Festivalkrant DE STAD DE TOEKOMST by Culturele Zondagen

Heeft Utrecht ? vingers groene

HERONTDEK DE S T A D N E G I E E J K A A M MET DEZE APPS SEEDBOMBS FARID TABARKI ‘DE IDEALE STAD ZET BEWONERS IN HUN KRACHT’ 3D-PRINTEN: ? T H C E R T U S I R HOE VE culturelezondagen.nl

VOORWOORD

Welkom in de stad van de toekomst! Met vele mensen om mij heen en het fantastische team van Culturele Zondagen, hebben wij voor jullie dit festival samengesteld. Transitieprofessor Jan Rotmans heeft het volgens ons bij het rechte eind: “We zitten niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk”. Wij zien het tijdperk van de maakrevolutie eraan komen: een samenleving waarin we veel meer controle willen, kunnen en moeten hebben over de vormgeving van onze eigen omgeving. Toen ik aan deze Culturele Zondag begon, had ik drie zaken heel duidelijk voor ogen. Ik wilde dat de bezoekers de stad van de toekomst werkelijk konden ervaren. Programmering in openbare ruimtes als straten en pleinen werd daarom de basis. Ten tweede wilde ik niet naar de toekomst kijken vanuit mijn generatie, maar vanuit de generaties na mij. De stad van de toekomst moet tenslotte eerder bij hun wensen aansluiten. Ik omringde mij met een team van zeventien jonge curatoren tussen de 18 en 23 jaar. Tot slot vond ik het belangrijk dat niet ik bepaalde wat de belangrijke thema’s zijn maar dat de stad dit zelf ging doen. In een omgeving die zelf vol in de transitie zit — namelijk Utrecht — bleken vele opdrachtgevers en initiatiefnemers bezig met het nadenken over straks. Hun vragen zijn het fundament van dit festival geworden. Het resultaat is een programma waar we trots op zijn. Geniet, leer en pak jouw toekomst bij de hand. Enjoy the future. — Donica Buisman (State of Flux) Projectleiding en concept ‘DE STAD DE TOEKOMST’

Boeken

Door Sharmilee Mahadew

De Australiërs David McDonald en Adam Grant bewijzen dat je geen dure winkelruimte hoeft te huren om een broodjeszaak te beginnen. De twee lanceerden een pop-up-restaurant op de zevende etage van een appartementencomplex dat sandwiches serveert per parachute. Hongerige klanten op straat kunnen de broodjes bestellen en afrekenen met hun smartphone.

Een huis op pootjes

Door Femke Oud Met alle nieuwe ontwikkelingen en trends zou het bijna raar zijn als onze manier van wonen niet verandert. Maar in welk opzicht veranderen onze woonvormen? Kunnen we niet veel kleiner wonen, zonder al die spullen om ons heen? Leven als een nomade, nauwelijks impact hebben op mens en milieu en wonen in een wel heel bijzonder huis: in andere delen van de wereld wint de zogeheten Tiny House Movement snel aan populariteit. Geïnspireerd door micro-huizen en nomadische leefstijlen hebben de Kopenhaagse ontwerpers van N55 een huis op pootjes ontworpen dat energie opwekt uit zonnepanelen en kleine windmolens en hiermee zichzelf kan voortbewegen. Het Walking House heeft bijna alles aan boord wat je nodig hebt om een onafhankelijk nomadisch leven te leiden. Zo is er een systeem waarmee regenwater wordt opgevangen, dat vervolgens kan worden opgewarmd met zonne-energie die op het dak wordt opgewekt. Een kleine kas stelt de bewoner in staat zelf voedsel te verbouwen. Daarnaast bevat het huis een composttoilet en een houtoven. Maar het interessantst blijven natuurlijk die maffe pootjes, die ervoor zorgen dat je op een andere plek wakker wordt dan waar je naar bed bent gegaan... Het wonen van de toekomst in Utrecht beleven? Check het programma ‘Future Living Demo’ op zaterdag en zondag op De Trip (Rotsoord).

“Dezelfde thema’s gaan we ook terug zien in de stad van de toekomst. Ik verwacht dat we die stad in onze eigen voedsel- en energiebehoefte kunnen voorzien. Eigenlijk heb ik het over een autarkische stad. Net als oude stadstaten kan de nieuwe stad zichzelf volledig bedruipen. Bewoners gebruiken de kracht van die stad om hun dromen en hun wensen uit te beelden. Ik denk dat de ideale stad alle bewoners in hun kracht zet en voor een heel groot deel in zichzelf kan voorzien als het gaat om de middelen en goederen die nodig zijn om

“Ik vind het ook heel bijzonder dat de Franse stad Nantes, bijvoorbeeld, een beleid heeft geïntroduceerd waarbij elke groene vierkante centimeter wordt gebruikt voor stadslandbouw. Nu is niet alles gelijk eetbaar natuurlijk, want van een groenstrook langs een weg kun je niet eten door de asdeeltjes die in planten terecht komen. Maar alleen al het feit dat alles wat groen is in principe ook eetbaar is zorgt voor een heel ander psychologisch effect van hoe bewoners een stad ervaren. Die stad zit ook veel dichter op ons mens-zijn. Waar vroeger je voedsel voorverpakt bij de Albert Heijn lag is voedsel in de toekomst een intrinsiek onderdeel van je directe leefomgeving geworden. Ik denk dus dat we veel kwalitatiever en veel beter omgaan met onze directe omgeving en dat die verbinding met onze omgeving daardoor veel sterker wordt.”

“We gaan ons in de stad van de toekomst ook verenigen in collectieven welke kunnen bestaan door technologie. Er zijn bijvoorbeeld 1,2 miljard Facebook-profielen, waardoor 1,2 miljard mensen met elkaar verbonden kunnen zijn. Waar het vroeger onmogelijk was om met iemand in Nepal of in Jemen te communiceren, is er nu een platform gecreëerd waar mensen contact kunnen maken. Op het eiland in Amsterdam waar ik woon zijn we bezig om onze eigen energieproductie samen te organiseren. Natuurlijk kunnen we fysiek bij

elkaar komen – we wonen allemaal op hetzelfde eiland – maar dankzij technologie kunnen betrokkenen makkelijker op de hoogte gehouden worden. Vroeger moest je nog met z’n allen in een rokering zaaltje gaan zitten om je collectief te organiseren. Ik denk dat vroeger veel van deze initiatieven stuk liepen door een gebrek aan communicatie en ontmoetingsplekken, in dit geval een virtuele ontmoetingsplek. Ook op andere gebieden zie je dat collectieven ontstaan met behulp van technologie, bijvoorbeeld autobezit. We zien nu dat vooral de jongere generatie steeds minder auto’s koopt. Dit komt enigszins door de crisis, maar ook doordat er deelautoconcepten komen. Dat idee komt voort uit het Witte Fietsenplan uit de jaren zestig en wordt nu mogelijk door technologie. Als er in de wijk een paar auto’s staan die mensen verhuren aan hun medebewoners heb je geen eigen auto meer nodig, zijn er dus minder auto’s in de stad en de auto’s die er zijn worden veel intensiever gebruikt. Daarnaast maak je ook contact met je omgeving, bijvoorbeeld met de buurman omdat je nu zijn auto leent. Door technologie kunnen mensen elkaar ontmoeten en van elkaars diensten en producten gebruikmaken. Dat zorgt dus voor veel sterkere coalities op wijkniveau.” “Een ander droombeeld van de stad van de toekomst is een circulaire economie. Dat betekent dat je grondstoffen niet weggooit maar behoudt in de keten. Nu zijn we heel raar bezig door grondstoffen uit de grond te halen, er een product van te maken en het daarna weg te gooien. Grondstoffen zijn eindig, dus hoe zorg je ervoor dat die niet worden weggegooid? Ook daar is het veel logischer om daar op stadsniveau over na te denken. We halen bijvoorbeeld koffiebonen uit het buitenland, malen die, zetten er koffie van en gooien weg wat er over blijft. Het blijkt echter dat koffiedik een uitstekende mest is om champignons op te kweken. Je ziet een paar initiatieven waar een bedrijfje dat restproduct komt ophalen en het vervolgens gebruikt om in een stedelijke omgeving voedsel te produceren. Ik denk dat dat een bijzondere manier is om naar de stad te kijken.”

Door Femke Oud

Hoewel de traditionele bibliotheek worstelt met een stoffig imago, schieten nieuwe, vrijzinnige concepten van boekenliefhebbers de grond uit. En het leuke is: je kunt er zelf aan bijdragen!

Bookcrossing / bookcrossing.com Geef een gelezen boek een nieuw leven door het met een unieke code achter te laten op een plek waar iemand anders het kan vinden. De unieke code kan de vinder gebruiken om het boek te registreren op de website, zodat jij je vrijgelaten boek kunt volgen. Er reizen inmiddels meer dan 10 miljoen boeken door 132 landen. Wil je meedoen? Kijk dan op de website!

Farid Tabarki zien? Op zaterdag 24 mei spreekt hij om 15:00 uur in het Kitchen Monument van Raumlabor op de Mariaplaats.

! e j r u u h ie d , t ie n e j p o o k Jeans

deze C2C-geïnspireerde eco en blijft. In het oud beh e ns ard Jea wa d Mu bij in en het is nomie. Zo t Wat als je licht zou kop geval van Thomas Rau betaal mogelijk om kleding, variërend in nst plaats van lampen? Warmte die de r voo er ruik geb de Je ler? broeken tot tassen, te in plaats van een boi van voor het product zelf. vansen en deze na een tijd terug ats pla zit, je p aro wa el lea huurt de sto te Doordat producenten eigenaar te sturen voor hergebruik, of t de vloer waarop je loopt, de t blijven en verantwoordelijk zijn nie het is tify He t. Spo kijk or je Do aar en. arn kop zij televisie wa en, hi- voor hergebruik, worden promeer nodig om muziek te kop d is de werkelijkheid voor arc nte cië effi om agd aal eda bet s uitg elijk and ama ben er Hij kan u. ar Ra s ma zoveel tect Thoma s- ducten te ontwikkelen die worden voor toegang tot en ge-blijderde Philips om zijn bedrijf op glo krin de in ijk gel mo n rzie voo te t lich bruik van muziek. En in de uni , ruimte van elijk niet in hun nam is t He . ven n gee siteitsbibliotheek van Drexel en zei: “Ik wil licht en om producten te moeten ver ladelphia, kunnen studenten ang bel per uur 60 1.2 , lux Phi lampen, 300 en - vervangen of repareren. Ma24 uur per dag MacBooks len jaar, voor 1.000 vierkante me McKinsey en de Ellen ven hoe Zo . geaat om pen aut lam een len uit wil n op ter. Jullie over straat ar cArther Foundation stelde um dat studenten niet meer ers en bruiken daarvoor? Oké, ma For ic nom Eco rld Wo het put De . com om e dur end eig hun t ie me jull lvaart ze blijven jd een focus uit de circulaire economie we bevor- wordt er tegelijkerti plaats van energie? Mij maakt het niet zal d hei gen ele rkg we en in n, ruik wij e geb rod op nu egd or gel of je daarvo deren, onder andere omdat de consumeren. Hopelijk ontstaan witte wijn of elektriciteit geten van ruwe grondstoffen kos mij r doo de ik g er snel meer van dit soort lan bruikt, zo ijl de kosten terw en op nem toe g: krij nce innovatieve ideeën, zodat we gevraagde performa teruggewonnen materialen weg kunnen naar een duurzame van het licht.” afnemen. Hun boodschap is toekomst. dat tastbare uitkomsten binnen Op deze manier wordt een ge- twee jaar mogelijk zijn. VerwachThomas Rau zien? Op zondag circulaire economie tot stand nu te opbrengst in deze periode: ie nom eekt hij om 18:00 eco e onz ar bracht. Wa miljoen dollar aan 25 mei spr 500 ste min ten dan n Monument van en n che in het Kit lineair is — consumere zet, 100.000 nieuwe banen om en del de Mariaplaats. der op or (on n lab rde um wo Ra — afdanken n ton aan vermejoe mil 100 en in en toff nds van) goederen of gro den afval. Dat is nogal wat. een circulaire economie zoveel Er zijn al voorbeelden van mogelijk hergebruikt zodat de Door Stijn Vercammen

Bijzondere bibliotheken

— WALKING HOUSE

“Met mijn bureau Studio Zeitgeist houden wij ons bezig met de tijdsgeest, hence the word. We schrijven niet alleen rapporten maar geven ook lezingen, schrijven artikelen, maken tv-programma’s en doen advieswerk. We proberen op een creatieve manier de tijdsgeest te beleven, te zien en te delen. Dat zijn eigenlijk drie pijlers. De eerste is het in kaart brengen van de tijdsgeest door middel van onderzoek, gespreksleiding en reizen. Vervolgens presenteren we die tijdsgeest met het geven van lezingen, het schrijven van artikelen of boeken, en keynotes. De derde tak van sport is het creëeren van de tijdsgeest. Dat kan consultancy zijn, tv-programma’s, of magazines. Daarnaast heb ik nu een column bij het Financieele Dagblad en bij BNR Nieuwsradio. Veelbesproken thema’s hierin zijn decentralisatie en transparantie. Als je naar de ontwikkelingen kijkt zie je dat we naar een nieuw tijdperk gaan. De tijd van de industriële revolutie sluiten we af. Die heeft ons heel ver gebracht, maar die heeft ook een bepaald systeem gecreëerd. Een systeem dat paste bij dat industriële tijdperk. De logica van de industriële revolutie was centraal en top-down iets creëren. Mijn grote thema is de overgang naar een digitaal tijdperk, dat een geheel eigen logica heeft. Hoe geef je organisaties vorm, hoe manage je die, wat gaan de succesvolle diensten en producten worden, en wat voor politiek systeem past daarbij?”

een mooi leven te leiden. Ik vind het heel bijzonder dat we straks niet meer van een oliemaatschappij afhankelijk zijn en dat we met de energie die we als stad opwekken in onze eigen energiebehoefte kunnen voorzien.”

Phone Booth Libraries / gracefulspoon.com In New York zijn er meer dan 10.000 telefooncellen die nauwelijks meer worden gebruikt. Architect John Locke heeft een nieuwe functie gegeven aan deze ongebruikte telefooncellen: een bibliotheek (Parasite Book Share). Hierbij blijft overigens de telefoon gewoon bruikbaar en is de ‘boekenkast’ makkelijk te verwijderen. Dus mocht je ooit in New York zijn: neem een kijkje in elke telefooncel, wie weet waar je tegenaan loopt!

Beeld: John Phelan

Farid Tabarki is columnist, schrijver, gespreksleider, presentator en oprichter van Studio Zeitgeist. Hij werd verkozen tot Trendwatcher van het jaar 2012-2013 en kwam vorig jaar als jongste lid de top 200 van invloedrijkste Nederlanders binnen.

Beeld: Johannes Kazah

Door Stijn Vercammen

Beeld: John LockE

In de ideale stad staan alle bewoners in hun kracht

Little Free Library / littlefreelibrary.org Oorspronkelijk komt dit concept uit Amerika, maar inmiddels wordt het in Nederland steeds bekender. Mensen maken of kopen een klein boekenkastje, hangen het aan hun gevel of op een willekeurige plek in de stad en vullen het met boeken. Boekenwurmen kunnen hier vervolgens een boek kiezen en een ander terugzetten. In Nederland zijn er twee officiële Little free libraries: eentje in Amsterdam (Oudebrugsteeg 9) en in Soest (Anna Paulownalaan 26). In Utrecht hebben ze bij Eethuis Vers (Oudegracht 212) een fruitkist omgetoverd tot mini-bieb. Kijk op de website van de Little Free Library-beweging voor meer informatie en start je eigen bieb!

De peer-to-peer economie maakt van iedereen klant en verkoper DOOR SHARMILEE MAH

ADEW

Altijd al je eigen afhaalrestaurant aan huis willen beginnen? Wat nu nog uitzonderlijk lijkt, is in de stad van de toekomst de normaalste zaak. De zogeheten peer-topeer of sharing economy maakt een grote ontwikkeling door. Tal van nieuwe online marktplaatsen en apps stellen mensen in staat hun tijdelijk ongebruikte bezittingen, zoals een fiets, een logeerkamer, of misschien wel een maaltijd, aan anderen te verhuren of verkopen. Peer-to-peer betekent zaken doen tussen personen zonder dat daar een winkel of bedrijf tussen zit. Iedereen kan daardoor tegelijkertijd klant en verkoper zijn, en consument en producent. De peer-to-peer-economie zal een grote invloed hebben op de economie van de stad in de toekomst, waarin in principe ieder huis tegelijkertijd een restaurant, hotel of winkeltje kan zijn. Een van de eerste, grootste en succesvolste peer-to-peer-diensten is Airbnb, een online marktplaats voor tijdelijke verhuur van accommodaties zoals appartementen, kamers en zelfs boten. Inmiddels adverteren lokale eigenaren in meer dan 34.000 steden in de wereld hun ruimtes aan anderen, vaak reizigers en expats, op het platform. Airbnb biedt een effectieve oplossing voor tijdelijke leegstand van woningen en groeit zo hard dat de hotelbranches in verschillende steden, waaronder New York, zich enorme zorgen maken over inkomstenverlies. Ook als het gaat om leegstand van kantoren en werkplekken zijn er de afgelopen jaren veel online platforms ontstaan voor vraag- en aanbod. DeskWanted, Desk Time en Office Genie spelen in op de toenemende vraag naar tijdelijke kantoorruimtes en werkplekken voor de nieuwe generatie flexwerkers. Wat betekent de sterke opkomst van peerto-peer-diensten nou eigenlijk voor de stad? Waar normaal gesproken de locatie belangrijk is voor de vestiging van een bedrijf, doet voor peer-to-peer de plek in een stad er minder toe. Vraag- en aanbod worden online georganiseerd en geografisch inzichtelijk gemaakt. Nu is het niet zo dat plek totaal geen rol meer speelt; zo is het online platform SnappCar, waarop burgers hun auto’s tijdelijk aan anderen kunnen verhuren, alleen actief in de grotere steden in Nederland met een hogere bevolkingsdichtheid. Op deze manier zijn er voldoende huurders en verhuurders om de dienst draaiend te houden. Als het gaat om stadsplanning is het statische bestemmingsplan van voorheen niet meer geschikt voor de huidige peer-to-peer-ontwikkelingen, waarbij een woning tegelijkertijd als hotelkamer of afhaalrestaurant kan fungeren. Het huis wordt steeds meer een plek waar men niet alleen vrije tijd doorbrengt, maar ook

woning met geld kan verdienen; een flexibele en alleen. mogelijkheden voor meer dan won op sociPeer-to-peer-initiatieven kunnen ook , ondanks aal gebied iets bijdragen aan de stadniet nodig het feit dat persoonlijk contact vaak Platforms als is; bijna alles is online te regelen. maaltijden rbij waa ld, ehaa safg Thui en EatWith ren, brengedeeld kunnen worden met ande ename aang en bied Ze en. gen mensen sam anden en mogelijkheden voor de vele alleensta minder te ook voor de mensen die even wat besteden hebben. na te denDe crisis stimuleert ons om opnieuwwe hiermee hoe en en hebb al we ken over wat meer menslimmer om kunnen gaan. Steeds uiken in sen zien de voordelen van het gebr en kiezen plaats van het bezitten van spullentegelijkertijd voor bewuste oplossingen waarbij en gegeneop creatieve wijze inkomsten word tijdelijk een reerd. Zo kun je via Rent a Garden van de rust tuin huren van een ander. Genieteneen mooie en de privacy of lekker tuinieren in ent woont; tuin, terwijl je zelf in een appartem en en mogoed idee! Met zoveel nieuwe kans economie gelijkheden verdient de peer-to-peertoekomst. duidelijk een plek in de stad van de

ept is Dit rec ig van: t s afkom ommen ZaadbJeffery Josie 52108735 97890 4,95 €1

Beeld: Droog Design

Op de foto is een typisch peer-to-peer-idee te zien. Met dit flexibele paneel, de zogenaamde Block Pantry, kunnen huiseigenaren de gevel van hun woning op eenvoudige wijze transformeren tot een winkeldisplay en een afhaalbalie voor in huis bereide maaltijden.

EXPLORE THE CITY WITH APPS Leer de stad op een nieuwe man ier te ontdekken met deze sma rtphone apps! Door Femke Oud

Serendipit or — sere ndipitor.n et Deze grat is ap p brengt (waarbij je van A B ook een na ar B willekeuri zijn) door ge middel va n verschil locatie kan Hoe kort of lende rout de tijd di lang de route is es. hangt af e je hebt van . Terwijl geeft de app je ve je navigeert rschillend variërend e van ‘Neem persoon vo een foto’ opdrachten, or twee mi tot ‘Volg manier va nu een te n’. Deze n navigere onorth n, ook we genoemd, l psychoge odoxe maakt je bewuster verrast je van je om ografie zelfs in geving en Serendipit je eigen leefomgevi or is hela ng! voor de iP as alleen hone, maar be en een on eenvoudig schikbaar wijs leuk in ge br e manier uik ontdekken. om de stad te

Strut — strutapp.com e van Deze app maakt een spelletj kt met navigeren! De wereld is bede je over een tegels en iedere keer als nieuwe plek tegel ‘loopt’, dus op een deze open. bent met je telefoon, gaat n precies Zo zie je na een paar weke sch waar jouw leven zich geografi aging om afspeelt. Het wordt een uitd openen, dus zoveel mogelijk tegels te es worden langere, alternatieve rout is en interessanter. De app is grat iPhone. is momenteel alleen voor de moment Het Strut-record is op dit tegels. gevestigd op 137.519 geopende Ga jij de uitdaging aan?

Cloak — usecloak. com Bang om je ex teg en het lijf te lopen? Of heb je geen zin om de hele treinreis bij die ene col lega in de coupé te zitten? Cloak maakt geb ruik van de inf ormatie van fotodienst Instag ram en ‘location -sharing app’ Foursquare om ervoor te zor gen dat jij ze niet teg en het lijf hoe ft te lopen. Bekijk op de kaa rt waar ze zich bevinden en ga ze uit de weg! De makers van Cloak noemen hun applic atie niet voor niets een anti-social net work. De app is gratis te downloaden en alleen beschikba ar voor iPhone. Repudo — repudo.com Laat een berichtje, foto, vide of audiob o oodschap ac een door jou gekoze hter op n ‘reallife’ loca Je kunt er tie met deze app! voor kiez openbaar en om deze ‘neer te legg iedere ge bruiker je en’ zodat kan vinden bo , of je wi odschap toe aan ee jst deze n Ook bedrij speciaal persoon. ven en ar tiesten, waaronder Anouk, ge Repudo om bijvoorbee bruiken ld coupon en concer s leggen. Zo tkaartjes neer te dra je jo uw digita cadeautje le hebt ‘opg je ervoor epakt’ ku n ki of je kunt ezen het te houden he neer te le t ergens anders beschikbaa ggen. Repudo is r voor An droid en iPhone en is gratis .

Utrecht heeft groene vingerS DOOR LOREN SNEL

Het heeft al een tijdje wat voeten in de aarde: stadslandbouw is hot en happening. Ook in Utrecht schieten er initiatieven uit de grond. Gezien dat Halte Westplein een mobiele tuin heeft? Al rondgesnuffeld in Kanaleneiland waar men eigenhandig een moes- en pluktuin heeft opgebouwd, compleet met kas? En wat dacht je van De Daktuin op de parkeergarage op de Uithof? Projectontwikkelaars en initiatiefnemers noemen het meer dan een hype: stadslandbouw is deel van een bewustwordingsproces met als doel duurzamer leven. “In plaats van voor de tv ploffen, duik ik de tuin in na werk,” zegt Ghita van Dit Moest, de nieuwe moestuin van Kanaleneiland. Ze geniet van de middagzon en kijkt tevreden naar het muurtje dat ze zojuist is begonnen te metselen. “Eerste keer dat ik metsel! Alles valt zo op internet te leren.” Manne, medeoprichter, zegt: “Dat is het ‘m juist. Alles in de tuin hebben we zelf opgebouwd.” Hij zwaait een arm naar de kas van oude ramen en de hoge plantenbakken van zwerfhout. Niet alleen wat er groeien gaat, ook waar de tuin uit bestaat is duurzaam en verantwoord. Deze lente en zomer zullen de omwonenden van verse sla, biet, wortelen en meer verse groenten genieten. “De oogst is geweldig, maar niet het belangrijkste,” zegt Ghita, “dat we als vrijwilligersteam een band hebben opgebouwd en we positieve reacties ontvangen; daar doe ik het voor.”

Ook voor De Daktuin geldt een belangrijke motivatie. “De Daktuin is er om te laten zien hoe men duurzamer kan leven,” zegt Luc, hoofd communicatie. Gedurende de maanden juni en september kan men rondlopen in de tuin bovenop de Uithof parkeergarage. Er valt van alles te leren; van het planten van zaden tot het aanleggen van perkjes. De tuin biedt zelfs ruimte aan een bijenkolonie. Daarnaast is De Daktuin ook een cultureel podium. Zo zullen er bandjes komen optreden en kan men bij verschillende horecagelegenheden inspiratie opdoen. “De Piepermobiel was jammer genoeg te groot voor de garage!” zegt Luc. Zowel Dit Moest als De Daktuin worden ondersteund met subsidie dan wel partners. “Dat is het voordeel van de rage rondom stadslandbouw,” zegt Manne. “Het is makkelijker geworden een tuinproject op te zetten. Sociale media helpen daar enorm bij. Als vervolgens de gemeente vertrouwen heeft in de draagbaarheid van je project — dankzij de inzet van de buurtbewoners — dan is het makkelijk geregeld.” Stadslandbouw lijkt een reële hype. De huidige tijdsgeest is er klaar voor en Utrecht doet mee. Zoals ze bij De Daktuin zeggen: “Je bent nooit te laat met planten!” Sla groeit snel en vrijwel heel de lente en zomer door. Waterkers, broccoli, kruiden en puntpaprika zijn ook opties. En een rozemarijnplant in een oude halve wijnfles overleeft alles. Het is fijn om je eigen boontjes te doppen, maar nog toffer om ze zelf te kweken…

n n e p e i i l a e r a o s o e l v luchtbe l n DOOR RINKE VREEKE

“We are attracted to difficult urban locations. Places torn between different systems, time periods or planning ideologies, that can not adapt. Places that are abandoned, left over or in transition that contains some relevance for the processes of urban transformations.” acht architecten met een kantoor Raumlabor is een Berlijns collectief van allen kunstfabriek Flutgraben, op de bovenste verdieping van de verv ruikt het naar versie koffie, vind je schurkend aan rivier de Spree. Binnen itectuur, design en urban space, er boekenkasten vol informatie over arch werktafels. Hoewel dat zeker aanen zit een twintigtal mensen aan grote on. genaam klinkt, is dat niet heel ongewo rentegen behoorlijk ongewoon daa zijn bor mla Rau van De projecten enbouw, kunst en stedelijke inen zijn een kruising van architectuur, sted straat waar je op en overheen kunt terventies. Limousines in een autovrije bby Shabby midden in de haven klimmen, een hotelkamer van Hotel Sha dt (goed uitzicht!), gigantische waar je wél graag slaapt en wakker wor t, een opblaasbaar luchtbouwwerken gemaakt van lokaal afvalhou enkomsten… wat deze projecten bel-achtig gebouw voor lezingen en bije geven aan de veelal oersaaie gemeen hebben is de opdonder die ze we blik op een plein waar nooit publieke ruimte. Ze zorgen voor een nieu van gebruik creëert namelijk nieupotentie in leek te zitten. Verandering er licht aan het einde van de muffe we ideeën en perspectieven. Opeens is r projecten van Argentinië, Israël, grijze tunnel. Raumlabor reist met haa jawel... Nederland. Frankrijk, Denemarken tot Amerika en activisten van Raumlabor En jij? Jij kunt samen met de ruimtelijke door samen met de architecten nieuw leven blazen in het Moreelsepark voor het park.Of bewonder het stoelen te bouwen: één voor jezelf en één pbeltent) op de Mariaplaats. Kitchen Monument (de opblaasbare zee

3d3d3d3d printen 3D-printen. Een fenomeen dat je misschien bekend voorkomt, misschien ook niet. In ieder geval worden er as we speak verschillende dingen geprint (zoals een grachtenpand, waarom niet?) en zijn er al verschillende artikelen verschenen waarin wordt gesproken over het printen van voedsel en zelfs organen. En nee, geen kunststof organen, maar organen van echt mensenweefsel. Kort gezegd wordt er bij 3D-printen een digitaal bestand omgezet in een tastbaar object. De techniek bestaat al zo’n 25 jaar, maar wordt steeds bekender omdat 3D-printen steeds goedkoper en daarmee toegankelijker wordt. Bij fablab ProtoSpace in Utrecht staat een collectie 3D-printers waar iedereen gebruik van mag maken. ProtoSpace heeft twee soorten printers: de Z-Corp Z450 (lekker sci-fi) die print in gipspoeder en de Ultimaker, een printer die voorwerpen print in verschillende kunststoffen en in biologisch afbreekbaar plastic. De printers worden iedere dag gebruikt en draaien soms zelfs nachten door. Mensen komen bij ProtoSpace langs om van alles te produceren: van kunst, prototypes van producten en speelgoed tot vazen, bieropeners, schoenen en sieraden. Daarnaast onderzoeken de lab-managers van ProtoSpace nieuwe technieken en mogelijkheden, zoals het printen van chocolade, porselein en klei, en werken ze samen met initiatieven als het 3D Print Canal House in Amsterdam en organisaties als het Universitair Medisch Centrum in Utrecht. Met het UMC Utrecht doet ProtoSpace onderzoek naar het printen van menselijk kraakbeen. De mogelijkheden van 3D-printen lijken eindeloos. Zullen de gepersonaliseerde producten uiteindelijk de massaproductie verdringen? En hoe ziet jouw 3D-geprinte wereld eruit? Ga tijdens DE STAD DE TOEKOMST langs bij ProtoSpace in Cartesius of op het Domplein, bezoek de workshop 3D-printen in Vechtclub XL in Merwede, check de Rotslabbus op De Trip of Frysklab op de Mariaplaats en ontdek het zelf!

Beeld: ProtoSpace

HUIZEN UIT DE PRINTER Door Shar milee Mah adew

Dat je sleutelhangers, bekers en vingerdopjes kunt 3D-printen wist je misschien al, maar hele gebouwen? Op verschillende plekken in de wereld zijn ont werpers en bouwbedrijven een poging aan het wagen om duurzame huizen te produceren met 3D-printers. Zo claimde een Chinees bedrijf onlangs nog dat het tien (!) gebouwen per dag uit de printer laat komen. In Amsterdam-Noord is architectenbureau DUS bezig een heus grachtenpand te printen. Het 3D Print Canal House wordt geproduceerd met de zogeheten KamerMaker, een immense UltiMaker-printer die speciaal voor dit project werd ont wikkeld. Gedurendende de komende maanden zullen de architecten hun levensechte hagelwitte kunststof grachtenpand onderdeel voor onderdeel produceren. Het pand zal nog dit jaar gereed zijn. Je kunt de KamerMaker ook zelf komen bekijken. Van dinsdag tot en met vrijdag worden er rondleidingen gegeven op de bouwplaats van het 3D Print Canal House.

en n van de denkhet hergebruike maar ig, nt ve ze en jar n DOOR stijlprincipes va uwe nie t me jasje en dan in een nieuw EKOMST is TO . en DE ed AD jkh ST eli Tijdens DE gebruiksmog te concept van i de Koepelkas De belangrijkste op zondag 25 me kpa uw bo n ee is t volop nieuw as da r elk lle ep Fu r Ko te zien. De Buckmins culiere rti pa t is de geodede rd or wo vo s ket-kweekka leven ingeblazen bij), die le he n ee l we ar geodesic dome thuiskweker, ma tische koepel (of en gebaseerd meest ideand de ro is als r s lle ka Fu De r zondere. Buckminste re houwt n van de illuste bouwvorm besc op de ontwerpe le en efficiënte ct ite de rch en as e-a elk ard ant-g de Koep Amerikaanse av en waarop ook De dome ller, die in de d. Fu er r se te ns ba mi ge ck n Richard Bu Aviodome zij n rdt zend Bucky wo een geraamte va vakwereld liefko is opgebouwd uit ken die genoemd. houten driehoe we geneigd een halve jk nli Traditioneel zijn me za ge t es te bouwen, me die rechte constructi bol vormen. Op n. diagonale dake en n re mu ontstaat één r nie verticale ma ar na er niet veel me zelfdraMaar moeten we van de sterkste om de natuur kijken es, die in cti s tru ipe ns inc co pr de gende men? uwvormen te ko egespitst op to is r te tot de beste bo be n er het algemee tanDe natuur is ov zware weersoms de ideale vorm elf hz dere an zic n uit da n igd gene dighede . nd bij de situatie en. De conrm vo uw te kiezen, passe bo g verrassend weini seerd En daarbij zie je structie is geba s ontstaan. tie uc arop str wa r on nie k-c puntda op de ma ventig is de lelf ronde ze ur Vanaf de jaren ze tu na de zig be ckminster Fuller t vanuit gendarische Bu vormen opbouw van de vormen en ek turzo uc de str on met het moleculaire lf die de natuur ze en ge eft he en en constructies n ire princ it hij vervolgens euning gebruikt, waaru verdere onderst n destilleert. rke we uw bo n e daardoor ed M . dig pes voor zij no r te ed van Buckmins ncept Het gedachtego bespaart het co lang liggen te ia nn teriaalgebruik. ce de ma eft op he Fuller aanzienlijk ns in leven ste og het Domplein ho rd we as De Koepelk op verstoffen en hiarc ve tie na er n alt ke va Buckmingehouden door is dus een rema n de zogeheten ne bin s euze concept. De dje fam laa tectenb ster Fuller’s n klein 2010 In . ing om str ziet eruit als ee metabolistische traditionele kas se nd n rla ee t de me Ne s t l he van gla werd op Schipho Hollands huisje een stootje minster Fuller, ck bij t Bu da n , va k kje er da meesterw keurig punt lfs afgebroken en je hagel het hele de Aviodome, ze wind of een beet tark M op s od paniek stort. De glo sla pe op die n in ee vanuit Westland r en. od eb as is veel sterke ng elk aa ep op plaats te ko bolvormige Ko ideeën ast Na de r. n oie me ko mo l en k we De laatste jar en misschien oo er t de ronde r Fuller echter we constructie zorg rke ste van Buckminste de n zij en rd culatie en cir wo ht en luc en cte lev helemaal tot vorm voor perfe de . len op t hil ch rsc nli or ve aal zo constructies do vangt hij optim ringen over pe oe gr e ch nis architecto Wat gereanimeerd. de hele wereld : ur tu ec hit e arc ontstaat is vintag JOOP DE BOER

VOOR PROGRAMMA EN TIJDEN: ZIE TIJDSCHEMA IN HET MIDDEN VAN DE KRANT 1

CO-OPERATE

DE KRACHT VAN HET AMBACHT

Een tijdreiservaring over werken in de toekomst

Makers zijn de moderne ambachtslieden

Cartesiusgebied

HUB VAN DE TOEKOMST

BIBLIOTHEEK VAN DE TOEKOMST

Verbinding tussen stad en buurt

Onze gids door het web van kennis en informatie

De route van de toekomst 8

LIVING IN THE MIX

NIEUWE SPIRITUALITEIT

MARKT VAN DE TOEKOMST

Wonen, werken en recreëren in de toekomst

Onthaasten en energie opdoen

Een authentieke ontmoetingsplek in de binnenstad

Domplein

AN RA

IE AL M AN BA IE AL M

GEL

AA T EL ST R

TEEG

SIN

TOLS

OR SC VA N

AA T

DELA

DO IJD ELE E N

VA N

AT TR A SS RD W AR KE IJ DW OU

TW ZIJ S

DE R EG W

HLAA

OSTA

SS TR

JUTF ASEW EG

RIJNLAAN

NSS

AAT

TO LS

KO NIN GSW EG

PLA

UX EL BEN

EG KANAALW

BRILJANTLAAN

EUROPALA

RO TSO ORD

Hoofdredactie

Jeroen Beekmans Rinke Vreeke

Jeroen Beekmans (Pop-Up City) Joop de Boer (Pop-Up City) Met bijdragen van

Donica Buisman Sharmilee Mahadew Femke Oud Loren Snel Stijn Vercammen Rinke Vreeke Joop de Boer Ontwerp

Illustraties

Saskia Bosch (saskiabosch.nl) Manon Kersten (manonkersten.nl)

Sophie Kemperman

HERC UL

ESLA

Eindredactie

Over Culturele Zondagen

RUBENSLAAN

AL BA TR O

AN KLA

LA AAN

COLOFON

Culturele Zondagen is een initiatief van de gemeente Utrecht en wordt in 2014 zes keer georganiseerd in samenwerking met diverse Utrechtse organisaties.

VAN

BEE ER

OEK

IKA

Boeren Stadsdiner

VEN

AAN

ST OR

SH ER NK

BALIJEL

LAAN

KERL DIER-BAK

ENLAA

INA BOU

NGEL

AT RA

N AA

NOTEB OM

LA MEN

Route Centraal Station / Mariaplaats — zaterdag

RIA

STRAAT

LFRIC

ORT PO

AA T TR RS

DE UL M

KE AA T TR KS

DIJK

EDER

TEB

IKLA AN

ABST

IJNESI

ST DEL HEN

AR CATH

SC AN RV

RAAL HE

BIS

NLAAN

KAREL DOORMA

AT RA

BEKK

STRAAT KAPEL

AA T ST R UIS

DRIFT

PA R

LIE

ER US LA

AAT

TWIJN

ADMI

RO MER OST

WINKLERLAAN

RAAT

ERST

ESTRA GOED

L SINGE UWEN WITT EVRO

PLOMPE TR.

BOOTHS

TR AA T

RS O

NIG RE

ZONSTR

PEL

culturelezondagen.nl

RA AT

AN LA KM EY

EG PELSEW BLAUW KA

AAT HAVIK STR

TORENG R.

R. ST ER OT T

S NA TIE DE

EG W

ID SE

RTE GEERAAT ST

LAAN

AAN

TROELSTRAL

ESTRA

NSV

R. ST N LE VIO

MOND NKE VIN BAKK STR. ER

SPINOZA WEG

GROENEWEG

STR.

ER GL

WILHELMINAPARK

STRAAT

SINGE

ER ST

EG IEW LIN ER WAT

NDRIK

GSLA

RIK HE

FREDE

KONIN

MALIE

HÖ

NLEPELE BURG

A RL

PRIN

USL

HEMINA

IN WIL

KONING

IEWEG

LIN WATER

T SENSTRAA

WEG

NGEL

BU RG EM EE ST E

SIN

EL ND VO

SARTRE

HT AC

MALIESI

ING LA

OLWERK

LESS

LUCASB

STRA

EUW

E NI

T AR

DEN

BIJ

TLA PEL

Ooit kennis gemaakt met stads- en buurtgenoten? Iedereen kan aansjechuiv en tijdens het sociaal diner en de ingrediënten kome de buurt, waar mogelijk biologisch. Mee-eten?n uit Meld je aan via sociaaldiner@gmail.com.

ASLA AGOR PYTH

OEN

VEN HO EN LL

LA ER OW

LIET

C ST

W- R. OU ST VR TTEN JU

EISE

N VA

LA UX EL BEN

RIJ

GEL

OES

N VA

Sociaal Diner

E SM

EN ED

LAAN

KING

GA AL

urbanfarming raumlabor Utrecht Domplein groen selfmade Vredenburgplein maakrevolutie Mariaplaats Rotsoord Tabarki zelfvoorzienend Westplein tegenlicht Merwede stadsoase Rau

LaLotta Cantina

Merwede —zondag

Westplein — zaterdag

LK HA SC IJKST W

VROUWJUTTENHOF

ST ER OV

RIJKSSTRAATWEG

ITT

LANG

NES

ANDWEG

N ARTI EE M

JAARBEURS

RIJ

HER

CAT

OLW

AAN

HT GRAC OUDE

LL RAVE

E KORT WSTR. NIEU

# cznl

LEIN

MAR

TR.

RS HAVE

GEE

JO LA

THER

DOMP

LIJN

OES CR

STADSSCHOUWBURG

ER ACHT TER ST. PIE

DOMSTRAAT

RKT

EG GW RIN SP

MSP

DEL

AY D

VISMA

ILLE

HAN

NAARKADE

N AA

MIN

WED

JOHAN WAGE

NLA

STRA

KROM NIEU ME WE

. RSTR URGE HAMB

SB AA

PARK OOG IN AL

ST DEL

RIA MAOEK H

LESSINGLAAN

AATS

EVERARD MEIJSTERLA

RSTR

CHOO

IAPL

MAR

SEW

LEID

RAAT

AD ST UIS H

IJN

L AA TR N CENATIO ST

NOBELST

R. ANNAST

STEENWEG

TRAAT

CKS RIEBEE

NEUDE

TH CA

N SI

VAN

NSP

IJN

TE JPES

DICKENSLAA

KAN

IO AT ST

BOUW

Youth Food Movement Utrec zet zich in voor een eerlijk en gezond voedselsyhtsteem en zijn groot voorstander van Slow Food. Dineer mee het Domplein, maar pas op: dit is geen hap, slik,opweg.. .

Vers, biologisch en homemade voedsel, dat is LaLotta Cantina. Samen meel malen, deeg kneden en pizza’s bakken in de mobiele oven tijdens DE STAD DE TOEKOMST. Lekker!

DE BEREKUIL

BILTSTRAAT

JANSKERH OF HOOGT

R. ST RG BU

ETH

SEVE

LEID

VIESTR

IZAB LANGE EL

ERTU

LEIN

AAT

RAAT

WESTP

RAAT

OKST

ENSTR

BILITONKADE

TRAAT

KA D

LANGE

T AALSTRAA

KANAALS

S AL DA

BILTSTRAAT

VOORSTRAAT

OUDEGRACHT

MARKT

ST JAVA

LOMB

DE UL

J.P. CO

VAN KE

ING

EWEG

KLAAN

BAAN

IJK

VLEUTENS

ENS

BR SJACOB OF KERKH

VARK

LSES

PING RKAP OVE

LV AN

AAT EEDSTR

BSST

DAA

RADI

DIJ

. TR

JACO ST.

R PA

NAA

BIL

NSEWEG

SE AL DA

GLE SIN

SS ER OLK W

MAJELLAPARK

VLEUTE

W SINEER GELDO.Z

WEERDSINGEL O.Z.

ORANJESTR .

W IEU

SE BILT

MIR

ALE

STR.

OEK OEK EK

NIE

KEU

AA UW GRA

ERUSSTRA

AT W

CREMERSTRA

LOUIS COUP

NUMANKADE

DER

ALEXAN GRIFTPARK

SIN

DEN BERGH LAAN

KARDINAAL DE JONGWEG

E KO

WEG EN HER

KR UIS WEG

M SE

face b oo k c u lt .co m u rele / zo n d ag e n twitter c u lt .co m u / # d estadd rele z o n da e to e g ko m st

E KO

IJK RSD . TE O.Z UT GR RD EE EW RD UU DE . UR .Z MU D W BE EER W RD OO DEN OU

BEM

KW EG

IJK

KER

ADE

DIJ

AL S

RAAT LAARST

EREC

ZEE WES

RG E

N VA

M LE IL

LAUW

LKST

IWEG

IWEG DRAA

K DIJ

HIJMANS VAN

DRAA

ST RA AC AC IA

R. ST IS AR C

T RAA

NOOR

NIE

ERST

HO VE

ORD

AA T

ZIL VE

TIEF MO CO

OUDE

POLD

FREGATST RAAT

VAN DER

R. SA ST O IM

RT ES IU SW EG CA

AAT INGSTR

AT W

VERENIG

EREC

HOGENO

RTS

ZWAARDEMAKERLA

JONG

. OSTR SANDIN

SARTREWEG

RA AT ST RIX

LAUW

EID

SE ST RA

WEG

OUDLAAN G. BORGESIUSLA

NIJ

L DE

EYN

OBBINKLAAN

INAA

LAAN

WILLEM DREES

LAAN

RIN

L F.

KESZ

KARD

SIC

WEVELAAN

TRIP STER

TER

TALMALAAN

HA VE LA AN

SL CH

MEES

DIE

KA DE

S F.

O PR

N RE

STO AUGU

Le e e n d s, k ijk isc u ssie mee er vi a T wi en F a ce b tte r oo k! *

MEE

AN LA EC RB O TH

EYKM AN

SLAA

AN SELA VELD VOOR

NAEU

EN ST

LAAN

ELEN LAAN

LIN

KADE

P DIE

AN LA IX AR

KL AP AR N LIA

ME E

AR TR OIS

VIJ

IJD

VA N

RD S

WES

RO YA A

DEN

AA T

KLER

LE AIL

VA N

UTS

IJK

N BE

GEL

JULIANAPARK

WIN

PROF . VA

SELA AN

EL CO

PAD

DKAD ON EGM

VAN

EG MW OO AT

Mariaplaats

LIC

OMLOO

TR AC T

NIE

Domplein — zondag

KADE

NTES

ORNE

Creëer je eigen omgeving YL

N ZU

AA TW

REGE

VAN HO

WEG

ST R

AD DP

DA M

Youth Food Movement Utrecht

Infopunt Culturele Zondagen & Utrechts Uitburo

N ZA

Vredenburgplein

POTTER

Het succesvolle Amsterdamse marktconcept komt naar Utrecht! Op het Vredenburgple komen plaatselijke restaurants, lokale chefs, barista’s,insoep kokers en nog veel meer kookhelden samen om jou te voorzien van de lekkerste hapjes en drankjes. Lokaal is hot!

Merwede

WEG

Neighbourfood Market

Vredenburgplein — zondag

MERWEDE MAAKT

Creatieve koks die met veel lie fde een wel héél bijzonder burgermenu hebben samengest eld. Laat je verrassen!

Route Centraal Station / Mariaplaats

WIJ

STADSOASE

Mariaplaats

De Trip (Rotsoord)

LEIDSCHE RIJN CENTRUM (IN AANBOUW)

De Were

Mariaplaats —ldvercateraars zaterdag & zo ndag

JA N

Westplein

Uiteraard hoef je niet hongerig op pad; er zijn genoeg plekjes waar je kunt eten. Onze tip: ga vooral naar een (of meer) van deze plekken!

Ledig Erf & Twijnstraat

DE P T HA TO SC EG EN W ET W

Een diner onder de bomen van het Moreelsepark met muziek, een streekbiertje, biologische wijn en een inspirerende maaltijd? Schuif aan tafel bij het boerencollectief uit de Kromme Rijnstreek. Aanmelden kan via culturelezondagen.nl.