01 OCAK ŞUBAT
46
3D Yazıcı ile Üretilemiş İlk Koşu Ayakkabısı DuraForm Flex malzeme ile yırtılmalara daha da dayanıklı 12 3D Yazıcılar ve Ekipmanları Hakkında Her şey Yazar: 3Durak firmasından İlker Vardarlı
22 3D Yazıcılar İmalat Sektörünü Kökten Değiştiriyor
36 Yazıcıların Üretime En Öenmli Katkısı
Perakendenin Tüm Kurallarını Bozacak
38
MEB FATİH EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ ZİRVESİ
3D Yazıcı Teknolojisi Konuşuldu
Röportaj: PROTOSİS
43
UZAYDA 3D DEVRİMİ
Mars’ın İlk Fabrikası
44
PRINT FOR GOOD TASARIM ÇALIŞTAYI Engelsiz Bir Dünya
GENEL YAYIN YÖNETMENİ Ali Gökçe YILMAZ YAYIN DANIŞMA KURULU Bahadır ARAZ HUKUK DANIŞMANI Türkan SOYSAL GENEL KOORDİNATÖR Zeynep ELMAN REKLAM / ABONELİK Gözde TAYAR GÖRSEL YÖNETMEN Ali Sinan ÇİFTLİKLİ İNTERNET EDİTÖRÜ Ece DEMİRDÖVEN editor@complet3d.com ÇEVİRİ Emrah GÜVEN YÖNETİM YERİ DALİ REKLAM AJANSI Konaklar Mah. Çamlık Cad. Villa No:1 / 3. Levent Beşiktaş İST. T : 0212 325 04 04 www.reklamajansi.com.tr smile@reklamajansi.com.tr YAYIN SÜRESİ 2 Ayda 1 YAYIN TÜRÜ Süreli Yayın
‘‘COMPLET3D dergisi, D’ALİ REKLAM tarafından T.C. yasalarına uygun olarak yayımlanmaktadır. Dergide yer alan yazı ve fotoğrafların her hakkı saklıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Köşe yazılarının sorumluluğu yazarlara aittir.’’
Editörden editor@complet3d.com Merhaba, Küreselleşmenin ivme kazandığı son günlerde teknolojide yaşanan gelişmeleri takip etmek firmalar için gereklilik haline dönüştü. Bu durumun akıbeti olarak üretimin ve teknolojinin entegrasyonuyla ortaya çıkan ve seneden seneye büyüyen 3D Yazıcı ve ekipmanları sektörü sayesinde markalar müşteri portföyünü bir yandan genişletirken, diğer taraftan üretim maliyetlerini düşürme fırsatı elde etti. Önümüzdeki günlerde 3D yazıcı kullanım oranının Türkiye’de artış trendini sürdürmesi öngörülüyor. Dolayısıyla bu sektördeki evrilişin en yoğun yaşandığı önümüzdeki dönemlere tanıklık etmek, dinamizmin bir parçası olmak bizimde heyecanımızı aynı şekilde arttırıyor. Bu perspektifte sektörün bileşenlerini ve yürütülen çalışmaları, girişimleri, güncel haberleri ortak bir platformdan duyurarak, sektöre dair farkındalık yaratmak amacıyla COMPLET3D dergimizin ilk sayısını sizlerle buluşturduk.
BİZİ HER YERDEN TAKİP EDİN
Türkiye’nin, 3D Yazıcı ve ekipmanları sektöründe pazarda yerini alabilmesi için katalizör görevi üstlenmesini beklediğimiz bu yayında emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Her sayıda daha büyük bir aile olacağımız ve birlikte güzel işlere imza atacağımız inancıyla. Sevgiyle Kalın
Ata Yılmaz
İÇİNDEKİLER
ULUSLARARASI ARENA’DA BİR TÜRK MARKASI SAYFA
08
4 ⏐ OCAK 2015
12
FİLAMENTLERE GENEL BAKIŞ
16
SAYFA
SAYFA
10
3D YAZICILAR HAKKINDA HER ŞEY SAYFA
ÖDÜLLÜ TASARIMCI: DENİZ KARAŞAHİN
ÜCRETSİZ 3D BİOYAZICI KURSU
SAYFA SAYFA
ENGELLİLER İÇİN TELEFON KILIFI
SAYFA
SAYFA
44
UZAYDA 3D DEVRİMİ
3D COOLNES
SAYFA
PRINT FOR GOOD ÇALIŞTAYI
PROTEZLERE 3D YAZICI DOKUNUŞLARI
SAYFA
DASSAULT SYSTEMES
SAYFA
3D YAZICININ ÜRETİME KATKISI
22
SAYFA
38
İMALAT SEKTÖRÜ KÖKTEN DEĞİŞİYOR
SAYFA
SAYFA
MEB FATİH EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ
36 40 41 42 43 45 45
5 ⏐ OCAK 2015
DÜNYA’DAN HABERLER
REBECCA MINKOFF VE 3D YAZDIRILMIŞ ALTIN KULAKLIKLARI MİNİK DOSTLAR İÇİN “PAWSTHETICS” Pawsthetic firması, 3D yazıcı teknolojisini sadece yaralı veya engelli hayvanlar için tasarımlar geliştirmek amacı ile kullanan ve bu konuya kendini adamış bir kaç organizasyondan biri. Bu oluşum Ashley Looper ve erkek arkadaşı doğuştan ön bacakları olmayan Turbo isimli sevimli köpeği evlat edindiklerinde başlamış. Çift en sonunda köpekleri için hem rahat hem de piyasada bulunanlara nazaran , fiyatı uygun, adapte edilebilir bir tekerlekli sandalyeyi önce tasarlamayı sonra da üretmeyi başarmış. Böylece çift Indiegogo Project page sayfasını kurarak daha çok ihtiyaç sahibi hayvana yardım edebilmek amacıyla 50,000 Dolar toplama girişiminde bulundular. Bu para, protez tasarımları ve üretimi için harcanmak üzere toplanmaya başlandı. Şimdiden sayfada bir çok yeni proje oluştu.
3D Yazıcısı gibi çok çeşitli ve adapte edilebilir bir teknoloji için, moda endüstrisinin henüz bundan yeterince faydalanmadığını düşünüyorum. Kimi tasarımcılar 3D yazıcıları benimsemişken, çekimser kalan pek çok tasarımcı var. Son zamanlarda oldukça başarılı, göz alıcı bir çok ayakkabı ve kıyafet tasarımı görmemize rağmen bu teknolojiyi tasarım için çoğunlukla yeni tasarımcılar ve öğrencilerin kullandığını görüyoruz. Maalesef moda endüstrisinin liderlerini henüz ön sıralarda göremiyoruz. Bunun sebebinin, 3D yazıcıların kullanışlı olmasının ya da tasarım konusunda daha çok imkan sağlıyor olmasına rağmen, sanıyorum ki her şeyin olduğu gibi kalmasını tercih etmelerinden kaynaklanıyor. Ancak genç ve yeni nesil tasarımcılar 3D Yazıcı teknolojisini bir avantaj olarak benimseyerek, endüstriye sağlayabileceği yenilikleri görmeye niyetli görünüyorlar. Rebecca Minkoff popüler olan çanta, aksesuar ve eşsiz kadın giyim tasarımları sayesinde yıldızı çok hızlı parlayan bir isim. Kendisi de başarı basamaklarını tırmanırken 3D teknolojisini benimseyen isimlerden biri. Geçen ay kendi markası olan Google’ ın VR kulaklık seti “Cardboard” sayesinde ismini başlıklara taşıdı. Markanın New York’ ta ki 3D Yazım fabrikası aynı zamanda bir vitrin görevi de görüyor. Müşteriler dükkana girip kulaklarını taratabiliyor. İç kulağın şekli 3D yazdırılabilir dosyaya aktarıldıktan sonra kulaklıklar yazdırılmaya hazır hale geliyor. “Rebecca Minkoff Normal Earbuds” modelleri 14 ayar altından olacak ve doğal olarak kulağınız içine saf altın sokma fikri biraz tuhaf gelebilir. Ancak dikkat çekmeyecekse buna moda demek mümkün olur mu?
MIT’DEN, ÇOK MADDELİ 3D YAZICI Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, yeni çoklu materyal desteği sunun MultiFab isimli 3D yazıcı modelini duyurdu. Klasik 3D yazıcılardan farklı olarak, herhangi bir objeyi tarayıp, 3 boyutlu haritasını çıkartabilen ve obje üzerine baskı yapabilen MultiFab isimli 3D yazıcı, MIT tarafından verilen popüler bir örneğe göre ise, iPhone modelinin üzerine bir kılıf basabilecek kadar ince işçilik yeteneğine sahip. MIT tarafından kaydedilenler arasından dikkat çekici bir diğer nokta ise, MultiFab’ın üretim hassasiyeti oluyor. Zira söz konusu bilgilere göre MultiFab, 40 mikron hassasiyetine sahip çalışmalar gerçekleştirebiliyor. Aslında MultiFab, çoklu materyal desteğine sahip olan 3D yazıcılar arasında bir ilk değil. Ancak MultiFab’ı özel yapacak şey, MIT’ye göre fiyat noktasında ortaya çıkacak. Zira şu an için prototip halinde olan MultiFab’ın, piyasaya yaklaşık 7,000 Dolar seviyesinde bir fiyatlandırma ile çıkacağı öngörülüyor.
ŞEHİR İMAR PLANLARI 3D TEKNOLOJİSİ İLE ŞEKİLLENİYOR.. 3D Teknolojisi ile Hazırlanan Maketler Gittikçe Artıyor Konya Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı, bir ilke imza atarak Konya’nın sahip olduğu güzelliklerle hak ettiği tarihsel ve çağdaş konumunu planlı yaklaşımlarla yeniden kazandırma konusunda çalışmalarını 3D teknolojisi ile hazırlanan maketler ve yerleşim planları hayata geçiriyor. 3 Boyutlu şehir
modeli oluşturan İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan 3D Kent Rehberi ve 3D Sanal Tur ile şehir merkezindeki binalar, tarihi ve turistik mekanlar sanal olarak da gezilebiliyor. RESİM 3DSystems Projet 660 Model Renkli Yazıcı ile Yapılan Aziziye Camii Maketi
MİNİKLERİN 3D YAZICI İLGİSİ İzmit Belediyesi 3D Yazıcı ve Tasarım Merkezi, 87 anaokulu öğrencisine kapılarını açtı. Öğretmenleri ile birlikte merkezi ziyaret eden minik öğrenciler, yetkililerden merkez hakkında bilgi aldılar. Merkezde yetkililerle birlikte örnek çalışmalar da yapan öğrenciler, 3D Yazıcı ve Tasarım Merkezi’nde üretilen parçaları meraklı gözlerle incelediler.
7 ⏐ OCAK 2015
SEKTÖRDEN HABERLER
ULUSLARARASI ARENA’DA BİR TÜRK MARKASI Piyasada iyi olarak bilinen markalar arasında Amerikan, Çin ve İspanyol firmaların ürünleri ile birlikte Türkiye’den Oo-kuma seçildi. Bağımsız, doğrudan 3-boyutlu üretim malzemelerine yönelik test prosedürleri geliştiren ve uygulayan otorite 3D Matter Inc. kuruluşunun çalışması yayınlandı. Teste giren, piyasada iyi olarak bilinen markalar arasında Amerikan, Çin ve İspanyol firmaların ürünleri ile birlikte Türkiye’den Oo-kuma seçilmiştir. Yürütücü kuruluş daha önceki genel testlerine nazaran, özellikle bu sefer yayınladığı testte, marka seçimini, performans kriterine göre ön testten geçirerek oluşturmuştur. Sonuçlara göre, Oo-kuma TrueFLEX, Flexible kategorisinde lider 8 ⏐ OCAK 2015
konumundadır. Bazı önemli detaylar aşağıdaki gibidir; – Tüm ürünler arasında en uygun fiyat Oo-kuma TrueFLEX‘indir. Kaliteli ürünü ulaşılabilir fiyatlarda tutmakta ve teknolojinin daha çok kişiye ulaşmasını başarı ile sağlamaktadır. – Sıralamaya giren firmalar sadece flexible filament üretirken, Oo-kuma, FLEX ile birlikte diğer ürün gamlarını da üretmektedir. Diğer bir deyişle, sadece flex üreten firmaların dahi yanına yanaşamadığı bir performans, tüm ürünleri gamında bulunduran Oo-kuma’da mevcuttur.
– TrueFLEX ismi vermelerinin sebebi, yüksek esneklik ve sağlamlığı korurken baskı performansından ödün vermemesidir. Gerçek esnek elastomer kompozisyonundaki ince dengesi sayesinde, Oo-kuma TrueFLEX‘de, olması gereken esneklik korunurken performans kaybı bulunmamaktadır. Çalışma detayı’nın linki 3 boyutlu yazıcı sektörü Türkiye’de yeni gelişmekte iken, uluslararası arena’da ülkemizi temsil edecek konuma gelmiş olan Oo-kuma firmasına başarıların devamını dileriz. Firma Web Sitesi : www.oo-kuma.com www.oo-kuma.com.tr
SEKTÖRDEN HABERLER
OSTEOID: DENİZ KARAŞAHİN’DEN 3 BOYUTLU BASILMIŞ ALÇI VE KEMİK UYARICISI Endüstriyel tasarımcı Deniz Karaşahin tarafından tasarlanan üç boyutlu basılmış alçı ve kemik uyarıcısı Osteoid’in başarı hikayesi Kemik tedavi yöntemi olarak yüksek frekanslı (ultrasonik) titreşimleri kullanma fikri yeni değil, ancak bildiğimiz sıvadan alçılarla bu titreşimli tedaviyi yapmak pek mümkün olmuyordu. Endüstriyel tasarımcı Deniz Karaşahin ise tasarladığı üç boyutlu basılmış alçı ile bu titreşimi veren parçaların deriyle doğrudan temas edebilmesini sağladı. İzmir’de dört aylık bir çalışma sonucunda ortaya çıkan tasarım sürecinde ilk olarak bir hastanın üç boyutlu vücut taraması yapıldı. Buradan sağlanan veri yazılım modellemesinde kullanılıp bir kilit mekanizması tasarlandı ve bir algoritmayla alçıdaki havalandırma delikleri oluşturuldu. Son olarak tamamlanan model 10 ⏐ OCAK 2015
üç boyutlu olarak basıldı. Üç boyutlu alçı bulundurduğu, düşük yoğunlukta ultrason uyarımı olarak da çevrilebilecek, LIPUS (low-intensity pulsed ultrasound stimulation) teknolojisi sayesinde kemik tedavi sürecini önemli derecede hızlandırıyor. Söz konusu teknolojinin iyileşmei hızlandırıcı özelliği daha önce yapılan çeşitli araştırma ve çalışmalarında tespit edilmişti.Prototiple yapılan yirmişer dakikalık seanslarda, tasarımın iyileşme oranını %80 yükselttiği, iyileşme sürecinde de %38 gibi bir oranla zaman kazandırdığı görüldü. Alçı, barındırdığı renk değiştiren ledlerle de tedavinin seans süreleri ve cihazın işlem durumuyla ilgili bilgiyi
kullanıcısına aktarıyor. Osteoid aynı zamanda A’ Design Award 2013’den 3 Boyutlu Basılmış Formlar ve Ürünler Tasarımı kategorisini kazanarak altın ödülle döndü. İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde ve Yaşar Üniversitesi’nde yarı zamanlı öğretim görevlisi olan Karaşahin, söz konusu yarışmada başka alanlarda yaptığı iki farklı tasarımıyla da farklı kategorilerde altın ve gümüş ödüllerine layık görülmüştü. Tasarımla ilgili diğer detayları burada bulunan profil bilgisinden edinebilirsiniz.
BİLGİ
İLKER VARDARLI ilker@3durak.com
3D YAZICILAR, PROGRAMLAR, BASKI TESLİM SÜRESİ VE EKİPMANLAR HAKKINDA HER ŞEY Bilgisayar ortamında tasarladığınız bir 3D modeliniz var ve somut halini görmek mi istiyorsunuz? O zaman 3D baskı tam size göre.. 3D Baskı Nedir? 3D Baskı diğer adıyla katmanlı üretim, dijital modellerinizi 3 boyutlu katı modele dönüştürebileceğiniz teknolojidir. Hangi 3D Tasarım programlarını kullanmalıyım? Herhangi bir 3D tasarım programını kullanabilirsiniz. Uygun dosya formatında kaydetmeniz yeterli olacaktır. Gerekli format uzantıları, .STL, .OBJ, .PLY ve .WRML formatlarından birisi 3D yazıcıya vermek için yeterlidir. Hiç bir 3D Tasarım Bilginiz Yoksa Ne Yapmalısınız? Başlangıç için Tinkercad ve Sketchup’ı kullanabilirsiniz. Bir çok ihtiyacınızı burada karşılayacağınıza ve hayal gücünüzün sınırlarını zorlay12 ⏐ OCAK 2015
acağınıza inanıyoruz. Buradan sonrası ise ihtiyaca göre şekillenecek olan tasarım programlarını oluşturuyor. Ürün tasarımı ve organik tasarımlar için Rhino, mimari modellemeler için Autocad, karakter modelleme için Zbrush, Blender ve 3DsMax, mühendislik içeren projelerde ise Solidworks ve Catia’yı kullanabilirsiniz. Ücretsiz 3D Model Bulmak İçin Ne Yapılmalı? Thingiverse, Youimagine, Grabcad, Myminifactory ve 3Dwarehoouse gibi web sitelerinden ücretsiz 3D modeller bulabilirsiniz. En büyük 3D Baskı Hacmi Nedir? 3d baskı hacmi kullanılacak malzemeye göre değişkenlik göstermektedir. Ortalama 3D yazıcıların tablasının üretim boyutları 20 x 20 x 20 cm olarak düşünebilirsiniz. Daha büyük modellemeye ihtiyaç duyulduğu durumda ise parça parça üretim yapılıp sonrasın-
da birleştirilebiliyor. Fiyatlandırma Nasıl Yapılır? Teslimat Süresi Nedir? 3D modelin hacmi hesaplanarak fiyatlandırma yapılmaktadır. Burada fiyatı belirleyen diğer seçenekler ise tercih edilen malzeme ve teslim süresidir. Teslimat süresi kullanılacak malzemeye göre değişmekte olup, genel olarak 3 iş gününde teslim edilmektedir. 3D Modelleme Nedir? 3d modelleme bir 3D tasarım programı ile 3 boyutlu objenizin bilgisayar ortamında matematiksel olarak temsil edilmesine denir.
3D Tarama Bazı objeleri bilgisayar 3d modellemek çok uğraş gerektirir ve zaman alır. Örneğin bir kişinin ya da antik bir yunan heykelinin modellenmesi... Bu gibi durumlarda ise çözüm; obje ya da kişiyi 3D modellemek yerine 3D tarayıcılarla 3D taramasını yapmaktır. Böylece çok daha kısa sürede tüm detaylarıyla obje ya da kişinin 3D modelini bilgisayar ortamında elde edebilirsiniz. Hangi Uzantılarda Çıktı Veriyorsunuz? 3D tarama sonrasında .STL, .OBJ, .PLY ve .WRML uzantılarında data verilmektedir. 3D Tarama datasını 3D yazıcılarda kullanabilir miyim? 3D tarama sonrası elde ettiğiniz detayı 3D yazıcı, CNC gibi CAM (Computer-Aided Manufacturing) cihazlarında doğrudan kullanabilirsiniz. Böylece taramasını yaptığınız kişi ve ya modelin kopyasını üretebilirsiniz. Tarama için Fiyatlandırma Nasıl Yapılmaktadır? 3D taramada fiyatlandırma objenin geometrisine göre değişiklik göstermektedir. Saatlik ücret üzerinde fiyatlandırma yapılmaktadır. ENDÜSTRİYEL DEVRİM Paylaştıkça büyüyen ve gelişen bir toplum her ülkenin hayalidir. Bilgi, en değerli meta olma özelliğini korurken bilginin paylaşılması fazlasıyla ayrıcalık kazanmıştır. Endüstriyel devrim olarak kabul edilen 3d yazıcı teknolojisini daha fazla kişi ve kuruma öğretmek için eğitimler, konferanslar, workshoplar, ve etkinlikler düzenlenmektedir. Bu eğitimler AKADEMİ çatısı altında
genelde 4 başlık altında toplanmaktadır. 1 – Genel 3D Yazıcı Eğitimi 2 – 3D Yazıcıya Yönelik Modelleme Eğitimi 3 – 3D Yazıcı, 3D Tarama ve 3D Modelleme Atölyesi 4 – İleri Seviye 3D yazıcı Eğitimi 3D Yazıcı Teknolojileri 3D Yazıcılar katmanlı imalat (additive manufacturing) yapması açısından birbirinin aynısı olmasına rağmen objeyi üretmede kullandıkları teknoloji açısından birbirinden farklılaşmaktadır.Bu teknolojiler arasında;
Polyjet & Multijet SLA teknolojisine benzer olarak,Polyjet ve Multijet teknolojisini kullanan 3D Yazıcılarda UV ışık foto polimer maddeyi kürlemektedir. Fakat SLA teknolojisindeki gibi her katmanın lazerle dondurulmasından ziyade,inkjet yazıcılarda olduğu 3D Yazıcının kafası küçük damlacıklar halinde foto polimer maddeyi bırakmakta,bırakılan bu madde ise UV ışık ile dondurulmaktadır.
Stereolithography (SLA) SLA teknolojisinde objeler ultraviyole lazerin foto reaktif reçineyi katman katman dondurmasıyla oluşturulur.
Selective Laser Sintering (SLS) SLS teknolojisini kullanan 3D Yazıcılarda üretim platformunda toz halde bulunan ham maddeden (genellikle poliamid) çok ince bir tabaka lazer tarafından sinterlenir. Daha sonra üretim platformu mikron seviyesinde aşağıya iner ve diğer katman tekrar lazer tarafından oluşturulur. Bu süreç objenin tamamı üretilene kadar devam eder.
Üretim esnasında tabla 0.05 – 0.15 mm hareketlerle aşağıya doğru iner ve her inişten sonra lazer objenin bir kesit alanını oluşturur.Üretim sonunda ise obje sıvı reçinenin içerisinden alınır.
Renkli 3D Baskı (Binder Jetting,SDL & Triple Jetting) SLS teknolojisinde olduğu gibi bir katman toz materyal (seramik tozu)serildikten sonra 3D Yazıcının kafası tozun üzerinden geçer ve bu esnada kafa 13 ⏐ OCAK 2015
BİLGİ
ABS renk ve yapıştırıcı püskürtür. Daha sonra bir katman daha serilir ve aynı işlem obje üretilene kadar devam eder. Binder Jet teknolojisini kullanan 3D Yazıcılarda destek malzemesi kullanılmasına gerek yoktur.Çünkü toz materyalin kendisi destek oluşturmaktadır.
Digital Light Processing (DLP) SLA teknolojisine oldukça benzeyen DLP’nin farklı yanı ise Ultraviyole ışın yerine projektör kullanmasıdır.Bunun haricinde 3 boyutlu modeller SLA teknolojisinde olduğu gibi foto polimer maddenin katman katman kur edilmesiyle oluşturulmaktadır.
Fused Deposition Modeling veya Fused Filament Fabrication (FDM / FFF) 3D Yazıcılar arasında en uygun fiyata sahip olan bu teknolojide genel olarak ABS ve PLA termo plastikleri hammadde olarak kullanılıyor.1.75 ve 3 mm çapında iki farklı filament kullanan FDM 3D Yazıcılarında, filament ekstrüder olarak adlandırılan bölümde eritilerek aşağıdan yukarıya doğru üretilmektedir.
Metal 3D Baskı (DMLS &EBM ) SLS teknolojisine benzer olarak çalışan DMLS teknolojisinde 3D Baskılar toz halinde bulunan metal tozunun lazer tarafından sinterlenmesiyle oluşturulmaktadır.Electron Beam Melting (EBM) teknolojisini kullanan 3D Yazıcılarda lazerden ziyade elektron ışını gücün kaynağıdır.Arcam AB firması tarafından geliştirilen bu teknikte elektron ışınları metal tozunu katman katman
14 ⏐ OCAK 2015
eriterek objeyi oluşturmaktadır.
MATERYALLER ABS ABS bir çeşit termo plastiktir. FDM (Fused Deposition Modeling)teknolojisini kulllanan 3D Yazıcılar ABS baskı yapabilirler.ABS mukavemeti yüksek olduğu için 3D Baskının işlevsel olarak kullanılacağı yerlerde tercih edilir.Örneğin mühendislik alanında prototip amaçlı 3D Baskılarda ABS kullanılır.Bunun yanında LEGO parçalarıda ABS’dir. PLA PLA da bir çeşit termo plastiktir.FDM teknolojisini kullanan 3D Yazıcıların yaygın olarak kullandığı bir diğer materyalde PLA’dır.PLA daha parlak bir
REÇİNE
görüntüye sahip olduğu için göze hitap eden alanlarda kullanılır.Örneğin; mimari ölçek modellerde.Diğer yandan PLA organik bir plastik olduğu için insan ile etkileşimin yüksek olduğu alanlarda tercih edilir.
kullanılır.SLA 3D Baskıları FDM ve SLS 3D Baskıları gibi iyi derecede dayanma gücüne sahip değildir.Ama bunu yerine 3D Baskılar çok daha yüksek hassasiyettedir. Reçineden elde edilen modeller düzgün,pürüzsüz yüzeyli,kaliteli ve şeffaf görsellere ihtiyacı olanlara önerilir.
Yazıcılar Binder Jet teknolojisini kullanırlar.Seramik materyaller mimari alanda ölçek modeller ve insan mini figürleri gibi renkli 3D Baskıların önemli olduğu alanlarda kullanılabilir.
Sandstone (Renkli) Renkli 3D Baskı yapan 3D
Poliamid Poliamid malzeme kullanan 3D Yazıcılar SLS teknolojisine sahiptir.Poliamid 3D Baskılar beyaz,çok ince taneli tozdan imal edilmiştir.Sonuç olarak sağlam,oldukça esnek malzeme küçük darbelere ve eğilmelere direnç gösterebilir. Reçine Reçine 3D Baskıda SLA (Stereolitografi) 3D Baskı teknolojisi 15 ⏐ OCAK 2015
KÖŞE YAZISI
ORAL TOSUN Mini Fabrikam
oraltosun@gmail.com
3D YAZICILARDA KULLANILAN FİLAMENTLERE GENEL BAKIŞ - 1 Masaüstü 3D yazıcılar için olmazsa olmaz diyebileceğimiz iki unsur varsa bunlar , yazıcıların hammaddesini oluşturan filamentler ve 3D dijital çizim dosyalarıdır. Bu iki unsuru yazıcıların besini olarak düşünebiliriz. Nasıl bizler fiziksel varlığımızın devamı için birşeyler yemek ve ruhsal varlığımızın devamı için düşünmek zorundaysak, yazıcılar da filamentleri birer gıda ve 3D dijital dosyaları da düşünsel bir ürün olarak tüketmek durumdadırlar. 3D dijital dosyaları bir başka yazımızda daha detaylı ele almak niyetiyle bu yazımda ve gelecek sayıdaki yazımda sizlere masaüstü kişisel 3D yazıcılarda kullanılan filamentlerden söz etmek istiyorum.
16 ⏐ OCAK 2015
“Filament” , sözcüğü plastik sanayiinde oldukça uzun metrajda olup (bir kaç yüz veya bin metre), kesintiye uğramadan devam eden ve eni ,boyuna göre fazlaca küçük olan ince-uzun yapılara verilen genel addır. Yazıcılarda kullandığımız filamentleri genel olarak çaplarına ve hangi hammaddeden yapıldıklarına göre sınıflandırıyoruz. Çaplarını ele aldığımızda 1.75 mm ve 3 mm (bazen2.85mm) olarak iki sınıfta karşımıza çıkarlar. Son zamanlardaki tüketici alışkanlıkları ele alındığında 1.75 mm çaptaki filamentlerin sektörde standart olarak kabul görmeye başladıklarını söyleyebiliriz. Günümüzde yazıcıların büyük çoğunluğu 1.75 mm filament kullanacak şekilde tasarlanmaktadır.
Hammaddelerine göre ele alındığında genel anlamda en yaygın kullanılan iki tür filament vardır. ABS ve PLA. ABS , petrol ve türevlerinden imal edilirken , PLA tamamıyla doğal bitkisel kaynaklara dayanılarak üretilir. Bunların dışında kalan filamentlerin %90’ı PLA’nın türevi olarak üretilmektedirler. (Bronz,bakır,dökme demir,ahşap,alçı yapılarında olan ve esnek türdeki filamentlerin neredeyse tamamı PLA’ya katkı malzemeleri belirli oranlarda karıştırılarak elde edilir.) Tıpkı filament çapında 1.75 mm’nin tüketici alışkanlığı açısından standart kabul görmesine benzer bir durum PLA için de söz konusudur. Daha çevreci olması,çalışırken çıkardığı gaz oranının ABS’ye göre beşte bir oranında az olması
ve ABS’nin en olumsuz yönlerinden biri olan kıvrılma özelliğinin PLA’da sıfıra yakın olması,yazdırma esnasında ısıtıcı plakaya (tablaya) gerek duymaması (veya tablanın çok az ısıtılmasına gerek olması) nedenleriyle PLA tüketici tarafında en çok tercih edilen filament hammaddesidir. ABS ve PLA arasındaki en belirgin fark PLA lehinedir. ABS soğurken kontrolsüz bir şekilde çabucak soğursa , sertleştikten sonra kıvrık bir şekilde durur. Buna modelin çarpılması diyoruz. bu nedenden ötürü ABS ile çalışırken mutlaka ısıtılmış yazdırma yüzeyleri(tabla,levha,platform) kullanılmalı , yazıcının çalıştığı ortamlarda kontrolsuz hava akımlarının oluşmasına izin verilmemelidir. ABS bu kötü özelliği nedeniyle baskı plakasına tutunmakta da sıkıntı çeker. Baskının kalitesi açısından büyük önem arz eden ilk katmanların düzgün tesis edilmesinde bu kıvrılma özelliği büyük engel oluşturur. ABS’nin kıvrılmaması ve baskı tablasına tutunması için uygulanacak bir dizi önlem vardır. Bu konu , önemi ve sıklıkla başa çıkılması gereken bir sorun olduğu için tek başına bir yazı olabilecek kadar detay içeriyor. Bu nedenle açıklamasını sonraki yazılarıma bırakmak istiyorum.
PLA’da kıvrılma sorunu yok denecek kadar azdır. Biraz dikkatli bir tabla ayarı ve 50 dereceye kadar bir tabla ısıtmasıyla sıfır sorunlu 3D baskılar alabilirsiniz. PLA’nin dezavantajı var mıdır ? diye sorulacak olursa akla pek az başlık gelir. Bunlardan bir tanesi baskı sonrasında yüzey katman izleri ABS’ye göre biraz daha belirgindir. Ve bu izleri düzeltmek , ABS ile yazdırılan bir objedeki katman izlerini düzeltme işine göre biraz daha zahmetlidr. Ama katman izlerini düzeltmek mümkündür. PLA’nın ABS’ye nazaran ekside kalan bir diğer özelliği esnemesinin ABS’ye göre daha az olmasıdır. PLA oldukça sert ve çok az esnetilebilen bir malzemedir. Bu durumu elimize aldığımız PLA ve ABS filamentlerini ikiye katladığımız-
PLA’nın baskı sonrasında yüzey katman izleri ABS’ye göre biraz daha belirgindir. PLA’nın ABS’ye göre nazaran ekside kalan bir diğer özelliği esnemesinin ABS’ye göre daha az olmasıdır.
17 ⏐ OCAK 2015
KÖŞE YAZISI
da kolayca görebiliriz. PLA’yı katladığımızda adeta çubuk makarna gibi kırılır. ABS ise esneyerek ikiye katlanır ve kopmaz. PLA’nın avantajlarının fazla olması , doğada çözünebilmesi , ABS’yi masaüstü tüketici tercihlerinde geride bırakmasına neden olmuştur. Şunu açıkça söyleyebiliriz: Gelecekte masaüstü 3D yazıcılar her evde olacaksa bunun hammaddesi PLA veya bunun türevi olan bir hammadde olacaktır. Egzotik veya karışımlı 3D yazıcı filamentlerine daha detaylı olarak yazımın ikinci bölümünde değineceğim. İlk başlarda ahşap ve metal katkılı olanları boy gösterdiler. Bunları diğer karışımlı plastikler takip etti. Devam eden hammadde ARGE çalışmaları sektöre her geçen gün yeni seçenekler sunmaktadır. Belli Başlı Filament Hammaddeleri ABS, PLA, PVA, Lay-Wood , PET, PC, PA(Nylon),
18 ⏐ OCAK 2015
NinjaFlex, HIPS, Fluoresanlı ABS ve PLA’lar, diğer katkılı PLA’lar. 3D yazıcı filamenti üreticilerine de değinecek olursak en bilinenlerinden başlıcaları; ColorFabb, FormFutura, Octave, eSun, Feetek, PolyMaker, Verbatim sayılabilir. Ülkemizde üretim yapan firmalardan Oo-kuma’yı da ayrıca sayabiliriz.
makaranın dip çapının geniş olması gerektiğidir. Dip çap dar olursa , filamenti sarmak için daha fazla eğmek gerekecek ve bu eğilme ve kıvrımlar filamentin ekstruder’daki performansına olumsuz etki edecektir. Ürettiği filamentleri üzerine sardığı makaranın dip çapını dar seçen bir üretici , konusunda uzman olmayan bir filament üreticisidir , diyebiliriz.
Fiyat açısından Çin menşeili flamentlerin üstünlüğü söz konusuyken kalite açısından batı ürünü filamentler önde gelmektedir. Çinli üreticilerden PolyMaker ve eSun gibi birkaç firma kalite konusunda da iddialıdır.
ABS ve PLA plastiklerinin malzeme yoğunluğu arasında çok az fark vardır. Bunu 1gr/ cm3 olarak kabul edebiliriz. 1.75 mm çapa sahip bir filamentin 1 metresinin ağırlığı yaklaşık olarak 2 gram gelir diyebiliriz.
Filamentler genelde 750 gram veya 1 kg’lık makaralara sarılarak kullanıma sunulmaktadırlar. Bu konuda henüz bir standart mevcut değildir. Piyasada , az önce belirttiğim ağırlıktakilerden daha büyük veya küçük gramajlarda sunulmuş filamentler de mevcuttur. Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta
ABS ve PLA’nın 3D yazıcı filamenti olarak kullanılmasının sağlığa etkileri konusunda net bir çalışma sonucu yoktur. ABS’nin yazdırma esnasında ortama yaydığı partiküller solunduğunda bir süre sonra baş ağrısı yapabilmektedir. ABS’nin çalışırken yaydığı koku da rahatsız edici bir özelliktedir. PLA ile çalışırken bu durumlar söz konusu değildir. PLA’nın ortama yaydığı koku çoğu kişinin hoşuna bile gitmektedir. (Waffle’ımsı bir koku yayar). Yazıcının kullanıldığı ortamı sıklıkla havalandırmak, gerektiğinde hava filtre edici cihazlar kullanmak sağlık açısından oluşabilecek riskleri azaltacaktır.
Detayl覺 bilgi i癟in
www. btech.com.tr
SEKTÖRDEN HABERLER
3D YAZICILAR İMALAT SEKTÖRÜNÜ KÖKTEN DEĞİŞTİRİYOR Yazıcı teknolojisinde gelinen son nokta ‘3D printing’ veya üç boyutlu baskı teknolojileri, perakendeden otomotive, sağlıktan enerjiye birçok sektörde köklü değişikliklere yol açacak. 3D (üç boyutlu) baskı teknolojileri özellikle son yıllarda küresel ekonominin çarklarını değiştirmeye başladı. ‘Yeni sanayi devrimi’ olarak da kabul edilen bu teknoloji, geleneksel üretim süreçlerinde mümkün olmayan süreçleri mümkün hale getirerek birçok imalat sektörünü kökten değiştiriyor. Uzmanlar hızla gelişen bu teknolojinin üretim sektörünü önemli ölçüde değiştireceğini söylüyor. Yaratıcı kişiler üç boyutlu ürün tasarımlarını internet ortamında paylaşmaya başladı bile. Dünyaca ünlü yönetim danışmanlık şirketi A.T. Kearney üç boyutlu baskı teknolojileriyle ilgili yayınladığı raporunda “Soru şirketlerin ihtiyacı olup olmadığı değil, ne zaman ihtiyaç duyacaklarıdır” ifadelerini kullanıyor ve şirketleri bu yeni üretim çağında
22 ⏐ OCAK 2015
yerlerini almaya çağırıyor. 2014 yılında 4.5 milyar dolar olan 3D baskı teknolojileri pazarının büyüklüğünün 2020 yılı itibariyle yüzde 25’in üzerinde bir artış yaşayarak 17.2 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Veriden Ürün – Üründen Veri Oluşturulabilmesi Bir Devrim Yönetim danışmanlığı şirketi A.T. Kearney üreticilere üç boyutlu yazıcılarla girilen yeni imalat çağında yerlerini almaları çağrısı yapıyor. “3D Printing: Bir İmalat Devrimi” adlı raporunda üç boyutlu baskı teknolojilerinin birçok sektörü kökten değiştireceğine vurgu yapan A.T. Kearney uzmanları, dijital verilerin ürüne, ürünlerinse veriye dönüştürülebilmesinin bir devrim niteliğinde olduğunu belirterek, dijital
fabrikasyon teknolojisinin bireylere istedikleri anda, istedikleri yerde, istedikleri ürünü tasarlayıp üretme imkanı sağladığını aktarıyor. Eklemeli imalat olarak da anılan üç boyutlu baskı teknolojisinde üç boyutlu yazıcılar, birçok farklı hammadde katmanlarını üst üste koyarak veya birbirine ekleyerek dijital tasarımları fiziksel ürünlere dönüştürmeyi sağlıyor. Öte yandan gelişmiş tarayıcı teknolojileriyle birlikte 3D baskı teknolojileri fiziksel ürünlerin dijital tasarıma dönüştürülebilmesini sağlıyor. Aslan Payı Havacılık ve İmalat Sanayinde 3D baskı teknolojilerinin birçok sektörde kullanımının da artıyor olacağını belirten Wohlers Report verilerine göre, havacılık (savunma
sanayi de dahil) sektörü mevcut 4.2 milyar dolarlık pazarın yüzde 18’ini oluşturuyor. Sanayinin de bu pastanın yüzde 18’lik dilimini oluşturduğunu belirten rapora göre, sağlık yüzde 15-17’lik bir payla üçüncü sırada. Otomotiv sektörü ise yüzde 12’lik bir payla dördüncü sırada geliyor. Mücevherat/takı imalatının da yüzde 12’lik paya sahip olduğu pazarda enerji ve diğer sektörlerin payının şimdilik yüzde 5’in altında olduğu belirtiliyor. Gelecek beş yılda 3D baskı teknolojilerinin bu sektörlerdeki büyümesinin yüzde 15 ila 35 arasında gerçekleşeceğini öngören rapora göre en büyük büyümeyi yüzde 30-35’le enerji sektörü kaydederken, mücevher ve takı sektöründeki 3D baskı pazar hacminde de yüzde 25-30’luk bir büyüme gerçekleşmesi bekleniyor. Havacılık, sanayi, sağlık hizmetleri ve otomotiv sektörlerinin 3D baskı teknolojileri kullanım hacminin ise yüzde 15 ila 25 büyümesi bekleniyor. Bireyler Kendi Ürünlerini Üretebiliyor Olacak Üç boyutlu baskı teknolojisi sayesinde yakın bir zamanda neredeyse istediğimiz her şeyi evlerimizde ya da ofislerimizde üretebilir hale geleceğiz. Diyelim ki diş fırçanızı kaybettiniz, sorun değil, evinizdeki yazıcıdan hemen bir tane üretebilirsiniz. Ya da yeni bir elbiseye mi ihtiyacınız var? Bunun için sadece bilgisayarınıza yazıcıdan almak istediğiniz ürünün dijital tasarımını yüklemeniz yeterli. Üç boyutlu baskı için önce baskısı alınacak nesnenin bilgilerini içeren bir bilgisayar dosyası oluşturuluyor. Bu ayrıntılı plan basılacak ürünün boyutu, şekli, rengi gibi bilgileri içeriyor. Yüzlerce ya da binlerce ince katmanlar halinde bulunan çizim verileri üç boyutlu yazıcıya gönderiliyor ve ürün fiziksel olarak kısa sürede oluşturuluyor.
Perakendenin Tüm Kurallarını Bozacak Ürünlerin nasıl tasarlandığı ve üretildiğinin yanı sıra üç boyutlu baskı teknolojileri bildiğimiz değer zincirlerini bozarak, yeni değer zincirleri yaratacağı vurgulanan raporda şu anda teknolojisi mümkün olan fakat perakende de kullanıma geçmemiş senaryolar da veriliyor. Bir tüketicinin alışveriş yapış şeklinin, ürün yaratım sürecine katılışının ve satın alma sürecinin nasıl değişebileceğine bir örnek verilen raporda senaryo şöyle: Mağazada bir çift ayakkabı beğendiniz. Tarayıcı gözlükleriniz ürünü ve markayı tarayarak tanır. Mağazada sizin ayak numaranızı arar. Sizin numaranız mağazada yoktur ama tarayıcı sayesinde online’da artık aynı ayakkabı oluşturulmuştur. Telefonunuzdaki uygulamadan rengini ve desenini bile değiştirebilirsiniz. Ayakkabılar size en yakın 3D baskı merkezinde bir saatte basılır. Öğle yemeğinizi yer dönüşte de yeni ayakkabılarınızı baskı merkezinden teslim alırsınız.
Yeni bir elbiseye mi ihtiyacınız var? Bunun için sadece bilgisayarınıza yazıcıdan almak istediğiniz ürünün dijital tasarımını yüklemeniz yeterli.
23 ⏐ OCAK 2015
SEKTÖRDEN HABERLER
Büyük Tesis Yatırımlarına Gerek Kalmayacak Uzmanlar geleneksel imalatın büyük ölçülü üretimlerde maliyet avantaşı olsa da, 3D baskı teknolojilerinin rolünün başarı için hayati olan tüm bu beş boyutta çok daha artacağını belirtiyor. A.T. Kearney analistlerine göre örneğin prototipleme (teslim süresi ve hızı), kişiselleştirilmiş tıbbi implantlar başka bir deyişle protezler (kitlesel kişiselleştirme) ve normalde çok ağır sermaye yatırımlarına ihtiyaç duyan tesis süreçlerinde (yeni kapasite ve atık azaltımı) 3D yazıcılar çığır açıyor olacak. Bazı Sektörler Şimdiden 3D’ye Geçiş Yaptı OTOMOTİV Motor üretimi için özelleştirilmiş parçalar 3D baskı teknolojisiyle yapılmaya başlandı. Konsept araç şaseleri gibi yaratıcı tasarımlar da yapılmakta. Çok yakında hafif yapılı araçların ve araç şaselerinin de 3D baskı teknolojisiyle üretilmesi bekleniyor. SAĞLIK Kalça ve omurga için ortodontik protezler bu çığır açan teknoloji sayesinde tam kişiye uygun bir şekilde protez üretilebilirken, insan vücudunda yapılacak cerrahi müdaheleler için eğitim amaçlı ameliyat modelleri de bu teknolojiyle mümkün. Yakında damar rahatsızlıklarında takılan stentlerin ve kişiselleştirilmiş yapay organların da 3D print teknolojisiyle üretilmesi öngörülüyor HAVACILIK Üretim onaylı yakıt memeleri
24 ⏐ OCAK 2015
şimdiden 3D baskı teknolojisiyle üretilebiliyor. Prototip jet motoru parçaları da 3D baskı sayesinde imal ediliyor. Isı sensörleri gibi yüksek performanslı parçaların da çok yakında 3D baskı teknolojileriyle üretileceği belirtiliyor. TÜKETİCİ ÜRÜNLERİ Şimdiden kişiye özel takı ve mücevher tasarımları, yüksek performans spor malzemeleri 3D teknolojisi ile üretilebiliyor. Yakında tekstil sektöründe de kullanılmaya başlanması beklenen 3D baskı teknolojileri moda aksesuar ürünlerinin üretimini de değiştiriyor olacak. Geleneksel Üretimde Olmayan 5 faydası A.T. Kearney raporuna göre üç boyutlu yazıcı teknolojileri beş ayrı alanda geleneksel imalatın sunamadığı fayda sağlayacak. Bunlardan ilki ‘Kitlesel bireyselleştirme’ yani tüketicilere kendi tasarımlarını yapabilme imkanı sağlıyor olmak. İkincisi, ‘Yeni kapasite’,
yani karmaşık ürünler çok çok büyük sermaye yatırımlarına ihtiyaç duyulmadan toplu üretim yapılabiliyor olması. Geleneksel üretimden farklılaştığı üçüncü alan ise ‘Teslim süresi ve hızı’; tasarım, sürec ve üretim döngülerinin çok daha kısa bir sürede gerçekleşiyor olması. Bu sayede dördüncü fayda ‘Tedarik zincirinde sadeleşme’ oraya çıkacak ve sipariş zamanına çok yakın bir üretim süreci şirketlerin envanter yükünü de azaltıyor olacak. Öte yandan raporda beşinci fayda olarak ise kullanılmayan toz hammaddenin ardarda kullanılıyor olması sayesinde çok daha az hammadde firesi verildiği, ‘atık azaltımı’ faydası düşürüldüğü belirtiliyor.
SEKTÖRDEN HABERLER
CANON, 3D YAZICI SEKTÖRÜNE BEKLENEN ADIMI ATTI Karma Gerçeklik Çözümü (MREAL) gerçek dünya ortamıyla bilgisayar tarafından üretilen sanal görüntüleri birleştirdi. Canon Europe, en yeni ve geleceğe dönük teknolojilerini 13-15 Ekim tarihleri arasında Paris’te yapılan Canon EXPO fuarında sergiledi. Canon, fuarda B2B stratejisiyle 3D baskı, grafik sanatları ve ağ kameraları gibi hedef büyüme alanlarıyla ilgili bir bakış açısı sundu. Canon EXPO’da ziyaretçiler Canon’un, iş akışlarını ve üretkenliği artırmak gibi, işletmelerin gerçek ihtiyaçlarının üzerine eğilen müşteri merkezli çözümler geliştirmeye dönük çalışmalarını sergiledi. Canon’un piyasaya sunduğu en son çözümler, işletmelerin bu çözümleri bugün nasıl kullandıklarını ve gelecekte nasıl kullanabilecekleri gösterilecek şekilde, iş ortamı senaryolarında gösterildi. Canon Europe Üretim Baskı Grubu Başkanı Jeppe Frandsen konuyla ilgili şunları dedi: “Canon EXPO, sadece müşterilerimiz ve ortaklarımızla buluşup onlara mevcut, geniş 26 ⏐ OCAK 2015
bir yelpazeye yayılan teknolojilerimizi göstermek için değil, aynı zamanda dünyanın dört bir yanındaki AR-GE ekiplerimizin şu anda geliştirmekte olduğu olağanüstü çözümlerle ilgili içeriden bir bakış sunmak için mükemmel bir fırsat. Yeni ve geleceğe dönük teknolojilerimizin tümü, imalat aşamalarını iyileştirmekten tutun üretkenliği arttırmaya ve iş akışlarını modernleştirmeye kadar, belirli sektör ihtiyaçlarını karşılamak için, müşterilerimiz düşünülerek tasarlanıyor.” Bu yaklaşımın önemli bir örneği EXPO’da profesyonel baskı alanında gösteriliyor. Üretim baskısı yapan müşterilerinin en yetkin ve destekleyici ortağı olmak için müşterilerinin sürekli değişen, çok kanallı ticari dünyaya uyum sağlamalarına imkan tanıyacak çözümler yaratan Canon, bu konudaki kararlılığını – ve uzun vadeli yatırımını – gösteriyor. Canon, baskıyı artık imalat sektörünün bir parçası olarak değil, gerçek bir hizmet sektörü olarak görüyor ve B2B müşterileriyle
yakın temas halinde çalışarak onların müşterek tecrübelerinden en iyi şekilde faydalanabilecekleri çözümler yaratıyor. Bunun bir sonucu olarak Canon, paketleme, kitap basımı, tekstil, dekor ve doğrudan posta gibi sayısız pazarda gün geçtikçe yaygınlaşan baskı uygulamalarına odaklanıyor ve bu pazarlarda ortaya çıkan gereksinimleri karşılamak üzere Canon Infinistream, ImageStream 3500 ve 2400, ColorWave 910 ve VarioPrint i300 gibi özel çözümler geliştiriyor. Canon EXPO 2015 fuarında sergilenen diğer çözümler arasında şunlar yer alıyor: 3D BASKI Canon, ortağı olan 3D Systems ile yeni ve umut vadeden 3D pazarına ilk adımlarını atıyor. EXPO’da Canon’un müşterilerini veri, görsel yakalama ve çıktı arasında akıllı işbirlikleri sunan yenilikçi çözümler bularak nasıl desteklediğini gösteren iki 3D yazıcısı sergileniyor.
KARMA GERÇEKLİK Canon’un Karma Gerçeklik Çözümü (MREAL) gerçek dünya ortamlarıyla bilgisayar tarafından üretilen sanal görüntüleri (CGI) kusursuz bir biçimde birleştiriyor. Canon’un, imalat sektöründeki temel zorlukları çözmek için tasarladığı Karma Gerçeklik Teknolojisi, Japonya’da piyasaya sürülmesinden bu yana, ürün prototipi imalatı için kullanılıyor. MREAL sistemi Canon EXPO fuarında, ziyaretçilerin bu teknolojiyi birinci elde, gerçek boyutlu bir araba şasisi içinde, otomotiv imalat ortamında tecrübe etti. Canon imagePRESS C10000VP Canon EXPO’da EMEA’da lanse edilen, dakikada 100 sayfa baskı alabilen Canon’un ilk dijital renkli baskı motoru imagePRESS C10000VP sergileniyor. Bu cihaz; iş üretim hacmini iyileştiren, güvenilir renk tutarlılığını ve daha doğru kayıt kontrolünü garantileyen, esnek medya kullanımı ve sonlandırması sunan teknolojik yenilikleriyle görüntü kalitesinde ve üretkenlikte yeni standartlar belirliyor. Gerek ticari gerekse kurum içi baskı hizmeti sağlayıcılarından (PSP) gelen, kaliteden ödün vermeden daha yüksek üretim hacmi elde etme taleplerini karşılamak için tasarlanan imagePRESS C10000VP, EXPO’da Canon’un görüntüleme teknolojisinin müşterilerine nasıl yardımcı olduğu gösteren bir PSP ortamında sergileniyor. ColorWave 910 Yeni piyasaya sunulan Océ ColorWave 910, saatte 1000 m2 ham baskı hızıyla pazardaki en hızlı dijital geniş formatlı renkli yazıcı olma özelliğini taşıyor. Bu yeni nesil ‘tek geçişli inkjet’ ürün, verimli CAD/GIS ve poster baskısına imkan tanıyan bir tanesi çevrimiçi katlayıcı diğeri Océ çift tepsili yüksek kapasiteli istifleyici olmak üzere iki ayrı
tamamen entegre sonlandırıcı seçeneği sunuyor. PRISMAdirect – geliştirilmiş iş akışı yönetim sistemi Yine EXPO’da EMEA’da lanse edilen PRISMAdirect, kurum içi baskı işletmelerinin üretim akışlarının tamamını düzenleyebilecekleri, tekli ve ölçeklenme kapasitesi oldukça yüksek olan bir yönetim çözümü olma özelliği ile dikkat çekiyor. Canon EXPO’da PRISMAdirect, bir bisiklet imalatı senaryosu içinde sergilenerek, müşterilere olağanüstü sonuçlar almak ve rekabet avantajını korumak için iş akışlarını nasıl iyileştirebilecekleri gösteriliyor.
Canon Expo, dünya’nın dört bir yanındaki AR-GE ekiplerimizin şu an da geliştirmekte olduğu olağanüstü çözümlerle ilgili içeriden bir bakış sunmak için mükemmel bir fırsat.
27 ⏐ OCAK 2015
EĞİTİM
OKULLARDA 3 BOYUTLU YAZICI İLE EĞİTİM FARKI OLUŞUYOR... Yeni eğitim öğretim dönemi yaklaşırken, tüm eğitim kurumlarında çocukların merak duygularını harekete geçirecek yöntem ve materyal arayışı hızlandı. Öğrencilerin hayal ettiklerini harekete geçirebilmesi için okullarda 3 boyutlu yazıcılar faaliyete geçiyor.
Yeni eğitim öğretim dönemi yaklaşırken, tüm eğitim kurumlarında çocukların merak duygularını harekete geçirecek yöntem ve materyal arayışı hızlandı. Yeni eğitim yöntemleri çocukların hayal etmesi, hayal ettiğini harekete geçirmesi üzerine kurgulanıyor. Bu sistem içinde 3 boyutlu yazıcılar ön plana çıkıyor. Dünyada pek çok saygın okulda eğitim öğretimin bir parçası olan 3 boyutlu yazıcılar ile çocukların tarihi bir eserin bir parçasını, DNA sarmalını, bir organı ya da benzersiz parmak izlerini modelleyerek onun üzerinde ders çalışması mümkün.
28 ⏐ OCAK 2015
İLK VE ORTA ÖĞRETİMDE YENİ BİR DÖNEM BAŞLIYOR İçinde bulunulan dönemin çocukların internet üzerinden bilgiye kolay ulaştıkları, merak duygularını olumlu yönlendirerek daha çok soru sordukları bir dönem olduğuna dikkat çeken Mobit Bilişim A.Ş. Robox Ürün Yöneticisi Erol Buran, “Z kuşağı dediğimiz interneti, tableti, cep telefonunu aktif ve sürekli kullanan, merak duygusu güçlü bu çocukların derse ilgisini sıcak tutmak için, farklı malzeme ve metotlar kullanmak adeta bir mecburiyet. Robox 3 boyutlu yazıcı, çocukların derste gördüklerini ya da hayal ettiklerini ürüne
dönüştüren bir arkadaş gibi” diye konuştu. DERSLER AKILDA DAHA KALICI OLACAK Çocukların eğitim hayatından önemli bir kolaylık sağlayan 3 boyutlu yazıcının kullanım alanlarından örnekler aktaran Erol Buran, “Çocuklar derste anlatacağı konunun örneklerini tasarlayarak, 3 boyutlu yazıcıdan birebir çıktısını alabilir. Böylece hem derse motivasyonu daha uzun sürer hem de öğrenme isteği desteklenmiş olur. Bazı konuların anlatılması zordur. Öğretmenler bu zor konuları daha kolay öğrenilmesi ve hatırlanması
için, anlatımını destekleyecek bir malzemeyi Robox 3 Boyutlu yazıcı ile çıktı yaparak derse katabilir” dedi. Derslerin akılda daha kalıcı ve etkili sonuçlar bırakmasına adına önemli bir yenilik olduğuna da değinen Buran, “Mesela kalbin nasıl çalıştığını anlatırken bir kalp modelini 3 boyutlu yazıcıdan alarak, kalbin odacıklarını, kanın akışını ve vücuda yayılmasını, damarların tıkanması sonucu oluşan bir kalp krizini rahatlıkla anlatabilir. Bu aynı zamanda interaktif bir öğrenme metodu geliştirilmesini de sağlar. Öğrenci sadece dersi dinleyen değil, araştıran, soru soran, dersi anlatan tarafa döner. Aynı zamanda proje tabanlı eğitimin hızla arttığı günümüzde, çocukların daha fazla hayal etmesine, kendini geliştirmesine ve ‘kopyala-yapıştır’ eğitim yöntemi yerine, özgün fikirlerle desteklenmiş bir eğitim şekli üretilmesine destek olur. Fikirleri bilgisayarda bir fotoğraftan elle tutulan bir modele dönüşür” ifadelerini kullandı. ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ HAYALLERİNİ ROBOX’LA GERÇEKLEŞTİRİYOR Sadece ilköğretim ve lise için
değil, üniversiteler için de vazgeçilmez bir eğitim malzemesi olmaya hazırlanan Robox 3 Boyutlu yazıcı ile, mesleğe hazırlanan üniversite öğrencilerinin girişimci ruhu sıcak tutulacağını söyleyen Erol Buran, “Kendi fikirlerine, projelerine rahatlıkla sahip çıkabilen öğrenciler, iş görüşmelerindeki sunumlarında ya da iş hayatında sundukları yeni projelerde öne çıkma şansı yakalıyor, özellikle mühendislik ve tasarım alanlarında eğitim veren üniversitelerde Robox 3 Boyutlu yazıcı kullanılmaya başladı” dedi.
Kilitli kapaklar, cihaz sıcakken öğrenciler içini açıp yüksek derecelere ulaşan kısımlara dokunmalarını engeller ve güvenli bir baskı ortamı sağlar” şeklinde konuştu.
ROBOX 3D YAZICI NASIL ÇALIŞIR? Robox, ABS veya PLA hammaddesinin eritilerek katmanlar halinde üst üste getirilmesi şeklinde çalışır. Üst üste gelen katmanlar çizimi yapılmış ürününü oluşturur. 1998 yılında kurulan Mobit Bilişim A.Ş, başta mobil sistemler olmak üzere; sunum sistemleri, tablet PC çözümROBOX İÇİN GÜVENLİK leri, enerji depolama sistemÖNEMLİ leri ve kurumsal yazılım & iş Okullarda 3 boyutlu yazıcı seçi- çözümleri alanlarında faaliyet mi konusunda dikkatli olungöstermektedir. 16 yıllık OT/VT ması gerektiğini de ifade eden , 8 Yıl Enerji ve Sunum SistemErol Buran, “Okullarda açık tip- leri alanında tecrübeye sahipli yani kapağı olmayan 3 boyutlu tir. Bünyesinde Yazılım, Ar-Ge yazıcılar tercih edilmemelidir. 3 ve Üretim departmanları faalBoyutlu yazıcılar baskı esnasın- iyet göstermektedir. Sunduğu da çok yüksek sıcaklıklara donanım ve yazılım çözümleri erişir. Yazma kısmının açıkta Mısır, Tunus, Fas gibi ülkelolması ve yüksek sıcaklığa erde kullanılmaktadır. Azerulaşan bir kısma çocukların baycan ve Gürcistan’a ihracat dokunabilme riski büyük bir yapmaktadır. tehlike doğurur. Ayrıca sınıf veya ortam içerisinde sıcaklık değişikliklerinden dolayı yapılacak modellemelerde bozukluklar da yaşanabilir. Bu nedenle okullarda kullanılacak 3 boyutlu yazıcıların, Robox gibi kilitli kapak sistemi olmalıdır.
29 ⏐ OCAK 2015
KÖŞE YAZISI
KUNTAY AKTAŞ Btech Innovation
kuntay@btech.com.tr
3 BOYUTLU YAZICI TEKNOLOJİSİ GELECEKTE NASIL OLACAK ? 3D yazıcı konusu popülerleştikçe daha fazla yayın makale görmeye başladık ancak bu sefer de bilgi kirliliğinden hangi bilginin doğru hangisinin yanlış olduğunu anlayamaz olduk. En son Fransa’daki Moving Light eğitiminden sonra 3D yazıcıların geleceği hakkında bir makale yazmaya karar verdim. 3D yazıcı konusu gerçekten çok kapsamlı ve gerçekten iyi anlaşılması gereken konulardan bir tanesi, biz de bu konunun daha iyi anlaşılması içi başta Ankara’da olmak üzere tüm Türkiye’de etkinlikler düzenliyoruz, bu zamana kadar geniş kapsamlı 7 etkinlik gerçekleştirdik. Uluslarası konuşmacıları davet ettiğimiz Metal etkinliğine ise başta Savunma Sanayisi ve Medikal Sektör temsilcileri olmak üzere yoğun bir katılım vardı. Çok iyi duyurmadığımıza dair eleştiriler alsak da lojistik
30 ⏐ OCAK 2015
sebeplerle sosyal medyadan duyurmayı tercih ettiğimiz etkinliklere yüzlerce insan katıldı ve açıkçası uzun zamandır insanların ilgisini bu kadar çeken başka bir konuya rastlamadım… Ancak ne yazıkki 20’ye yakın teknolojinin ve yüzlerce malzeme seçeneğinin olduğu bu alanda insanlar genelde sadece FDM teknolojisini tanıyor. 3 boyutlu yazıcı teknolojisi çok umut vadetse de ne yazıkki şu anda işin makina boyutu tasarım boyutunun biraz daha önünde. Sağlık alanında önemli çalışmalar yaptığımız ve bu zamana kadar dünyada öncü bir çok çalışmanın içinde yer almış bir ekip olarak, eklemeli imalat teknolojisine göre tasarım yapmanın ve doğru teknolojiyi seçmenin ne kadar kritik olduğunu iyi biliyoruz. Endüstriyel alanda bir çok makina ve yazılımın temsilciliğini yapıyoruz ancak
kurumlara sunduğumuz hizmetlerin en önemlisi şüphesiz doğru teknoloji seçimi ve doğru ekipmanların,aksesuarların seçimi noktasındaki danışmanlığımız. Neredeyse dünyadaki bütün cihazları kullanmış, ileri seviye eğitim almış ve eğitici sertifikalarına sahip birisi olarak Türkiye de büyük paralar harcanarak ve büyük umutlarla alınmış bir çok cihazın atıl kaldığı, düşük performansla kullanıldığı veya yapılan iş neticesinde hiç bir zaman kendisini amorti edemeyeceğini gördük. Bu yüzden teknolojileri derinden incelemek ve her teknolojinin artısını eksisini ortaya çıkartmaya çalışacağım, ilk olarak en popüler teknoloji olan FDM 3d yazıcılardan başlayacağım. İnsanların en merak ettiği şeylerden birisi 3d yazıcı teknolojisinin CNC gibi cihazlardan çok daha basit bir teknoloji olmasına rağmen neden son
beş yıldır popüler olduğu konusudur. Aslında bu tamamen patentlerin sona ermesi ve açık kaynak kod kültürünün gelişmesinden kaynaklanıyor. Bu sayede termoplastik malzemeler ve numerik kontrollü 3d yazıcılar evlere kadar girebildi. Bu konuda genel kullanım için geliştirilmiş yazılımlar, uygulamalar ve dosyalar da şüphesiz teknolojinin kendisi kadar önemli, peki 3D printer teknolojisinde FDM nerede duruyor? FDM teknolojisi hem amatör seviyede hem profesyonel seviyede süphesiz en sık kullanılan cihazlardan birisi. Malzeme çeşitliliği, üretimlerin mekanik özellikleri ve havacılıktaki uygulamaları ile dikkat çekiyor ancak FDM ile çalışan herkes belli bir zaman sonra FDM teknolojisinin aslında sınırlarına dayandığını anlayabiliyor Çünkü gerek makinalar gerek yazılımlar aslında şu an ki yazım hızının çok üzerine çıkmış durumda ancak malzemeyi serebileceğiniz bir minimum hız ve minimum kalınlık bulunuyor. Bunu da yeni bir malzeme geliştirmediğiniz sürece aşmanız çok zor bu sebeple de FDM teknolojisinde yapılan üretimler hala günlerce sürüyor. Ancak 3D yazıcı teknolojisinin geleceğinde ölçeklenebilir teknolojilerin olacağını
ve prototiplemenin ötesinde “mass customization” adı verilen birbirinden farklı ürünleri seri üretim gibi üretebilmenin genel bir uygulama olacağını düşünmek için dahi olmaya gerek yok. DLP, SLS veya EBM sistemlerinin gelişmelerine baktığımızda da makina üreticilerinin prototiplemeden seri üretime doğru nasıl evrildiğini görebilirsiniz. Teknolojinin geleceğini hayal ettiğimizde 5 Wattlık LED ışık kaynağının yerine 5 sene sonra 50 Wattlık bir LED kullanabileceğimizi veya 200 Watt’lık bir lazer yerin 2KV’lık bir lazer kullanabileceğimizi rahatlıkla düşünebiliyor. Bu aslında tek bir katmanı oluşturmak için ihtiyacımız olan zamanı azaltacak ve üretim hızımızı aynı oranda artıracak bir konu ancak FDM teknolojisinde ölçekleme için yapabileceğimiz çok fazla şey bulunmuyor. Bu sebeple 3D Printing teknolojisinin emekleme döneminde olduğunu da düşünürsek ileriki döneme FDM kullanımlarının azalacağını, Lazer, LED gibi kay-
nakları kullanan malzemelerin çoğalacağını söylemek yanlış olmaz. FDM üreticilerinin karlarının ve cirolarının artmasına rağmen hisse değerlerinin giderek düşmesi de belki bunun bir işaretidir. Yine de ev kullanıcıları için en uygun teknolojinin şimdilik FMD olduğunu söyleyebiliriz ancak dikkat çekmeye çalıştığım konu endüstriyel boyuttaki diğer teknolojileri de anlayıp, gelecek planlarımızda bu teknolojilere yer vermemiz gerektiği. Endüstriyel 3D yazıcı Türkiye’de ancak son yıllarda kabul gören ve kullanımı artan bir sistem. Bir çok firma hala yeteri kadar bilgi sahibi olmadığı için bu teknolojiden uzak duruyor. Sektörün içerisinde kişilerin yazdığı yazılar ve paylaştığı bilgiler şüphesiz sektörün gelişmesine yardım ediyor. Biz de elimizden geldiğince hem 3D yazıcı hem de sağlık uygulamaları ile ilgili bilgileri paylaşmaya devam edeceğiz.
31 ⏐ OCAK 2015
RÖPORTAJ
BAŞAKŞEHİR LIVING LAB Elektronik, tasarım, programlama konularında eğitim veren ve başarılı gençler oluşturma yolunda emin adımlarla ilerleyen bir merkez.
Başakşehir Living Lab’in kuruluş öyküsünü anlatır mısınız? Living Lab projesi, Başakşehir Belediyesi’nin Başakşehir’i inovasyon ve girişimciliği teşvik etmek için ortam sağlayan ve buradan da yenilikçi ürünlerin çıktığı, yenilikçi teknolojiye yatırım yapan ve kamu hizmetlerinde kullanan, ve vatandaşların iletişim, bilişim ve tasarım alanlarındaki bilgi seviyesinin yukarıya
32 ⏐ OCAK 2015
çıkarılmasını amaçlayan bir ilçeye dönüştürme vizyonuyla 2011’de ortaya çıktı. Belediye Başkanı baştan itibaren bunun daha çok halka dokunan bir projeler olmasını istiyordu. Startupbootcamp İstanbul Direktörü Ersin Pamuksüzer’in liderliğinde ve Avrupa’dan bir danışmanın eşliğinde Başakşehir Living Lab konseptinin nasıl olması gerektiğini ve nasıl çalışması gerektiğini ortaya çıkardık.
Akabinde European Networks Of Living Labs (ENOLL) adlı Avrupa Birliği (AB) teşkilatına 2012’de kabul edildik. Living Lab, Başakşehir Belediyesi’nin finanse ettiği, TTNET’in de sponsorluk desteğiyle bir yatırımla kuruldu. Neler yapılıyor Living Lab’de? Living Lab’in konsepti aslında yaşayan bir laboratuvar. Ürettiğiniz ya da geliştirdiğiniz bilişim ve iletişim teknolojil-
eri (ICT) tabanlı herhangi bir ürünü veya servisi tüketiciyle birlikte geliştiriyor, co-creation yapıyorsunuz. Ürünü geliştirirken belediyenin sağladığı pilot yaşam bölgelerinde gerçek tüketiciyle test ediyorsunuz, geri bildirim alıyorsunuz ve ona göre düzeltmeler yapıp tüketicinin satın alacağı son hale getirme çalışması yürütüyorsunuz. Her Living Lab’in kendine özgü konsepti ve sektörü oluyor. Başakşehir Living Lab’de ICT ile endüstriyel tasarım alanlarına yoğunlaşıyor. Dolayısıyla daha çok ICT sektörüyle ilgili her türlü projeyi, girişimi burada kuluçkalandırabiliyoruz ve kullanıcı deneyimleme alanımızda tüketicilere kurumlara ve endüstrilere gösterebiliyoruz. Merkezimizin başka bir katma değeri de eğitimler. Burada, ortaokul ve lise ve üniversite seviyesinde genç yaştaki öğrencilerimize bilişim teknolojileri bilgi seviyelerini artırmaya dönük olarak, özellikle yaz dönemlerinde elektronik, tasarım, programlama konularında sürekli eğitimler veriyoruz. Açıldığımız 1 Ocak 2014 tarihinden bu yana yaklaşık 1000 kişiye Robotics, Yazılım, Girişimcilik, Strateji, Tasarım, Devre elektroniği, Mobil Uygulama geliştirme gibi konularda değişik eğitimler verdik ve vermeye devam ediyoruz. Geçen yaz Görme Engellilerle Lego’ larla robot yapma eğitimine başladık. ICT dışında bölgedeki ev kadınlarından işletme sahiplerine, kobilere yada meraklı vatandaşlara iş dünyası konuları, sağlık konuları, dijital
dünya ve doğayı koruma gibi farklı konularda eğitimler ve seminerler verilmektedir. Girişimcilere ne gibi imkânlar sunuyorsunuz? Öncelikle girişimcilere sunduğumuz en büyük imkân altyapısı ve üst yapısı hazır keyifli bir çalışma ortamı sunmak. Şu anda 80-100 kişinin çalışabileceği oturtabilecek bir ortama sahibiz. Bu projelerde bizim başka bir rolümüz de mentorluk. Girişimcilerin eğitim ihtiyaçları varsa karşılıyoruz, ekip kurması gerekiyorsa kendi network’ümüz içinden partnerleri buluyoruz. Girişimci eğer devre vs. üretmek istiyorsa onu üretip test edebilecek teçhizat ve donanımların olduğu elektronik labaratuvarımız var. Tasarım atölyesinde karton, plastik, köpük gibi metal dışındaki malzemelerden prototip geliştirebiliyor. İki tane 3D yazıcımız var. Ürünün cinsi, malzemeleri ve büyüklüğüne göre üç boyutlu çizimini koyup ürünün çıktısını alabiliyor. Yardımcı olmak için de laboratuvar ve atölyelerimizde uzmanlar barındırıyoruz. Ekosistemimizde yer alan,
Projelerde bizim başka bir rolümüz de mentorluk. Girişimcilerin eğitim ihtiyaçları varsa karşılıyoruz, ekip kurması gerekiyorsa kendi network’ümüz içinden partnerleri buluyoruz.
33 ⏐ OCAK 2015
RÖPORTAJ
Startupbootcamp de bizim girişimci ve yenilikçi proje kaynağımız. Bunun dışında Belediye Living-Lab dahil pilot bölgeler başta olmak üzere birçok bölgeye 1 GB internet hızı sağlayabilecek fiber altyapısını kurdu. Dahada önemlisi girişimcileri, kamu, melek yatırımcı ve sanayicilerle buluşturup onlar için tanıtım günleri düzenliyoruz. Genellikle bu günleri senede 3-4 2-3 defa yapıyoruz. Başakşehir Living Lab Ekosisteminden bahsedebilir miyiz, Ekosisteminizde kimler var? TTNET stratejik ortak. İkitelli Organize Sanayi Bölgesi var. TİM ile birlikte geçen sene olduğu gibi bu yıl da “İnovasyon Yarışması”nı koordine ediyoruz. Turkcell’le işbirliği oluşturmaya çalışıyoruz. Turkcell burada hem eğitim vermek hem ürünlerini sergilemek istiyor. Bir kere Android yazılım eğitimi verdiler. Bahçeşehir Üniversitesi ve Bahçeşehir Fen ve Teknoloji Lisesi var. Ayrıca İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Başkanlığı’nın yaptırdığı, sahip olduğu laboratuvarlarında 3D yazıcılar, uçak, şasi, oto motoru gibi son teknoloji ürünlerin üretildiği bir İOSB Teknik Meslek lisesi var. Onlarla entegreyiz. Bunun yanısıra
34 ⏐ OCAK 2015
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Starters Hub da çalışmalarımıza destek vermektedir. Bunların yanısıra ve dahada önemlisi Ekosistemimizin en büyük parçası Girişimci Ağı ve bu ağ Türkiyede girişimcileri destekleyen farklı birçok kurumun (SBC, SHUB, Endouver, İstanbul Girişim Fabrikası ve birçok) desteklediği girişimciler ile dünyadaki ENoLL üyesi Living-Lab’ler ağıdır. Bu ekosistem içinde bulunarak hem Türkiye’de geliştirilen girişimleri dünyaya açmaya çalışıyor hemde dünyadaki yenilikleri Türkiye’ye getirmeyi hedefliyoruz. Başakşehir Living Lab’ e gelip görmeden gidilmemesi gereken uygulama ya da alanlar nelerdir? * Girişimcilere sağlanan Kuluçka ortamı * Atölye, Laboratuvar ve Eğitim Alanları * Yeşil Bina Yeşil bina sertifikasına sahip olan Living Lab’de güneş panelleriyle binanın enerji ihtiyacının yüzde 8’i karşılanıyor. Çevredeki sokak aydınlatma lambaları da güneş panelleri ve rüzgar gülünden elde edilen yenilenebilir enerjiyle çalışıyor. Ayrıca Living Lab binasının doğaya katkısı anlık
olarak ölçülüyor. Bunun yanı sıra yağmur suları toplanıyor ve tuvaletlerde kullanılıyor. *Akıllı Tahtalar ve Skype Odaları Living Lab’de Skype ile görüşme imkânı sağlayan üç kabin ve salonlarda bluetooth ile çalışan kalem, dijital kâğıt ve perde ile kullanılabilen interaktif tahtalar bulunuyor. Sistem sayesinde etkin proje toplantıları ve yerinizden kalkmadan çalıştaylar veya beyin fırtınası seansları yapılabiliyor. * Akıllı Ev Konsepti Birçok sensör ve senaryolar var. İçerideki her üründe kablosuz ya da GSM üzerinden çalışan sensörler bulunuyor, dolayısıyla evin dışından kumanda edilebiliyorlar. Akıllı evde tüm cihazlar kişinin günlük yaşam senaryolarına göre istenen saatte devreye otomatik olarak devreye giriyor. Örneğin çamaşır makineniz yıkama işlemini tamamladığında, kurutma makinası kendiliğinden devreye giriyor. * Akıllı Ayna Radyo frekansı tanımlama sistemiyle (RFID) çalışıyor. Ürünlerin üzerinde RFID kodları var, ayna RFID kodunu algılıyor ve arkadaki server’da bu elbiseyle ilintili girilmiş bilgileri aynada gösteriyor. İs-
tendiğinde seçtiğiniz bir ürünü tamamlayacak başka ürünleri de gösterebiliyor. Kabin uygulamasında ise aldığınız kıyafete göre müzik çalınıyor. * Whispto Sesli Twitter. TTNET Teknoloji Vadisi Programı’na kabul edilen girişimci Oğuzhan Urulu’nun projesi. Whisp olarak adlandırılan bir dakikalık ses kayıtları Whispto takipçileriyle ya da diğer sosyal mecralarda paylaşılabiliyor.
Binanın çeşitli noktalarında ve cisimlerin üzerinde bulunan QR koda akıllı telefon ya da tabletinizi tuttuğunuzda ekranıza sesli ve görüntülü içerik geliyor. Dolayısıyla gezenler bir rehbere ihtiyaç duymadan Living-Lab ile ürün ve hizmetler konusunda bilgi sahibi olabiliyor.
* Akıllı Saksı Saksının içindeki sensör nemi ölçüyor ve ihtiyacı kadar suyu içindeki su kabından çekiyor.
* Akıllı Çöp Toplama Belediye uygulaması olarak, sensörlü çöp haznelerinin doluluk miktarına göre GSM üzerinden çöp kamyonlarına otomatik mesaj gönderilerek verimli çöp toplama sistemi deneyimi yapılıyor ve uygulanıyor.
* Artırılmış gerçeklik uygulaması Living Lab binasıyla ilgili bütün içerikleri gösteriyor.
* İnsansız Hava Aracı Bahçeşehir Fen ve Teknoloji Lisesi tarafından geliştirilen İnsansız Hava Araçlarıyla
Şehircilik hizmetleri sunulması konusunda proje geliştirilme aşamasındadır. Size ulaşmak ve bu sistemin bir parçası olmak isteyenler ne yapmalı? ICT ( Bilgi ve İletişim Teknolojileri ) alanında projesi olan herkes web sitemizin burada bulunan linkinden “Fikir Potası”na ulaşarak proje ön sunumu için randevu talep edebilir ya da web sitemizdeki iletişim telefonlarından bize ulaşarak yetkililer ile görüşebilir.
35 ⏐ OCAK 2015
RÖPORTAJ
3D YAZICININ ÜRETİME KATKISI
Gelecegin teknolojisi olarak gösterilen 3 boyutlu yazıcılar ülke mize gittikçe merak uyandırmaya başladı. Siz PROTOSİS Firması olarak bu teknoloji’nin neresindesiniz? Protosis Teknoloji , 2013 yılı Mayıs ayında İstanbul Yeşilköy Dünya Ticaret Merkezi ofisinde çalışma hayatına başlamış olup 3d printer sektöründe deneyimli kadromuzla 3D yazıcı ve sarf malzeme satışı, satış sonrası eğitim ve teknik servis hizmetini en üst düzey hassasiyet ve ciddiyetle kullanıcılarımıza sunmaktayız.
36 ⏐ OCAK 2015
Bu anlayış bizim sektörde ön sıralarda olmamızı sağlayan en önemli özelliğimiz. 2015 yılı Mart ayında Fulya ofise taşındık. Eylül ayında ise 3D yazıcıların yoğun kullanıldığı kuyumculuk sektörünün kalbi Kuyumcukent ofisimiz hizmete girdi. Yazıcılarda ne tür malzemelerkullanılıyor ve hangi sektörlere hizmet ediyor? Yazıcılar kullanım amacına bağlı olarak Kişisel, Profesyonel ve Üretim olmak üzere 3 sınıfa ayrılıyor. Bu sınıflarda
yer alan yazıcılarda kullanlan malzemeler, kullanım amacına bağlı olarak plastik, reçine, mum, metal, alçı bazlı kompozit toz malzemeler gibi çeşitli olabilmektedir. Eğitim, havacılık/savunma sanayi, otomotiv, sağlık, diş, kuyumculuk, direkt tüketici ürünleri , hediyelik eşya ve tasarım-maket sektörlerinde kullanılıyor. 3D yazıcı teknolojisinin üretime katkısı nasıl olmaktadır? 3D yazıcılar ile, çok kısa sürede fikirler, tasarımlar gerçekliğe dönüşebilmektedir.
Bunun için büyük maliyetler gerekmeden, henüz tasarım aşamasında ürün kalite ve doğruluk testleri yapılarak seri üretim öncesi hem zaman, hem de maliyetler açısından tasarruf edilebilmektedir.
bilinirlik ve kullanım oranları da artmaktadır. 3D yazıcıların Türkiye’de tam olarak yaygın kullanımı için bir zaman öngörüsü var mı? 1990 lı yıllardan beri Türkiye’de kullanılmakta olup, yaygınlaşma hızı son 5 yılda daha hızlı olarak artmaktadır. Makine yatırımı için verilen devlet desteğinin son yıllarda arttığını bunun da yaygınlaşmayı hızlandırdığını söyleyebiliriz. Ancak ülkenin ekonomik parametreleri sektörü doğrudan etkilemektedir.
Global anlamda CNC (talaşlı üretim) yerini 3D yazıcı teknolojisi (Katmanlı üretim)nin yakın gelecekte yerini alacağı öngörülüyor. Bunun en önemli nedeni olarak da 3D yazıcı teknolojisinin, daha ekonomik ve hızlı olması, geometriden bağımsız hertürlü görselin, fikrin tasarımın sorunsuz yüksek hassasiyette üretilebilir olmasıdır.
Ülkemizde ki 3d yazıcı’ya olan ilgi ne durumda? Son zamanlarda yapılan 3D yazıcı fuarları ülkemizin bu teknolojiye ne kadar ilgili olduğunu gözler önüne seriyor. Her sektörten firmalar bu fuarları ziyaret etti. En yaygın kullanılan havacılık/savunma sanayi, sağlık, otomotiv, kuyumculuk gibi sektörlerde bilinirlik ve kullanım oranı oldukça yüksek. Hergeçen gün
37 ⏐ OCAK 2015
HABERLER
MEB FATİH EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ ZİRVESİNDE 3D YAZICI TEKNOLOJİLERİ KONUŞULDU Türkiye’deki eğitim sisteminin yeni teknolojilere dayalı eğitim sistemine dönüşümü için hazırlanan, Türkiye’nin en büyük eğitim projesi FATİH projesinin, Eğitim Teknolojileri Zirvesi 5 Aralık’da Ankara Rixos Hotel’de gerçekleşti. Milli Eğitim Bakanı Sn.Nabi Avcı katılımları ile başlayan zirvede bir çok farklı eğitim teknolojisi tanıtıldı. En dikkat çekici eğitim teknolojisi ise, tasarıma ve üretime dayalı eğitim sistemini
38 ⏐ OCAK 2015
benimseyen 3D yazıcılar oldu. Zirvede Zaxe 3D baskı teknolojileri firması konuyla ilgili katılımcıları bilgilendirdi ve açtıkları standda 3D yazıcılar ile demo sunum gerçekleştirdi. Zaxe’nin sunumunda, Türkiye’deki eğitim müfredatı ile 3D yazıcıların nasıl birleştirilebileceği, dünyada ki 3d yazıcı laboratuvarlarının örnekleri, 3d yazıcıların öğrenciler açısından ilkokul, ortaokul ve lise bazında pedagojik ve eğitsel olarak ne gibi yararları dokunduğu ve gelecekte
3d yazıcıların eğitimdeki yeri üzerine oldu. Sadece sanal görsellerle değil dokunarak ve hissederek bir eğitimi planladıklarını belirten Zaxe firması, pilot okul olarak Eyüboğlu Eğitim Kurumları’na Zaxe Lab - 3D Yazıcı Laboratuvarı kurduklarını belirtti. NMC, Uluslararası Eğitim Teknolojilerinin her sene eğitim üzerine çıkarttıkları yıllığa göre 5 sene içerisinde eğitime tam olarak bağlanacak olan 3D yazıcıları Zaxe, Tür-
kiye’de öncü olarak kurmayı hedefliyor. Zaxe, tasarım odaklı düşünmenin ana unsuru problem analizi, çözüm ve test aşaması olduğunu, bununda 3d yazıcılar ile hızlı ve basit yoldan üretime dönüşerek hem çocuklar için motivasyon kaynağı olacağını hemde eğitim çağından kendi tasarımlarını üretebilme imkanının geliştiğini vurguladı. Motivasyonun eğitimde çok önemli bir yeri olduğunu belirten Zaxe firması kurucu ortaklarından Serhat Özperçin ‘Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji ve Tarih gibi derslerin hepsini kapsayan bir müfredat içeriği üzerine çalışıyoruz. Tüm derslerin saha kullanım alanlarını kapsayan, tasarıma, mühendisliğe ve üretime dayalı bir eğitim sistemini 3d yazıcılar ile sağlayabilirsiniz. Okul çağındaki öğrenciler
sahaya atılmadan önce kendi tasarımlarını üretebilecek ve inovasyon ve üretimle okul çağında tanışacaklar. Ayrıca kendi tasarımınızı elinize aldığınız zaman yaşadığınız motivasyon ve öğrenme isteği çok önemli, bunun eğitimdeki etkisinin çok büyük
olacağını inanıyoruz. Dünyanın konuştuğu ve üretim devriminin başındaki hareket Maker Hareketi kapsamında, 3d yazıcıların önemi ve yeri çok büyük..’ diye belirtti.
39 ⏐ OCAK 2015
SEKTÖRDEN HABERLER
DASSAULT SYSTÈMES, CES 2016’DA ÜÇ BOYUTLU EVRENİNİ SERGİLEYECEK Dünyanın en büyük yazılım şirketlerinden biri olan 3DEXPERIENCE Şirketi Dassault Systèmes, 3DEXPERIENCE evrenini 6-9 Ocak 2016 tarihinde Las Vegas Neveda’da düzenlenecek olan CES Fuarı’nda sergileyeceğini duyurdu. Fransa - 27 Kasım 2015 Salı - Sands Expo salonunda 3D Baskı Pazarında yer alan Dassault Systèmes fuar alanı, içinde bulunduğumuz deneyim çağında “Hayal Et, Yarat, Yaşa” teması çevresinde oluşturulan etkileşimli bir yolculuğa katılma fırsatı verecek. Bu fuar pavyonunun üç alanında ziyaretçiler, şirketin 3DEXPERIENCE platformunun tüketici deneyimleri oluşturmak için günümüzün en yenilikçi düşünüş, tasarım ve mühendislik şekillerine nasıl biçim verdiğini görecekler. “Hayal Et” alanında ziyaretçiler, fikirleri taslak haline getirerek hayata geçiren bir HTC sanal gerçeklik setiyle desteklenen 3D uygulamasını tecrübe edecekler. Ardından, fikir oluşturmadan tasarıma, satışa ve pazarlamaya kadar ürün gelişiminin tüm adımlarına yayılan gösterimler 40 ⏐ OCAK 2015
aracılığıyla şirketlerin nasıl ürün yarattığını keşfedecekler. Son olarak ziyaretçiler, insanların evlerini kişiselleştirmelerinden 3D teknolojileriyle alışveriş yapmalarına ve geleceğin şehirlerinde gezinmeye kadar 3D deneyimini nasıl yaşadığını ve tükettiğini görecekler. Otomobiller, sağlık hizmetleri, akıllı telefonlar, dronlar, 3D baskı, Nesnelerin İnterneti ve diğer segmentler birbirine geçerek tüketici deneyiminde devrim yaratan özgün yüksek teknolojili konseptler sağlamakta. Ürünlere güç veren yarı iletkenlerden giyilebilir cihazlara ve ulaşım, doğa bilimleri veya inşaat için özelleştirilmiş elektroniklere kadar teknoloji trendlerindeki hızlı değişiklikler ve yeni ürün lansmanlarının sıklığı, yeni kategoriler oluşturmak ve bunlara hızlıca uyum sağlamak için güçlü tasarım, mühendislik ve üre-
tim uygulamaları gerektiriyor. Dassault Systèmes yüksek teknoloji endüstrisinde dijital dönüşümü ilerletirken sanal dünyanın gerçek dünya deneyimlerini simüle etme gücünü tanımlıyor. 3DEXPERIENCE platformu yatırımcıların, tüketicileri olumlu ve sürdürülebilir olarak etkileyebileceği yeni nesil bütüncül deneyimler oluşturmasına yardımcı oluyor. Dassault Systèmes Yüksek Teknoloji Endüstrisi Başkan Yardımcısı Olivier Ribet şunları söyledi: “Sofistike veri sensörleri ve bağlantılı cihazlar insanların çevrelerindeki dünyayla etkileşim kurma yöntemlerini değiştirirken CES, şirketler, tüketiciler, yöneticiler, üreticiler, yaratıcılar ve onarımcılara 3DEXPERIENCE evrenlerinin nasıl bu son derece sosyal, mobil ve bağlantılı yeni çağın omurgasını oluşturduğunu göstermek için mükemmel bir forumdur.”
ÜCRETSİZ 3D BİOYAZICI KURSU
3D yazıcı teknolojisinin yapabildiği şeyler arasında kuşkusuz en inanılmaz olanları “BioPrint” alanında gerçekleşiyor. Birebir kusursuz organ replikalarını yazdırabilmek bir yana bir de gerçekten işlevsel insan organı yazdırabildiğinizi düşünün. Kulağa gerçek dışı geliyor değil mi? Medikal araştırmacılar gün geçtikçe bunu başarmaya yaklaşıyor gibi görünüyor. Yakın zamanda 3D yazdırılmış tiroit bezi, canlı bir fareye başarıyla nakledildi ayrıca insan böbrek dokusu ürün toksin denemeleri için yazdırılmaya hazır bir durumda. Belki 3D yazdırılmış yaşayan doku kavramını kafanızda tam oturtamıyor olabilirsiniz. Avustralya’ da bulunan Wollongong Üniversitesi anlamanıza yardımcı olmak istiyor. Okul “FutureLearn” markasıyla online eğitim kapsamında işbirliği içinde olmakla birlikte, 4 hafta sürecek online kursa, Bioprint teknolojisini öğrenmek isteyen herkesi ücretsiz olarak katılmaya davet ediyor. Wollongong Üniversitesi Bioprint dalında mastır diploması veren dünyadaki ilk dört okuldan biri. Ve okulun inovasyon merkezi de (Australian
Institude for Innovative Materials) bu sahada bir öncü. Bu online kurs, “ Bioprinting: 3D Printing Body Parts” adı altında 23 Kasımda başlıyordu ancak yoğun ilgi üzerine yakalamak isteyenler için kayıtlar hala açık durumda. Kurs haftada iki saatten oluşuyor. Derslerde işlenecek konu başlıklarından bazıları, önemli Bioprint alanında yapılmış çalışmalar, kişiselleştirilmiş titanyum kalça implantları, yüz nakli vakaları için maskeler, gelecekte hücre içeren mürekkep ile gerçek organ yazdırma potansiyeli gibi konulardan oluşuyor.
kurtaran teknolojiye çekebilmek de okulun amaçları arasında yer alıyor. Bioprint rahatlıkla geleceğin tıp dünyasının büyük bir parçası olabilir ve doğal olarak bu teknolojinin hızına ve gelişimine yetişebilmek için çok sayıda iyi eğitilmiş insana ihtiyaç duyulacak gibi görünüyor.
Üniversitenin umudu, bu ücretsiz kursları vererek, lise son sınıf öğrencileri ya da mezunlarının bir sonraki eğitim adımını atarken Bioprint üzerinden seçimler yapmalarına teşvikte bulunmak. Ama genel olarak toplum ilgisini bu hayat 41 ⏐ OCAK 2015
SEKTÖRDEN HABERLER
PROTEZLERE ŞIK 3D YAZICI DOKUNUŞLARI Konu protezler olunca kişiye özel tasarımların hep sınırlamaları olmuştur. Hayal gücünden uzak, sizi yansıtan protez uzuvlara kavuşmak artık hayal değil. Gelişen protez teknolojisi (özellikle sensörlü ve robotik) artık yapay uzuvları giydirmek konusunda geniş seçeneklere sahip. Geçtiğimiz bir kaç yıl içerisinde “The Alternative Limb Project” ve “Bespoke Innovations” bireyselleştirilmiş protez tasarımlar sunmaya başladı. Yeni bir isim olan “Unyq” ise bu estetik imkanları 3D yazıcı teknolojisiyle birleştirerek konsepte yepyeni bir bakış açısı getirdi. 2014 yılında kurulan Unyq yeni serisi “3D Printed Prosthetic Arm Covers” yani 3D yazdırılmış protez kol kaplamalarını, hem bilek üstünden hem de altından kullanılabilen bir seri olar-
42 ⏐ OCAK 2015
ak tasarladı. Şirketin CEO’su Eythor Bender 20 sene protez, ortotik ve biyonik endüstrisinde çalıştı. Çalıştığı şirketler arasında Ossur ve Ekso Bionics gibi isimler var. Bender yıllar boyunca bu alanlarda inanılmaz teknolojiler geliştirildiğini ancak konu protez kullanımına ihtiyaç duyanlar için görüntü ve seçenek sunmaya gelince yetersiz kalındığını söylüyor. Unyg’ in 3D yazdırılmış serisinde kol için altı dizayn bulunuyor ve her biri için altı farklı renk seçeneği sunuluyor. İnternet sayfalarında bu dizaynları ve renkleri farklı iç ve dış mekanlarda gösteren görseller mevcut. Böylece
kişiler nasıl göründükleri ve işlevleri hakkında fikir sahibi olabiliyorlar. Bender, tasarım ekibinin yeni dizaynlar üzerine çalışmaya başladıklarını ve ekibin modern sanat, uzay, gelecek ve geometri gibi konulardan ilham aldıklarını söylüyor. Unyg ürünleri 3D yazdırılmış olduklarından her biri eşsiz ve kullanacak kişinin protez ihtiyacını karşılamanın yanı sıra anatomik özelliklerine göre kişiye özel tasarlanıyor. Marka, müşterilerinden sadece protezlerinin ölçülerini ve fotoğraf göndermelerini istiyor.
UZAYDA 3D DEVRİMİ 3D yazıcıların gelişimi pek çok sektöre derinden etki edecek. Peki üretim anlayışını kökünden değiştiren yazıcılar, uzay seyahatlerini nasıl etkileyecek? 3D yazıcıların en önemli etkilerinden biri insanoğlunun uzay serüvenindeki katkısı olabilir. Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ) Komutanı Barry Wilmore’un tamirat için istasyondaki üç boyutlu yazıcı kullanılarak lokma anahtarı üretildiğini duyurmasının üzerinden yaklaşık 1 yıl geçti. Geçtiğimiz yılın Aralık ayında gerçekleşen ve başarı ile sonuçlanan bu denemenin ardından artık kargodaki en ufak parçanın büyük fark yaratacağı uzay yolculuklarında pek çok malzeme gözden çıkarılabilir. İhtiyaç halinde mekiğin veya uzay aracının içindeki 3D yazıcılar ile üretilen malzemeler araçları hafifletmekle kalmayacak aynın zamanda
yakıt kullanımında da ekibin elini güçlendirecek. Başka bir deyişle, yörüngelerinin farklılıklarından dolayı birbirlerine yaklaşan ve uzaklaşan Dünya ve Mars’ın birbirlerine en yakın oldukları dönemde aralarında 55 milyon kilometrelik bir mesafe bulunuyor. Böylesi bir mesafeyi katetmek için aracın ağırlığında sağlanacak her tasarruf görevin gerçekleşmesi için atılan önemli bir adım anlamına geliyor.
kıyafetlerin en dikkat çeken yanı 3D yazıcılar vasıtası ile üretilecek olması. Bu sayede. konvansiyonel giysilere oranla astronotlara geniş hareket kabiliyeti sağlayacak olan yeni uzay kıyafetleri ihtiyaç duyulması halinde Mars’taki modülde üretilebilecek. 3D yazıcıların Mars gorevinde kullanılacak modülleri astronotların yaşam alanı olmanın dışında ufak birer fabrikaya çevireceğini de söyleyebiliriz.
MARS’IN İLK FABRİKASI Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uzay görevleri ve Mars’ta kullanılmak için geliştirdiği ve geçtiğimiz aylarda tanıttığı yeni astronot
43 ⏐ OCAK 2015
SEKTÖRDEN HABERLER
PRINT FOR GOOD TASARIM ÇALIŞTAYININ 2. ETKİNLİĞİ DÜZENLENDİ Engellenenlerin olmadığı bir dünya için düzenlenen Print For Good tasarım çalıştayının 2. etkinliği, 27 Kasım’da Koç Üniversitesi Kuluçka Merkezi’nde düzenlendi. Engelli insanlar ve hayvanlar için hayatlarını kolaylaştırıcı ve 3d yazıcılardan basılabilir ürünlerin tasarlandığı tasarım çalıştayına tasarım ve mühendislik dallarından bir çok katılımcıyı ağırladı. İyilik İçin Bas teması ile kalemler ve
44 ⏐ OCAK 2015
bilgisayarlar iyilik için tasarlamak için çalıştı. Zaxe 3D Baskı Teknolojileri düzenleyip, İstanbul Kalkınma
Ajansı, Koç Üniversitesi, 3Durak, Renkli Kampüs’ün desteklediği çalıştay da, 2 ürün hayat buldu.
GÖRME ENGELLİLER İÇİN TELEFON KILIFI TASARIMI Görme engellilerin hayatlarını kolaylaştırmak ve günümüz akıllı dokunmatik ekran telefonların hemen hemen hepsini onlara özel basit bir kılıfla kulanışlı hale getiren bir proje. Her telefona uygun bir şekilde tasarımı değişebilen kılıf sayesinde, dokunmatik ekrana atanmış belli tuşlar, kılıfın delikleri sayesinde hissedilebilir hale geliyor. Kullanıcı saati öğren-
mek, gps’i kullanmak, bir yakınını aramak, hastane veya acil çağrı yapmak için 10 adet tuşu olan kılıfı 3d yazıcılar ile basıp herhangi bir dokunmatik ekran telefona takması yeterli. Böylece çok gürültülü ortamlarda bile sesle komut yerine, dokunarak ve hissederek komutla telefonların kontrolü daha erişebilir. Detaylı bilgi için internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.
3D COOLNES Protez bacak veya kol gibi uzuvlara sahip olan kişiler için 3d yazıcılar ile basılabilen ve modaya uygun olarak değiştirilebilen tasarıma sahip (parametrik tasarım) protez kılıfı. Protezleri protez olmaktan çıkaran bu tasarım, istediğiniz boy, şekil, renk ve desende ayarlanabiliyor. Kendinize göre kişiselleştirdiğiniz tasarımı 3 boyutlu yazıcıda üreterek, protezinize uygun olarak takabiliyorsunuz.Böylece protezlerin
görüntüsünden biraz daha uzaklaşmış oluyoruz. Bu durum proteze sahip kişiler için çok daha farklı bir deneyim ve olumlu bir etki bırakmış oluyor. Kişiselleştirilebilir ve çeşitli renklerde protez kılıflarını çok ucuz maliyetlerde 3d yazıcılar ile dayanıklı olarak üretebilir ve kullanabilirsiniz. Dilerseniz her hafta farklı bir tasarım veya renk ile protez kılıfınızı üretebilir ve dilediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
45 ⏐ OCAK 2015
SEKTÖRDEN HABERLER
3D YAZICI İLE ÜRETİLMİŞ İLK KOŞU AYAKKABISI 3D yazıcı ile ayakkabı üretme modasına Adidas’tan sonra New Balance da katıldı. New Balance’ın tanıttığı yeni koşu ayakkabısında 3D yazıcı ile ürettiği parçaları kullandı
3D yazıcıların hayatımıza etkisinin ne ölçüde olacağını kestirememekle birlikte, markaların 3D printer ile yaptıkları çalışmaları yavaş yavaş görmeye başladık. Daha önce Adidas tarafından performans odaklı olarak 3D yazıcı ile üretilen ayakkabıları görmüştük fakat, bu sefer atak New Balance cephesinden geldi. Proje 3D yazıcılar konusunda büyük tecrübe sahibi olan 3D Systems ile ortaklaşa gerçekleştirildi. Ara tabanı 3D 46 ⏐ OCAK 2015
printer ile üretilen ayakkabının yapımında, yeni geliştirilen kauçuk esaslı elastomerik toz ve yırtılmalara dayanıklı DuraForm Flex malzeme kullanıldığı belirtiliyor. Üretim malzemesindeki bu yeniliklerin, koşu ayakkabısı kategorisine yeni bir boyut kazandırdığı da ifade ediliyor. Yeni materyaller sayesinde ayakkabının taban yastığının optimum denge, esneklik, dayanıklılık ve hafifliği sağladığı, bunun da koşuculara maksimum konforu sağlayacağı belirtildi. Sınırlı
sayıda üretilecek bu seri, ocak ayında Amerika’nın en büyük teknoloji fuarı olan CES 2016’da tanıtılacak. CES’te sadece tanıtımı yapılacak olan New Balance’ın yeni göz bebeğinin, nisan ayında ilk olarak Boston’da satışa çıkacağı duyuruldu. Boston başlangıcı sonrasında, dünyadaki seçkin New Balance mağazalarında satışa çıkması planlanan ayakkabının fiyatı konusunda da şimdilik bilgi verilmedi.
47 ⏐ OCAK 2015