი ენა: ინგლისური, ქართული თარგმანით საქართველოს უნივერსიტეტი, აუდიტორია 519 (მ. კოსტავას ქ. 77) 18:00 აშშ-ს საელჩოს წიგნის თარგმანის მხარდაჭერის პროგრამის პრეზენტაცია ენა: ინგლისური, ქართული თარგმანით მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ.13) 19.00 დისკუსია: “პოეზია, როგორც მარგინალური ლიტერატურა დღეს” - კლაუდიო პოცანი (იტალია), ვიოლეტ გრიგორიანი (სომხეთი), ვერა პავლოვა (აშშ), კიმბერლი ჯონსონი (აშშ), რატი ამაღლობელი (საქართველო) თანამედროვე წიგნის ბაზარზე სულ უფრო ნაკლები ადგილი რჩება პოეზიისთვის. ლიტერატურის მრავალსაუკუნოვანი ტრადიციისგან განსხვავებით, პოეზიამ ლიტერატურის ცენტრიდან პერიფერიაზე გადაინაცვლა. თანამედროვე პოეტები საუბრობენ პოეზიის „გადარჩენის“ სტრატეგიებსა და საკუთარ გამოცდილებაზე. ენა: ინგლისური, ქართული თარგმანით მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13) 20.30 ვერა პავლოვა (აშშ), სერგეი ჟადანი (უკრაინა), ზვიად რატიანი (საქართველო) - პოეზიის საღამო ენა: რუსული, უკრაინული, ქართული მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13)

21 MAY, THURSDAY

14.30 Josip Novakovich (Croatia/Canada) meets students of the University of Georgia. Moderation by David Dephy Language: English with Georgian translation Georgian University, auditorium 519 (77, M. Kostava Str.) 18.00 Presentation of U.S. Embassy Book translation program Language: English with Georgian translation Writers’ House of Georgia (13, Machabeli Str) 19.00 Panel discussion: “Poetry today: off-center of literary mainstream” - Claudio Pozzani (Italy), Violet Grigorian (Armenia), Vera Pavlova (U.S.), Kimberly Johnson (U.S), Rati Amaglobeli (Georgia). The development of book-market leaves less and less space for poetry today. Unlike the centuries long literary tradition, poetry has moved way out of literary mainstream. Contemporary poets discuss the “survival” strategies and their own related experiences. Discussion language: English/Russian with Georgian translation Writers’ House of Georgia (13, Machabeli Str) 20.30 Vera Pavlova (U.S.), Serhiy Zhadan (Ukraine) and Zviad Ratiani (Georgia) - poetry evening Language: Russian, Ukrainian, Georgian Writers’ House of Georgia (13, Machabeli Str)

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 22

022

023

22 მაისი, პარასკევი 14.30 ლუსი ტაპაჰონსო (აშშ) - შეხვედრა ამერიკული აკადემიის მოსწავლეებთან ენა: ინგლისური ადგილი: ამერიკული აკადემია (ლისის ტბა, 01/014) 18.00 რასულ იუნანი (ირანი) საუბრობს გიორგი ლობჟანიძესთან ენა: სპარსული, ქართული თარგმანით კავკასიური სახლი (გალაკტიონის ქ. 20) 18.00 დისკუსია თემაზე “მწერალი და მოქალაქე: მწერლის სამოქალაქო პასუხისმგებლობა” სვეტლანა ალექსიევიჩი (ბელარუსი), კაროლინ ფორშე (აშშ), ლუსი ტაპაჰონსო (აშშ) იოსიფ ნოვაკოვიჩი (კანადა), გიუნელ მოვლუდი (აზერბაიჯანი), ლაშა ბუღაძე (საქართველო) მოდერატორი: ლევან ბერძენიშვილი

რა გამოწვევების წინაშე აყენებს მწერალს 21-ე საუკუნე - შეიცვალა თუ არა მწერლის როლი ტექნოლოგიების და მედიის განვითარებასთან ერთად? შესუსტდა თუ არა მწერლის გავლენა საზოგადოებაზე? სად არის მწერლის, როგორც მოქალაქის ადგილი დღეს და რისი შეცვლა შეუძლია მას? ენა: ინგლისური, რუსული, ქართული თარგმანით თიბისი გალერეა (კ, მარჯანიშვილის ქ. 4) 20.00 კიმბერლი ჯონსონი (აშშ), კეროლინ ფორშე (აშშ), ზვიად რატიანი (საქართველო) In Memoriam Mark Strand ადგილი: მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13) ენა: ინგლისური, ქართული 21.00 პოეზიის საღამო ყველა მოწვეული სტუმრის მონაწილეობით მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13)

22 MAY, FRIDAY

14.30 Lucy Tapahonso (U.S.) meets the students of the American Academy in Tbilisi Discussion language: English American Academy in Tbilisi (Lisis Tba (Lake), 01/014) 18.00 Rasul Yunan (Iran) talks with Giorgi Lobjanidze Discussion language: Persian with Georgian translation Caucasian House (20, Galaktioni Str.) 18.00 Panel discussion: “Writer and Citizen – civil responsibility of the author” Svetlana Alexievich (Belarus), Carolyn Forche (U.S.), Lucy Tapahonso (U.S.A), Josip Novakovich (Croatia/Canada), Giunel Mevlud (Azerbaijan), Lasha Bugadze (Georgia). Moderation by Levan Berdzenishvili (Georgia) What are the challenges of a writer in the 21st century? Has the role of the writer changed with the development of technologies and the media? Has the influence of a writer on the society diminished? What place does the writer as a citizen have today and what can he/she change?

Discussion language: English, Russian with Georgian translation TBC Gallery (4, Marjanishvili str.) 20.00 Kimberly Johnson (U.S.), Carolyn Forche (U.S.) and Zviad Ratiani (Georgia) In Memoriam Mark Strand Language: English/Georgian Writers’ House of Georgia (13, Machabeli Str.) 21.00 Final poetry night with participation of all guests Writers’ House of Georgia (13, Machabeli Str.)

23 მაისი, შაბათი 13.00 ბავშვები ვასო გულეურთან და დავით გაბუნიასთან

ერთად - სვენ ნურდკვისტის დასურათებული წიგნის “ფინდუსი და პეტსონის” კითხვა ენა: ქართული მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13) 14.00 ლაშა ბუღაძის შეხვედრა მოზარდებთან - როგორ დავწეროთ პიესა ენა: ქართული მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13) 17.00 ანა კორძაია-სამადაშვილის შეხვედრა მოზარდებთან -“ყველას შეუძლია წერა” ენა: ქართული მწერალთა სახლი (მაჩაბლის ქ. 13)

23 MAY, SATURDAY

13:00 Childrens’ session with Vaso Guleuri and Davit Gabunia, reading of Sven Nordkvist’s picture books “Findus and Petsson” Language: Georgian 14:00 Workshop for students – how to write a play with Lasha Bugadze (Georgia) Language: Georgian 17:00 Workshop for students – creative writing with Anna Kordzaia-Samadashvili (Georgia) Language: Georgian

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 24

024

025

“თბილისი”. ფოტო - დიმიტრი ერმაკოვი. XIX საუკუნის ბოლო

“Tbilisi”. Photo - by Dimitry Ermakov. end of XIX century

ფესტივალის მონაწილეები FESTIVAL PARTISIPANTS

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 26

სომხეთი / ARMENIA

026

027

ვიოლეტ გრიგორიანი პოეტი ვიოლეტ გრიგორიანი დაიბადა თეირანში. 1975 წელს მისი ოჯახი ისტორიულ სამშობლოში, სომხეთში დაბრუნდა. გრიგორიანმა დაამთავრა ერევნის პედაგოგიური სკოლის ფილოლოგიის ფაკულტეტი. არის ლიტერატურულ ჟურნალ „ინქნაგირის“ ერთ-ერთი დამაარსებელი და რედაქტორი. 2009 წელს მიწვეული იყო აიოვას საერთაშორისო სამწერლო პროგრამაში მონაწილეობის მისაღებად. გრიგორიანი ხუთი პოეტური და ერთი ესეების კრებულის ავტორია. 1991 წელს ის პოეტური კრებულისათვის „სიმართლეა, სიმართლეს ვამბობ“ სომხეთის მწერალთა გაერთიანების პოეტური პრემიის გამარჯვებული გახდა, 1999 წელს კი გადაეცა „ოქროს ლერწმის პრიზი“ კრებულისათვის „ქალაქი“. ვიოლეტ გრიგორიანის ლექსები შესულია ფრანგულ და ინგლისურ ენებზე გამოცემულ პოეტურ ანთოლოგიებში; მისი ლექსები ნათარგმნია ფრანგულ, ინგლისურ, სლოვაკურ, მაკედონიურ, ქართულ, უკრაინულ ენებზე, ორი პოეტური კრებული კი გამოცემულია ფრანგულად.

VIOLET GRIGORYAN Poet

She was born in Tehran, before her family repatriated to Armenia in 1975. She graduated from the philological department of Yerevan Pedagogical Institute. One of the founders of the literary journal “Inqnagir”, she currently serves as its editor. She participated to the International Writing Program (IWP) in Iowa (2009).

The author of five books of poems and a book of essays, Grigoryan has won the Writers' Union of Armenia poetry award for ‘True, I’m Telling the Truth’ (1991), the Golden Cane prize in literature for ‘The City’ (1998) and the Orange prize for the essays “Bridge to Tanya”. Her poems have been anthologized in France, in the English-language collections The Other Voice: Armenian Women’s Poetry Through the Ages (2006) and Deviation: Anthology of Contemporary Armenian Literature (2008), in the Anthology of Armenian P.E.N Centre (Yerevan, 1999), “From Ararat to Angeltown” book by Emily Artinian (London, 2005); Arménie(s), (2006, Paris) and other anthologies. She has two books in French. Her poems are translated into French, English, Slovak, Macedonian, Georgian and Ukrainian.

შუაღამე (ლექსის ფრაგმენტი)

ჩამოიარა შავმა წყალმა - გავატარე, ჩამოიარა ნაცრისწყალმა, - გავატარე, ჩამოიარა შავმა წყალმა, - გავატარე, თმა ოქროსწყალსღა შევუშვირე, პირს ვიბან რძეში, ტანს - ვარდისწყალში, ხოლო როდესაც გამჭვირვალე წყალი მოვიდა - მეც გადავეშვი მდინარეში წყალში ქალთევზას ვეთამაშე, შხეფები ვყარე, წყალში ვიმღერე (- მომაშხეფა ბინძური წყალი ნეტავ რომელმა ნაძირალამ? ფანჯარასთან მარეტა ყვირის.) ქარმა წამართვა თავსაფარი, სანდლები - წყალმა, თავ-ფეხშიშველი ბალახებზე დავეგდე როცა ტყის სარძლოებმა მოფერება დამიწყეს, კოცნით ამილოკეს ჭიპი და მკერდზე ნაზად მომეკრნენ, თეძოებითაც ჩამეხლართნენ, სველი ენით მომიღიტინეს გადამქანცეს და გადამღალეს, მივეჭყლიტე და მივეთხუპნე ბალახს თიმთიმა ჟელესავით. / სომხურიდან თარგმნეს დიანა ანფიმიადიმ და ასია დარბინიანმა /

MIDNIGHT

The black water came, I didn't go in, the ash water came, I didn't go in, the rust water came, I didn't go in, the gold water came, I washed my hair in it, the milk water came, I washed my face in it, the rosewater came, I washed my body in it, and when the clear water came, I jumped into the river, frolicked with a mermaid, sang in the water, splashed in the water (under my window, Maret yelled out what miscreant is dumping dirty water?), the wind ripped the kerchief off my hair, the water washed away my sandals, I rolled around in the grass, my head and feet completely bare; the forest spirits fancied me, they pampered me, caressed my face, they licked my belly button clean, they pressed their luscious breasts to mine, they wrapped my wanton thighs in theirs, they tickled me with their lithe tongues, they turned me into a soft mass, just spread around in the grass. / translated from Armenian by G.M. Goshgarian /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 28

ავსტრია / AUSTRIA

028

029

რაულ შროტი პოეტი, პროზაიკოსი, მთარგმნელი და ლიტერატურის მკვლევარი რაულ შროტი ლიტერატურას ნორვიჩის, პარიზის, ბერლინისა და ინსბრუკის უნივერსიტეტებში სწავლობდა; სადოქტორო დისერტაცია დაიცვა თემაზე „დადა - 19211922 ტიროლში“ და შემდგომაც გააგრძელა დადაიზმის საკითხებზე სამეცნიერო მუშაობა. წერს რომანებს, მოთხრობებს, ლექსებს. თარგმნის თანამედროვე და ანტიკურ პოეზიას. 2008 წელს დაასრულა ჰომეროსის „ილიადის“ გერმანულენოვანი თარგმანი და „ტროას საკითხზე“ რამდენიმე სამეცნიერო სტატიაც გამოაქვეყნა. სულ 22 წიგნის (პოეზია, პროზა, თარგმანები, სამეცნიერო კვლევები) ავტორია. 2002 წლიდან არის გერმანიის ენისა და ლიტერატურის აკადემიის წევრი. მიღებული აქვს არაერთი ლიტერატურული პრემია. რაულ შროტის მონაწილეობას თბილისის ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს გოეთეს ინსტიტუტი საქართველოში.

RAOUL SCHROTT

Poet, writer, literary critic, translator and broadcast personality

Raoul Schrott attended the Universities of Norwich, Paris, Berlin and Innsbruck. He completed his Doctoral thesis on "Dada 1921 – 1922 in Tirol" and after finishing his thesis, continued his scientific work on Dadaism. He writes poems, novels and short stories, translates contemporary and ancient poetry. In 2008, he completed the translation of Homer’s “Iliad” and has published several scientific articles about Troy, translated Homer's writings into colloquial German.

Raoul Schrott is the author of 22 books (poetry, prose, translations, scientific researches) and has received various literature awards. In 2008 he was appointed Visiting professor by the Free University Berlin. He lives in Austria.

Raoul Schrott's participation in Tbilisi International Festival of Literature is supported by Goethe Institute in Georgia.

იგავი იყო მტრედი საკათედრო ტაძრის გუმბათში საიდანაც ზანტად აფრინდა მხოლოდ მაშინ და როდესაც ისვენებდა რკინის შვერილზე და სინათლეც იღვრებოდა კამარის თაღზე და ფანჯრებზე და ათი მცნების ვიტრაჟები ირეკლავდნენ: წრე მერამდენედ შემოხაზა და როგორ სურდა გაეღწია სინამდვილისკენ შეღებული კარიდან გარეთ? / გერმანულიდან თარგმნა მაია ლიპარტელიანმა /

LA ZISA

and we returned to the enclosed garden · eden the peaks far around the bay in the hues of narcissi and amid this court of summer the sebihl a marble fountain · ribs rippling one by one as if water welled on water to flow into the four rivers · how still it is trees full of oranges and mirrored in the faience of the calm blue pools your silhouette · an image inhering in itself: the nonchalantly displayed absence agleam · high above on the capitals peacocks spreading their tails · with imperishable flesh their fans kept the sun in their eyes · i wanted to steal it back for you: that is what words can do · open windows for the wind blind arcades and a clear view over cupolas · in that niche perhaps one who offers the cup acrobats chess-players in mosaic amphorae in the sand over the arches in the shade threads of saffron in its hand · something bowing down to you then gone · all perfection only ever becoming

/ translated from German by Ian Galbraith /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 30

აზერბაიჯანი / AZERBAIJAN

030

031

გიუნელ მოვლუდი პოეტი გიუნელ მოვლუდი გიუნელ იმანოვას სამწერლო ფსევდონიმია. პოეტი აზერბაიჯანის ყარაბახის რეგიონში დაიბადა. გიუნელი 12 წლის ასაკში ყარაბახის კონფლიქტის გამო იძულებული გახდა ოჯახთან ერთად დაეტოვებინა მშობლიური მხარე. სწავლობდა თეატრალურ ხელოვნებას ბაქოს უნივერსიტეტში. მისი პირველი პოეტური კრებული „წყვდიადი და ჩვენ ორი“ 2004 წელს გამოიცა. ბოლო პერიოდში გამოსცა წიგნები: - „5 XL ეს სხეულის ზომაა“ ,და „პასუხად ნაშუადღევს“. გიუნელ მოვლუდი ცნობილია ასევე როგორც მთარგმნელი. ნათარგმნი აქვს ვიქტორ პელევინის “ამონ რა”, გაბრიელ გარსია მარკესის „მარტოობის ასი წელი“, სტენდალის „წითელი და შავი“ და ბევრი სხვა. წერს სტატიებს სოციალურ თემებზე. გიუნელი შეუერთდა მოძრაობას, რომლის მიზანია აზერბაიჯანში ანტისომხური პროპაგანდის დასრულება. ამის გამო იგი აზერბაიჯანელი რელიგიური და სახელმწიფო ავტორიტეტების გაძლიერებული ყურადღების ცენტრში მოხვდა. ამჯამად ის ორ ქვეყანაში, საქართველოსა და გერმანიაში ქმართან და ბავშვთან ერთად ცხოვრობს. არის რადიო „თავისუფლების“ აზერბაიჯანული ბიუროს ჟურნალისტი.

GUNEL MOVLUD Poet

Günel Imanova writes under the pen name of Günel Mövlud. Born in 1981 in the Karabakh region of Azerbaijan on the Armenian border, she was forced to leave Karabakh with her parents at age of 12, due to the political conflict.

She has translated Victor Pelevin’s “Amon Ra”, Gabriel Garcia Marquez’s “Hundred Years of Solitude” and Stendhal’s “The Red and the Black”. She studied theater arts at Baku University and has worked as a journalist for local newspapers on Azerbaijani social issues. Her first book of poems “Darkness and Us” was published in 2004. Most recently, the books “5 xl “and “Response to the Late Afternoon” appeared.

Günel’s joining a movement to end anti-Armenian propaganda in Azerbaijan elicited the attention of authorities and religious activists. She is currently based between Georgia and Germany, where she lives with her husband and child and is a journalist for the Baku chapter of Radio Liberty and MeydanTV.

გველი ჩემს ბალიშში გამარჯობა, მენატრები პოეტო და სიმარტოვემ კვლავ გამიცნო ისევ ისე, ისევ ისე შემოდგომა, სიცივე და ისევ ისე ღუმელთან ვარ ჩემს ადგილზე. კიდევ ბევრი სიმართლე მაქვს გასამხელი და ტყუილიც გაგიმხილო ბევრი უნდა, მთელი წელი ვერ ვიძინებ, მეშინია, ჩემს ბალიშში მგონი, გველმა დაიბუდა. ჭაღარები შევამჩნიე თმაში, დაე, გამიმრავლდეს, არ მოვწყვიტე, შევინახე. თმაც დაბერდეს, ოცდაათი წელიწადი ახალგაზრდა რომ ვიყავი, ან რა ვნახე? მოდი ერთ დღეს დავსხდეთ, ჭიქა მომაშველე, რა მოსწყდება კიდევ თვალებს ცრემლებიანს? ჩემში კვდება ყველა წმინდა ანგელოზი და ლამაზი ქალებიც კი ბერდებიან! / თარგმნა ვასილ გულეურმა /

A SERPENT ON MY PILLOW

Hello Mr. poet! This solitude met my mild side again. Another Autumn, another cold, another me Again my place is next to a stove

There are a lot of truths and a Lot of lies left to tell you A haven’t slept for a year I fear there is a snake on my pillow

I found a grey hair on my head, Did not pluck it…I’ll let it multiply What did I accomplish by staying young in my thirties? Now it is my hairs’ turn to age

Let’s have a drink some time Let’s see what is coming out of your tears Inside of me the most innocent angels are dying The most beautiful women are getting old.

/ translated by Adnan Hajizadeh /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 32

ბელარუსი / BELARUS

032

033

სვეტლანა ალექსიევიჩი პროზაიკოსი სვეტლანა ალექსიევიჩი ხუთი დიდი რომანის ავტორია, რომლებმაც მწერალს საერთაშორისო აღიარება მოუტანა. მისი ნაწარმოებები მსოფლიოს 22 ენაზეა თარგმნილი. ის ასევე არაერთი დოკუმენტური ფილმის სცენარის ავტორიცაა. სვეტლანა ალექსიევიჩმა შექმნა „ნონ ფიქშენ“ ლიტერატურის ახალი ჟანრი, ის „ხმების რომანებს“ წერს. მისი წიგნები ასობით ინტერვიუს ეფუძნება. მას შესწევს ძალა, რეალური ადამიანების ხმები ერთ მთლიან პანორამად წარმოგვიდგინოს. სვეტლანა ალექსიევიჩს არაერთი ლიტერატურული პრემია აქვს მიღებული. მათ შორის – მედიჩების პრემია და წლის საუკეთესო წიგნის პრემია (2013, პარიზი); გერმანელი გამომცემლებისა და წიგნის გამავრცელებლების მშვიდობის პრემია (2013, ფრანკფურტი); ცენტრალური ევროპის ლიტერატურული პრემია „ანგელუსი“ (2013, პოლონეთი), ამერიკელ კრიტიკოსთა პრემია წიგნისთვის „ჩერნობილის ლოცვა“ (2006, აშშ).

SVETLANA ALEXIEVICH Writer

Svetlana Alexievich is a Belarusian writer. Her books have been translated into 22 languages. They have formed the basis for a dozen plays, and more than twenty of her scripts have been filmed as documentaries. She is the recipient of numerous awards, including the Prix Médicis Essai 2013 and the Best Book of the Year Prize 2013 by the French literary magazine Lire for "Time Second Hand", the Peace Prize by the German Publishers and Booksellers Association 2013, the Angelus Central European Literature Award 2011 in Wroclaw/Poland for her book "War's Unwomanly Face", the Ryszard Kapuciński Award for literary reportage 2011 for "War's Unwomanly Face", the National Book Critics Circle Award, New York 2006 for "The Chernobyl Prayer"; Erich Maria Remarque Peace Prize, Osnabrück, 2001; the Robert Geisendörfer Radio Play Prize, the German Academy of the Performing Arts, Berlin, 2000; the “Témoin du Monde,” Paris, 1999; “The Best Book on Politics of the Year,” Friedrich Ebert Foundation, Bremen, 1998; the Andrej Sinjavskij Prize, Moscow, 1997; the Kurt Tucholsky Prize, Swedish PEN Club, Stockholm, 1996. Svetlana Alexievich has created a literary non-fiction genre that is entirely her own. She writes “novels of voices.” She has developed this genre book after book, constantly honing the esthetic of her documentary prose, which is based on hundreds of interviews. Her skill at this allows her to intertwine the original voices of her subjects into an artful condensation of a panorama of souls.

მონოლოგი უსიტყვო სიმღერაზე... „მუხლებში ჩაგივარდებით, ისე გთხოვთ...” გვიპოვეთ ანა სუშკო... ჩვენს სოფელში ცხოვრობდა. სოფელ კოჟუშკიში. სახელი - ანა სუშკო. მის ყველა ნიშანს აღგიწერთ, თქვენ კი დაბეჭდეთ. კუზი აქვს, ბავშვობიდან მუნჯია... მარტო ცხოვრობდა. სამოცი წლისაა. გადასახლების დროს სასწრაფო დახმარების მანქანაში აიყვანეს და გაურკვეველი მიმართულებით წაიყვანეს. წერა არ უსწავლია, ამიტომ, მისგან არანაირი წერილი არ მოგვსვლია. მარტოხელები და ავადმყოფები თავშესაფრებში მიჰყავდათ. მალავდნენ. არავინ იცის მისამართი. დაბეჭდეთ... მთელ სოფელს გვეცოდებოდა. ისე ვუვლიდით, როგორც პატარა ბავშვს. ვიღაც შეშას უპობდა, ვიღაც რძეს მიუკითხავდა. ვიღაც ქოხში ეჯდა და ღუმელს უნთებდა. ორი წელია, რაც ჩვენ, სხვადასხვა მხარეში გაფანტულები, მშობლიურ ქოხებში დავბრუნდით. გადაეცით, რომ მისი ქოხი ისევ დგას. სახურავიც აქვს, ფანჯრებიც. რაც გაფუჭდა და დაარბიეს, ერთად გავუკეთებთ. მხოლოდ მისამართი გაგვიგეთ, სად ცხოვრობს, სად იტანჯება და წავალთ, წამოვიყვანთ. აქ ჩამოვიყვანთ. თორემ დარდით მოკვდება... მუხლებში ჩაგივარდებით... უდანაშაულო სული უცხოობაში იტანჯება... კიდევ ერთი ნიშანი... დამავიწყდა... როცა მას რაღაც სტკივა, სიმღერას იწყებს. უსიტყვოდ. ერთ ხმაში. აი, ლაპარაკი კი არ შეუძლია... როცა სტკივა, ხმას უშვებს: აა-ა... ცდილობს... მარია ვოლჩოკი, მეზობელი / რუსულიდან თარგმნა ნინო ბექიშვილმა /

MONOLOGUE ABOUT A SONG WITHOUT WORDS

I'll get down on my knees to beg you — please, find our Anna Sushko. She lived in our village. In Kozhushki. Her name is Anna Sushko. I'll tell you how she looked, and you'll type it up. She has a hump, and she was mute from birth. She lived by herself. She was sixty. During the time of the transfer they put her in an ambulance and drove her off somewhere. She never learned how to read, so we never got any letters from her. The lonely and the sick were put in special places. They hid them. But no one knows where. Write this down . . .

The whole village felt sorry for her. We took care of her, like she was a little girl. Someone would chop wood for her, someone else would bring milk. Someone would sit in the house with her of an evening, heat the stove. Two years we all lived in other places, then we came back to our houses. Tell her that her house is still there. The roof is still there, the windows. Everything that's broken or been stolen, we can fix. If you just tell us her address, where she's living and suffering, we'll go there and bring her back. So that she won't die of sorrow. I beg you. An innocent spirit is suffering among strangers . . . There's one other thing about her, I forgot. When something hurts, she sings this song. There aren't any words, it's just her voice. She can't talk. When something hurts, she just sings:

a-a-a. It makes you feel sorry.

Mariya Volchok, neighbor

/ translated by Keith Gessen /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 34

კანადა / CANADA

034

035

იოსიფ ნოვაკოვიჩი პროზაიკოსი, პოეტი, იოსიფ ნოვაკოვიჩი 20 წლის ასაკში ხორვატიიდან აშშ-ში გადასახლდა, ცოტა ხნის წინ კი, 53 წლის ასაკში - აშშ-დან კანადაში. მისი რომანი “პირველი აპრილი” ათ ენაზეა თარგმნილი. ნოვაკოვიჩი ავტორია მოთხრობებისა - “სამი სიკვდილი”, “მოთხრობები ომზე და ვნებაზე”, “კვერცხის გული”, “გადარჩენა და სხვა უბედურებები”, ასევე გამოცემული აქვს ესეების სამი და კრიტიკული სტატიების ორი კრებული. წელს გამომცემლობა “Esplanade Books” მისი მოთხრობების კრებულს გამოსცემს. მისი ლექსები შესულია საუკეთესო ამერიკული პოეზიის ანთოლოგიაში, Pushcart Prize -ის მოთხრობათა კრებულში და ო’ჰენრის პრემიის მოთხრობათა კრებულში. ნოვაკოვიჩს მიღებული აქვს ვიტინგის მწერალთა პრემია, გუგენჰაიმის სტიპენდია, ინგრამ მერილის პრემია და ამერიკული წიგნის პრემია. 2103 წელს ნოვაკოვიჩი მენ ბუკერის საერთაშორისო პრემიის ფინალისტი იყო. ის სხვადასხვა წლებში ასწავლიდა იერუსალიმის ებრაულ უნივერსიტეტში, ბერლინის თავისუფალ უნივერსიტეტში, პენსილვანიის შტატის უნივერსიტეტში. ამჟამად იგი მონრეალის კონკორდიის უნივერსიტეტის ლექტორია.

JOSIP NOVAKOVICH Writer, poet

Born in 1956 in Croatia, he migrated to the United States at the age of 20, and recently to Canada at the age of 53. He has published a novel, April Fool's Day (in ten languages); a novella, Three Deaths, story collections (Infidelities: Stories of War and Lust, Yolk, and Salvation and Other Disasters) and three collections of narrative essays as well as two books of practical criticism, including Fiction Writers Workshop. This fall Esplanade Books will publish his most recent collection of stories. His work was anthologized in Best American Poetry, the Pushcart Prize collection and O. Henry Prize Stories. He has received the Whiting Writer's Award, a Guggenheim fellowship, the Ingram Merrill Award, an American Book Award, and in 2013 he was a Man Booker International Award finalist. Novakovich has been a writing fellow of the New York Public Library and has taught at the Hebrew University of Jerusalem, Die Freie Universitat in Berlin, Penn State and now Concordia University in Montreal.

ჩრდილი ჩემმა შვილმა ვერ გაიგო, რა იყო ჩრდილი. თავდაპირველად, ჩრდილი გზაზე დაღვრილი ზეთი ეგონა, და მე არ მითქვამს, რომ ცდებოდა. ვინ იცის, იქნებ არც ცდებოდა, იქნებ, ზეთის გუბე მკვდარი ზებრების ჯოგის ჩრდილის ფრაგმენტი იყო; შეიძლება, ზეთის ლაქა გაუმართავი ძრავის ჩრდილიც ყოფილიყო. შეიძლება, ჩემს ბიჭს ეგონა, რომ ჩვენ ჩვენს ჩრდილს ვტლეკდით და ის ამიტომ სველდებოდა, მერე კი მაშინვე შრებოდა, როგორც კი მოძრაობას დავიწყებდით და ახალ ადგილას ახალი სველი ლაქა ჩნდებოდა. ერთხელ, წიგნებით სავსე ჩემს ჩანთას იატაკზე დაათრევდა და თან ყვიროდა: აი, ჩემი ჩრდილი! არ მითქვამს მისთვის, რომ ცდებოდა. ვინ იცის, იქნებ არც ცდებოდა. წიგნები შესაძლოა მკვდარი მწერლების ჯოგის ჩრდილი ყოფილიყო, რომელთაც ზუსტად ისე ათრევენ, როგორ ჰექტორი ათრიეს ტროაში. ან, იქნებ წიგნები ჩემი შვილის მომავალი კითხვისა და დაძაბული თვალების ჩრდილი იყო. ახლა მას ჩრდილის კონვენციური მნიშვნელობა ესმის. ეს შენ ხარ, მამა, ამბობს და ჩემს ჩრდილზე მიმითითებს. აი, ჯოი, ამბობს და თავის ჩრდილს დაჰყურებს. დილაობით ჩვენი ჩრდილები გრძელი და წვრილია, ლანჩის დროს კი მოკლე და მსუქანი. ჩრდილი მარტო არასდროს რჩება. ჩვენ მუდამ მასთან ვართ. როცა მზე ამოდის, ჩემი შვილია ალბათ ჩემი ჩრდილი; მზის ჩასვლისას კი, ზუსტად ჩემი სიგრძისაა ჩრდილი, რომელიც მისგან მოდის და ქვიშაზე ეცემა - მისი ჩრდილი მე ვარ. ჩვენ ჩვენი ჩრდილები ვართ. მზე გვიქმნის ჩრდილს. ჩვენი სხეული ის ძრავაა, გზაზე რომ ტოვებს გუბეს - ანუ ჩვენ. როცა მზე გვტოვებს, ჩვენც მივყვებით. უჩრდილონი. ან, იქნებ, მარტოდ დარჩენილი ჩრდილი ვარ, ვიოლონჩელოსა და აკომპანემენტის გარეშე? / ინგლისურიდან თარგმნა დალილა გოგიამ /

SHADOW

My son had a hard time learning the concept of shadow. At first, to him every puddle of oil in the road was shadow, and I did not tell him that he was wrong, for maybe he wasn’t. The oil may be a shadow fragment of a herd of dead zebras; the oil puddle may be a shadow of a bad engine. Maybe my son thought that we leaked out our shadows in some kind of dark liquid that we leaked out our shadows in some kind of dark liquid that could dry quickly as soon as we stepped aside, and another leak would form instantly in the new place. He once grabbed my bag full of books and dragged it in circles, shouting. This is my shadow! I did not tell him that he was wrong, for maybe he wasn’t. The books could be shadow of a herd of dead writers, dragged on the floor, like Hector around Troy; and maybe the books were the shadow of my son’s future reading and strained eyes. Now e understands what am shadow is more conventionally. That’s you, Daddy, he says, and points at his shadow. In the morning, our shadows are long and thin; at lunchtime, they are short and fat. Shadows are never alone; we keep them company. When the sun is up, maybe my son is my shadow; and the sunset, maybe the shadow he casts down in the gravel is me – it is as long as me. We are our shadows. Then sun casts us as shadows. Our flesh is the engine for forming the puddles, us, in the road. When the sun is gone, we are out. Shadowless. Or maybe then I’m an unaccompanied shadow, a celloless unaccompanied. My son wakes up when there’s light, and says, Daddy, the sun is up, get up! – and we stand up to make more shadows. He makes them by being an obstacle to the light’s path. And I spreas onto the dust at the speed of darkness.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 36

საფრანგეთი / FRANCE

036

037

ფილიპ ბესონი პროზაიკოსი, დრმატურგი, სცენარისტი ფილიპ ბესონი 16 რომანის, კინოსცენარებისა და პიესების ავტორია, მიღებული აქვს ორი ლიტერატურული პრემია. რომანების "მამაკაცების არყოფნაში", "გვიანი შემოდგომა", "კარგი მიზეზი თავის მოსაკლავად", "იქიდან მოჩანს ზღვა" და "სახლი ატლანტიკის სანაპიროზე" გამოქვეყნების შემდეგ ფილიპ ბესონი საფრანგეთში თავისი თაობის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან მწერლად იქცა. 2014 წლის შემოდგომაზე პარიზში დაიდგა მისი პირველი პიესა "ტანგო ზღვის სანაპიროზე". 2015 წლის იანვარში გამოქვეყნდა ფილიპ ბესონის კიდევ ერთი რომანი "სწრაფი სიცოცხლე", მრავალი ადამიანის მოგონებებით სავსე მონათხრობი, სადაც 24 წლის ასაკში გადაცვლილი მსახიობის, ჯეიმს დინის ბობოქარი ცხოვრებაა აღწერილი. ფილიპ ბესონის მონაწილეობას თბილისის ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს საქართველოს ფრანგული ინსტიტუტის და ფრანკოფონიის საერთაშორისო სააგენტო.

PHILIPPE BESSON

Novelist, playwright, script writer

Philippe Besson is the author of 16 novels, film scripts and plays. He has received two literary awards.

In 2001 Julliard published Philip Besson’s novel “His Brother” that was made into a celebrated feature film by Patrice Chéreau.

Besson is the author of several novels, including: “In the Absence of Men”, “Late Autumn”, “Good Reason for Suicide”, “The Sea View from There”, “The House at the Atlantics”. These works gained him a reputation of one of the most important writers in his generation. In 2014 his first play “Tango at the Seashore” was produced in Paris. In 2015 Besson’s new novel “Fast Life” was published, full of memories about the turbulent life of legendary actor, James Dean who died aged 24. Philip Besson’s participation in Tbilisi Literature Festival is supported by Institut Francais in Georgia and Agence Universitaire de la Francophonie (AUF)

იქიდან ზღვა ჩანს (ფრაგმენტი რომანიდან)

აგერ უკვე თხუთმეტი დღეა ლუიზა ანას სახლში დასახლდა. პარიზიდან მომავალი მისი თვითმფრინავი პიზაში დაჯდა და აეროპორტში ნაქირავები მანქანით ოცი კილომეტრი გაიარა ლივურნამდე მისაღწევად. მაჩვენებლების მოუწესრიგებლობისა და ახირებულობის მიუხედავად არ შეცდა, მაშინვე სწორად დაადგა გზას, ტრიუმფით გადალახა ქალაქის ცენტრის ლაბირინთები, ნამდვილად ბედი სწყალობდა. სახლიც ადვილად იპოვა. ანამ უთხრა: `ნახავ, ადვილია, ვერ აცდები, ქალაქის სამხრეთით იქ, სადაც მთები იწყება, მაღალ კონცხზეა შესკუპული და ზღვას გადაჰყურებს, გზიდან ჩანს. და ეს ზუსტად ასეა, როგორც კი თავს დააღწევ ქალაქის ცენტრის ლაბირინთს, ეგრევე ხელისგულზე მოგერთმევა, ნაალაფარივით, ჯილდოსავით. ლუიზამ კვიპაროსების ხეივანში შეუხვია და მანქანა გააჩერა. ბარგი მაშინვე არ გადმოუღია, არც სახლში შესულა. არა, რამდენიმე ნაბიჯი გადადგა ყორის მიმართულებით და თვალწინ ზღვა გადაეშალა. ქვიშის ამ დაცულ ანკლავში მხოლოდ გულგრილი დედების გვერდით მოთამაშე რამდენიმე ბავშვი შენიშნა, საღამოს ექვსი საათი იყო. არც ტურისტები, არც მოცურავეები. მხოლოდ სიცხე. დამქანცველი სიცხე, რომელმაც ლამის იყო გადააყირავა. მშვიდად მობრუნდა ვილასაკენ. კარი რომ შეაღო, ფართო, ნათელი მისაღები ოთახი აღმოაჩინა თანამედროვე, უბრალო, გატყავებული ავეჯით. შეამჩნია სიღრმეში სოფლური სამზარეულო ახალთახალი კაფელით და გვერდით კაბინეტი, რომლის ფანჯარაც ბაღს გადაჰყურებდა. მეორე სართულზე საძინებელი იყო ბაცი ცისფერი შპალერითა და ძელებით გადაკვეთილი, აშკარად ქალის ხელით მორთული; სააბაზანო ოთახს კი საუკუნის დასასრულის ბენუარი ამშვენებდა. ლუიზა მეორე საძინებელი ოთახის დიდ თეთრ საწოლზე გაიშხვართა, ეს ჩრდილიანი ოთახი იყო; ზეთისხილის ტოტები შემოსეოდნენ ფანჯრის მინებს. ჩაკეტილი ოთახის სუნი კი არსად იდგა, თითქოს ახლახან გაწმინდეს და გაანიავეს ყველაფერიო. /ფრანგულიდან თარგმნა დალი იაშვილმა /

IN THE ABSENCE OF MEN Offering

I am sixteen. I am as old as the century. I know there is a war, that soldiers are dying on the front lines of this war, that civilians are dying in the towns and the countryside of France and elsewhere, that the war – more than the destruction, more than the mud, more than the whistle of bullets as they tear through a man’s chest, more than the shattered faces of the women who wait, hoping sometimes against hope, for a letter which never arrives, for a leave of absence perpetually postponed, more than the game of politics that is played by nations – is the sum of the simple, cures, sad and anonymous deaths of soldiers, of civilians whose names we will one day read on the pediments of monuments, to the sound of a funeral march. And yet, I know nothing of war. I live in Paris. I am a pupil at the lycee Louis-le-Grand. I am sixteen. People say: what a beautiful child! Look at him, he really is magnificent. Black hair. Green, almondshaped eyes. A girl’s complexion. I say: they are mistaken, I am no longer a child. I am sixteen and I know perfectly well that to be sixteen is a triumph. More so, perhaps, in time of war. Because I have escaped the war, while those just a little older, those who mocked me, have not escaped, and so are absent. And so I am almost alone, wreathed in the palpable triumph of my sixteen years, surrounded by women who take care of me, with their excessive, frightened care. I love this new century, which carries with it my hopes, this century which will be mine. Mother said time and again, before the summer of 1914, that to be born with the century was a sign from God, a benediction, a promise of happiness. She was proud of this miraculous coincidence: my birth, and that of the twentieth century. / translated from the French by Frank Wynne /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 38

საქართველო / GEORGIA

038

039

LASHA BUGADZE

ლაშა ბუღაძე მწერალი, დრამატურგი, გადაცემის წამყვანი

ბლოგერი,

სატელევიზიო

ავტორია რომანების: „Lucrecia 515”, „პრეზიდენტი სტუმრად მოვიდა“,“ თავი“, „ბოლო ზარი“, „ოქროს ხანა“,“ ნავიგატორი“. ლაშა ბუღაძის პიესები იდგმება ქართულ და უცხოურ ცნობილ თეატრებში: მიხეილ თუმანიშვილის, შოთა რუსთაველის, სამეფო უბნის, ბათუმის, ფოთის თეატრებში აგრეთვე რუსეთის, პოლონეთის, დიდი ბრიტანეთის, საფრანგეთის სხვადასხვა სცენებზე. მათ შორის ლონდონში “რივერსაიდ სტუდიოს” სცენასა და თეატრ “გლობუსში”. ლაშა ბუღაძე ლიტერატურული პრემია „საბას“ ოთხგზის გამარჯვებულია სხვადასხვა ნომინაციებში: წლის საუკეთესო პროზაული ნაწარმოები - „ვიდრე მთავარ გმირს ეძინა“ (2007), მოთხრობების კრებული - „ნუგზარი და მეფისტოფელი“ (2003) , პიესებისათვის „ნაფტალინი“ (2009) და „ნავიგატორი“ (2011). გარდა ამისა, 2007 წელს ის რუსეთის ხელოვნების პრემის „ტრიუმფი“-ს გამარჯვებული გახდა, 2011 წელს “ბი-ბი-სი” რადიოს პირველი პრემია გადაეცა პიესისათვის „ნავიგატორი“. მისი წიგნები და პუბლიკაციები ნათარგმნია რუსულად, სომხურად, ფრანგულად, ინგლისურად და პოლონურად.

Writer, playwright, publicist, talk show host

Lasha Bugadze is an author of numerous books and novels, among them: “Lucrecia 515”, “The President has come to see you”, “The Had”, “The Last Lesson”, “The Golden Age”, “The Navigator”.

Lasha Bugadze’s plays are staged in many famous Georgian and foreign theatres: Rustaveli Theatre, M.Tumanishvili State Theatre, “Theatre of Royal District”, Batumi, Theatre, Poti Theatre, Britain’s, France,’ Russia’s, Poland’s different stages as: London Riverside Studio, London Globe Theatre, Theatre of Bidgochshi (Polland), Plessis Theatres a la Liche (France).

Lasha Bugadze has won many Georgian and international awards. He is a four times winner of Literature Award “Saba” in different nominations: the best novel of the year “While the Main Hero Slept (2007), The best short story of the year“ Nugzar and Mephistopheles” (2003), the best play of the year “Naphthaline” (2009) and “ Navigator” (2011). Besides, he is a winner of Russian art award “Triumph” in dramaturgy (2007), First Prize of BBC Radio Playwriting Award for the play “Navigator” (2011). His works are translated in to Russian, Armenian, French, English and Polish.

პუტინის დედა მონოპიესა შესავლის მაგიერ

საქართველოში ბევრმა იცის, რომ ქვეყნის შუაგულში, კასპთან, იმ ქალაქს შორის, სადაც ოდესღაც სტალინი დაიბადა და სადაც 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ, სამხრეთ ოსეთის არაღიარებული, უფრო სწორად, მხოლოდ რუსეთის მიერ აღიარებული და რეალურად კი ოკუპირებული “სახელმწიფო” გაჩნდა, მოხუცი ქალბატონი, ვერა პუტინა ცხოვრობს. ეს ქალბატონი უკვე წლებია ერთსა და იმავეს იმეორებს, რომ ის რუსეთის პრეზიდენტის, ვლადიმერ პუტინის დედაა და უცნაურ, პარადოქსალურად დამაჯერებელ ამბებს ჰყვება რუსეთის ამჟამინდელი მმართველის ბავშვობის შესახებ. კასპის რაიონში რომ ჩახვიდეთ და პირდაპირ ჰკითხოთ შემხვედრებს, პუტინის დედა სად ცხოვრობსო, არც დაიბნევიან, ხელად მიგასწავლიან მის საცხოვრებელს: “პუტინის დედა? აგერ ცხოვრობს, სოფელ მეტეხში”. რამდენიმე წლის წინ მის შესახებ დოკუმენტური ფილმი გადაიღეს, თუმცა მისი ნაამბობის ნამდვილობა არც არავის დაუდასტურებია და არც არავის უარუყვია. ერთი კია, არცთუ დიდი ხნის წინ რომელიღაც ქართულ გაზეთში ამოვიკითხე, რომ ქართველ ექსპერტებს ამერიკელთა დახმარებით ჩაუტარებიათ ამ ქალბატონისა და ვლადიმერ პუტინის თმის DNA-ის ანალიზი (თურმე, ამერიკელებს მოუპოვებიათ პუტინის თმის ღერი) და ამ ექსპერიმენტის შედეგად ერთხელ და სამუდამოდ დადასტურებულა მისი დედობა. ვერ გეტყვით, რამდენად სარწმუნოა ეს ცნობა, მაგრამ თავისთავად იმის გამოძიებაც საინტერესო იქნებოდა, როგორ და რა ვითარებაში მოხდა პუტინისთვის თმის ჩამოწიწკვნა (თან ისე, რომ მას ვერ გაეგო)? ბუნებრივად ხომ არ დასცვივდებოდა? შესაძლებელია, რომ მისი რომელიმე კოლეგა-პრეზიდენტი წაპოტინებოდა?

PUTIN’S MOM Mono play

Many people in Georgia know that Vera Putina, an old lady, lives in Kaspi, right in the middle of the country. The place lies between the town where Stalin was born and South Ossetia, the country that appeared as a result of the Russian-Georgian war of 2008. In truth, the latter is unacknowledged by the rest of the world except Russia, which turned this historical region of Georgia into an occupied territory. For many years the old lady has persistently claimed that she is the mother of Vladimir Putin, the Russian President, and tells strange, often paradoxically plausible stories about the Russian ruler’s childhood. If you happen to stop any passerby in and around Kaspi and ask where Putin’s mum lives, you aren’t going to get surprised looks. ‘Putin’s mum? She lives in the village of Metekhi,’ will be a ready reply. Several years ago a documentary film was made about her. However, the truthfulness of her stories was neither confirmed nor refuted. Not long ago I came across an article in one of the Georgian papers saying that, with the help from their US colleagues, the Georgian experts had DNA-tested the old lady and Vladimir Putin’s hairs (apparently, the Americans had managed to get hold of his hair). The article stated the test proved beyond any reasonable doubt that she is his mother. I cannot insist on the reliability of the information, but at the same time it would be extremely interesting to investigate the circumstances of acquiring Putin’s hair. Did he notice it was pulled out? Was it flicked off his shoulder? Did he just shed it? Could it be that one of his fellow presidents tugged at it? During the crisis in Ukraine, President Putin publicly stated that his soldiers ‘will be standing behind women and children’. Indeed, many have seen the footage showing how Putin’s armoured vehicles and militaries followed grannies, once unjustly deprived, but shockingly aggressive and revengeful now. / translated from Georgian by Maia Kiasashvili /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 40

საქართველო / GEORGIA

040

041

ზვიად რატიანი პოეტი, მთარგმნელი ზვიად რატიანმა გამოსცა ლექსების ხუთი და თარგმანების ორი კრებული. მიენიჭა რამდენიმე ლიტერატურული ჯილდო, მათ შორის ლიტერატურული პრემია "საბა" 2009 წლის საუკეთესო პოეტური კრებულისათვის. ძირითადად თარგმნის XX საუკუნის ბრიტანული და ამერიკული პოეზიის ნიმუშებს. მისი ლექსები თარგმნილია ინგლისურ, გერმანულ, რუსულ, უკრაინულ, ბელორუსულ, იტალიურ, აზერბაიჯანულ, ჰოლანდიურ და სხვა ენებზე.

ZVIAD RATIANI Poet, translator

Zviad Ratiani published five books of his and two of translated poetry. He has received number of literary awards including Saba prize for the best poetry collection of the year in 2009. As a translator, he mainly focuses on British and American verse of 20th century. His poems are translated into English, German, Russian, Ukrainian, Belarusian, Italian, Azerbaijanian, Dutch and other languages.

* * * ტადეუშ დობროვსკის მე და ჩემი მეგობარი დღემდე ვწერთ ლექსებს. ეს არ არის სასაცილო. არც ჩვენ გვიხარია, რომ ასე სულელურად გავიმეტეთ ჩვენი ერთადერთი (ან გინდაც არ იყოს ერთადერთი) ცხოვრება. ზოგჯერ მე ვცდილობ თავის გამართლებას, დავუშვათ, ასე: ”ვიდრე ადამიანმა არ იცის, როდის მოკვდება, იარსებებს პოეზიაც” – ვეუბნები ჩემს მეგობარს, ის ფიქრდება. მე მივდივარ მივლინებაში, ძილი მიტყდება სასტუმროში. წიგნის წამოღება ამჯერადაც დამავიწყდა. აღარ მიყვარს ტელევიზორი, მაგრამ რადგან სხვა გზა არ მაქვს, ნერვიულად გადავდივარ არხიდან არხზე. აი ისიც – ქალი და კაცი მოლაპლაპე, ზეთოვანი სხეულევით, მოლაპლაპე ტყავის ჩექმებით, მბზინავი ტუჩებით და ძუძუსთავებით, და სავარაუდო გენიტალიებით იმეორებენ ერთმანეთს. “სექსი, დეკორატიული სექსი; და მაშინ რაღა დააშავა პოეზიამ?” – ვეკითხები ჩემს მეგობარს, როცა ვბრუნდები. “ვიდრე ადამიანმა არ იცის, როგორ მოკვდება, დაიხვეწება პოეზიაც” – თავს იმართლებს მეგობარი და ეს არ არის სასაცილო

* * * to Tadeusz Dobrowski

Me and my friend, we still keep writing poems. There’s nothing to laugh about. We ourselves don’t feel joy that so foolishly doomed our only (even if not only) lives. Sometimes

I try to justify myself: “So long as a human does not know when he is going to die, poetry will exist” – I say to my friend, he starts thinking. I leave on my business trip,

can’t fall asleep at the hotel, got no book or anything to read, and the TV is not what I like but as there’s no other choice, nervously skip from one channel to another. And here, a man and a women

with their glowing oily bodies, glowing leather boots, shiny lips and tits and supposend genitals, they are repeating one another. “Sex,

decorative sex; and then, what more to ask from poetry?” – I ask my friend when I come back. “So long as a human does not know how he is going to die, poetry will grow refined” – my friend justifies himself

and there is nothing to laugh about.

/ translated from Georgian by Paul Kingsnorth /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 42

საქართველო / GEORGIA

042

043

ანა კორძაია-სამადაშვილი პროზაიკოსი, მთარგმნელი დაამთავრა თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, რუსული ფილოლოგიის ფაკულტეტი. არის თბილისის ილიას სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი. იბეჭდებოდა გაზეთებსა და ჟურნალებში: “24 საათი”, “ცხელი შოკოლადი”, “არილი”, ანა კორძაიასამადაშვილის ლიტერატურული დებიუტი შედგა 2002 წელს. მისი მოთხრობები დაიბეჭდა ლიტერატურულ ჟურნალ “არილში”, რისთვისაც 2003 წელს გადაეცა ლიტერატურული პრემია “საბა” წლის საუკეთესო დებიუტისათვის. მისი მოთხრობები შესულია 2004, 2005 და 2006 წლების კრებულებში “წლის თხუთმეტი საუკეთესო მოთხრობა” (ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა). 2005 წელს გამოქვეყნდა მოთხრობების კრებული “მე, მარგარიტა” (ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა), რომელმაც მიიღო “პარნასის” ჯილდო “წლის ბესტსელერი”. ანა კორძაია-სამადაშვილის მოთხრობები შესულია კრებულებში Contemporary Georgian Fiction (Dalkey Archive Press), “21-ე საუკუნის ქართული მოთხრობა” (ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა), “ქალი სახე და პრობლემა” (გამომცემლობა კავკასიური სახელი), ასევე გერმანული გამომცემლობის FVA-ს მიერ 2013 წელს გამოცემული ქართველი მწერალი ქალების ანთოლოგიაში, რომელიც წარდგენილი იყო ლაიფციგის წიგნის ბაზრობისა და „ლაიფციგი კითხულობს“ 2013 წლის ანა კორძაია-სამადაშვილი არის ორი რომანის ავტორი: “შუშანიკის შვილები” (2011წ. ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა) და “ვინ მოკლა ჩაიკა?” (2013 წ., ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა).

ANNA KORDZAIA-SAMADASHVILI Writer, translator

Anna Kordzaia-Samadashvili is a lecturer at Ilia State University in Tbilisi. She writes for various literary magazines.

In 2003, Anna received literary prize “Saba” for the best debut of the year. Her short stories are included in compilation of “Best 15 Short Stories of the Year” in years 2004, 2005 and 2006. In 2005, she published collection of short stories “Me, Margarita” (Bakur Sulakauri Publishing), which received “Parnasus Prize” for “Years’ Bestseller”. Anna Kordzaia-Samadashvili’s short stories are included in Contemporary Georgian Fiction (Dalkey Archive Press), “Short Stories of 21st Century” (Bakur Sulakauri Publishing) and “Woman – Face and Challenges” (Caucasian House Publishing). Anna’s short stories are also published in Georgian Women Writers’ Anthology, published by German publishing house FVA in 2013, which was presented in Leipzig Book Fair and “Leipzig Reads” program of 2013. Anna Kordzaia-Samadashvili also translated works of Cornelia Funke and Elfriede Jelinek from German into Georgian. She was awarded a prize by the Goethe Institute in Tbilisi for her translation of Elfriede Jelinek’s novel “Die Liebhaberinnen” (Women as Lovers). In 2011, Anna Kordzaia-Samadashvili published her acclaimed novel “Children of Shushanik”. She received an award for best novel of the year in 2013 for her novel ‘Who Murdered Chaika?”.

გრძელი წერილი შორს წასულ დას P.S. სულ დამავიწყდა: იმ შენს გოგოს რა ვუყო? უთხარი, რა, ანას ინგლისური შვედეთში ჰინდუებმა ასწავლეს, არ გამოგადგება-თქო. მაგას რაღაც პათოსები სჭირდება და მე რა შუაში ვარ? უთხარი, რომ ვზივარ სარდაფში, არავის ვეხები, არავინ მეხება... და საერთოდ, თბილისური ამბავი თუ უნდა თავისი პროექტისთვის - მაინც ვერ გავიგე, რას წვალობს, - ვაიმეს ამბავს მოუყევი. ჩემთან არანაირი კავშირი არა აქვს, მართლა მაგარი ამბავია, და აჰა, ფეშქაშ! თან არ ეგონოს, რომ არად ჩავაგდე, ან უყურადღებო ვარ, ან სიზარმაცით მომდის. მე მგონი, ეს შენთვისაც არ მომიყოლია. ძია ვახუშტის ჰყავდა ერთი კატა. მითხრა, ჩემი შვილი მოვიდა და ჯიბიდან რაღაცა ამოაცოცა და ხელისგულზე რომ დავხედე, ვიყვირეო: „ვაიმე!“ კატის კნუტი იყოო, პატარა, წირპლიანი, ჭუჭყიანი, კუდგაფშეკილი, და დაარქვეს ვაიმე. მე ვიცნობდი ვაიმეს. უზარმაზარი გაიზარდა, ლამაზი, ვეფხვივით. მთელი უბნის კატების რისხვა იყო, უბანში ყველა კნუტი ვაიმეს ჰგავდა. ვაიმე სულ ნაჩხუბარი იყო, ყურჩამოგლეჯილი და დასისხლიანებული, მაგრამ იარებს ამაყად დაატარებდა და მაგრადაც უხდებოდა. ერთხელ ვიღაცამ - მაგას კატა ვერ უზამდა, კაცის ნახელავი იყო თავი გაუტეხა, და რომ დავინახე, გული გამისკდა, მეთქი, ვაიმე. გამოძვრა. გამოძვრა რომელია! მაგარი კატა იყო, და გმირულადაც მოკვდა - ქალისთვის ბრძოლაში. მაშინ ძია ვახუშტიმ მითხრა: „აღარ არის ვაიმე, კატა, რომელსაც ღირსება სიცოცხლეზე ძვირად უღირდა“. ესაა და ეს. გკოცნი მაგრად. წავალ, დავიძინებ, თორემ ხვალ ისევ მოვისვრი მაღვიძარას, და მეზობელს ისევ ორ საათზე რომ ვუთხრა „დილა მშვიდობისა“, მეტისმეტი იქნება. ა.

A LONG LETTER TO A SISTER FAR AWAY

P.S. I completely forgot: what shall I do about that girl of yours? Can't you just tell her I was taught English by Swedish Hindus and that I'll be no use to her? She's looking for some kind of emotional angle – well, where on earth do I come in? Tell her I sit in a cellar, don't see a soul, have no contact with the outside world... and if she wants something about Tbilisi for her project – I never did work out what it is she's studying - give her some tale of misfortune. Tell her it's nothing to do with me but it's a really great story, and there you go, knock yourself out! And don't make her think I'm giving her the brush off, either, or being inattentive, or lazy. I don't think I've told you this before, but Uncle Vakhushti had a cat. He told me his son came along one day, slowly pulled something out of his pocket and that when he looked down into his hand there was a tiny, dirty, sticky-eyed, stiff-tailed kitten. 'Blimey!' he said and Blimey became its name. I knew Blimey. He grew massive and he was beautiful, like a tiger. He was the scourge of the neighbourhood cats, and soon every kitten in the neighbourhood looked like him. Blimey was always getting into fights, his ears were always torn and bloodied, but he wore his wounds proudly and they really suited him, too. One day somebody smashed his head open – it couldn't have been a cat, it must have been a person that did it – and when I saw it I was really scared and said 'Oh Blimey!' Talk about a close shave! And that's an understatement! He was a great cat, and he died a hero too – fighting over a woman. And Uncle Vakhushti said to me: 'Blimey's not with us any more. He was a cat who valued honour more than life itself'. Well, that's about it. Much love - I'm off to bed, otherwise tomorrow I'll be chucking that alarm clock across the room and wishing the neighbours good morning at 2 o'clock again, and that really won't do. A. / translated from Georgian by Elizabeth Highway /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 44

საქართველო / GEORGIA

044

045

ეკა ქევანიშვილი პოეტი რადიო თავისუფლების რეპორტიორი. სხვადასხვა დროს მუშაობდა გაზეთ „რეზონანსსა“ და „ახალ ვერსიაში“. იყო რადიო „მწვანე ტალღის" ახალი ამბების ჟურნალისტი და ლიტერატურული გადაცემა „ცოტა ლიტერატურის“ ავტორი და წამყვანი. ბი-ბი-სის პროექტ „მედია სამეზობლოს“ მენტორი საქართველოში. ჟურნალ „ახალი საუნჯის“ რუბრიკა - "ნომრის სტუმრის" ავტორი. ეკა ქევანიშვილი არის რამდენიმე აპოეტური კრებულების - „ჭორია“ (2006), „აქ ნუ დადგებით“ (2010), „სახლის გაყიდვა“ (2013) და ესეების კრებულის „ლიტერატურული პროფაილი“ ავტორი. ეკა ქევანიშვილი არის ლიტერატურული პრემია “საბას” ლაურეატი 2013 წლის საუკეთესო პროზაული კრებულისთვის („სახლის გაყიდვა“). 1998 წლიდან ეკა იბეჭდება ქართულ ლიტერატურულ პერიოდიკაში „არილი“, „ახალი საუნჯე“, „ლიტერატურული პალიტრა“, „ლიტერატურული გაზეთი“ და სხვა. იგი ავტორია 60-მდე ლიტერატურული პროფაილისა თანამედროვე ქართველი მწერლების შესახებ. მისი ლექსები ნათარგმნია ინგლისურ, რუსულ, ჩეხურ და ლიტვურ ენებზე.

EKA KEVANISHVILI Poet

Eka Kevanishvili is a journalist with 16 years of work experience. Last 7 years Eka Kevanishvili works as a reporter for radio free Europe/ radio Liberty, Tbilisi bureau. She also worked as an investigative reporter in different Georgian newspapers - “Rezonansi”, “The New Version”. Radio “Green Wave”. Eka Kevanishvili is an author of three poetic books published in 2006, 2010 and 2013. She is also the author of the book of essays and literary profiles about contemporary Georgian writers.

She is the winner of Georgian main literary award “Saba” - for the best poetry book of 2013.Since 1998, Eka Kevanishvilis works are published in Georgian literary magazines: “Arili”, “Akhali Saunje”, “Literaturuli Palitra”, “Literaturuli Gazeti” and others. Her poems are translated into English, Lithuanian and Russian languages.

წასვლა ფეხაკრეფით. როგორც თოვლი თებერვალში გადაკვეთავს ქარის სეზონს. ტალახიანს, სუბსარქისი მიასრისავს მთის ძირებთან. როგორც ბოლო მგზავრი ბაქანს მოფრიალე ცხვირსახოცით, გვიან მატარებელს ატანს წინა ღამის მაჯის ცემას – ჩაწყვეტილი ერთი ვენით. ნელა. მობარბაცე ბოლო ლოთი როგორც ტოვებს სანახევროდ ალაგებულ ჭირის სუფრას. და სტუმარი, გადაქანცულ დიასახლისს რიჟრაჟამდე უსარგებლო ქებას უთვლის. მიდის ასე. დნება. როგორც ვერცხლი თითზე – სიბერემდე. მკერდი – ტანზე. იპარება. სიკვდილის წინ როგორც ძაღლი უთმობს სადარაჯო ეზოს სხვა ძაღლს და ლასლასით მიმავალი გზაზე ნაღვლობს პატრონების გადაკარგვას. ფრთხილად, სულის შეგუბებით, როგორც დედა, ხურავს ჩვილის ოთახის კარს, როცა სძინავს. როგორც ქურდი, ჯიბესავსე სხვისი ფულით – სხვისი მომავალი დარდით გარბის უხმოდ ქალაქიდან. ასე ურცხვად, სხვა გულების დასახვრეტად. მი(მ)დის გული. გაშვებამდე - ჯადოქრული ძალით ვაცმევ შენს ნაჩუქარ ფრთიან წაღებს, შელოცვით, რომ ხვალ დაბრუნდნენ, გზა იციან. რომ დაბრუნდნენ. რომ დაბრუნდნენ.

LEAVING On tiptoe. As snow in February will cross the windy season. Dirty with mud, the Surb-Sarkys’ wind will smash against the foothills as the last passenger at a platform, her handkerchief fluttering, lets the late train pass, pass like blood passes from the single artery you cut the night before, slowly. like a trembling drunk who is the last one to leave a wake where the table is already half cleared. And a guest sends useless praises to the exhausted housewife. That’s how it goes. It melts away like a silver ring on a finger of an elderly person. A breast on the body flies away like a dog before its death, gives way to another dog, gives up the yard it has been guarding then staggers along the road, feeling sad for its lost masters. Carefully, holding her breath, like a mother - she closes the door of her baby’s room when she is sleeping. Like a thief, with a pocket full of somebody’s money-somebody’s future sorrow, she runs away silently out of town. So shamelessly, to shoot the hearts of others. My heart faints. Until I let go-with the force of a witch’s spell, I slip the soft-winged shoes you offered on him, with the implication that they will return tomorrow, they know the way. To come back. To return. / translated from Georgian by Tim Kercher /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 46

საქართველო / GEORGIA

046

047

პაატა შამუგია პოეტი ფართო საზოგადოებისათვის ცნობილი გახდა სკანდალური წიგნით “ანტიტყაოსანი”. სამწლიანი პაუზის შემდეგ (2010 წ.) გამოსცა პოეტური კრებული "უპირატესობა", რომელიც გამოსვლისთანავე მოექცა ყურადღების ცენტრში. 2011 წელს გამოვიდა პაატა შამუგიას "დაუჯდომელი", რომელიც ლიტარტურული პრემია “საბას” გამარჯვებული გახდა წლის საუკეთესო პოეტური კრებულის ნომინაციაში. 2012 წელს ჟურნალმა "ცხელმა შოკოლადმა" პაატა შამუგია წლის ადამიანად დაასახელა. 2014 წელს გამომცემლობა "ინტელექტმა" გამოსცა პაატა შამუგიას ახალი პოეტური კრებული "შიზოგადოება". მისი ლექსები თარგმნილია ინგლისურ, რუსულ, ფრანგულ, თურქულ და გერმანულ ენებზე.

PAATA SHAMUGIA Poet

Paata Shamugia became known to the wide circle of readers due to his book Anti-Tkaosani (a word play on the famous Georgian medieval epic “The Knight in Panther’s Skin”), which provoked much controversy. Three years later, in 2010 he published his poetry collection “Advantage”, which immediately attracted public attention. In 2011 Paata Shamugia received Saba Prize for the best collection of poems (The Unsettled). In 2012 the magazine Hot Chocolate named him the Person of the Year. His poetry is translated into the English, Russian, French, Turkish and German.

საქმიანი პოეტი მიმოვდივარ ენაში (უვიზოდ), ვდებ საქმიან კონტრაქტს ზმნებთან და არსებით სახელებთან, შორისდებულებს შორის ვდებ ზავს. მე საქმიანი პოეტი ვარ. ვაწარმოებ დიპლომატიურ მოლაპარაკებებს ბინარულ ოპოზიციებთან, ზმნისწინის უკან ვდგები - თავაზიანი ვარ, მაგრამ წარსულ დროს ზურგს ვაქცევ - თავხედი! ფუძეს ვუსინჯავ საკუთარ თავს - მყარად უნდა ვიდგე. მე საქმიანი პოეტი ვარ. ვხვეწ ურთიერთობის ფორმებს - ფორმაში ვარ. ვაწესრიგებ ჩემი სხეულის ჩამოქცეულ ინფრასტრუქტურას - დავრბივარ. განტვირთვის მიზნით, პირველსავე შემხვედრ გოგოში ვდებ ჰორმონების ინვესტიციას - ოჰო! არაფერი პირადული, მხოლოდ ლექსი. მე საქმიანი პოეტი ვარ. ის, ვინც წლობით ცხოვრობდა მზა პასუხების ციხეში, ყველა ამნისტიით გამოვუშვი. დროა, ყველას მოგვესაჯოს მშვიდობა! დროა, ყველას მოგვესაჯოს სიყვარული! ახია ჩვენზე! ნულოვანი ტოლერანტობა წვრილმან გატაცებებს! მე საქმიანი პოეტი ვარ. ვცდილობ აღმოვფხვრა სეპარატიზმი გაუცხოება ენას (ანუ სახელმწიფოს) და ადამიანს (ანუ ადამიანს) შორის. ის, ვინც ლაპარაკობს, ყოველთვის ტყუის. ვინც წერს, მას კი მუდამ ამჟღავნებს ის, რასაც წერისას ტყუის. ჩემი ტყუილი საშუალოა, ჩემი ლექსები - უშუალო. მე საქმიანი პოეტი ვარ.

A BUSINESSLIKE POET

I’m visa-free in language, I make business contracts with verbs and nouns, I make intermissions with interjections, I’m a businesslike poet. I lead diplomatic negotiations with binary oppositions, I stand after a prefix – like a gentleman, but I turn a blind eye to past simple – simply impudent! I check my base – I have to stand strong. I’m a businesslike poet. I practice the forms of interrelations – I’m in shape. I build the crumbed infrastructure of my body – I run. To relax, I invest hormones In the first girl I meet – oops! Nothing personal, just poetry, I’m a businesslike poet. I set free everyone who has been living in the prison of ready-made answers. It’s time to be sentenced to peace! It’s time to be sentenced to love! We have it coming! Zero tolerance to petty obsessions! I’m a businesslike poet. I try to eliminate separatism – Separation between a language And humans. The one who speaks always lies. The one who writes is always exposed by the lies he writes. My lie’s ordinary, My poem’s extraordinary. I’m a businesslike poet.

/ translated from Georgian by Nino Gogua /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 48

ირანი / IRAN

048

049

რასულ იუნანი პოეტი, პროზაიკოსი, დრამატურგი, მთარგმნელი რასულ იუნანი დაიბადა 1969 წლის 23 თებერვალს, ურუმიის მხარის ერთ პატარა სოფელში. ამჟამად ცხოვრობს თეირანში. გამოქვეყნებული აქვს ლექსებისა და პიესების რამდენიმე კრებული და ერთი რომანი. მისი ნაწარმოებები თარგმნილია მსოფლიოს სხვადასხვა ენაზე. თვითონ თარგმნის თურქულიდან სპარსულად.

RASUL YUNAN

Poet, writer, playwright and translator

Rasul Yunan was born in 1969 in a small village of Urumian region. He lives in Teheran now. Rasul Yunan has published several books of poetry, plays and one novel. His works are translated into several languages; he himself translates from Turkish into Persian.

* * * თუ არ გეყვარები, გულხელს დავიკრეფ და მოვკვდები. სიკვდილი არც დაუბრუნებელი მოგზაურობაა და არც უეცარი წაშლა. სიკვდილი შენი უსიყვარულობაა სწორედ იმ დროს, როცა უნდა გიყვარდეს! / სპარსულიდან თარგმნა გიორგი ლობჟანიძემ /

* * *

If you do not love me I'll just lie down and die Death is not a one way trip Nor a sudden disappearance Death is you not loving me At the time I need you to

/ adapted from the Farsi by Sylvie M. Miller /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 50

ი ტ ა ლ ი ა / I TA LY

050

051

კლაუდიო პოცანი პოეტი, პროზაიკოსი, მუსიკოსი კლაუდიო პოცანიმ პოეტური პერფორმანსებით არა მხოლოდ იტალიაში გაითქვა სახელი, არამედ ევროპის, აზიის, აფრიკის, ჩრდილო და სამხრეთ ამერიკის სხვადასხვა საერთაშორისო პრესტიჟულ ლიტერატურულ ფესტივალებსა და ტურინის, მონრეალის, პარიზის, კუბის, ფრანკფურტის წიგნის საერთაშორისო ბაზრობებზე. კლაუდიო პოცანის ლექსები თარგმნილია მრავალ ენაზე და შეტანილია პრესტიჟულ ანთოლოგიებსა და ლიტერატურულ ჟურნალებში. პოცანიმ 2010 წელს, მუსიკოსებთან ფაბიო ვერნიცისთან და ანდრეა ვიალარდისთან ერთად გამოსცა ლექსების კრებულის „ჩრდილების მარშის“ აუდიოჩანაწერი, რომელიც პირველად აუდიოპოეზიის ისტორიაში ექვსი კვირის განმავლობაში იტალიური დამოუკიდებელი რადიოების საუკეთესოთა ოცდახუთეულში სახელდებოდა. კლაუდიო პოცანიმ 2001 წელს დააარსა „პოეზიის საერთაშორისო სახლი“, სახლი განთავსებულია გენუის დოჟების სასახლეში, სადაც ყოველწლიურად 180 უფასო ღონისძიება ტარდება. კლაუდიო პოცანის მონაწილეობას თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს საქართველოში იტალიის საელჩო.

CLAUDIO POZZANI Poet, narrator,musician

Claudio Pozzani is appreciated in Italy and abroad for his poetic performances in the most important international literary festivals. He participates in numerous literary festivals in Europe, Asia, North and South America, as well as in book fairs in Turin, Montreal, Paris and Frankfurt. His poems have been translated and published into more than 10 countries and are published in various prestigious literary anthologies and journals. Since 1995, Claudio Pozzani is the director of the Genoa International Poetry Festival in Italy and has created and organized several poetry events in Europe and Asia. In 2001, Claudio Pozzani founded “International Poetry House in Genoa with over than 180 free events every year.

Claudio Pozzani’s participation in Tbilisi International Festival of Literature is supported by Italian Embassy in Georgia.

ჩრდილების მარში აი, ცვივიან თოკები ციდან, როკვით გარს გივლიან დამზრალი ჯაჭვები, ეს არის სამყარო კვანძების, ბნელით დასახსნელი კვანძების, სანამ მოასწრებს და გაკვეთს ცას ქუხილი და ფოსფორის ელვა. ეს არის გორგალი თოკების, რომელიც მაკრატელს ვერ იტანს, ეს არის სავარცხელი, რომელიც უდარდელ დალალებს ესობა. ეს არის ჩრდილი... ჩრდილი და წამწამთა ხამხამი უსასრულო. ჩემს თავს ვაკვირდები და გარშემო კედლებს ვხედავ, სარკეს ვუყურებ და ისიც ქცეულა კედლად, შენს მკერდზე წამოზრდილა ვეება კედელივით კანი, გარდამსახვია მეც კედლად გული და ყველა განცდა. ისევ და ისევ მოწვიმს ციდან ლოცვა და წყევლა და რაც კი ქვიშას ეხება, მაშინვე იქცევა ორთქლად, მოწამლულ დუმილში ფუთფუთი გააქვთ ზმნიზედებს, ზედსართავებს და ყრუ სიტყვებს. და ისევ ჩრდილი... ჩრდილი და წამწამთა ხამხამი უსასრულო. წვიმის წყლით გაბანილ ლივლივა ჭებში მზის ნაცვლად მხოლოდ მის ანარეკლს ვხედავ და ღამის წკვარამში მთვარის არსებობას მამცნობს დაბმული ძაღლების ყეფა. მშვიდობა ჩემთვის არ ნიშნავს უომრად ყოფნას, თვით ცნება, არ იყოს ომი - ეს არის მშვიდობა. და არ იყოს ჩრდილი... ჩრდილი, და იყოს წამწამთა ხამხამი უსასრულო. / იტალიურიდან თარგმნა ნუნუ გელაძემ /

SHADOW MARCH

Ropes are falling from the sky and frozen chains dance round you It’s a world of knots to be unraveled in the dark between a bolt of phosphorus and one of cries It’s a tangle of ropes that defy the scissors’ hands A comb that gets caught in an unthinking mane Shadow… shadow Another blink of the eye (and then it’s) I look around myself and all I see is walls. Even my mirror has become a wall. On your breasts a skin of wall has grown My heart, my senses Reincarnated in walls And prayers and curses keep on raining down Evaporating as soon as they touch the sand. And adverbs, adjectives and words without a sound Slither away in a poisonous silence Shadow… shadow Another blink of the eye Of the sun I see only its reflection In iridescent puddles of rainwater Of the moon I perceive its presence in the dark In the faraway barking of chained dogs. My peace is not the lack of war My peace is the absence of the concept of war. Shadow… shadow Another blink of the eye and then it’s…

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 52

პოლონეთი / POLAND

052

053

მიკოლაი ლოზინსკი პროზაიკოსი მიკოლაი ლოზინსკი სწავლობდა სოციოლოგიას სორბონის უნივერსიტეტში. ის ავტორია წიგნებისა “მოგზაურობის ცხელება“ (2006), „წიგნი“ (2011) და მოკლე საბავშვო მოთხრობების კრებულის “ზღაპრები იდასთვის”. მისი ნაწარმოებები რამდენიმე ენაზეა ნათარგმნი. მიკოლაი ლოზინსკი თავის ავტობიოგრაფიულ რომანში, „წიგნი“ (2011) პოლონურ-ებრაული ოჯახის რამდენიმე თაობის ისტორიას აღწერს - ჰოლოკოსტი, კომუნისტური ტერორი, 1968 წლის ებრაელთა დევნა, კომუნისტური რეჟიმისგან გათავისუფლება. რომანის პერსონაჟები მეოცე საუკუნის დიდი ისტორიული მოვლენების მონაწილენი არიან. ლოზინსკის მიღებული აქვს კოშციელსკის ფონდის პრემია (2007), ჟურნალ „პოლიტიკას“ პრემია კულტურულ სფეროში (2011) და იანის ბალტვილკის საერთაშორისო პრემია საბავშვო ლიტერატურაში. მიკოლაი ლოზინსკის მონაწილეობას თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს პოლონეთის წიგნის ინსიტუტი (ვარშავა).

MIKOŁAJ ŁOZINSKI Writer

Mikołaj Łoziński studied sociology at Sorbonne University; author of fiction, his texts are translated into many languages. His works include “Reisefieber” (2006), “The Book” (2011) and short stories for children “Fairytales for Ida”. In his autobiographical novel “The Book” (published in 2011), Mikołaj Łoziński writes about the story of several generations of Polish-Jewish family; he talks about the holocaust, Communist terror, persecution of Jews in 1968, breaking free from Communist regime; characters of the book witness the grand events of the XX Century.

Mikołaj Łoziński has been awarded with Koscielski Foundation Award (2007), Passport of Polityka (2011), and Jānis Baltvilks International Prize in Children's Literature (2013).

Mikołaj Łoziński’s participation in Tbilisi International Literature Festival is supported by Polish Book Institute (Poland).

გასაღებები / ფრაგმენტი რომანიდან “წიგნი” /

როდესაც პაპაჩემი, გასაღებით ხელში, ქუჩაში, თავის წითელი ფერის ,,ლადა“ მარკის ავტომობილთან დაეცა და მოკვდა, ეს ყველაფერი ბებიამ ფანჯრიდან დაინახა. ნანახში დასარწმუნებლად სამზარეულოს ფანჯარასთან მივიდა და შემდეგ ოთახში დაბრუნდა, დაჯდა დაბალ სკამზე, სათვალე გამოიცვალა და ტელეფონის ნომერი აკრიფა. - ძვირფასო - ზუსტად ასე მიმართა ჩემს უფროს ძმას. შენთან რა ხდება? ბინაში ხომ არ ცივა? იცი, პაპაშენთან რაღაც ყველაფერი წესრიგში ვერაა. ათ წუთზე მეტია, სახლის წინ წევს და არ ინძრევა. იქნებ მოსულიყავი? ზევიდან უყურებდა, უცხო ადამიანები როგორ იხრებოდნენ ყოფილი ქმრის ცხედარზე. ათოვდა მის სამხედრო ფორმასა და ორდენებს. ტყავის ჩანთა იღლიიდან გავარდნოდა და ძირს დაცემისას გახსნილიყო. როგორც ჩანს, მასში ქილა იდო, რადგან მურაბის წვენი ტროტუარზე იღვენთებოდა. მათი ცოლ-ქმრობა ოცდაათ წელს ითვლიდა. ცხედართან ხალხი თანდათან გროვდებოდა. რაღაც ნაჭერიც გადააფარეს. ვიღაცამ თითი პირველი სართულისაკენ, პაპას ჭუჭყიანი ფანჯრისაკენ გაიშვირა. ბებიამ ინსტინქტურად გადადგა ნაბიჯი ოთახის შუაგულისკენ. / პოლონურიდან თარგმნა ამბროსი გრიშიკაშვილმა /

KEYS

/ Extract from “The Book /

When my grandfather fell over in the street and died next to his red Lada Samara with the key in his hand, my grandmother saw him through the window. Then she went to the kitchen window, saw the same thing, and went back into the living room.

She sat on a low stool, changed her glasses and dialled a phone number. “Darling,” she said to my older brother. “How are you? Are you warm enough in your den? You know, I think there’s something wrong with your grandfather. He’s been lying in the street for ten minutes now and he’s not moving. Perhaps you could come over?”

She watched from upstairs, as some strangers leaned over her ex-husband. Snow was falling on his army uniform and medals. His leather briefcase had slipped from under his arm and fallen open. A glass jar must have broken inside it, because there was honey spilling onto the pavement. They were married for thirty years.

More and more people had gathered on the spot. They covered him. Someone pointed up at the first floor, at the dirty windows in my grandfather’s flat. Grandmother instinctively took a step back into the depths of the living room. / translated from Polish by Antonia Lloyd-Jones /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 54

უკრაინა / UKRAINE

054

055

სერგეი ჟადანი პოეტი, პროზაიკოსი, ესეისტი, მთარგმნელი სერგეი ჟადანი 12 პოეტური კრებულისა და 8 პროზაული კრებულის ავტორია. 2008 წლის მარტში ჟადანის რომანი „Anarchy un the UKR” („ანარქია უკრაინაში“) რუსული ლიტერატურული პრემიის „ეროვნული ბესტსელერის“ ე.წ. „შორთ ლისტში“ მოხვდა და მოსკოვის საერთაშორისო წიგნის ბაზრობაზე „წლის წიგნის“ კონკურსის საპატიო სიგელი დაიმსახურა. მას კრიტიკოსები ყოფილი საბჭოეთის ახალგაზრდა ავტორებიდან ნობელის პრემიის ყველაზე რეალურ კანდიდატად ასახელებენ. სერგეი ჟადანი თარგმნის პაულ ცელანის, ჩარლზ ბუკოვსკის, ანდრეი ხადანოვიჩის, კირილ მედვედევის, დანილა დავიდოვის ლექსებს. მისი ტექსტები თარგმნილია გერმანულ, ინგლისურ, პოლონურ, სერბულ, ხორვატულ, ქართულ, ლიტვურ, ბელორუსულ, რუსულ, სომხურ ენებზე. სერგეი ჟადანი ცხოვრობს და მოღვაწეობს ხარკოვში. რეგულარულად წარადგენს საკუთარ ნაწარმოებებს უკრაინისა და დასავლეთ ევროპის სხვადასხვა ქალაქში, ხშირად უკრაინელი მუსიკოსების თანხლებით.

SERHIY ZHADAN

Poet, writer, translator

Serhiy Zhadan is the author of 12 poetry and 8 prose compilations. In March 2008, the Russian translation of his novel “Anarchy in the UKR” made the short list of the National Bestseller Prize. It was also a contender for "Book of the Year" at the 2008 Moscow International Book Exhibition. His novel “Anthem of Democratic Youth” has been adapted for the stage and is being performed at the Ivan Franco National Academic Drama Theater in Kyiv.

Zhadan translates poetry from German, English, Belarusian, and Russian; he has translated works of poets such as Paul Celan and Charles Bukowski. His own works have been translated into German, English, Polish, Serbian, Croatian, Lithuanian, Belarusian, Russian, Hungarian, Georgian, Armenian, Swedish and Czech. Serhiy Zhadan participated at "Rock for change" rally in 2013 and in Euromaidan demonstrations in Kharkiv.

ძებნა დიდხანს ვეძებდი. ტელეფონის ნომერი შეცვალა, სხვა ქალაქში გადასახლდა, გაუჩინარდა სოციალური ქსელებიდან. საერთო ნაცნობებს არაფერი გაეგონათ. არც ტაძარში იცოდნენ რამე. ბოლოს თვითონვე მოიწერა: როგორ იმგზავრა, როგორ უჭირს შეგუება, როგორ მოეწყო. და მწერდა ძმაზეც, მის სიკვდილზე. იმიტომაც მომწერა ალბათ, რომ მოეთხრო მის სიკვდილზე. სავარაუდოდ, მე არ ვიყავი ერთადერთი ადრესატი. როგორც მინიმუმ მე პირველი არ ვიყავი. ზედმეტად მშვიდად აღწერდა, როგორ მოიმწყვდიეს ყველანი ერთად და ესროდნენ, ვიდრე მჭიდებს ჩააცლიდნენ. შემდეგ ჩვენებიც მობრუნებულან, რომ გვამები გაეტანათ, ან ის, რაც დარჩა გვამებისაგან, და ფეხებზე უწვალიათ: თითოეულ ცხედარს უნდა ჰქონოდა ორი ფეხი. დიდხანს აწყობდნენ რათა რგებოდა ყველა ცხედარს მეტ-ნაკლებად მსგავსი სიგრძის ორ-ორი ფეხი. ძმას მუსიკა ყვარებია. დარჩენია კარგი გიტარა. მას მუდამ ვიღაც ნათხოვრობდა. “რა უნდა ვუყო?” – მეკითხება. – “გადმოვიღე, დაკვრა ვცადე, მაგრამ არ ვარ შეჩვეული, თითი გამეჭრა. როგორ მეტკინა, რომ იცოდე. აღარც ხორცდება”. / უკრაინულიდან თარგმნა ზვიად რატიანმა /

I searched for her for a long time. She changed her number, left town, did not use social media. I couldn’t find her through friends, or through members of her church. Then she wrote, describing what she was up to, her journey, the new situation, and how she was getting used to it. She wrote about her brother, actually, I think that’s why she wrote – to tell us about her brother and his death. Maybe, I wasn’t the only person she turned to, at least I wasn’t the first. She wrote too calmly. She wrote, they were all caught in one round of fire. Then the people returned, wanted to recover their dead. Or rather what was left of them. The legs were the biggest problem. Everybody needs two legs. That’s how they assembled them, so each had two legs. It was best if they were about the same size. Her brother was a musician. He had a good guitar, which people constantly borrowed. “What should I do with it now?” she asked. “I picked it up and tried to play, but only cut my fingers. It was very painful. They still haven’t healed.”

/ translated from the Ukrainian by Virlana Tkacz and Wanda Phipps /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 56

დიდი ბრიტანეთი / UNITED KINGDOM

056

057

სარა ბოუერი პროზაიკოსი სარა ბოუერს არაერთი ჯილდო აქვს მიღებული რომანებისა და მოთხრობებისთვის. 2007 წელს რომანისათვის „სისხლიანი ნემსი“ მოიპოვა სიუზენ ჰილის პრემია. მეორე რომანი, „სიყვარულის წიგნი“ (ამერიკული სათაურია „ბორჯიათა ოჯახის ცოდვები“) ცხრა ენაზე ითარგმნა და 2009 წელს „ტორონტო გლოუბისა“ და „მეილის“ ბესტსელერად იქცა. მეოთხე რომანი, „ეროზია“ 2014 წელს გამოიცა. მოთხრობები და ესეები კი მრავალგზის დაიბეჭდა ისეთ გამოცემებში, როგორიცაა „MsLexia“, „Words Without Borders“ და „Asian Cha“, ასევე გადაიცა “ბი-ბი-სი”-ის რადიოთი.

SARAH BOWER

Novelist and short story writer

Sarah Bower’s first novel, “The Needle in the Blood” won the Susan Hill Award in 2007. Her second, “The Book of Love” (published in the US as “Sins of the House of Borgia”) was translated into nine languages and was a Toronto Globe and Mail bestseller in 2009. Her third novel, “Erosion” writing as S. A. Hemmings, came out in 2014. Her short fiction and non-fiction has appeared in a number of publications including MsLexia, Words Without Borders and Asian Cha and has been broadcast on BBC Radio.

ნაწყვეტი ინტერვიუდან “…ამჟამად ვმუშაობ რომანზე, რომლის სათაურიცაა “სიყვარული კლავს, არა?” მასში სამი სიუჟეტური ხაზია, რომლებშიც მოქმედება ინგლისსა და პალესტინაში 19482008 წლების პერიოდში ვითარდება. მთავარი პერსონაჟი, ერთი მხრივ, ინგლისელი ქალია, რომლის წარსულიც იდუმალებითაა მოცული, რასაც თვითონ მხოლოდ მას მერე შეიტყობს, რაც მოულოდნელად ჩრდილოეთ იორკშირის სანაპიროზე მდებარე სახლის მემკვიდრე გახდება. მეორე პერსონაჟი პალესტინელი ტერორისტია. საკვანძო როლებს თამაშობენ აგრეთვე ქალის დედა და მცხობელი კაცი. რომანს რთული ქრონოლოგია აქვს და არც ერთი ურთიერთობა იმ გზით არ ვითარდება, რასაც თავდაპირველად ვვარაუდობთ. ამ წიგნის წერისას გამუდმებით ბეწვის ხიდზე გავდივარ, ვცდილობ ცხოვრებისეულ ურთიერთობათა და დამთხვევათა სირთულე და ქაოტურობა გადმოვცე და, ამავდროულად, ჰარმონიული, ერთ ღერძზე ასხმული ნარატივიც გამომივიდეს. ეს რომანი ჩემთვის გამოწვევაა მრავალი გაგებით. მასზე მუშაობისას დღემდე ყველაზე უფრო სახალისო გამოცდილება მაშინ შევიძინე, როდესაც ოქსფორდის ფამპ-სტრიტის საცხობის მეპატრონემ ნება დამრთო, ერთი ცვლა პურის მცხობელებთან ერთად მემუშავა (მას შემდეგ, რაც მთელი ღამე ცომს ზელდი, დილის 4 საათზე საუზმედ ახლადგამომცხვარი ღვეზელის მირთმევა, მგონი, ზეციურ ნეტარებასთან ყველაზე უფრო მიახლოვებული განცდაა, რასაც კი ოდესმე ვღირსებივარ!). შემდეგი ამგვარი გამოცდილება ამ წლის ოქტომბერში მელის, როცა პალესტინაში გავემგზავრები პროექტ `”ზეითუნში” მონაწილეობის მისაღებად, რომელიც ზეთისხილის მოსავლის აღებას ითვალისწინებს. პალესტინის უახლესი ისტორია ისე დაწვრილებითაა დოკუმენტირებული, რომ არც კი ვიცი, მისი შესწავლა საიდან დავიწყო. / ინგლისურიდან თარგმნა თამარ კოტრიკაძემ /

EXTRACT FROM AN INTERVIEW

“…I’m currently working on a novel entitled Love Can Kill People, Can’t It? which has three story lines covering life in England and Palestine from 1948 to 2008. Its principals are an Englishwoman with a mysterious past which is revealed to her when she inherits a house on the North Yorkshire coast, and a Palestinian terrorist. The woman’s mother and an artisan baker also play key roles. The chronology is complicated and none of the relationships works out quite the way you think it will. I am trying, with this book, to walk the tightrope of reproducing a sense of the randomness of life’s connections and coincidences while still constructing a coherent narrative.

There are many challenges for me in writing this book. Perhaps, to date, I’ve had the most fun overcoming my ignorance about commercial bread-baking, when the Pump Street Bakery in Orford www.pumpstreetbakery.com kindly allowed me to work a shift alongside their bakers. (And fresh-baked doughnuts for breakfast at 4am after a long night kneading dough is possibly the closest to heaven I shall ever get!) My next challenge will be a visit to Palestine in October when I shall be working on the olive harvest as part of the Zaytoun Project www.zaytoun.org.

Of course, the history of modern Palestine is so well documented one hardly knows where to begin - and in the news again as we speak, with the Hamas-Fatah agreement - but a chance to visit the country, to stay with local villagers and share their lives, if only for a couple of weeks, will be invaluable to me as a writer in helping me to grasp what is pretty much ineffable about the atmosphere of a place - its smells and tastes, sounds and colours…”

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 58

დიდი ბრიტანეთი / UNITED KINGDOM

058

059

ანთეა ნიკოლსონი არტისტი, პროზაიკოსი ვიზუალურმა არტისტმა, ანთეა ნიკოლსონმა მხატვრული პროზის წერა გვიან დაიწყო. 2005 წელს მოიპოვა შემოქმედებითი წერის მაგისტრის დიპლომი ბეთ სპა უნივერსიტეტში (დიდი ბრიტანეთი), შემდეგ კი ერთი წლის მანძილზე დარტმურის ცხვრის ფერმაში იყო მივლინებული, როგორც რეზიდენტი მწერალი. ანთეა ნიკოლსონი თბილისის სიახლოვეს, თავის ქართველ პარტნიორთან ერთად სახლს აშენებს და ველურ ბუნებაზე ზრუნავს. ნიკოლსონი ცხოვრობს ბრისტოლში (ინგლისი) და ამ ორ ადგილს შორის მუდმივად მოძრაობს. „მცურავი ღრუბლების ალამი“, რომელიც გამომცემლობა „გრანტა ბუქსმა“ 2013 წელს გამოსცა, ანთეა ნიკოლსონის სადებიუტო რომანია. ამჟამად მწერალი მეორე რომანზე მუშაობს. ანთეა ნიკოლსონის მონაწილეობას თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს ბრიტანეთის საბჭო საქართველოში.

ANTHEA NICHOLSON Artist, writer

Anthea Nicholson began writing fiction later in life, coming from the profession of a visual artist. She took an MA in creative writing at Bath Spa University, 2005 and was then writer in residence for a year on a Dartmoor sheep farm. Further distractions included building a dwelling and reclaiming wildlife habitat on the outskirts of Tbilisi with her Georgian partner. She is also based in Bristol, England and lives somewhat haphazardly between the two places. “The Banner of the Passing Clouds”, published by Granta Books, 2013, is Anthea Nicholson's debut novel. She is currently working on the next one.

Anthea Nicholson's participation in Tbilisi International Literature Festival is supported by British Council in Georgia.

მცურავი ღრუბლების ალამი (ფრაგმენტი რომანიდან)

ლტოლვილ ქალს ფარდულში შეჰყვა. ახლა ქალაქი სავსე იყო ლტოლვილებით და ვინც, ამათ მსგავსად, თავშესაფარი იპოვა, კიდევ რა უჭირდათ. ეს დაფხავებული ფარდული სახლივით მოეწყოთ. იატაკზე თივით გამოტენილი ლეიბები ეგო, ყანყალა მაგიდაც იდგა, სამფეხა ჯორკოები, თუნუქის ღუმელი, რომელზედაც საჭმელს ამზადებდნენ, მცირედი ტანსაცმელი, რაც ჰქონდათ, ლურსმნებზე ეკიდა, წმინდა გიორგის ქაღალდის ხატი კი ხის შვერილზე, მაღლა. მაგიდასთან მჯდომ ორ კაცს მიესალმა და მათაც წყლისთვის მადლობა გადაუხადეს. როცა ქალმა მოიპატიჟა, ჩვენთან დაჯექი და ჭამეო, უარი ვერ უთხრა. ქალმა წყალი გასათბობად შემოდგა ღუმელზე და ლობიო და ცოტა ხმელი პური გამოიტანა. კაცები წამოდგნენ, ქალი კი ხვნეშა-ხვნეშით დაჯდა და ფეხის ზელა დაიწყო. მან პურს ყუა მოატეხა და ლობიოს ჭამას შეუდგა, ქალი თვალს არ აცილებდა. როცა ჭამას მორჩა, მადლობა გადაუხადა და წასასვლელად გაემზადა, მაგრამ ქალმა სთხოვა, არა, ნუ წახვალ, დარჩიო. მისკენ გადმოიხარა, გულზე მუშტი დაირტყა და უთხრა, მე მასწავლებელი ვიყავიო. ყველაფერი კარგად იყო, ლამაზი სახლი მქონდაო. აი, ამას შეხედე, ჩემს ქმარს, უქნარა ლოთს, არც ისე დიდი ხნის წინ ცნობილი იყოო. მერე კაცს მიუტრიალდა, თავის ქმარს, რომელიც სულელურად იკრიჭებოდა და თავს უქნევდა. ძმაკაცებმა ზურგზე ხელი დაჰკრეს და ახმაურდნენ, როგორ არა, ცნობილი იყო არც ისე დიდი ხნის წინო. არ გინდა, სტუმარს აჩვენო? მიდი, კაცო, ადექი და აბა, შენ იციო. კაცი ჯერ დაიბნა, მერე წამოდგა, შეისუნთქა და ამღერდა. ქალმა სახეზე ხელები აიფარა, წარბი შეეკრა. კაცის მაღალი და ნაზი ხმა უმღეროდა პატარა ინდუსტრიულ ქალაქს, რომელსაც დასტოვებდა და კიდევ დიდხანს ვერ ნახავდა თავის საყვარელ, საკუთარი ხელით გაშენებულ ვენახს. / ინგლისურიდან თარგმნა დავით გაბუნიამ /

THE BANNER OF THE PASSING CLOUDS (Extract from the Novel)

He followed the refugee woman into the store. The city was full of refugees now and those that found a private shelter like this were fortunate. They had made a home of the corrugated barn. Straw mattresses were laid on pallets, there was a rickety table, three-legged stools, a tin stove to cook on, their few clothes hanging on nails, a paper icon of Saint George hooked onto a splinter of wood from an upright support. He said a greeting to the two men sitting at the table and they thanked him for the water. He could not refuse when the woman asked him to sit and eat with them. She set the bucket to warm on the stove and brought a dish of beans and some dry bread. The men left the table and she sat with a sigh and rubbed her leg. He spooned out some beans and tore a crust of bread and ate as she watched him. When he was finished he thanked her and went to leave but she said, No, stay. And she leaned toward him and thumped her chest and said, I was a teacher. Things were good, we had a fine home. Look at him, my husband, a worthless drunk now but he was famous not so long ago. She turned to the man who was her husband and he grinned foolishly and nodded. His friend slapped him on the back saying, Aye, you were famous not so long ago. Why not show our visitor? Come on man, stand up and do your best. The man looked puzzled for a moment but then he stood, took a small breath and began to sing. His wife covered her face and kneaded her brow. The voice rose high and tender as the man sang of a small industrial town and how he must leave and not return to the beloved vines he had planted in his garden there.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 60

აშშ / USA

060

061

კეროლინ ფორშე პოეტი, ადამიანის უფლებათა აქტივისტი კეროლინ ფორშე რამდენიმე პოეტური კრებულის ავტორია: „შეკრებები და ტომები“, „ქვეყანა ჩვენს შორის“, „ისტორიის ანგელოზი“ და „ლურჯი საათი“; მისი რედაქტორობით გამოცემული ორი პოეტური ანთოლოგია „მივიწყების საპირისპიროდ“ და „პოეზიის მოწმე: ინგლისური ტრადიცია 1500-2001“ ბესტსელერებად იქცა. პოეტი ხშირად იყო ნომინირებული სხვადასხვა ჯილდოზე და მიღებული აქვს მრავალი პრემია, მათ შორის, სტოკჰოლმში ედიტა და ირა მორისების ჰიროშიმას ფონდის პრემია მშვიდობისთვის, გუგენჰაიმის სტიპენდია, ლანანის ლიტერატურული სტიპენდია და სულ ბოლოს, 2014 წელს, ამერიკის პოეზიის აკადემიის სტიპენდია პოეზიაში. კეროლინი ორმოც წელზე მეტია ლიტერატურასა და წერას ასწავლის სხვადასხვა უნივერსიტეტში, ასევე კითხულობს საკუთარ ლექსებს მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში. მისი ნაწარმოებები ოცდახუთზე მეტ ენაზეა თარგმნილი. კეროლინ ფორშე არის ჯორჯთაუნის უნივერსიტეტის პროფესორი, სადაც იგი ასევე ხელმძღვანელობს პოეზიისა და სოციალური პრაქტიკის ლანანის ცენტრს. კეროლინ ფორშეს მონაწილეობას თბილისის ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს აშშ-ს საელჩო საქართველოში.

CAROLYN FORCHÉ

Poet, memoirist and human rights activist

Carolyn Forché is editor of two best-selling poetry anthologies, “Against Forgetting” and “Poetry of Witness: The Tradition in English: 1500-2001”. Her poetry books include “Gathering the Tribes”, “The Country Between Us”, “The Angel of History” and “Blue Hour”. She has been widely honored, receiving the Edita and Ira Morris Hiroshima Foundation Award for Peace and Culture in Stockholm, a Guggenheim Fellowship, a Lannan Literary Fellowship, and most recently, The Academy of American Poets Fellowship in Poetry for 2014. She has taught writing and literature for forty years, and has read her poetry around the world. Her work has been translated into more than twenty-five languages. She is a Professor of English at Georgetown University, where she also directs The Lannan Center for Poetics and Social Practice.

Carolyn Forché’s participation in Tbilisi International Literature Festival is supported by U.S. Embassy in Georgia.

პოლკოვნიკი ყველაფერი, რაც ამის შესახებ გსმენიათ, სიმართლეა. თავად ვიყავი მასთან სახლში. მისმა ცოლმა ლანგრით ყავა და შაქარი შემოგვიტანა. მისი ქალიშვილი ფრჩხილებს იქლიბავდა, ვაჟი კი მეგობრებთან ერთად წავიდა. ოთახში ეწყო გაზეთები, პატარა ბალიშზე ესვენა რევოლვერი, დარბოდნენ ძაღლები, სახლის თავზე ჩამობმულ შავ თოკზე კი ქანაობდა შიშველი მთვარე. ტელევიზორში ინგლისურ ენაზე პოლიციელების შესახებ შოუს გადმოსცემდნენ. გარედან სახლის კედლებში დამსხვრეული ბოთლები იყო ჩამაგრებული, ისე, რომ ვინც ახლოს მივიდოდა, მუხლს გადაიხსნიდა, ან ხელს დაისერავდა. ფანჯრებზე ისეთი გისოსები დაემაგრებინათ, როგორც ჩვენთან კონიაკის მაღაზიას აქვს ხოლმე. სადილად გვქონდა ბატკნის კანჭი, კარგი ღვინო, სუფრაზე იდო ოქროსფერი ზარი მოახლის დასაძახებლად. მოახლემ მწვანე მანგო, მარილი და იქაური პური მოგვართვა. მკითხეს, როგორ მომეწონა მათი ქვეყანა. ამ დროს ტელევიზორში ესპანურად მოკლე რეკლამა გაუშვეს. მისმა ცოლმა მაგიდა აალაგა. შემდეგ დაიწყეს საუბარი, თუ რა რთული სამართავი გახდა ქვეყანა. თუთიყუში ტერასიდან ვიღაცას მიესალმა. პოლკოვნიკმა უბრძანა მოეკეტა და ფეხზე წამოხტა. ჩემმა მეგობარმა თვალებით მანიშნა, ხმა არ ამომეღო. პოლკოვნიკი უბრალო ნაჭრის ჩანთით ხელში დაბრუნდა. მაგიდაზე უამრავი ყური დაყარა. ისინი გახლეჩილი ატმის ჩირებს ჰგავდნენ. სხვა შედარება არ მოუხდება. მან ერთი ყური ხელში აიღო. სახესთან ახლოს მოგვიტანა, შემდეგ წყლიან ჭიქაში ჩააგდო. ის იქ გაცოცხლდა. უსაქმობამ გადამღალა, მასხარაობამ, - განგვიმარტა - ადამიანის უფლებები კი... გადაეცით თქვენს უფროსებს, მაგათი დედაც! ხელი მოუსვა და ყურები იატაკზე გადაყარა, შემდეგ ღვინის ჭიქა ზევით ასწია. ლექსისთვის არაფერი გამოგადგებათ? მკითხა. იატაკზე ზოგიერთ ყურს მის ხმაში ლითონი არ გამოპარვია. დანარჩენი მიპრესილი იყო იატაკს. / ინგლისურიდან თარგმნა დალილა გოგიამ /

THE COLONEL

WHAT YOU HAVE HEARD is true. I was in his house. His wife carried a tray of coffee and sugar. His daughter filed her nails, his son went out for the night. There were daily papers, pet dogs, a pistol on the cushion beside him. The moon swung bare on its black cord over the house. On the television was a cop show. It was in English. Broken bottles were embedded in the walls around the house to scoop the kneecaps from a man's legs or cut his hands to lace. On the windows there were gratings like those in liquor stores. We had dinner, rack of lamb, good wine, a gold bell was on the table for calling the maid. The maid brought green mangoes, salt, a type of bread. I was asked how I enjoyed the country. There was a brief commercial in Spanish. His wife took everything away. There was some talk then of how difficult it had become to govern. The parrot said hello on the terrace. The colonel told it to shut up, and pushed himself from the table. My friend said to me with his eyes: say nothing. The colonel returned with a sack used to bring groceries home. He spilled many human ears on the table. They were like dried peach halves. There is no other way to say this. He took one of them in his hands, shook it in our faces, dropped it into a water glass. It came alive there. I am tired of fooling around he said. As for the rights of anyone, tell your people they can go fuck them- selves. He swept the ears to the floor with his arm and held the last of his wine in the air. Something for your poetry, no? he said. Some of the ears on the floor caught this scrap of his voice. Some of the ears on the floor were pressed to the ground.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 62

აშშ / USA

062

063

კიმბერლი ჯონსონი პოეტი კიმბერლი ჯონსონი სამი პოეტური კრებულის ავტორია. 2014 წელს გამოიცა მისი ერთ-ერთი ბოლო კრებული „უჩვეულო ლოცვა“. ის ასევე ცნობილია, როგორც კლასიკური პოეზიის მთარგმნელი, თარგმნილი აქვს ვერგილიუსის "გეორგიკები" (პინგვინის კლასიკა, 2009) და ჰესიოდეს პოემები. როგორც ინგლისური რენესანსული ლიტერატურის მკვლევარმა, 2014 წელს მან გამოაქვეყნა მონოგრაფია რელიგიისა და პოსტრეფორმაციული ეპოქის პოეზიის ურთიერთმიმართებაზე. კიმბერლი ჯონსონი არის აშშ-ის ეროვნული ფონდის არაერთი გრანტისა და სტიპენდიის მფლობელი. ამჟამად ცხოვრობს იუტას შტატის ქალაქ სოლტ ლეიქ სითიში. კიმბერლი ჯონსონის მონაწილეობას თბილისის ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს აშშ-ს საელჩო საქართველოში.

KIMBERLY JOHNSON Poet

Kimberly Johnson is the autor of three poetry collections, most recently “Uncommon Prayer” (Persea Books, 2014). She is also the translator of a number of works of Classical poetry, including Virgil's Georgics (Penguin Classics, 2009) and the long poems of Hesiod (forthcoming from Northwestern University Press). As a scholar of Renaissance English literature, she published in 2014 a monograph on the relationship between religion and poetry in the post-Reformation era. Recipient of grants and fellowships from the United States National Endowment for the Arts and the Guggenheim Foundation, she lives in Salt Lake City, Utah. Kimberly Johnson’s participation in Tbilisi International Literature Festival is supported by U.S. Embassy in Georgia.

ამწეს დასანგრევი ბურთი რა ჯიუტი გაბედულებით მიყვარს კედელი! - ისე ნამდვილი არის მისი წითელი დგომა, არ შემიძლია, არ დავარტყა. აღტკინებული ახირებით, ჯაჭვის რხევით მთვრალივით უნდა გავიარო გზა-პარაბოლა, რათა ვაკოცო აგურთა წყებას. თუ ეშველება, ნეტავ, კედელს მთელი ძალით რომ ვეკვეთები? ყველა ჩემ სატრფოს (ახლა მტვერში რომ არიან თავჩარგულები) ერჩივნა, ალბათ, გულგრილობა ეწვნია ჩემგან. რატომ მსურს ასე? - სიყვარულის დასასრულებლად. / ინგლისურიდან თარგმნა მანანა მათიაშვილმა /

WRECKINGBALL

With what stern determination I love That wall!—: its red height so certain I must Fling myself at it, an erratic Embarrassment of a fling, chain-wobbling

Through my drunk parabola to kiss The brick. Can I help it that I kiss

With all my force? Nuzzled To dust, all my beloveds must wish

To have gone unregarded. What do I wish for? The end of love.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 64

აშშ / USA

064

065

ვერა პავლოვა პოეტი რუსულენოვანი ამერიკელი პოეტი ვერა პავლოვა ოცამდე პოეტური კრებულის ავტორია; პირველად 24 წლისა იყო, როცა ყოველთვიურ ლიტერატურულ ჟურნალ „იუნოსტში“ ლექსები გამოაქვეყნა. ვერა პავლოვას პოპულარობა და აღიარება გაზეთ „სეგოდნიას“ ჩანართში დაბეჭდილმა ლექსებმა მოუტანა. ვერა პავლოვას სულ ლექსების 18 კრებული აქვს გამოცემული. სხვადასხვა წელს მისი რამდენიმე პოეტური კრებული - „Вездесь“ (2003), „Ручная кладь“ (2006), „Письма в соседнюю комнату“ (2006) ნომინირებული იყო, როგორც წლის საუკეთესო წიგნები. მისი ლექსები მსოფლიოს 22 ენაზეა ნათარგმნი და ქვეყნდება ისეთ აღიარებულ ჟურნალებში, როგორიცაა „ნიუ-იორკერი“ პოეტი ბევრი საერთაშორისო ფესტივალის მონაწილეა. ვერა პავლოვამ ახლახან გამოსცა წიგნი, სადაც შესულია მისი ხელნაწერი 1001 ლექსი, ხოლო ილუსტრაციები პოეტის 4 წლის ქალიშვილს ეკუთვნის. ვერა პავლოვას მონაწილეობას თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს აშშ-ს საელჩო საქართველოში.

VERA PAVLOVA Poet

American poet of Russian origin. She first published her poems at the age of twenty-four, in the literary monthly “Yunost’” (“Youth”). Pavlova became a celebrity after no fewer than seventy-two poems of hers were published in a two-page centerfold of the “Segodnia” (“Today”) daily, a unique event in the annals of Russian literature, giving rise to the rumor that she was a literary hoax. Since then, her works have appeared in many newspapers and in most of the major magazines in Russia.

To date, Pavlova has published eighteen collections of poetry in Russian, of which “Vezdes’” (“Here and Everywhere”), 2003, “Ruchnaya Klad’” (“Hand-Carried Luggage”), 2006, and “Pis’ma v sosedneyu komnatu” (“Letters to the Room Next Door”), 2006, were voted The Best Book of the Year. The latter of these collections is a unique project in book printing: it consists of 1001 poems written out in Pavlova’s hand and illustrated with drawings done by her daughter when the girl was four years old. As of now, Pavlova’s poems have been translated into twenty-two languages.

Vera Pavlova’s participation in Tbilisi International Literature Festival is supported by U.S. Embassy in Georgia.

*** ნაოჭებმა ტუჩებთან პირი ჩასვეს ფრჩხილებში ნაოჭებმა თვალებთან მზერა ჩასვეს ბრჭყალებში გადახაზეს ნაოჭებმა ის რაც შუბლზე ეწერა ნაოჭები ყელზე კი ჭაღარაა პატარძლის / რუსულიდან თარგმნა შოთა იათაშვილმა /

*** რად არის სიტყვა კი ასე მოკლე? ის უნდა იყოს ყველაზე გრძელი, ყველაზე რთული, რომ მისი წარმოთქმა მყისვე ვერ გაბედო, რომ, გონზე მოსული, სიტყვის შუაშივე დადუმდე... / რუსულიდან თარგმნა ვასილ გულეურმა /

***

Wrinkles around the mouth put it in parenthesis. Wrinkles in the corners of the eyes put them in quotation marks. Wrinkles across the forehead cross[ed] out the writing on it. Wrinkles across the neck... and the bridal veil of gray hair. ***

Why is the word YES so brief? It should be the longest, the hardest, so that you could not decide in an instant to say it, so that upon reflection you could stop in the middle of saying it… / translated by Steven Seymour /

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 66

აშშ / USA

066

067

ლუსი ტაპაჰონსო პოეტი, პროზაიკოსი ლუსი ტაპაჰონსო ნიუ მეხიკოს უნივერსიტეტში ინგლისური ლიტერატურისა და ენის პროფესორია. პირველი მოთხრობა, „ადამიანი - გველი“ 1978 წელს გამოაქვეყნა, დღეს ლუსი ტაპაჰონსო ექვსი პოეტური კრებულის ავტორია. წერს ბავშვებისთვისაც - გამოცემული აქვს სამი საბავშვო წიგნი. ტაპაჰონსოს პოეზიაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს მისი მშობლიური ენის, ნავაჰოსთვის დამახასიათებელი რიტმიკა და სინტაქსი. ტაპაჰონსოს ნაწარმოებები იბეჭდება და სხვადასხვა სახით გამოიცემა როგორც აშშ-ში, ისე საერთაშორისო მასშტაბით. მათ შორისაა „რაინო რეკორდსის“ კომპაქტდისკები „საკუთარი ხმით: ამერიკული პოეზიის საუკუნე“ და „პოეზია ჩანაწერებში: 98 ამერიკელი პოეტი კითხულობს საკუთარ ლექსებს“. 2006 წელს ტაპაჰონსოს ამერიკის მკვიდრი მოსახლეობის მწერალთა გაერთიანებამ გადასცა „ჯილდო განსაკუთრებული დამსახურებისათვის“; კანზასის უნივერსიტეტში მკვიდრ ამერიკელთა შემსწავლელი პროგრამის დანერგვისათვის კი მას „არწივის ლიდერობის პრემია“ გადაეცა. 1999 წელს ტაპაჰონსო მკვიდრი მოსახლეობის მწერალთა გაერთიანების მიერ დასახელდა წლის საუკეთესო „მთხრობელად“; მას ასევე მიღებული აქვს კანზასის გუბერნატორის სახელოვნებო პრემია და ქალთა ნაციონალური ასოციაციის პრემია „გამორჩეული ქალი“. ლუსი ტაპაჰონსოს მონაწილეობას თბილისის ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს აშშ-ს საელჩო საქართველოში.

LUCY TAPAHONSO Poet, writer

In 2013, Luci Tapahonso was named poet laureate of the Navajo Nation. She is the author of three children’s books and six books of poetry, including A Radiant Curve, which was awarded the Arizona Book Award for Poetry in 2009. She is professor of English Literature and Language at the University of New Mexico.

Tapahonso’s work has appeared in many print and media productions in the U.S. and internationally. She was featured in Rhino Records’ CDs, “In Their Own Voices: A Century of American Poetry” and “Poetry on Record: 98 American Poets Read Their Work” and in several PBS films.

Tapahonso received the 2006 Lifetime Achievement award from the Native Writers Circle of the Americas and a Spirit of the Eagle Leadership Award for her key role in establishing the Indigenous Graduate Studies Program at the University of Kansas. The Native Writers Circle of the Americas named Tapahonso the 1999 Storyteller of the Year. She has also received a Kansas Governor’s Art Award, and Distinguished Woman awards from the National Association of Women.

Lucy Tapahonso’s participation in Tbilisi International Literature Festival is supported by U.S. Embassy in Georgia.

ნაშუადღევი იოოტოში (ფრაგმენტი ლექსიდან)

სანტა ფეში თბილი და ნათელი ნაშუადღევი დგას. შეშლილებივით ცქმუტავენ ძაღლები, ყალყზე დგებიან, გარეთ გასვლა სურთ. აბა, დაწყნარდით, ბიჭებო-მეთქი, ვეუბნები. დღეს ქურთუკების ჩაცმა აღარ მოუწევთ. ერთხელ მითხრა ჩემმა ქმარმა, ასე ჩაცმულებს რცხვენიათო. მე ვუპასუხე: „სად გინახავს, ძაღლს რცხვენოდეს“. მან გამიღიმა. ორიოდ თვის წინ, სხვა თბილ ნაშუადღევს, დედაჩემი შეშის ღუმელთან იჯდა ძველებურ რბილ ტახტზე. ღუმელი სახლის შუაგულში დგას, სადაც გრილა და სინათლეც ვეღარ აღწევს. სამზარეულო დავალაგე და მივუჯექი. „უჰ“, ვუთხარი და მივეხუტე. რაც ნიშნავდა, „მომიყევი შენი ამბები,“ ან, „მითხარი, რა ხდება შენს თავს.“ „ტაა აკოდი, სულ ეგაა,“ მითხრა დედამ და ორივეს სიცილი წაგვსკდა. ზურგსუკან ბალიში გავუსწორე. ხელი ხელში შევუცურე და მივეხუტე. თბილი და თხელი ხელები აქვს. თლილი, ლამაზი თითები - მე კი არა მგავს. მეფერებოდა და ასე ვდუმდით. / ინგლისურიდან თარგმნა დავით გაბუნიამ /

AFTER NOON IN YOOTO

The Santa Fe afternoon is warm and bright. The dogs are delirious to be outdoors; they prance about, panting loudly. “Simmer down, guys,” I say. They don’t have to wear jackets today. Once my husband said they were embarrassed to wear jackets. “I never saw an embarrassed dog.” I said. He just smiled.

A few months ago on another warm afternoon, my mother sat on the comfortable old couch in the front of the woodstove. The stove is in the center of the house where it is dim and cool.

After straightening the kitchen, I sat beside her. “Uh,” I said leaning against her. This means “Tell me stories,” or, “tell me what’s going on.” “T'áá 'ákódí. That’s all,” she said. We both laughed.

I adjusted the pillow behind her head as she leaned back. I slipped my hand into hers and leaned against her. Her hands are warm and thin. Unlike mine, she has slim, elegant fingers. She patted my hand and we were silent.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 68

ლიტვა / LITHUANIA

068

069

VIOLETA SHOBINSKAITE

ვიოლეტა შობლინსკაიტე

Poet, writer

პოეტი, პროზაიკოსი დაამთავრა ვილნიუსის უნივერსიტეტის გერმანისტიკის ფაკულტეტი, მუშაობდა ჟურნალისტიკაში.

პროგრამა + PROGRAMM +

1994 წლიდან ლიტვის მწერალთა კავშირის წევრია. ავტორია რვა პოეტური, ორი ნოველების კრებულისა, ორი რომანისა და ოთხი საბავშვო პიესისა. თარგმნის გერმანული, პოლონური და რუსული ენებიდან. ვიოლეტა შობლინსკაიტე არის შვიდი ლიტერატურული პრემიის ლაურეატი და დაჯილდოებულია ლიტვის სახელმწიფო ორდენით. მისი შემოქმედება თარგმნილია რუსულ, გერმანულ, პოლონურ, უკრაინულ, ბელორუსულ, ლატვიურ, ფრანგულ, ინგლისურ, ქართულ ენებზე. ამჟამად მუშაობს ჭაბუა ამირეჯიბის რომან „დათა თუთაშხიას“ თარგმანზე.

She graduated from University of Vilnius, with a Germanics degree; worked in journalism for several years. From 1994 is a member of Lithuanian Writers Union. Author of eight poetic and two short-story collections, also two novels, along with four children’s plays.Works as a translator in German, Polish and Russian languages.

Violeta Shoblinskaite is a laureate of seven literature awards and has been awarded with State insignia. Her creative work has been translated in Russian, German, Polish, Ukrainian, Belarusian, Latvian, French, English, Georgian languages. At present, she works on translating a Georgian novel “Data Tutashkhia” written by Chabua Amiredjibi.

ლიტველი პოეტების საღამო ტარდება ლიტვის მწერალთა კავშირის მხარდაჭერით პოეზიის საერთაშორისო ფესტივალის "პოეზიის გაზაფხულის" ფარგლებში

POETRY EVENING OF LITHUANIAN POETS is held with the financial support of Lithuanian Writers' Union within the framework of International Poetry Festival "Poetry Spring"

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 70

ლიტვა / LITHUANIA

070

071

ლიუტაურას დიაგესისი პოეტი 1996 წელს მონაწილეობდა აიოვას უნივერსიტეტის წერის საერთაშორისო პროგრამაში როგორც მოწვეული პროფესორი, 1998 წელს მონკლერის სახელმწიფო უნივერსიტეტში მუშაობდა სადოქტორო ნაშრომზე (ფილოსოფია ბავშვებისთვის). ლიუტაურას დიაგესისი არის ლიტვის მწერალთა გაერთიანების წევრი, ბალტიის მწერალთა და მთარგმნელთა საბჭოს წევრი, ასევე ლიტვის საავტორო უფლებების მართვის ასოციაციის (LATGA ) საბჭოს წევრი. ლიტაურას დაგესისს 2013 წელს პოეზიისთვის მიღებული აქვს ლიტვის რესპუბლიკის სახელმწიფო პრემია ლიტერატურასა და ხელოვნებაში, ხოლო 2010 წელს კულტურის სამინისტროს პრემია დოკუმენტური პროზისთვის. ლიუტაურას დიაგესისი თარგმნის პოეზიას პოლონური, რუსული, ქართული და ინგლისური ენებიდან. ასევე შესრულებული აქვს რამდენიმე თარგმანი რუსული და ინგლისური ენებიდან ლიტვურ ენაზე. ლიუტაურას დიაგესისს გამოცემული აქვს 8 პოეტური კრებული და ფილოსოფიური ესეების 3 კრებული.

LIUTAURAS DEGESYS Poet

In 1996 Liutauras Degėsys was at International Writing Programme at Iowa University, as a fellow and visiting professor. He was at a Postdoctoral studies at Montclair State University P4C (Philosophy for Children) Programme, 1998.

He is a member of the Board of Lithuanian Writers Union, member of the Board of Baltic Center for Writers and Translators, also a member of a Board of LATGA Lithuanian collective copyright management association. Liutauras Degėsys has received the Lithuanian Republic Government Culture and Art Award (2013) for poetry and Award of Ministry of Culture (2010) for the non-fiction writing. Liutauras Degėsys is the translator of poetry from Polish, Russian, Georgian and English and has translated some poetry from Lithuanian to Russian and English.

He has published 8 poetry books and 3 books of philosophical esseys.

ანტანას ა. იონინასი პოეტი, მთარგმნელი ანტანას ა. იონინასის ლიტერატურული დებიუტი შედგა პოეტური კრებულით „წელიწადი, როგორც გამონაყარი“, 1977 წელს. 1978 წელს წიგნმა მიიღო ზიგმას გელეს პრემია წლის საუკეთესო დებიუტისათვის. გამოქვეყნებული აქვს 11 პოეტური კრებული და პიესა „ცირკი ცირკია“, რომელიც დაიდგა თეატრში „ლელე“ (ვილნიუსის მარიონეტების თეატრი). იონინასი არის ლიტვის მწერალთა კავშირისა და ლიტვური პენ-კლუბის წევრი. 2000 წლიდან რეგულარულად ხელმძღვანელობს პოეტურ ღონისძიებებს დრუსკინინკაიში. კრებული „მეხსიერების გემი“ (1980) დასახელდა ახალგაზრდა ავტორის წლის საუკეთესო წიგნად. „ღამის მატარებელმა“ (1990) კი მოიპოვა მწერალთა კავშირის პრემია წლის საუკეთესო წიგნისათვის. კიდევ ერთმა წიგნმა „ჩანჩქერი ყინულქვეშ“ (1997) მიიღო იოტინგიანის პრემია (1997). 2002 წელს მას მიენიჭა პოეტური გაზაფხულის ლაურეატის წოდება და 2003 წელს სახელმწიფო პრემია კულტურისა და ხელოვნების დარგში. იონინასი თარგმნის პოეზიას გერმანული, ლატვიური, რუსული, ბელორუსული და უკრაინული ენებიდან. მისი პოეზია თარგმნილია სომხურ, ბელორუსულ, ბულგარულ, ხორვატულ, ფრანგულ, გერმანულ, უნგრულ, იტალიურ, ლატვიურ, ნორვეგიულ, პოლონურ, რუსულ, სლოვენიურ, ესპანურ, შვედურ, უკრაინულ და სხვა ენებზე. 2011 წლიდან არის ლიტვის მწერალთა კავშირის თავმჯდომარე.

ANTANAS A. JONYNAS Poet, translator

He majored in Lithuanian linguistics and literature at Vilnius University. He has worked on the editing staff with “Vaga” Publishers, and has been hosting a cultural programme with Baltic TV. His literary debut was a book of poems: “Year as the Thrush” published in 1977. In 1978, it received the Zigmas Gėlė award for the best debut of the year. He has published eleven other books of poetry and has written a play “Circus is Circus”, staged at “Lėlė” Theatre (Puppet Theatre in Vilnius). A.A. Jonynas is a member of the Lithuanian Writers’ Union and Lithuanian PEN Club. Since 2000 he has been directing a regular poetry event in Druskininkai. The volume “Ship of Memory” (1980) was recognized the best book of the year by a young author. “A Night Train” (1990) received the Award of the Lithuanian Writers’ Union as the best book of the year 1991. Another book, “Waterfall under Ice” (1997), was granted the Jotvingian Award (1997).He received the Poetry Spring Laureate in 2002, and the National State Award of Culture and Art (2003). A.A. Jonynas translates poetry from German, Latvian, Russian, Belorussian, and Ukrainian. His work has been translated into Armenian, Belorussian, Bulgarian, Croatian, English, French, German, Hungarian, Italian, Latvian, Norwegian, Polish, Russian, Slovenian, Spanish, Swedish, Ukrainian etc. Since 2011 – the Chairman of Lithuanian Writer’s Union.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 72

ლიტვა / LITHUANIA

072

073

გიტის ნორვილასი პოეტი, მთარგმნელი, ესეისტი გიტის ნორვილასის ნაწარმოებები პრესაში პირველად 1997 წელს დაიბეჭდა. გამოცემული აქვს წიგნები : Akmenskelt-ს (2002), Sk-ri-pusry-iai (2006), Išlydži-zonos (2012). მისი პირველი წიგნი Akmen-skelt-ს (ქვის ნაპრალი) 2002 წელს გამოიცა და დრუსკინინკაის პოეტური შემოდგომის პრემია გადაეცა საუკეთესო პოეტური დებიუტისათვის. წიგნმა Išlydži-zonos 2013 წელს მოიპოვა საუკეთესო წიგნის ჯილდო. 2010 წლიდან ნორვილასი ლიტვის მწერალთა კავშირის წევრია. იგი ასევე არის ლიტვის მთავარი ლიტერატურული ჟურნალის „ლიტერატურა და ხელოვნება“ მთავარი რედაქტორი. მისი პოეზია თარგმნილია ინგლისურ, ბულგარულ, რუსულ, ლატვიურ, ქართულ, პოლონურ, გერმანულ, ბელორუსულ, უკრაინულ და ხორვატულ ენებზე. გიტის ნორვილასი ასევე თარგმნის პოეზიასა და პროზას გერმანული და რუსული ენებიდან. მანვე თარგმნა და გამოსცა ტუვური და ძველინდური პოეზია.

GYTIS NORVILAS

Poet, translator, essayist

Gytis Norvilas published his first works in press in 1997. Written books: Akmen-skeltės (2002), Skėriųpusryčiai (2006), Išlydžiųzonos(2012). His first book Akmen-skeltės (Stone-splits) appeared in 2002, and was awarded with the Prize for Poetic Debut of the Druskininkai Poetic Fall. His book Išlydžiųzonos was nominated for the Best Book Award and won this prize in 2013. From 2010, he is the member of Lithuanian Writers Union. Gytis Norvilas is an editor in chief of the main Lithuanian literary magazine „Literatūrairmenas“ (Literature and Art). His poetry is translated into English, Bulgarian, Russian, Latvian, Georgian, Polish, German, Belorussian, Ukrainian and Croatian languages. Gytis Norvilas himself translates poetry and prose from German, Russian.

ვიქტორას რუდჟიანსკასი პოეტი ვიქტორას რუდჟიანკასი სწავლობდა ვილნიუსის უნივერსიტეტის კაუნასის ფილიალის ჰუმანიტარულ ფაკულტეტზე და მიიღო ლიტვური ენისა და ლიტერატურის სპეციალისტის დიპლომი. ამჟამად მუშაობს გაზეთ „ნემუნასის“ მთავარ რედაქტორად. გამოცემული აქვს 10 პოეტური კრებული და ერთი ესსეების წიგნი. 2008 წელს ვიქტორას რუდჟიანსკასი გახდა პოეტური ფესტივალის “პოეზიის გაზაფხულის“ ლაურეატი. მისი პოემები თარგმნილია ინგლისურ, ბელორუსულ, ხორვატულ, ლატვიურ, პოლონურ, პორტუგალიურ, რუსულ. უკრაინულ და უნგრულ ენებზე.

VIKTORAS RUDZIANSKAS Poet

Viktoras Rudziankas studied in Vilnius University Kaunas faculty of humanities and gained Lithuanian language and literature lecturer diploma.

Now he is working as editor-in-chief of cultural newspaper „Nemunas“. He published 10 poetry books and one essay book. In 2008 became a laureate of poetry festival „Poetry spring“.

His poems are translated into English, Belarussian, Croatian, Latvian, Polish, Portuguese, Russian, Ukrainian and Hungarian.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 74

ლიტვა / LITHUANIA

074

075

MINDAUGAS VALIUKAS

მინდაუგას ვალიუკასი პოეტი, პროზაიკოსი, პერფორმერი

დრამატურგი,

კომპოზიტორი,

2001 წელს დაამთავრა კლაიპედას უნივერსიტეტის ლიტვური ფილოლოგიისა და სასცენო რეჟისურის ფაკულტეტი. არის რამდენიმე პოეტური კრებულისა და წიგნის ავტორი, რომელთაგან ერთ-ერთი, „მთვარის კერამიკა“ 1998 წლის საუკეთესო პოეტური კრებულის პრიზის მფლობელი გახდა. მისი სხვა წიგნებია: „მოპარული ლურსმნები“ (პოეზია), 2003, „შემოქმედის სიკვდილი“ (პიესები), 2006, „ებრაელის ქნარი“ (პოეზია), 2006. მინდაუგას ვალიუკასის ლექსები ნათარგმნია ინგლისურად, გერმანულად, პოლონურად, რუსულად, ლატვიურად, უკრაინულად და ბელორუსულად.

Poet, writer, artist, composer, performer

He graduated from Klaipėda University at 2001 Lithuanian philology and stage directing.

Bibliography: „Ceramics of the Moon“ - Kaunas: Nemunas, 1998 (Zigmas Gėlė award for the best year poetry debut) „The stolen nail: poems „ Vilnius: Apostrofa, 2003 „The Creator‘s death: plays“ - Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 2006. „ Jew‘s harp: poems“ – Vilnius: Apostrofa, 2006 His poems were translated from Lithuanian into English, German, Polish. Russian, Latvian, Ukrainian, Belarusian.

ფოტოგამოფენა “უკრაინული ღამე”

Photo exhibition “Ukrainian Night”

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 76

უკრაინა / UKRAINE

გერმანია / GERMANY

076

077

კატერინა მიშჩენკო პროზაიკოსი, მთარგმნელი კატერინა მიშჩენკო ცხოვრობს და მუშაობს კიევში. ის უკრაინული საგამომცემლო სახლის “მედუზას” ერთ-ერთი დამაარსებელია. იგი ასწავლიდა ლიტერატურის ისტორიას კიევის ლინგვისტურ უნივერსიტეტში, მუშაობდა თარჯიმნად ადამიანის უფლებათა და სოციალურ სფეროებში. ბოლო დროს კატერინა მიშჩენკომ გამოაქვეყნა “ჩემი მეიდანის ლექსიკონი” და ესე “შავი წრე” ანთოლოგიაში “ევრომაიდანი - რა არის რისკის ქვეში უკრაინაში” (ზურკამპის გამომცემლობა, 2014 წელი). კატერინა მიშჩენკოს მონაწილეობას თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს რობერტ ბოშის ფონდი, გერმანია.

KATERYNA MISHCHENKO Writer, translator

Kateryna Mishchenko lives and works as a writer and translator of German in Kyiv. She is a co-founder of the Ukrainian publishing house “Meduza”. She taught the history of literature in Kiev Linguistic University, worked as a translator in human rights and social spheres. Her essays were published in Ukrainian and international magazines.

Recent publications in German include the article “A dictionary of my Maidan” in Taz newspaper and the essay “The black circle” in the anthology “Euromaidan. What is at stake in Ukraine”, published by Suhrkamp in 2014. Kateryna Mishchenko’s participation in Tbilisi International Festival of Literature is supported by Robert Bosch Foundation, Germany.

მირონ ზოვნირი ფოტოგრაფი, რეჟისორი, მწერალი მირონ ზოვნირის მიერ გადაღებული სოციალური განდეგილების შთამბეჭდავი ფოტოები ნაჩვენები იქნა მრავალ საერთაშორისო ჯგუფურ თუ სოლო გამოფენებზე, მათ შორის ვინტერტურის ფოტომუზეუმში (შვეიცარია) და დაიბეჭდა რამდენიმე წიგნში. მირონ ზოვნირი არაერთი მხატვრული ფილმის რეჟისორი და რომანის ავტორია. იგი დღეს ბერლინში ცხოვრობს. მირონ ზოვნირის მონაწილეობას თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურულ ფესტივალში მხარს უჭერს რობერტ ბოშის ფონდი, გერმანია.

MIRON ZOWNIR

Photographer, director, writer

Miron Zownir’s striking photographs of social outcasts have been shown in many international group and solo exhibitions, including the Fotomuseum Winterthur/Schweiz, and presented in several photo albums. He is also the director of a number of feature films and the author of various novels. Zownir currently lives in Berlin. Miron Zownir’s participation in Tbilisi International Festival of Literature is supported by Robert Bosch Foundation, Germany.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 78

078

079

ნინო სურგულაძის თეატრალური კოსტიუმების გამოფენა

Nino Surguladze’s exhibition of Theatre Costumes

ნინო სურგულაძე დიზიანერი 16-24 მაისს თბილისის საერთაშორისო ლიტერატურული ფესტივალის ფარგლებში მწერალთა სახლში ნინო სურგულაძის კოსტიუმების გამოფენა გაიმართება. კოსტიუმები ფ. დოსტოევსკის „ეშმაკნის“ მიხედვით შეიქმნა. მწერალთა სახლში მოსული სტუმრები პირველები, სპექტაკლის პრემიერამდე ნახავენ ამ კოსტიუმებს. ნინო სურგულაძემ დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო სამხატვრო აკადემიის ფერწერის ფაკულტეტი, კინო-ტელე მხატვრობის განხრით. სწავლობდა ნიუ-იორკის უნივერსიტეტში თეატრის მხატვრობას, 1993-94 წლებში კითხულობდა ლექციებს ფერწერაში ტენესის უნივერსიტეტში. 2004 წელს დაიწყო მუშაობა რეჟისორ ლევან წულაძესთან თეატრალურ სარდაფში, ხოლო შემდეგ კოტე მარჯანიშვილის სახელობის სახელმწიფო დრამატულ თეატრში. ნინო სურგულაძე ასევე მუშაობს სხვადასხვა რეჟისორებთან კინოსა და თეატრის დამდგმელ მხატვრად; ლევან წულაძესთან ერთად მონაწილეობა აქვს მიღებული საერთაშორისო პროექტებში: სპექტაკლი „როგორც გენებოთ“ და „შეშლილის წერილები“. ნინოს ნამუშევარზე ჟურნალი "გარდიანი" წერდა - „ნინო სურგულაძის კოსტიუმები დაუდევრად მდიდრულია და ისეთი შთაბეჭდილება გრჩება, თითქოს მდიდარი ფანტაზიის პატრონმა მექუდემ საქმე ისე მოაწყო, რომ უქუდოდ არც ერთი თავი არ დარჩენილიყო“. ნინო სურგულაძეს ჰქონდა ორი პერსონალური გამოფენა და მონაწილეობდა რამდენიმე ჯგუფურ გამოფენაში; გაფორმებული აქვს ასევე ოცზე მეტი სპეკტაკლი, მოკლემეტრაჟიანი და დოკუმენტური ფილმები.

NINO SURGULADZE

Costume designer

From 16 to 24 May, Tbilisi International Festival of Literature presents exhibition of theatre costumes by designer Nino Surguladze. The costumes have been created specially for the play "Demons" by F. Dostoyevsky and will be presented to the public at Writers' House of Georgia for the first time.

Nino Surguladze graduated from Tbilisi State Arts Academy. She studied scenography at New York University, was electurer of painting at the University of Tennessee in 1993-94. In 2004 she started to work with director Levan Tsuladze at "Theatre Basement" and later at Kote Marjanishvili State Drama Theatre in Tbilisi. She also works with various directors as theatre and film scenographer; together with Levan Tsuladze she participated in several international projects - plays such as" As you like it" and "Diary of a madman".

"The Guardian" wrote about Nino's work: "There is a shambolic chic to Nino Surguladze's costumes and it seems that an exuberant milliner has ensured no deserving head go without a hat".

Nino Surguladze has had two personal exhibitions and has participated in various group exhibitions; she has decorated more than 20 theatre plays, short and documentary films.

Project2_Layout 1 5/13/2015 8:26 AM Page 80

ფესტივალის ჯგუფი FESTIVAL TEAM

080

ნატალია ლომოური დირექტორი, მწერალთა სახლი

შოთა იათაშვილი პოეტი, პუბლიცისტი, ჟურნალ “ახალი საუნჯის” რედაქტორი, ფესტივალის კონსულტანტი

Natalia Lomouri Director Writers’ House of Georgia

Shota Iatashvili Poet, publicist, editor of literary magazine “Akhali Saunje”, consultant of the festival

დავით გაბუნია საერთაშორისო პროექტების მენეჯერი, მწერალთა სახლი

ნინო ბექიშვილი ღონისძიებების კორდინატორი, მწერალთა სახლი

David Gabunia International Projects Curator, Writers’ House of Georgia

Nino Bekishvili Events coordinator, Writers’ House of Georgia

ნანა ნიბლაძე დირექტორის მოადგილე, მწერალთა სახლი

ლელა შუბითიძე საზოგადოებასთან ურთიერთობის მენეჯერი, მწერალთა სახლი

ნინო გოგიტიძე ოფის მენეჯერი, მწერალთა სახლი

კახა ხუნდაძე ბუღალტერი, მწერალთა სახლი

Nana Nibladze Deputy director Writers’ House of Georgia

Nino Gogitidze Office manager Writers’ House of Georgia

Lela Shubitidze PR, Writers’ House of Georgia

Kakha Khundadze Accountant Writers’ House of Georgia