Programma 5-16 oct 2018
Good food. Better world. www.dutchagrifoodweek.nl | #DAFW18
Grootste agrifood podium van Nederland Wat eten we nu en in 2050?
Hoe gezond en duurzaam eten we in Nederland?
Hoe ziet de toekomst van agrifood eruit?
Hoe zorgen we voor veilig en gezond voedsel?
Waar komt jouw eten in 2050 vandaan?
Wat eet de consument van de toekomst?
2 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Maak kennis
met de Nederlandse agrifoodsector Kom kijken op deze locaties E
E
Locaties
Regio’s en provincies
Het uitgebreide programmaoverzicht vind je in het hart van deze krant. Ga voor meer informatie over de events en laatste actualiteiten naar www.dutchagrifoodweek.nl
DUTCH AGRI FOOD WEEK 2018
Dutch Agri Food Week is hét nationale podium waar voedsel, voedselinnovatie en voedselproductie centraal staan. Tijdens Dutch Agri Food Week delen partijen uit de agrifoodsector hun enthousiasme, kennis en kunde met de samenleving. Boeren en tuinders, ondernemers uit toeleverende en verwerkende industrie, retail, overheid en wetenschappers laten zien hoe zij werken aan veilig en gezond voedsel. Met meer dan 300 partners en 175 evenementen op ruim 1000 locaties is het hele voedselnetwerk vertegenwoordigd!
NATIONALE PARTNERS
Dutch Agri Food Week maken we samen en is mede mogelijk gemaakt door en met onze nationale partners en regio’s:
AgriFood Capital | Brightlands Campus Greenport Venlo | Dairy Valley | Floriade Almere 2022 | Fooddelta Zeeland | Food Tech Brainport | Greenport Noord-Holland Noord Greenport West-Holland | Provincie Drenthe | Provincie Friesland | Provincie Overijssel | Regio Foodvalley
3 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
“
Wereldwijd staan we bekend als een zeer professionele en moderne sector. Nieuwe kennis en slimme technologie maken het mogelijk te blijven verbeteren, verduurzamen en moderniseren en zo een antwoord te hebben op de vraag “Hoe voeden we 9 miljard mensen in 2050?” Dat willen we laten zien tijdens Dutch Agri Food Week.” Aalt Dijkhuizen, voorzitter topsector Agri&Food
“
Welkom bij de vierde editie van Dutch Agri Food Week! Van 5 tot en met 16 oktober 2018 staat Nederland in het teken van de toekomst
Deze week is er om iedereen te laten zien wat er van grond tot mond nodig is om gezond en lekker voedsel te produceren. Dutch Agri Food Week draait om informeren, inspireren en innoveren. Consument, professional, wetenschapper, student, overheden en bedrijfsleven ontmoeten elkaar om kennis en inspiratie uit te wisselen.”
van ons eten. Tijdens de vierde editie van Dutch Agri Food Week krijgen
Elies Lemkes, voorzitter Stichting Dutch Agri Food Week en lector Duurzaam Produceren HAS
DUTCH AGRI FOOD WEEK 2018: GROTER DAN OOIT!
“
“De toenemende vraag naar voedsel, internationalisering en innovatie zijn thema’s waar het bedrijfsleven zich dagelijks mee bezighoudt. Studenten - van VMBO tot WO - helpen ons bij het vinden van oplossingen: met opdrachten, challenges en door in de groene sector te komen werken. Onze sector is een breed vakgebied met toekomst. Met het GroenPact, de samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid en onderwijs, werken wij aan groen onderwijs dat dit mogelijk maakt.”
bezoekers bij de boer, de voedselproducent, de kok, de wetenschapper en andere agrifood-experts een antwoord op de vraag: wat eten we nu en in 2050? Dutch Agri Food Week presenteert het voedselsysteem van de toekomst en versterkt het positieve beeld van de Nederlandse agrifoodsector. Wereldwijd is er grote belangstelling voor de Nederlandse kennis en technologie op het gebied van duurzame, gezonde en veilige voedselproductie. Dutch Agri Food Week is het grootste podium in Nederland waar aandacht is voor het stimuleren van innovatie in de agrifoodsector én het verbinden van ondernemers, consumenten en overheden. Bedrijven en kennisorganisaties presenteren er hun nieuwste innovaties aan een breed publiek. Iedereen met interesse in voedsel en voedselproductie - van consument tot professional - is welkom tijdens Dutch Agri Food Week.
Zintuigen worden op scherp gezet deze week. Het belooft een mooie, vierde editie te worden met ruim 300 betrokken organisaties en 175 events op ruim 1000 locaties door het hele land voor consumenten en professionals die geïnteresseerd zijn in de wereld van voedsel en voedselproductie. Dutch Agri Food Week is uitgegroeid tot het nationale podium voor de Nederlandse agrifood sector. Deze krant biedt een overzicht van evenementen en verhalen uit de sector. Namens ruim 300 organisaties, geniet van Dutch Agri Food Week!
Loek Hermans, voorzitter topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen
Over de cover
The sausage of the future De worst is één van ’s werelds eerste voedselproducten die door de mens is ontworpen: het is het schoolvoorbeeld van efficiënte vleesverwerking, ontworpen om dierlijke eiwitten in tijden van schaarste beschikbaar te maken. Designer Carolien Niebling heeft als doel om wereldwijd
Topsectoren investeren in toekomst van ons voedsel
de productie van vlees te verminderen, door onder andere
De topsectoren denken gezamenlijk na over een antwoord op de vraag:
de slager te helpen bij het evolueren van de worst.
wat eten we nu en in de toekomst?
De designer heeft in haar project ‘The Sausage of the Future’ de worst getransformeerd tot een product dat vleesconsumptie juist terugdringt, daarvoor vulde ze worsten met insecten, appels en andere plantaardige ingrediënten. Deze worsten helpen bij de introductie van nieuwe ingrediënten – zoals insecten - en stimuleren het gebruik van plantaardige ingrediënten. Carolien: ‘Mijn werk slaat een brug tussen wetenschap en eten, waarbij design als medium fungeert. Eten is fascinerend omdat het blijft evolueren. De worst is meer dan 5000 jaar geleden uitgevonden en heeft zich sindsdien voortdurend ontwikkeld. Voor mij is het een echt designvoorwerp.’
De topsector Agri & Food heeft de ambitie wereldleider te zijn in succesvolle oplossingen voor mondiale uitdagingen op gebied van landbouw en voeding. Het omvat alles rond voedsel, zowel de primaire productie als het bewerken, verwerken, vermarkten en de distributie ervan. Om zowel maatschappelijke als economische kansen te benutten, stimuleert de topsector Agri & Food de ontwikkeling van nieuwe kennis en innovaties. De Nederlandse agrifoodsector blinkt uit in innovaties en productiviteit. De inzet is gericht op de thema’s consument en maatschappij, klimaat-neutrale productiesystemen, gezonde en veilige producten en productieprocessen, circulaire systemen en slimme technologie.
Meer informatie vind je op www.carolienniebling.com, www.ecal.ch en in haar boek ‘The Sausage of the Future’ uitgegeven door Lars Müller Publishers. Concept/design: Carolien Niebling | Fotograaf: Emile Barret
De topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen omvat alle plantaardige ketens in het tuinbouwcomplex. De sector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen heeft een aantal sterke troeven in huis. Ze zijn internationaal marktleider, hebben een sterke, innovatieve en hoogproductieve sector, met een zeer efficiënte logistiek en verwerking. Hieronder vallen bedrijven in verwerking, toelevering, handel en distributie. De wereldbevolking blijft groeien, waardoor duurzame oplossingen steeds belangrijker worden. De Tuinbouw & Uitgangsmaterialensector loopt voorop in de ontwikkeling van gewassen die bijvoorbeeld minder gevoelig zijn voor de weersomstandigheden of die minder gewasbeschermingsmiddelen nodig hebben.
4 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Publieke events
Grootste Groentekraam:
‘Hollandse producten,
in al hun glorie’ GROOTSTE GROENTEKRAAM
Marit van Egmond is Commercieel directeur Albert Heijn en lid van het topteam Agri & Food
‘Tijdens de opening van Dutch Agri Food Week bij de grootste groentekraam mag je als bezoeker al het moois verwachten wat onze Nederlandse telers te bieden hebben. Hollandse producten in al hun glorie, maar ook buitenbeentjes, want weggooien is zonde. Het event is een mooi voorbeeld van de korte ketens die we met hen hebben. We hebben met hen jarenlange ervaring en samenwerking. Ze telen wat we nodig hebben en dat levert een supervers product op, waarbij we zo weinig mogelijk proberen te verspillen. Goed voor land, boer en klant!’
voedselketens steeds transparanter, dat doen we door met onze telers, boeren en leveranciers elke stap in de keten in kaart te brengen. Zo kunnen we onze klant precies vertellen waar ons fruit, vlees, brood en de andere verse producten vandaan komen, wie erbij betrokken zijn en wat ermee is gebeurd. En dat doen we dus ook; transparant en open, zodat iedereen weet wat-ie eet. Daarnaast zijn onze producten steeds vaker biologisch en duurzaam. Op basis van respect voor land, dier en mens. Elke verbetering telt, hoe klein ook. Het is onze manier om bij te dragen aan een wereld waarin iedereen gezond kan eten en leven, nu en straks.’
BLOCKCHAIN ALS HULPMIDDEL
Dutch Agri Food Week trapt op 5 oktober af met de ‘Grootste Groentekraam’ in samenwerking met Albert Heijn. Op het Plein in Den Haag verkopen de Nederlandse telers van Albert Heijn hun eigen producten. Marit van Egmond: ‘Hollandse producten in al hun glorie, maar ook buitenbeentjes, want weggooien is zonde.’
De impact van supermarkten op het voedselsysteem is groot. TRANSPARANTIE IN DE KETEN Transparantie in de voedselketen wordt steeds belangrijker en technologie kan ons daarbij helpen. Consumenten willen steeds meer weten waar hun producten vandaan komen en wat er in de hele voedselketen mee gebeurd is. Marit: ‘De impact van supermarkten op het voedselsysteem is groot, we innoveren samen met onze leveranciers en ketenpartners en zien dat transparantie in de voedselketen steeds meer een eis van de klant wordt. Albert Heijn maakt haar
‘Technologie inzetten om ketens transparant te maken is een belangrijke ontwikkeling. Binnenkort hebben we een blockchain werken voor een aantal van onze producten. De klant kan dan via een QR-code, de reis van het product volgen. Elke stap in de keten is zichtbaar.’ Het topteam van de Topsector Agri & Food is sinds 1 april 2015 uitgebreid met Marit van Egmond. ‘Vanuit mijn achtergrond bij Albert Heijn, heb ik veel interesse in de Nederlandse consument. Dat is de inbreng die ik vaak lever in het topteam: vergeet de Nederlandse consument niet. Wetende dat gemiddeld tachtig procent wat de sector produceert bestemd is voor de export. Eén van de doelstellingen van de uitvoeringslijn Markt & Maatschappij is een bijdrage te leveren aan het besef bij de Nederlandse burger dat de agrifoodsector een bijdrage levert aan gezond en veilig voedsel in Nederland en daarbuiten. Die focus kan ik in beide rollen goed combineren.’ Å
5 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Een dag uit het leven van Educatieboerin Dorien
‘Vroeger’ had iedereen in de klas op de dorpsschool wel iemand die van de boerderij kwam. ’s Winters met een luchtje, omdat de koeien in het achterhuis aan de stalpalen stonden en dat was in het voorhuis goed te ruiken. Waar de melk vandaan kwam, wist ieder kind. Nu is dat wel anders. En dit is de reden dat wij schoolklassen ontvangen op ons melkveebedrijf. Zo ook vandaag. Bertha de (kunst)koe wordt naar buiten gerold en van krukje en emmer voorzien. De emmers met vers voer worden klaargezet en de rood-witte kettinkjes opgehangen. Veiligheid boven alles. Net als ik het laatste cijfer op de juiste plek heb gehangen, komt een stoet met auto’s de hoek om. Schichtig stappen de kinderen uit. Een heel aantal met de vingers op hun neus. ‘Wat stinkt het hier!’
‘Wat is het leuk op de boerderij’
Boerderijeducatie Nederland staat voor beleven, leren en ontdekken over waar ons voedsel vandaan komt. De educatieboeren zijn ingesteld om les te geven aan jong en oud: leerlingen van zowel het basisonderwijs als van middelbare scholen en speciaal onderwijs zijn ontzettend welkom op het erf. Dit is de column van educatieboerin Dorien Benning uit Dwingeloo.
Na de gezamenlijke rondleiding, onder andere door de grote ligboxenstal met volop daglicht en bewegingsruimte voor de koeien, gaan de kinderen in groepjes uiteen. Aan de hand van zes opdrachtkaarten leren ze met hoofd, hart en handen over de koeien, de kalfjes, de melk, de mest, het stro, het voer, de mechanisatie en de andere dieren op het erf. Naarmate de ochtend vordert, worden de kinderen steeds losser en enthousiaster. En nadat de laatste foto’s van kinderen in ‘een boerenpak’ - ‘dat noemen wij een overall’ - zijn gemaakt en de laatste (speelgoed) muizen zijn gevonden in de berg stro, gaat de visite terug naar school. Hopelijk een stuk wijzer en waarschijnlijk met stro tot in hun onderbroek. En de meest gehoorde opmerking vandaag? ‘Wat is het leuk op de boerderij!’ Ik zwaai de visite uit en spring in de auto om ons kroost van school te halen. Met een luchtje. Maar dat moet anno 2018 toch nog steeds kunnen op een dorpsschool. Å
‘Voor elk kind een gezonde schoollunch’ De missie van KinderResto is simpel: kinderen op een leuke en leerzame manier kennis laten maken met gezond eten. Sinds dit jaar is er een mooi, nieuw programma aan toegevoegd: gezonde schoollunches voor elk kind
"Wat eten we in 2050? Dagelijks is er van deze bezoeken een VLOG te zien op het YouTube kanaal van Superchef Jeroen. ‘Ik ben blij verrast dat we een opmars maken richting gezonde voeding en dat hier heel veel mensen mee bezig zijn. Er worden producten gemaakt die gezond zijn en als lekker worden ervaren. Daarbij krijgt men steeds meer kennis van wat hun lichaam nodig heeft en hoe je dat op een relatief makkelijke manier binnenkrijgt. Een mooie ontwikkeling’, aldus Jeroen. Å
Uitgelicht Open deuren Open dag in de fabriek van Suiker Unie Wist je dat de suikerfabriek van Suiker Unie tot één van de grootste, duurzaamste en meest efficiënte van Europa behoort? Tijdens een rondleiding krijgt de bezoeker een toelichting op het productieproces. Daarnaast ontdek je wat Suiker Unie doet aan groen en circulair ondernemen en aan innovaties met de suikerbiet: groen gas, veevoer, melasse, kalkmeststof en mogelijk verdere toepassingen zoals eiwitten en vezels. 5 oktober | Dinteloord 12 oktober | Vierverlaten
Dutch Cuisine Bijenkorf Tijdens deze Dutch Cuisine Weken brengen de Bijenkorf en Dutch Cuisine een culinaire ode aan onze Nederlandse identiteit. 5 – 16 oktober | Utrecht, Den Haag, Amsterdam, Rotterdam & Eindhoven
Boer op de Vloer Ervaar het boerenleven van de Campina boer tijdens het jaarlijkse evenement ‘Boer op de Vloer’. In 100 Albert Heijn supermarkten door het hele land staan Campina boeren klaar om je mee te nemen in hun persoonlijke verhaal. 6 oktober | 100 winkels van Albert Heijn door heel Nederland
Wetenschap van de Koe Hoe zie je of een koe gelukkig is? Ook daar wordt op Dairy Campus onderzoek naar gedaan. Tijdens het Weekend van de Wetenschap organiseert Dairy Campus een open dag in de stallen rondom technologie in de koeienstal. 6 oktober | Leeuwarden
in Nederland.
Campus Safari
KinderResto
Wetenschappers van Wageningen University & Research laten zien aan welke ontwikkelingen zij werken.
KinderResto, onderdeel van Resto VanHarte, richt zich op de gezonde leefstijl - met name voeding - van kinderen. Jeroen Philipsen, superchef bij KinderResto: ‘Ons motto is: een gezonde leefstijl toegankelijk voor ieder kind. We zoomen nu vooral in op het lunchmoment, omdat dat een onderschoven kindje is in Nederland. We hebben een programma ontwikkeld waarin we op basisscholen - samen met kinderen uit groep acht - een gezonde lunch bereiden die we serveren aan de hele school. Na een pilotversie afgelopen jaar, wordt het lunchproject het aankomende jaar in zes of zeven steden uitgerold.’
Vlogs van Superchef Jeroen
Tijdens Dutch Agri Food Week bezoekt Superchef Jeroen elke dag een KinderResto ergens in Nederland om de vraag te stellen:
6 & 7 oktober | Wageningen University & Research
Bakkie bij de Boer Op zaterdag 13 oktober doen boeren in heel Nederland mee aan 'Bakkie bij de boer' tijdens Dutch Agri Food Week. Je bent van harte welkom om op deze dag een kijkje te komen nemen op ons erf! Dit event is georganiseerd door LTO Nederland, LTO Noord, ZLTO, LLTB. 13 oktober | Bij boeren door heel Nederland
6 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
‘Brightlands Venlo is proeftuin voor het
Innovatie, Kennis & technologie
voedsel van morgen’ Op Brightlands Campus Greenport Venlo draait alles om gezonde en veilige voeding, future farming en bio-economy. Vernieuwers uit het mkb, start-ups, wetenschappers en studenten werken hier samen aan het voedsel van de toekomst. Op vrijdag 5 oktober word je van 07:30 tot 14:00 uur meegenomen naar de toekomst van ons eten tijdens het business event Tomorrow's Food. Tijdens het event maak je kennis met innovatieve start-ups, ontdek je concrete toepassingen van de wetenschap in het bedrijfsleven, word je geïnspireerd op het innovatieplein door campusbewoners en kun je deelnemen aan diverse workshops.
DAFW18 Saskia Goetgeluk aan het woord: ‘Wij gebruiken deze week als platform om alle innovaties en ontwikkelingen die hier plaatsvinden met iedereen te delen onder de noemer Tomorrow’s Food. Tijdens gevarieerde events voor boeren, ondernemers uit toeleverende en verwerkende industrie, retail, overheid en wetenschap leiden we de bezoekers van DAFW op een bijna caleidoscopische wijze door alles wat onze campus te bieden heeft.’
(W)EET WAT JE EET De Brightlands Campus in Venlo investeert samen met kennisinstellingen, overheden en bedrijfsleven in kennisontwikkeling, voedselinnovaties en state-of-the-art research faciliteiten. ‘In deze regio zetten wij stevig in op het thema gezonde en veilige voeding, voor jong en oud. De gezonde basisschool van de toekomst is een mooi voorbeeld. In dit programma leren kinderen al op jonge leeftijd wat gezond eten is, zonder dat het geproblematiseerd wordt. Het moet vooral leuk zijn om te koken en boeren te bezoeken om te ontdekken waar ons voedsel vandaan komt. Ik merk dat de kinderen die via de Kids University aan de educatieve programma’s van Kokkerelli hebben meegedaan, zich altijd bewust zijn gebleven van gezonde voeding. Mondgevoel is ook een vorm van bewustwording. Vaker en langer stilstaan bij de vraag: wat eten we nu eigenlijk? Textuur is een nieuwe smaaksensatie: we moeten allemaal opnieuw leren proeven of het knispert of juist zacht is.’
WAT ETEN WE IN 2050? ‘Als we op jonge leeftijd al leren wat gezonde voeding is, kunnen we onze houding aanpassen. Om welvaartsziektes te voorkomen, gaan we toe naar gepersonaliseerde en preventieve voeding. In de toekomst krijgen we een beter beeld van wat ons lichaam nodig heeft. Ook zijn we bezig met de ontwikkeling van high-tech nature, zoals kweekvlees en precisielandbouw. De techniek gaat ons helpen om duurzamer en anders te produceren. Ik ben heel nieuwsgierig naar mijn gepersonaliseerde menu over dertig jaar.’ Å
“
Textuur is een nieuwe smaaksensatie: we moeten allemaal opnieuw leren proeven.
Saskia Goetgeluk is CEO van Brightlands Campus Greenport Venlo.
Tijdens Dutch Agri Food Week vinden er uiteenlopende events plaats op Brightlands Campus Greenport Venlo. Meer informatie vind je op dutchagrifoodweek.nl/programma/.
7 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
JADS
‘Het gebruik van data in de gehele Agrifood keten neemt explosief toe’ Noord-Brabant loopt in Europa voorop op het gebied van sector en voedselverwerkende industrie. Dit is ook de
Het symposium InsectSpace 2018 focust op eetbare insecten voor consumptie. De vraag ‘How can we overcome disgust and repulsion with insects?’ staat central.
eerste provincie in Nederland met een heuse datauniversiteit: Jheronimus Academy of Data Science (JADS). Data Science wordt steeds belangrijker om antwoorden te agrifood. Dat is een van de onderwerpen waar JADS zich mee bezig houdt. Aan het woord Mark van de Pol (Head of innovation and entrepreneurship) van JADS. Gepersonaliseerde menu’s
Wat is de invloed van data op onze dagelijkse voedselsamenstelling en beleving? ‘Het gebruik en de impact van (big) data in de gehele Agrifood keten zal, net als in andere sectoren, de komende jaren explosief toenemen. Data over wat, waar en wanneer we eten en kopen en de impact daarvan op onze gezondheid wordt steeds vaker en sneller gegenereerd. De connected consumer ontwikkelt zich razendsnel. Alle machines en producten in de productieketen zullen voorzien zijn van sensoren. We spreken van "dataficatie" van de keten. De dataficatie zal van toepassing zijn op de gehele keten, van productie, verwerking, distributie tot aan de consument. We spreken ook wel van ‘internet of food’ in deze context.’
“
Data science is vaak onbekend terrein voor organisaties, maar het gaat de agrifoodsector positief veranderen. Meer informatie over JADS: www.jads.nl Å
Verbinding
Wat adviseer je agrifood-bedrijven en startups? ‘De ontwikkelingen binnen data science gaan het productieproces beter maken, de kwaliteit verhogen en de kosten verlagen. Het is vaak onbekend terrein voor organisaties, maar het gaat de agrifoodsector positief veranderen. Maak daarom de verbinding met andere vakgebieden, met studenten en wetenschappers om te sparren en te leren over ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden.’
Vion houdt zich al een aantal verantwoord ondernemen. absolute voorwaarde is, streeft
Wil jij meedenken hoe het varken van de toekomst eruitziet, kom dan naar Pigs in the Pigture! Dit evenement wordt georganiseerd door Arvalis en Varketing Group. 11 oktober | Venlo
FNLI Jaarbijeenkomst Hét jaarlijkse evenement waar je jouw relaties uit en rondom de levensmiddelenindustrie ontmoet. 11 oktober | Rijtuigenloods in Amersfoort
Symphony of Soils Symposium over bodemvitaliteit: inspirerende sprekers nemen je mee in de laatste ontwikkelingen, bieden concrete handvatten en motiveren je om zelf aan de slag te gaan.
Food100 koppelt talent met invloed. 50 “changemakers onder 30”, en 50 “gamechangers boven de 30” ontmoeten elkaar.
het bedrijf ernaar om vlees te produceren met respect voor dier en milieu. Martijn Bouwknegt
15 & 16 oktober | Veghel
(Research Manager Food Safety bij Vion) praat ons bij.
De visie van Vion op maatschappelijk verantwoord ondernemen
‘De reden van het onderzoek naar de milieu-impact is ontstaan uit de brede wens om transparant om te gaan met vlees en voedselproductie. Ofwel: transparantie op het gebied van dierenwelzijn, voedselveiligheid en de milieuvoetafdruk. Er zijn veel schattingen en cijfers vanuit meerdere bronnen. De vraag die wij onszelf rond dit thema stellen, is: wat is de meest betrouwbare, rationele en objectieve manier om de 'Sustainability footprint' te berekenen?’
Pigs in the Picture
Food100
Terwijl voedselveiligheid een
Transparantie
10 oktober | Wageningen University & Research
11 oktober | Oosterwolde
jaar bezig met maatschappelijk
‘Vlees is een basisproduct dat op verschillende manieren milieu-impact heeft. De productie van vlees geeft een milieu-impact op verschillende terreinen, zoals de productie van ammoniak en fosfaat, afvalproductie, energieverbruik, watergebruik en grondgebruik. In ons MVO-rapport hebben we daarom deze twee nieuwe relevante onderwerpen geïntroduceerd sinds vorig jaar: de milieuaspecten van veehouderij en de uitstoot van broeikasgassen van de vleesproductieketen.’
Innovatie InsectSpace 2018
agrifood. Deze provincie heeft een zeer sterke primaire
vinden op de uitdagingen van onze tijd, zeker op het gebied
Uitgelicht
Wat eten we nu en in 2050?
‘De belangrijkste vraag is: wie is onze consument in 2050? Ik verwacht dat demografische trends veel meer de behoefte aan gerichte voedingstoffen gaan bepalen. De eiwitbehoefte gaat toenemen door één van die demografische trends: vergrijzing. Bij oudere mensen ligt de mate van spieropbouw en -afbraak in een andere verhouding dan bij jongere mensen, wat een hogere nutritionele eiwitbehoefte veroorzaakt. Dat betekent dat als we meer ouderen krijgen, er ook meer behoefte is aan producten met een hoog eiwitgehalte. In de toekomst spelen we in op dergelijke behoefte van diverse subgroepen in de samenleving met specifieke voedingsstoffen en producten. Dat geldt niet alleen voor vleesindustrie, maar voor de hele voedingsmiddelenindustrie.’ Meer informatie over de visie van Vion op Corporate Social Responsibility vind je op de website: vionfoodgroup.com. Å
Bijeenkomst van het Sustainable Food Initiative (SFI) Over de rol van een Fieldlab in het verduurzamen van de voedselproductie. 16 oktober | Vlaardingen
Food Inspiration DayX De tiende editie van de Food Inspiration Days is groter dan ooit. Dat betekent 80 sprekers die jou vertellen over de trends en de nieuwste ontwikkelingen in de wereld van eten, drinken, slapen en gastvrijheid. 15 & 16 oktober | CHV Noordkade in Veghel
8 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Marije Vogelzang is eating designer, founder of The Dutch Institute of Food&Design en hoofd van de Food non Food department van de Design Academy in Eindhoven.
Toekomst in voedsel
Marije Vogelzang is een pionier in haar domein:
‘De keuzes die je nu maakt bepalen de toekomst’
Eten als disruptor. Eating designer Marije Vogelzang spoort je met haar werk aan om na te denken over onze maaltijd en alles daar omheen. Vogelzang: ‘Alles wat ik doe is gericht om mensen anders naar voedsel te laten kijken.’ Wat is de visie van Vogelzang op het voedselsysteem van de toekomst? Vogelzang is een pionier in haar domein. Van 1995 tot 2000 studeerde ze aan de Design Academy in Eindhoven. In die jaren deed bijna niemand van haar jaargenoten iets met voedsel. Vogelzang: ‘Het was meer een onderwerp voor huisvrouwen en chef-koks. Ik vond voedsel het allerleukste en allerspannendste om mee te werken. Al na een paar jaar was er veel meer interesse in voedsel vanuit de designwereld. Nu zet ik mijn creatieve kracht in op iets wat opgegeten wordt en niet bijdraagt aan de groeiende afvalberg.’
Ik hoop dat we onze eetcultuur naar een meer ontwikkeld plan krijgen. ‘ONZE EETCULTUUR MOET VERANDEREN’ Vogelzang laat zich inspireren door de origine van eten en de bereiding, etiquette, geschiedenis en cultuur ervan. Haar werk bereikt en beïnvloedt mensen wereldwijd. Wat eten we nu en in 2050? ‘Vaak hebben mensen helemaal niet door dat wat er nú gebeurt de toekomst bepaalt. De keuzes die je maakt, doen er nu echt al wel toe. Dat wil ik ook in mijn werk laten zien. Ik hoop dat onze eetcultuur de grootste verandering doormaakt. We moeten een andere waarde toekennen aan voedsel. Als je de werkelijke waarde voelt - dat een dier dat voor je maaltijd dood is gegaan en is verwerkt – verandert het gevoel dat je bij een maaltijd hebt. We nemen ons voedsel nu voor lief. We gooien het makkelijk weg en kopen gewoon weer iets nieuws. Ik hoop dat we onze eetcultuur naar een meer ontwikkeld plan krijgen. Waarin het plezier in voedsel natuurlijk niet verloren mag gaan.’
‘VOEDSEL IN DE KERN’ De afgelopen 18 jaar reisde Vogelzang met haar projecten van Tokyo naar New York en Boedapest tot Stockholm. Ze runde twee restaurants, publiceerde haar EAT LOVE boek en werd hoofd van de Food Non Food Department van de Design Academy Eindhoven. Vogelzang: ‘Dat betekent dat ik weer terug ben op de plek waar ik zelf ooit startte. Iedere dag praat ik met ontwerpers die op zinvolle wijze met eten bezig willen zijn. We zien allemaal dat de grootste uitdagingen in de wereld, zoals klimaat, gezondheid, wereldbevolking, overbevissing en zelf vluchtelingenproblemen, voedsel in de kern hebben.’
‘HET VAKGEBIED KRITISCH BEVRAGEN’ In 2016 richtte Vogelzang de Dutch Institute of food en design (DIFD): een internationaal platform dat de kracht van food en design wil vieren en ontwikkelen. Vogelzang: ‘Met de DIFD willen we het vakgebied kritisch bevragen, niet alleen de kijk op voedsel veranderen. Er is heel veel animo voor en veel mensen willen meedoen. Dit jaar reiken we voor de tweede keer de de Future Food Design Awards uit. Met deze award, inclusief prijzengeld, willen we het bereik van de ontwerper vergroten en meer effect laten uitoefenen.’ Å
9 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Een gezonde en duurzame keuze op meer dan 650 cateringlocaties van het Rijk
“Het broodje kroket
verdwijnt toch niet?” Tijdens deze editie van Dutch Agri Food Week staan meer dan 650
Rob heijink is categoriemanager bij Rijkswaterstaat
cateringlocaties van de Rijksoverheid in het teken van gezond en duurzaam
Zeeuwse lunch en diner Tijdens #DAFW18 koken de leerlingkoks van Scalda uitsluitend met gezonde Zeeuwse producten. Reserveren wenselijk. 5-12 oktober | Vlissingen
Proef en beleef het voedsel van de toekomst bij Aeres MBO en Hogeschool
Vermaat, Sodexo, Albron, ISS en Paresto slaan voor de tweede
6 oktober | Almere
keer de handen ineen om in hun bedrijfsrestaurants binnen en buiten
Open Doors for Talent
de Rijksoverheid een duurzame lunch te serveren. Rob Heijink coördineert
Leerlingen gaan één dag op pad om zo kennis te maken met bedrijven in de regio. De organisatie van deze dag is in handen van AgriFood Capital en wordt ondersteund door de BZW.
alle locaties. ‘Tijdens Dutch Agri Food Week is er extra aandacht voor gezonde voeding, maar we werken natuurlijk het
Verandering in ons voedsel is een continu proces, ook bij de cateringlocaties van het Rijk. Rob Heijink: ‘Het verleiden tot het maken van een gezondere en bewustere keuze is ons belangrijkste doel. We proberen de richtlijnen van het Voedingscentrum te volgen, dus meer groente en fruit op het menu. Wat nu ook onze aandacht vraagt – en gelukkig in dezelfde lijn ligt - is de eiwittransitie. Soja, insecten, peulvruchten en cress: plantaardige alternatieven zie je in ons aanbod steeds prominenter terug. Ik geloof er niet in dat we in de toekomst overstappen op twee pilletjes per
kinderen en jongeren
Voedsel van de toekomst
voedsel. De cateraars Eurest, Vitam,
hele jaar door aan die bewuste keuze.’
Uitgelicht
dag als maaltijdvervanging. De sociale functie van eten is erg belangrijk. Iedereen gaat hier met zijn collega’s naar het bedrijfsrestaurant of naar buiten om de lunch te nuttigen.’
100% plantaardig
‘Investeren in goede en gezonde voeding is altijd een prioriteit, maar op welke termijn wij volledig zijn overgestapt naar een plantaardig menu durf ik niet te zeggen.’ Lachend: ‘De vraag die we dan eerst moeten zien te beantwoorden is: ‘het broodje kroket verdwijnt toch niet?’ Ik kan mij wel voorstellen dat je daar in de toekomst iets langer naar moet zoeken of apart moet bestellen. Ook dat past bij het verleiden tot een gezondere of bewustere keuze.’ Å Tijdens Dutch Agri Food Week ontdek je meer over gezonde voeding in één van de vele bedrijfsrestaurants van de Rijksoverheid.
Innovatie uit de polder
Flevoland werkt aan het voedselsysteem van de toekomst Uiteenlopende partners en projecten maken Flevoland een van de koplopers op het gebied van het toekomstige voedselsysteem. Wat eten we nu en in 2050 volgens twee
We moeten onze samenleving vanaf een jonge leeftijd toelichten over schaarste, maar ook over lokaal geteeld voedsel.’ Å
agrifood-initiators uit de polder? Bauke van der Veen
(eigenaar Vleesch&Co en bestuurslid van FlevoFood)
Over Buitengewoon Almere
en Millicent Schepman (projectleider van Stichting Buitengewoon Almere) geven antwoord. Bauke Van der Veen: ‘De trend is dat er meer groenten en eiwitvervangers worden gegeten. In de toekomst worden er nóg minder dierlijke eiwitten geconsumeerd. Ik verwacht dat er meer lokaal – en nog belangrijker – meer seizoensgebonden gegeten wordt. Iedereen wil nu het hele jaar door hetzelfde fruit eten, maar ik denk dat we steeds meer toegaan naar het eten van producten die lokaal te kweken zijn. De supermarkt moet hierin mee om dit voor elkaar te krijgen. Zij moet meer een foodmarket worden met een seizoensgebonden-assortiment.’ Millicent Schepman: ‘Voeding gaat nog meer bestaan uit groenten en minder uit vlees. Gevogelte, vis en vlees blijven in onze bereiding bestaan, maar de porties worden veel kleiner. De taak om te sturen op wat de consument eet ligt niet alleen bij supermarkten. Educatie en voorlichting bij primair en voortgezet onderwijs is hierbij erg belangrijk.
Buitengewoon Almere is een samenwerkingsverband van verschillende organisaties die voedseloverschotten verwerken tot gezonde maaltijden. Deze gezonde maaltijden worden voor en door mensen met een laag inkomen (de minderbedeelden) in Almere gemaakt.
Over Flevofood
Flevofood is een netwerkvereniging van en voor Flevolandse voedselbedrijven. Deze bedrijven zijn letterlijk en figuurlijk geworteld in de polder. Samen vormen ze een krachtige regionale voedselketen.
9 oktober | Noordoost-Brabant
Keukenbazen: Prijsuitreiking Mega Live KookBattle en feestelijk diner met bekendmaking van de winnaar van Keukenbazen 2018. 10 oktober | ’s-Hertogenbosch
Kidskookcaféwedstrijd Dit jaar wordt voor de derde keer in Helmond de kidskookcaféwedstrijd georganiseerd. Een wedstrijd georganiseerd door Stichting Food Tech Brainport, Jong Helmond Lekker Gezond en Gemeente Helmond tijdens de Dutch Agri Food Week. 11 oktober | Helmond
Tomorrow’s Talent Kom naar Tomorrow’s Talent op de Brightlands Campus in Venlo en maak kennis met diverse bedrijven tijdens de gezellige Meet Up & Eat Up voor, door en met studenten en ondernemers. 11 oktober | Helmond
Our food: How it's made Zou het niet prachtig zijn als kinderen weer zouden weten waar hun voedsel precies vandaan komt? Gelukkig bestaan er educatieboeren! Onder het motto ‘Our food: How it’s made’ vertellen zij tijdens de Dutch Agri Food Week verhalen uit eerste hand over hoe Nederlandse boeren al het lekkere, gezonde en vooral veilige voedsel dat zij produceren, met respect voor natuur en omgeving. 5 - 16 oktober | Door heel Nederland
10 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Programma 5-16 oktober 2018 Zakelijk Publiek Zakelijk en Publiek.
Kijk voor het volledige programma op www.dutchagrifoodweek.nl en stel je eigen programma samen!
Vrijdag
5 oktober
Foodtours op de fiets | Den Bosch •
verhalen over voedsel en historie van de stad
Startevent Dutch Agri Food Week | Den Haag • met de Grootste Groentekraam op
Geweten van Eten | Roderesch • Herberg
Tomorrow’s Food | Venlo • Brightlands
‘Food is Fictie’ | Design Museum Den Bosch •
Het Plein en netwerkevent
Campus Greenport Venlo – business event rondom innovatie
Opening Zeeuwse editie van DAFW | Yerseke • Food Delta Zeeland en partners Frisian Foodture ’18 | Bolsward • congres
over wat er morgen op ons bordje ligt – Provincie Fryslan, Rabobank, gemeente Sudwest Fryslan
3-6 okt - It’s all about the food festival | Het Nutshuis Den Haag • een voedselweek met
film, talkshows, workshops en kinderactiviteiten
Kindermenu 2.0 | Drenthe • start bijeenkomst wedstrijd rondom gezonde kindermenu’s in horeca - Provincie Drenthe, Jong Leren Eten, Drenthe Gezond
van Es, FoodXDrenthe en Nieuwe Leefstijl over lokale streekproducten
Hollandse producten in het schap | heel Nederland • Super Supermarkt Keurmerk
Zaterdag
Open dag in de fabriek van Suiker Unie | Dinteloord VVA Carrièredag en Collegetour | Velp • VVA Larenstein, Hogeschool Van Hall Larenstein en
Helicon MBO Velp
5+6 okt. Rondleiding Tomatoworld | Honselerdijk • Proeven van 80 verschillende
tomatenrassen en leren over de NL glastuinbouw
Meerdaagse events 5-12 okt.
Zeeuwse lunch en diner | Vlissingen
• Leerlingenkoks van Scaldes koken met typische Zeeuwse producten
5-16 okt. Dutch Cuisine Bijenkorf | Amsterdam, Den Bosch, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam en Utrecht • expo, events en diners
met Dutch Cuisine Chefs
Dutch Food Challenge
• online food challenge rondom bewustwording lokale producten
Een gezonde en duurzame keuze | heel Nederland • Op meer dan 650 catering-
locaties van het Rijk. Eurest, Vitam, Vermaat, Sodexo, Albron, ISS en Paresto.
Foto expositie ‘Food’ | Leeuwarden van Henk Wildschut in het Fries Landbouwmuseum Fietsroute Moestuin van Den Bosch • Langs boeren en tuinders rondom Den Dungen
Our Food How’s it’s Made | heel Nederland • Educatieboeren openen hun deuren met verschillende activiteiten op het boerenerf
Gemaakt voor stad en wereld | Wageningen • tentoonstelling rondom 100-jarig
bestaan van WUR
6 oktober
Keukenbazen Mega Live Kook Battle | Den Bosch • Kookwedstrijd voor kinderen van 10 - 12
jaar – AgriFood Capital, Rabobank, Hutten, KW1C, Sligro
6-7 okt. Campus Safari | Wageningen •
Wetenschappers van WUR laten zien aan welke ontwikkelingen zij werken
Jaarlijkse evenement ‘Boer op de Vloer’ | heel Nederland • Ervaar het boerenleven van de
Campina boer. In 100 Albert Heijn supermarkten door het hele land staan de boeren klaar om je mee te nemen in hun persoonlijke verhaal.
Markt Match | Maassilo Rotterdam •
Jongeren in 48 uur innovaties voor groente- en fruitsector ontwikkelen – Rotterdam Food Council en partners
designtentoonstelling met workshops en lezingen over food
Wetenschap van de Koe | Leeuwarden
• Open dag in de stallen van Dairy Campus rondom technologie in de koeienstal
6+13 okt. Rondleiding Stadsbrouwerij Wilskracht | Ravenstein Proef en ervaar de rijkdom van het Friese land – Menaam
Food Professional Day 2018 | Wageningen • Een dag voor chefs en food-professionals in het teken
Seminar FSMA en Leveranciers management | Ede • Food Safety Experts 8+9 okt. Boer-gondisch koken met kids | Drenthe meerdere locaties • Kinderen leren
bij school-kantines vanuit actie Ga voor Kleur – Nationaal Actieplatform Groente Fruit, Jongeren op Gezond Gewicht, Voedingscentrum
8-12 okt. VMBO Food Inspiration • Workshop on tour – online – MBO Aeres | Almere 8-12 okt. Kinderresto vlogs van Superchef Jeroen | heel Nederland • Dagelijkse online vlog
1-daags seminar Circulair Denken, Circulair Doen | Breukelen • Nyenrode
Rondleiding Oesterputten | Yerseke •
Ontdek alles over de oesterteelt van vroeger tot nu – Food Delta Zeeland
Business Universiteit
Future Food Symposium Food & Health | Utrecht • Congres ‘Nature Inspired Approaches
Towards Healthy Planet Diets’ – Universiteit Utrecht
Masterclass gezonde voeding in zorginstellingen | Hoorn • Greenport
teelt in Zeeland – Food Delta Zeeland, Mosselbureau
9 oktober
Voedselpoort | Den Haag • FNLI ism CBL en LTO
Beleef de visserij in Zeeland | Yerseke • Leer meer over schelpdieren, Noordzeevisserij en zeewier-
over de toekomst van eten in de ogen van kinderen
Dinsdag
Via spannende games leren kinderen over de groene sector
over herkomst van voedsel en koken gezonde maaltijd – provincie Drenthe samen met IVN en Jong Leren Eten
8-12 okt. Cateraars gaan voor kleur! | heel Nederland • Iedere dag een andere kleur
6+13 okt. GroenPact Groene Helden Challenge | locatie: kijk op www.groene-helden.nl •
van wild –Vakschool RijnIJssel, WUR, Dutch Cuisine
Noord-Holland Noord
Open Doors for Talent | Noord-Brabant • Tour voor scholieren langs food bedrijven in NO-Brabant – AgriFood Capital
TASTE summit | Maastricht • Internationaal
congres voor food professionals over vital food
Wat eten we over 10 jaar? | Steenwijk • Agri-event waar boeren en burgers zich verbinden rond
Voedsel van de toekomst | Almere •
Vers+ diner op maat | Monster • Congres
Proef en beleef het voedsel van de toekomst bij Aeres MBO en Hogeschool
over kansen in personalised nutrition – Koppert Cress, GreenCo, Best Fresh Group ism InnovationQuarter, gemeente Westland
Rondleiding Paddenstoelenkwekerij | Berghem Boerderij in de buurt | Berghem •
Theatervoorstelling over nieuwe kansen op het platteland - Amicitia, Gemeente Oss, Agrarish Erfgoed Nederland, ZLTO, Rabobank
Zondag
7 oktober
Pruuf de Herfst | Mill • wandeltocht langs akkers,
boerderijen en streekproducten
Oogstfeest ‘Van Akker tot Bakker’ | Heeswijk Dinther
Maandag
8 oktober
Nieuwe gewassen en product ontwikkeling | Colijnsplaat • Rondleiding en
uitleg op testvelden van het Agri & FoodCenter – Food Delta Zeeland, ZLTO, Delphy, Rusthoeven, ZAJK
de toekomst van voedsel – Rabobank Meppel-StaphorsSteenwijkerland ism Boeren van Nederland
Seminar Telers – team up voor innovatie! | Venlo • GLITCH (Interreg project VlaanderenNederland)
Keten! In food | Rossum • 3e editie: seminar
over duurzame transitie in voedsel – P2
Tomorrow’s Talent | Venlo • Kooksessie
met bedrijven en talenten en inspirerende TEDx talks – Brightlands Campus Greenport Venlo
Sharing & Caring | Den Bosch • start van
ontwerpwedstrijd voor nieuwe concepten – Gemeente Den Bosch
Woensdag
10 oktober
Dag van de Duurzaamheid | heel Nederland • Jubileumeditie 10 jaar diverse activiteiten
11 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Anders Boeren | Venlo • Seminar over nieuwe
verdienmodellen – Provincie Limburg, LIOF, LLTB, People’s Farm
Keukenbazen: Prijsuitreiking | Den Bosch • Mega Live KookBattle en feestelijk diner
met bekendmaking van de winnaar
Eiwittransitie | Ruinen • Studenten van Areas,
S.V.O. en Terra leren over eiwittransitie – Dubbel Drents
Seminar Radio Frequency in-pack Sterilization | Wageningen • Over nieuwe
conserveringstechnieken – TOP bv
Smakelijke Moestuinen | Haarlem •
Netwerkbijeenkomst JLE: hoe maak je impact met voedseleducatie – Jong Leren Eten
The taste of succes | Enschede • Jaarlijkse
ledendag Inno Food over ondernemerschap
FICA symposium | Amsterdam • Studenten
Data in de food-keten | Vlissingen •
Food Inspiration Day | Utrecht •
Kennisbijeenkomst Vertical Farming | Naaldwijk World Horti Center • AgriFoodTech Platform
van verschillende hogescholen wisselen kennis uit met bedrijfsleven
Voor docenten over onderwijsvernieuwing rondom food
Food Valley Summits: Proteins of the Future | Ede • Summit met voorlopers in de
eiwittransitie – Food Valley NL
Diner van de Toekomst | Friesland •
inspiratie diner over thema’s van Soil Food Week
Roadmap to circular farming in NL | Wageningen • Congres over verduurzaming
landbouw - WUR, Network Smart Fertilization
InsectSpace 2018 | Wageningen •
Onderzoekers, ontwerpers, ondernemers over toepassing en consumptie van insecten - WUR
Green Impact Award Ceremony | Wageningen • WUR Sustainable Green Proteins | Wageningen • Lunchlezing new food concepts - WUR Engineering in Food & Beverage event | Maarssen • Congres: van Big Data naar Smart
Decisions – VMT
Donderdag
11 oktober
FNLI Jaarbijeenkomst | Amersfoort •
Netwerkevent voor de voedselverwerkende industrie
Future Farmers | Venlo • De waarde van
Helmond Lekker Gezond
Workshop Koken met Smaak | Purmerend • Greenport Noord-Holland Noord ism
Waterland Ziekenhuis
Food Valley Summits: Sports & Nutrition | Ede • Food Valley NL Symphony of Soils | Oosterwolde • Symposium over bodemvitaliteit – Hogeschool van Hall
Larenstein, Kennisconsortium Bodem, Stichting Symphony of Soils
Solex Groente Tour | Westland • Tour van
studenten langs tuinbouwbedrijven – Greenport West-Holland
Workshop: How to survive product recall | Amsterdam • Kennedy van der Laan Inauguratie prof.dr.ir. Liesbeth Zandstra | Wageningen • Over Food Reward and Behaviour
- WUR
Nieuwe ketens/nieuwe markten in EU-perspectief | Nijkerk • Netwerkbijeenkomst
Regieburo POP – Netwerk Plattelandsontwikkeling
Pigs in the Picture | Venlo • Over de
toekomst van het varken – Arvalis, Varketing Group
Pluimvee Relatiedag | Veenendaal •
Pluimveehouderij, LTO Nederland, NOP
12 oktober
Eetscore | Ede • Lunchlezing voor specialisten en
huisartsen – Alliantie Voeding in de Zorg
12+13 okt. Rondleiding Tomatoworld | Honselersdijk • Proeven van 80 verschillende
tomatenrassen en leren over de NL glastuinbouw
Landbouwcongres Van boer naar bord en bloemenvaas | Assen • Provincie Drenthe Jeelink - Eten is Weten! | Zwaagdijk
Film BUGS met proeverij | Venlo •
Filmtheater De Nieuwe Scene
Maandag
15 oktober
15 +16 okt. Food Inspiration Days | Veghel • Inspiratie evenement voor food professionals
– Shoot my Food
15 +16 okt. Food100 | Veghel •
Gamechangers en changemakers ontmoeten elkaar – Slow Food Youth Network, AgriFood Capital, Foodhub, Food Inspiration
15+16 okt. Boer-gondisch koken met kids | Drenthe Lezing over Voeding, gezonde vetten en Vitamine K2 | Hoogeloon • Cholfitty, Centrum
Preventieve Geneeskunde
Masterclass Recall Preventie | Holten •
Food Recall
Bijeenkomst rol R&D in verduurzaming voedselproductie | Vlaardingen •
Sustainable Food Initiative
Nutrition & Aging | Wageningen •
Lunchlezing - WUR
Kûnstsinnige eerappels / Artistic De toekomst van #Datafood | Den Bosch potatoes | Leeuwarden • Natuurmuseum Fryslân • Blending van data science & agrifood – AgriFood Capital Voedsel: het zal me GEEN zorg wezen! | Nijkerk • Aeres VMBO kookt gezonde maaltijd voor Organic Farming and our Future Food System | Friesland • International Seminar cliënten zorginstelling Lancering eierraaprobot CollEGGtor | Venlo • De CollEGGtor raapt al uw grondeieren!
Dinsdag
Zaterdag
13 oktober
World Food Day 2018 | Den Bosch •
Festival met workshops, talkshows, films, streekmarkt en excursies over ons dagelijks voedsel - Ministerie van LNV, de provincie Noord-Brabant, gemeente ‘s-Hertogenbosch en We are Food – Den Bosch Celebrates Food.
Unilever - WUR
Kidskookcaféwedstrijd | Helmond • FoodTech Brainport, gemeente Helmond en Stg Jong
digitalisering – Innoveins, Yookr, LIOF
Vrijdag
Impuls | Wageningen • Lunchmeeting met
Workshop: Is blockchain de oplossing? - Food Delta Zeeland
Oerfestival de Maashorst | Herpen
Dutch Cuisine Diner Voedselbank | Amsterdam Bakkie bij de Boer | heel Nederland •
Kom kijken op het boerenerf en maak kennis met het werk van de boer – LTO Nederland, LTO Noord, ZLTO, LLTB
Festival B | Drachten • Bodem van je gezondheid 13 + 14 okt. Proef een Goei Leven • Een
tour langs bijzondere foodbedrijven in het Land van Cuijk
Wereld Ei Dag | Barneveld • Eerste NK
Omelet bakken
Fiets, proef en beleef! | Noordenland Kruid- en struintocht Maasheggen | Sambeek Vissen op de Noordzee, hoe eigenlijk? | Vlissingen • Food Delta Zeeland Biologische groente- en fruitmarkt | Kruiningen • Food Delta Zeeland
Zondag
14 oktober
Pluk- en Oogstfeest | Mill • Goei Leven Land
van Cuijk
Kunst in de Kas | Klazienaveen •
Promotiegroep Tuinbouw Emmen
16 oktober
Boergondisch Dineren | Drenthe •
Netwerkdiner over toekomst van landbouw in Drenthe
Geef me de (schijf van) vijf | Roden •
Receptenwedstrijd en kookclinic voor kinderen – gemeente Noordenveld, de Nieuwe Leefstijl
Floating Farm | Rotterdam • Opening van
unieke drijvende boerderij
Agrariër ontmoet supermarkt ondernemer • Rabobank Meppel Staphorst
Steenwijkerland
Meet & Eat | Bakkeveen • Inspiratie-
bijeenkomst voor Voedselbeleid Noord-Nederland
Oer-Hollands op Wereldvoedseldag | Roden • De Nieuwe Leefstijl, Interzorg, Culievents Gezonde Productinnovaties | Delft •
Masterclass - Hogeschool InHolland
Wereldmaaltijd op strobalen | Roden Wereldmaaltijd | Oss • Maaltijd rondom
eerlijke voedselverdeling in de wereld
Voedsel Verbindt | Amsterdam •
Ontbijtbijeenkomst met bestuurders uit Metropoolregio Amsterdam rondom voedselagenda
Eat Your Heart Out | Ede • Event met
jongeren op Wereldvoedseldag
Het Oogstfeest | Rotterdam• 3 daags
evenement in teken van voedseltransitie – Provincie ZuidHolland
12 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Voedsel& Gezondheid
Jaap Seidell is hoogleraar Voeding en Gezondheid en directeur van de afdeling Gezondheidswetenschappen aan de Vrije Universiteit en het VU Medisch Centrum in Amsterdam.
Samen met Jutka Halberstadt, psycholoog-onderzoeker bij de Vrije Universiteit Amsterdam, schreef Jaap Seidell onder andere de volgende twee boeken: Het voedsellabyrint en Jongleren met voeding. Als vaste columnist voor het Parool en veelgevraagd spreker neemt hij actief deel aan het maatschappelijke debat.
Jaap Seidell aan het woord:
‘De voedseldistributie
moet radicaal veranderen’
Jaap Seidell, hoogleraar voeding & gezondheid, onderzoekt de achterliggende oorzaken van voedselkeuzes en de gezondheidseffecten daarvan. Wat zijn volgens Seidell de consequenties voor de voeding en gezondheid voor de komende 30 jaar door de overbevolking en de kloof tussen rijk en arm? DEZELFDE ADVIEZEN ‘Voedingsadviezen lijken de afgelopen 50 jaar van de hak op de tak te gaan, door nieuwsberichten over onderzoeken die deze adviezen op losse schroeven zetten. Uiteindelijk wordt, door de gezondheidsraad, op het gebied van een gezonde levensstijl nog steeds hetzelfde geadviseerd: eet gevarieerd, eet veel groente
en fruit, drink niet te veel frisdrank, eet niet te veel snoep, zorg voor een goede nachtrust, beweeg genoeg en rook niet. Er zijn aspecten van voedsel die steeds belangrijker zijn geworden, zoals duurzaamheid, productie, dierenwelzijn en zorgvuldig met de aarde omgaan. Al deze zaken moeten we meewegen voor onze voedselkeuze op de langere termijn.’
CHRONISCHE WELVAARTSZIEKTES Volgens Seidell is niet te voorspellen wat er precies gaat gebeuren met voedsel en gezondheid binnen nu en 30 jaar. ‘Je kan wel vooruitkijken: bevolkingsgroei, klimaatverandering, verstedelijking en uitputting van vruchtbare grond en te weinig schoon drinkwater. Het wordt een hele klus om voor iedereen genoeg en gezond voedsel te garanderen. Er wordt verwacht dat de tweedeling tussen lage en hoge sociale klassen alleen maar groter wordt. Een steeds beperkter aantal mensen kan gezond eten en de rest moet zich voeden met goedkoop gemaksvoedsel. Dat gebeurt nu al, maar de verwachting is dat het zich doorzet. Er heeft nog niemand een oplossing gevonden voor het bevoorraden van grote, nieuwe steden in de toekomst. Een radicaal andere voedseldistributie is noodzakelijk, maar daar is
op dit moment niemand voor aan het werk. In grote steden in bijvoorbeeld Azië of Afrika leven mensen uit sloppenwijken exclusief op goedkoop gemaksvoedsel, dat bestaat uit goedkope ingrediënten, met veel te weinig vitamines en mineralen. Dit ongezonde voedsel zorgt voor een explosie aan chronische welvaartsziektes, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en verschillende vormen van kanker. Dit neemt elk jaar extra toe en er is geen reden om aan te nemen dat dit gaat afbuigen.’
DENK MONDIAAL, WERK LOKAAL Seidell geeft aan dat op dit moment voedseltekort niet het grootste probleem is. ‘We hebben vooral een economisch verdeelprobleem: een half tot een miljard mensen hebben chronisch honger en twee tot drie miljard mensen hebben overgewicht en obesitas. Natuurlijk moet er wereldwijd gestuurd worden op eerlijke, duurzame en gezonde voedselproductie en verdeling. Tegelijkertijd moet je vooral lokaal zorgen dat het verschil tussen arm en rijk niet verder vergroot, de voedseldistributie geregeld is en dat er voldoende aandacht is voor voedsel en gezondheid bij kwetsbare groepen. Denk mondiaal en werk lokaal!’ Å
13 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Meer groenten en fruit eten: hoe doe je dat? Gemiddeld eten volwassenen in Nederland 139 gram groenten en 113 gram fruit per dag per persoon. Die hoeveelheid komt niet eens in de buurt van de aanbevolen 250 gram groenten en 200 gram fruit. Hoe zorg je ervoor dat je dagelijkse maaltijden en tussendoortjes rijk zijn aan kleurrijke groenten en fruit? Karin Bemelmans geeft advies. Waarom een Nationaal Actieplan? ‘In de Schijf van Vijf wordt sinds 2016 geadviseerd om niet 200 gram maar 250 gram groenten per dag te eten. Voor fruit is de aanbeveling 2 stuks gebleven. Het Nationaal Actieplan Groenten
Uitgelicht gezondheid
Karin Bemelmans is coördinator van het Nationaal Actieplan Groenten en Fruit.
en Fruit heeft de ambitie om minimaal 50 gram groenten en fruit aan ons dagelijkse menu toe te voegen. Dan zijn we er nog niet, maar het is een mooie tussenstap. Daarvoor zoeken we de samenwerking met alle partijen, zoals telers en handelaren, supermarkten, voorlichtingsorganisaties en onderwijs.’
Veggipedia.nl ‘Op onze website Veggipedia.nl lees je alles over fruit en groenten: van bereiding tot voedingswaarden en van verkrijgbaarheid tot bewaaradvies. Ook vind je op Veggipedia meer dan 500 overheerlijke recepten met veel groenten en fruit als hoofdingrediënt. Erg interessant en bruikbaar voor consumenten. Mooie initiatieven – ook voor de consument - van agrifood-ondernemers zetten we op de website in de spotlight,’ aldus Karin Bemelmans. Å
TASTE summit
Ga voor kleur Kleur je maaltijd, je vergadering en je tussendoortje. Want misschien eet je wel iedere dag groenten en fruit, maar simpelweg niet genoeg. Daarom raadt het NAGF je aan om vaker te variëren en je recepten ‘meer kleur’ te geven.
Snoep, chips en chocoladerepen: er zijn maar weinig gezonde alternatieven op de pauzesnack van scholieren en studenten. Dat moet veranderen! Dit zijn drie van de zes winnende concepten van de challenge 'Innovatieve concepten: jongeren aan de groente' van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid.
Femke van Oijen (masterstudent Food Technology en Food Safety aan de Wageningen Universiteit) bedacht Carrot Nachos & Crispy Mango. Deze nachos bestaan uit snackwortelen en stukjes paprika die gedipt kunnen worden in guacamole en een dipsaus van zure room. De Crispy Mango is het zoete zusje van de Carrot Nachos, waarbij de snackwortelen en stukjes paprika gedipt worden in een puree van mango.
Veggie Bits van Kajo Mo Vits (Veggie Bits)
zijn kleine groentestukjes in een handige to goverpakking van dietist Kajo Mo. De groentestukjes zijn krokant, smaakvol, houdbaar en toch minimaal bewerkt, zonder toegevoegd zout, suiker of vet. De houdbaarheid en krokante textuur wordt verkregen door een innovatieve droogtechniek, terwijl de voedingswaarde van de groente grotendeels behouden blijft.
ToMaatje van Gilian van der Weerd Gilian van der Weerd (student commerciële economie) bedacht To-Maatje, een applicatie voor kinderen waarmee ze spelenderwijs leren over de effecten van voeding op hun lichaam. To-Maatje heeft elementen van de vroegere Tamagotchi, echter geef je hem niet zomaar eten en drinken, maar voed je hem met dezelfde producten die jij neemt.
Pitchen voor professionals
De Future Food Utrecht Hub organiseert het symposium ‘Food & Health: Nature Inspired Approaches Towards Healthy Planet Diets’ en nodigt je uit om deel te nemen. 9 oktober | Utrecht
Hoe krijg je scholieren aan de gezonde pauzesnack?
Carrot Nachos & Crispy Mango van Femke van Oijen
Future Food Symposium: Food & Health
Het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselveiligheid en het Ministerie van Volksgezondheid, Sport en Welzijn zetten zich in voor een hogere consumptie van groenten en fruit. Dit doen zij door innovaties te stimuleren samen met (SIGN) Stichting Innovatie Glastuinbouw en voorlichting via het Voedingscentrum. De teams krijgen de kans zich te presenteren aan professionals uit de retail- en food sector tijdens het startevent van Dutch Agri Food Week op 5 oktober in Den Haag. Å
Tijdens deze tweede editie van TASTE Summit, georganiseerd door Peter Klosse en de Hotel Management School Maastricht, draait het volledig om Vital Food. 9 oktober | Maastricht
Vers+ diner op maat
Congres over kansen in personalised nutrition – op uitnodiging. 9 oktober | Monster
Lunchlezing over de Eetscore In deze lezing wordt de inzet van de Eetscore toegelicht vanuit de onderzoeker van Wageningen Universiteit en de betrokken Internist-vasculair geneeskunde van Ziekenhuis Gelderse Vallei. 12 oktober | Ziekenhuis Gelderse Vallei | Ede
Food Valley Summits: Sports & Nutrition De aandacht voor de impact van gepersonaliseerde voeding op sportprestaties wint terrein in de (inter) nationale sport- en voedingssector. 11 oktober | Ede – Food Valley NL
Food Valley Summits: Eiwitten voor de Toekomst De eiwitrevolutie komt eraan! Laat je tijdens dit event inspireren door diegenen die vooroplopen in dit veld. 10 oktober | Ede – Food Valley NL
Lezing: Voeding, gezonde vetten en Vitamine K2 Na deze interessante lezing krijgt iedereen de gelegenheid om zijn of haar bloedvaten te laten meten op verstijving c.q. dichtslibbing. 15 oktober | Kaasboerderij de Ruurhoeve in Hoogeloon
14 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Kipster bouwt de meest dier- en
milieuvriendelijke stal
ter wereld
Olivier Wegloop (co-founder Kipster) vindt de allergrootste kracht achter hun merk niet de technologie, maar dat alle oprichters een andere achtergrond hebben en hun krachten bundelen. Hoe gaat Kipster bijdragen aan een betere wereld?
“
De broertjes van onze legkippen brengen we groot en we proberen ze een goed leven te geven.
Het klimaatneutrale Kipster-ei met drie sterren volgens het Beter Leven-systeem van de Dierenbescherming vind je in de schappen bij Lidl. De eieren worden op dit moment geproduceerd in de meest dier- en milieuvriendelijke kippenstal ter wereld in de buurt van Venray in Limburg. Aan de tweede vestiging wordt gebouwd in de randstand. Wat is het verhaal achter het Kipster-ei?
VOEDSELVISIE KIPSTER ‘Hoe kun je de groeiende wereldbevolking op een eerlijke manier voeden, zonder mensen uit te buiten en zonder roofbouw te plegen op de natuur? Hoe voorkomen we dat problemen naar volgende generaties doorgeschoven worden? En wat is de rol van dieren in dat systeem? Stel je voor dat we allemaal veganist zouden worden: dan wordt het heel moeilijk om de wereld te voeden, want dieren hebben ook een functie in ons ecosysteem. Wij vinden dat je dieren niet alleen moet houden voor vleesproductie, maar dat je ze een plek moeten geven in de voedselketen. Maar wel op de meest duurzame manier mogelijk. Wij maken bijvoorbeeld hoogwaardig kippenvoedsel van allerlei reststromen uit de voedingsindustrie en van het land.’
BIJDRAGE AAN VERANDERD VOEDSELSYSTEEM Het merkt noemt hun eieren ‘superduurzaam’. ‘Ons ei is CO2-neutraal. 70% van alle landbouwgrond op de hele wereld is bestemd om voedsel voor dieren te verbouwen en ze te laten grazen, dat is absurd. Leg geen aparte velden aan om gewassen te verbouwen waarmee je dierenvoedsel maakt. Dat is enorm inefficiënt. Wij vinden dat je vee moeten laten grazen op land waar geen gewassen worden verbouwd. Wij laten zien dat het hele systeem anders kan, maar dat dit niet ten koste gaat van kwaliteit of gezondheid. De broertjes van onze legkippen brengen we groot. We proberen ze een goed leven te geven. Hierin zij we echt uniek. Met 15 tot 17 weken gaan ze naar een kleinschalige slachterij. Van de haantjes maken we Heerlijke Hollandse Haanburgers. En het blauwe doosje van onze eieren gooi je op de composthoop.’ Leer meer over dit bijzondere merk via www.kipster.nl. Å
Ambitieuze Groentjes Gezocht! Markt Match Rotterdam: in 48 uur de foodsector innoveren Op 4 en 5 oktober gaat Rotterdam Food Cluster in nauwe samenwerking met verschillende partners uit de AGFsector de groente- en fruitbranche innoveren. Tijdens het tweedaagse event Markt Match werken 200 jongeren tussen de 17 en 25 jaar in teams aan uitdagingen van én met wereldspelers uit de regionale foodsector.
Markt Match is ontstaan vanuit de continue behoefte naar innovatie voor de wereldwijde groente- en fruitbranche. De nieuwe generatie consumeert duidelijk anders dan de huidige en door de krachten van deze nieuwe consument en huidige agrifood- bedrijven te bundelen is het mogelijk om écht te innoveren. Met dit event wil Rotterdam Food Sector de naamsbekendheid van de foodsector onder jongeren vergroten en laten zien hoe innovatief, internationaal en sexy de sector is.
De hoofdprijs: een unieke foodtrip naar Zuid-Afrika In twee dagen tijd gaan de teams een concept ontwikkelen voor uitdagingen waar de foodsector mee kampt. Een frisse en analytische blik of een creatief stel hersenen: deze jongeren brengen hun unieke skills mee naar het event. Het winnende team gaat op een foodtrip naar Zuid-Afrika. Johan in ‘t Veld, CEO van partner Cool Fresh: ‘We moeten de nieuwe generatie - Generation X – erbij betrekken. Dat is leuk, maar vooral nodig om de vernieuwing van de AGF-sector voor elkaar te krijgen.’ Meer informatie vind je hier: www.marktmatchrotterdam.nl Å
15 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Sustainable Food Initiative
Food from Food geeft inzicht
De opmars van reststromen Vitaminerijk appelpulp, preigroen of de voetjes van een oesterzwam: wat doen we met de reststromen van ons voedsel? Al jarenlang wordt de
In de agrifood wereld is de samenwerking tussen overheid,
maximale verwaarding van reststromen onderzocht door ondernemers,
bedrijfsleven en onderwijs van cruciaal belang. Unilever
overheid, wetenschappers en studenten. Want waarom eten we niet alles
en ISPT startten daarom samen met andere bedrijven en
op? Dutch Agri Food Week in gesprek met Toine Hultermans (FoodTech
kennisinstellingen als Wageningen University & Research
Brainport Helmond) van het project Food from Food.
het Sustainable Food Initiative (SFI). Dit initiatief draagt bij aan de ambities van de topsector Agri&Food op het gebied van innovatie, verduurzaming en economische versterking. Het initiatief is gericht op het realiseren van een systeemsprong in de manier waarop we voedsel produceren en consumeren en om op een duurzame wijze te kunnen voldoen aan de toekomstige vraag naar gezond en veilig voedsel. Dit omvat onderzoek naar het verlagen van de footprint, het circulair maken van de voedselproductie, het terugdringen van verspilling zowel in de keten als bij de consument en het ondersteunen van de consument bij het maken van een gezonde en duurzame keuze. Binnen het initiatief werken grote bedrijven en kleine ondernemers samen in R&D projecten en Field labs om sneller en dichter bij de markt te kunnen innoveren. SFI wil daarmee ook een ideale ontwikkelomgeving voor start-ups realiseren.
Gouden Driehoek
Inmiddels hebben al vele bedrijven, kennisinstellingen, overheden en andere organisaties zich aan het initiatief verbonden. Samen is een (inter-)nationale visie ontwikkeld en is de campus van Wageningen UR gekozen als fysiek zwaartepunt van waaruit onderzoekers en vernieuwers uit de hele wereld gaan samenwerken en innoveren.
“
‘Zelfs grote bedrijven hebben producten op basis van nevenstroom. Waarbij vroeger de wei nog in de sloot werd gegooid door de boer, worden er nu allerlei componenten uitgehaald waarvan zelfs babyvoeding wordt gemaakt. Food from Food stimuleert, ondersteunt en versnelt innovaties in de agri- en voedingsmiddelenindustrie op het vlak van hoogwaardige inzet van plantaardige nevenstromen tot voedingsmiddelen. Food from Food is een grensoverschrijdend project van Interreg Vlaanderen-Nederland en ondersteunt zowel op financieel als praktisch gebied,’ aldus Hultermans.
Samenwerken om verspilling tegen te gaan
‘Het project Food from Food loopt tot eind 2019. Hultermans: ‘We willen met het platform de nevenstromen, producten en ontwikkelingen in kaart brengen. Samen zoeken we naar antwoorden op vragen als: Hoe kunnen we van al die nevenstromen nieuwe voedingsmiddelen maken? En hoe kunnen we de verspilling tegengaan en een meerwaarde zijn voor bedrijven? Ik verwacht dat dit project een trigger is om meer te produceren uit nevenstromen. We willen voorkomen dat er prei geproduceerd wordt om aan de varkens te voeren. We gaan steeds meer nadenken wat we verbouwen en wat we nodig hebben om op te eten. Het gaat niet om de business van nevenstroom, maar juist over hoe efficiënt we produceren en welke mogelijkheden er zijn om alle stromen in te zetten als food. Binnen dit project kun je kennis opdoen en nieuwe productideeën testen bij een van de partners van Food From Food of kom samenwerken met de HAS Hogeschool en haar studenten. Ben je op zoek naar nieuwe productideeën of wil je deze testen in een van onze faciliteiten? Wil je meerwaarde bieden aan plantaardige nevenstromen? Maak gebruik van het Food from Food-netwerk: ga voor meer informatie naar www.foodfromfood.eu. Å
“SFI wil alle partners bij elkaar te brengen om samen voedingsmiddelen te maken die niet alleen volledig duurzaam zijn, maar ook voedzaam, authentiek, en heerlijk om te eten.” Voor meer informatie: Sustainable Food Initiative: Ronald.Visschers@sfifood.nl, Klaartje.Rietkerken@sfifood.nl Å
Uitgelicht Circulair 1-daags seminar Circulair Denken, Circulair Doen Het roer moet om! Presentatie en discussie over de transformatie van het voedselsysteem. 9 oktober | Nyenrode Business Universiteit | Breukelen
Wat eten we over 10 jaar? Rabobank Meppel-Staphorst-Steenwijkerland organiseert een groot Agri-event waarin ze boeren en burgers willen verbinden met het thema “Wat eten we over 10 jaar?” 9 oktober | Rabo Theater de Meenthe in Steenwijk
Roadmap to circular farming in the Netherlands Over nut en noodzaak van de overgang van een lineaire naar een circulaire landbouw in ons land bestaat weinig twijfel en al helemaal niet in Wageningen.
Daar wensen ze haast te maken met die overgang, in het belang van maatschappij en boeren. 10 oktober | Wageningen University & Research
Jubileumeditie: Dag van de Duurzaamheid Op 10 oktober is het voor de tiende keer Dag van de Duurzaamheid. En dat zal iedereen weten. Een jubileumeditie die met landelijke consumentenacties van diverse retailers en producenten, scholen, gemeenten, bedrijven en particulieren groots wordt aangepakt. 10 oktober | Door heel Nederland
16 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
‘In deze regio is er veel aandacht voor
eerlijk, authentiek voedsel’
De Hunebed Highway brengt je – van 5 tot en met 16 oktober - naar alle toplocaties in Drenthe waar extra aandacht is voor voeding en gezondheid. Van boerenerf, via verwerkers tot eindproduct en van afnemers naar de consument: iedereen mag meedoen. Dutch Agri Food Week sprak met de Drentse gedeputeerde Henk Jumelet (Portefeuillehouder Landbouw & natuur en Sport & welzijn).
In 2015 is het Drentse programma ‘Toekomstgerichte landbouw: van boer naar bord en bloemenvaas’ in het leven geroepen. Gedeputeerde Henk Jumelet: ‘Onder de inwoners van Drenthe is er meer behoefte aan en interesse in authentiek en eerlijk voedsel. Dit is overigens niet specifiek voor onze regio, in heel Nederland is er extra aandacht voor eten, voeding en gezondheid. Wij vinden het belangrijk om daar met elkaar over in gesprek te gaan, vooral voor en met kinderen.’
KINDERMENU 2.0 Daarom wordt tijdens Dutch Agri Food Week de kookwedstrijd ‘Kindermenu 2.0’ gelanceerd. ‘In restaurants bestaat een kindermenu vaak uit patat met een frikadel, kroket, kipnuggets óf een pannenkoek. Maar het kan ook gezonder. In samenwerking met Jong Leren Eten dagen we restaurants en basisscholen uit om mee te doen aan deze kookwedstrijd. Het doel van de wedstrijd
Maak kennis met Smakelijke Moestuinen
‘Jong geleerd, oud gedaan’ Gezond eten: je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. Het project Smakelijke Moestuinen Peuterproef brengt peuters en hun verzorgers spelenderwijs in contact met het natuurlijke groeiproces en de voedingswaarde van groenten. Dutch Agri Food Week in gesprek met Peter Legters (Jongeren Op Gezond Gewicht) over dit bijzondere initiatief.
is om een lekker, regionaal én gezond kindermenu op de kaart te krijgen bij Drentse restaurants.’
BOERGONDISCH KOKEN MET KIDS Tijdens Dutch Agri Food Week ben je op meer plekken aan het juiste adres voor educatie over gezond eten. ‘We willen met het event ‘Boergondisch koken met kids’ antwoord geven op de vraag: wat groeit er op het land van de boer en hoe kun je met deze gewassen een lekkere en gezonde maaltijd maken? Dat doen we door kookworkshops te organiseren op boerderijen onder leiding van een chef-kok. Succesvol én populair, want we groeien we dit jaar van vier naar twaalf locaties.’ Å Wil je weten welke evenementen je tijdens Dutch Agri Food Week kunt bijwonen in deze regio? Neem dan een kijkje op www.dutchagrifoodweek.nl/programma.
‘In de peuterjaren wordt de basis gelegd voor het voedingspatroon van later. Wanneer peuters dagelijks verse groente leren eten, hebben zij daar later veel profijt van. Hier geldt: jong geleerd, oud gedaan. Kinderen tot vier jaar, hun ouders en verzorgers zijn goed bereikbaar op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Met behulp van de Smakelijke Moestuinen leren peuters groenten kennen, hoe zij groeien, ruiken en eruitzien, maar vooral ook hoe zij smaken.’
Voedings- en leefstijlprogramma
De aanpak bestaat uit een breed opgezet programma. ‘Naast het kweken en oogsten van groenten in de moestuinbakken, worden ook de ouders en verzorgers van de peuters betrokken. Het draait niet alleen om het plaatsen van een moestuinbak, het betreft een compleet lespakket. Hierbij laten de pedagogisch medewerkers op dagverblijven kinderen de groenten proeven’, aldus Peter Legters. Å
-- FACTS --
Smakelijke Moestuinen is een initiatief van BuurtLAB, Jongeren Op Gezond Gewicht en Jong Leren Eten. Er zijn afgelopen jaren o.a. in de JOGG-gemeenten Den Haag, Dordrecht, Hardenberg, Leiden, Purmerend en Rotterdam moestuinen geplaatst.
17 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Rabobank
De Rabo Verspillingshub:
growing ideas Ieder jaar gaat er wereldwijd 1,3 miljard ton aan voedsel verloren. Dat is ruim een derde van de totale voedselproductie en komt neer op driehonderd tot
vierhonderd kilo weggegooid voedsel per huishouden per jaar. Met de missie 'Growing a better world together' wil de Rabobank als toonaangevende food- en agribank bijdragen aan échte verandering.
De Verspillingsfabriek in Veghel is uitgegroeid tot een inspirerende plek waar veel partijen samenwerken om voedselverspilling terug te dringen. De Rabobank besloot zich hier ook te vestigen. Niet met een kantoor, maar met een ‘hub’, een soort lab waar ze ideeën, concepten en 'best practices' verbinden, vernieuwen en versnellen. Het resultaat is de Rabo Verspillingshub. Hier gaan collega’s, bedrijven, organisaties en experts op uitnodiging van de Rabobank met elkaar om de tafel zitten om voedselverspilling de wereld uit te helpen. En er worden diverse activiteiten voor consumenten georganiseerd, zoals 'food for thought'-diners en kookworkshops met geredde groenten.
Greenport Noord-Holland Noord
Voeding als medicijn
Negen miljard mensen
De wereldbevolking groeit van zeven naar negen miljard mensen in 2050. Hoe ga je die mensen van voedsel voorzien? De oplossing ligt voor een groot deel in het terugdringen van voedselverlies en voedselverspilling. Dat zegt Pierre van Hedel, coördinator van de Rabo Verspillingshub. De Rabo Verspillingshub is natuurlijk slechts één van de initiatieven die worden ontplooid in de strijd tegen verspilling. Kijk voor meer informatie op www.rabobank.nl. Å
Noord-Brabant European Region of Gastronomy 2018 Dit jaar draagt Noord-Brabant de titel 'European Region of Gastronomy'. Een titel die past bij een provincie met een lange historie van voedselinnovatie en een rijke gastronomische traditie. Een provincie waar iedereen geniet van eten en eten met liefde wordt geproduceerd. Het jaar van de gastronomie wordt gevierd met een inspirerend innovatieprogramma voor en door de agrifoodsector (We Are Food), gekoppeld aan een zinnenprikkelend publieksprogramma voor bezoekers en bewoners (Brabant Celebrates Food).
Stel nou eens dat je met één appel per dag écht de dokter buiten de deur kan houden? Het Louis Bolk Instituut werkt met voeding als medicijn in de breedste context. Dus niet alleen wát je eet, maar ook de bereiding, aankleding en omgeving waarin het wordt aangeboden. Voor verschillende doelgroepen is een passende aanpak. Bijvoorbeeld laag koolhydraat voor diabetici, gezonde makkelijke hapjes voor demente ouderen en toegankelijk groente en fruit voor kinderen. Tijdens Dutch Agri Food Week worden de eerste onderzoeksresultaten van het project Interventie gezonde voeding in gesloten settings gepresenteerd. In dit project wordt de consumptie van duurzame groente en fruit gestimuleerd binnen diverse intramurale zorginstellingen. Het doel is om een gunstig effect te verkrijgen op de gezondheid en het gedrag van de cliënten.
We Are Food
Vanaf maart 2018 zet We Are Food, tien maanden lang telkens één actueel food innovatie thema in de spotlights. Die tien thema’s zijn aangedragen door Brabantse foodondernemers, consumenten, zorgprofessionals, studenten, etc. Elke maand kent een of meerdere gangmakers: een inspirerende mix van gevestigde entrepreneurs en beginnende hemelbestormers. Die zijn samen het gezicht van We Are Food: Eén ding hebben ze gemeen: ze hebben een uitdaging, een plan, een droom. In 2018 gaan ze samen proberen die dromen te realiseren en van nut te laten zijn voor de jaren die volgen.
Noord-Holland Noord
Binnen de regio Noord-Holland Noord doen verschillende zorginstellingen mee aan het project Interventie gezonde voeding in gesloten settings. In samenwerking met het Louis Bolk instituut en de (lokale) producenten en toeleveranciers van groente en fruit zorgen ze ervoor dat de voordelen en winst voor de regionale, agrarische sector niet uit het oog wordt verloren: versterking van lokale en duurzame productie en consumptie verdient de aandacht. Å Brabant, European Region of Gastronomy 2018 is een initiatief van de provincie Noord-Brabant en AgriFood Capital. Å
18 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Ronald de Vos is programmamanager van FoodDelta Zeeland
FoodDelta Zeeland verbindt de
visser
en de
aardappelboer
Ui, aardappel, schaal- en schelpdier: Zeeland is – nat én droog – goed vertegenwoordigd in de Nederlandse agrifoodsector. De Zeeuwse events tijdens #DAFW18 wil je dan ook niet missen. FoodDelta Zeeland laat je kennismaken met uiteenlopende ondernemers uit deze provincie. Ronald de Vos aan het woord. Zeeland is uniek. Dit is de enige provincie die net zoveel producten van het land, als uit de zee haalt. Die producten hebben vaak een specifieke kwaliteit en zijn typisch Zeeuws. Zeeland maakt natuurlijk deel uit van Nederland, Europa en de wereld, dus stellen we onszelf de vraag: hoe kunnen wij onze Zeeuwse producten mondiaal op de kaart zetten? Samen met Zeeuwse ondernemers, onderwijs en overheid willen we dit voor elkaar krijgen.’
BLOCKCHAIN ‘Eén van de manieren om onze producten te onderscheiden is met blockchain. Het gaat om de traceerbaarheid in de keten, waar je de blockchaintechnologie voor in kunt zetten. De Zeeuwse aardappelboer volgt zijn aardappels naar de frietfabriek en de retailer checkt de route van het ingekochte aardappelproduct vanaf die betreffende frietfabriek. Wat wij er als derde aan toe willen voegen is dat ook de consument inzicht krijgt in de keten. Wie heeft het product geteeld en wat is het verhaal daarachter: het gaat om authenticiteit en transparantie!’
ZEEUWSE AFTRAP OP 5 OKTOBER ‘Tijdens Dutch Agri Food Week trapt FoodDelta af met een eigen Zeeuwse start van de week. Hoe ziet de toekomst eruit? Zijn we over 30 jaar nog steeds aardappels aan het telen en mosselen aan het kweken? Zo ja, hoe doen we dat dan? Dit soort vragen en toekomstige ontwikkelingen worden tijdens dit event door sprekers uit het vak behandeld. We willen een brug slaan tussen ondernemers, zodat zij ervaringen met elkaar delen. Kijk naar de natte sector en de droge sector. Wanneer praat een visserman met een aardappelboer? Terwijl zij notabene dertig tot veertig procent dezelfde technieken hanteren.’ Å
19 | Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Aan de slag met de
Stippen op de horizon
voedseltransitie
Schuttelaar & Partners aan het woord over een toekomstbestendig voedselsysteem! De afgelopen decennia zijn grote duurzaamheidsinspanningen verricht om het Nederlands voedselsysteem te verbeteren. Toch komt, ondanks alle innovaties, de voedseltransitie nog niet snel genoeg op gang. De uitdaging
Hoe moet het voedselsysteem van de toekomst eruitzien? Het is allereerst beter bestand tegen klimaatverandering, in toenemende mate circulair en houdt de bodemvruchtbaarheid in stand. Daarnaast gaat het op een verantwoorde manier om met water en andere hulpstoffen, is het veel minder afhankelijk van chemische bestrijdingsmiddelen, draagt het bij aan de vergroting van de biodiversiteit en is het in staat de groeiende wereldbevolking van voldoende, gezond en lekker voedsel te voorzien. Met een eerlijk inkomen voor de boeren waar ook ter wereld. Er zijn tal van kansen om de voedseltransitie te versnellen, gerichter en krachtiger te maken. Dit vraagt om goede afstemming tussen overheid en bedrijven, om inspirerende praktijkvoorbeelden en om nieuwe coalities.
Smart Food Alliance
is het realiseren van een hogere
De afgelopen jaren heeft S&P verschillende coalities gevormd om de voedseltransitie te versnellen. Een voorbeeld is de Smart Food Alliance, een groep van ruim 30 middelgrote agrofoodbedrijven die zelfstandig en gezamenlijk stappen zetten richting een gezond, klimaatneutraal en circulair voedselsysteem. Deze vooruitstrevende bedrijven zijn bereid hun kennis te delen en hun innovatiekracht te bundelen om de transitie gerichter vorm te geven. Å
voedselproductie op een veel milieuen natuurvriendelijkere manier. En het doorbreken van de huidige dominante voedsel-consumptiepatronen die in toenemende mate tot overgewicht en daarmee gepaard gaande welvaartsziekten leiden.
Snapshot 2018
De sector in één oogopslag De agrifoodsector is een dynamische sector, die zich voortdurend aanpast aan de nieuwste eisen van overheden, maatschappij én de wensen van consumenten. Het AgriFoodTech Platform geeft inzicht in feiten en cijfers rondom de land- en tuinbouw, voedingsmiddelenindustrie, retail en de toeleverende technologische industrie in de Snapshot 2018. De agrifood-professional van de toekomst!
Neem een exclusief kijkje achter de schermen van
De Nederlandse agrifoodsector is in zijn geheel een sterk innoverende sector. De agrifood werknemer van de toekomst zal zich ook moeten ontwikkelen op technologisch en digitaal vlak.Bekijk het overzicht van het groene onderwijs in Nederland!
je eten tijdens World Food Day, 13 oktober 2018. Hét gratis festival met workshops, talkshows, films, een streekmarkt en excursies die je laten zien waar ons dagelijks voedsel vandaan komt. Het festival vindt plaats bij de Tramkade in ’s-Hertogenbosch. Dit jaar is er extra aandacht voor de kansen die data en technologie bieden om eerlijke handel, duurzaamheid en gezondheid voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te maken. Waag jij je aan sappige insectenburgers, zorgen drones voor minder bestrijdingsmiddelen? Of heb jij straks een 3D printer in je keuken staan? Bekijk het volledige programma op worldfoodday.nl en ontdek op 13 oktober hoe jij het verschil kunt maken! Op World Food Day staat voedsel centraal en ieder jaar wordt er wereldwijd aandacht gevraagd voor voedselzekerheid in de wereld. Het Nederlandse evenement is een initiatief van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de provincie Noord-Brabant en de gemeente 's-Hertogenbosch in samenwerking met Wageningen University & Research, Hivos en Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Å
Ga voor meer informatie en de Snaphot 2018 naar www.agrifoodtechplatform.nl
Verspilling in cijfers
De verspilling van vast voedsel (incl. sauzen, vetten en zuivel) bij huishoudens via het huisvuil en andere routes is 41,2 kilo per persoon per jaar. Dit is de top-10 absolute verspilling per productgroep (% en kg pppj van totale verspilling). Å
Dutch Agri Food Week | Programma 5 - 16 oktober
Maak kennis met de sector! De participanten van DAFW 2018
#dafw18
A. Aequator Groen & Ruimte • Aeres Hogeschool • Agrarisch Erfgoed • Agrifood Capital • AgriFoodTech Platform • Albert Heijn • Albron • Alliantie Voeding in de Zorg • Amicitia • Avalon Foundation B. BBB • Best Fresh Group • Bijenkorf • Bioclear earth • Blije Kip Eieren • Boerderij Educatie Nederland • Boeren van Nederland • Brightlands Campus Greenport Venlo C. Cholfitty • CIV Agri Food • Cosun D. Dairy Campus • De Annahoeve • De hippe boerin • De Oesterij • De Valkhoeve Mill • De Volkelse Hooiberg • Dennenburg • Drenthe Gezond • Dutch Cuisine • Duurzaam Den Haag E. Eat Your Heart Out • Elanco • Eurest bedrijfscatering • EuroToques F. Familie Meulenbroek • Flevocampus • Floriade Almere 2022 • FNLI • FOAM Organics International • Food Inspiration • Food Safety Experts • Food Valley NL • FoodDelta Zeeland • Foodrecall • FoodTech Brainport • Fries Landbouw Museum • FrieslandCampina • Future Food Institute G. Gastronomisch Gilde • Gemeente Den Bosch • Gemeente Den Haag • Gemeente Oss • Gemeente Westland • Genootschap Poule den Dungen • Glitch • GMV Facilitating Food • GreenCoInnovation • Greenport Noord-Holland Noord • Greenport WestHolland • GroenPact • Grow Campus H. HAS Hogeschool • Helicon MBO Velp • Herberg van Es • Hertogboeren bezoekerscentrum • Het Glaslokaal • Het Nutshuis • Hippe Koeien • Hipra • HLB Kennisconsortium Bodem • Hogeschool Van Hall Larenstein • Hotel Management School Maastricht Zuyd I. Inholland Hogeschool • Innofood • ISS J. Jong Leren Eten K. Kaasboerderij De Ruurhoeve • Koeienbedrijf De Regte Heijden • Kokkerelli • Koning Willem I College • Koppert Cress L. LIOF • LLTB • Louis Bolk Instituut • LTO Nederland • LTO Noord M. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat • Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit • MSD Animal Health • Mulder Agro • MVO N. Nederland Nationaal Actieplatform Groente & Fruit • Natuur en Milieu Drenthe • Natuur en Milieu Overijssel • Nederlandse Jagers Vereniging • Netwerk Platteland • NOP • Nordwin College • NVDO • Nyenrode Business University O. Ontdek Mill P. P2 • Paddenstoelenkwekerij Van de Vorle • Paresto • People’s Farm • Pluimveehouderij • Poultry Expertise Center • Proefboerderij de Rusthoeve • Provincie Drenthe • Provincie Flevoland • Provincie Friesland • Provincie Gelderland • Provincie Groningen • Provincie Limburg • Provincie Noord-Brabant • Provincie Noord-Holland • Provincie Overijssel • Provincie Zeeland • Provincie Zuid-Holland Q. Quarter R. Rabobank Nederland • Regio Foodvalley • Rijksoverheid • Rijn IJssel Vakschool • ROC Friese Poort • Rotterdam Food Cluster S. Schuttelaar & Partners • SFO • Smaakcentrum – Mill & Grave • SNN • Sodexo • Soil Sustainability • Stichting Biltsheerlijk • Stichting de nieuwe leefstijl • Stichting Smart Climate Opportunities • Stichting Symphony of Soils • Stichting Wereld Eidag • SuikerZoutVoedsel Anders • Super Supermarkt Keurmerk • Sustainable Food Initiative T. Taste Research • Tasty bugs • Tomatoworld • Topsector Agri&Food • Topsector Tuinbouw&Uitgangsmaterialen • Transitiecoalitie Voedsel U. Urgenda V. Van Hall Larenstein • Vermaat • Verspillingsfabriek • Vion Food Group • Vitam • Vitelia • VMT • Voedingscentrum • Vogel Herbamare • VVA Larenstein W. Wageningen University & Research • Wilskracht brouwerij Z. Zeker Zeeuws • Ziekenhuis Gelderse Vallei • ZLTO en vele anderen die tijdens DAFW betrokken zijn bij de organisatie van events
COLOFON
Dit is een eenmalige uitgave voor Dutch Agri Food Week 2018. Deze publicatie is terug te vinden op www.dutchagrifoodweek.nl Volg Dutch Agri Food Week ook op Twitter @dafweek en Facebook @DutchAgriFoodWeek Redactie: Projectbureau Dutch Agri Food Week Tekst: Esmee Meijs | ZAKMES Content Agency Fotografie: Jeroen van der Wielen Concept, layout: Mariëtte van Oort Fotocredits: Albert Heijn (Marit van Egmond en Albert Heijn), Mona van den Berg (Aalt Dijkhuijzen), Eljee Bergwerff (Elies Lemkes-straver), Studio Eikelpoth (Marije Vogelenzang), Kastermans studio (Rob Heijink),
Dienst Marketing en Communicatie VU/Riechelle van der Valk (Jaap Seidell), Typical Media (Moestuin p6), Simone's Kitchen (Radijs Voedingscentrum), Judith Jockel (Marije Vogelenzang inzet), R. Ahne Typical Media (p20 koeien), jemooisteherinnering.nl (Dorien Benning), Rinus Ten Brucke (Kipster), Ton Borsboom (Rijksoverheid) Marcel Jurian de Jong (Henk Jemulet, Koken met kinderen), Gardie Design & Social Media Marketing (Schuttelaar & Partners) DISCLAIMER Deze uitgave is tot stand gekomen met informatie uit verschillende bronnen. Diverse organisaties hebben hun medewerking verleend en informatie verstrekt. DAFW heeft deze informatie voor zover mogelijk geverifieerd en gecontroleerd. We kunnen echter geen verantwoording dragen voor fouten en consequenties daarvan. © 2018. Dutch Agri Food Week