2017 KUNST EN CULTUUR IN EUROPA
In 2017 zullen conservatieve regeringen ook in Europa de toon aangeven. Na de Brexit en de verkiezing van Donald Trump kan geen enkele optie nog uitgesloten worden. Europa is bang en de meeste Europeanen stemmen ‘tegen’ bij gebrek aan overtuigende projecten en geloofwaardige politici om ‘voor’ te stemmen. Politici stellen vandaag teleur, in het Verenigd Koninkrijk, in Nederland, in België en in vele Europese landen. Cynisme verspreidt zich als een moeilijk te genezen infectie. Populisme is een noodkreet. Burgers hebben geen vertrouwen meer in hun leiders of instellingen en verliezen hun zelfvertrouwen. Bange burgers zijn gevaarlijk destructief. In 2017 zijn de verweesde Europeanen op zoek naar nieuw leiderschap, naar vrouwen en mannen die even goed luisteren als praten, naar empathische mannen en vrouwen die kiezen voor het Algemeen Belang. Het economisch, sociale en politieke palmares van de EU is mager. Het sociale resultaat is rampzalig. In 2017 moet Europa aan een CULTUREEL PROJECT beginnen. Kunst en cultuur zijn de sterkste Europese troeven, vitamines tegen cynisme. Europeanen moeten elkaars mooiste kwaliteiten herontdekken en opnieuw leren door verwondering en bewondering. Onze kunstenaars zijn onze natuurlijke diplomaten, de ambassadeurs van onze nieuwe complexe identiteit. Naar de kunst van de ander kijken, de ander lezen en beluisteren leidt tot gezonde nieuwsgierigheid. Aimer c’est connaître, connaître c’est aimer. Na de Tweede Wereldoorlog hebben Frankrijk en Duitsland elkaar ook herontdekt via Kunst en Cultuur. Zij leerden ons hoe historische vijanden de strijdbijl kunnen opbergen en een nieuwe relatie beginnen gebaseerd op uitwisseling. De cultuurzender Arte is een van de meest geslaagde Europese culturele projecten. Arte mag dan al op de eerste plaats het resultaat zijn van een bilateraal akkoord zijn tussen twee landen, het werd een televisiezender met aandacht voor cultuur in Europa en in de wereld. Arte is een van de belangrijkste verspreiders van schoonheid en wijsheid geworden.
WAR, PEACE AND INDIFFERENCE
2017 ART AND CULTURE IN EUROPE
Kunstenaars zullen ook een belangrijke rol hebben in het herdefiniëren van nationalisme en nationaliteit. We zijn allemaal ergens geboren, ergens ontstaan uit ouders en toeval, maar mensen zijn nog nooit zo mobiel geweest. Mobiel uit nieuwsgierigheid, mobiel om te ontdekken of mobiel om te overleven. Mensen zijn hoe langer hoe minder van één plaats, van één land, van één cultuur. De diaspora zal ook als effect hebben dat we ons allemaal niños del mundo kunnen voelen. Onafhankelijkheid bestaat niet meer. Ook in een voorlopig nog rijke westerse enclave als België zijn wij nog nooit zo afhankelijk geweest van buitenlanden. Voor onze energie, voor onze voeding, voor onze zorg hebben wij de anderen nodig. David Van Reybrouck heeft voor ons de grenzen van democratie verkend. Het probleem erkennen is eenvoudiger dan een duurzame remedie ontwikkelen, maar de eerste stappen zijn gezet. Kunstenaars zijn onze nieuwe leiders. Zij zullen ons op een constructieve wijze opnieuw leren twijfelen. Onze ‘identiteit’ zal vanaf nu steeds complex zijn. Voor de ingewikkelde geopolitieke problematiek kunnen we geen simplistische oplossingen bedenken. Populisme is een pijnstiller voor bange mensen. De echte vragen zullen vanaf 2017 door kunstenaars en filosofen worden gesteld. De antwoorden zullen we blijven zoeken en af en toe ook vinden. Zoals Picasso zal de kunstenaar stellen: ‘Moi je ne cherche pas, je trouve!’ Kunst is, Leven en liefde, Oorzaak en gevolg, Uitgangspunt en gevolg, Voor allen en iedereen, Alles en niets, Kunst is Dorian van der Brempt
In Europe, too, conservative governments will set the tone in 2017. After the Brexit and the election of Donald Trump, no option can be excluded. Europe is afraid and most Europeans vote ‘against’ for lack of convincing projects and credible politicians people can vote ‘for’.
We are mobile because we are curious, mobile because we want to discover things, mobile because we want to survive. People belong less and less to one place, one country, one culture. Another effect of the diaspora will also be that we can all feel niños del mundo.
Today, politicians disappoint, in the UK, in the Netherlands, in Belgium and in many European countries. Cynicism spreads like an infection that is difficult to cure. Populism is a cry for help. Citizens no longer trust their leaders or institutions and lose their self-assurance. Frightened people are dangerously destructive.
Independence no longer exists. Even in an as yet rich Western enclave such as Belgium, never before have we been more dependent on foreign countries. For our energy, for our food, for care we need others.
In 2017 forsaken Europeans are looking for new leadership, for women and men that can both listen and talk, for empathic men and women that opt for Public Interest. The EU’s economic, social and political record is poor. The social achievement is disastrous. In 2017 Europe has to embark on a CULTURAL PROJECT. Art and culture are Europe’s trump cards—vitamins against cynicism. Europeans have to rediscover each other’s most attractive qualities and learn again through wonder and admiration. Our artists are our natural diplomats, the ambassadors of our new complex identity. Looking at the art of the other, reading the other, listening to the other will result in a healthy curiosity. Aimer c’est connaître, connaître c’est aimer. After World War II, France and Germany rediscovered each other through Art and Culture. They taught us how historical enemies can bury the hatchet and start a new relationship based on exchange. The cultural television channel Arte is one of the most successful European cultural projects. Arte may in first instance be the result of a bilateral agreement between two countries, it also turned into a television channel that pays attention to culture in Europe and the world. Arte has become one of the most important propagators of beauty and wisdom.
David Van Reybrouck has explored the limits of democracy. Recognizing the problem is simpler than finding a lasting remedy, but the first steps have been taken. Artists are our new leaders. They will teach us in a constructive manner how to doubt again. From now on, our ‘identity’ will forever be complex. There are no simplistic solutions to the complex geopolitical problems. Populism is a painkiller for frightened people. In 2017 the real questions will be asked by artists and philosophers. We will continue to look for the answers and every now and then we will find them.
De ’28’ niet-Europese kunstenaars krijgen met deze scenografie een gezamenlijke ruggengraat die hen verenigt, net zoals het continent Europa waarop ze wonen of werken. De vertrouwde tentoonstellingswanden van het cultuurcentrum hechten zich hiervoor vast aan datgene wat het gebouw zo specifiek maakt. De L-structuren, elk bestaande uit twee slanke wanden die haaks op elkaar staan, staan parallel met de bestaande schuine wanden. De hoeken van 30 en 120 graden die hierdoor ontstaan, geven een nieuwe richting aan de expositiezaal op de begane grond. Beneden, in Studio S, sijpelt deze nieuwe richting door in de vorm van twee nieuwe, gekantelde L-vormen, maar botst ze op de logica van de fundamenten onder de theaterzaal. De museumwanden hechten zich zo vast aan wat aanwezig is en verzetten zich tegelijkertijd tegen elke vorm van aanhechting. Louis De Mey
Like Picasso, the artist will say, ‘Moi je ne cherche pas, je trouve!’ Art is, Life and love, Cause and effect, Starting point and outcome, For all and everyone, Everything and nothing, Art is
DAREEN ABBAS WAFAE AHALOUCH EL KERIASTI MAGDA AMARIOAREI LEYLA AYDOSLU YOUNES BABA-ALI FLURIN BISIG SIRAH FOIGHEL BRUTMANN & EITAN EFRAT CARLOS CABALLERO ALEKSANDRA CHAUSHOVA ANDRIU DEPLAZES VANESSA DISLER MEKHITAR GARABEDIAN KOSI HIDAMA HAIDER JABBAR G. KÜNG KOYUKI KAZAHAYA GHISLAINE LEUNG SONIA NIWEMAHORO KUMI OGURO ABDALLA OMARI GEORGE RIPPON LAZARA ROSELL ALBEAR MEGGY RUSTAMOVA ALI SABRI BEAT STREULI PASCALE MARTHINE TAYOU VALENTINA TRIET SARA SEJIN CHANG (SARA VAN DER HEIDE) GUY WOUETÉ OMA
Artists will also play an important part in redefining nationalism and nationality. We are all born somewhere. We are the result of parents and chance. Yet never before have people been more mobile than today.
Collectie S.M.A.K. Gent SAM DURANT PETER FEND MESCHAC GABA ATTILA RICHARD LUKACS
CHRISTOPH FINK LORE VANELSLANDE
YANNICK GANSEMAN
(*) Europeras, John Cage. The work’s musical ‘content’ is the simultaneous presentation of arias and duets heard against and within a pulverized, decontextualized mass of 1-16 measure instrumental fragments drawn from 64 European operas of the past, all in public domain and ranging from Gluck to Puccini. ‘For two hundred years the Europeans have been sending us their operas. Now I’m sending them back.’ (**) Songlines, Aboriginals (Australia). Animistic ‘encyclopaedia’ featuring sung, drawn, danced and painted storylines. Through these songlines people gave and give meaning to the land and the world around and can one find one’s way around the Earth, which is considered and perceived as an organic whole.
2. de vlag: De idee van de windmeting en zijn onmogelijkheid, bulkig, wolkig, de politieke wind, verdeeld, strelend, gebald, versnipperd, gestadig, rukkend, beukend, bries, stil. Maat nemen, zwart op wit. Een rasteradaptie in de hoop op het ontcijferen van ongeziene details. (*) Europeras, John Cage. De muzikale ‘inhoud’ van het werk omvat een simultane presentatie van aria’s en duetten die we horen tegenover en binnen een vermorzelde, gedecontexualiseerde massa van 1 tot 16 maten lange instrumentale fragmenten uit 64 Europese opera’s uit het verleden die alle behoren tot het publiek domein. De fragmenten gaan van Gluck tot Puccini. ‘Tweehonderd jaar lang hebben de Europeanen ons hun opera’s gestuurd. Nu stuur ik ze terug.’ (**) Songlines, Aboriginals (Australië). Animistische ‘encyclopedie’ in de vorm van gezongen, getekende, gedanste en geschilderde verhaallijnen. Door middel van deze songlines gaf en geeft men het land en de wereld rondom betekenis, vindt men zijn weg en wordt de aarde als een organisch geheel beschouwd en beleefd.. EN
06.01 - 08.03.2017
Dorian van der Brempt
CHRISTOPH FINK
Europa als constructief idee gestalte geven, als een figuur, een figurine, voor alles aards, onder het ritme van zon en maan, vallend sterrenpoeder en zwaartekrachtvelden, een gedaante, een leefeenheid, geschraagd op schuivende platen, op het westelijke deel van het Euraziatische werelddeel. Een figuur als een theoretisch model op humanistische basis, Afrikaans in oorsprong, bezonken in Mesopotamische modder, verankerd in de Griekse filosofische gedachte, doorweven met christelijk-joods-heidense en islamitische grootspraak, hedendaags werelds, contradictoir, verward, soms helder, groots en onnoemelijk klein.
EUtopia I 28
(L.L.)
Louis De Mey
1. Europaria: (verwijzend naar Europera* en Songlines**) Een ensemble van werken als onafhankelijke beelden en tegelijkertijd een work in progress. De afzonderlijke delen (het grootbeeld (synthetisch historisch), de cirkel (een contemplatieve studie omtrent het Europese hemelruim/uit de reeks ‘beschikbaar licht’. Brussel als centrum – Europa als werelddeel. Het aviatisch netwerk als symbool van het werelds verlangen en toonbeeld van de notie van gelijktijdigheid, tegenwoordige ruimte-tijd) en de schetsen (aanzet/ individuele verhaallijnen)) worden in de loop van het jaar aangevuld en uitgewerkt.
After his magisterial Guernica (1937), Pablo Picasso painted another monumental mural in 1958, destined for the UNESCO headquarters in Paris. The work measures 11 metres by 9 metres and is painted on mahogany panels. While the horror of the theme makes us wince, the brilliant composition lends the human indif ference an artistic abstract (and therefore) timeless dimension. In the middle of the work a skeletonlike Icarus dives into deep blue paint— an as it were triangle-shaped sea that rises towards the horizon. To the right, on a brown (!) beach, we notice three figures painted as sculptures, which keep aloof from the tragic event. On the left of the panel, Picasso perfectly inserts a distorted female figure within the patchwork of separate panels; she becomes part of a composition that intimates concepts such as alienation and social isolation. The work of art is impressively monumental; the nervously painted panels contrast sharply with the immobility of the scene, which is entirely without communication between the characters. The masterwork The Fall of Icarus is a powerful artistic sign in which fear, the (individual) desperation and the collective impotence and negligence to stop misery, terror, oppression and meaningless wars, are nothing but an echo in an frozen, silent pictorial cry. This mural by Picasso from 1958, created in the shadow of the rearview mirror of two World Wars, is now and will continue to be a contemporary mirror for us, Europeans, urging us not to cut ourselves off from suffering and horror, from the migration within and especially from outside our (European) borders.
SONGS
1. Europaria: (a reference to Europera* and Songlines**) An ensemble of works as independent images and at the same time a work in progress. To the individual parts (the large image (synthetic historical) the circle (a contemplative study about the European heavens/from the series ‘available light’. Brussels as centre — Europe as continent. The aviatic network as a symbol of the worldly longing and model of the concept of simultaneity, present spacetime) and the outlines (onset/individual storylines)) elements will be added and they will be worked out in the course of the year. Shaping Europe as a constructive idea, as a figure, a figurine, above all earthly, under the rhythm of sun and moon, star dust and gravitational fields falling, a shape, a living unit, supported by shifting planets, on the western part of the Eurasian continent. A figure as a theoretical model on a humanistic basis, of African origin, having sunk in Mesopotamian mud, anchored in Greek philosophical thought, interwoven with Christian-Jewish-heathen and Muslim grandiloquence, contemporarily worldly, contradictory, confused, sometimes clear, grand and infinitely small. 2. the flag: The idea of measuring wind and its impossibility, bulky, cloudy, the political wind, divided, caressing, dense, fragmented, steady, jerking, pounding, breeze, silent. Measuring, black on white. A grid adaption hoping to unscramble the unseen details. Yannick Ganseman
AGENDA
06.01-08.03.2017 | 24.03-21.05.2017 De beelden van Yannick Ganseman zijn een onderzoek van het alledaagse, van onze nabije omgeving. Zijn schilderijen en sculpturen tonen momenten uit het dagelijkse leven, scènes uit een familieleven, stillevens met huishoudelijke objecten, mensen in hun nabije omgeving. In hun scherpe aandacht voor het feitelijke en alledaagse bereiken Gansemans werken een paradoxale abstractie die hen verbindt met een tijdloos onderzoek in de beeldende kunsten, gaande van een compositorisch evenwicht tot de allegorische inhoud. De werken vormen een thematisch en conceptueel onderzoek van onze maatschappij, ons dagelijks bestaan, de omgeving waarop onze blik valt. Ganseman werkt zowel met twee- als met driedimensionale middelen, met inbegrip van houten bas-reliëfs en keramiek. Deze technische onderlegdheid laat de kunstenaar toe om de relatie van de beeldende middelen en de mogelijke betekenissen opgeroepen door de werken verder uit te werken, waarbij hij het visuele en sensuele overstijgt. Deze scènes zijn niet alleen figuratie, of narratief, maar juist gelaagd: waarom een blank gezin, waarom een kerngezin, een boom, een landschap of een vogel? Dit zijn confrontaties van wat nabij is. Met zijn kennis van zowel de schone kunsten als de hedendaagse aandacht over het publieke, nestelt Ganseman zich in een particuliere positie, die zowel formeel als ideëel kan boeien. EN Ganseman’s paintings and sculptures take as their subject matter moments of ‘daily’ life – encounters between family members, still lifes with household objects, reclining figures. In their vivid attention to the factual and the everyday, these works achieve a paradoxical abstraction that connects them to timeless pursuits in the visual arts, from compositional balance to allegorical meaning. The works constitute a thematic and conceptual socio-cultural research of our society and its urban environment. Wood or ceramics is used as material for formally constructed statuettes and family scenes. A white ‘nuclear’ family is shown, shining light on our surroundings, memories and contemporary live. This means that these descriptions of ‘daily life’ are not just a decoration or depiction, but carry a grander meaning, on which it’s possible to graft compositional, art-historical and philosophical questions. This attention to craftsmanship is not an end in itself, but a means of asking fundamental questions about art’s ability to render the ineffable visible. Why a white family, why a nuclear family, why only depicting a tree, or a view or a bird? These are direct views, confrontations of our daily life and habits, which are in essence neither narrative, nor anecdotic. In contrast, these depictions are analytic and formal, and thrive universally. Informed as much by tradition as by contemporary concerns with the visual, Ganseman’s practice occupies a singular space, at once aesthetically and conceptually arresting.
Christoph Fink
© Photo: UNESCO
Gratis rondleidingen Vr 06.01.2017, 20u Do 26.01.2017, 14u Zo 12.02.2017, 11u AGENDA VOOR KINDEREN kameleon
K ameleon De speelse tentogids voor kinderen is beschikbaar één week na de opening Z ap-staartje actieve tento-rondleiding voor kinderen 6-12j. za 21/01 van 9u30 tot 12u00 Gratis voorleesuurtje 2de & 3de kleuterklas za 04/02 van 10u00 tot 10u45 i.s.m. Bibliotheek Strombeek
beeld voorzijde: © AMO
COLOFON: Teksten: Dorian van der Brempt, Louis De Mey, Christoph Fink, Yannick Ganseman vertaling: Dirk Verbiest Lay-out: Eddie Timmermans curatoren: Luk Lambrecht & Lieze Eneman Met dank aan de kunstenaars, Dorian van der Brempt, Louis De Mey, Caroline Dumalin, Olivier Rollin, Etienne Wynants, Stef Van Bellingen, Laurent Jacob, Philippe Van Cauteren, Eric Appelmans (Colora), Stephan Petermann De medewerkers van Cultuurcentrum Strombeek en S.M.A.K. Gent
Mc S/G start 2017 met een tentoonstelling die een ruim platform biedt aan 28 kunstenaars met een niet-Europese of EU achtergrond die weliswaar dicht bij ons “hier” leven en werken. “28” – een getal dat refereert aan de 28 actuele lidstaten van de Europese Unie (EU) – is een titel met een symbolische orde en betekenis. Europa is niet langer een begrip dat toelaat ons met fierheid te beschouwen als Europeëers; integendeel, door een gebrek aan culturele betrokkenheid bij het té bureaucratische en ver van ons bed gelegen én ervaren “Europa” is de vereenzelviging met de Europese gedachte mede door de vele, uiteenlopende gevolgen van de globalisering – herleid tot een minimum. De verschillen tussen Noord- en Zuid en tussen West- en Oost-Europaw zijn een andere donkere kant van de medaille, die de verdeeldheid en de druk op het begrip van onderlinge solidariteit tussen de lidstaten zienderogen doet toenemen. Dan wordt het de logica zelve dat ook de solidariteit met onze medemens buiten de grenzen van Europa op een weinig warm onthaal kan rekenen. Socioloog Rudi Laermans definieerde het begrip cultuur als “een sociaal gedeeld tekenfonds of -repertoire”. Dit is veelbetekenend, omdat in neoliberale tijden de cultuur meer en meer in handen komt van privé-initiatief, dat er alle baat bij heeft om cultuur te organiseren als renderend amusement en entertainment. Europa heeft dringend een cultureel profiel nodig; zoals Pascal Gielen terecht poneert laat “Europa dit debat best niet volledig over aan de vrije markt, of aan de competitie tussen steden en lidstaten. Een Europees traject kan alleen maar zin en (meer) draagkracht krijgen, wanneer de Europese beleidsmakers de zingeving zo veel mogelijk kansen biedt en ze doelbewust stimuleert.” Bozar in Brussel, met directeur Paul Dujardin aan het roer, is hiervan een voortrekker die moeizaam probeert om de EU te bewegen om het EU-burgerschap binnen de globaal geworden wereld op te tillen en te versterken via internationaal getinte culturele projecten,. 28 is een tentoonstelling die past in één jaar intens werken rond Europa. In die context bereidt Mc S/G ook een tentoonstelling voor met de Amerikaanse West Coast kunstenaar John Knight die vanuit een zonderling VS-kritisch standpunt zijn kijk op de wereld converteert in een intelligente, aan design gelieerde kunstproductie. In het najaar van 2017 werken wij rond het oeuvre van de Griekse, in Rome verblijvende kunstenaar Jannis Kounellis wiens werk is doordrongen van (antieke) cultureel Europese tradities. Dat Jannis Kounellis van Griekse afkomst is, kan inhoudelijk bijdragen aan het scherper stellen van de zogenoemde fundamenten die aan de grondslag liggen van geëxporteerde begrippen zoals democratie en van het in mondiaal perspectief als superieur presenteren van de Europese cultuur. 28 wordt een caleidoscopische tentoonstelling van 28 zeer uiteenlopende kunstwerken waarachter de rijke veelzijdigheid schuilt en huist die ook onze artistieke kijk bijkleurt en (ver)plaatst in andere perspectieven en visies. De 28 kunstenaars werden ons getipt door verschillende externe informanten in S.M.A.K. (Gent), WARP (Sint-Niklaas), BPS22 (Charleroi), Espace 251 Nord (Luik), Wiels en Etablissement d’en face (Brussel). In deze publieksbrochure, met op de voorzijde de Europese vlag van AMO (de Think Tank van architect Rem Koolhaas) waarin de kleuren van alle vlaggen van alle lidstaten van de EU in een veranderlijke constellatie/barcode samenkomen, is een kaderende tekst te lezen van Dorian van der Brempt, onze jaar-lange gesprekspartner, waarin hij zijn visie toelicht over de actuele culturele stand en staat van Europa. Een korte, motiverende tekst van architect Louis De Mey waarin duiding wordt verschaft over zijn frisse lay-out en display van de tentoonstelling, leidt ons naar een onderhoudende bijdrage van kunstenaar Christoph Fink, die voor ons een jaar lang blijft werken aan de (on)mogelijkheid van een portret van Europa. Uiteraard is en blijft het een privilege te zien dat alle kunstenaars met enthousiasme deelnemen aan het initiatief 28. Het is en wordt een brede veelkleurige tentoonstelling die kan worden gezien als één groot vlot binnen de veilige context van dit cultuurcentrum dat voor de duur van deze tentoonstelling vervelt tot een “culturencentrum”. Een “warme” culturele plek met een tentoonstelling als een nadrukkelijk stilzwijgend teken met grenzeloze kunst die wij koesteren en waarin de schoonheid en de belofte fonkelen en weerklinken zich “wereldburger” te kunnen voelen. Tot slot, Running With Light is een reeks werken van Lore Vanelslande, uitgegeven door Masureel Art Factory. Vier edities als een behangpapier op rol. Eén jaar lang zal, bij het wisselen van de tentoonstellingen in het Kabinet, vanaf nu de exclusieve toonplaats voor werken uit de collectie van S.M.A.K., een ander papier de muren sieren. Lore Vanelslande was al eerder onze gaste tijdens de tentoonstellingen I am Your Private Dancer (2008) en A line is a line is a line (2015). L&L