nhan_qua_bao_ung_hien_doi by thien chieu

ÑÖÔØNG TÖÔNG THANH bieân soaïn ÑAÏO QUANG dòch NGUYEÃN MINH TIEÁN hieäu ñính

NHAÂN QUAÛ BAÙO ÖÙNG HIEÄN ÑÔØI

NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO

LÔØI NGÖÔØI DÒCH

oãi toân giaùo ñeàu coù caùch rieâng ñeå giaûi thích moái quan heä cuûa nhöõng söï vieäc dieãn ra trong cuoäc soáng, tuy cuõng ñeàu khuyeân ngöôøi laøm laønh laùnh döõ nhöng söï laäp luaän thaät khoâng hoaøn toaøn gioáng nhau. Chæ rieâng Phaät giaùo ñöa ra thuyeát nhaân quaû baùo öùng, phuû nhaän moïi yeáu toá thöôûng phaït sieâu hình, maø chæ döïa vaøo tính chaát thieän aùc trong haønh vi cuûa töï thaân moãi ngöôøi. Thuyeát nhaân quaû naøy töø khi ñöôïc ñöùc Phaät Thích-ca thuyeát giaûng ñeán nay ñaõ traûi qua hôn 25 theá kyû, ngaøy caøng coù nhieàu baèng chöùng xaùc thöïc hôn trong thöïc teá ñôøi soáng vaø cuõng ngaøy caøng toû ra gaàn guõi, phuø hôïp hôn vôùi nhöõng hieåu bieát, khaùm phaù môùi cuûa khoa hoïc hieän ñaïi. Chính vì theá maø soá ngöôøi hoaøi nghi veà nhöõng vieäc thieän aùc baùo öùng ñaõ ngaøy caøng giaûm haún, trong khi soá ngöôøi tin chaéc vaøo nhaân quaû ngaøy caøng taêng theâm, ñaëc bieät laø coøn coù khoâng ít ngöôøi thuoäc haøng nguõ caùc nhaø khoa hoïc hieän ñaïi nöõa. Sôû dó nhö theá laø vì thuyeát nhaân quaû baùo öùng cuûa Phaät giaùo ñöa ra moät quan ñieåm thaáu trieät vaø hôïp lyù hôn heát. Theo quan ñieåm naøy thì moãi moät söï vieäc xaûy ñeán cho moãi ngöôøi chuùng ta trong cuoäc soáng ñeàu coù moät nguyeân nhaân saâu xa, tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp, töø

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

nhöõng haønh vi maø chính ta ñaõ töøng thöïc hieän. Chuùng ta khoâng theå mong raèng seõ gaët haùi ñöôïc nhöõng quaû baùo toát ñeïp neáu nhö ta chæ gieo troàng toaøn nhöõng haït gioáng xaáu baèng caùc haønh vi xaáu aùc, traùi ñaïo lyù. Ngöôïc laïi, neáu ta bieát laøm laønh laùnh döõ, thöôøng giuùp ñôõ ngöôøi khaùc thì nhöõng ñieàu toát ñeïp seõ töï nhieân tìm ñeán vôùi ta, cho duø ta chaúng heà ñeå taâm mong caàu. Tuy vaäy, ñoái vôùi nhöõng söï vieäc nhaân quaû baùo öùng traûi daøi trong doøng thôøi gian voâ thuûy voâ chung thì moãi chuùng ta ñeàu khoâng coù khaû naêng nhaän bieát heát. Chuùng ta chæ coù theå nhìn thaáy nhöõng gì ñang xaûy ra tröôùc maét maø khoâng theå bieát ñöôïc nhöõng gì ñaõ töøng xaûy ra trong moät quaù khöù môø mòt xa xoâi. Chính vì vaäy maø ñaõ coù khoâng ít keû lôùn tieáng phuû nhaän nhaân quaû ñeå roài töï mình lao vaøo nhöõng vieäc laøm sai traùi, baát chaáp ñaïo lyù, roát cuoäc phaûi chuoác laáy nhöõng nghieäp quaû naëng neà, ñau khoå. Taäp truyeän naøy seõ mang ñeán cho caùc baïn nhöõng baèng chöùng hieån nhieân veà nhaân quaû ñaõ töøng xaûy ra vaø ñöôïc ngöôøi xöa ghi cheùp laïi. Vôùi nhöõng chi tieát cuï theå vaø xaùc thöïc ñöôïc ghi nhaän trong töøng tröôøng hôïp, ñaây chaéc chaén seõ laø nhöõng chöùng cöù thuyeát phuïc ñeå chuùng ta thaáy roõ raèng lôøi daïy cuûa oâng cha ta töø nhieàu ñôøi nay quaû thaät khoâng heà sai traùi. Ñoù chính laø ñaïo lyù caên baûn trong söï haønh xöû ôû ñôøi: “Gieo gioù gaët baõo, ôû hieàn gaëp laønh.”

Ñaïo Quang dòch

Theo ñaïo Phaät, luaät nhaân quaû khoâng chæ giôùi haïn trong moät ñôøi soáng hieän taïi naøy, maø laø moät quy luaät chi phoái trong suoát doøng thôøi gian, hay noùi moät caùch khaùc laø coù söï lieân heä chaët cheõ giöõa quaù khöù, hieän taïi vaø töông lai. Chính vì vaäy, coù nhöõng haønh vi gieo nhaân mang ñeán keát quaû töùc thôøi tröôùc maét, hoaëc ngay trong ñôøi soáng naøy, goïi laø hieän baùo; nhöng cuõng coù nhöõng haønh vi ñöôïc thöïc hieän trong ñôøi soáng naøy maø qua ñôøi soáng keá tieáp môùi nhaän laõnh quaû baùo, goïi laø sanh baùo; laïi cuõng coù nhöõng haønh vi ñöôïc thöïc hieän trong ñôøi soáng naøy nhöng phaûi qua 2, 3 hoaëc nhieàu ñôøi soáng sau ñoù môùi nhaän laõnh quaû baùo, goïi laø haäu baùo. Maëc duø coù söï khaùc nhau veà söï nhaän laõnh quaû baùo nhö theá, nhöng qua taát caû caùc tröôøng hôïp nhaân quaû baùo öùng chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc moät nguyeân lyù nhaát quaùn laø moät khi ñaõ taïo nghieäp thì khoâng theå traùnh ñaâu cho khoûi söï baùo öùng. Ñaây chính laø lôøi Phaät daïy trong kinh Phaùp cuù: “Khoâng treân trôøi, giöõa bieån, Khoâng laùnh vaøo ñoäng nuùi, Khoâng choã naøo treân ñôøi, Troán ñöôïc quaû aùc nghieäp.” (Keä soá 127, baûn dòch cuûa Hoøa thöôïng Thích Minh Chaâu)

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Vaø cuõng chính do yù nghóa naøy maø ñöùc Phaät daïy raèng: Giaû söû baùch thieân kieáp, Sôû taùc nghieäp baát vong, Nhaân duyeân hoäi ngoä thôøi, Quaû baùo hoaøn töï thoï. Taïm dòch: Duø traûi traêm ngaøn kieáp, Nghieäp ñaõ taïo khoâng maát. Khi nhaân duyeân ñaày ñuû, Phaûi töï chòu quaû baùo. Do coù söï khaùc nhau veà nhaân duyeân neân khoâng phaûi moïi haønh vi ñeàu coù quaû baùo nhö nhau, cho duø döôùi maét ngöôøi ñôøi chuùng coù veû nhö khoâng khaùc gì nhau. Hôn theá nöõa, söï khôûi taâm cuûa ngöôøi taïo nghieäp cuõng ñoùng moät vai troø quyeát ñònh. Chaúng haïn, moät haønh vi coá yù laøm haïi ngöôøi khaùc seõ mang ñeán moät quaû baùo naëng neà hôn so vôùi moät haønh vi voâ tình gaây haïi cho ngöôøi khaùc. Khi bieân soaïn taäp truyeän naøy, tieân sinh Ñöôøng Töông Thanh haún ñaõ coù yù muoán giuùp cho nhöõng ai coøn hoaøi nghi veà vaán ñeà nhaân quaû baùo öùng seõ khoâng coøn hoaøi nghi, bôûi nhöõng caâu chuyeän ñöôïc ghi cheùp laïi nôi ñaây laø nhöõng baèng chöùng raát roõ raøng khieán cho moïi ngöôøi khoâng sao ngôø vöïc ñöôïc nöõa.

Ñaïo Quang dòch

Nhaän thaáy söï lôïi ích vaø tính chaát giaùo duïc luaân lyù ñaïo ñöùc raát cao cuûa taäp truyeän naøy neân chuùng toâi khoâng ngaïi sôû hoïc keùm coûi ñaõ coá gaéng heát söùc ñeå chuyeån dòch sang Vieät ngöõ, ngoõ haàu coù theå mang laïi ñoâi chuùt keát quaû toát ñeïp, goùp phaàn naâng cao vaø phaùt huy tính höôùng thieän cho taát caû moïi ngöôøi. Hôn theá nöõa, vôùi raát nhieàu tình tieát thuù vò trong nhöõng caâu chuyeän keå, chaéc chaén quyù ñoäc giaû seõ coù ñöôïc nhöõng giaây phuùt thö giaõn ñaày höùng khôûi khi ñoïc qua taäp saùch naøy. Mong sao nhöõng taám göông cuûa ngöôøi xöa vaãn coù theå giuùp nhieàu ngöôøi ñôøi nay sôùm thöùc tænh vaø quay veà con ñöôøng höôùng thieän. Neáu ñöôïc vaäy thì ñaây chính laø nieàm vui lôùn lao nhaát daønh cho ngöôøi dòch. Nam moâ A-di-ñaø Phaät! Ñaïo Quang caån chí

LYÙ SÓ KHIEÂM THÍCH BOÁ THÍ

aøo ñôøi Tuøy coù vò cö só teân Lyù Só Khieâm, töø nhoû ñaõ heát söùc hieáu thuaän. OÂng moà coâi cha töø beù, roài sau khi maãu thaân theo cha veà theá giôùi beân kia thì oâng buoàn thöông thoï tang thuû hieáu troïn ba naêm. Kyø haïn thoï tang vöøa xong lieàn söûa sang ngoâi nhaø ñang ôû thaønh moät ngoâi chuøa, vaø töø ñoù laäp chí nguyeän khoâng tieáp tuïc laøm quan nöõa. Caû ñôøi oâng khoâng heà nhaám moâi duø chæ moät gioït röôïu, khoâng aên thòt caù, haønh vi luùc naøo cuõng ñoan chính, khaåu nghieäp heát söùc thanh tònh, töø xöa ñeán nay chöa töøng noùi ra lôøi naøo coù lieân quan ñeán söï gieát haïi. Tieân sinh ñöôïc keá thöøa gia saûn keách xuø do cha meï ñeå laïi nhöng söï sinh hoaït, chi tieâu haèng ngaøy laïi tieát kieäm, deø seûn hôn caû ngöôøi ngheøo. OÂng maëc y phuïc thoâ cuõ, aên côm rau ñaïm baïc, luùc naøo cuõng xem vieäc giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi coù hoaøn caûnh khoù khaên, ngheøo ñoùi laø nhieäm vuï quan troïng nhaát. Neáu trong thoân xoùm coù gia ñình naøo khoù khaên, chaúng haïn nhö ngöôøi cheát khoâng coù quan taøi, tieân

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

sinh lieàn boá thí quan taøi. Anh em caõi nhau vì phaân chia taøi saûn khoâng ñoàng ñeàu, oâng töï laáy tieàn nhaø theâm vaøo cho ñuû chia ñeå khoâng ai thaáy thieät thoøi. Cuõng khoâng ít tröôøng hôïp khi ñoù caû hai anh em ñeàu caûm ñoäng vaø xaáu hoå, töï thay ñoåi taâm taùnh khoâng coøn tranh chaáp maø bieát nhöôøng nhòn laãn nhau, yeâu thöông vaø tha thöù cho nhau, nhôø ñoù maø caû hai ñeàu trôû thaønh ngöôøi toát. Moät hoâm, tieân sinh phaùt hieän coù ngöôøi ñang caét troäm luùa trong ruoäng cuûa mình. OÂng chaúng nhöõng khoâng hoâ hoaùn ñeå baét teân troäm, ngöôïc laïi chæ laëng leõ boû traùnh ñi nôi khaùc. Moïi ngöôøi trong gia ñình thaáy khoù hieåu tröôùc haønh ñoäng cuûa tieân sinh lieàn theo hoûi, oâng giaûi thích: – Con ngöôøi khoâng ai khoâng coù só dieän, naøo ai thích laøm keû troäm? Nhöng bôûi thieân tai hoaïn hoïa, ngheøo ñoùi böùc baùch neân môùi baát ñaéc dó rôi vaøo ñöôøng xaáu. Do ñoù chuùng ta neân khoan dung tha thöù cho anh ta ñi! Khoâng laâu sau, ngöôøi caét troäm luùa bieát ñöôïc taám loøng nhaân töø cuûa tieân sinh, caûm ñoäng saâu saéc lieàn phaùt taâm hoái caûi, töø ñoù theà vôùi loøng thaø cheát ñoùi chöù khoâng laøm keû troäm nöõa. Quaû thaät, nhôø ñoù maø anh trôû thaønh ngöôøi toát. Moät naêm noï, maát muøa ñoùi keùm, raát nhieàu ngöôøi rôi vaøo caûnh thieáu tröôùc huït sau, gia ñình ñoùi khaùt.

Ñaïo Quang dòch

Lyù tieân sinh lieàn môû kho xuaát hôn ngaøn bao taï luùa ñeå cöùu giuùp daân chuùng. Ñeán naêm sau, muøa maøng laïi tieáp tuïc thaát baùt, nhöõng ngöôøi möôïn nôï naêm tröôùc ñeàu khoâng ñuû khaû naêng traû nôï, cuøng keùo ñeán nhaø Lyù tieân sinh xin khaát nôï. Lyù tieân sinh chaúng nhöõng khoâng moät lôøi laøm khoù maø coøn naáu côm theát ñaõi, sau ñoù ñem taát caû giaáy nôï ra ñoát saïch vaø noùi moïi ngöôøi moät caùch heát söùc töø aùi: – Nguõ coác trong nhaø toâi ñöôïc chöùa tröõ voán laø ñeå cöùu teá, giuùp ñôõ moïi ngöôøi khi hoaïn naïn, tuyeät ñoái khoâng coù yù ñaàu cô ñeå thöøa nöôùc ñuïc thaû caâu. Hieän taïi nôï naàn cuûa caùc vò ñaõ heát, vaäy moïi ngöôøi haõy yeân taâm laøm aên ñöøng neân lo laéng nöõa! Maáy naêm sau, laïi tieáp tuïc gaëp naêm maát muøa raát naëng neà, Lyù tieân sinh ñem heát taát caû gia saûn ra ñeå toå chöùc vieäc boá thí löông thöïc vôùi qui moâ lôùn, cöùu soáng hôn vaïn ngöôøi ñang ñöùng tröôùc caùi cheát vì ñoùi thieáu. Muøa xuaân naêm sau, Lyù tieân sinh laïi tieáp tuïc boá thí moät soá löôïng raát lôùn haït gioáng ñeå giuùp noâng daân troàng tæa vuï muøa môùi. Coù ngöôøi thaáy vieäc laøm cuûa tieân sinh nhö theá, lieàn noùi: – Lyù tieân sinh! OÂng ñaõ cöùu soáng ñöôïc raát nhieàu ngöôøi, quaû thaät aâm ñöùc khoâng nhoû! OÂng cöôøi xoøa ñaùp:

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– YÙ nghóa cuûa aâm ñöùc cuõng gioáng nhö vieäc bò uø tai, chæ baûn thaân mình bieát, ngöôøi khaùc khoâng nghe bieát ñöôïc. Hieän taïi nhöõng vieäc toâi ñaõ laøm, anh ñeàu bieát caû, nhö vaäy sao coù theå goïi laø aâm ñöùc ñöôïc chöù? Sau ñoù, con chaùu cuûa Lyù tieân sinh ñeàu laøm aên phaùt ñaït, moïi ngöôøi cho raèng ñaây laø quaû baùo tích ñöùc cuûa tieân sinh. Nhöng luùc ñoù laïi coù ngöôøi khoâng tin ñaïo lyù nhaân quaû, ñöa ra laäp luaän raèng chaúng coù saùch vôû thaùnh hieàn naøo ghi cheùp veà nhaân quaû caû. Lyù tieân sinh oân toàn noùi: – OÂng sai roài, ñöùc Khoång Töû taùn thaùn Kinh Dòch, maø trong Kinh Dòch coù noùi: “Tích thieän chi gia, taát höõu dö khaùnh; tích baát thieän chi gia, taát höõu dö öông.” (Nhaø tích chöùa ñieàu thieän aét seõ coù nieàm vui; nhaø tích chöùa ñieàu baát thieän aét seõ gaëp tai öông). Nhö vaäy coù theå thaáy trong saùch Nho cuõng noùi ñeán ñaïo lyù nhaân quaû, sao baûo laø khoâng? Ngöôøi ñoù hieåu ra, raát thaùn phuïc sôû hoïc cuûa tieân sinh, laïi thöa hoûi veà choã khaùc bieät giöõa Tam giaùo. Lyù tieân sinh giaûi thích: – Phaät giaùo gioáng nhö maët trôøi, Ñaïo giaùo gioáng nhö aùnh traêng, Nho giaùo gioáng nhö nhöõng ngoâi sao laáp laùnh treân baàu trôøi.

Ñaïo Quang dòch

..... Lyù Só Khieâm ñem taát caû giaáy nôï cuûa moïi ngöôøi ñoát saïch, noùi vôùi hoï moät caùch heát söùc töø aùi: “Hieän taïi nôï naàn cuûa caùc vò ñaõ heát, vaäy moïi ngöôøi haõy yeân taâm laøm aên ñöøng neân lo laéng nöõa!”

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Ngöôøi aáy nghe ñöôïc nhöõng lyù luaän cao thaâm cuûa Lyù tieân sinh boãng choác lieàn khôûi taâm hoan hæ, tin phuïc. Vaøo naêm 66 tuoåi, Lyù tieân sinh thuaän theo leõ voâ thöôøng, an nhieân xaû boû xaùc thaân. Ngöôøi ngöôøi nghe tin ñeàu ñau buoàn khoùc than thaûm thieát. Ngöôøi ñeán tham döï leã tang vaø tieãn ñöa linh cöõu coù ñeán hôn haøng vaïn. Moät ñôøi cuûa Lyù Só Khieâm ñöôïc nuoâi döôõng trong giaùo lyù giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø, thaám nhuaàn Phaät phaùp, cho neân ñoái vôùi gia ñình heát loøng hieáu thuaän song thaân, laøm troøn traùch nhieäm, nghóa vuï, tình thöông; coøn ñoái vôùi xaõ hoäi cuõng thöïc haønh haïnh nguyeän lôïi tha roäng lôùn, cöùu ñoä chuùng sinh chaúng khaùc haøng Boà Taùt. OÂng ñaõ mang toaøn boä taøi saûn cuûa mình ra ñeå thöïc haønh haïnh boá thí, song trong loøng khoâng khôûi chuùt yù nieäm tham caàu danh thôm tieáng toát hay keå leå coâng lao. Haønh ñoäng naøy coù theå noùi laø nhöõng ngöôøi bình thöôøng khoâng deã gì laøm ñöôïc. Taám göông cuoäc ñôøi cuûa Lyù tieân sinh coù theå noùi laø: “Soáng ñöôïc moïi ngöôøi kính meán, luùc cheát ñöôïc moïi ngöôøi thöông xoùt.” (trích Tuøy Söû – truyeänLyù Só Khieâm)

Ñaïo Quang dòch

THAÀY GIAÙO HEÁT LOØNG GIUÙP NGÖÔØI

ænh Giang Taây coù tieân sinh Thö Laõo daïy tröôøng tö thuïc, coù xaây döïng caùc tröôøng tö thuïc ôû hai tænh Hoà Nam vaø Quaûng Ñoâng, laáy vieäc daïy hoïc laøm nieàm vui vaø keá möu sinh. Ngaøy noï, tieân sinh cuøng vôùi raát nhieàu ngöôøi ñoàng höông Giang Taây ñaùp thuyeàn trôû veà laøng. Luùc thuyeàn vöøa caëp beán, tieân sinh leân bôø taûn boä, hoát nhieân nghe coù tieáng khoùc raát theâ thaûm lieàn ñeán gaàn ñeå xem, thì ra ñoù laø tieáng khoùc cuûa moät ngöôøi phuï nöõ vaøo ñoä tuoåi trung nieân. Tieân sinh Thö Laõo lieàn gaïn hoûi nguyeân do vì sao coâ ta laïi khoùc loùc bi ai nhö vaäy. Ngöôøi phuï nöõ ñaùp: – Choàng toâi thieáu quan phuû 13 löôïng baïc, hieän nay quan phuû thuùc eùp raát gaáp, cho neân vaïn baát ñaéc dó ñaønh phaûi baùn toâi cho ngöôøi khaùc laáy tieàn traû nôï. Nhöng neáu toâi bò baùn ñi, nhaát ñònh ñöùa con môùi chaøo ñôøi seõ cheát vì khoâng coù söõa buù. Thöa tieân sinh, nhö vaäy baûo toâi laøm sao khoâng ñau loøng xoùt daï? Noùi xong, coâ ta khoâng caàm ñöôïc loøng, tieáp tuïc khoùc nöùc nôû. Thö Laõo beøn an uûi:

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Chuùng toâi cuøng ñi treân thuyeàn ñeàu laø caùc thaày giaùo tröôøng tö thuïc, goác ôû Giang Taây, chæ caàn moãi ngöôøi giuùp coâ moät löôïng baïc thì coù theå giaûi quyeát xong vaán ñeà naøy roài. Coâ haõy lau nöôùc maét ñi, khoâng neân khoùc loùc nhö vaäy nöõa. Noùi xong, tieân sinh trôû veà thuyeàn keâu goïi baïn beø, nhöng moïi ngöôøi khoâng ai chòu boû tieàn ra. Tieân sinh Thö Laõo beøn gom heát tieàn baïc daønh duïm ñöôïc trong suoát hai naêm daïy hoïc, vöøa ñuùng 13 löôïng baïc, ñöa caû cho ngöôøi phuï nöõ ñang gaëp hoaøn caûnh bi ñaùt kia. Coâng ñöùc cuûa soá baïc naøy thaät khoâng theå noùi heát, ñaõ cöùu soáng ñöôïc caû moät gia ñình. Ngöôøi phuï nöõ rôi leä vui möøng, noùi lôøi caûm taï roài ra ñi. Nhöng thuyeàn chöa veà ñeán Giang Taây maø löông thöïc mang theo cuûa Thö Laõo ñaõ heát, maø tieàn thì ñaõ mang ra giuùp ngöôøi heát saïch. Luùc ñoù, nhöõng ngöôøi ñi chung thuyeàn ñeàu cheá nhaïo oâng: – Lieäu mình ñuû söùc môùi coù theå cöùu ngöôøi! Khoâng ai laïi ngu ngoác ñeán nhö oâng, tieàn aên cuûa mình coøn chöa ñuû maø daùm mang ra ñöa heát cho ngöôøi khaùc. Baây giôø coù chòu ñoùi khaùt cuõng chæ coù theå töï traùch mình thoâi. Duø vaäy, trong soá nhöõng ngöôøi ñi chung thuyeàn aáy vaãn coøn coù moät ngöôøi nhaän bieát ñöôïc ñieàu hay leõ phaûi, raát thaùn phuïc vieäc laøm hy sinh cao caû cuûa oâng.

Ñaïo Quang dòch

..... thaày giaùo Thö Laõo laáy tieàn ñöa cho coâ, an uûi: “Coâ haõy lau nöôùc maét ñi, khoâng neân khoùc loùc nhö vaäy nöõa.”

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Vì theá, cöù ñeán böõa aên thì ngöôøi aáy ñeàu ñeán môøi tieân sinh cuøng aên. Nhöng Thö Laõo phaûi aên nhôø côm ngöôøi khaùc, laøm sao coù theå daùm aên no? Vì theá maø phaûi cam chòu ñoùi khaùt trong suoát loä trình hai ngaøy. Veà ñeán nhaø, Thö Laõo voäi baûo vôï: – Toâi ñoùi quaù, mau naáu côm cho toâi aên. Ngöôøi vôï thôû daøi noùi nhaø khoâng coøn gaïo, vaãn ñang ñôïi oâng mang tieàn veà ñeå mua. Thö Laõo ñaønh baûo vôï sang nhaø haøng xoùm möôïn, nhöng vôï oâng noùi: – Toâi voán ñaõ möôïn cuûa haøng xoùm raát nhieàu roài, laïi höùa khi oâng veà laø coù tieàn, nhaát ñònh seõ traû heát nôï naàn cho hoï. Baây giôø oâng ñaõ veà maø nôï cuõ coøn chöa traû, coù lyù naøo hoï laïi tieáp tuïc cho toâi möôïn? Tieân sinh Thö Laõo lieàn keå laïi töôøng taän chuyeän mình ñem tieàn daønh duïm ñöôïc trong maáy naêm qua ñeå giuùp ñôõ ngöôøi phuï nöõ ngheøo gaëp caûnh khoán cuøng cho vôï nghe. Ngöôøi vôï nghe xong vui veû noùi: – Neáu ñaõ nhö vaäy, giôø toâi seõ vaøo nuùi haùi ít rau daïi veà, chuùng ta cuøng aên qua böõa cuõng khoâng sao. Noùi xong, lieàn xaùch gioû tre ñi thaúng vaøo nuùi. Nhöng luùc aáy ñang muøa khoâ, tìm chaúng coù rau gì ngon ngoït, chæ haùi ñöôïc moät ít rau ñaéng caèn coãi, ñaønh mang veà

Ñaïo Quang dòch

nhaø naáu luoân caû reã, roài hai vôï choàng cuøng vui veû ngoài aên vôùi nhau. Toái hoâm ñoù, hai vôï choàng ñang nguû boãng nghe coù tieáng noùi treân khoâng trung: – Vôï choàng Thö Laõo bieát laøm thieän tích phöôùc, hoâm nay phaûi aên rau ñaéng, naêm sau aét sinh ñöôïc traïng nguyeân. Caû hai vôï choàng ñeàu nghe raát roõ gioïng noùi aáy, voäi vaøng tung chaên böôùc xuoáng giöôøng, quì goái chaép tay höôùng leân khoâng trung baùi taï. Naêm sau, quaû nhieân ngöôøi vôï sinh ñöôïc moät caäu con trai khaùu khænh, ñaët teân laø Toá Phöông. Veà sau lôùn leân thi ñoã traïng nguyeân, ñuùng nhö lôøi baùo tröôùc! (trích Ñöùc duïc coå giaùm)

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

GIA LUAÄT SÔÛ TAØI CAN VUA

ia Luaät Sôû Taøi laø ñaïi thaàn noåi tieáng trieàu Nguyeân. OÂng hoïc roäng bieát nhieàu, bình sinh khoâng coù saùch vôû naøo laïi chöa töøng nghieân cöùu qua, hoïc vaán uyeân thaâm, laïi ñaëc bieät tinh thoâng kinh luaän Phaät giaùo... Nguyeân Thaùi toå Thaønh Caùt Tö Haõn moãi khi xuaát binh, tröôùc tieân ñeàu môøi Sôû Taøi ñeán ñeå thænh vaán. Nhöõng söï luaän baøn phaân tích cuûa tieân sinh thaûy ñeàu saâu xa vaø öùng nghieäm nhö thaàn, cho neân Thaønh Caùt Tö Haõn heát söùc kính troïng vaø tin caäy. Coù moät laàn, quaân Nguyeân chinh phaït phía ñoâng AÁn Ñoä, haønh quaân ñeán Thieát Moân Quan thì phaùt hieän moät con thuù raát kì laï, chæ coù moät söøng, thaân hình gioáng nhö nai, ñuoâi laïi gioáng nhö ngöïa, bieát noùi tieáng ngöôøi, baûo ngöôøi thò veä cuûa Nguyeân Thaùi toå raèng: – Khoâng neân tieán coâng vaøo vuøng naøy, haõy xin hoaøng ñeá cuûa oâng sôùm ra leänh thu binh môùi laø thöôïng saùch. Thaønh Caùt Tö Haõn nghe baùo vieäc naøy caûm thaáy heát söùc kinh ngaïc vaø khoù hieåu, lieàn thænh giaùo Sôû Taøi. Sôû Taøi ñaùp:

Ñaïo Quang dòch

– Muoân taâu beä haï! Ñaây laø con thuù toát laønh, ngöôøi ta goïi noù laø giaùc thuïy, coù khaû naêng noùi taát caû caùc thöù tieáng, bieát yeâu thích söï soáng, chaùn gheùt caùi cheát. Ñaây laø ñieàm laønh ngaàm yù baûo hoaøng thöôïng haõy thuaän theo loøng trôøi, thöïc taäp töø bi, baûo hoä baù tính vaïn daân vaø sinh maïng cuûa muoân vaät. Thaønh Caùt Tö Haõn nghe tieân sinh noùi theá, laäp töùc ra leänh ruùt binh veà nöôùc. Luùc ñoù, phaàn lôùn quan söû ôû caùc chaâu quaän ñeàu baïo ngöôïc voâ ñaïo, thöôøng gieát ngöôøi moät caùch voâ toäi vaï, thaäm chí xaûo traù laáy vôï ngöôøi, cöôùp ñoaït taøi saûn... Sôû Taøi nghe bieát tình hình chính trò ôû caùc nôi ñoài baïi nhö theá, khoâng caàm ñöôïc noãi ñau rôi leä... Tieân sinh lieàn daâng bieåu leân Nguyeân Thaùi toå xin haï leänh chaán chænh quan söû caùc chaâu quaän, nghieâm caám vieäc xaâm haïi daân chuùng vaø tuøy tieän gieát ngöôøi, laïi yeâu caàu taát caû caùc tröôøng hôïp duøng ñeán aùn töû hình ñeàu phaûi trình leân hoaøng ñeá xeùt duyeät, neáu ai traùi leänh seõ bò xöû cheùm. Sau khi Nguyeân Thaùi toå chuaån y vaø ra chieáu chæ, haønh ñoäng baïo aùc cuûa quan söû ôû caùc ñòa phöông môùi daàn daàn giaûm bôùt. Luùc Nguyeân Thaùi toå xuaát binh Nam chinh, Sôû Taøi daâng sôù xin phaùt lôøi keâu goïi nhöõng ngöôøi trong haøng nguõ quaân ñòch ñaàu haøng, ñoàng thôøi ñeà xuaát yù kieán

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

duøng côø ñaàu haøng ñeå phaùt cho nhöõng ngöôøi chòu haøng thuaän, roài cho pheùp hoï trôû veà queâ höông chöù khoâng gieát haïi, do ñoù baûo toaøn ñöôïc raát nhieàu sinh maïng, maø vieäc chinh phaït cuõng trôû neân deã daøng hôn vì giaûm bôùt söï khaùng cöï. Sau ñoù, Nguyeân Thaùi toå mang quaân ñaùnh Bieän Löông (nay laø Khai Phong, Haø Nam), vò töôùng caàm binh vì muoán traû thuø söï choáng traû quyeát lieät cuûa ngöôøi Kim neân muoán ra leänh phoùng hoûa thieâu ruïi caû thaønh, khoâng ñeå ai soáng soùt. Sôû Taøi bieát chuyeän lieàn laäp töùc daâng sôù leân Nguyeân Thaùi toå noùi roõ: “Muïc ñích xuaát chinh cuûa hoaøng thöôïng laø vì muoán môû roäng bôø coõi vaø nhaân daân. Neáu nhö chuùng ta thieâu ruïi heát caû thaønh, nhö vaäy mình chæ ñöôïc ñaát chöù khoâng ñöôïc ngöôøi, theá thì ñaâu coù taùc duïng gì?” Thaønh Caùt Tö Haõn xem taáu sôù roài vaãn coøn do döï chöa quyeát ñònh, Sôû Taøi lieàn tieáp tuïc tröïc tieáp can ngaên: – Taâu beä haï, trong thaønh naøy coù bieát bao nhöõng coâng trình kì xaûo xinh ñeïp, bieát bao ngoâi nhaø chöùa ñaày vaøng baïc chaâu baùu, neáu nhö ta thieâu ruïi heát caû thaønh, nhö vaäy seõ chaúng thu hoaïch ñöôïc gì caû, haù khoâng ñaùng tieác laém sao? Nguyeân Thaùi toå ngaãm nghó moät laùt, cho raèng lôøi cuûa tieân sinh raát hôïp lyù, lieàn baùc boû ñeà nghò ñoát

Ñaïo Quang dòch

...... Nguyeân thaùi toå nghe lôøi can giaùn cuûa Gia Luaät Sôû Taøi lieàn haï leänh khoâng thieâu huûy toaøn thaønh nöõa.

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

thaønh, laïi haï leänh chæ baét toäi nhöõng ngöôøi choáng ñoái, coøn nhöõng ai ñaõ quy thuaän thì khoâng truy cöùu nöõa. Nhôø ñoù ñaõ baûo toaøn ñöôïc gaàn 150 vaïn maïng ngöôøi. Luùc ñoù, soá tuø binh vöôït nguïc raát nhieàu, quaân Nguyeân lieàn haï leänh baát cöù ai che giaáu hoaëc giuùp ñôõ tuø binh chaïy troán ñeàu bò gieát saïch caû nhaø. Sôû Taøi laïi daâng sôù taâu leân Nguyeân Thaùi toå: “Ngaøy nay Haø Nam ñaõ ñöôïc bình ñònh, daân chuùng ñeàu laø con cuûa hoaøng thöôïng. Nhöõng ngöôøi tuø binh vöôït nguïc cuõng khoâng bieát troán veà nôi ñaâu, leõ naøo chæ vì moät ngöôøi boû troán maø gieát oan raát nhieàu ngöôøi voâ toäi?” Nguyeân Thaùi toå xem xong taáu sôù cuûa Sôû Taøi, laäp töùc baõi boû meänh leänh ñaõ ban ra. Sôû Taøi haàu caän beân vua, thöôøng duøng lôøi meàm deûo khuyeân can moïi vieäc, giuùp cho vieäc trò nöôùc cuûa vua ñöôïc theâm phaân nhaân ñöùc. OÂng giöõ chöùc Trung thö leänh, sau khi cheát ñöôïc truy phong laø Quaûng Ninh Vöông. Con trai oâng laøm tôùi chöùc Taû thöøa töôùng, 11 ngöôøi chaùu cuõng ñeàu ñöôïc laøm quan lôùn. (trích Lòch Söû Caûm ÖÙng Thoáng Kyù)

Ñaïo Quang dòch

NHAN PHU NHAÂN QUAÛ QUYEÁT CÖÙU NGÖÔØI

han thaùi phu nhaân laø meï cuûa tieân sinh Nhan Tònh Phuû, soáng vaøo trieàu ñaïi nhaø Thanh. Baø coù baûn tính töø aùi, bieát caùch daïy baûo con caùi, coù theå noùi laø moät ngöôøi meï maãu möïc. Khi Nhan Tònh Phuû baét ñaàu böôùc vaøo con ñöôøng laøm quan ñöôïc boå laøm tri huyeän Bình Ñoä, thuoäc Sôn Ñoâng, noåi tieáng thanh lieâm, nhaân töø, chính tröïc, coâng baèng. Nhan phu nhaân ñöôïc tieân sinh röôùc veà phuû ñeå sôùm hoâm haàu haï phuïng döôõng. Baø thöôøng daïy con phaûi bieát yeâu thöông daân chuùng, xem noãi khoå cuûa ngöôøi daân nhö noãi khoå cuûa chính mình. Coù moät naêm vaøo ñôøi vua Caøn Long, Nhan Tònh Phuû coù vieäc coâng phaûi ñi ñeán tænh Taán vaøo khoaûng thaùng 5, baát ngôø ôû huyeän Bình Ñoä laïi xaûy ra luõ luït, nhaø cöûa ruoäng vöôøn cuûa ngöôøi daân ñeàu bò nhaän chìm trong nöôùc. Nhaân daân boû nhaø cöûa, laøng maïc chaïy vaøo thaønh laùnh naïn luït nhö ong vôõ toå, soá ñoâng ñeán caû vaïn ngöôøi. Khoâng ngôø caøng ngaøy möa laïi caøng lôùn, nöôùc daâng moãi ngaøy moät cao, ngay caû huyeän thaønh cuõng saép bò côn hoàng thuûy nuoát chöûng. Do luït loäi keùo

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

daøi, ngöôøi daân phaûi chòu caûnh maøn trôøi chieáu ñaát, ñoùi khaùt khoâng coù gì aên, tieáng than khoùc chaán ñoäng caû ñaát trôøi. Luùc ñoù, vì khoâng coù quan tri huyeän trong thaønh neân caùc quan thuoäc trong phuû chæ bieát khoanh tay ñöùng nhìn. Nhan thaùi phu nhaân thaáy tình hình caáp baùch nhö theá lieàn chuû tröông môû kho chöùa tröõ löông thöïc cuûa huyeän ñeå cöùu teá daân bò naïn. Tuy nhieân, theo luaät phaùp thôøi baáy giôø qui ñònh thì löông thöïc chöùa trong kho cuûa huyeän muoán xuaát ra phaûi ñöôïc pheùp cuûa vò quan caáp tænh. Vì theá, caùc quan trong huyeän khoâng ai daùm nghe theo chuû tröông cuûa phu nhaân. Phu nhaân lieàn giaûi thích: – Muïc ñích laäp neân kho chöùa tröõ löông thöïc voán ñeå cöùu teá daân chuùng khi gaëp hoaïn naïn. Hieän tröôùc maét chuùng ta coù haøng vaïn ngöôøi daân ñang bò ñoùi khaùt, maïng soáng chaúng khaùc naøo ñeøn treo tröôùc gioù, neáu cöù coá chaáp theo qui ñònh, baùo leân caáp treân roài chôø leänh thì e raèng coù raát nhieàu ngöôøi daân ñaõ bieán thaønh quæ ñoùi. Chuyeän naøy neáu bò caáp treân hoûi toäi, toâi xin ñöùng ra gaùnh heát traùch nhieäm, tuyeät ñoái khoâng ñeå lieân luïy ñeán caùc vò. Hôn nöõa, chæ rieâng gia saûn nhaø ta cuõng khoâng nhoû, neáu caáp treân coù truy cöùu thì ta seõ baùn ruoäng vöôøn, nhaø cöûa ñeå boài thöôøng. Nhöng caùc quan thuoäc vaãn heát söùc lo sôï coù chuyeän loâi thoâi veà sau neân khoâng ai daùm môû mieäng taùn

Ñaïo Quang dòch

...... caùc quan trong huyeän lieàn nghe theo yù cuûa phu nhaân, daân chuùng ñöôïc cöùu teá reo vui daäy caû ñaát trôøi.

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

thaønh. Thaáy vaäy, Nhan phu nhaân laïi noùi heát söùc quaû quyeát: – Neáu coù vieäc gì moät mình ta xin gaùnh vaùc, caùc vò tuyeät ñoái an taâm, khoâng neân sôï lieân luïy. Moïi ngöôøi thaáy loøng kieân quyeát cuûa Nhan phu nhaân nhö vaäy, khoâng theå khoâng tuaân leänh, laäp töùc môû kho löông thöïc phaân phaùt cho daân chuùng bò naïn. Trong choác laùt daân chuùng reo vui daäy caû ñaát trôøi, moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc thoaùt qua caûnh ñoùi khaùt. Nhöõng gia ñình giaøu coù trong thaønh ñeàu caûm ñoäng tröôùc taám loøng Boà Taùt cuûa Nhan thaùi phu nhaân neân khoâng ai baûo ai cuøng vui veû goùp theâm löông thöïc vaøo vieäc cöùu teá. Baûy ngaøy sau, nöôùc luït ñaõ ruùt daàn, löông thöïc cuõng ñaõ caïn. Luùc ñoù, tri huyeän hoï Nhan nghe tin huyeän nhaø xaûy ra luït loäi voäi vaøng thu xeáp trôû veà. Caùc quan thuoäc caáp lieàn baåm baùo vieäc môû kho löông thöïc cöùu teá ngöôøi daân leân quan tri huyeän. Nhan Tri huyeän nghe xong vui veû mæm cöôøi baûo moïi ngöôøi: – Meï ta baûo caùc vò laøm nhö vaäy laø ñuùng. OÂng lieàn laäp töùc soaïn thaûo baûn vaên trình baøy töôøng taän söï vieäc leân quan tænh; ñoàng thôøi sai ngöôøi veà queâ baùn heát taøi saûn, chuaån bò ñeå ñeàn buø vaøo soá löông thöïc ñaõ xuaát ra khoûi kho maø khoâng coù leänh cuûa tænh.

Ñaïo Quang dòch

Sau khi söï vieäc ñöôïc trình leân caáp treân, quan tröôûng caáp tænh xem qua kinh haõi voâ cuøng, lieàn caáp baùo veà trieàu ñình xin xem xeùt toäi danh töï yù môû kho löông thöïc, ñoàng thôøi ra leänh ñieàu tra quan tri huyeän. Khoâng ngôø hoaøng thöôïng raát saùng suoát, nghe qua söï vieäc lieàn heát lôøi ngôïi khen vieäc laøm cuûa meï con Nhan thò, laäp töùc haï chieáu khoâng caàn tra cöùu chuyeän töï yù môû kho löông thöïc, cuõng khoâng baét phaûi ñeàn buø löông thöïc vaøo kho, laïi coøn ban taëng cho Nhan thaùi phu nhaân moät taám hoaønh phi ñeå khen ngôïi. Nhan Tònh Phuû töø ñoù caøng ra söùc laøm thieän, thöông yeâu daân chuùng nhö con ñeû. Sau ñoù oâng ñöôïc boå laøm Tri phuû Nam Phuû, khoâng laâu sau laïi thaêng chöùc Tuaàn phuû tænh Quyù Chaâu. Con trai oâng laø Nhan Kieåm giöõ chöùc Boä taøo ñöôïc thaêng leân ñeán chöùc Leä toång ñoác; chaùu oâng laø Nhan Baù Ñaûo xuaát thaân töø haøn laâm, sau ñoù nhaäm chöùc Toång ñoác Phuùc Kieán; ngoaøi ra coøn raát nhieàu chaùu chaét cuûa oâng cuõng ñeàu ñöôïc vinh hieån. Taát caû ñeàu laø phöôùc baùo do Nhan thaùi phu nhaân bieát daïy con tích chöùa ñieàu laønh. (trích Toïa Hoa Chí Quaû)

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

KHEÙO TU TRONG CHOÁN PHUÛ ÑÖÔØNG

ieân sinh Hoà Phong OÂng laø cha cuûa Thaùi thuù Hoà Höôùng Sôn, soáng vaøo trieàu Thanh. OÂng ñaûm nhieäm chöùc quan Giaùm saùt ôû huyeän Kim Sôn, tænh Giang Toâ, coù phaåm haïnh cao thöôïng, thuaàn khieát, coâng minh chính ñaïi, töø tröôùc ñeán nay chöa töøng laøm baát cöù chuyeän gì môø aùm. Naêm aáy, taïi huyeän Kim Sôn xaûy ra moät vuï troäm cöôùp taøi saûn ñöôïc xem laø raát nghieâm troïng vì ngöôøi bò maát taøi saûn ñaõ thieät maïng. Huyeän quan ra leänh truy luøng, keát quaû baét ñöôïc 2 teân chuû möu vaø hôn 30 ngöôøi toøng phaïm. Luaät phaùp thôøi aáy quy ñònh heát söùc nghieâm khaéc, nhöõng keû phaïm toäi gieát ngöôøi cöôùp cuûa thì duø laø chuû möu hay toøng phaïm cuõng ñeàu phaûi xöû cheùm nhö nhau. Nhöng tieân sinh Hoà Phong OÂng sau khi ñieàu tra kyõ vuï aùn naøy thì bieát ñöôïc hôn 30 ngöôøi toøng phaïm ñeàu laø nhöõng ngöôøi ngheøo ñoùi thaát nghieäp, trong caûnh khoán cuøng neân môùi nhaát thôøi sa vaøo con ñöôøng phaïm phaùp. Trong khi vuï troäm xaûy ra, chuû nhaø phaùt hieän nhöng thaáy boïn troäm quaù ñoâng neân khoâng daùm manh ñoäng, beøn leûn ra cöûa sau chaïy ñi baùo quan. Khoâng may hoâm ñoù trôøi toái ñen nhö möïc,

Ñaïo Quang dòch

oâng ta khoâng nhìn thaáy ñöôøng ñi, vaáp ngaõ xuoáng moät caùi hoá caïn beân ñöôøng maø cheát. Hoà Phong OÂng sau khi hieåu roõ söï tình, khoâng nôõ nhìn thaáy nhöõng ngöôøi ngheøo khoå kia bò cheùm ñaàu neân phaùn quyeát chæ xöû cheùm hai teân chuû möu, coøn nhöõng ngöôøi khaùc phaït ñi lao dòch trong quaân ñoäi ôû bieân giôùi. Quan huyeän xem qua baûn aùn lieàn cho raèng phaùn quyeát nhö vaäy quaù nheï. Tieân sinh oân toàn giaûi thích: – Tuy trong vuï aùn troäm cöôùp naøy coù ngöôøi thieät maïng, nhöng ñieàu tra kyõ thaáy nhöõng keû toøng phaïm tröôùc ñaây ñeàu chöa töøng phaïm phaùp, do ngheøo khoå böùc baùch neân môùi nhaát thôøi sai laàm; coøn ngöôøi cheát laø do nguyeân nhaân phoùng chaïy laàm ñöôøng trong luùc toái trôøi, teù ngaõ maø cheát, khaùm nghieäm thi theå khoâng coù daáu veát ñaùnh ñaäp hay dao cheùm, nhö vaäy khoâng theå xem laø toäi coá yù gieát ngöôøi. Vôùi söï tình nhö vaäy, laøm sao coù theå moät luùc gieát saïch 30 maïng ngöôøi? Nhöng quan huyeän sôï bò caáp treân quôû traùch neân khoâng daùm pheâ chuaån phaùn quyeát cuûa Hoà Phong OÂng. Phong OÂng laïi coá söùc thuyeát phuïc: – Neáu nhö bò caáp treân quôû traùch vieäc naøy, ñaïi nhaân cöù baét toâi giaûi leân quan tænh, kheùp toâi vaøo toäi phoùng thích toäi nhaân cuõng ñöôïc.

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Quan huyeän nghe Hoà Phong OÂng noùi quyeát nhö theá heát söùc caûm ñoäng, oân toàn noùi: – OÂng vì maïng soáng cuûa ngöôøi khaùc maø baát chaáp maïng soáng cuûa chính mình, laøm sao toâi coù theå khoâng chuaån thuaän? Lieàn pheâ chuaån phaùn quyeát cuûa Hoà Phong OÂng vaø ra leänh y theo ñoù thöïc hieän. Khi hoà sô vuï aùn naøy ñöôïc trình leân caáp treân, quaû nhieân quan Tuaàn phuû khoâng taùn thaønh vôùi phaùn quyeát nhö vaäy, lieàn ra leänh môû cuoäc ñieàu tra laïi vaø yeâu caàu quan huyeän phaûi giaûi trình roõ söï vieäc. Hoà Phong OÂng lieàn soaïn moät baûn vaên trình baøy roõ lyù do ñaõ ñöa ra phaùn quyeát nhö vaäy, roài göûi leân quan Tuaàn phuû. Nhöng quan phuû vaãn khoâng cho laø hôïp lyù, laïi tieáp tuïc phaùi ngöôøi veà caät vaán. Qua ba laàn baûy löôït trình taáu, quan Tuaàn phuû cuoái cuøng haï leänh trieäu ngöôøi xöû aùn, ñoàng thôøi trieäu caû quan huyeän cuøng ñeán phuû ñöôøng ñeå ñích thaân tra xeùt. Quan huyeän sôï xanh maët, lieàn ñoå heát toäi loãi leân ñaàu Hoà Phong OÂng. Nhöng Phong OÂng töï thaáy vieäc mình laøm khoâng theïn vôùi loøng neân heát söùc bình tónh, thaûn nhieân cuøng quan huyeän ñi ñeán phuû ñöôøng. Tieân sinh coøn traán an quan huyeän: – Neáu quan phuû kheùp toäi ñoàng loõa vôùi toäi phaïm, toâi seõ ñöùng ra nhaän heát toäi naøy, xin ñaïi nhaân cöù yeân taâm!

Ñaïo Quang dòch

Quan huyeän khi aáy môùi caûm thaáy yeân taâm phaàn naøo. Khi ñeán tröôùc phuû ñöôøng, quan Tuaàn phuû laäp töùc traùch maéng quan huyeän ñaõ khoâng laøm ñuùng traùch nhieäm cuûa mình, xem nheï kæ cöông phaùp luaät. Tuaàn phuû khi aáy lôøi noùi khoù chòu, saéc maët giaän döõ, quan huyeän chæ bieát cuùi ñaàu khoâng daùm bieän baïch gì. Tuaàn phuû laïi caät vaán: – OÂng môùi nhaäm chöùc chöa ñöôïc bao laâu, haún laø coù ai baûo oâng laøm nhö theá? Quan huyeän nghe hoûi thì möøng rôõ nhö ngöôøi laïc ñöôøng tìm ñöôïc loái ra, voäi vaõ thöa leân: – Xin ñaïi nhaân minh xeùt, taát caû vuï aùn naøy quaû laø do Hoà phaùn quan xeùt xöû, haï quan khoâng theå laøm khaùc ñöôïc. Tuaàn phuû lieàn quaùt hoûi: – Vaäy hoï Hoà coù ñeán cuøng oâng khoâng? – Thöa coù! Hieän oâng aáy ñang ñöùng chôø ngoaøi cöûa. Tuaàn phuû cöôøi nhaït noùi: – Ta ñaõ sôùm nghi vuï aùn naøy coù uaån khuùc. Haún laø caùc oâng ñaõ nhaän hoái loä neân coá tình xöû nheï boïn toäi phaïm. Ta nhaát ñònh seõ laøm roõ. Tuaàn phuû lieàn sai ngöôøi trieäu gaáp Hoà Phong OÂng vaøo coâng ñöôøng, vaën hoûi moät caùch khoù chòu:

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– OÂng ñaûm nhieäm chöùc phaùn quan, leõ naøo khoâng bieát phaùp luaät quy ñònh nhöõng vuï aùn troäm cöôùp gaây cheát ngöôøi thì khoâng phaân bieät chuû möu hay toøng phaïm ñeàu phaûi xöû toäi cheát cheùm? Hoà Phong OÂng vaãn khoâng heà sôï seät, bình tónh ñaùp: – Thöa ñaïi nhaân! Haï quan coù bieát luaät phaùp quy ñònh nhö vaäy, nhöng vuï aùn naøy coù nhieàu ñieåm khaùc bieät, khoâng theå khoâng xem xeùt kyõ tröôùc khi phaùn xöû toäi cheát. Vöøa nghe noùi vaäy, quan Tuaàn phuû caøng töùc giaän hôn nöõa, maët oâng chuyeån töø ñoû sang taùi, run run ñoâi moâi, tay chaân baét ñaàu chuyeån ñoäng, quaùt hoûi: – Neáu ñaõ xaùc ñònh laø troäm caép, gieát ngöôøi cöôùp cuûa thì coøn coù gì goïi laø khaùc bieät? Hoà Phong OÂng oân toàn giaûi thích: – Xin ñaïi nhaân minh xeùt! Ñoái vôùi boïn troäm cöôùp coá tình gieát ngöôøi cöôùp cuûa thì coá nhieân khoâng theå tha thöù, nhaát ñònh phaûi xöû toäi cheát. Nhöng trong vuï aùn naøy, taát caû nhöõng ngöôøi toøng phaïm ñi theo boïn chuû möu ñeàu laø daân ngheøo thaát nghieäp, do ngheøo ñoùi böùc baùch môùi nhaát thôøi laàm loãi. Hôn nöõa, naïn nhaân bò cheát laø do treân ñöôøng ñi baùo quan, trôøi toái chaïy nhanh vaáp ngaõ xuoáng hoá maø cheát chöù khoâng coù daáu veát bò ñaùnh ñaäp hay ñaâm cheùm, nhö vaäy khoâng phaûi

Ñaïo Quang dòch

....chaúng coù nguyeân nhaân naøo khaùc, chæ laø haï quan ñang thöïc taäp tu haønh trong choán quan tröôøng......

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

do keû troäm coá saùt. Caên cöù vaøo nhöõng tình tieát nhö vaäy neân thieát nghó khoâng theå cöùng nhaéc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät maø gieát cheát moät luùc 30 maïng ngöôøi. Tuaàn phuû nghe Hoà Phong OÂng bieän luaän nhö theá thì trong loøng ñaõ nhaän hieåu ñöôïc söï vieäc, nhöng vaãn giaû vôø huøng hoå ñaäp baøn quaùt: – OÂng ñaõ nhaän tieàn hoái loä cuûa boïn toäi phaïm kia bao nhieâu maø daùm xaûo ngoân löøa bòp caû ta? Neáu khoâng thaønh thaät khai baùo, ta seõ cho oâng neám muøi cöïc hình. Hoà Phong OÂng vaãn bình tónh öùng ñaùp: – Thöa ñaïi nhaân! Coù ñaát trôøi laøm chöùng, neáu noùi haï quan coá yù xin giaûm nheï toäi cho boïn toøng phaïm, quaû thaät haï quan khoâng daùm phuû nhaän; coøn neáu noùi haï quan nhaän hoái loä cuûa boïn chuùng thì tuyeät ñoái khoâng heà coù. Cho duø khoâng sôï phaùp luaät tröøng trò thì haï quan cuõng khoâng theå laøm traùi vôùi löông taâm cuûa mình. Tuaàn phuû nghe xong, ñoät nhieân mæm cöôøi vaën hoûi tieáp: – OÂng neáu thaät khoâng nhaän hoái loä cuûa boïn chuùng, vaäy taïi sao laïi xöû nheï nhö theá? Hoà Phong OÂng im laëng khoâng traû lôøi. Tuaàn phuû gaïn hoûi theâm laàn nöõa, tieân sinh môùi oân toàn ñaùp:

Ñaïo Quang dòch

– Thöa ñaïi nhaân! Voán chaúng coù nguyeân nhaân naøo khaùc, chæ laø haï quan ñang thöïc haønh vieäc tu taäp trong choán quan tröôøng. Quan Tuaàn phuû trong loøng nhaän bieát nhöõng gì Hoà Phong OÂng noùi ñeàu raát hôïp ñaïo lyù, theå hieän moät taám loøng nhaân ñöùc, chính tröïc, lieàn goïi oâng ñeán gaàn ñeå quan saùt thaät kyõ, quaû nhieân thaáy roõ ngöôøi naøy dung maïo heát söùc hieàn töø, phong caùch thö thaùi, laøm cho ngöôøi khaùc phaûi caûm thaáy aám aùp thaân thieän khi gaàn guõi tieáp xuùc. Quan Tuaàn phuû khi aáy lieàn vui veû cöôøi hoûi tieân sinh: – OÂng coù maáy ngöôøi con, hieän taïi ñang laøm gì? Hoà Phong OÂng ñaùp: – Haï quan coù boán ngöôøi con, ñöùa con ñaàu may maén ñaõ thi ñoã cöû nhaân thöôïng khoa, ba ñöùa coøn laïi vaãn coøn ñang hoïc. Quan Tuaàn phuû nghieâm gioïng noùi: – OÂng quaû laø raát kheùo tu taäp trong choán quan tröôøng, ta töï xeùt mình khoâng baèng oâng ñöôïc. Nay vuï aùn troäm caép naøy ta quyeát ñònh pheâ chuaån theo phaùn quyeát cuûa oâng. Loøng töø bi, trí tueä vaø söï duõng caûm cuûa oâng ñaõ cöùu soáng moät luùc 30 maïng ngöôøi, ta quaû thaät chöa laøm ñöôïc vieäc gì coù theå so bì vôùi oâng ñöôïc!

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Keát thuùc vuï aùn, nhö vaäy chæ xöû cheùm hai teân chuû möu, 30 ngöôøi coøn laïi ñeàu ñöôïc thoaùt cheát. Naêm sau, con trai Hoà Phong OÂng laø Hoà Höôùng Sôn thi ñaäu tieán só. Ngöôøi con thöù hai vaø thöù ba veà sau cuõng ñeàu ñoã ñaït laøm quan. Ngöôøi con trai uùt coøn toû ra taøi naêng xuaát chuùng hôn haún neân ngay trong luùc coøn ñi hoïc ñaõ ñöôïc vua ban thöôûng. Cho ñeán nhieàu ñôøi sau, con chaùu cuûa Hoà Phong OÂng ñeàu noái nhau ñoã ñaït vinh hieån. (trích Toïa Hoa Chí Quaû)

Ñaïo Quang dòch

MOÄT LÔØI CÖÙU VAÏN NGÖÔØI

hoaûng nieân hieäu Caøn Long trieàu Thanh, ôû tænh Giang Toâ bò thieân tai ñoùi keùm, quan tri huyeän Giang AÂm khoâng bieát caùch trò daân, daãn ñeán daân chuùng laàm than phaùt sinh baïo loaïn, raát nhieàu nôi noåi daäy choáng ñoái. Tri huyeän lieàn baåm baùo tình hình bieán loaïn leân quan Tuaàn phuû. Quan Tuaàn phuû ñích thaân xuoáng huyeän Giang AÂm. Luùc vöøa ñeán Thöôøng Chaâu, quan tri huyeän ñaõ cuøng vôùi vò thaåm phaùn Thöôøng Chaâu luùc baáy giôø laø Phí Haïc Ñinh ra taän bôø soâng ñoùn röôùc. Tuaàn phuû thaáy dung maïo cuûa thaåm phaùn hoï Phí heát söùc thanh tuù khaùc thöôøng, phong thaùi toû roõ hoïc vaán uyeân thaâm, ñaïo ñöùc cao thöôïng, lieàn cho môøi ñeán baøn baïc vieäc coâng. Quan Tuaàn phuû noùi: – Hieän teân caàm ñaàu vaø beø ñaûng hôn 10 ngöôøi trong cuoäc noåi loaïn ôû Giang AÂm ñeàu ñaõ bò baét. Theo luaät phaùp hieän nay thì nhöõng ai tham gia trong vieäc noåi loaïn ñeàu phaûi xöû toäi cheát, neân soá daân ñaõ noåi loaïn giôø ñaây heát söùc lo sôï hoang mang. OÂng giöõ chöùc thaåm phaùn ñaõ nhieàu naêm, nhaát ñònh coù nhieàu kinh nghieäm phaùn xeùt. Vaäy theo oâng thì soá daân ngheøo ñoùi noåi loaïn ôû huyeän Giang AÂm naøy coù neân xöû toäi cheát caû khoâng?

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Phí thaåm phaùn khoâng traû lôøi ngay maø hoûi ngöôïc laïi: – Theo ñaïi nhaân thì vieäc chaáp haønh nghieâm theo phaùp luaät coù caàn xeùt ñeán yeáu toá ñaïo ñöùc khoâng? – Xin laõo tieân sinh noùi roõ hôn yù naøy, sau ñoù toâi seõ quyeát ñònh. Phí thaåm phaùn thöa: – Neáu ngöôøi daân laøm phaûn vôùi yù ñoà laät ñoå trieàu ñình, ñöông nhieân phaûi nghieâm trò. Nhöng theo haï quan ñöôïc bieát, vieäc daân chuùng noåi loaïn ôû Giang AÂm chæ laø do hoaøn caûnh ngheøo ñoùi böùc baùch, bò keû xaáu kích ñoäng neân nghó raèng laøm nhö theá ñeå ñöôïc phaân phaùt löông thöïc cho ñuû aên, chöù hoï khoâng coù yù choáng ñoái trieàu ñình. Neáu kheùp hoï vaøo toäi laøm phaûn vaø xöû cheùm thì toû ra khoâng thaáu roõ noäi tình, laïi ñi ngöôïc vôùi ñaïo ñöùc. Theo yù haï quan thì trong vieäc naøy chæ coù teân caàm ñaàu xuùi giuïc laø ñaùng toäi cheát, nhöõng keû tröïc tieáp trôï giuùp phaûi nghieâm trò, coøn nhöõng ngöôøi daân bò kích ñoäng nhaát thôøi huøa theo thì neân tha boång, ñöøng truy cöùu nöõa. Tình hình hieän nay daân chuùng khaép nôi ñeàu ñang ñoùi khoå, neáu ta laïm saùt nhöõng ngöôøi noåi loaïn seõ khieán cho daân tình caøng theâm hoaûng loaïn, khoù oån ñònh hôn. Hôn nöõa, maïng ngöôøi laø raát quyù, neáu coù theå tha ñöôïc thì neân tha, ñoù

Ñaïo Quang dòch

“... maïng ngöôøi laø raát quyù, neáu coù theå tha ñöôïc thì neân tha, ñoù goïi laø coù xeùt ñeán yeáu toá ñaïo ñöùc...”

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

goïi laø coù xeùt ñeán yeáu toá ñaïo ñöùc, nhöng cuõng laø caùch toát nhaát hieän nay ñeå traán an loøng daân. Nhöõng lôøi cuûa Phí thaåm phaùn thaät roõ raøng döùt khoaùt, laäp luaän chaët cheõ, lyù leõ ñanh theùp, laïi ñöôïc noùi ra moät caùch töï tin vaø thuyeát phuïc, khieán ngöôøi nghe khoâng theå khoâng thaùn phuïc. Quan Tuaàn phuû nghe xong gaät ñaàu khen ngôïi, quyeát ñònh laøm theo ñeà nghò cuûa Phí thaåm phaùn, chæ xöû cheùm teân caàm ñaàu, phaït ñaøy ra bieân aûi hôn 10 teân phuï taù, soá daân thöôøng coøn laïi khoâng truy cöùu. Luùc baáy giôø, nhaân daân trong huyeän ñeàu baûo nhau raèng chæ moät lôøi noùi cuûa Phí thaåm phaùn ñaõ cöùu ñöôïc maïng soáng cuûa caû vaïn ngöôøi, ai naáy ñeàu ca ngôïi. Veà sau, con trai cuûa Phí Haïc Ñinh töø chöùc Phoù coáng ñöôïc thaêng vöôït caáp leân chöùc Ñoàng thöông ñaïo; chaùu oâng laøm quan tôùi chöùc Tuaàn phuû, coøn baûn thaân oâng cuõng nhieàu laàn ñöôïc phong caùc töôùc vò Quang luïc ñaïi phu, Chaán uy töôùng quaân... Ñôøi ñôøi con chaùu veà sau ñeàu coù ñòa vò cao trong xaõ hoäi. (trích Toïa Hoa Chí Quaû)

Ñaïo Quang dòch

CÖÙU NGÖÔØI ÑÖÔÏC TAÊNG TUOÅI THOÏ

öông Chí Nhaân laø moät thöông nhaân ngöôøi An Huy, tuoåi ñôøi ñaõ quaù 40, tuy coâng vieäc buoân baùn ñöôïc thuaän buoàm xuoâi gioù, tieàn cuûa tích chöùa ngaøy moät nhieàu, song ñieàu ñaùng tieác laø vaãn chöa coù ñöôïc ñöùa con naøo, khieán cho caûnh nhaø tuy giaøu coù maø khoâng khoûi phaûi quaïnh hiu, buoàn baõ. Theo quan nieäm thôøi xöa, vieäc khoâng coù con noái doõi toâng ñöôøng laø ñieàu toái kî. Vì theá, Vöông Chí Nhaân ngaøy ñeâm lo laéng, loøng daï nhö löûa ñoát, moãi khi nghe ai noùi coù nôi naøo caàu ñaûo linh thieâng ñeàu caát coâng tìm ñeán, nhöng nhieàu laàn nhö vaäy maø khoâng coù keát quaû gì. Moät hoâm, coù vò thaày töôùng soá lôõ ñöôøng gheù vaøo cöûa tieäm cuûa Vöông Chí Nhaân xin nguû troï. Vöông Chí Nhaân tieáp ñaõi raát chu ñaùo. Tröôùc khi chia tay, thaày töôùng nhìn thaúng vaøo maét oâng roài noùi: – Leõ ra toâi khoâng theå noùi vieäc naøy, nhöng thaáy oâng laø ngöôøi nhaân ñöùc hieàn haäu, chæ môùi gaëp toâi laàn ñaàu maø ñaõ heát loøng giuùp ñôõ. Chuùt tình tri ngoä naøy toâi khoâng theå khoâng baùo ñaùp, vaäy coù maáy lôøi mong oâng ghi nhôù. Töôùng maïo cuûa oâng cho thaáy laø trong

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

ñôøi naøy oâng khoâng theå coù con, vaäy oâng neân töø boû moïi söï caàu ñaûo, ñöøng phí coâng voâ ích. Hôn nöõa, trong maét oâng coù nhieàu aùm khí, chæ trong vaøi thaùng tôùi ñaây nhaát ñònh seõ gaëp tai hoïa lôùn, tính maïng khoù baûo toaøn. OÂng neân caån thaän giöõ gìn. Vöông Chí Nhaân nghe qua maáy lôøi naøy thì khoâng caàm ñöôïc noãi lo sôï, maët bieán saéc, moà hoâi öôùt ñaãm caû thaân, caûm thaáy taát caû nhöõng gì mình coù trong ñôøi ñeàu laø voâ nghóa, vì ñaõ khoâng coøn hy voïng coù con noái doõi, maø maïng soáng cuõng chaúng coøn ñöôïc bao laâu. Ngay hoâm ñoù lieàn ñoùng cöûa tieäm, chuaån bò haønh lyù leân ñöôøng trôû veà nhaø. Treân ñöôøng veà nhaø, oâng taïm nghæ nôi moät quaùn troï nhoû ven ñöôøng. Luùc ñoù ñang laø muøa möa, suoát töø ñaàu hoâm ñeán gaàn giöõa khuya trôøi noåi gioù lôùn, möa ñoå xuoáng nhö truùt nöôùc khieán caên nhaø troï nhö bò lung lay töøng hoài theo nhöõng luoàng gioù giaät. Khoaûng nöûa ñeâm thì möa gioù môùi ngöøng taïnh. Vöông Chí Nhaân traèn troïc maõi vaãn khoâng taøi naøo chôïp maét ñöôïc, loøng mieân man suy ngó veà nhöõng lôøi cuûa thaày töôùng soá. Hoài laâu lieàn môû cöûa nhìn ra ngoaøi, thaáy trôøi quang möa taïnh, traêng saùng vaèng vaëc. Maáy chaäu hoa tröôùc saân quaùn troï ñua nhau toûa höông khaép nôi, treân caønh laù vaãn coøn löu laïi nhöõng gioït nöôùc möa long lanh döôùi aùnh traêng saùng, troâng ñeïp laï kyø.

Ñaïo Quang dòch

Phong caûnh tuù leä sau côn möa döôùi aùnh traêng caøng theâm thanh thoaùt voâ cuøng, caûnh ñeâm tòch mòch caøng laøm cho loøng ngöôøi theâm höùng khôûi, Vöông Chí Nhaân lieàn môû cöûa böôùc ra ngoaøi ñi daïo moät laùt. OÂng thong thaû böôùc töøng böôùc nheï nhaøng ra höôùng bôø soâng, boãng nhieân töø xa thoaùng thaáy moät ngöôøi thieáu phuï tay oâm ñöùa beù cuøng nhaûy xuoáng soâng. Vöông Chí Nhaân kinh haõi voâ cuøng, ñònh nhaûy xuoáng soâng cöùu ngöôøi nhöng söïc nhôù laïi laø mình khoâng bieát bôi. Ñang luùc hoaûng hoát lieàn ngaång ñaàu nhìn quanh, thaáy gaàn ñoù coù maáy chieác thuyeàn cuûa daân chaøi, Vöông Chí Nhaân lieàn caát tieáng la lôùn keâu cöùu. Nhöng oâng la ñaõ khaûn coå maø ngöôøi treân thuyeàn chæ thaáy böôùc ra maïn thuyeàn ñöùng xem, döôøng nhö chaúng ai nghó ñeán vieäc cöùu ngöôøi. Vöông Chí Nhaân lieàn noùi lôùn: “Neáu ai cöùu ñöôïc ngöôøi döôùi soâng seõ ñöôïc traû 20 löôïng vaøng.” Vöøa nghe oâng noùi nhö vaäy, raát nhieàu ngöôøi daân chaøi lieàn tranh nhau cheøo thuyeàn ñeán, cuoái cuøng cöùu soáng ñöôïc ngöôøi thieáu phuï vaø em beù. Vöông Chí Nhaân giöõ lôøi höùa trao ñuû soá vaøng 20 löôïng cho ngöôøi cöùu ñöôïc meï con thieáu phuï kia. Sau ñoù oâng môùi quay sang hoûi ngöôøi thieáu phuï xem duyeân côù vì sao laïi oâm con nhaûy xuoáng soâng nhö theá. Ngöôøi thieáu nöõ khoùc loùc keå raèng: – Choàng toâi quanh naêm ñi laøm thueâ cho ngöôøi ta kieám soáng, trong nhaø nuoâi ñöôïc moät con heo, ñònh

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

baùn ñeå traû tieàn thueâ nhaø. Hoâm qua coù ngöôøi mua heo ñi ngang qua nhaø, toâi goïi vaøo baùn. Sau khi oâng ta ñi roài môùi phaùt hieän soá baïc oâng aáy ñöa toaøn laø baïc giaû. Tính choàng toâi raát noùng naûy, neáu anh aáy bieát ñöôïc seõ ñaùnh toâi cheát maát! Hôn nöõa nhaø toâi laïi quaù ngheøo, nay gaëp vieäc naøy khoâng bieát laáy ñaâu ra tieàn traû tieàn thueâ nhaø, cuõng chaúng coù tieàn nuoâi con, toâi chæ coøn caùch oâm con nhaûy xuoáng soâng cheát quaùch cho xong!

...... raát nhieàu ngöôøi daân chaøi lieàn tranh nhau cheøo thuyeàn ñeán, cuoái cuøng cöùu soáng ñöôïc ngöôøi thieáu phuï...

Ñaïo Quang dòch

Vöông Chí Nhaân nghe coâ keå leå söï vieäc thì ñoäng loøng traéc aån, thöông xoùt voâ cuøng, khoâng hoûi theâm moät lôøi naøo, laëng leõ doác heát soá baïc mang theo coøn laïi trong tuùi ñöa cho coâ vaø noùi: – Soá baïc naøy tuy khoâng lôùn laém nhöng chaéc cuõng ñuû ñeå vôï choàng coâ laøm voán buoân baùn nhoû maø sinh soáng. Coâ neân nghe lôøi toâi, trôû veà noùi thaät vôùi choàng, ñöøng nghó quaån nöõa. Thieáu phuï möøng rôõ voâ cuøng, heát lôøi caûm taï ôn cöùu maïng cuûa Vöông tieân sinh. Coâ laäp töùc trôû veà nhaø, cuõng ñuùng luùc ngöôøi choàng ñi laøm thueâ ôû xa vöøa veà ñeán. Thieáu phuï keå laïi moät caùch töôøng taän chuyeän baùn heo bò löøa laáy phaûi baïc giaû vaø caû chuyeän mình vì sôï traùch maéng neân oâm con nhaûy xuoáng soâng töï vaãn, sau ñoù gaëp vò aân nhaân ra tay cöùu giuùp cho choàng nghe. Ngöôøi choàng nghe xong cuõng heát söùc caûm ñoäng, lieàn baûo vôï laäp töùc ñöa mình ñeán quaùn troï ñeå caûm ôn Vöông tieân sinh. Luùc hai vôï choàng hoï ñeán quaùn troï, trôøi ñaõ quaù khuya, khoâng gian tónh mòch nhö tôø, moïi ngöôøi ñang chìm saâu trong giaác nguû. Vöông Chí Nhaân cuõng ñaõ ñoùng cöûa an giaác noàng, ngöôøi thieáu phuï lieàn goõ cöûa vaø nhoû nheï goïi Vöông tieân sinh. Vöông tieân sinh nhaän ra gioïng noùi cuûa thieáu phuï luùc naõy, lieàn ngoài thaúng treân giöôøng traû lôøi vôùi gioïng heát söùc nghieâm tuùc:

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Coâ laø gaùi ñaõ coù choàng, toâi laïi ñang ôû moät mình, laøm sao coù theå gaëp maët nhau vaøo luùc nöûa ñeâm khuya khoaét nhö theá naøy? Coâ haõy mau trôû veà nhaø ñi! Ngöôøi choàng ñöùng beân nghe vaäy lieàn noùi lôùn: – Thöa aân nhaân, caû hai vôï choàng chuùng toâi cuøng ñeán ñaây ñeå caûm taï ñaïi aân ñaïi ñöùc cuûa aân nhaân. Vöông Chí Nhaân nghe coù gioïng noùi cuûa ngöôøi ñaøn oâng thì khoâng coøn hieàm nghi gì nöõa, môùi khoaùc aùo böôùc xuoáng giöôøng ñaåy cöûa böôùc ra ngoaøi ñeå môøi vaøo. Ngôø ñaâu ñuùng vaøo luùc ñoù boãng nghe trong phoøng coù tieáng ñoäng raát lôùn, khieán caû ba ngöôøi ñeàu giaät mình. Nhìn laïi trong phoøng thì hoùa ra moät caây xaø goã lôùn treân maùi nhaø ñaõ rôi xuoáng ñeø beïp ngay treân chieác giöôøng cuûa Vöông tieân sinh vöøa naèm luùc naõy. Vöông Chí Nhaân kinh haõi noùi lôùn: – OÂi chao! Nguy hieåm thaät! Neáu khoâng coù hai ngöôøi goõ cöûa goïi toâi ra, nhaát ñònh toâi ñaõ bò ñeø cheát roài! Thaät caûm ôn hai ngöôøi! Hai vôï choàng ngöôøi thieáu phuï ñoàng thanh noùi: – Chuùng toâi naøo coù coâng gì, ñaây quaû laø oâng trôøi coù maét, tieân sinh ôû hieàn gaëp laønh neân môùi thoaùt ñöôïc ñaïi naïn ñoù! Vöông Chí Nhaân trôû veà nhaø, boû haún coâng vieäc buoân baùn, nghæ ngôi luoân maáy thaùng, trong loøng vaãn chöa

Ñaïo Quang dòch

heát lo sôï veà lôøi caûnh baùo cuûa thaày töôùng soá, song vaãn cöù bình an voâ söï khoâng thaáy gì xaûy ra. Nhöng roài cöù naèm nhaø maõi khoâng coù vieäc gì laøm cuõng ñaâm ra buoàn chaùn neân oâng quyeát ñònh môû laïi cöûa tieäm buoân baùn. Gaàn moät naêm sau, moät hoâm boãng nhieân gaëp laïi thaày töôùng soá cuõ. Vöông tieân sinh nhôù ñeán lôøi tieân ñoaùn cuûa oâng ta lieàn môøi vaøo cöûa tieäm, vöøa cöôøi vöøa noùi: – Naêm ngoaùi oâng coù lôøi ñoaùn töôùng maïo cuûa toâi, toâi vaãn tin oâng neân raát lo seõ coù tai hoïa xaûy tôùi. Ñöøng

...... Neáu khoâng coù hai ngöôøi goõ cöûa goïi toâi ra, nhaát ñònh toâi ñaõ bò ñeø cheát roài!

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

noùi laø trong voøng vaøi thaùng, toâi chôø ñeán nay ñaõ hôn moät naêm roài maø coù thaáy tai hoïa gì ñaâu. OÂng khoâng noùi ñuøa vôùi toâi ñaáy chöù? Thaày töôùng soá nghieâm neùt maët, quan saùt Vöông Chí Nhaân hoài laâu roài môùi noùi: – Toâi voán xem oâng laø ngöôøi toát, laøm sao coù theå daùm noùi lôøi ñuøa côït? Söï thaät laø khí saéc cuûa oâng ngaøy nay ñaõ hoaøn toaøn thay ñoåi, chaéc chaén oâng ñaõ laøm ñöôïc moät vieäc gì raát toát ñeïp, nhö cöùu soáng maïng ngöôøi chaúng haïn. OÂng haõy töï soi göông maø xem, ngaøy tröôùc raâu ria cuûa oâng chæ nhö maáy sôïi loâng tô, nay boãng nhieân moïc ra raäm raïp, gioïng noùi traàm huøng, tia maét laïi chieáu saùng laáp laùnh khoâng coøn aùm khí. Cöù theo töôùng maïo luùc naøy maø noùi thì oâng chaéc chaén khoâng chæ coù nhieàu con maø seõ coøn ñöôïc taêng theâm tuoåi thoï nöõa. Vöông Chí Nhaân nghe noùi heát söùc vui möøng, nieàm hy voïng coù con noái doõi laïi baét ñaàu nhen nhuùm. Quaû nhieân, chæ ngay trong naêm ñoù vôï oâng ñaõ sinh ñöôïc moät ngöôøi con trai, roài nhöõng naêm sau ñoù laïi laàn löôït sinh theâm 3 ngöôøi con trai nöõa. Veà sau, Vöông Chí Nhaân soáng thoï ñeán 96 tuoåi môùi an nhieân lìa traàn. (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

Ñaïo Quang dòch

CHUYEÅN TÖÔÙNG XAÁU THAØNH TOÁT

aøo Baân laø vò ñaïi töôùng noåi tieáng trieàu Toáng, giuùp Toáng Thaùi Toå bình ñònh thieân haï, coù coâng lao chinh chieán raát lôùn. Coù moät laàn, Taøo Baân gaëp Traàn Hi Di laø moät ngöôøi coù hoïc vaán raát uyeân baùc, gioûi xem töôùng thuaät. OÂng naøy xem qua töôùng maïo cuûa Taøo Baân roài noùi: – Hai beân thaønh xöông cuûa oâng loài leân, aán ñöôøng roäng, maét daøi phoùng aùnh saùng, chaéc chaén sôùm trôû neân giaøu coù, song coù töôùng xaáu laø quai haøm cao, mieäng treä, xem ra oâng khoâng ñöôïc höôûng phöôùc khi tuoåi giaø. Cöù theo ñaây maø noùi, moãi khi xuaát binh chinh chieán oâng neân ñoái xöû khoan hoàng, gieo troàng phöôùc ñöùc cho luùc tuoåi giaø. Taøo Baân nghe Traàn Hi Di noùi lieàn cuùi ñaàu caûm taï, ghi nhôù lôøi aáy. Moät laàn, khi Taøo Baân xuaát traän, phoù töôùng Toaïi Ninh vaø raát nhieàu töôùng só thuoäc haï ñeàu chuû tröông gieát saïch daân trong thaønh ñeå thò uy. Taøo Baân bieát ñöôïc lieàn ra leänh nghieâm caám gieát haïi daân laønh, caám xaâm haïi phuï nöõ hoaëc cöôùp boùc taøi saûn cuûa daân. Sau

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

khi chieán söï keát thuùc, oâng coøn caáp löông thöïc cho nhöõng ngöôøi xa queâ muoán trôû veà, daân chuùng khoâng ai khoâng caûm taï taám loøng nhaân ñöùc cuûa oâng. Sau ñoù, Taøo Baân nhaän leänh daãn binh ñaùnh Giang Nam. Bôûi khoâng nôõ nhìn thaáy caûnh daân tình khoán khoå laàm than vì chieán cuoäc neân oâng caùo beänh khoâng ñi. Caùc voõ töôùng döôùi quyeàn oâng luùc ñoù ñeàu keùo ñeán thaêm hoûi beänh tình cuûa oâng tröôùc khi. Taøo Baân noùi vôùi taát caû nhöõng ngöôøi ñeán thaêm beänh: – Beänh cuûa toâi khoâng thuoác gì chöõa khoûi, nhöng chæ caàn taát caû anh em thaønh taâm thaønh yù cuøng theà raèng ngaøy tieán coâng Giang Nam tuyeät ñoái khoâng ñöôïc tuøy tieän gieát haïi daân laønh, nhö theá thì beänh cuûa toâi seõ töï nhieân thuyeân giaûm thoâi. Caùc töôùng só voán heát söùc kính troïng Taøo Baân, neân hoï lieàn cuøng nhau phaùt lôøi theä nguyeän ñuùng nhö vaäy. Ñeán ngaøy ñaùnh Giang Nam, nhôø ñoù maø coù voâ soá daân thöôøng ñöôïc thoaùt khoûi söï laïm saùt. Taám loøng töø bi cuûa vò töôùng quaân hoï Taøo ñöôïc truyeàn roäng khaép Giang Nam, daân chuùng ai naáy ñeàu caûm kích. Vì theá, moïi ngöôøi cuøng ruû nhau mang löông thöïc ñi ñoùn quaân trieàu ñình. Söùc choáng cöï cuûa phaûn quaân vì theá raát yeáu ôùt. Nhôø vaäy maø traän chieán naøy khoâng phaûi toán hao nhieàu nhaân maïng, hôn nöõa coøn baûo veä ñöôïc taøi saûn cuûa nhaân daân khoâng bò taøn phaù.

Ñaïo Quang dòch

Sau ñoù ít laâu, Taøo Baân coù dòp tình côø gaëp laïi Traàn Hi Di. OÂng ta nhìn tieân sinh moät luùc roài noùi: – Laï thaät! Naêm tröôùc toâi xem töôùng cuûa oâng thaáy quai haøm cao mieäng treä, luùc ñoù toâi khaúng ñònh oâng khoâng coù phöôùc veà giaø, nhöng hieän taïi ñaõ bieán ñoåi, mieäng meùp ñaày ñaën xinh ñeïp, aùnh kim quang thuø

...... Taøo Baân tieân sinh noùi vôùi caùc töôùng só: “Beänh cuûa toâi khoâng thuoác gì chöõa trò khoûi, chæ caàn caùc anh em thaønh taâm thaønh yù cuøng theà, ngaøy tieán coâng Giang Nam, tuyeät ñoái khoâng ñöôïc tuøy tieän gieát haïi daân laønh, nhö theá beänh cuûa toâi seõ thuyeân giaûm.”

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

dieäu nhìn thaáy khaép maët vaø raâu toùc, nhaát ñònh seõ ñöôïc soáng laâu nhieàu phöôùc loäc. Taøo Baân hoûi laïi: – Sao goïi laø kim quang? – Ñoù laø aùnh saùng hieån hieän cuûa phöôùc ñöùc, neáu ngöôøi coù aâm ñöùc thì maët hieän aùnh saùng maøu vaøng y, maét saùng, caû khuoân maët ñeàu toûa ra khí saéc toát laønh. Ngöôøi nhö vaäy khoâng chæ taêng tuoåi thoï, con chaùu nhieàu ñôøi veà sau cuõng ñeàu höôûng nhôø phöôùc ñöùc. Quaû nhieân, veà giaø Taøo Baân soáng trong caûnh an nhaøn thö thaùi, luùc ra ñi cuõng heát söùc nheï nhaøng, thoï 69 tuoåi, sau khi cheát ñöôïc truy phong töôùc hieäu Teå Döông quaän vöông. Tieân sinh coù caû thaûy 9 ngöôøi con trai, con tröôûng laø Vó, con thöù laø Toâng, con thöù ba laø Xaùn, ñeàu laø nhöõng töôùng laõnh noåi tieáng; nhieàu ñôøi con chaùu veà sau ñeàu vinh hieån khoâng ai saùnh. (trích Lòch Söû Caûm ÖÙng Thoáng Kyù, Ñöùc Duïc Coå Giaùm vaø Phaùp Töôùng Bí Truyeän)

Ñaïo Quang dòch

CHÒU ÑOÙI GIUÙP NGÖÔØI

öông Töï Tröøng laø ngöôøi huyeän Ninh Ba, tænh Trieát Giang, laøm chöùc giaùm nguïc trong nha huyeän. Luùc naøo taâm yù cuûa tieân sinh cuõng heát söùc nhaân töø, ñoái xöû vôùi moïi ngöôøi ñeàu trung haäu, laøm vieäc gì cuõng tuaân thuû noäi qui, ñuùng phaùp luaät. OÂng ñaëc bieät quaûn lyù toäi phaïm heát söùc coâng baèng vaø roäng löôïng. Nhöng quan huyeän baáy giôø tính tình raát hung döõ, taøn khoác, khi hoûi cung toäi phaïm thì saéc maët huøng hoå nhö muoán aên töôi nuoát soáng phaïm nhaân, thaäm chí coù khi coøn duøng ñeán cöïc hình. Vaøo thôøi aáy, nha huyeän cuõng chính laø cô quan chaáp phaùp haønh hình. Moät hoâm, quan huyeän baét ñöôïc moät toäi phaïm. OÂng cho raèng teân toäi phaïm naøy tính tình ñoäc aùc, lieàn ra leänh cho lính canh baét ngöôøi aáy phaûi quì xuoáng, sau ñoù duøng gaäy ñaùnh maïnh vaøo ngöôøi y cho ñeán khi khaép ngöôøi maùu me lai laùng, caûnh töôïng thaät bi thaûm khoâng daùm nhìn. Ngöôøi bò ñaùnh quaèn quaïi ñau ñôùn bôûi cöïc hình, song vaãn khoâng chòu khuaát phuïc, do ñoù caøng laøm cho quan huyeän noåi traän loâi ñình, tieáp tuïc ra leänh ñaùnh. Döông Töï Tröøng khoâng theå chòu ñöôïc, beøn quì xuoáng xin quan huyeän haõy tha cho ngöôøi ñoù. Quan huyeän tröøng maét noùi: – Ngöôøi naøy phaïm phaùp, laïi khoâng khuaát phuïc

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

khi bò hình phaït, duø tình duø lyù ñeàu khieán cho ngöôøi ta phaûi töùc giaän. Döông Töï Tröøng laïi oân toàn noùi vôùi quan huyeän: – Ngöôøi xöa coù daïy: “Ñoái vôùi daân ngu muoäi phaïm vaøo phaùp luaät, baäc thaùnh nhaân thaáu tình ñaït lyù sao coù theå sinh loøng vui veû maø khoâng thöông xoùt?” Thöa ñaïi nhaân, vui coøn khoâng ñöôïc, sao coù theå töùc giaän? Quan huyeän nghe tieân sinh noùi xong, trong loøng caûm thaáy heát söùc caûm ñoäng vaø cuõng coù phaàn naøo xaáu hoå, lieàn neùn côn giaän trong loøng xuoáng, ra leänh ngöøng cöïc hình. Gia ñình cuûa Döông Töï Tröøng tuy heát söùc ngheøo khoù nhöng oâng khoâng heà nhaän baát cöù quaø bieáu gì cuûa ai, caøng khoâng bao giôø tham lam nhaän cuûa hoái loä. Ngöôïc laïi, moãi khi nhìn thaáy phaïm nhaân aên khoâng ñuû no, chòu caûnh ñoùi khaùt, oâng coøn thöông xoùt luoân nghó caùch giuùp ñôõ. Moät hoâm, lính huyeän daãn ñeán moät soá phaïm nhaân môùi. Taát caû ñeàu bò boû ñoùi töø maáy hoâm tröôùc vì löông thöïc daønh cho phaïm nhaân chöa ñöôïc chuyeån ñeán kòp. Luùc ñoù, trong nhaø giam cuõng khoâng theå kieám ñaâu ra thöùc aên. Döông Töï Tröøng nhìn thaáy caùc phaïm nhaân môùi ñeán bò ñoùi ñeán noãi böôùc ñi xieâu veïo, roài naèm thoi thoùp thaät ñaùng thöông. Tieân sinh lieàn nghó caùch ñeå giuùp hoï, nhöng hieän taïi trong nhaø tieân sinh cuõng khoâng coù nhieàu gaïo neân khoâng bieát phaûi laøm sao.

Ñaïo Quang dòch

Theá laø tieân sinh lieàn trôû veà baøn baïc vôùi vôï. Ngöôøi vôï hoûi: – Phaïm nhaân töø ñaâu ñeán? – Ñeàu töø Haøng Chaâu giaûi ñeán, ñi thuyeàn suoát caû ngaøy ñeâm song khoâng coù gì aên, do ñoù ai cuõng ñoùi ñeán noãi uø tai hoa maét, hôi thôû yeáu ôùt, ñaùng thöông laém! Ngöôøi vôï nghe choàng noùi nhö vaäy cuõng ñoàng tình thöông xoùt. Hai vôï choàng quyeát ñònh mang heát soá gaïo hieän coù trong nhaø ra ñeå cöùu giuùp phaïm nhaân. Duø bieát laø laøm nhö theá thì hai vôï choàng seõ phaûi chòu ñoùi,

... nhöõng tuø nhaân naøy... ñaõ maáy ngaøy lieân tieáp khoâng ñöôïc aên uoáng. Döông Töï Tröøng baûo vôï mang heát soá gaïo coøn laïi trong nhaø ra naáu chaùo cho hoï aên.

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

nhöng nghó ñeán söï ñoùi khoå maø nhöõng phaïm nhaân ñang phaûi chòu neân vôï choàng oâng vaãn quyeát yù laøm. Suoát ñôøi tieân sinh laøm ñöôïc raát nhieàu vieäc phöôùc thieän, thöôøng khoâng tieác coâng söùc giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi khoán khoù. Veà sau, quaû nhieân con chaùu cuûa tieân sinh ñeàu hieån ñaït. Ngöôøi con tröôûng laø Thuû Traàn, con thöù laø Thuû Chæ ñeàu laøm ñeán chöùc quan Laïi boä thò lang; chaùu ñích toân laø Maäu Nguyeân giöõ chöùc Hình boä thò lang; ngöôøi chaùu thöù teân Maäu Nhaân laøm Tuaàn saùt söû ôû Töù Xuyeân, ñeàu laø nhöõng ñaïi thaàn noåi tieáng. Saùch Ñöùc Duïc Coå Giaùm coù lôøi khen ngôïi tieân sinh Döông Töï Tröøng raèng: “Laøm ngöôøi cai nguïc maø coù khaû naêng tích ñöùc haønh thieän, thu hoaïch ñöôïc phöôùc baùo nhö theá. Taïi sao ngöôøi xöa noùi raèng trong choán coâng moân tu haønh raát toát? Vì ôû ñoù luùc naøo cuõng coù nhöõng caûnh töôïng thaåm tra toäi phaïm, nhieàu khi ngöôøi ngheøo laïi bò lieân luïy, ngöôøi oan khuaát laïi bò keát aùn khoå sai, ngöôøi ngu doát bò khinh khi, ngöôøi yeáu theá bò aùp böùc, keâu trôøi khoùc ñaát chaúng bieát toû cuøng ai. Neáu ngöôøi trong nha moân bieát thaáu tình ñaït lyù, muoân daân seõ ñöôïc nhôø, coù theå cöùu teá nhöõng gian khoå nguy caáp, giuùp ñôõ khoan dung cho ngöôøi, tuy raát khoù laøm nhöng keát quaû vöôït xa hôn vieäc laønh cuûa ngöôøi ñôøi trong cuoäc soáng bình thöôøng.” (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

Ñaïo Quang dòch

LAØM LAØNH ÑÖÔÏC BAÙO ÑAÙP

i ñaõ töøng hoïc qua saùch Tam töï kinh ñeàu bieát caâu: “Ñaäu Yeân Sôn, höõu nghóa phöông; giaùo nguõ töû, danh caâu döông.” Söï tích Ñaäu Yeân Sôn ñöôïc nhaéc ñeán ôû ñaây chính laø moät caâu chuyeän nhaân quaû baùo öùng raát xaùc thaät, xin ñöôïc keå laïi döôùi ñaây ñeå moïi ngöôøi chieâm nghieäm. Ñaäu Vuõ Quaân laø ngöôøi U Chaâu, soáng vaøo khoaûng cuoái ñôøi Taán. Vì U Chaâu thuoäc nöôùc Yeân neân coøn goïi laø Yeân Sôn. Vuõ Quaân moà coâi cha thuôû beù, bao noãi nhoïc nhaèn lo toan ñeàu ñeø naëng treân ñoâi vai gaày cuûa meï. Vuõ Quaân laø ngöôøi chí hieáu, xöa nay chöa töøng daùm traùi lôøi meï. Vaøo thôøi ñoù, thanh nieân khoaûng 20 tuoåi ñeàu ñaõ keát hoân, vaø neáu ñeán naêm 30 tuoåi maø vaãn chöa coù con noái doõi toâng ñöôøng thì nhaát ñònh caûm thaáy boàn choàn lo laéng. Vuõ Quaân ñaõ hôn 30 tuoåi maø vaãn chöa coù con neân khoâng khoûi ngaøy ñeâm lo laéng. Boãng moät ñeâm noï, tieân sinh naèm moäng thaáy oâng noäi ñaõ cheát hieän veà noùi: – Vuõ Quaân, ñôøi tröôùc chaùu ñaõ gaây taïo nghieäp aùc raát naëng, neân vaän maïng cuûa chaùu trong ñôøi naøy chaúng

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

nhöõng khoâng coù con maø tuoåi thoï cuõng raát ngaén nguûi. Mong chaùu sôùm hoài taâm höôùng thieän, noã löïc laøm nhieàu vieäc laønh, cöùu giuùp moïi ngöôøi, nhôø ñoù coù theå chuyeån bieán nghieäp löïc, caûi ñoåi vaän maïng. Vuõ Quaân giaät mình tænh giaác, ngoài nhôù laïi vaø ghi saâu töøng lôøi noùi cuûa oâng noäi vaøo loøng, töø ñoù laäp chí khoâng laøm caùc vieäc aùc, chuyeân taâm laøm caùc vieäc laønh. Nhaø hoï Ñaäu coù moät ngöôøi laøm thueâ, leùn troäm cuûa Vuõ Quaân ñeán hai vaïn tieàn vaøng. Vì sôï Vuõ Quaân phaùt giaùc truy toá, lieàn töï yù vieát moät tôø giaáy nôï ghi ñuû soá tieàn vaøng, buoäc leân tay ñöùa con gaùi nhoû cuûa mình, trong ñoù ghi roõ: “Toâi baùn ñöùa con gaùi naøy cho nhaø hoï Ñaäu ñeå tröø soá nôï ñaõ vay.” Roài ngöôøi aáy boû ñöùa con gaùi laïi maø troán ñi bieät daïng. Vuõ Quaân phaùt giaùc ra söï vieäc, lieàn ñoát boû tôø giaáy nôï, töø ñoù nuoâi döôõng, daïy doã ñöùa con gaùi cuûa ngöôøi kia moät caùch heát söùc töû teá, veà sau coøn lo chu ñaùo caû vieäc laäp gia ñình cho coâ nöõa. Moät laàn, nhaân dòp teát Nguyeân ñaùn Vuõ Quaân ñeán chuøa Dieân Khaùnh leã Phaät, boãng thaáy beân vaùch ñieän Phaät coù moät caùi tuùi nhoû, nhaët leân xem thì phaùt hieän beân trong coù 200 löôïng baïc, 30 löôïng vaøng. Vuõ Quaân suy nghó, chaéc chaén soá tieàn vaøng naøy laø cuûa khaùch haønh höông naøo ñoù boû queân, khi phaùt hieän maát tieàn nhaát ñònh seõ quay laïi tìm. Nghó vaäy, tieân sinh lieàn

Ñaïo Quang dòch

ngoài laïi trong chuøa ñôïi ngöôøi chuû maát tieàn ñeán ñeå traû laïi. Ñôïi raát laâu, quaû nhieân thaáy coù moät ngöôøi ñi ñeán, vöøa ñi vöøa khoùc than thaûm thieát. Vuõ Quaân hoûi duyeân côù vì sao maø khoùc than thaûm thieát nhö theá, ngöôøi aáy ñaùp: – Phuï thaân cuûa toâi phaïm toäi bò keát aùn töû hình, toâi vaát vaû chaïy ñoâng chaïy taây hoûi möôïn baø con baïn beø môùi ñöôïc 200 löôïng baïc, 30 löôïng vaøng, vöøa ñuû soá noäp cho quan phuû ñeå chuoäc maïng cho cha. Naøo ngôø toâi laïi sô yù ñaùnh rôi tuùi tieàn luùc naøo khoâng bieát, nhö vaäy cha toâi aét khoâng thoaùt khoûi caùi cheát. Toâi ñang trôû laïi tìm kieám nhöõng nôi vöøa ñi qua saùng nay, nhöng quaû tình khoâng theå bieát ñöôïc laø ñaùnh rôi ôû nôi naøo. Vuõ Quaân xaùc ñònh ñöôïc ngöôøi naøy ñuùng laø chuû nhaân cuûa soá tieàn mình ñaõ nhaët ñöôïc, beøn mang traû laïi cho oâng ta. Ngöôøi aáy nhaän laïi ñöôïc soá tieàn ñaõ maát, vui möøng khoân xieát, heát lôøi caûm taï roài ra ñi. Ñaäu Vuõ Quaân tuy coøn treû tuoåi maø ñaõ noã löïc laøm ñöôïc raát nhieàu vieäc toát. Nhöõng khi trong laøng xoùm coù tang söï maø khoâng ñuû tieàn mua quan taøi, tieân sinh lieàn giuùp tieàn cho thaân nhaân ñeå mua. Ñoái vôùi ngöôøi ngöôøi ngheøo khoå, khoán khoù, tieân sinh thöôøng cho möôïn tieàn laøm voán ñeå buoân baùn laäp nghieäp, nhôø ñoù coù raát nhieàu ngöôøi ngheøo khoå ôû khaép nôi nhôø söï giuùp

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

...... Ñaäu Vuõ Quaân traû laïi tuùi tieàn cho ngöôøi maát, ñeå anh ta chuoäc maïng cho cha.

Ñaïo Quang dòch

ñôõ naøy môùi duy trì ñöôïc cuoäc soáng. Hôn theá nöõa, ñeå coù tieàn cöùu giuùp nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, tieân sinh phaûi töï mình heát söùc tieát kieäm trong sinh hoaït cuûa gia ñình vaø baûn thaân, khoâng bao giôø laõng phí duø chæ moät ñoàng tieàn. Taát caû thu nhaäp haèng naêm, ngoaøi chi phí toái thieåu cho gia ñình ra coøn taát caû ñeàu duøng vaøo vieäc cöùu giuùp ngöôøi khaùc. Tieân sinh ñaõ xaây döïng ñöôïc 40 thö vieän, trong ñoù coù hôn ngaøn quyeån saùch Quyù; coøn môû tröôøng daïy mieãn phí cho con em trong laøng, môøi caùc thaày giaùo noåi tieáng ñeán daïy hoïc. Nhôø ñoù ñaõ ñaøo taïo ñöôïc raát nhieàu nhaân taøi öu tuù ñoùng goùp cho xaõ hoäi. Traûi qua nhieàu naêm nhö vaäy, moät ñeâm noï Ñaäu Vuõ Quaân laïi naèm moäng thaáy oâng noäi hieän veà noùi: – Chaùu ñaõ laøm ñöôïc raát nhieàu vieäc toát, tích chöùa nhieàu aâm ñöùc, nhôø ñoù maø tuoåi thoï seõ ñöôïc taêng theâm, ñoàng thôøi seõ sinh ñöôïc 5 ngöôøi con trai, ngaøy sau ñeàu thaønh ñaït. Töø ñoù veà sau, Ñaäu Vuõ Quaân caøng noã löïc tu thaân tích ñöùc. Sau ñoù quaû nhieân sinh ñöôïc 5 ngöôøi con trai, gia ñình hoøa thuaän thöông yeâu nhau, con caùi heát loøng hieáu kính cha meï. Caû naêm ngöôøi con aáy veà sau ñeàu thi ñaäu tieán só. Con trai lôùn nhaát laø Ñaäu Nghi laøm tôùi chöùc Thöôïng thö; con trai thöù laø Ñaäu Nghieãm laøm chöùc Haøn laâm hoïc só; con trai thöù ba laø Ñaäu Xöng

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

laøm quan Tham tri chính söï; con trai thöù tö laø Ñaäu Khaûn giöõ chöùc Khôûi cö lang; con trai thöù 5 laø Ñaäu Hi giöõ chöùc Taû boå khuyeát. Cho ñeán nhöõng ngöôøi chaùu cuûa Vuõ Quaân veà sau cuõng ñeàu hieån ñaït giaøu sang. Baûn thaân Ñaäu Vuõ Quaân cuõng laøm tôùi chöùc Giaùn nghò ñaïi phu, höôûng thoï 82 tuoåi, tröôùc khi laâm chung ñöôïc bieát tröôùc ngaøy giôø, töø bieät baïn beø vaø ngöôøi thaân, taém röûa thay y phuïc roài anh nhieân nheï nhaøng ra ñi. (trích Lòch Söû Caûm ÖÙng Thoáng Kyù)

SINH LAØM CON ÑEÅ ÑEÀN ÔN

haùi Tieåu Haø luùc tuoåi coøn treû ñaõ laøm ñeán chöùc Boá chính ti taïi Thieåm Taây. Khi aáy coù vò tri huyeän giaø ôû moät huyeän noï, vì tuoåi cao söùc yeáu, nhieàu beänh taät neân xin veà höu. Khi vò tri huyeän môùi ñeán thay theá lieàn phaùt hieän tri huyeän cuõ ñaõ laøm thaâm huït ngaân quó ñeán ba ngaøn ñoàng tieàn vaøng. Phaùp luaät luùc ñoù heát söùc nghieâm khaéc, ngöôøi laøm thaâm huït coâng quyõ töø moät traêm ñoàng tieàn vaøng trôû leân seõ bò tòch thu heát taøi saûn hieän coù vaø baét giam vaøo nguïc, neáu trong thôøi gian quy ñònh maø gia ñình khoâng ñuû söùc boài hoaøn thì seõ phaûi chòu toäi töû hình.

Ñaïo Quang dòch

Nhöng vò tri huyeän aáy laøm quan heát söùc thanh lieâm. Sôû dó coù söï thaâm huït hôn ba ngaøn ñoàng tieàn vaøng ñoù ñeàu laø do thaát thu caùc khoaûn do trieàu ñình quy ñònh, vì ñoái vôùi nhöõng ngöôøi daân ngheøo khoå oâng khoâng nôõ naëng tay cöôõng eùp hoï noäp vaøo coâng quyõ. Söï thaät laø oâng khoâng heà tham oâ duø chæ moät ñoàng vaøng. Chính vì theá maø sau khi veà höu gia saûn oâng chaúng coù gì nhieàu. Hôn theá nöõa, tính tình oâng heát söùc cöông tröïc, tuyeät nhieân khoâng nhôø ñeán baïn beø giuùp ñôõ, chæ im laëng chaáp nhaän tuaân theo phaùp luaät, troùi tay chôø cheát maø thoâi. Thaùi Tieåu Haø voán hieåu raát roõ veà vò tri huyeän giaø naøy. Vì theá, hai ngaøy sau khi vuï aùn ñöôïc trình baùo leân, oâng lieàn cho trieäu kieán vò quan huyeän giaø. Trong buoåi tieáp kieán, oâng baûo ngöôøi haàu lui heát ra ngoaøi, chæ coøn rieâng mình oâng vôùi vò quan huyeän roài noùi: – OÂng laøm thaâm huït ngaân saùch hôn ba ngaøn ñoàng tieàn vaøng, toâi bieát oâng khoâng coù khaû naêng hoaøn traû, vaäy oâng haõy ñöa coâng vaên chi traû ñeán, toâi seõ kyù vaøo ñoù laø ñaõ nhaän ñuû roài. Vò quan tri huyeän nghe Thaùi Tieåu Haø noùi lieàn traû lôøi moät caùch heát söùc sôï seät: – Laøm sao haï quan coù theå daùm laøm nhö vaäy? Thaùi Tieåu Haø giaûi thích: – Chaúng phaûi toâi noùi ñuøa ñaâu, bôûi toâi bieát ngaøy thöôøng oâng laøm quan raát chính tröïc, lieâm khieát, chæ

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

vì thöông daân maø phaûi bò lieân luïy ñeán thaân mình. Do ñoù toâi seõ ñem soá tieàn tích luõy daønh duïm trong maáy naêm qua ñeå boài thöôøng khoaûn thieáu huït naøy cho oâng. Nhöng chuyeän naøy phaûi tuyeät ñoái giöõ bí maät, chæ coøn caùch laøm nhö vaäy coù theå giuùp oâng thoaùt khoûi aùn töû hình. Vò quan tri huyeän nghe Thaùi tieân sinh noùi vaäy thì vui möøng cöïc ñoä, caûm kích khoâng theå noùi baèng lôøi, daäp ñaàu caùo bieät. Hoâm sau, vò quan tri huyeän ñoù mang coâng vaên giaûi trình chuyeän thieáu huït leân Thaùi Tieåu Haø. Tieân sinh laäp töùc pheâ vaøo ngaøy thaùng thu nhaän, roài ñoùng daáu aán leân, xem nhö giaûi quyeát xong vuï aùn. Sau ñoù tieân sinh töï laáy tieàn nhaø noäp ñuû vaøo ngaân saùch. Sau ñoù, moät hoâm vò quan tri huyeän giaø kia maëc quan phuïc ñeán xin gaëp Thaùi tieân sinh, daäp ñaàu caûm taï vaø thöa: – Toâi thoï nhaän aân ñöùc taùi taïo cuûa ñaïi nhaân, vónh vieãn khoâng bao giôø daùm queân. Tieác thay ñôøi naøy ñaõ giaø nua, suy yeáu, e raèng khoâng theå baùo ñaùp ñöôïc ôn saâu cuûa ñaïi nhaân, chæ coøn caùch nguyeän vôùi loøng sau khi cheát seõ ñaàu thai laøm con ñaïi nhaân ñeå baùo ñaùp ñaïi aân ñaïi ñöùc naøy. Noùi roài caùo bieät veà queâ.

Ñaïo Quang dòch

Thôøi gian thaám thoaùt troâi, môùi ñoù ñaõ hôn 10 naêm qua. Vaøo moät buoåi tröa, Thaùi Tieåu Haø ñang thiu thiu nguû trong ñaïi saûnh boãng nhìn thaáy vò quan tri huyeän giaø naêm xöa maëc quan phuïc böôùc vaøo nhaø vaùi chaøo. Thaùi tieân sinh giaät mình nhôù laïi söï vieäc ngaøy tröôùc, chöa kòp leân tieáng ñaùp lôøi thì boãng thaáy vò quan tri huyeän ñoù xaêm xaêm ñi thaúng vaøo buoàng nguû cuûa vôï

......Thaùi tieân sinh ñang thiu thiu nguû boãng nhìn thaáy vò tri huyeän ñoù ñi thaúng vaøo phoøng nguû, giöït mình tænh daäy lieàn nghe tin phu nhaân vöøa sinh con trai.

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

mình. Thaùi tieân sinh lieàn goïi oâng döøng laïi, ngay khi ñoù giöït mình tænh giaác. Laùt sau, ngöôøi tì nöõ chaïy ra baåm baùo raèng phu nhaân vöøa sinh con trai. Thaùi tieân sinh nghó thaàm: “Roát cuoäc oâng ta cuõng ñaõ ñeán thaät roài, nhaát ñònh sau naøy seõ chaán höng gia toäc cuûa ta.” Do ñoù lieàn ñaët teân cho ñöùa beù môùi sinh ra laø Chaán Voõ. Ñöùa beù naøy raát thoâng minh, chöa ñaày 20 tuoåi ñaõ ñaäu thuû khoa trong kì thi naêm ñoù, naêm Bính Thaân thi ñaäu tieán só, ñöôïc ñöa vaøo Vieän Haøn laâm, sau ñoù ñöôïc ñeà cöû laøm Quaûng Ñoâng ñaïo ñaøi, quaû thaät ñaõ laøm vinh hieån cho caû doøng hoï Thaùi. (trích Toïa Hoa Chí Quaû)

Ñaïo Quang dòch

BAÙO MOÄNG TRAÛ ÔN

hoaûng naêm 1950, coù hai vôï choàng hoï Vöông di cö töø Kim Moân ñeán Ñaøi Loan. Luùc hai vôï choàng hoï coøn ôû Kim Moân, moät hoâm ñang ñi treân ñöôøng gaëp moät em beù bò laïc khoaûng 3 tuoåi, ñang ñöùng khoùc beân ñöôøng. Nôi naøy voâ cuøng hoang vaéng, raát hieám coù ngöôøi qua laïi. Hai vôï choàng hoï Vöông lieàn döøng laïi ñoù hoài laâu, nhìn quanh quaát khoâng thaáy ai caû, caûm thaáy ñaùng thöông cho em beù heát söùc. Loøng töø bi troåi daäy, hoï quyeát ñònh ñöa em veà nhaø mình taïm nuoâi döôõng, ñoàng thôøi daùn giaáy thoâng baùo khaép nôi, hy voïng cha meï naøo ñoù bò laïc con seõ ñeán nhaän laïi. Song thoâng baùo ñaõ nhieàu ngaøy qua maø vaãn khoâng thaáy ai ñeán nhaän, do ñoù hai vôï choàng lieàn baøn nhau nhaän nuoâi ñöùa beù, xem nhö con ruoät cuûa mình. Luùc hoï ñeán Ñaøi Loan cuõng daãn em beù ñi theo, caû nhaø ba ngöôøi coù cuoäc soáng heát söùc haïnh phuùc vui veû. Vaøo moät buoåi toái naêm 1951, ñoät nhieân Vöông tieân sinh giöït mình tænh giaác, ngôù ngaån caû ngöôøi. Ngöôøi vôï cuõng giaät mình thöùc giaác, hoûi choàng sao khoâng nguû maø ngoài ngaây ngöôøi ra nhö theá. Vöông tieân sinh lieàn keå cho vôï nghe veà giaác moäng cuûa mình:

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Vöøa roài anh coù moät giaác mô heát söùc kì quaùi. Anh thaáy moät vò quan ñeán nhaø mình, noùi raèng ñaõ cheát trong traän chieán ôû Haï Moân, do ñoù ñöùa con cöng phaûi löu laïc ñeán Kim Moân, may maén ñöôïc hai vôï choàng mình nuoâi döôõng, môùi baûo toaøn ñöôïc coát nhuïc cuûa doøng hoï oâng ta, vò aáy ñaëc bieät ñeán caûm taï hai vôï choàng mình, khoâng bieát laøm sao ñeå baùo ñaùp aân ñöùc. OÂng ta noùi laø taïi soá nhaø 25, heûm soá 10 phía baéc ñöôøng Trung Sôn coù nhaø cuûa Lyù Chi Baéc, trong ñoù coù moät caùi va-li ñöïng 4 boä ñoà taây môùi, 100 ñoàng tieàn giaáy, 30 ñoàng baïc traéng, caùc vò haõy laáy teân ngöôøi hoï Döông ñeán nhaän laïi va-li ñoù, nhaát ñònh ngöôøi aáy seõ ñöa ñuû nhöõng gì toâi noùi. Ñaây laø chuùt leã vaät toâi thaønh taâm thaønh yù daâng taëng caùc vò, caùc vò nhôù ñeán ñoù laáy... Vöông tieân sinh chöa noùi heát caâu, vôï oâng ñaõ xuyùt xoa leân tieáng: – Kì laï thaät! Kì laï thaät! Vöông tieân sinh hoûi: – Chuyeän gì kì laï? Ngöôøi vôï noùi: – Em cuõng naèm mô gioáng heät nhö vaäy. Hai vôï choàng ngoài nhìn nhau, ai cuõng caûm thaáy thaät heát söùc kì laï, haàu nhö khoâng theå tin ñöôïc nhöõng

Ñaïo Quang dòch

gì trong moäng laïi coù theå laø söï thaät. Nhöng vì sao caû hai ngöôøi laïi coù theå cuøng coù moät giaác moäng vôùi noäi dung nhö nhau?

...... con nhaø ai thaát laïc ñaây, sao khoâng thaáy cha meï cuûa em ñeán daãn veà?

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Saùng sôùm hoâm sau, Vöông tieân sinh tìm ñeán moät ngöôøi baïn thaân vaø keå cho anh ta nghe giaác mô kyø laï ñoù. Ngöôøi baïn nghe xong cuõng cho laø raát kyø laï, nhöng khuyeân tieân sinh neân thöû ñi ñeán ñòa chæ nhö ñöôïc chæ daãn trong mô xem thöïc hö theá naøo. Hai vôï choàng Vöông tieân sinh lieàn laøm theo nhöõng gì ngöôøi hoï Döông trong moäng ñaõ caên daën. Tröôùc heát hoï thueâ xe thaúng ñeán ñòa chæ soá 25, heûm 10 ñöôøng Trung Sôn ñeå xem thaät hö theá naøo, lieäu thaät coù nhaø ngöôøi hoï Lyù ôû phía baéc ñöôøng naøy hay khoâng. Thaät kyø laï, khi xe vöøa chaïy vaøo heûm 10, tröôùc ngoâi nhaø mang soá 25, quaû thaät hai ngöôøi nhìn thaáy ngay moät taám baûng nhoû ñeà teân “Lyù Chi Baéc”. Hai vôï choàng hoï Vöông cuøng böôùc vaøo nhaø Lyù Chi Baéc. Nhöng hoï chöa kòp noùi ra yù ñònh vaø muïc ñích gheù thaêm cuûa mình thì chuû nhaø ñaõ böôùc ra chaøo vaø noùi ngay: – Hai vò ñeán thaät hay. Maáy hoâm nay ngaøy naøo toâi cuõng naèm mô thaáy ngöôøi baïn hoï Döông veà noùi chuyeän coù hai vôï choàng hoï Vöông seõ ñeán nhaän caùi va-li oâng aáy göûi naêm xöa. Naêm 1949, baïn toâi khi leân ñöôøng nhaäp nguõ ñaõ göûi va-li naøy cho toâi. Sau ñoù toâi rôøi Haï Moân sang Ñaøi Loan laäp nghieäp, vaãn mang theo va-li aáy beân mình. Sau ñoù chuùng toâi coù thö töø cho nhau maáy laàn, nhöng boãng moät laàn thö ñaõ göûi

Ñaïo Quang dòch

ñi laâu roài maø hoài aâm chaúng thaáy. Hieän taïi anh ta ñang laøm gì, ôû ñaâu toâi ñeàu khoâng roõ. Song caû nöûa thaùng nay, ñeâm naøo toâi cuõng mô thaáy anh ta veà nhaéc chuyeän caùi va-li caû. Hai vôï choàng hoï Vöông nghe Lyù Chi Baéc noùi nhö theá, caøng caûm thaáy kinh ngaïc hôn, luoân mieäng noùi “Kyø laï! Kyø laï!...” Sau ñoù, Lyù Chi Baéc vaøo laáy caùi va-li cuûa ngöôøi baïn hoï Döông ñaõ göûi. Moïi ngöôøi cuøng môû khoùa va-li ñeå kieåm tra moïi thöù beân trong. Quaû nhieân trong ñoù coù 4 boä ñoà taây môùi, 100 ñoàng tieàn giaáy, 30 ñoàng baïc traéng... hoaøn toaøn ñuùng nhö lôøi trong moäng cuûa hai vôï choàng hoï Vöông. Hai vôï choàng töø bieät, mang va-li leân xe trôû veà, trong loøng traøn ngaäp nhöõng caûm xuùc heát söùc kyø laï. Hôn bao giôø heát, hoï caûm nhaän ñöôïc söï baùo öùng nhaân quaû thaät heát söùc roõ raøng: Moät khi ñaõ phaùt taâm laøm vieäc toát thì nhaát ñònh seõ gaëp ñöôïc quaû baùo toát, khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa! Töø ñoù veà sau, hai vôï choàng hoï Vöông thöôøng noã löïc khuyeân ngöôøi laøm vieäc thieän vaø bao giôø cuõng mang caâu chuyeän ly kyø ñaõ xaûy ra vôùi hoï ñeå laøm daãn chöùng.

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

HY SINH MAÏNG SOÁNG CAÛM HOÙA NGÖÔØI

goâ Phöôïng, töï Nguyeân Huy, laø ngöôøi huyeän Bình Hoøa tænh Phuùc Kieán. OÂng sinh vaøo ngaøy 19 thaùng gieâng naêm Khang Hi thöù 38 trieàu nhaø Thanh, töø nhoû ñaõ theå hieän söï thoâng minh lanh lôïi tuyeät ñænh, moãi khi ñoïc saùch lieàn theå hoäi moät caùch thaâm saâu yù chính cuûa saùch. Thuôû nhoû, Ngoâ Phöôïng theo cha laø Ngoâ Chaâu vaø meï laø Thaùi thò ñeán soáng ôû Ñaøi Loan, cö truù nôi vuøng A Lyù Sôn, huyeän Gia Nghóa. Naêm Ngoâ Phöôïng troøn 20 tuoåi ñaõ baét ñaàu laøm aên buoân baùn vôùi ngöôøi daân ôû A Lyù Sôn, thaáu hieåu ñöôïc phong tuïc, taäp quaùn, ngoân ngöõ cuõng nhö tính tình cuûa nhöõng ngöôøi daân vuøng nuùi naøy. Hôn theá nöõa, oâng luoân ñoái xöû heát söùc khieâm haï, hoøa hôïp, luoân thaønh tín, thaät thaø vôùi moïi ngöôøi, neân nhaän ñöôïc söï kính ngöôõng vaø tin yeâu ñaëc bieät cuûa ngöôøi daân nôi ñaây. Luùc aáy, trieàu ñình nhaø Thanh vì muoán xoa dòu nhöõng cuoäc noåi daäy cuûa ngöôøi daân thieåu soá neân chieâu moä nhöõng ngöôøi thoâng hieåu tieáng noùi cuûa daân ñòa phöông ñeå boå nhieäm chöùc thoâng söï, naém giöõ quyeàn quaûn trò ôû moãi ñòa phöông. Naêm ñoù, Ngoâ Phöôïng vöøa

Ñaïo Quang dòch

troøn 24 tuoåi, ñöôïc cöû laøm thoâng söï vuøng A Lyù Sôn, chòu traùch nhieäm quaûn lyù toaøn boä soá cö daân vuøng nuùi cao naøy. Ngoâ Phöôïng voán saün coù tinh thaàn yeâu daân, töø tröôùc luoân yeâu thöông baûo hoä nhöõng ngöôøi daân mieàn nuùi nhö cha meï ñoái vôùi con caùi, thöôøng daïy doã hoï nhö thaày giaùo ñoái vôùi hoïc troø, luoân saün saøng giuùp ñôõ hoï nhö baïn beø thaân thieát. Nhôø coù söï cai trò baèng tình thöông cuûa oâng maø vuøng ñaát töø xöa nay voán laïc haäu, hoãn loaïn, ñaõ daàn daàn trôû neân coù traät töï, neà neáp. Ngöôøi daân vuøng nuùi naøy coù moät taäp quaùn raát daõ man, khoâng bieát ñaõ coù töø bao giôø maø nay khoâng sao töø boû ñöôïc. Ñoù laø moãi naêm vaøo muøa thu hoaïch hoï nhaát ñònh phaûi gieát cheát moät ngöôøi laáy ñaàu laøm vaät phaåm teá thaàn. Tuy ñöôïc Ngoâ Phöôïng daïy baûo, giaûi thích, nhöng vì tuïc leä naøy ñaõ toàn taïi quaù laâu, khieán ngöôøi daân ai ai cuõng tin chaéc raèng neáu khoâng laøm nhö vaäy thì chaéc chaén seõ phaûi gaëp tai hoïa. Vì theá, thaät khoù maø khuyeân baûo hoï töø boû tuïc leä daõ man naøy. Ngoâ Phöôïng suy nghó raát laâu veà vieäc naøy. Cuoái cuøng oâng nghó ra moät caùch, lieàn taäp trung moïi ngöôøi laïi vaø hoûi hoï: – Trong luùc xaûy ra loaïn Chu Nhaát Quyù, caùc vò vì nghe theo boïn phaûn nghòch neân ñaõ gieát haïi raát nhieàu ngöôøi Haùn. Hieän nay ñaàu laâu cuûa hoï vaãn coøn ñaáy chöù?

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Daân vuøng nuùi traû lôøi laø soá ñaàu ngöôøi ñoù hieän vaãn coøn toàn taïi hôn 40 caùi. Ngoâ Phöôïng lieàn nghieâm nghò baûo hoï: – Gieát ngöôøi laø nghieäp xaáu aùc lôùn nhaát. Phaùp luaät trieàu ñình hieän nay nghieâm caám. Vì theá tuyeät ñoái khoâng cho pheùp moïi ngöôøi tieáp tuïc coù haønh ñoäng gieát ngöôøi teá thaàn. Neáu caùc vò khoâng theå boû ngay taäp tuïc naøy, vaäy moãi naêm chuùng ta coù theå duøng moät caùi ñaàu laâu ñeå cuùng teá. Neáu ai coá yù laøm traùi, trieàu ñình chaéc chaén seõ baét toäi. Moïi ngöôøi nghe theo lôøi Ngoâ Phöôïng, töø ñoù moãi naêm ñeàu duøng ñaàu laâu ñeå teá thaàn, hôn boán möôi naêm khoâng coøn gieát ngöôøi cuùng teá nöõa. Cho ñeán naêm 31 nieân hieäu Caøn Long thì ñaõ traûi qua hôn boán möôi naêm, soá ñaàu laâu duøng teá thaàn ñaõ heát, ngöôøi daân laïi xin Ngoâ tieân sinh cho pheùp hoï khoâi phuïc phong tuïc gieát ngöôøi teá thaàn. Ngoâ Phöôïng laïi khoå nhoïc ra söùc khuyeân raên, cuoái cuøng hoï môùi ñoàng yù thoâi vieäc gieát ngöôøi. Nhöng roài ba naêm sau ñoù laïi tình côø xaûy ra maát muøa ñoùi keùm. Ngöôøi daân nôi ñaây ñeàu cho raèng do khoâng gieát ngöôøi teá thaàn neân môùi gaëp tai hoïa nhö vaäy. Moïi ngöôøi lieàn keùo nhau ñeán gaëp Ngoâ tieân sinh ñeå ñoøi hoûi cho pheùp hoï gieát ngöôøi laáy ñaàu teá thaàn.

Ñaïo Quang dòch

...... “Trôøi ôi! Thì ra laø Ngoâ thoâng söï ngöôøi chuùng ta heát söùc kính troïng aùi moä!” moïi ngöôøi khoùc roáng leân!

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Ngoâ Phöôïng laàn naøy khoâng coøn caùch naøo giaûi toûa ñöôïc loøng tin muø quaùng ñeå ngaên caûn vieäc laøm cuûa hoï. Tieân sinh caûm thaáy trong loøng ñau ñôùn nhö kim chaâm muoái xaùt, rôi leä xoùt thöông roài noùi vôùi moïi ngöôøi: – Gieát ngöôøi laø haønh vi heát söùc xaáu aùc, neáu moïi ngöôøi khoâng töø boû thì chaéc chaén sau naøy seõ töï chuoác laáy nhöõng haäu quaû khoâng toát, vì theá ta laáy laøm thöông xoùt laém. Tuy nhieân, neáu caùc vò vaãn cöù khaêng khaêng muoán gieát ngöôøi ñeå teá thaàn, vaäy tröa mai haõy ñeán gaàn choã laøm vieäc cuûa toâi. Toâi ñaõ choïn saün cho caùc vò moät ngöôøi ñeå gieát, seõ cho ngöôøi aáy maëc y phuïc maøu ñoû, ñoäi muõ ñoû, khaên truøm ñaàu maøu ñoû. Caùc vò haõy gieát ngöôøi aáy ñi maø teá thaàn. Tröa hoâm sau, daân laøng caàm vuõ khí vaø cung teân, keùo nhau ñeán gaàn choã laøm vieäc cuûa Ngoâ tieân sinh. Quaû nhieân thaáy coù moät ngöôøi maëc aùo ñoû, ñoäi muõ ñoû, truøm khaên ñoû ñaõ ñöùng saün nôi ñoù. Ngay töùc khaéc, hoï duøng cung teân töø xa baén guïc ngay ngöôøi maëc aùo ñoû aáy. Xong xuoâi, moïi ngöôøi lieàn tieán ñeán ñeå chaët laáy ñaàu ngöôøi aáy veà teá thaàn. Naøo ngôø khi vöøa giôû taám khaên ñoû truøm ñaàu leân thì hôõi oâi ngöôøi aáy khoâng phaûi ai khaùc maø chính laø quan thoâng söï hoï Ngoâ, ngöôøi maø ngaøy thöôøng hoï kính yeâu nhaát! Daân laøng heát söùc hoái haän vaø ñau buoàn, buoàn ñau than khoùc suoát maáy ngaøy trôøi. Hoï heát söùc thöông

Ñaïo Quang dòch

tieác Ngoâ tieân sinh vaø voâ cuøng aân haän veà vieäc laøm cuûa mình. Keå töø ñoù, khoâng ai baûo ai maø hoï quyeát ñònh boû haún tuïc gieát ngöôøi laáy ñaàu teá thaàn. Ngoâ Phöôïng vì muoán caûm hoùa moïi ngöôøi thay ñoåi tuïc gieát ngöôøi teá thaàn neân quyeát ñònh hy sinh caû maïng soáng cuûa mình. Tinh thaàn vò tha ñeán möùc naøy thaät khoù coù ai saùnh baèng. Sau khi tieân sinh qua ñôøi, tieáng thôm aáy löu truyeàn khaép choán vaø ñeå laïi muoân ñôøi. Cho ñeán nay, ngöôøi daân vuøng A Lyù Sôn moãi khi nhaéc ñeán chuyeän naøy ñeàu khoâng khoûi ngaäm nguøi thöông tieác vaø caûm kích khoân cuøng.

BAÏCH KHÔÛI LAÏM SAÙT PHAÛI TÖÏ SAÙT

aïch Khôûi laø moät vò töôùng noåi tieáng cuûa nöôùc Taàn thôøi Chieán quoác, raát gioûi duøng binh, ñöôïc Chieâu Töông Vöông troïng duïng. Sau khi laäp ñaïi coâng hieån haùch thu phuïc hôn 70 thaønh lieàn ñöôïc phong laøm Voõ An Quaân. Coù moät laàn, Baïch Khôûi chieán ñaáu vôùi ñaïi töôùng Trieäu Quaùt cuûa nöôùc Trieäu ôû Tröôøng Bình (nay laø phía taây baéc huyeän Cao Bình, tænh Sôn Taây). Ñang ñaùnh nhau thì Baïch Khôûi giaû thua ra leänh ruùt quaân, duï quaân Trieäu vaøo nôi hieåm yeáu roài doàn heát ñaïi quaân

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

ñaùnh uùp, ñoàng thôøi caét ñöùt ñöôøng tieáp teá löông thöïc cuûa quaân Trieäu. Quaân Taàn baén cheát ñaïi töôùng Trieäu Quaùt. Sau khi ñaïi töôùng ñaõ cheát, quaân Trieäu nhö raén maát ñaàu, hoang mang sôï haõi neân keùo nhau ñeán ñaàu haøng quaân Taàn, caû thaûy coù ñeán hôn 400.000 ngöôøi. Baïch Khôûi cho raèng nhöõng haøng binh naøy khoâng ñaùng tin caäy, raát coù theå seõ chôø cô hoäi ñeå noåi daäy. Do ñoù oâng lieàn ra leänh choân soáng taát caû, baát chaáp soá ngöôøi bò choân soáng leân ñeán hôn 400.000 ngöôøi. Thaät laø moät quyeát ñònh khuûng khieáp! Sau khi traän chieán naøy keát thuùc, daân nöôùc Trieäu heát söùc caêm phaãn vì haønh ñoäng daõ man cuûa Baïch Khôûi. Maáy naêm sau, nöôùc Taàn laïi cho Baïch Khôûi daãn ñaïi binh sang muoán tieâu dieät nöôùc Trieäu. Quaân daân nöôùc Trieäu khi aáy nuoâi loøng caêm haän nguùt trôøi, laïi thaáy tröôùc raèng neáu ñeå thua quaân Taàn thì khoâng theå naøo soáng soùt ñöôïc döôùi tay Baïch Khôûi. Vì theá, hoï moät loøng lieàu cheát chieán ñaáu, söùc maïnh trôû neân khoâng gì hôn ñöôïc. Laàn naøy quaû nhieân Baïch Khôûi ñaïi baïi, daãn taøn quaân chaïy troái cheát veà nöôùc. Khoâng laâu sau, vua Taàn laïi tieáp tuïc haï leänh cho Baïch Khôûi laäp töùc daãn binh ñaùnh Trieäu laàn nöõa. Bôûi aùm aûnh traän thua vöøa qua neân Baïch Khôûi lieàn giaû beänh, töø choái khoâng ñi. Vua Taàn töùc giaän voâ cuøng,

Ñaïo Quang dòch

“... Trong traän Tröôøng Bình, chæ moät quyeát ñònh cuûa ta ñaõ gieát saïch hôn 40 vaïn quaân nöôùc Trieäu, maëc duø hoï ñaõ ñaàu haøng khoâng khaùng cöï. Toäi aùc ñoù xeùt ra thaät ñaùng cheát vaïn laàn, khoâng coøn gì oan uoång nöõa.” Nghó nhö vaäy roài lieàn vung kieám leân töï saùt.

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

lieàn pheá boû töôùc vò Voõ An Quaân, ñoàng thôøi ban cho moät thanh kieám ñeå oâng phaûi töï saùt. Baïch Khôûi nhìn thanh kieám maø loøng roái loaïn nhö tô voø, töï hoûi: “Ta ñaõ phaïm loãi laàm gì ñeán noãi phaûi bò vua ban cho caùi cheát?” Nhöng roài oâng laïi töï nghó: “Ñaây haún laø quaû baùo cuûa vieäc ta laøm tröôùc ñaây. Trong traän Tröôøng Bình, chæ moät quyeát ñònh cuûa ta ñaõ gieát saïch hôn 40 vaïn quaân nöôùc Trieäu, maëc duø hoï ñaõ ñaàu haøng khoâng khaùng cöï. Toäi aùc ñoù xeùt ra thaät ñaùng cheát vaïn laàn, khoâng coøn gì oan uoång nöõa.” Nghó nhö vaäy roài lieàn vung kieám leân töï saùt. Ñaïi töôùng quaân Baïch Khôûi coâng to nhö nuùi, chinh chieán bao naêm giuùp cho uy danh cuûa nöôùc Taàn chaán ñoäng thieân haï. Theá maø chæ moät laàn thua traän, moät laàn töø choái daãn quaân ra traän, leõ naøo laïi ñaùng toäi cheát hay sao? Ñaây chaúng qua laø aùc nghieäp saâu naëng neân daãn ñeán Taàn vöông moät phuùt hoà ñoà môùi xuoáng leänh töï döùt ñi moät danh töôùng cuûa mình. Chuyeän naøy tuy nhìn töø beân ngoaøi thaáy coù veû nhö voâ lyù, nhöng neáu xeùt töø nguoàn goác nhaân quaû cuûa söï vieäc thì caùi cheát thaûm cuûa Baïch Khôûi roõ raøng laø khoâng theå traùnh khoûi. Hôn theá nöõa, sau khi cheát coøn khoù loøng traùnh khoûi phaûi sa ñoïa vaøo ba ñöôøng aùc vì toäi gieát haïi quaù nhieàu maïng ngöôøi. (trích Lòch Söû Caûm ÖÙng Thoáng Kyù)

Ñaïo Quang dòch

GIEÁT HAØNG BINH GAËP ÑAÏI HOÏA

yù Quaûng laø voõ töôùng trieàu Haùn, baén cung raát gioûi, coù taøi duøng binh, hôn 70 laàn ñaùnh nhau vôùi Hung noâ ñeàu thaéng lôïi. Cho neân quaân Hung noâ sôï oâng nhö chuoät sôï meøo, khoâng daùm daáy binh xaâm phaïm. OÂng laø vò töôùng hieån haùch moät thôøi, caùc voõ töôùng ñôøi sau khi nhaéc ñeán Phi töôùng Lyù Quaûng khoâng ai laø khoâng khaâm phuïc. Vaøo thôøi Haùn Vaên Ñeá, Lyù Quaûng nhôø coù coâng thaûo phaït Hung noâ neân ñöôïc phong chöùc Taùn kî thöôøng thò, laø moät chöùc quan ñöôïc ôû beân caïnh hoaøng ñeá ñeå khuyeân raên nhaéc nhôû, laøm coá vaán cho hoaøng ñeá. Ñeán thôøi Haùn Voõ Ñeá, oâng giöõ chöùc Baéc Bình thaùi thuû. Nhöng thuoäc haï cuûa Lyù Quaûng raát nhieàu ngöôøi laïi ñöôïc phong caùc töôùc vò cao hôn Lyù Quaûng, trong khi ñöôøng ñöôøng laø moät ñaïi töôùng nhö oâng maø caû ñôøi chæ laøm ñeán chöùc Thaùi thuù Baéc Kinh, khoâng ñöôïc phong haàu. Lyù Quaûng luoân thaéc maéc veà ñieàu naøy, moät hoâm lieàn ñeán thænh giaùo moät thaày töôùng soá noåi tieáng teân laø Vöông Soùc: – OÂng xem töôùng cuûa ta coù phaûi laø khoâng theå ñöôïc phong haàu hay khoâng?

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Vöông Soùc khoâng traû lôøi ngay, hoûi laïi: – Töôùng quaân haõy töï xeùt laïi mình xem coù laøm vieäc gì traùi vôùi ñaïo ñöùc, luaân lyù hay chaêng? Lyù Quaûng suy nghó moät laùt roài noùi: – Tröôùc kia coù laàn ta duï haøng hôn 800 cuûa boïn rôï Khöông, sau ñoù ra leänh gieát saïch. Vieäc aáy maõi ñeán nay ta vaãn coøn caûm thaáy caén röùt, hoái haän trong loøng. Vöông Soùc noùi: – Quaân ñaõ ñaàu haøng töùc laø khoâng choáng laïi mình nöõa, khoâng caàn phaûi gieát. Töôùng quaân chæ vì loøng saân haän maø haïi cheát nhieàu ngöôøi nhö theá, laøm sao coù theå khoâng toån hao aâm ñöùc. Töôùng quaân ñôøi naøy khoâng ñöôïc phong haàu cuõng laø ñieàu deã hieåu. Veà sau, Lyù Quaûng coù laàn daãn quaân ñi laïc ñöôøng, theá cuøng phaûi thaét coå töï vaãn. Laïi ñeán ñôøi chaùu trai oâng laø Lyù Laêng bò quaân Hung noâ vaây khoån nhieàu ngaøy phaûi ñaàu haøng. Do vieäc Lyù Laêng ñaàu haøng quaân Hung noâ maø Haùn ñeá ra leänh gieát cheát taát caû nhöõng ngöôøi thaân thuoäc cuûa oâng, meï vaø vôï cuûa oâng ñeàu phaûi cheát thaûm. Quaû nhieân toäi baùo cuûa haønh ñoäng gieát ngöôøi laø khoâng theå traùnh khoûi. (trích Lyù Quaûng truyeän)

Ñaïo Quang dòch

Töôùng quaân chæ vì loøng saân haän maø haïi cheát nhieàu ngöôøi nhö theá, laøm sao coù theå khoâng toån hao aâm ñöùc?

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

LAÏM SAÙT BÒ UNG NHOÏT

öông Thieàu laø voõ töôùng ñôøi Toáng, xuaát binh thaûo phaït rôï Khöông laàn naøo cuõng thaéng lôïi, môû roäng bôø coõi hôn 1.800 daëm ñaát. Chieám ñaát roài, oâng ra leänh ñoát phaù vaø gieát saïch ngöôøi Khöông trong vuøng. Baát luaän giaø treû, lôùn beù, nam nöõ... ñeàu khoâng thoaùt khoûi söï thaûm saùt, soá ngöôøi bò gieát coù ñeán hôn ngaøn ngöôøi. Khoâng laâu sau, boãng nhieân lôøi noùi, haønh ñoäng cuûa Vöông Thieàu trôû neân baát thöôøng; ngöôøi ngaây daïi, thaàn trí ñieân cuoàng, tröôùc ngöïc laïi moïc ra moät nhoït ñoäc caøng ngaøy caøng lôùn, hoâi thoái, maùu muû ræ ra lieân tuïc, laøm cho ñau nhöùc thaáu taâm can. Nhoït ñoäc aáy aên saâu vaøo taän trong ngöôøi, ngaøy ñeâm haønh haï Vöông Thieàu khoâng luùc naøo khoâng ñau ñôùn, nhöùc nhoái. Do chòu khoâng noåi söï haønh haï ñau ñôùn aáy, Vöông Thieàu cuoái cuøng phaûi cheát moät caùch theâ thaûm. Ngöôøi thôøi aáy ai ai cuõng ñeàu cho raèng ñoù laø quaû baùo xaáu aùc cuûa vieäc Vöông Thieàu laïm saùt nhöõng ngöôøi daân voâ toäi. (trích Lòch Söû Caûm ÖÙng Thoáng Kyù)

Ñaïo Quang dòch

Ngöôøi thôøi aáy ai ai cuõng ñeàu cho raèng ñoù laø quaû baùo xaáu aùc cuûa vieäc Vöông Thieàu laïm saùt nhöõng ngöôøi daân voâ toäi.

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

HOÀN MA AÙM AÛNH

aïi moät quaùn troï nhoû ven ñöôøng, moät vò sö giaø ñaõ böôùc vaøo vaø ñöùng yeân töø laâu nhöng chaúng ai ñeå yù ñeán oâng caû. Ñoù laø moät vò sö voùc ngöôøi maûnh mai, khuoân maët gaày goø, xöông xaåu nhöng luoân nôû nuï cöôøi hieàn hoøa bieåu loä moät taám loøng töø bi, baùc aùi. Caùch ñoù khoâng xa laø moät kieám khaùch vöøa töø ngoaøi böôùc vaøo, daùng ngöôøi cao gaày, veû maët khaéc khoå, nghieâm nghò. Ñoù laø veû khaéc khoå cuûa moät kieám khaùch ñaõ heát thôøi, khoâng coøn ñuû söùc nuoâi thaân baèng voõ ngheä neân ñaønh mang kieám phieâu baït trong choán giang hoà, raøy ñaây mai ñoù. Kieám khaùch vöøa böôùc vaøo quaùn lieàn ñaûo maét nhìn quanh moät löôït roài caát tieáng sang saûng goïi ngöôøi haàu baøn. Ngöôøi haàu baøn chaïy ra, ñöa maét luùng tuùng nhìn kieám khaùch vaø nhaø sö, khoâng bieát phaûi phuïc vuï ngöôøi naøo tröôùc... Nhaø sö oân toàn baûo ngöôøi haàu baøn: – Anh haõy doïn röôïu thòt cho vò kieám khaùch naøy tröôùc. Ta nghó oâng aáy chaéc coøn nhieàu vieäc gaáp. Nghe vaäy, chaøng kieám khaùch xua tay:

Ñaïo Quang dòch

– Khoâng, anh haõy doïn thöùc aên cho nhaø sö naøy tröôùc. Chuùng ta caàn phaûi bieát toân kính nhöõng vò tu haønh ñaïo cao ñöùc troïng, coøn keû giang hoà nhö ta ñaây ñaõ quen laên loän, khoâng caàn bieät ñaõi. Khi aáy, caû hai ngöôøi lieàn quay sang chaøo nhau. Kieám khaùch töï giôùi thieäu: – Toâi teân laø Ta Maõ Sum. Neáu ñaïi sö cho pheùp, chuùng ta ngoài cuøng baøn nheù! Vò sö giaø vui veû gaät ñaàu. Maõ Sum lieàn böôùc ñeán ngoài xuoáng cuøng baøn. Thöùc aên doïn ra chæ coù côm traéng, maêng kho vaø ngoù sen luoäc. Qua caâu chuyeän trao ñoåi, hoï môùi bieát caû hai ñeàu ñang treân ñöôøng ñeán Kyoto. Hoï vui veû keát baïn cuøng ñi treân ñoaïn ñöôøng coøn laïi. Sau böõa côm, hai ngöôøi ñaõ trôû neân thaân thieát. Haønh lyù cuûa moãi ngöôøi ñeàu chaúng coù gì nhieàu. Maõ Sum chæ mang theo hai thanh kieám, coøn vò sö giaø thì vaùc treân vai moät tuùi vaûi raát cuõ kyõ, troâng raát ngheøo naøn. Hoï cuøng nhau leân ñöôøng, vöøa ñi vöøa troø chuyeän raát töông ñaéc. Nhaø sö keå veà nhöõng chuyeán ñi haønh ñaïo khaép ñoù ñaây, coøn Maõ Sum thì keå laïi nhöõng chuyeän töøng traûi treân böôùc ñöôøng giang hoà phieâu daït cuûa mình. Con ñöôøng ñi Kyoto thaät nhoän nhòp. Haønh khaùch ngöôïc xuoâi coù ñuû caùc haïng ngöôøi. Coù nhöõng khaùch

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

haønh höông vieáng caùc ñeàn chuøa, laïi coù caû nhöõng ngöôøi haùt daïo, maõi voõ, laøm troø aûo thuaät vaø raát nhieàu haønh khaát ñaàu ñoäi nhöõng chieác noùn thaät lôùn, che kín caû khuoân maët. Coù caùc vò laõnh chuùa, thöôïng quan ngöï trong nhöõng chieác kieäu raát kieâu xa, coù quaân lính theo haàu. Moãi laàn hoï ñi qua, daân chuùng phaûi döøng laïi kính caån cuùi mình ñeå baøy toû söï chaøo möøng. Neáu coù hai vò laõnh chuùa cuøng ñi treân moät ñöôøng thì vò naøo coù chöùc phaän cao hôn seõ ñöôïc nhöôøng ñi tröôùc. Ngöôøi ta coøn thaáy caû nhöõng vaên nhaân, thi só ñi ngaém caûnh tìm vaàn thô, hoaëc nhöõng hoïa só ñang say meâ ghi laïi phong caûnh thieân nhieân höõu tình treân neàn luïa. Ta Maõ Sum keå cho nhaø sö nghe veà dó vaõng cuûa mình, ñaõ theo hoïc nhöõng ai ñeå trôû thaønh kieám só, ñaõ töøng chieán ñaáu bao nhieâu traän vaø gieát bao nhieâu ngöôøi. Vò sö giaø im laëng laéng nghe khoâng cheâ traùch gì, duø oâng khoâng taùn thaønh nhöõng söï gieát choùc nhö theá. OÂng nghó, khoâng theå ñoøi hoûi taát caû ngöôøi ñôøi ñeàu maãu möïc, ñaïo ñöùc, suoát ñôøi khoâng laøm haïi ai, khoâng gieát ai, khoâng gaây buoàn raàu, ñau ñôùn cho ai... Ta Maõ Sum laø moät kieám khaùch, boån phaän ngheà nghieäp cuûa anh ta laø phaûi ñaùnh nhau, phaûi gieát choùc... OÂng khoâng theå chæ trích anh ta vì nhöõng haønh ñoäng ñoù,

Ñaïo Quang dòch

vì xeùt cho cuøng ñoù cuõng do nôi nghieäp duyeân hình thaønh töø nhieàu ñôøi tröôùc. Maëc duø vaäy, vò sö cuõng khoâng boû qua cô hoäi duøng lôøi kheùo leùo ñeå chia seû vôùi chaøng kieám khaùch nhöõng gì oâng hieåu bieát veà nhaân quaû, veà vieãn caûnh thoï sinh cuûa moãi ngöôøi sau khi cheát tuøy theo nghieäp nhaân ñaõ gaây ra trong ñôøi naøy... OÂng nhaán maïnh, baát cöù ai cuõng coù theå trôû neân ngöôøi toát neáu chòu ñi theo con ñöôøng höôùng thieän, bôûi baûn chaát moãi ngöôøi ñeàu laø hieàn thieän tröôùc khi chòu söï sai söû cuûa nhöõng taâm nieäm tham lam, saân haän vaø si meâ. Vò sö giaø cuõng keå cho kieám khaùch Ta Maõ Sum nghe nhieàu caâu chuyeän tích Phaät giaùo raát thuù vò, chaúng haïn nhö chuyeän moät vò hoaøng töû AÁn Ñoä bò baø hoaøng haäu ñoäc aùc moùc maét nhöng vaãn töø bi tha thöù, vì chaøng bieát raát roõ raèng chæ coù tình thöông môùi xoùa boû ñöôïc haän thuø... Sau maáy ngaøy laøm baïn ñoàng haønh, hoï ñaõ trôû neân voâ cuøng thaân thieát, khoâng giaáu nhau baát cöù chuyeän gì. Moät hoâm, nhaø sö chæ vaøo caùi tuùi vaûi ñang ñeo treân vai vaø hoûi Ta Maõ Sum: – OÂng baïn coù bieát trong caùi tuùi vaûi naøy ñöïng nhöõng gì khoâng? Ta Maõ Sum laéc ñaàu:

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Khoâng bieát! Nhöng toâi coù theå ñoaùn laø chaúng coù gì quyù giaù caû. Nhaø sö cöôøi noùi: – OÂng baïn laàm roài, thaät ra trong naøy laø nhöõng thöù quyù giaù laém. – Chaéc laø moät töôïng Phaät. – Khoâng, nhöng cuõng gaàn ñuùng nhö vaäy. – Hay laø moät cuoán kinh quyù ghi cheùp nhöõng lôøi daïy vaøng ngoïc cuûa ñöùc Nhö Lai? – Khoâng phaûi. Ta Maõ Sum chòu thua, khoâng ñoaùn ñöôïc. Nhaø sö thong thaû noùi: – Trong caùi tuùi vaûi cuõ kyõ naøy laø 200 neùn baïc. Ta Maõ Sum cöôøi lôùn: – Ñaïi sö khoâng ñuøa toâi ñoù chöù! Neáu ngaøi coù ñöôïc soá tieàn lôùn nhö vaäy thì vieäc gì phaûi ñi lang thang khaát thöïc? Neáu quaû thaät trong tuùi naøy ñöïng 200 neùn baïc thì ngaøi thöøa söùc aên maëc aùo ñeïp, vaøo quaùn troï sang troïng, môøi toâi uoáng röôïu quyù... leõ ñaâu laïi chòu vaøo caùi quaùn toài taøn nôi chuùng ta gaëp nhau? Göông maët nhaø sö saùng leân, hôùn hôû: – Khoâng, baàn taêng khoâng noùi ñuøa ñaâu. Baàn taêng mang theo hai traêm neùn baïc nhöng khoâng phaûi ñeå

Ñaïo Quang dòch

tieâu duøng cho mình. OÂng baïn muoán bieát ñeå laøm gì phaûi khoâng? Soá laø trong moät chuyeán haønh höông chieâm baùi Phaät tích, toâi ñaõ phaùt nguyeän trong ñôøi naøy nhaát ñònh seõ ñuùc moät töôïng Phaät baèng ñoàng thaät ñeïp ñeå cuùng döôøng Tam baûo. Töø nhieàu naêm qua, toâi ñaõ ñi khaép nöôùc Nhaät ñeå quyeân goùp töøng ñoàng xu leû, tích luõy thaønh 200 neùn baïc ñöïng trong caùi tuùi vaûi naøy. Laàn naøy toâi ñeán Kyoto laø ñeå tìm nhöõng ngöôøi thôï gioûi nhaát giuùp toâi thöïc hieän taâm nguyeän naøy. Toâi hy voïng soá baïc naøy seõ ñuû ñeå ñuùc ñöôïc moät töôïng Phaät baèng ñoàng. Ñoâi maét nhaø sö röïc saùng leân khi nghó ñeán luùc thöïc hieän ñöôïc taâm nguyeän cuûa mình. Hình nhö oâng ñang hình dung pho töôïng Phaät baèng ñoàng uy nghieâm vaø ñeïp ñeõ ñang hieän leân, laø keát quaû cuûa bao nhieâu naêm oâng vaát vaû laïc quyeân khaép choán. OÂng say söa noùi tieáp: – Ñöùc Phaät seõ ngöï treân toøa sen trong tö theá ngoài kieát giaø, treân traùn Ngaøi coù daáu chaám hieän toaøn trí, toaøn naêng vaø nuï cöôøi cuûa Ngaøi laø moät nuï cöôøi töø bi voâ löôïng... Ñoù, oâng baïn ñaõ bieát vì sao toâi giöõ gìn raát caån thaän caùi tuùi vaûi naøy. Nhaø sö laïi cöôøi vaø noùi ñuøa: – Ngöôøi ta noùi raèng ai mang theo vaøng baïc laø mang theo moät moái nguy hieåm, nhöng vôùi moät ngöôøi

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

anh huøng cao thöôïng nhö oâng baïn, toâi khoâng thaáy coù gì phaûi lo ngaïi caû. Ta Maõ Sum nghieâng ñaàu moät caùch cung kính, toû loøng caûm taï yù nghó toát cuûa nhaø sö veà mình, nhöng trong loøng anh ta ñaõ baét ñaàu ngoån ngang traêm moái. Vaàng traùn anh ta nhaên laïi, cöû chæ coù phaàn maát töï nhieân. Anh ta töï nghó: – Suoát ñôøi ta ngang doïc chieán ñaáu, vaøo sinh ra töû nhöng chöa töøng coù ñöôïc chæ moät phaàn möôøi soá baïc maø laõo giaø ñang giöõ. Ta ñang ñoùi raùch khoán khoå, trong khi laõo coù ñeán 200 neùn baïc maø chæ nghó ñeán vieäc ñuùc töôïng Phaät, khoâng tieâu duøng ñeán duø chæ moät xu leû! Nghó ñeán ñaây, anh ta chôït thôû daøi. “Than oâi! Ta ñaõ giaø thaät roài! Moät kieám khaùch vaøo ñoä tuoåi 40 nhö ta thì coøn laøm gì ñöôïc nöõa? Chaúng coøn ai thu duïng ta. Ta seõ phaûi soáng cuoäc soáng lang thang voâ ñònh naøy cho ñeán heát cuoäc ñôøi mình maø chaúng bao giôø coù ñöôïc moät ngoâi nhaø aám cuùng.” Roài anh ta laïi nghó: “Neáu coù ñöôïc 200 neùn baïc, chaéc chaén ta seõ ñöôïc soáng moät cuoäc ñôøi sung söôùng, khoâng coøn phaûi lang thang troâi daït khaép ñoù ñaây... Höø! Theá maø laõo giaø naøy laïi chæ nghó ñeán vieäc duøng soá baïc lôùn lao ñoù vaøo vieäc ñuùc moät caùi töôïng Phaät voâ tri voâ giaùc...”

Ñaïo Quang dòch

Loøng tham vaø lyù trí baét ñaàu xung ñoät laãn nhau, giaøy voø taâm trí Ta Maõ Sum. Ñoâi luùc anh ta caàu mong cho vò sö giaø ñeå queân ñaâu ñoù caùi tuùi baïc vaø anh ta seõ chieám laáy roài troán ñi. Nhöng laøm gì coù theå coù chuyeän ñoù? Laõo ta luùc naøo cuõng khoâng rôøi caùi tuùi, khi aên khi nguû ñeàu giöõ beân mình. Moät yù nghó taùo baïo chôït ñeán vôùi anh ta. Anh ta laéc ñaàu, coá xua tan ñi yù nghó ñen toái ñoù. Nhöng roài noù laïi trôû veà, vaø döôøng nhö caøng luùc caøng aùm aûnh anh ta nhieàu hôn. Daàn daàn, loøng tham ñaõ che môø lyù trí cuûa anh ta. Giôø ñaây trong ñaàu anh ta luoân suy nghó caùch laøm sao ñeå ñoaït cho ñöôïc soá baïc cuûa vò sö giaø. Nhöng vò sö giaø chaúng heà nhaän ra söï thay ñoåi cuûa Ta Maõ Sum. OÂng vaãn luoân tin töôûng vaøo ngöôøi baïn ñoàng haønh. Khi ñi ñeán moät thò traán, con ñöôøng bò caét ngang bôûi moät doøng soâng, moïi ngöôøi phaûi ñi thuyeàn sang bôø beân kia. Ngöôøi laùi thuyeàn chôø cho ñuû khaùch môùi cho thuyeàn rôøi bôø. Luùc böôùc xuoáng thuyeàn, vò sö giaø loaïng choaïng theá naøo suyùt ngaõ xuoáng nöôùc. Vöøa thaáy vaäy, trong loøng Ta Maõ Sum laäp töùc nghó ra ngay moät gian keá. Haén ñöa nhaø sö ñeán ngoài sau laùi ôû moät choã vaéng ngöôøi, goùi baïc ñeå ôû giöõa. Ñôïi moät luùc thuaän tieän khoâng ai ñeå yù, haén vôø troû cho nhaø sö moät con caù ñang nhaûy leân khoûi maët nöôùc. Ñôïi nhaø sö vöøa nghieâng mình quay sang nhìn, Ta Maõ Sum thaúng tay xoâ maïnh. Nhaø sö baát ngôø khoâng chuùt phoøng bò,

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

teù nhaøo ngay xuoáng soâng. Ñôïi cho thuyeàn chaïy ñöôïc moät quaõng xa, teân saùt nhaân môùi giaû vôø la lôùn: – Trôøi ôi! Baïn toâi ngaõ xuoáng soâng roài, ngöøng laïi mau! Ngöøng laïi mau! Gioù luùc ñoù ñang thoåi maïnh, caùnh buoàm caêng vaø con thuyeàn löôùt ñi vuøn vuït. Khi ngöôøi laùi thuyeàn coá söùc neo con thuyeàn laïi ñöôïc thì khoâng coøn thaáy daáu veát nhaø sö ñaâu nöõa caû. Ta Maõ Sum gaøo leân, nöôùc maét haén giaøn giuïa: – Nhöø sö ñoù laø ngöôøi baïn thaân thieát nhaát cuûa toâi. Trôøi ôi, baây giôø oâng cheát roài, boû laïi toâi moät mình, khoå sôû thaân toâi! Moïi ngöôøi treân thuyeàn thaáy vaäy ñeàu xuùc ñoäng. Ta Maõ Sum lau nöôùc maét ñoaïn noùi vôùi moïi ngöôøi: – Chuùng ta phaûi baùo vieäc naøy leân quan ñòa phöông, nhöng toâi nghó laøm theá seõ maát nhieàu thôøi gian khai baùo, phieàn cho quyù vò chaäm treã coâng vieäc. Toâi cuõng vaäy, toâi cuõng coù vieäc gaáp caàn ñi ngay. Vaû laïi, neáu khai baùo coøn sôï lieân luïy ñeán baùc laùi thuyeàn, khoâng kheùo bò nghi oan toäi ngheäp. Chi baèng ta cöù tieáp tuïc cuoäc haønh trình, khi ñeán Kyoto toâi seõ töï ñöùng ra khai baùo vieäc naøy, khoûi phieàn ñeán quyù vò. Moïi ngöôøi, keå caû baùc laùi thuyeàn, ñeàu thaáy laø coù lyù. Hôn nöõa ai cuõng sôï phieàn phöùc, lieân luïy neân ñoàng yù giöõ kín chuyeän naøy vaø cöù tieáp tuïc cuoäc haønh trình.

Ñaïo Quang dòch

Khi thuyeàn caäp beán, Ta Maõ Sum caàm tuùi baïc nhaûy phoùc ngay leân bôø. Trong thoaùng choác ñaõ khoâng coøn ai thaáy haén ñaâu nöõa caû! Toái hoâm ñoù, trong moät caên phoøng rieâng taïi quaùn troï, haén run run môû tuùi baïc ra xem. Haén thaät söï loùa maét khi ñeám ñöôïc ñuùng 200 neùn baïc naèm trong chieác tuùi vaûi cuõ kó, raùch röôùi! Baây giôø soá baïc ñaõ thuoäc veà haén. Haén baét ñaàu vaïch ra trong ñaàu keá hoaïch söû duïng soá baïc ñoù nhö theá naøo ñeå ngaøy caøng coù theå sinh theâm nhieàu lôïi nhuaän hôn nöõa. Töø ñaây haén seõ khoâng coøn phaûi soáng trong caûnh ngheøo tuùng nöõa! Taïi Kyoto, haén thay teân ñoåi hoï, cuõng khoâng coøn laøm kieám khaùch nöõa maø trôû thaønh moät thöông gia giaøu coù chuyeân kinh doanh luùa gaïo. Moïi ngöôøi ôû ñaây chæ bieát haén döôùi caùi teân môùi laø Toâ Cöï Bi. Hai thanh kieám naêm xöa ñöôïc haén boïc vaøo moät tuùi gaám vaø caát kyõ döôùi ñaùy moät chieác hoøm. Haén khoâng muoán baát cöù ai bieát ñöôïc quaù khöù tröôùc ñaây cuûa haén. Baây giôø, coâng vieäc haèng ngaøy cuûa haén laø giao dòch buoân baùn. Vieäc laøm aên cuûa Toâ Cöï Bi ngaøy caøng phaùt ñaït. Haén cöôùi vôï, sinh con. Haén thaønh ñaït vaø trôû neân giaøu coù ngoaøi söùc töôûng töôïng. Tuy nhieân, ñieàu raát laï laø haén chöa bao giôø coù ñöôïc moät giaây phuùt naøo

100

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

thöïc söï an oån ñeå taän höôûng nhöõng gì ñaõ coù trong tay. Haén khoâng heà caûm thaáy thoûa maõn vôùi cuoäc soáng vaät chaát sung tuùc maø tröôùc ñaây haén töøng mô öôùc. Thay vì vaäy, luùc naøo haén cuõng soáng trong söï caén röùt cuûa löông taâm, luoân caûm thaáy hoái tieác, aân haän veà vieäc ñaõ laøm. Haén bieát roõ caùi söï nghieäp ñoà soä cuûa haén hoâm nay laø do toäi aùc maø coù. Haén luoân töï nghó, neáu naêm xöa haén coù theå daèn loøng vaø suy nghó chín chaén hôn, chaéc chaén haén ñaõ khoâng phaïm vaøo toäi aùc taøy trôøi ñoù. Haén nhôù laïi, cuoäc soáng lang thang khoán khoù tuy luùc naøo cuõng phaûi chòu ñöïng söï thieáu thoán ñoùi khoå nhöng vaãn coù khoâng ít nhöõng phuùt giaây haïnh phuùc thanh thaûn, nhaát laø khi haén ñöôïc ngaém nhìn caûnh ñeïp thieân nhieân treân con ñöôøng thieân lyù vôùi moät taâm hoàn trong saïch khoâng gôïn chuùt bôïn dô. Coøn baây giôø, tuy soáng trong söï giaøu sang sung söôùng nhöng luùc naøo haén cuõng phaûi chòu söï giaèn vaët cuûa maëc caûm toäi loãi vaø moät noãi aùm aûnh khoâng ngöøng. Ñeå coá queân ñi caâu chuyeän xaáu xa ngaøy cuõ vaø nhöõng noãi aùm aûnh ñaùng sôï, haén phaûi lao ñaàu vaøo coâng vieäc laøm aên, mong raèng nhöõng baän roän haèng ngaøy seõ xua tan ñi nhöõng yù nghó giaøy voø trong taâm trí haén. Thôøi gian thaám thoaùt troâi qua, ñaõ ñeán luùc Toâ Cöï Bi caûm thaáy caàn phaûi nghæ ngôi sau nhöõng thaùng ngaøy laên loän trong coâng vieäc kinh doanh. Haén mua moät bieät thöï xinh ñeïp, coù moät vöôøn hoa anh ñaøo roäng

Ñaïo Quang dòch

101

lôùn bao quanh vaø coù caû nhöõng caây tuøng xanh thaãm xen trong ñoù. Nhöng roài Toâ Cöï Bi cuõng khoâng theå an höôûng tuoåi giaø nhö döï ñònh. Rôøi khoûi coâng vieäc kinh doanh, maëc caûm toäi loãi nhö caøng lôùn leân nhieàu hôn trong loøng haén. Moãi khi nhìn thaáy nhöõng ñoà vaät quyù giaù trong nhaø hay daïo chôi trong khu vöôøn xinh ñeïp haén ñeàu khoâng khoûi khôûi leân yù nghó raèng taát caû nhöõng thöù ñoù ñeàu coù ñöôïc töø vieäc phaïm vaøo toäi aùc ngaøy xöa cuûa haén. Roài haén ngaøy caøng nghó nhieàu hôn ñeán vò sö giaø ñaõ bò haén haïi cheát. Hình daùng cuûa oâng nhö soáng laïi trong loøng haén vôùi daùng ngöôøi maûnh mai, khuoân maët gaày goø nhöng aùnh maét vaø nuï cöôøi luoân bieåu loä roõ moät taám loøng töø bi ñoä löôïng. Haén caøng hoái haän hôn nöõa khi nghó ñeán vieäc laøm taøn nhaãn cuûa mình. Nhaø sö caøng töø bi, ñöùc ñoä bao nhieâu thì haén caøng ñoäc aùc, xaáu xa, ñaùng khinh bæ baáy nhieâu! Roài moät ñeâm traêng saùng, Toâ Cöï Bi naèm traèn troïc maõi khoâng nguû ñöôïc vôùi nhöõng yù nghó daèn vaët ngoån ngang trong loøng. Haén vuøng daäy böôùc ra ñi daïo moät laùt trong vöôøn hoa cho khuaây khoûa. Boãng nhieân haén döøng laïi, daùn maét vaøo moät caây tuøng. Thaät kinh ngaïc laøm sao, hình nhö coù moät boùng ngöôøi môø aûo ñang hieän ra töø thaân vaø caønh cuûa caây tuøng. Thaân caây tuøng laø thaân ngöôøi, caønh caây laø tay chaân! Hình aûnh ñoù ban ñaàu môø môø aûo aûo, nhöng caøng luùc caøng hieän

102

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

roõ hôn. Roõ raøng ñoù laø moät hình ngöôøi vôùi voùc daùng maûnh mai, gaày goø vaø caùi ñaàu troïc loùc, hai hoá maét saâu ñen ngoøm, maù hoùp, da taùi nhôït nhö moät ngöôøi cheát troâi soâng. Khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa, haén ñaõ nhaän ra ngöôøi ñoù laø ai roài. Haén heùt leân moät tieáng kinh hoaøng vaø ñöùng söõng ngöôøi ra, khoâng coøn cöû ñoäng gì ñöôïc nöõa. Moà hoâi haén vaõ ra nhö taém. Sau moät luùc laâu, haén môùi hoaøn hoàn ñöôïc ñoâi chuùt, hoát hoaûng keâu theùt leân: – Laø oâng ñoù sao! Hình boùng nhaø sö hieän ra môø aûo döôùi aùnh traêng, töø töø ñi veà phía Toâ Cöï Bi, caøng luùc caøng gaàn hôn khieán cho haén voâ cuøng hoaûng sôï, ñöùng choân chaân moät choã nhö trôøi troàng, khoâng coøn ñuû söùc ñeå chaïy troán. Nhöng roài moät laùt sau, baûn naêng sinh toàn trong haén chôït troãi daäy. Haén heùt leân moät tieáng lôùn roài vuøng quay ngöôøi boû chaïy thuïc maïng vaøo nhaø, beân tai vaãn nghe vaêng vaúng nhö coù tieáng chaân ngöôøi ñuoåi theo doàn daäp... Chaïy vaøo nhaø roài, haén ñoùng saàm cöûa laïi, lao nhanh vaøo phoøng vaø nhaûy leân giöôøng keùo chaên truøm kín caû ngöôøi. Nhöng sau khi naèm yeân treân giöôøng moät luùc, côn sôï haõi laéng xuoáng vaø doøng maùu ngang taøng cuûa moät kieám khaùch tröôùc ñaây boãng troãi daäy trong haén.

Ñaïo Quang dòch

103

Haén tung chaên böôùc xuoáng giöôøng, môû khoùa chieác hoøm goã ñaõ töø laâu caát giöõ hai thanh kieám ngaøy xöa. Naém chaët hai thanh kieám trong tay roài, haén caûm thaáy can ñaûm hôn nhieàu. Haén thaàm nghó: “Neáu ñuùng laø oan hoàn laõo aáy ñaõ veà ñaây thì ta cuõng khoâng theå troán chaïy ñaâu cho khoûi. Chi baèng ñoái maët ñaùnh ñuoåi laõo ñi thì môùi coù theå soáng yeân ñöôïc.” Nghó vaäy, haén lieàn môû cöûa mang kieám ñi thaúng ra vöôøn. Ñeán khoaûng ñaát troáng khi naõy vöøa nhìn thaáy hoàn ma, haén döøng laïi ñaûo maét nhìn quanh. Khoâng phaûi ñôïi laâu, haén ñaõ baét ñaàu nhìn thaáy ngay moät boùng ñen môø aûo ngay phía sau moät caây tuøng... Khoâng, boùng ñen aáy chính laø caây tuøng, nhöng ñang töø töø chuyeån daàn sang thaønh hình ngöôøi... Vaãn laø caùi hình daùng quen thuoäc maø ñaõ bao naêm qua haén khoâng moät phuùt naøo queân ñi ñöôïc. Chính laø vò sö giaø ñaõ bò haén ñaåy xuoáng doøng nöôùc soâng ngaøy tröôùc. Tröôùc hình aûnh khieáp ñaûm ñoù, daàu laø moät kieám khaùch gan daï cuõng khoâng khoûi ruøng mình khieáp haõi. Nhöng vì nghó ñeán moái nguy hieåm coù theå seõ theo ñuoåi mình khoâng sao traùnh ñöôïc neân Toâ Cöï Bi coá xua ñuoåi noãi sôï haõi, naém chaët chuoâi kieám vaø ñöùng vöõng laïi thay vì boû chaïy. Trong choác laùt, haén laáy laïi tinh thaàn cuûa moät kieám khaùch xoâng ra traän vaø lao vuùt tôùi, vung kieám

104

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

cheùm loaïn xaï vaøo boùng ma cuûa vò sö giaø... Nhöõng nhaùt kieám chính xaùc vaø maïnh meõ, nhöng laï thay chæ nhö chaïm vaøo söông khoùi, laøm cho boùng ma aáy cöù tan ra roài tuï laïi, cuoái cuøng vaãn cöù quanh quaån beân goác caây tuøng nhö khoâng coù gì xaûy ra caû. Soát ruoät, Toâ Cöï Bi duøng heát söùc lao ñeán ñònh vung kieám cheùm maïnh moät nhaùt, nhöng haén chöa kòp vung tay leân thì caû thaân hình haén ñaõ ñaâm saàm vaøo goác caây tuøng. Haén doäi ngöôïc trôû ra vaø ñoå guïc xuoáng maët ñaát nhö moät xaùc cheát... Saùng hoâm sau, ngöôøi laøm vöôøn tìm thaáy Toâ Cöï Bi naèm baát ñoäng gaàn goác caây tuøng, hai thanh kieám vaãn coøn naém chaët trong tay. OÂng ta hoát hoaûng voäi goïi ngöôøi ñeán ñöa chuû nhaân vaøo nhaø, môøi thaày thuoác ñeán chaêm soùc. Toâ Cöï Bi naèm lieät giöôøng suoát maáy ngaøy sau ñoù... Khi ñaõ taïm bình phuïc, vieäc ñaàu tieân haén nghó ñeán laø laäp töùc ra leänh ñoán ngaõ caây tuøng nôi xuaát hieän boùng ma. Roài ñeâm hoâm aáy, haén khoâng sao cöôõng laïi ñöôïc yù nghó phaûi kieåm tra laïi xem hoàn ma cuûa nhaø sö ñaõ bò xua ñuoåi ñi nôi khaùc hay chöa. Haén naáp sau moät khoùm hoa raäm gaàn nhaø vaø doõi maét veà phía caây tuøng ñaõ bò ñoán haï. Nhöng thaät quaùi laï thay, roõ raøng haén nhìn thaáy boùng ma hoâm tröôùc laïi hieän ra töø moät caây tuøng khaùc... Haén theùt leân moät tieáng kinh hoaøng roài uø teù chaïy bay vaøo nhaø, phoùng ngay leân giöôøng nguû vaø truøm chaên kín mít suoát ñeâm hoâm ñoù.

Ñaïo Quang dòch

105

Hoâm sau, Toâ Cöï Bi cho ngöôøi mua veà thaät nhieàu ñeøn loàng vaø treo khaép nôi trong vöôøn. Ñeâm ñeán, haén thaép ñeøn gaàn nhö saùng röïc caû khu vöôøn. Haén nghó laø nhö vaäy thì hoàn ma seõ khoâng coøn coù theå hieän ra ñöôïc nöõa. Maëc duø vaäy, haén vaãn ôû lì trong nhaø moãi khi ñeâm xuoáng chöù khoâng daùm ñi ra vöôøn nöõa. Duø vaäy, thænh thoaûng haén nhö vaãn nhìn thaáy qua khung cöûa soå daùng daáp cuûa nhaø sö giaø khaéc khoå nhö ñang rình raäp haén töø ñaâu ñoù... Töø ñoù haén ñaâm ra sôï seät ñeâm toái vaø raát thöôøng giaät mình hoát hoaûng vì nhöõng chuyeän raát nhoû nhaët. Cuoái cuøng thì haén ñoùng chaët cöûa phoøng vaø giam mình trong nhaø suoát ngaøy, khoâng daùm ñi ra ngoaøi ngay caû luùc ban ngaøy. Nhöng laï thay, moãi khi ñeâm xuoáng haén nhö vaãn nhìn thaáy boùng daùng nhaø sö hieän ra trong nhaø, khi thì töø ngoaøi cöûa phoøng böôùc vaøo, coù luùc laïi ñöùng ngay nôi ñaàu giöôøng cuûa haén, hoaëc coù luùc laïi töø beân ngoaøi cöûa soå ñaõ ñoùng kín maø thoø ñaàu vaøo beân trong roài nhìn haén mæm cöôøi... Toâ Cöï Bi phaùt beänh naëng, suoát ngaøy vuøi ñaàu trong chaên, mieäng luoân noùi saûng. Vôï haén môøi taát caû caùc löông y noåi tieáng trong vuøng ñeå nhôø chöõa trò nhöng beänh tình cuûa Toâ Cöï Bi vaãn khoâng maûy may thuyeân giaûm. Tin ñoàn veà vieäc ñaïi phuù thöông Toâ Cöï Bi bò ma aùm sinh beänh naëng ñöôïc loan truyeàn ñi khaép vuøng, ai nghe cuõng laáy laøm kyø laï.

106

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Roài moät hoâm, ngöôøi vôï cuûa Toâ Cöï Bi ñöôïc nghe noùi raèng coù vò sö ñaïo cao ñöùc troïng hieän ñang ôû gaàn Kyoto, trong moät ngoâi chuøa nhoû. Ngaøi thöôøng giuùp ñôõ taát caû nhöõng ai gaëp khoù khaên. Baø nghó: “Beänh cuûa choàng mình voán coù lieân quan ñeán taø ma aùm aûnh, sao mình khoâng thöû ñeán nhôø ñaïi sö giuùp ñôõ xua ñuoåi hoàn ma naøy ñi?” Nghó laø laøm, baø laäp töùc saém söûa leã vaät tìm ñeán ngoâi chuøa aáy daâng höông leã Phaät vaø ñoàng thôøi thöa roõ moïi vieäc vôùi ñaïi sö. Sau khi hoûi roõ moïi vieäc, nhaø sö aáy suy nghó moät laùt roài noùi: – Beänh aáy khoâng theå duøng thuoác maø trò ñöôïc, aét laø do nghieäp duyeân xaáu tröôùc ñaây gaây ra. Vaäy phaûi thaønh taâm leã baùi chö Phaät, phaùt nguyeän laøm laønh laùnh döõ, saùm hoái nhöõng vieäc xaáu aùc tröôùc ñaây thì may ra seõ ñöôïc thuyeân giaûm. Ngöôøi vôï Toâ Cöï Bi ghi nhôù lôøi daïy cuûa ñaïi sö, khi veà nhaø lieàn thuaät laïi cho choàng nghe. Toâ Cöï Bi vöøa nghe xong thì moà hoâi toaùt ra nhö taém, run raåy noùi: “Thaùnh taêng, thaùnh taêng! Quaû thaät oâng aáy laø thaùnh taêng, coù theå bieát ñöôïc nhöõng vieäc ta ñaõ laøm tröôùc kia.” OÂng ta lieàn hoái thuùc baø vôï ngay laäp töùc leân chuøa thænh ñaïi sö ñeán nhaø cho oâng gaëp maët, döï tính noùi roõ

Ñaïo Quang dòch

107

vaø saùm hoái moïi toäi loãi vôùi ngaøi vaø nhaát ñònh seõ nghe theo lôøi daïy cuûa ngaøi ñeå hoùa giaûi nghieäp chöôùng. Vò sö nhaän lôøi thænh môøi cuûa ngöôøi vôï Toâ Cöï Bi, laäp töùc theo baø veà nhaø. Vì Toâ Cöï Bi vaãn ñang naèm lieät treân giöôøng, ngöôøi vôï lieàn ñöa nhaø sö ñi thaúng vaøo phoøng cuûa Toâ Cöï Bi. Vöøa nhìn thaáy thaáy nhaø sö, Toâ Cöï Bi boãng heùt leân moät tieáng kinh haõi. Haén chæ tay vaøo nhaø sö vaø la leân, gioïng laép baép: – Coù ma... coù ma... mau goïi ngöôøi ñeán giuùp ñuoåi ñi. Coù ma... coù ma... Roài oâng ta keùo chaên truøm kín caû ñaàu, toaøn thaân run leân baàn baät bieåu loä moät söï khieáp sôï voâ cuøng. Ngöôøi vôï kinh hoaûng tröôùc söï vieäc ñoù, ñöa maét nhìn vò sö giaø caàu cöùu vì baø thaät söï khoâng bieát phaûi laøm theá naøo. Vò sö giaø nhoeûn mieäng cöôøi thaät hieàn hoøa roài noùi vôùi baø: – Khoâng sao ñaâu, moïi vieäc roài seõ oån ngay thoâi maø. Vaø oâng böôùc ñeán ñöùng ngay caïnh beân giöôøng naèm cuûa Toâ Cöï Bi, caát gioïng traàm aám: – Thoâi naøo, Ta Maõ Sum! Anh haõy keùo chaên ra vaø nhìn kyõ laïi xem. Laø toâi ñaây chöù naøo coù ma quyû gì ñaâu!

108

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Gioïng noùi cuûa nhaø sö nhö coù moät pheùp laï thaàn kyø. Ngöôøi beänh töø töø heù taám chaên ra vaø giöông maét tröøng tröøng nhìn vò sö giaø nhö moät vaät laï xöa nay chöa töøng thaáy. Roài oâng ta laép baép: – Laø... oâng... ñoù sao! Ñuùng... ñuùng laø oâng... roài! Laøm sao laïi coù theå... laø... oâng ñöôïc chöù. Coù phaûi toâi ñang mô... hay toâi ñaõ cheát roài... Nhaø sö baät cöôøi: – Anh chöa cheát ñaâu vaø cuõng khoâng mô maøng gì caû. Ñaây laø söï thaät, chính laø toâi ñaây, ngöôøi baïn ñöôøng ngaøy xöa cuûa anh ñaây maø. Toâ Cöï Bi – khoâng, coù leõ phaûi goïi anh ta laø Ta Maõ Sum, vì döôùi maét nhaø sö khi aáy anh ta vaãn laø chaøng kieám khaùch lang baït naêm xöa – ñaõ qua côn kinh hoaøng vaø baét ñaàu laáy laïi bình tónh. Anh ta thu heát söùc löïc ñeå göôïng ngoài daäy nhìn nhaø sö cho ñöôïc roõ raøng hôn. Roài anh ta thôû ra moät hôi daøi vaø noùi: – Quaû thaät laø oâng roài! Ñoäi ôn trôøi Phaät, oâng vaãn chöa cheát. Bao naêm qua toâi chöa moät luùc naøo coù theå töï tha thöù cho mình veà söï vieäc xaáu xa ngaøy aáy. Nhaø sö chôùp chôùp maét caûm ñoäng vaø noùi: – Toâi bieát, toâi bieát... Toâi vaãn tin töôûng raèng anh khoâng phaûi ngöôøi xaáu. Chæ laø trong moät phuùt giaây khoâng töï cheá ñöôïc mình ñoù thoâi. Naøo, baây giôø thì moïi

Ñaïo Quang dòch

109

vieäc ñaõ oån caû roài, anh khoâng caàn phaûi töï traùch mình theâm nöõa. OÂng böôùc tôùi thaân maät ngoài xuoáng giöôøng vaø ñöa tay naém laáy baøn tay gaày goø cuûa Ta Maõ Sum: – Toâi töø nhoû voán ñaõ hoïc bôi loäi raát gioûi neân hoâm aáy ñaõ coù ñuû söùc ñeå bôi vaøo bôø. Tuy nhieân, anh cuõng thaät aùc, baùo haïi toâi phaûi ñoùi vaø laïnh suoát moät ñeâm hoâm ñoù. Ta Maõ Sum laïi thôû daøi naõo nuoät. Haén thì thaøo nhö chæ noùi vôùi chính mình: – Toâi sai roài, toâi sai roài... Leõ ra toâi khoâng neân haønh ñoäng xaáu xa nhö theá. Nhaø sö cöôøi to nhö ñeå phaù tan ñi neùt saàu thaûm vaø hoái haän ñang bao phuû treân göông maët ngöôøi kieám khaùch giaø: – Khoâng sao, khoâng sao! Chæ saùng hoâm sau ñoù toâi ñaõ gaëp ñöôïc moät nhaø noâng daân toát buïng. Hoï ñaõi toâi moät böõa no neâ vaø coøn taëng cho toâi caû moät boä quaàn aùo môùi nöõa... Chæ coù ñieàu laø toâi laïi phaûi baét ñaàu moïi vieäc töø ñaàu vì tieàn ñuùc töôïng Phaät khoâng coøn nöõa... Ta Maõ Sum noùi vôùi taát caû söï thaønh khaån: – Baïch sö phuï! Toâi thaät söï aân haän veà vieäc ñoù. Neáu cho toâi moät cô hoäi khaùc, chaéc chaén toâi seõ khoâng bao giôø laøm nhö theá.

110

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Nhaø sö nhoeûn mieäng cöôøi: – Toâi cuõng tin laø nhö theá. Thaät ra thì nhöõng naêm qua toâi cuõng chöa töøng coù yù nghó oaùn haän gì anh. Toâi chæ töï traùch mình chöa ñuû phöôùc ñöùc ñeå hoaøn taát vieäc ñuùc töôïng Phaät theo ñuùng nhö döï tính. Vì theá, toâi vöøa tieáp tuïc ñi quyeân goùp vöøa noã löïc tu tænh baûn thaân, hy voïng nhôø ñoù môùi coù theå thaønh töïu ñöôïc taâm nguyeän. Ta Maõ Sum ngaàn ngöø moät laùt roài môùi hoûi: – Theá baây giôø sö phuï ñaõ quyeân goùp ñuû soá tieàn aáy chöa? Nhaø sö cöôøi vui veû: – Ñuû roài, ñuû roài... Toâi cuõng ñaõ ñuùc xong töôïng Phaät roài. Hy voïng seõ coù dòp môøi anh ñeán chuøa chieâm ngöôõng. Ta Maõ Sum luùng tuùng: – Toâi... toâi... toâi muoán traû laïi soá baïc ngaøy tröôùc, oà khoâng, toâi muoán traû laïi gaáp ñoâi soá baïc aáy... mong sö phuï nhaän cho. Nhaø sö baät cöôøi khanh khaùch: – Anh laïi ñuøa toâi nöõa roài! Moät nhaø sö nhö toâi thì nhaän tieàn laøm gì kia chöù? Töôïng Phaät cuõng ñaõ ñuùc xong roài, giôø toâi chæ coù moãi moät vieäc laø lo tu taäp maø thoâi. Anh khoâng caàn phaûi nhaéc laïi chuyeän ñoù nöõa.

Ñaïo Quang dòch

111

Ta Maõ Sum laïi thôû daøi: – Baïch sö phuï! Trong suoát maáy naêm qua con raát aân haän veà vieäc naøy, khoâng bieát phaûi laøm nhö theá naøo ñeå chuoäc laïi loãi laàm ñaõ qua. Nay ñöôïc gaëp laïi sö phuï coøn soáng, loøng con cuõng thaáy nheï bôùt ñi phaàn naøo, nhöng con vaãn caûm thaáy khoâng theå naøo töï tha thöù cho mình veà haønh vi xaáu xa ñoù. Xin sö phuï haõy nhaän laïi soá baïc vaø duøng noù ñeå giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi khoán khoù, may ra nhôø ñoù maø con seõ caûm thaáy thanh thaûn phaàn naøo. Nhaø sö boãng nghieâm gioïng noùi: – Thoâi ñöôïc, xem nhö toâi giuùp anh vieäc naøy vì tình baïn cuõ cuûa chuùng ta. Tuy nhieân, qua baøi hoïc naøy thì anh phaûi ghi nhôù raèng: Khi ta laøm moät vieäc xaáu thì cho duø khoâng ai bieát ñeán nhöng chính löông taâm ta seõ khoâng töï tha thöù cho mình, vì theá maø ta seõ chaúng bao giôø ñöôïc yeân oån caû. Ta Maõ Sum cuùi ñaàu xuoáng, noùi nhoû nhö chæ ñeå chính mình nghe: – Vaâng, ñuùng vaäy... ñuùng laø nhö vaäy. Hoâm ñoù, nhaø sö ôû laïi ngoâi bieät thöï vaø caû hai ngöôøi cuøng thöùc ñeán taän khuya. Hoï laïi trao ñoåi chuyeän troø nhö ngaøy naøo khi cuøng ñi treân con ñöôøng ñeán Kyoto. Khi chia tay vaø ñöa nhaø sö vaøo phoøng nghæ, Ta Maõ

112

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Sum caûm thaáy nhö nheï haún caû ngöôøi. Ñeâm ñoù, anh ta nguû moät giaác say ngon nhö chöa töøng ñöôïc nguû! Hoâm sau, nhaø sö töø bieät trôû veà chuøa. Maáy hoâm sau, Ta Maõ Sum vöøa hoài phuïc söùc khoûe ñaõ laäp töùc ñích thaân mang 400 neùn baïc ñeán chuøa ñeå giao cho nhaø sö lo vieäc cöùu teá. Anh ta coøn noùi raát thaønh khaån: – Töø nay con phaùt nguyeän aên chay, laøm laønh laùnh döõ. Neáu thaáy coù vieäc gì con coù theå laøm ñöôïc, mong sö phuï töø bi chæ daïy. Chæ maáy hoâm sau ñoù, ngöôøi daân khaép moät vuøng roäng lôùn quanh Kyoto ñeàu bieát chuyeän nhaø cöï phuù Toâ Cöï Bi ñöôïc moät vò sö giaø chöõa laønh beänh. Khoâng nhöõng theá, töø ñoù veà sau oâng coøn trôû neân moät ngöôøi nhaân ñöùc, luoân saün saøng ra tay cöùu giuùp moïi ngöôøi. (Trích Truyeän coå Phaät giaùo Nhaät Baûn)

Ñaïo Quang dòch

113

HOÀN MA BAÙO MOÄNG

aøo khoaûng nieân hieäu Nguyeân Gia ñôøi Toáng Vaên Ñeá Nam trieàu, Chö Caùt Hoä giöõ chöùc Thaùi thuù Nguyeân Chaân bò beänh qua ñôøi khi ñang taïi chöùc. Luùc ñoù, ngöôøi thaân quanh oâng khoâng coù ai, duy nhaát chæ coù ngöôøi con trai tröôûng laø Nguyeân Suøng lo vieäc ñöa linh cöõu cha veà queâ choân caát. Coù ngöôøi hoïc troø cuûa Chö Caùt Hoä laø Haø Phaùp Taêng vì muoán chieám ñoaït toaøn boä taøi saûn cuûa hoï Chö neân xuoáng tay thaâm ñoäc, nhaän nöôùc Nguyeân Suøng cho ñeán cheát. Ngay ñeâm ñoù, meï cuûa Nguyeân Suøng laø Traàn thò naèm moäng thaáy Nguyeân Suøng toaøn thaân öôùt suûng, chaïy veà nhaø khoùc loùc baùo raèng cha ñaõ qua ñôøi coøn mình thì bò Haø Phaùp Taêng nhaän nöôùc cheát ñeå chieám ñoaït taøi saûn. Baø meï Nguyeân Suøng vöøa tænh giaác moäng, trong ngöôøi baàn thaàn khaùc thöôøng, hoang mang lo sôï khoâng bieát hö thöïc theá naøo. Baø laäp töùc vieát thö cho ngöôøi anh hoï laø Töø Ñaïo Vò luùc ñoù ñang giöõ chöùc Tröôûng söû Giao Chaâu, keå roõ moïi vieäc. Töø Ñaïo Vò töùc khaéc cho ngöôøi ñeán choã Chö Caùt Hoä ñang nhaäm chöùc ñeå doø

114

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

.... ngöôøi vôï Chö Caùt Hoä naèm moäng thaáy con trai veà khoùc loùc keâu oan...

Ñaïo Quang dòch

115

hoûi, quaû nhieân môùi bieát Chö Caùt Hoä ñaõ cheát maø con trai laø Nguyeân Suøng cuõng maát tích moät caùch bí aån. Töø Ñaïo Vò lieàn ñích thaân ñeán gaëp quan tuaàn phuû ñòa phöông, noùi roõ nghi aùn vaø yeâu caàu môû cuoäc ñieàu tra. Khoâng bao laâu, quan phuû ñaõ tìm ñöôïc raát nhieàu chöùng cöù vaø cho baét ngay Haø Phaùp Taêng veà xeùt hoûi. Teân hoïc troø baát nghóa vöøa bò baét leân coâng ñöôøng ñaõ luùng ta luùng tuùng, giaáu ñaàu loøi ñuoâi, cuoái cuøng phaûi thuù nhaän taát caû. Söï vieäc ñöôïc saùng toû, quan phuû y theo phaùp luaät luùc baáy giôø xöû y toäi cheát. Quaû ñuùng laø nhaân quaû baùo öùng ngay tröôùc maét khoâng heà sai chaïy. (trích daãn Oan hoàn chí)

116

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

GIEÁT NGÖÔØI ÑEÀN MAÏNG

huôû xöa, quan thöù söû quaän Giao Chæ laø Haø Xöôûng trong moät laàn veà thaêm nhaø phaûi ñi ñöôøng boä chaïy doïc theo moät daõy nuùi. Khi ñi ñeán quaän Thöông Ngoâ thuoäc huyeän Cao Yeáu thì trôøi ñaõ nhaù nhem toái, quan thöù söû lieàn leänh cho thuoäc haï döøng laïi nghæ taïm ôû Thöôùc Boân Ñình. Vì ñi ñöôøng meät moûi, Haø Xöôûng naèm traên trôû qua ñeán heát canh hai cuõng vaãn chöa nguû ñöôïc. Ñang luùc mô maøng nöûa tænh nöûa meâ, boãng thaáy xuaát hieän moät thieáu nöõ traïc tuoåi ngoaøi ñoâi möôi, töôùng maïo ñoan trang, töø treân laàu böôùc xuoáng, ñeán tröôùc maët oâng cuùi chaøo roài thöa: – Oan cho thieáp laém, cuùi xin ñaïi nhaân thöông xoùt giaûi noãi oan naøy. Quan thöù söû lieàn ngoài daäy, trong loøng caûm thaáy voâ cuøng nghi hoaëc, lieàn caát tieáng hoûi: – Coâ laø phaän gaùi, vì sao ñang ñeâm laïi tìm ñeán choã hoang vaéng naøy? Coâ noùi coù oan tình, vaäy haõy keå roõ ra cho ta nghe xem sao. Coâ gaùi vöøa khoùc thoån thöùc vöøa noùi: – Thöa ñaïi nhaân! Toâi voán hoï Toâ teân Nga, nhaø ôû xoùm Tu Lyù, huyeän Quaûng Tín. Cha meï sôùm ñaõ lìa traàn, roài choàng toâi cuõng vaén soá. Töø ñoù toâi phaûi soáng

Ñaïo Quang dòch

117

ñôn chieác vôùi moät ngöôøi haàu gaùi teân Trí Phuù, khoâng coù anh em quyeán thuoäc gì caû. Taøi saûn trong nhaø coøn laïi ñöôïc 120 caây vaûi the. Caùch ñaây ít laâu, vieäc laøm aên sa suùt, caûnh nhaø tuùng thieáu, tính toaùn theá naøo cuõng khoâng theå giöõ nguyeân veïn ñöôïc vaät duïng trong nhaø, neân toâi lieàn mang soá vaûi ñoù sang quaän Quaûng Ninh ñeå baùn, kieám chuùt ít tieàn veà laøm voán sinh nhai. Ñeå chôû vaûi ñi, toâi thueâ moät coã xe boø cuûa ngöôøi cuøng huyeän teân laø Döông Baù, roài cuøng vôùi ngöôøi haàu gaùi ñaùnh xe ñi Quaûng Ninh. Hoâm aáy laø ngaøy 17 thaùng 4 naêm ngoaùi, khi xe vöøa ñeán ñaây thì trôøi ñaõ toái, khaùch ñi ñöôøng vaéng veû chaúng coù ai. Toâi sôï giöõa ñöôøng gaëp chuyeän baát traéc neân khoâng daùm ñi tieáp, lieàn gheù laïi ñaây taïm nghæ qua ñeâm. Ruûi thay, ngöôøi haàu gaùi boãng nhieân bò ñau buïng, toâi phaûi voäi vaõ ñi nhoùm löûa ñeå hô vaø ñi xin thuoác cho noù uoáng. Khi trôû laïi xe thì thaáy coù ngöôøi ñình tröôûng teân Cuûng Thoï ñang caàm dao ñöùng ñoù, daùng hung haêng hoûi thieáp: “Coâ ôû ñaâu ñeán ñaây, treân xe chôû nhöõng vaät gì?” Toâi thaáy boä daïng cuûa haén ñaõ ngôø laø keû baát löông, nhöng khoâng bieát laøm sao traùnh maët neân ñaùnh baïo hoûi laïi: “Toâi chæ laø khaùch ñi ñöôøng taïm nghæ laïi ñaây, khoâng laøm ñieàu gì sai traùi, vì sao oâng phaûi tra hoûi toâi nhö vaäy?” Cuûng Thoï boãng cöôøi heành heäch roài naém chaët laáy tay toâi, noùi: “Naøo coù chuyeän gì ñaâu, ta thaáy naøng tuoåi treû laïi coù nhan saéc deã thöông neân muoán cuøng naøng chung vui ñeâm nay thoâi maø!” Luùc aáy, toâi hoaûng sôï, bieát laø khoù traùnh bò

118

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

keû löu manh cöôõng böùc, beøn coá söùc khaùng cöï, haát tay haén ra. Song haén duøng söùc maïnh quyeát cöôõng böùc toâi. Thaáy tình theá nguy caáp, toâi lieàn lôùn tieáng keâu la caàu cöùu. Cuûng Thoï khoâng ngôø toâi phaûn öùng quaù quyeát lieät nhö theá, luùc ñoù laáy laøm hoát hoaûng vì sôï coù ngöôøi gaàn ñoù nghe thaáy tieáng toâi keâu cöùu, lieàn vung dao ñaâm maïnh vaøo buïng toâi, khieán toâi cheát ngay taïi choã. Gieát toâi roài, haén sôï loä chuyeän neân nhaãn taâm gieát luoân ngöôøi haàu gaùi, roài ñaøo moät caùi hoá döôùi laàu naøy ñeå keùo xaùc toâi vaø ñöùa haàu gaùi choân vaøo döôùi ñoù. Haén cöôùp laáy heát taøi saûn toâi mang theo ñem veà nhaø, laïi gieát boø aên thòt roài ñoát luoân caû chieác xe. Hieän baùnh xe vaø xöông boø bò haén vaát xuoáng caùi gieáng phía ñoâng cuûa ñình naøy vaãn coøn nguyeân döôùi ñoù. Toâi cheát thaûm ñaõ hôn moät naêm nay, oâm moái oaùn haän naøy maø khoâng bieát toá caùo cuøng ai. Nay coù ñaïi nhaân ñi qua ñaây, xin ra ôn giuùp ñôõ laøm roõ vieäc naøy, ñeå teân aùc taëc kia sôùm phaûi ñeàn toäi aùc. Khi aáy, quan thöù söû Haø Xöôûng môùi bieát ñoù laø hoàn ma baùo moäng. Tuy nhieân, oâng vaãn bình tónh noùi: – Nhöõng gì coâ vöøa keå vôùi ta thaät chöa bieát thöïc hö ra sao, chöa ñuû laøm baèng chöùng. Baây giôø neáu ta quaät thi theå cuûa naøng leân ñeå khaùm nghieäm thì bieát laáy gì ñeå chöùng minh laø söï vieäc ñuùng nhö lôøi naøng noùi? – Thöa ñaïi nhaân! Xin cöù khaûo nghieäm. Neáu ñuùng laø thi theå cuûa toâi thì aùo quaàn treân ngöôøi ñeàu toaøn laø vaûi traéng, beân tay traùi vaãn coøn ñeo moät chieác xuyeán.

Ñaïo Quang dòch

119

Coâ gaùi noùi xong, cuùi ñaàu baùi taï roài bieán maát. Quan thöù söû Haø Xöôûng cuõng giaät mình tænh côn moäng, trong loøng baàn thaàn khoâng yeân, töø ñoù ñeán saùng khoâng sao chôïp maét nguû laïi ñöôïc. Ñôïi ñeán khi trôøi vöøa saùng, laäp töùc sai ngöôøi ñaøo ñaát döôùi laàu leân, quaû nhieân tìm thaáy y nhö lôøi baùo moäng. Quan thöù söû lieàn cho ngöôøi tìm baét ngay teân Cuûng Thoï giaûi ñeán vaø khaûo vaán taïi ñoù. Ban ñaàu haén coøn coá tình choái caõi quanh co, nhöng khi nhìn thaáy caùi hoá choân hai xaùc cheát ñaõ ñöôïc khai quaät leân thì maët maøy haén taùi meùt, laäp töùc cuùi ñaàu nhaän toäi. Quan thöù söû laïi tieáp tuïc cho ngöôøi ñeán huyeän Quaûng Tín ñeå xaùc nhaän xem coù coâ gaùi naøo teân laø Toâ Nga hay khoâng. Quan sôû taïi cho bieát moïi vieäc quaû y nhö lôøi trong moäng. Quan thöù söû Haø Xöôûng sau khi tra xeùt roõ raøng moïi vieäc lieàn cho laäp baøn xeùt xöû ngay taïi nôi ñaõ xaûy ra vuï aùn, laïi laäp baøn thôø cho Toâ Nga roài baét Cuûng Thoï ñeán tröôùc baøn thôø thaép höông nhaän toäi, cuoái cuøng môùi phaùn xöû toäi gieát ngöôøi phaûi ñeàn maïng. Hoâm ñoù, daân chuùng trong huyeän keùo nhau ñi xem xöû aùn raát ñoâng, ai naáy ñeàu kinh ngaïc tröôùc vuï aùn ly kyø naøy, ñeàu baûo nhau raèng vieäc baùo öùng thieän aùc ôû ñôøi quaû nhieân khoâng caùch gì coù theå troán chaïy ñöôïc.

120

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

SAI DÒCH TAØN AÙC CHÒU QUAÛ BAÙO

hieäu Ñaïo laø ngöôøi Trì Chaâu (nay laø huyeän Quyù Trì, tænh An Huy) soáng vaøo trieàu Minh, ñöôïc sung vaøo laøm sai dòch trong nha moân, ñaûm nhieäm coâng taùc quaûn lyù phaïm nhaân. Haén thöôøng moi moùc tieàn baïc cuûa phaïm nhaân, neáu thaáy vöøa loøng thì vui, baèng khoâng thì thaúng tay ñaùnh daäp. Nhöõng khi quan treân sai y tra khaûo phaïm nhaân, y thöôøng ñaùnh ngöôøi cho ñeán da raùch maùu chaûy, soá phaïm nhaân cheát döôùi tay y khoâng theå ñeám xueå. Sau ñoù, Thieäu Ñaïo bò caên beänh heát söùc quaùi dò, tay chaân co ruùt, da thòt nöùt neû, maùu muû chaûy ra khoâng ngöøng, hoâi thoái voâ cuøng, ñau ñôùn khoâng theå noùi heát, suoát ngaøy laên qua loän laïi treân giöôøng reân la thaûm thieát. Thaáy theá, moïi ngöôøi ñeàu noùi: “Thieän hay aùc ñeàu coù quaû baùo, chæ caàn xem chuyeän cuûa Thieäu Ñaïo thì bieát.” Tröôùc khi Thieäu Ñaïo cheát, da thòt treân thaân y ñeàu thoái röõa, thoáng khoå cuøng cöïc roài môùi cheát. (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

Ñaïo Quang dòch

121

Thieäu Ñaïo bò caên beänh heát söùc quaùi dò, tay chaân co ruùt, da thòt nöùt neû, maùu muû chaûy ra khoâng ngöøng, hoâi thoái voâ cuøng, ñau ñôùn khoâng theå noùi heát, suoát ngaøy laên qua loän laïi treân giöôøng reân la thaûm thieát.

122

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

MEÏ KEÁ ÑOÄC AÙC BÒ SEÙT ÑAÙNH

röôùc kia coù moät ngöôøi ñeán naêm 40 tuoåi thì vôï bò beänh qua ñôøi, ñeå laïi ñöùa con trai coøn thô daïi. Ngöôøi aáy vì chòu khoâng noåi caûnh coâ ñôn, laïi thaáy coâ haøng xoùm xinh ñeïp lieàn hoûi cöôùi. Sau khi laáy nhau moät naêm, hai naêm... ngöôøi meï keá naøy ñoái vôùi ñöùa con choàng raát hoøa thuaän, thöông yeâu, toû ra heát loøng chaêm soùc, daïy doã. Nhöng sau khi coâ ta sinh ñöôïc hai ñöùa con trai, lieàn sinh loøng thieân vò, beà ngoaøi coù veû nhö thöông yeâu con choàng nhöng trong loøng luoân tìm caùch haõm haïi. Chaúng qua vì coâ chæ muoán daønh troïn moïi thöù cho hai ñöùa con cuûa mình. Maáy naêm sau, ngöôøi choàng bò beänh naëng, thuoác thang khoâng heà thuyeân giaûm. Bieát mình khoâng coøn soáng bao laâu nöõa, oâng caàm tay ñöùa con cuûa ngöôøi vôï tröôùc noùi vôùi ngöôøi meï keá cuûa noù: – Baø naøy, sau khi toâi qua ñôøi, taøi saûn trong nhaø neân chia ñeàu cho ba ñöùa con trai. Caû ñôøi toâi ñaõ daønh duïm ñöôïc khoâng ít, neân chuyeän möu sinh cuûa moïi ngöôøi chaéc khoâng coù gì ñaùng lo. Tuy nhieân, ñöùa beù naøy laø con tröôûng, vaû laïi laø con ngöôøi vôï tröôùc cuûa toâi, noù baát haïnh ñaõ maát meï töø khi taám beù, neáu khoâng coù baø chaêm lo, saên soùc, laøm sao coù theå lôùn khoân

Ñaïo Quang dòch

123

thaønh ngöôøi coù ích cho xaõ hoäi? Hieän taïi söùc toâi ñaõ kieät, chaéc khoâng soáng ñöôïc bao laâu nöõa. Mong sao baø haõy xem ñöùa con naøy cuõng nhö con cuûa mình sinh ra. Haõy thay toâi chaêm soùc, daïy doã cho noù neân ngöôøi. Noùi xong, ngöôøi aáy quyeán luyeán hoài laâu roài môùi nhaém maét lìa traàn. Sau khi choàng qua ñôøi, ngöôøi vôï keá lieàn bieåu loä yù nieäm taø aùc cuûa mình, ñoái xöû vôùi con rieâng cuûa choàng heát söùc taøn aùc, ngöôïc ñaõi nhö suùc vaät; aùo quaàn, ñoà aên thöùc uoáng ñeàu keùm xa con mình, laïi coøn thöôøng xuyeân ñaùnh ñaäp maéng chöûi. Tuy thöôøng naèm moäng thaáy ngöôøi choàng ñaõ cheát nghieâm khaéc traùch maéng, song baø ta vaãn tính naøo taät naáy khoâng chòu thay ñoåi. Maëc duø vaäy, ñöùa con toäi nghieäp kia laïi heát söùc hieáu thuaän vôùi meï keá, duø ngöôøi bò ñoái xöû teä baïc ñeán ñaâu cuõng ñeàu vui veû chòu ñöïng khoâng heà oaùn thaùn. Ñeán khi caùc con khoân lôùn, ngöôøi meï keá khoâng muoán chia taøi saûn cho ñöùa con tröôùc cuûa choàng, nhöng vì sôï mieäng ñôøi dò nghò neân lieàn raép taâm tìm caùch haõm haïi. Baø ta nghó, chæ caàn thaèng beù cheát ñi thì ta khoâng caàn phaûi chia taøi saûn cho noù nöõa maø haøng xoùm cuõng chaúng ai cheâ traùch ñöôïc. Theá laø, moät hoâm coâ ta laøm baùnh roài leùn boû thuoác ñoäc vaøo, goïi ñöùa con tröôùc cuûa choàng veà aên. Boãng

124

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

... thaáy meï keá ñang run raåy khieáp sôï van xin nhö theá, lieàn daãn caû hai ñöùa em chaïy ñeán, cuøng quì xuoáng ñaát van xin oâng trôøi haõy tha thöù cho meï chuùng...

Ñaïo Quang dòch

125

nhieân ngay luùc aáy, maây ñen uøn uøn keùo ñeán che kín caû baàu trôøi, saám seùt aàm aàm, chôùp nhoaùng saùng choùi. Ngöôøi meï keá trong loøng baát chính, nghe tieáng saám chôùp döõ doäi nhö saép ñaùnh xuoáng ngöôøi mình thì kinh khieáp ñeán buûn ruûn caû tay chaân, quyø moïp xuoáng ñaát chaép tay laïy nhö teá sao, luoân mieäng töï xöng toäi: “Con bieát toäi roài, con bieát toäi roài! Leõ ra con khoâng neân leùn boû thuoác ñoäc vaøo baùnh ñeå möu haïi con choàng... Con bieát toäi roài, xin oâng trôøi tha cho con ñöôïc soáng...” Ñöùa con ngöôøi vôï tröôùc nhìn thaáy meï keá ñang run raåy khieáp sôï van xin nhö theá, lieàn daãn caû hai ñöùa em chaïy ñeán, cuøng quì xuoáng ñaát van xin oâng trôøi haõy tha thöù cho meï chuùng. Hoài laâu saám seùt môùi dòu bôùt, maáy meï con cuøng dìu nhau ñöùng daäy. Ngöôøi meï keá vaãn chöa heát côn run sôï nhöng khoâng khoûi xaáu hoå veà vieäc laøm xaáu xa cuûa mình, lieàn oâm laáy ñöùa con choàng khoùc loùc xin loãi, höùa töø nay veà sau seõ khoâng coøn gheùt boû noù nöõa. Töø ñoù veà sau, quaû nhieân baø ta thaät loøng hoái caûi, töø boû söï nhöõng haønh vi ngöôïc ñaõi ñoái vôùi con choàng, hôn nöõa coøn heát loøng thöông yeâu chaêm soùc gioáng nhö con mình. (trích daãn Toïa Hoa Chí Quaû)

126

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

BÖÙC CUNG DAÂN LAØNH BÒ ÑOÄT TÖÛ

öông Baù Döông soáng vaøo trieàu Thanh, laøm chöùc Tö maõ kieâm caû chöùc tri huyeän Thöôïng Haûi. Vì theá, nhöõng vieäc nhö chieâu moä traùng ñinh, baét troäm cöôùp... ñeàu do oâng xöû lyù. Döôùi tay oâng coù hai cha con nhaø hoï Chu raát hung baïo, voõ ngheä cao cöôøng, giuùp oâng ñoái phoù vôùi boïn troäm cöôùp. Moät hoâm, quaân lính tuaàn tra baét ñöôïc moät chieác thuyeàn treân coù 12 ngöôøi bò tình nghi laø cöôùp bieån, lieàn aùp giaûi ñeán choã quan tri huyeän. Vöông Baù Döông ñích thaân thaåm vaán nhöõng ngöôøi naøy. Caû 12 nghi phaïm naøy ñeàu moät möïc keâu oan, kieân quyeát khoâng nhaän mình laø cöôùp bieån. Hoï khai laøm ngheà mua baùn muoái, hôn moät ngaøn ñoàng tieàn vaøng trong thuyeàn ñeàu laø tieàn baùn muoái, tuyeät ñoái chaúng phaûi troäm caép. Vöông Baù Döông thaáy hoï kieân quyeát khoâng thöøa nhaän thì giaän laém, lieàn ra leänh duøng cöïc hình tra taán. Chæ trong choác laùt, caû 12 ngöôøi ñeàu bò ñaùnh ñaäp ñeán khaép ngöôøi maùu me beâ beát, theá maø nhöõng traän ñoøn nhö trôøi giaùng vaãn cöù tieáp tuïc ñoå xuoáng thaân theå hoï. Khoâng chòu noåi cöïc hình, cuoái cuøng hoï phaûi nhaän böøa raèng mình ñuùng laø cöôùp bieån.

Ñaïo Quang dòch

127

Ngaøy hoâm sau, quan quaân tieáp tuïc luøng baét nhöõng ngöôøi tình nghi laø cöôøng ñaïo. Hoï Chu vì ñeå queân ñoà vaät treân thuyeàn tuaàn tra neân ñi thuyeàn ra laáy, boãng nhieân gaëp moät cuoàng phong keùo ñeán, soùng gioù ñaäp maïnh vaøo thuyeàn laøm chieác thuyeàn nghieâng qua ngaõ laïi, sau ñoù laät uùp keùo theo hoï Chu chìm saâu döôùi loøng ñaïi döông bao la. Song Vöông Baù Döông vaãn khoâng nhaän ra quaû baùo xaáu aùc cuûa hoï Chu baét oan daân laønh, laïi phaùn quyeát 12 ngöôøi baùn muoái laø haûi taëc, loâi ra cheùm ñaàu. Quan

Döôùi nhöõng traän ñoøn chí töû, hoï chæ coøn caùch nhaän mình laø cöôøng ñaïo.

128

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

treân cho raèng Vöông Baù Döông coù coâng luøng baét haûi taëc, lieàn thaêng chöùc cho oâng. Nhöng chæ ñeán ngaøy thöù 3 sau khi ñöôïc thaêng chöùc thì Vöông Baù Döông bò ñoät töû. Tröôùc khi truùt hôi thôû cuoái cuøng, oâng ta luoân keâu theùt kinh hoaøng, baûo laø nhìn thaáy coù raát nhieàu oan hoàn ñeán ñoøi maïng! Nhaân quaû roõ raøng nhö theá, haù coù theå khoâng tin ñöôïc sao? (trích Toïa Hoa Chí Quaû)

HAI MÖÔI SAÙU NHAÙT DAO

aøo ñôøi Thanh coù Trình Baù Laân laø thöông nhaân ngöôøi An Huy, nhieàu naêm sinh soáng ôû Döông Chaâu, tænh Giang Toâ, heát söùc kieàn thaønh tín ngöôõng Boà Taùt Quaùn Theá AÂm. Muøa xuaân naêm AÁt Daäu, binh lính hoãn loaïn keùo ñeán thaønh Döông Chaâu, Trình tieân sinh trong côn bieán loaïn thöôøng caàu nguyeän Boà Taùt thuøy töø cöùu ñoä. Moät ñeâm naèm moäng thaáy Boà Taùt Quaùn Theá AÂm daïy raèng: – Toaøn gia ñình con coù caû thaûy 17 ngöôøi, con neân khuyeân baûo moïi ngöôøi haõy sieâng naêng nieäm Phaät, laøm laønh laùnh döõ, chaéc chaén seõ ñöôïc thoaùt naïn. Rieâng con do aùc nghieäp ñôøi tröôùc ñaõ taïo neân aùc baùo khoù traùnh.

Ñaïo Quang dòch

129

Trình tieân sinh giöït mình tænh giaác, nhôù laïi lôøi cuûa Boà Taùt Quaùn Theá AÂm trong moäng, lieàn töï bieát laø khoù thoaùt khoûi aùch naïn naøy. Trong loøng oâng voâ cuøng sôï haõi nhöng vaãn cöù tieáp tuïc kieàn thaønh leã baùi, caàu nguyeän, laïi coøn ra söùc cöùu giuùp nhöõng ngöôøi khoán khoå. Thôøi gian sau, tieân sinh laïi moâng thaáy Boà Taùt daïy raèng: – Ngaøy mai seõ coù moät boïn ñaïo taëc keùo ñeán nhaø con, caàm ñaàu boïn aáy laø moät ngöôøi teân Vöông Ma Töû. Ñôøi tröôùc con ñaõ cheùm oâng ta 26 nhaùt dao, ñôøi naøy aét phaûi traû ñuû. Nhöng neáu coù söï chaân thaønh caûm hoùa thì may ra môùi coù theå döùt ñöôïc voøng oan oan töông baùo. Saùng sôùm hoâm sau, Trình Baù Laân baûo taát caû moïi ngöôøi trong gia ñình ñeàu laùnh sang nhaø haøng xoùm, coøn laïi moät mình oâng ngoài giöõa gian nhaø chính ñeå chôø. OÂng coøn cho ngöôøi chuaån bò moät maâm côm chay thònh soaïn gioáng nhö chôø tieáp ñaõi khaùch quyù. Quaû nhieân, ñuùng giôø ngoï thì coù moät boïn cöôùp caàm khí giôùi huøng hoå xoâng vaøo nhaø. Khi nhìn thaáy ngöôøi caàm ñaàu boïn cöôùp, Trình Baù Laân ñieàm tónh leân tieáng hoûi: – OÂng chính laø Vöông Ma Töû? Quaû nhieân ngöôøi aáy teân laø Vöông Ma Töû, lieàn ngaïc nhieân hoûi laïi:

130

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Taïi sao oâng laïi bieát toâi? Trình Baù Laân lieàn noùi: – Toâi ôû laïi ñaây laø ñeå chôø ñôïi oâng. Ñôøi tröôùc toâi coù maéc nôï oâng 26 nhaùt dao, ngaøy nay xin traû ñuû, oâng cöù tuøy tieän ra tay. Ma Töû caøng ngaïc nhieân hôn, khoâng hieåu taïi sao khi vaøo ñaây oâng quaû thaät coù naûy sinh yù ñònh cheùm ngöôøi naøy 26 nhaùt dao, nhöng khoâng heà noùi ra vôùi baát cöù ai, vì sao ngöôøi naøy laïi bieát roõ? Hôn theá nöõa, ñaõ bieát roài maø khoâng chòu ñi traùnh, laïi an nhieân ngoài chôø, laøm sao coù theå khoâng kinh ngaïc? Vöông Ma Töû lieàn hoûi: – Vì sao oâng bieát ñöôïc vieäc ñoù? Trình Baù Laân lieàn ñem vieäc Boà Taùt Quaùn Theá AÂm baùo moäng ñeâm qua keå laïi töôøng taän cho Vöông Ma Töû nghe. Nghe xong, Vöông Ma Töû lieàn noùi: – Hoâm nay toâi môùi bieát vieäc Boà Taùt hieån linh laø thaät coù, chuyeän nhaân quaû baùo öùng cuõng laø roõ raøng. Ñôøi tröôùc ñaõ coù oan nghieäp vôùi nhau nhö theá, neáu nay toâi laïi cheùm oâng thì chaéc chaén seõ tieáp tuïc voøng oan oan töông baùo. Thoâi thì oan nghieäp neân côûi khoâng neân buoäc, hoâm nay toâi seõ cuøng oâng xoùa boû moùn nôï naøy. Noùi xong, Vöông Ma Töû lieàn trôû soáng dao vaø chaët leân ngöôøi Trình Baù Laân 26 laàn nheø nheï, xem nhö ñoøi

Ñaïo Quang dòch

131

laïi ñuû 26 nhaùt dao ñôøi tröôùc. Sau khi moïi vieäc giaûi quyeát xong, hai ngöôøi cuøng keát nghóa anh em vaø taát caû moïi ngöôøi cuøng aên moät böõa côm chay thaân maät. Töø ñoù Vöông Ma Töû boû ngheà ñaïo taëc, giaûi taùn boïn cöôùp vaø daïy moïi ngöôøi soáng cuoäc soáng löông thieän. Caâu chuyeän naøy do cö só Ñöôøng Nghi Chi trieàu Thanh taän maét chöùng kieán, sau ñoù vieát laïi. (trích daãn Quaùn AÂm linh caûm luïc)

Trình tieân sinh ñieàm tónh leân tieáng hoûi: “OÂng chính laø Vöông Ma Töû?... Ñôøi tröôùc toâi thieáu oâng 26 nhaùt dao, ngaøy nay xin traû ñuû.”

132

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

OAN NGHIEÄT SANH MUÏT NHOÏT

huøa Quaùn AÂm ôû huyeän Laâm Haûi, tænh Trieát Giang, tröôùc kia coù vò hoøa thöôïng phaùp hieäu Haøm Huy, ñaõ hôn 40 tuoåi, laø ngöôøi nghieâm trì giôùi luaät. Moät hoâm, hoøa thöôïng ñang ñi taûn boä treân ñöôøng, ngang qua moät quaùn baùn thòt choù, chuû quaùn môøi mua thòt choù. Do nghieäp löïc chieâu caûm, laøm cho vò hoøa thöôïng giôùi luaät tinh nghieâm ñoù boãng döng bò chieâu caûm bôûi muøi höông cuûa thòt choù, ñoät nhieân nöôùc mieáng tuoân chaûy, theøm thuoàng, nghó töôûng ñeán caûm giaùc ngaäm mieáng thòt choù vaøo mieäng thích thuù voâ cuøng. Nhöng ngay laäp töùc thaày xua tan yù nghó theøm thuoàng ñoù vaø voäi vaøng quay trôû veà chuøa. Sau khi thaày veà chuøa, boãng toaøn thaân soát noùng, treân thaân daàn daàn moïc ra 18 caùi nhoït ñoäc, moãi nhoït ñoäc ñeàu coù hình gioáng nhö ñaàu ngöôøi, gaây ñau ñôùn khoâng theå chòu noåi. Neáu coù ngöôøi khaùc nhìn thaáy nhoït ñoäc thì ñôùn ñau coù phaàn giaûm ñi, nhöng neáu che laïi khoâng cho ngöôøi khaùc thaáy thì laäp töùc ñau ñôùn thaáu xöông thaáu tuûy. Tuy ñaõ môøi thænh raát nhieàu thaày thuoác danh tieáng, song taát caû ñeàu boù tay, khoâng chöõa trò ñöôïc.

Ñaïo Quang dòch

133

Sau khi chòu söï haønh haï ñau ñôùn nhö vaäy moät thôøi gian, hoøa thöôïng Haøm Huy lieàn töï suy ngaãm, ñaây haún laø do oan nghieät aùc baùo töø ñôøi tröôùc. Thaày lieàn quì tröôùc hình töôïng ñöùc Nhö Lai, kieàn thaønh tuïng kinh Kim Cang, phaùt nguyeän saùm hoái taát caû nhöõng loãi laàm ñaõ gaây ra trong quaù khöù vaø hieän taïi. Moät buoåi tröa noï, thaày ñang thiu thiu nguû boãng nhö giöït mình tænh giaác, hoaûng hoát thaáy 18 caùi nhoït ñoäc cuøng luùc nhoâ leân gioáng nhö nhöõng hình ngöôøi bò chaët ñaàu, töø trong yeát haàu laïi vang ra tieáng hoûi:

Do nghieäp löïc chieâu caûm, laøm cho vò hoøa thöôïng giôùi luaät tinh nghieâm ñoù boãng döng bò chieâu caûm bôûi muøi höông cuûa thòt choù...

134

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– OÂng coù bieát chuùng toâi khoâng? Hoøa thöôïng ñaùp: – Toâi khoâng bieát. – OÂng khoâng bieát thaät sao? Vaäy toâi seõ nhaéc cho oâng nhôù. Vaøo ñôøi nhaø Kim, oâng laøm chöùc thoáng laõnh binh lính, chuùng toâi ñeàu laø thuoäc haï döôùi quyeàn cuûa oâng. OÂng ra leänh cho chuùng toâi canh giöõ cöûa ra vaøo choã ñoùng quaân. Trong boïn chuùng toâi coù hai ngöôøi leùn xuoáng nuùi, gaëp moät phuï nöõ ñi moät mình lieàn cöôõng hieáp. Coâ ta veà noùi vôùi choàng, choàng coâ töùc giaän ñeán baùo vôùi oâng. Song oâng khoâng chòu ñieàu tra xem ai laø ngöôøi phaïm toäi, laïi haï leänh xöû cheùm heát thaûy 18 ngöôøi giöõ coång chuùng toâi. Hai teân phaïm toäi cöôõng hieáp, coá nhieân ñaùng toäi cheát, nhöng chuùng toâi khoâng lieân quan gì ñeán vieäc laøm toäi loãi cuûa hoï, laïi bò oâng xöû cheùm. Oaùn thuø nhö theá, laøm sao coù theå khoâng traû? Chuùng toâi theo oâng ñaõ hôn 200 naêm, nhöng oâng bieát tin theo Phaät, nhöõng ñôøi tröôùc ñeàu laøm thieän tích ñöùc, nay laïi xuaát gia nghieâm trì giôùi luaät, neân luùc naøo cuõng coù thieän thaàn hoä phaùp theo baûo veä, chuùng toâi khoâng daùm xaâm phaïm. Môùi ñaây nhìn thaáy thòt choù oâng khôûi taâm muoán aên, nhö vaäy laø ñaõ phaù giôùi, khieán thieän thaàn hoä phaùp ñeàu xa laùnh, chuùng toâi môùi coù cô hoäi baùo oaùn naøy. Nay oâng laïi tuïng kinh caàu nguyeän giaûi tröø oan traùi, vaäy chuùng toâi cho oâng theâm ba naêm nöõa, sau ñoù nhaát ñònh quay laïi laáy maïng oâng.

Ñaïo Quang dòch

135

Töø ñoù, quaû nhieân nhoït ñoäc cuûa hoøa thöôïng Haøm Huy khoâng phaùt taùc nöõa. Nhöng ñuùng ba naêm sau, chuùng phaùt taùc trôû laïi kòch lieät hôn laàn tröôùc, thoái röõa vaø laøm cho ñau nhöùc khoâng sao chòu noåi. Nhöõng caùi nhoït ñoäc oan nghieät aáy ñaõ haønh haï oâng maõi cho ñeán cheát. Than oâi! Chæ vì xem nheï maïng ngöôøi, gieát oan ngöôøi voâ toäi neân phaûi chòu baùo öùng. Chuyeän nhaân quaû roõ raøng nhö vaäy, haù coù theå khoâng tin ñöôïc sao? (trích Baùo öùng kyù thaät)

QUOÁC SÖ NGOÄ ÑAÏT

ôøi vua Ñöôøng YÙ Toâng, ôû Tröôøng An coù moät thaày taêng maéc beänh gheû lôû, haèng ngaøy luoân thaát tha thaát thieåu trong boä aùo quaàn raùch möôùp, maët maøy khoâ ñeùt, thaân hình gaày coøm, tay chaân lôû loeùt, ai troâng thaáy cuõng nhôøm gôùm. Thænh thoaûng moät vaøi ngöôøi vì ñoäng loøng traéc aån, bieáu cho chuùt ít thöùc aên, ngoaøi ra khoâng ai daùm ñeán gaàn hoaëc hoûi han ñieàu gì caû, cho neân cuõng chaúng ai bieát thaày töø ñaâu ñeán vaø beänh taät ra sao. Moät hoâm, treân ñöôøng veà chuøa An Quoác, thaày tình côø gaëp moät vò taêng khaùc laø Ngoä Ñaït.

136

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Thaáy ngöôøi ñoàng phaïm haïnh trong côn hoaïn naïn, Ngoä Ñaït quaù thöông vaø coá thænh veà ôû vôùi mình. Tröôùc taám chaân tình vaø lôøi leõ thieát tha, thaày taêng kia nhaän lôøi. Ngoä Ñaït ñöa vò aáy veà chuøa, cung kính chaêm soùc nhö baäc thaày. Moãi buoåi saùng, Ngoä Ñaït laáy nöôùc noùng röûa lau muït gheû, khoâng heà toû veû nhôøm gôùm. Sau moät thôøi gian khaù laâu, thaày thaáy beänh tình ñaõ khaù raát hôn raát nhieàu neân xin töø giaõ ra ñi. Ngoä Ñaït toû loøng quyeán luyeán, coá thænh thaày löu laïi theâm ít hoâm nöõa, nhöng thaày khoâng ñoåi yù. Thaáy vaäy, Ngoä Ñaït thieát tha xin ñi theo ñeå sôùm hoâm haàu haï, thaày cuõng töø choái noát. Thaày noùi: – Ngaøy sau treân ñöôøng danh ñöùc, thaày raát hieån ñaït. Thaày neân ôû laïi, ñöøng theo toâi maø phaûi chòu caûnh raøy ñaây mai ñoù, laøm mai moät khaû naêng giaùo hoùa cuûa mình. Nhöng coù moät ñieàu laø sau naøy thaày phaûi heát söùc chuù yù moãi khi ñöôïc xöng taùn, ca ngôïi, vì nhöõng söï toân vinh coù theå laøm toån thöông ñaïo haïnh. Toâi raát caûm kích taám loøng toát cuûa thaày, vaäy neáu sau naøy coù gaëp tai naïn gì thì neân ñeán tìm toâi ôû nuùi Traø Luõng, Taây Thuïc, Baønh Chaâu. Cöù leân ñeán löng chöøng nuùi, choã coù hai caây tuøng to goïi laø Song Tuøng Laõnh thì seõ gaëp ñöôïc toâi. Daën doø xong, thaày töø bieät, Ngoä Ñaït rôm rôùm nöôùc maét, troâng theo ñeán khi khuaát boùng môùi trôû veà.

Ñaïo Quang dòch

137

Ngaøy thaùng thaám thoaùt troâi qua, quaû nhieân veà sau Ngoä Ñaït trôû thaønh moät vò danh taêng ñöôïc raát nhieàu ngöôøi kính phuïc. Baáy giôø, ôû kinh ñoâ ngöôøi ngöôøi ñeàu bieát vaø khaâm phuïc taøi ñöùc cuûa sö. Hoï bieát sö laø moät vò sö coù taøi ñöùc vaø thuyeát giaûng giaùo phaùp raát saâu xa. Sö hieåu bieát roäng, hoùa ñoä ñöôïc nhieàu ngöôøi, tieáng thôm vang khaép nôi. Vua YÙ Toâng qua nhieàu laàn thaêm doø thöû thaùch môùi thænh sö vaøo cung thuyeát phaùp. Caùch ít laâu sau lieàn phong sö laøm Quoác sö vaø ban cho moät phaùp toøa baèng goã traàm thôm quyù. Ñoái vôùi ngöôøi theá gian thì coøn coù danh voïng naøo cao hôn ñöôïc nöõa! Moät hoâm, khi ñang ngoài treân gheá traàm, sö beøn khôûi nieäm suy nghó raèng mình taøi ñöùc khoâng ai baèng, ñöôïc vua kính, quan phuïc, traêm hoï kính neå, sö caûm thaáy thaät khoâng coøn naác thang naøo cao hôn nöõa. Loøng töï ñaéc daâng leân toät ñoä, boãng nghe xaây xaåm maët maøy, sö voäi baûo ñoà ñeä dìu vaøo phöông tröôïng, naèm meâ man suoát hai ba giôø sau môùi tænh laïi. Caûm giaùc trong mình khoù chòu, sö bieát ñaõ thoï beänh, lieàn rôø xuoáng ñaàu goái nghe ñau, voäi veùn quaàn leân, thaät heát söùc kinh ngaïc, moät muït gheû gioáng taïc nhö maët ngöôøi, coù ñaày ñuû maét, tai, muõi, mieäng... Thaät ñaùng kinh sôï! Sö ngaát lòm, caùc ñoà ñeä keâu vöïc maõi môùi môû maét, boãng nghe döôùi muït gheû nghieán raêng, ñau buoát thaáu xöông, quaù khoå sôû khoâng caùch gì cöùu chöõa. Caùc danh

138

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

y trong nöôùc ñeàu ñöôïc vua môøi ñeán chöõa trò cho sö, nhöng moãi laàn thoa thuoác laø moãi laàn cheát giaác chöù khoâng thaáy thuyeân giaûm chuùt naøo. Nhöng thaät laï, chæ caàn ñuùt thòt vaøo thì thaáy muït gheû aên ngay vaø laïi nghe trong ngöôøi deã chòu, thaät laø caên beänh quaùi laï xöa nay chöa töøng thaáy! Quoác sö Ngoä Ñaït chòu khoå sôû ñau ñôùn nhö vaäy hôn thaùng trôøi. Sö ngaãm nghó laïi thaáy cuoäc ñôøi thaät beøo boït voâ thöôøng, chaúng coù gì beàn chaéc, danh voïng vaät chaát cuõng chaúng coù gì ñaùng ñeå luyeán löu, ham muoán. Chôït nhôù ñeán lôøi cuûa vò thaày giaø bò beänh khi xöa, sö nhö söïc tænh côn moäng, quaû nhieân nhaän bieát khoå naïn cuûa mình chaéc chaén ñaõ xuaát phaùt töø söï khôûi taâm kieâu maïn. Nhaän ra ñieàu ñoù roài, sö beøn coá gaéng caén raêng chòu ñöïng leân sang Taây Thuïc. Vaát vaû khoå sôû suoát maáy tuaàn môùi ñeán ñöôïc chaân nuùi. Ñöôøng doác quanh co, maõi ñeán hoaøng hoân sö môùi tìm ra ñöôïc daáu veát theo lôøi moâ taû cuûa vò sö giaø. Kìa laø hai caây tuøng ñaõ loä boùng, nhöng vò thaày ñaâu chaúng thaáy hình daïng. Neáu khoâng gaëp ñöôïc ngöôøi, ñeâm nay chaéc phaûi laøm moài cho thuù döõ vì giöõa choán hoang sô naøy laøm gì coù choã an toaøn ñeå nghæ qua ñeâm? Sö coøn ñang ngô ngaùc nhìn quanh boán phía, trong loøng lo sôï, boài hoài thì boãng nhaän ra hình boùng thaân yeâu quen thuoäc cuûa vò thaày ngaøy xöa hieän ra treân moät taûng ñaù gaàn ñoù. Sö keâu to leân moät tieáng möøng rôõ roài

Ñaïo Quang dòch

139

queân haún caû söï ñau ñôùn, chaïy voäi ñeán vaø leo nhanh leân taûng ñaù, oâm choaøng laáy vò thaày vaø hoûi han roái rít. Sau khi boäc loä heát nhöõng noãi vui möøng, khao khaùt cuûa mình roài, sö vöøa khoùc vöøa keå laïi noãi ñau ñôùn mình ñang gaùnh chòu cho vò thaày nghe. Thaày lieàn an uûi vaø dìu Ngoä Ñaït veà thaûo am treân löng chöøng nuùi. Sö thöa: – Baïch thaày! Keû ñeä töû ñang laâm vaøo côn khoå naïn böùc baùch, khoå sôû khoâng buùt möïc naøo taû xieát. Xin thaày ruû loøng töø bi ra tay teá ñoä, giuùp cho ñeä töû thoaùt naïn, ôn ñöùc aáy suoát ñôøi con khoâng bao giôø queân. – Khoâng heà gì! Khoâng heà gì! Oan nghieät oâng ñaõ vay töø nhieàu ñôøi nhieàu kieáp veà tröôùc, ngaøy nay phaûi traû. OÂng phaûi chòu ñöïng ñeå traû xong moùn nôï maùu aáy môùi mong ñöôïc giaûi thoaùt. Ñöùc Theá Toân khaû kính cuûa chuùng ta khi xöa coøn thò hieän nhöõng naïn göôm vaøng ñaâm veá, ba thaùng aên luùa ngöïa... huoáng gì haïng phaøm phu chuùng ta laøm sao thoaùt ñöôïc. Nôï mình ñaõ traû thì seõ heát, nhöng ñieàu quan troïng laø ñöøng vay theâm nöõa. – Baïch thaày! Thaày noùi nôï maùu laø theá naøo, ñeä töû khoâng sao hieåu ñöôïc? Xin thaày hoan hæ giaûng cho. – Chuyeän aáy roài thaày seõ roõ, vì roài seõ coù ngöôøi noùi cho thaày bieát. Raïng saùng hoâm sau, thaày baûo ñoàng töû daãn Ngoä Ñaït xuoáng doøng suoái gaàn ñoù laáy nöôùc röûa gheû. Ñoàng

140

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

töû vöøa ñònh khoaùt nöôùc leân röûa thì nghe coù tieáng theùt töø trong muït gheû phaùt ra: – Khoan, haõy khoan ñaõ. Ta coù vieäc caàn muoán noùi vôùi oâng aáy. Ngoä Ñaït coøn chöa hoaøn hoàn ñaõ nghe muït gheû noùi tieáp: – Tieáng ñoàn oâng laø ngöôøi hoïc roäng, vaäy ñaõ töøng ñoïc Taây Haùn thö chöa? Thaày Ngoä Ñaït ñaùp: – Ñaõ töøng xem qua vaøi löôït. – Vaäy oâng coù nhôù chuyeän Vieân AÙng gieøm taâu vôùi vua Caûnh Ñeá cheùm cheát Trieäu Thoá ôû phía ñoâng chôï khoâng? – Coù nhôù! Nhöng hoûi nhö vaäy ñeå laøm gì? – Chính oâng laø Vieân AÙng ngaøy ñoù, coøn toâi laø Trieäu Thoá ñaây. OÂng haïi cheát toâi oan öùc ñeán döôøng naøo oâng coù bieát chaêng? Thuø aáy, oaùn aáy thaâm xöông thaáu coát, toâi ñaõ 10 ñôøi luoân ôû beân oâng tìm dòp baùo thuø, nhöng trong suoát 10 ñôøi oâng luoân laøm baäc cao taêng, giôùi luaät tinh nghieâm, toâi phaûi ñaønh oâm haän, nhöng quyeát theo maõi, ñeán khi naøo traû xong moái thuø, ñoøi xong nôï maùu môùi thoâi. Vöøa roài, ñöôïc dòp thuaän tieän, oâng vì ñöôïc vua kính chuoäng, ban cho toøa traàm höông, phong laøm quoác sö, vinh quang hieån haùch, do ñoù taâm

Ñaïo Quang dòch

141

danh lôïi noåi leân, khí kieâu caêng böøng khôûi, laøm suy giaûm ñöùc haïnh, toâi môùi nhaân cô hoäi ñoù laøm haïi oâng ñeå ñoøi moùn nôï treân. Ngaøy nay, may nhôø thaày Ca-naëcca thöông xoùt ra tay giaûi cöùu cho oâng, laïi coøn duøng nöôùc tam-muoäi röûa toäi. Nhôø thaàn löïc cuûa thaày giuùp cho oâng vaø toâi töø ñaây veà sau oaùn haän khoâng coøn, cöøu thuø tan heát. Vaäy kính khuyeân oâng haõy coá gaéng tinh taán tu haønh, vieân thaønh ñaïo nghieäp. Xin baùi bieät! Ngoä Ñaït nghe xong, mình noåi ñaày gai oác, ñoàng thôøi vôùi tay khoaùt nöôùc röûa muït gheû, nöôùc vöøa chaïm ñeán thòt, sö nghe ñau buoát thaáu xöông, ngaát lòm. Khi tænh laïi, muït gheû ñaõ laønh, da thòt lieàn laïi nhö xöa, khoâng coù chuùt veát seïo naøo. Thaày vui möøng ñeán chaûy nöôùc maét, voäi trôû leân nuùi caûm taï aân ñöùc cuûa toå, phaùt nguyeän tinh taán tu haønh, khoâng daùm giaûi ñaõi. Boä Thuûy saùm 3 quyeån hieän nay ñang löu haønh chính laø phöông phaùp saùm hoái do quoác sö Ngoä Ñaït vieát ra.

142

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

THAÁY CHEÁT KHOÂNG CÖÙU ÑÔØI SAU LAØM HEO

haønh phoá Haøng Chaâu, tænh Trieát Giang coù moät ngöôøi heát söùc giaøu, nhaø cöûa cao roäng sang troïng. Muøa xuaân naêm 1926, nhaø haøng xoùm cuûa ngöôøi giaøu ñoù bò chaùy, tröôùc nhaø ñaõ bò löûa chaùy cao khoâng theå thoaùt ra, phía sau giaùp töôøng vôùi nhaø ngöôøi giaøu. Taát caû moïi ngöôøi trong nhaø haøng xoùm lôùn tieáng keâu cöùu, khoùc loùc nghe thaät bi thaûm. Luùc ñoù, con caùi ngöôøi nhaø giaøu ñeàu ñònh phaù böùc töôøng cöùu ngöôøi, nhöng ngöôøi nhaø giaøu aáy ngaên caûn: – Nhôø böùc töôøng ñoù chaén löûa neân nhaø chuùng ta môùi ñöôïc bình yeân. Neáu phaù töôøng nhaát ñònh löûa seõ traøn qua, luùc ñoù nhaø mình seõ cuøng chung soá phaän. Theá laø caû nhaø ngöôøi giaøu aáy chæ ngoài nhìn khoâng chòu cöùu. Laùt sau, khoâng coøn nghe tieáng keâu la nöõa, caû gia ñình 7 ngöôøi cuûa nhaø haøng xoùm ñeàu ñaõ laøm moài cho löûa. Thaät bi thaûm! Muøa heø naêm aáy, ngöôøi nhaø giaøu bò tröôït chaân ngaõ xuoáng cheát ngay taïi choã. Maáy ngaøy sau, maáy ngöôøi con cuûa oâng ta ñeàu naèm moäng thaáy cha veà noùi heát söùc bi thaûm:

Ñaïo Quang dòch

143

...... ngöôøi nhaø giaøu thaáy cheát khoâng cöùu... bò tröôït chaân ngaõ xuoáng cheát ngay taïi choã...

144

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Caùc con ôi! Do cha thaáy cheát khoâng cöùu, haïi ngöôøi phaûi cheát thaûm neân giôø phaûi ñaàu thai vaøo loaøi suùc sinh, laøm moät con heo cuûa gia ñình Trieäu A Baûo ôû Laâm An. Con heo meï cuûa nhaø aáy seõ sinh ra baûy con heo con, trong ñoù coù moät con bò queø chính laø cha ñoù. Saùng ra, maáy ngöôøi con ñeàu laáy laøm laï khi keå cho nhau nghe giaác moäng truøng hôïp naøy, vì ngöôøi naøo cuõng naèm moäng thaáy y heät nhö nhau. Hoï laáy laøm baùn tín baùn nghi, lieàn cuøng nhau tìm ñeán Laâm An hoûi thaêm nhaø Trieäu A Baûo. Quaû nhieân tìm ñöôïc. Sau khi doø hoûi, chuû nhaø laø Trieäu A Baûo cho bieát: – Ñuùng laø toái hoâm qua con heo naùi nhaø toâi sinh ñöôïc baûy con heo con, trong ñoù coù moät con bò queø. Caùc con cuûa ngöôøi nhaø giaøu lieàn xin mua laáy con heo queø ñoù, mang veà nuoâi döôõng. Chuyeän naøy veà sau do chính moät ngöôøi baïn thaân cuûa ngöôøi nhaø giaøu ñoù keå laïi. (trích daãn Nhaân quaû luïc)

Ñaïo Quang dòch

145

THAM TIEÀN MAÁT CON

heo tieân sinh Dieäp Baù Cao, vaøo thôøi loaïn laïc tröôùc kia coù raát nhieàu nhaø giaøu ôû khaép nôi ñeàu leân nuùi Thanh Ñaûo ñeå laùnh naïn. Moät buoåi saùng sôùm, gaàn thaønh phoá Thanh Ñaûo, coù ngöôøi ñaët moät ñöùa beù môùi sinh beân veä ñöôøng, treân mình buoäc 700 ñoàng tieàn keøm theo moät tôø giaáy ghi raèng: “Xin baäc quaân töû nhaân töø nuoâi döôõng ñöùa beù naøy, xin ñeå laïi 700 ñoàng goïi laø tieàn baùo ñaùp.” Ñoù laø moät soá tieàn khaù lôùn vaøo luùc ñoù. Coù moät ngöôøi ñi ngang qua ñoù sôùm, nhìn thaáy treân mình ñöùa beù coät goùi tieàn vaø tôø giaáy nhö vaäy, nhöng oâng ta chaúng nhöõng khoâng nghó ñeán vieäc nuoâi döôõng ñöa beù maø laïi ngang nhieân laáy ngay soá tieàn ñoù roài voäi vaõ quay veà nhaø, boû maëc ñöùa beù naèm ñoù giaõy giuïa khoùc loùc vì bò coân truøng caén ñoát, cuoái cuøng phaûi cheát thaûm. Veà ñeán nhaø, anh ta laáy ra moät ñoàng ñöa cho ñöùa con trai 8 tuoåi cuûa mình. Thaèng beù möøng quaù laäp töùc uø teù chaïy ñi mua baùnh keïo, ngôø ñaâu vöøa ra khoûi coång nhaø ñaõ trôït chaân teù ngaõ, ñaàu ñaäp vaøo moät taûng ñaù, cheát ngay taïi choã. Ngöôøi tham lam ñoù hoái haän voâ cuøng, lieàn keå laïi cho ngöôøi vôï nghe chuyeän laáy tieàn cuûa ñöùa beù bò boû

146

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

rôi beân ñöôøng cuûa mình, khoâng ngôø baùo öùng ñeán töùc thôøi khieán con mình phaûi cheát. Ngöôøi vôï heát söùc kinh tôûm tröôùc vieäc laøm voâ ñaïo ñöùc cuûa choàng, laäp töùc ñeán baùo vôùi nhaø chöùc traùch. Ngöôøi aáy lieàn bò baét vaø chòu phaùn quyeát toäi danh gieát ngöôøi... (trích Nhaân quaû luïc)

CHA MEÏ LAØ PHAÄT

öông Phuû ngöôøi huyeän Thaùi Hoøa, tænh An Huy, do caên laønh ñaõ troàng saâu neân tieân sinh sôùm theå hoäi cuoäc ñôøi voâ thöôøng, sôùm coøn toái maát, coâng danh nhö boït nöôùc ngoaøi khôi, lieàn laäp chí xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc. Nghe noùi ñaïo haïnh cuûa Ñaïi sö Voâ Teá ôû Töù Xuyeân heát söùc cao thaâm, vì muoán thaân caän minh sö lieàn töø bieät song thaân ñeán Töù Xuyeân tìm thaày caàu ñaïo. Vöøa môùi vaøo ñòa phaän tænh Töù Xuyeân, anh may maén gaëp moät vò hoøa thöôïng ñaõ gaàn 70 tuoåi. Anh cung kính ñaûnh leã laõo hoøa thöôïng. Laõo hoøa thöôïng töø töôøng hoûi anh: – Con töø ñaâu ñeán ñaây, ñeán Töù Xuyeân coù vieäc gì khoâng? Döông tieân sinh cung kính chaép tay ñaùp:

Ñaïo Quang dòch

147

– A-di-ñaø Phaät! Kính baïch thaày, con ôû tænh An Huy, muoán ñeán Töù Xuyeân tham hoïc vôùi Ñaïi sö Voâ Teá. – Con muoán gaëp Ñaïi sö Voâ Teá, nhö theá khoâng baèng thaáy Phaät. – A-di-ñaø Phaät! Kính baïch thaày, ñöông nhieân con raát muoán gaëp Phaät, nhöng quaû thaät con khoâng bieát Phaät ôû ñaâu, thænh laõo hoøa thöôïng töø bi chæ baûo? – Vaäy con haõy laäp töùc trôû veà nhaø, neáu gaëp ngöôøi naøo treân thaân khoaùc caùi chaên boâng, chaân mang deùp ngöôïc, ngöôøi aáy chính laø Phaät. Döông Phuû nghe laõo hoøa thöôïng noùi theá, heát söùc vui möøng, tin nhaän khoâng chuùt nghi ngôø. Ngay laäp töùc chaøng caùo bieät laõo hoøa thöôïng, leân ñöôøng veà queâ. Treøo nuùi vöôït ñeøo hôn caû thaùng trôøi môùi veà ñeán nhaø. Luùc ñeán nhaø, maët trôøi ñaõ xuoáng nuùi töø laâu, caùc ngoïn ñeøn trong xoùm cuõng daàn daàn thöa thôùt, oâng goõ cöûa goïi meï: – Meï ôi! Con vöøa veà, meï ra môû cöûa cho con. Ngöôøi meï nghe tieáng ñöùa con trai cuûa mình goïi thì möøng vui khoân taû xieát. Tuy oâng baø ñoàng yù cho con xuaát gia hoïc ñaïo, nhöng trong loøng baø vaãn luoân nhôù nhung khoân nguoâi, luùc naøo cuõng doõi theo töøng böôùc chaân cuûa con. Vì theá, vöøa nghe tieáng con thì baø vui möøng luyùnh quyùnh, laät ñaät ngoài daäy böôùc voäi xuoáng giöôøng, khoâng kòp maëc aùo, keùo ñaïi caùi chaên boâng

148

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

..... thaáy meï khoaùc chaên boâng, chaân mang deùp ngöôïc chaïy ra, töùc thôøi nhôù lôøi hoøa thöôïng vaø nhaän hieåu ñöôïc ngay yù nghóa: cha meï chính laø Phaät soáng trong nhaø...

Ñaïo Quang dòch

149

khoaùc leân ngöôøi, líu quyùu mang deùp ngöôïc, voäi voäi vaøng vaøng chaïy ra môû cöûa ñoùn con... Döông Phuû nhìn thaáy meï khoaùc chaên boâng, chaân mang deùp ngöôïc chaïy ra, töùc thôøi nhôù lôøi hoøa thöôïng vaø nhaän hieåu ñöôïc ngay yù nghóa: cha meï chính laø Phaät soáng trong nhaø. Töø ñoù veà sau, oâng heát loøng hieáu thuaän, phuïng döôõng song thaân. Veà phöông dieän vaät chaát, oâng luoân coá gaéng cung döôõng ñaày ñuû; coøn veà phöông dieän tinh thaàn, oâng luoân töï mình laøm nhieàu vieäc toát ñeå cha meï vui loøng. Döông Phuû höôûng thoï ñeán 80 tuoåi, luùc saép laâm chung vaãn an nhieân töï taïi, ñoïc boán caâu keä trong kinh Kim Cang roài an töôøng ra ñi. (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

150

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

LOØNG HIEÁU CAÛM ÑOÄNG MAÕNH HOÅ

ö Nhaát Baèng ngöôøi huyeän Ngaân, tænh Trieát Giang. Bình sinh tieân sinh heát söùc hieáu thuaän vôùi cha meï, do caûnh nhaø ngheøo khoå tuùng thieáu neân phaûi taïm xa cha meï ñi nôi khaùc möu sinh, ñeán moät thoân trang ôû Haûi Taân daïy hoïc. Moät buoåi toái, tieân sinh naèm moäng thaáy chuyeän laï, giöït mình tænh giaác noùi vôùi ngöôøi chuû nhaø: – E raèng cha toâi ôû queâ bò beänh naëng, toâi xin pheùp ñöôïc veà nhaø thaêm cha gaáp. Treân ñöôøng veà nhaø ñi ngang qua moät ngoïn nuùi vaéng, boãng gaëp moät con hoå raát lôùn. Do taâm chí thaønh muoán ñöôïc veà thaêm cha neân tuy ñoái dieän vôùi nguy hieåm nhö theá maø Dö Nhaát Baèng vaãn bình tónh khoâng chuùt sôï haõi, thaàm caàu nguyeän trong loøng moät caùch heát söùc thaønh khaån: “Phuï thaân ta bò beänh naëng, phaûi gaáp ruùt trôû veà haàu haï chaêm soùc; xin laõo hoå thöông tình, khoâng neân caûn trôû böôùc ñöôøng cuûa ta.” Thaät kyø laï, döôøng nhö con hoå ñoù hieåu ñöôïc noãi loøng cuûa tieân sinh, noù toû ra heát söùc caûm ñoäng, quay ñaàu boû ñi.

Ñaïo Quang dòch

151

Dö Nhaát Baèng veà ñeán nhaø, phuï thaân cuûa oâng tröôùc ñoù ñaõ bò hoân meâ baát tænh, khoâng coøn bieát gì caû. Laï thay, vöøa luùc oâng veà ñeán lieàn töôi tænh trôû laïi, noùi: – Con yeâu cuûa cha! Treân ñöôøng con trôû veà coù gaëp hoå khoâng? Dö Nhaát Baèng laáy laøm laï, hoûi laïi:

...... hình nhö con hoå hieåu ñöôïc noãi loøng cuûa tieân sinh, noù bieåu hieän heát söùc caûm ñoäng, lieàn quay ñaàu boû ñi.

152

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Quaû laø con coù gaëp hoå, nhöng laøm sao cha bieát ñöôïc? Ngöôøi cha noùi: – Luùc naõy cha bò ngöôøi ta baét ñöa xuoáng minh phuû, nghe hai ngöôøi maëc aùo luïa ñaøo noùi chuyeän, môùi bieát ñöôïc thoï maïng cuûa cha ñaõ heát. Song do loøng hieáu thuaän cuûa con neân khieán cho maõnh hoå cuõng caûm ñoäng boû ñi, maø cha ñaây cuõng ñöôïc soáng theâm moät 12 naêm nöõa. Sau ñoù, beänh tình cuûa phuï thaân oâng quaû nhieân thuyeân giaûm, roài soáng ñöôïc ñeán 12 naêm sau môùi lìa traàn. (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

Ñaïo Quang dòch

153

LIEÀU CHEÁT CÖÙU CHA

han Toáng laø ngöôøi huyeän Ngoâ Höng, tænh Trieát Giang. Gaëp luùc Toân AÂn laøm loaïn, giaëc cöôùp noåi leân khaép nôi. Phan Toáng soáng vôùi ngöôøi cha giaø ñaõ hôn 70 tuoåi, ñi laïi raát khoù khaên. Trong côn hoãn loaïn, Phan Toáng phaûi coõng cha chaïy naïn. Vì coõng cha treân löng neân khoâng theå chaïy nhanh theo kòp moïi ngöôøi, xem ra raát deã rôi vaøo tay boïn giaëc cöôùp. Ngöôøi cha giaø lieàn baûo Phan Toáng: – Cha tuoåi giaø söùc yeáu khoâng theå chaïy troán ñöôïc, nhöng tuoåi con coøn treû, söùc khoûe doài daøo, neáu chaïy moät mình thì coù theå thoaùt khoûi tay giaëc cöôùp. Neáu coõng cha theo thì con seõ chaïy raát chaäm, nhaát ñònh seõ bò boïn giaëc cöôùp laøm haïi. Theá thì caû hai cha con ta ñeàu gaëp naïn, chi baèng con cöù chaïy moät mình ñi, nhö vaäy seõ baûo toaøn ñöôïc tính maïng cho con. Phan Toáng tuy nghe cha heát lôøi khuyeân nhuû nhö theá nhöng vaãn nhaát ñònh khoâng chòu boû cha laïi ñeå thoaùt thaân moät mình. Anh coõng cha theo treân ñöôøng chaïy loaïn, keát quaû laø bò boïn giaëc cöôùp baét ñöôïc. Thaáy chuùng huøng hoå tieán ñeán, anh quyø xuoáng van xin: – Cha toâi ñaõ hôn 70 tuoåi, xin caùc ngöôøi haõy thöông tình buoâng tha, baûo toaøn maïng giaø cho oâng aáy!

154

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Nghe con noùi vaäy, ngöôøi cha cuõng cuõng quyø xuoáng caàu xin: – Con trai cuûa toâi tuoåi coøn treû, leõ ra ñaõ coù theå chaïy thoaùt ñöôïc roài, nhöng vì khoâng nôõ boû toâi neân quyeát ñònh ôû laïi. Toâi ñaõ giaø, duø cheát cuõng khoâng coù gì ñaùng noùi, chæ caàu xin caùc ngöôøi haõy tha cho tính maïng cuûa noù.

...... Phan Toáng khoâng quan taâm ñeán söï an nguy cuûa baûn thaân, ra söùc baûo hoä ngöôøi cha giaø cuûa mình

Ñaïo Quang dòch

155

Khi aáy, coù moät teân cöôùp vung ñao ñònh cheùm ngöôøi cha, Phan Toáng laäp töùc lao tôùi nhanh nhö teân baén, oâm chaët laáy cha, ñöa löng nhaän laáy löôõi ñao hung haõn ñoù. Teân cöôùp bò baát ngôø hôi chuøng tay laïi neân ñöôøng ñao leäch sang cheùm xuoáng baû vai Phan Toáng, maùu tuoân lai laùng, khieán chaøng trai nhaát thôøi hoân meâ baát tænh. Ngay khi aáy coù moät teân cöôùp khaùc chaïy ñeán, noùi vôùi ñoàng boïn: – Ngöôøi thanh nieân naøy lieàu cheát cöùu cha, laø hieáu töû raát ñaùng Quyù, sao coù theå gieát anh ta ñöôïc? Gieát hieáu töû laø vieäc laøm baùo hieäu ñieàm xaáu, trôøi ñaát khoâng tha, chuùng ta nhaát ñònh khoâng ñöôïc gieát. Nghe vaäy, caû boïn lieàn voäi vaøng lo cöùu chöõa, baêng boù veát thöông cho Phan Toáng. Sau ñoù, hoï coøn cöû ngöôøi ñöa hai cha con trôû veà nhaø an toaøn. (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

156

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

NAØNG DAÂU HIEÁU THOAÙT HOÛA HOAÏN

aøo naêm Canh Tyù, nieân hieäu Caøn Long nhaø Thanh, treân ñoaïn ñöôøng Truùc Taø ôû Baéc Bình xaûy ra hoûa hoaïn. Traän hoûa hoaïn naøy laøm thieät haïi hôn traêm ngoâi nhaø, soá ngöôøi cheát vaø bò thöông coù hôn ngaøn ngöôøi, heát söùc theâ thaûm, coøn soá taøi saûn bò toån thaát caøng khoâng theå keå xieát. Trong khi löûa chaùy phöøng phöøng, thieâu ruïi taát caû, khaép nôi nhaø chaùy töôøng ngaõ troâng thaät kinh ngöôøi, nhöng laï thay coù moät ngoâi nhaø cuõ kyõ raùch naùt laïi vaãn bình yeân trong bieån löûa. Vì sao laïi coù chuyeän laï kyø ñeán ngoaøi söùc töôûng töôïng nhö theá? Theo lôøi ngöôøi daân ôû ñoù keå laïi thì trong ngoâi nhaø cuõ kyõ raùch naùt ñoù chæ coù hai ngöôøi soáng. Moät laõo baø ñaõ hôn 60 tuoåi vaø ñöùa con daâu môùi hôn 20 tuoåi. Meï choàng vaø naøng daâu cuøng nöông nhau ñeå soáng töø nhieàu naêm qua, töø khi con trai cuûa baø laõo khoâng may qua ñôøi vì tai naïn. Moïi ngöôøi ñeàu khuyeân coâ vôï treû neân taùi giaù, nhöng coâ kieân quyeát choái töø vì thöông meï choàng giaø yeáu laïi coù beänh, khoâng theå thieáu söï chaêm soùc cuûa coâ. Vì hieáu thaûo vôùi meï choàng maø chaáp nhaän hy sinh caû tuoåi thanh xuaân cuûa mình, quaû thaät laø moät naøng daâu hieám coù treân ñôøi!

Ñaïo Quang dòch

157

...... naøng chaêm nom, döôõng nuoâi meï choàng bò beänh, quyeát taâm khoâng ñi theâm böôùc nöõa. Suoát maáy naêm daøi, coâ gaùi treû heát loøng chaêm soùc döôõng nuoâi baø meï choàng giaø yeáu beänh hoaïn maø khoâng moät lôøi than oaùn, neùt maët khoâng bieåu loä veû meät moûi. Thaät laø moät vieäc laøm khoâng khoûi khieán cho taát caû moïi ngöôøi ñeàu kính phuïc. Trong khi xaûy ra traän hoûa hoaïn, ngöôøi meï vì beänh hoaïn khoâng theå chaïy ra, ñöùa con daâu söùc yeáu cuõng khoâng bieát laøm sao ñöa meï ñi traùnh löûa, nhöng cuõng

158

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

quyeát khoâng boû meï choàng laïi ñeå chaïy thoaùt thaân. Chaúng bao laâu, hoï nhìn ra chung quanh thaáy löûa daäy phöøng phöøng khoâng coøn bieát nôi naøo coù theå troán traùnh ñöôïc nöõa. Hai meï con chæ coøn bieát oâm nhau chôø cheát. Kyø laï thay, vaøo luùc ngoïn löûa döõ ñang phöøng phöøng thieâu ruïi nhöõng ngoâi nhaø xung quanh vaø keùo ñeán gaàn saùt nhaø cuûa hai meï con coâ thì boãng coù côn gioù maïnh thoåi ñeán, ñaåy ngoïn löûa sang moät höôùng khaùc. Nhôø ñoù ngoâi nhaø cuõ kyõ raùch naùt môùi thoaùt ñöôïc côn hoûa hoaïn vaø caû hai meï con ñeàu ñöôïc an toaøn trong ñoù. Sau chuyeän naøy, moïi ngöôøi chung quanh ñeàu baûo nhau raèng ñoù chính laø do loøng hieáu thaûo cuûa coâ con daâu ñaõ caûm ñoäng thaáu trôøi xanh, khieán cho xaûy ra ñieàu kyø dieäu cöùu thoaùt caû hai meï con trong bieån löûa. (trích Loan Döông Haï Luïc)

Ñaïo Quang dòch

159

LOØNG HIEÁU CAÛM ÑOÄNG HAØI COÁT CHA

uoái ñôøi nhaø Chu coù phaùp sö Ñaïo Phi ngöôøi laøng Quyù Truï, Tröôøng An, tænh Thieåm Taây. Töø nhoû thaày ñaõ nuoâi chí nguyeän xuaát gia, ñeán naêm 7 tuoåi thì chính thöùc xuaát gia nhaäp ñaïo. Naêm thaày 19 tuoåi, Tröôøng An xaûy ra chieán tranh loaïn laïc, thaày ñöa meï leân Hoa Sôn laùnh naïn, hai meï con truù trong moät hang ñoäng. Thôøi cuoäc nhieãu nhöông, ñôøi soáng khoù khaên, vieäc khaát thöïc haèng ngaøy thaät cuõng khoâng deã daøng, thaày chæ thöôøng xin ñöôïc chuùt ñænh thöùc aên vöøa ñuû nuoâi meï, coøn phaàn mình phaûi aên rau daïi traùi röøng ñaép ñoåi qua ngaøy. Moãi böõa aên, ngöôøi meï ñeàu hoûi thaày: – Con aø! Con ñaõ aên no chöa? Maëc duø buïng ñoùi coàn caøo nhöng vì sôï meï lo laéng neân thaày luoân cung kính ñaùp raèng: – Thöa meï! Con ñaõ aên raát no roài aï! Cha thaày tröôùc ñaây töøng tham gia chieán traän vaø boû xaùc taïi Hoaéc Sôn. Meï thaày vì quaù thöông nhôù choàng neân raát mong muoán tìm ñöôïc haøi coát cuûa choàng veà an taùng. Moät hoâm, baø noùi vôùi thaày:

160

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Con aø! Cha con ñaõ boû xaùc trong traän chieán taïi Hoaéc Sôn, hieän nay haøi coát vaãn coøn khoâng bieát ñang naèm laïnh leõo ôû nôi ñaâu. Con haõy ñi tìm haøi coát cuûa cha con veà an taùng ñeå meï ñöôïc sôùm hoâm nhang khoùi cho oâng. Phaùp sö vaâng lôøi meï, laäp töùc leân ñöôøng ñeán Hoaéc Sôn tìm kieám haøi coát cuûa cha. Nhöng ñeán nôi roài, thaày nhìn thaáy khaép nôi treân baõi chieán tröôøng toaøn laø xöông traéng, boä xöông naøo cuõng gioáng heät nhö nhau, khoâng theå phaân bieät ñeå bieát ñöôïc boä xöông naøo laø di coát cuûa cha thaày. Thaày lieàn ôû laïi ngay treân baõi chieán tröôøng xöa, ngaøy ñeâm tuïng kinh nieäm Phaät, phaùt nguyeän raèng: – Hoâm nay con heát loøng muoán tìm laïi haøi coát cuûa cha, nguyeän cho trong baõi xöông traéng naøy, neáu boä xöông naøo coù theå töï nhieân chuyeån ñoäng thì ñoù chính laø di coát cuûa cha con. Thaày ñem heát taâm yù thieàn quaùn nhieàu ngaøy ngay giöõa baõi chieán tröôøng xöa coøn ñaày saùt khí maø loøng khoâng chuùt nao nuùng, sôï seät, chæ luoân moät loøng nghó ñeán vieäc coá tìm cho ñöôïc haøi coát cuûa cha. Ban ngaøy thaày ñi lang thang giöõa baõi xöông traéng, maét chaêm chuù nhìn vaøo töøng boä xöông; ñeâm ñeán thaày laïi chuyeân taâm tuïng kinh nieäm Phaät, traûi qua suoát nhieàu ngaøy nhö vaäy.

Ñaïo Quang dòch

161

... töï nhieân di chuyeån vaø cuoái cuøng gheùp laïi thaønh moät boä xöông hoaøn chænh. Theá roài moät hoâm, trong luùc thaày ñang chaêm chuù nhìn vaøo moät boä xöông traéng, boãng thaáy töøng ñoaïn xöông nhö töï nhieân ñoäng ñaäy. Thaày tieáp tuïc chuù taâm quan saùt, laùt sau laïi thaáy nhieàu ñoaïn xöông ñaõ vaêng ra caùch ñoù moät khoaûng xa cuõng töï nhieân di chuyeån vaø cuoái cuøng gheùp laïi thaønh moät boä xöông hoaøn chænh. Thaät laø kyø laï ñeán möùc khoâng sao töôûng töôïng ñöôïc! Thaày tin chaéc ñoù laø do taâm thaønh cuûa mình ñaõ coù ñöôïc söï caûm öùng, neân ñaây chaéc chaén laø haøi coát cuûa cha thaày.

162

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Theá laø thaày thu nhaët troïn boä haøi coát ñoù cho vaøo moät caùi tuùi vaûi roài laäp töùc leân ñöôøng veà nhaø. Laï thay, chính ngay trong ñeâm ñoù meï thaày naèm moäng thaáy choàng veà baùo raèng con trai ñaõ tìm ñöôïc haøi coát cuûa oâng. Quaû nhieân, chæ maáy hoâm sau thì phaùp sö Ñaïo Phi ñöa haøi coát cha veà ñeán nhaø. Cöù theo nhöõng söï linh öùng truøng hôïp naøy thì nhaát ñònh söï tìm kieám cuûa thaày ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû chính xaùc, khoâng theå coù nhaàm laãn. Thaày lieàn toå chöùc leã an taùng haøi coát cuûa cha thaät nghieâm trang, kính caån. Veà sau, phaùp sö Ñaïo Phi thöôøng ñöôïc nhaø vua thænh vaøo cung thuyeát phaùp vaø ngaøi ñaõ duøng giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Phaät ñeå caûm hoùa ñöùc vua cuõng nhö nhieàu vò quan chöùc ñöông trieàu, giuùp hoï bieát laøm laønh laùnh döõ, taïo phuùc cho daân. Vì theá, phaùp sö luoân nhaän ñöôïc söï kính troïng ñaëc bieät cuûa nhaân só khaép nôi, töø trong cung cho ñeán beân ngoaøi. Loøng hieáu thaûo nhö phaùp sö Ñaïo Phi thaät ñaùng kính phuïc thay! Ngaøi töï mình chòu ñoùi ñeå daønh côm nuoâi meï, laïi duøng taâm chí thaønh ñeå caûm öùng tìm ñöôïc haøi coát cuûa cha, thaät laø baäc ñaïi hieáu, coù theå noùi laø xöa nay hieám thaáy, coù theå laøm taám göông saùng ñeå muoân ñôøi noi theo. (trích Cao taêng truyeän)

Ñaïo Quang dòch

163

GÖÔNG HIEÁU THUAÄN

aøo trieàu Minh, taïi laøng Phuù Myõ, quaän Linh Laêng coù moät ngöôøi phuï nöõ goùa choàng, ngöôøi ta thöôøng goïi laø baø Maõ OÅn. Gia caûnh baø chæ vöøa ñuû aên, coù hai ñöùa con trai laø Maõ Vaên vaø Maõ Voõ, ñeàu ñöôïc baø lo cho aên hoïc ñaøng hoaøng. Maõ Vaên lanh leï, hoïc haønh thoâng suoát, naêm 12 tuoåi ñaõ noåi danh khaép huyeän, coøn Maõ Voõ tính tình chaäm luït, hoïc haønh khoâng coù tieán boä, ñaønh trôû veà nhaø lo chuyeän buoân baùn laøm aên. Moät hoâm, baø Maõ OÅn goïi Maõ Vaên vaøo baûo: – Con aø! Nay con cuõng ñaõ 17 tuoåi roài, meï laïi giaø nua, vaäy con xin pheùp nghæ hoïc ít hoâm, ôû nhaø ñeå meï lo vieäc cöôùi vôï cho con, ñeå moät mai meï coù nhaém maét cuõng ñöôïc yeân loøng phaàn naøo. Maõ Vaên nghe meï noùi ñeán chuyeän laäp gia ñình lieàn voøng tay cung kính thöa: – Thöa meï! Meï daïy con ñaâu daùm caõi lôøi, nhöng con nghó hieän nay con coù ba ñieàu chöa neân cöôùi vôï. Thöù nhaát, daâu hieàn khoù kieám, duyeân nôï khoân löôøng. Neáu may gaëp ñöôïc duyeân laønh thì chaúng noùi laøm chi, coøn ngöôïc laïi nhö gaëp duyeân xaáu, cöôùi nhaèm ngöôøi

164

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

vôï khoâng ñöôïc hieáu thuaän, e raèng chæ caøng laøm cho meï phaûi theâm meät nhoïc lo laéng maø thoâi. Thöù hai, aân ñöùc sinh thaønh döôõng duïc cuûa cha meï khaùc naøo nhö trôøi cao ñaát roäng, thaêm thaúm meânh moâng, töø khi con lôùn khoân ñeán nay, noãi khoù nhoïc cuûa meï cuõng chöa vôi ñöôïc bao nhieâu, theá maø nay ñaõ phaûi nhoïc nhaèn lo beà gia thaát cho con, loøng con thaät aùy naùy. Thöù ba, con laøm thaân nam nhi maø chöa laäp ñöôïc chuùt coâng danh söï nghieäp gì, nay ñaõ vöôùng vaøo ñöôøng theâ töû, e raèng nhö vaäy seõ khoâng coøn coù dòp ñeå laøm raïng rôõ toâng ñöôøng. Thöa meï, vieäc cöôùi vôï con nghó cuõng khoâng gaáp gaùp gì, ñôïi sau khi con coâng thaønh danh toaïi roài seõ tính cuõng chaúng muoän maøng chi, xin meï haõy nghó laïi. Khoâng ngôø baø Maõ OÅn nghe con noùi theá laïi noåi giaän ñuøng ñuøng, laäp töùc lôùn tieáng quaùt maéng: – Nay meï ñaõ giaø roài, vieäc caàn laøm thì meï baûo con laøm, tuyeät ñoái con khoâng ñöôïc caõi laïi. Meï nay ñaõ gaàn ñaát xa trôøi, caû hai anh em con ñeàu khoân lôùn caû, neáu luùc naøy khoâng lo cöôùi vôï veà phuï giuùp coâng vieäc trong nhaø thì coøn ñôïi ñeán bao giôø nöõa? Hay laø con muoán thaáy meï laøm luïng vaát vaû suoát ngaøy, heát lo ngoaøi laïi ñeán lo trong, töø nhöõng vieäc xaùch nöôùc, giaõ gaïo, naáu côm, queùt nhaø... ñeàu chaúng coù ai thay meï? Hôn nöõa, nhöõng luùc traùi gioù trôû trôøi, oám ñau beänh taät, coù ai laø ngöôøi giaët giuõ hong phôi aùo quaàn cho meï, ai laø

Ñaïo Quang dòch

165

ngöôøi chaêm soùc thuoác thang, lo chuyeän côm chaùo cho meï? Chaúng leõ con phaûi boû caû chuyeän hoïc haønh ñeå lo nhöõng chuyeän ñoù? Maõ Vaên nghe maãu thaân lôùn tieáng raày la thì sôï seät, cung kính thöa: – Thöa meï! Xin meï bôùt giaän, thaät loøng con ñaâu daùm caõi lôøi meï daïy, cuõng muoán coù theâm ngöôøi nhaø ñeå ñôõ ñaàn moïi vieäc giuùp meï. Nhöng con thaáy gia ñình mình coøn ngheøo, tieàn gaïo thieáu tröôùc huït sau, sôï meï lo laéng nhieàu vieäc sinh beänh neân môùi xin trì hoaõn vieäc naøy. Neáu yù meï ñaõ quyeát thì con xin nghe, tuyeät ñoái khoâng daùm caõi laïi nöõa! Maõ Vaên laïi theo vuoát ve naên næ hoài laâu baø Maõ môùi chòu nguoâi giaän. Baø noùi: – Meï chæ noùi ra cho con bieát theá thoâi, chöù vieäc naøy meï ñaõ töï coù chuû yù saép xeáp xong xuoâi caû roài. Meï ñaõ doø hoûi ñöôïc ôû laøng Phöôùc Kheâ caùch ñaây chöøng 15 daëm coù con gaùi nhaø hoï Ñaøo teân laø San Hoâ, naêm nay vöøa troøn 18 tuoåi, phong thaùi yeåu ñieäu, thaân hình ñaày ñaën, nhan saéc chim sa caù laën, coâng haïnh veïn toaøn. Gia ñình aáy cuõng laø nhaø coù leã nghóa, meï ñaõ mang leã ñeán caàu hoân roài, ñònh ngaøy muøng 9 thaùng naøy seõ toå chöùc hoân leã. Nay chæ coøn coù 5 ngaøy nöõa maø thoâi, con phaûi lo söûa soaïn ngay ñi cho kòp. Maõ Vaên nghe meï noùi vaäy thì thaáy khoâng coøn gì ñeå baøn theâm, lieàn ñöùng daäy chaøo meï lui ra, sau ñoù lo

166

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

doïn deïp nhaø cöûa, saép ñaët caùc vieäc töø trong ra ngoaøi chu ñaùo. Ñuùng ngaøy muøng 9, chaøng ñem sính leã sang nhaø hoï Ñaøo, röôùc thaúng coâ daâu veà nhaø leã baùi toå tieân, ra maét meï choàng roài laøm leã hôïp caån luoân trong ngaøy aáy. Moái löông duyeân naøy quaû ñuùng laø trai taøi gaùi saéc. Töø khi hai ngöôøi neân duyeân caàm saéc, ñeïp phaän xöôùng tuøy, moät chöõ ñoàng taâm theà cuøng non nöôùc. Moïi ngöôøi ai cuõng cho raèng ñoâi vôï choàng seõ hoøa hôïp cuøng nhau traêm naêm tô toùc, gaén chaët keo sôn, ngôø ñaâu chöa ñöôïc bao laâu thì ñaõ gaëp phaûi söï tình traéc trôû. Töø khi naøng San Hoâ veà laøm daâu nhaø hoï Maõ, meï con hoøa nhaõ, choàng vôï vui vaày, töôûng nhö caûnh haïnh phuùc choán traàn gian khoâng coøn gì hôn theá nöõa. Nhöng chæ ñöôïc hôn moät naêm qua thì chaúng bieát duyeân côù vì sao baø Maõ OÅn boãng sinh loøng aùc caûm, ñoái xöû vôùi naøng daâu nhö keû thuø nghòch, luùc naøo cuõng toû ra veû nhö caêm gheùt naøng ñeán taän xöông tuûy. Moãi khi thaáy naøng maëc aùo quaàn laønh laën, baø lieàn maéng chöûi laø “ñoà baùn hình baùn daïng”, coøn thaáy naøng maëc aùo quaàn raùch röôùi, baø laïi lôùn tieáng baûo laø “coù yù ñoà beâu xaáu, boâi tro treùt traáu toå tieân nhaø hoï Maõ”. Ñeán böõa aên, duø côm chín baø cuõng baûo laø soáng, duø canh ngon baø cuõng baûo laø dôû, roài naëng lôøi cheâ bai ñuû ñieàu... Nhaø cöûa tuy luùc naøo cuõng ñöôïc naøng daâu queùt doïn saïch seõ, nhöng baø luoân mieäng cheâ laø dô nhôùp. Suoát ngaøy nín laëng

Ñaïo Quang dòch

167

thì baø chöûi laø “caâm nhö heán”, môû mieäng ra noùi thì baø quaùt thaùo laø “laúng lô, nhieàu chuyeän”. Thaäm chí ñeán chuyeän ñi ñöùng cuûa naøng daâu cuõng bò baø baét loãi, khoùc cöôøi cuõng laø coù toäi... Döôøng nhö chæ caàn thaáy boùng nghe tieáng cuûa naøng daâu laø ñaõ ñuû ñeå cho baø caêm gheùt, böïc töùc, neân khoâng coù chuyeän gì lieân quan ñeán naøng maø baø khoâng baét beû, ñay nghieán... Maõ Vaên tuy cuõng nhaän ra söï voâ lyù cuûa meï mình, nhöng chaøng voán laø ngöôøi con hieáu thuaän, khoâng bao giôø daùm laøm ñieàu gì traùi yù meï. Vì theá, bieát meï khoâng öa thích neân chaøng cuõng khoâng bao giôø daùm toû veû yeâu thöông aâu yeám ngöôøi vôï treû. Bôûi vaäy maø vôï choàng soáng chung moät nhaø nhöng vôï khoâng daùm ngoù choàng, choàng khoâng daùm nhìn vôï, chaúng luùc naøo daùm gaàn guõi trao ñoåi vôùi nhau duø chæ moät ñoâi lôøi. Maëc duø vaäy, baø Maõ OÅn cuõng chöa thaáy haøi loøng, neân khoâng tieác lôøi ñaët ñieàu theâu deät ñeå traùch maéng caû con trai, baûo laø Maõ Vaên quaù nuoâng chieàu vôï, khoâng ngoù ngaøng gì ñeán baø... Nhöng roài söï vieäc cuõng khoâng döøng laïi ôû ñoù. Thaät khoâng theå naøo hieåu noåi vì sao maø loøng caêm gheùt cuûa baø Maõ OÅn ñoái vôùi naøng daâu San Hoâ laïi moãi ngaøy moät taêng theâm, maëc duø naøng heát söùc hieáu thuaän, luoân dòu daøng hoøa nhaõ vaø chöa bao giôø daùm caõi laïi baø duø chæ moät lôøi. Coâng vieäc nhaø töø sôùm ñeán toái naøng luoân taän tuïy thu xeáp trong ngoaøi ñeàu chu ñaùo, chöa töøng

168

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

beâ treã baát cöù vieäc gì. Theá nhöng baø vaãn thaáy gheùt cay gheùt ñaéng naøng daâu naøy, chæ caàn nhìn thaáy maët naøng trong nhaø laø baø ñaõ caûm thaáy aên khoâng ngon, nguû khoâng yeân... Theá laø moät hoâm baø quyeát ñònh baûo Maõ Vaên vieát giaáy ly hoân, boû vôï. Maõ Vaên caûm thaáy baát ngôø choaùng vaùng tröôùc quyeát ñònh cuûa meï, nhöng ñöùng tröôùc tình caûnh aáy, quaû thaät chaøng cuõng khoâng bieát phaûi laøm sao. Neáu thuaän theo yù meï maø ruoàng boû naøng San Hoâ thì quaû thaät laø baát coâng voâ lyù, vì naøng ñaâu coù toäi loãi gì, ngöôïc laïi coøn laø moät ngöôøi vôï hieàn hieám coù, moät naøng daâu maãu möïc ngoan hieàn. Nhöng neáu khoâng nghe theo thì traùi yù meï giaø, sôï laøm cho baø giaän töùc maø sinh beänh, haïi ñeán söùc khoûe hoaëc tính maïng thì thaät khoâng traùnh khoûi toäi baát hieáu. Quaû laø khoù xöû bieát bao! Chaøng nghó ñi nghó laïi nhieàu laàn maø vaãn chaúng bieát phaûi laøm sao cho phaûi ñaïo, lieàn ñeán thöa vôùi meï: – Thöa meï! Vôï con coøn nhoû daïi, aên ôû khoâng vöøa yù meï neân meï baûo con ñuoåi naøng ñi, vieäc ñoù con cuõng khoâng daùm caõi. Nhöng neáu ñuoåi naøng ñi roài, meï laïi phaûi lo laéng cöôùi vôï khaùc cho con, nhö theá haù chaúng phaûi theâm phaàn khoù nhoïc, hao taâm toån trí cuûa meï laém sao? Laïi neáu nhö con cöôùi nhaèm ngöôøi vôï khaùc cuõng daïi doät nhö San Hoâ thì bieát tính laøm sao? Neáu ñuoåi ñi nöõa thì khoâng khoûi mang tieáng xaáu vôùi ñôøi,

Ñaïo Quang dòch

169

coøn khoâng ñuoåi ñi thì theâm nhoïc loøng meï. Con xin meï suy xeùt laïi, thöông tình con maø boû qua cho. Duø meï khoâng thöông vôï con, xin haõy xem nhö ñaõ boû noù ñi, chaúng phaûi daâu con gì nöõa maø chæ nhö ngöôøi giuùp vieäc trong nhaø. Vaäy cöù ñeå naøng ôû nôi nhaø beáp, sai baûo coâng vieäc haèng ngaøy ñeå meï ñöôïc thong thaû. Chæ caàn meï baèng loøng nhö theá cuõng ñöôïc, con nghó vôï con cuõng khoâng daùm oaùn than gì, chaúng hay meï coù baèng loøng hay khoâng? Nhöõng töôûng Maõ Vaên ñaõ xuoáng nöôùc ñeán nhö vaäy chaéc baø Maõ OÅn seõ haøi loøng, vì xöa nay chöa töøng thaáy coù ngöôøi vôï chính thöùc naøo laïi phaûi chòu chaáp nhaän thaân phaän nhö moät ngöôøi giuùp vieäc, phaûi aên ôû nôi nhaø beáp... Xem ra thì vieäc haønh haï ñay nghieán moät con ngöôøi cuõng chæ ñeán theá laø cuøng! Naøo hay baø Maõ OÅn laäp töùc noåi côn thònh noä, quaùt thaùo lung tung, quyeát laøm sao cho Maõ Vaên phaûi döùt tình vôùi vôï thì baø môùi chòu thoâi! Maõ Vaên chòu ñöïng nhöõng lôøi cay nghieät cuûa meï nhö buùa boå vaøo ñaàu, dao ñaâm vaøo ruoät, bieát laø khoâng coøn caùch naøo khuyeân giaûi baø ñöôïc nöõa, ñaønh phaûi vieát giaáy ly hoân, ñau ñôùn döùt tình vôùi naøng San Hoâ. Ñaùng thöông thay! San Hoâ laø ngöôøi con gaùi neát na thuøy mò, ñöùc haïnh veïn toaøn, töø khi veà nhaø choàng chöa heà phaïm phaûi moät loãi laàm naøo, duø chæ laø nhoû nhaët. Duø bò meï choàng cay nghieät gheùt boû, naøng vaãn

170

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

moät loøng thuaän thaûo, sôùm hoâm heát loøng haàu haï chaêm soùc, theá maø nay phaûi chòu caûnh bò gia ñình choàng ruoàng boû ñuoåi ñi. Tình caûnh naøy quaû thaät laø ñôùn ñau oan uoång bieát döôøng naøo! Trong xaõ hoäi ngaøy xöa, ngöôøi phuï nöõ sau khi laáy choàng laø xem nhö ñaõ phuï thuoäc haún vaøo gia ñình nhaø choàng. Hôn theá nöõa, neáu ngöôøi naøo bò choàng boû thì bò xem nhö ñoù laø caû moät moái nhuïc raát lôùn cho gia ñình cha meï ruoät. Vì theá, neáu khaên goùi trôû veà nhaø cha meï thì coù khaùc naøo laøm nhuïc meï cha, khieán cho hoï haøng coâ baùc xoùm gieàng ñaøm tieáu. Vì theá, naøng San Hoâ quyeát ñònh duø sao cuõng khoâng theå trôû veà nhaø cha meï. Naøng mang goùi haønh lyù thaát theåu böôùc ra khoûi nhaø hoï Maõ, ruoät roái nhö tô voø. Nhôù laïi nhöõng ngaøy laøm daâu hoï Maõ, töø khi gaø vöøa gaùy thì naøng ñaõ thöùc giaác, daâng nöôùc röûa maët, daâng traø noùng buoåi saùng cho meï; vöøa saùng ra ñaõ lo queùt töôùc trong ngoaøi saïch seõ, laïi naáu côm, giaët giuõ, xay luùa, giaõ gaïo... chòu ñuû traêm beà khoå cöïc, luùc naøo cuõng chieàu theo yù meï choàng, theá maø nay ñaønh phaûi oâm goùi ra ñi, thaân gaùi daëm tröôøng khoâng nôi nöông töïa... Caøng nghó naøng caøng thaáy trong loøng ñôùn ñau tuûi nhuïc, khoâng bieát laøm sao soáng noåi trong nhöõng ngaøy saép tôùi... Naøng San Hoâ vöøa böôùc ñi maáy böôùc ñaõ thaáy loøng naëng tróu nhö ñeo ñaù, nhìn veà phía tröôùc mòt môø taêm toái khoâng coøn chuùt hy voïng saùng suûa naøo... Naøng

171

Ñaïo Quang dòch

laëng leõ ngoài xuoáng moät goác caây beân ñöôøng. Trong moät thoaùng buoàn ñau toät ñoä, naøng ruùt con dao nhoû mang theo trong ngöôøi ñaâm thaúng vaøo yeát haàu töï vaãn...

oo0oo

aøng San Hoâ töï tay muoán keát lieãu cuoäc ñôøi khoán khoå baát haïnh cuûa mình, ngôø ñaâu duyeân nghieäp vaãn coøn chöa döùt, trong luùc maùu tuoân lai laùng, naøng ngaõ xuoáng ngaát xæu beân ñöôøng boãng mô maøng ngöôùc leân nhìn thaáy moät vò Boà Taùt thaân maëc aùo traéng hieän ra trong ñaùm maây baïc, coù toøa sen vaøng ñôõ goùt, loïng baùu che thaân, daùng veû trang nghieâm töø hoøa, tay caàm tònh bình vaø nhaønh döông lieãu, dòu daøng noùi: – Naøy con ôi, vì sao laïi daïi doät muoán töï huûy hoaïi thaân mình nhö theá? Moïi vieäc ôû ñôøi ñeàu do nhaân quaû, ñeàu coù nguyeân do. Neáu con khoâng coù toäi loãi gì, ñaâu coù leõ naøo laïi voâ duyeân voâ côù maø phaûi chòu bao noãi ñaéng cay khoå nhuïc? Chaúng qua con khoâng nhôù ñöôïc nhöõng vieäc laøm sai traùi trong tieàn kieáp cuûa mình ñoù thoâi. Nay ta seõ nhaéc laïi cho con ñöôïc bieát. Trong moät kieáp tröôùc, con laø moät thö sinh con nhaø giaøu coù, teân laø Phan Ñöùc Tuaán, ñaõ keát duyeân vôùi moät ngöôøi con gaùi teân Kieàu Phi Nga. Duyeân tình ñang noàng thaém thì con coù vieäc ñi leân kinh thaønh, sau ñoù ham meâ nhöõng thuù vui chôi nôi thaønh thò maø queân haún ngöôøi vôï choán queâ nhaø, khieán coâ aáy phaûi phoøng khoâng

172

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

chieác boùng, laïnh leõo troâng chôø naêm naøy sang naêm khaùc. Laïi coøn moät kieáp khaùc con laøm thaân gaùi, teân laø Phaïm Ngoïc Haø, cuõng sinh trong nhaø giaøu sang, phuù quyù, keû haàu ngöôøi haï raát ñoâng. Tuy vaäy, chæ coù moät ngöôøi haàu gaùi ñöôïc con yeâu meán nhaát, chuû tôù töông ñaéc luùc naøo cuõng keà caän beân nhau. Roài ngöôøi haàu gaùi aáy khoâng may bò beänh naëng, gheû choác ñaày ngöôøi, muøi hoâi haùm khoâng ai chòu noåi. Khi aáy con chaúng sinh loøng thöông xoùt chaêm soùc, laïi gheùt boû noù, ñuoåi ra khoûi nhaø. Ngöôøi haàu gaùi ñoù voán laø treû moà coâi, töø nhoû ñaõ khoâng nôi nöông töïa, khoâng hoï haøng thaân thích, neân khi bò ñuoåi thì heát lôøi khoùc loùc van xin, nhöng con khoâng chuùt ñoäng loøng vaãn nhaát quyeát ñuoåi ñi. Con haõy nghó xem, tình caûnh con phaûi gaùnh chòu ngaøy nay coù khaùc gì coâ Kieàu Phi Nga xa choàng ngaøy tröôùc? Laïi coù khaùc gì ngöôøi haàu gaùi bò ñuoåi khoûi nhaø trong luùc oám ñau? Nhöõng khoå ñau aáy ñeàu laø do chính con ñaõ gaây ra cho ngöôøi khaùc, nay chuùng tìm ñeán vôùi con, chaúng phaûi laø hôïp leõ laém sao? Nhöng duø sao thì nhöõng moùn nôï aáy con ñaõ traû gaàn xong heát, maø phöôùc ñöùc con gieo troàng töø nhieàu ñôøi tröôùc cuõng saép ñeán luùc ñöôïc thoï höôûng. Con ngaøy tröôùc vaãn thöôøng trì nieäm danh hieäu cuûa ta, thöôøng laøm nhieàu vieäc nhaân ñöùc cöùu giuùp ngöôøi khaùc, neân hoâm nay ta ñaëc bieät ñeán ñaây giuùp con thoaùt khoûi tai naïn naøy. Naøy con, meï choàng con coù moät ngöôøi chò teân laø Chaâu thò, nhaø ôû laøng Caåm Xuyeân caùch ñaây hôn 8 daëm ñöôøng. Baø aáy

Ñaïo Quang dòch

173

laø ngöôøi hieàn laønh phuùc haäu, con coù theå taïm ñeán ñoù xin nöông naùu qua ngaøy, khoâng laâu nöõa seõ ñeán luùc laïi ñöôïc sum hoïp moät nhaø. Vò Boà Taùt aáy noùi xong dòu daøng laáy nhaønh döông lieãu töø trong tònh bình ra, raûy nheï veà phía naøng San Hoâ. Chæ thaáy nhö moät laøn söông moûng ñoät nhieân lan toûa, moät côn gioù maùt laønh boãng döng thoåi ñeán, theá laø naøng böøng tænh daäy, thaáy mình vaãn coøn ñang naèm döôùi goác caây, maùu chaûy öôùt ñaãm caû thaân aùo tröôùc nhöng choã dao ñaâm vaøo thì ñaõ laønh laën khoâng coøn daáu veát gì! Naøng San Hoâ tænh laïi roài maø trong loøng vaãn coøn boài hoài xuùc ñoäng, nhôù laïi nhöõng lôøi ñöôïc nghe trong moäng, töï thaáy roõ raøng moïi vieäc ñeàu coù nguyeân do, nhaân quaû baùo öùng quaû khoâng sai chaïy. Nghó ñeán ñoù lieàn thaáy nheï nhoõm trong loøng, bao nhieâu buoàn ñau khoå naõo boãng nhieân tan bieán heát. Naøng lieàn maïnh daïn ñöùng daäy böôùc ñi, laàn hoài hoûi thaêm ñöôøng tìm ñeán laøng Caåm Xuyeân. Ñeán ñöôïc laøng Caåm Xuyeân roài, naøng doø hoûi ngöôøi trong laøng thì quaû nhieân coù nhaø baø Chaâu thò. Vì töø ngaøy naøng veà laøm daâu nhaø hoï Maõ chöa coù dòp naøo ñöôïc gaëp baø dì choàng naøy, neân khi naøng tìm ñeán nhaø thì baø khoâng heà nhaän bieát. Naøng ñaùnh lieàu baïo daïn cuùi ñaàu chaøo roài thöa:

174

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Thöa dì! Con teân laø San Hoâ, vôï cuûa anh Maõ Vaên, laø con daâu baø Maõ OÅn. Baø dì möøng rôõ khi nghe naøng xöng teân, lieàn roái rít hoûi thaêm tin töùc gia ñình baø Maõ OÅn, laïi cuõng hoûi xem duyeân côù gì naøng phaûi thaân gaùi laën loäi ñöôøng xa nguy hieåm moät mình ñeán ñaây. Naøng San Hoâ khoâng neùn ñöôïc noãi xuùc caûm trong loøng, töùc töôûi khoùc hoài laâu roài môùi laàn hoài keå laïi heát moïi vieäc cho baø dì choàng nghe. Naøng noùi: – Thöa dì, con ñaõ nghó quaån thaáy chæ coøn moät caùch laø quyeân sinh thuû tieát vì sôï thaân gaùi ra ñöôøng e khoâng theå töï giöõ ñöôïc mình, khoâng ngôø sau khi töï vaãn laïi Boà Taùt hieån linh cöùu soáng, laïi maùch baûo cho con ñeán ñaây tìm dì. Mong dì thöông xoùt nhaän cho con nöông naùu nôi naøy. Baø dì oân toàn noùi: – Con aø, chæ caàn nghe qua laø dì cuõng ñuû bieát meï choàng con taâm tính khoâng ñöôïc hieàn hoøa, cho duø con coù kheùo leùo, gioûi giang caùch maáy cuõng khoù beà ôû ñöôïc. Thoâi, con ñöøng sôï, cöù yeân taâm ôû ñaây vôùi dì, khoâng sao ñaâu maø ngaïi. Töø ñoù, naøng San Hoâ nöông naùu ôû nhaø baø Chaâu thò. Naøng ra söùc laøm thueâ laøm möôùn, hai dì chaùu cuøng nöông nhau maø soáng, cho duø böõa ñoùi böõa no nhöng hoï thöông yeâu nhau khoâng khaùc gì meï con ruoät thòt. Vì theá cuoäc soáng troâi qua thaät laø ñaàm aám.

175

Ñaïo Quang dòch

oo0oo

rôû laïi nôi laøng Phuù Myõ, sau khi baø Maõ OÅn ñuoåi naøng San Hoâ ñi roài lieàn saém söûa leã vaät cöôùi vôï cho ngöôøi em laø Maõ Voõ. Ngöôøi con daâu môùi naøy laø con nhaø hoï Laâm, teân laø Tuùy Hoa, soáng ôû laøng Ñoâng Hoà. Coâ naøng hình dung xaáu xí, vöøa maäp vöøa luøn, maët roã da ñen, daùng veû heát söùc cuïc mòch, thoâ xaáu, tính tình laïi hung döõ, ngoã nghòch, khoâng bieát neå nang ai caû. Töø ngaøy veà laøm daâu nhaø hoï Maõ, Tuùy Hoa haàu nhö chæ e deø ñöôïc moät vaøi thaùng ñaàu, sau ñoù lieàn baét ñaàu boäc loä baûn tính hung döõ cuûa mình. Coâ ta ñaùnh caû choàng, maéng chöûi caû meï, laïi coøn quaûn lyù chaët cheõ caû chuyeän aên nguû laøm luïng trong nhaø. Coù nhöõng hoâm gaëp vieäc töùc giaän, coâ ta boû ñoùi caû nhaø khoâng cho ai aên uoáng gì caû, chæ töï naáu aên rieâng moät mình. Nghó cuõng thaät laø laï, chaúng hieåu sao maø töø baø Maõ OÅn cho ñeán hai ngöôøi con trai, ai cuõng raêm raép nghe theo coâ ta maø khoâng daùm toû moät lôøi khaùng cöï. Daân daàn thì moïi coâng vieäc trong nhaø nhö naáu côm, queùt doïn, xay luùa, giaõ gaïo... ba ngöôøi phaûi chia nhau maø laøm, rieâng naøng daâu quyù hoùa naøy chæ bieát aên chôi, nhoûng nheûo, daïo chôi choã naøy choã khaùc, khoâng phaûi laøm vieäc gì

176

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

caû. Thaäm chí coâ ta coøn thoâ baïo ñeán möùc xöng hoâ baát nhaõ vôùi caû choàng vaø anh choàng, laïi thöôøng xuyeân naëng lôøi chöûi maéng meï choàng, thaät laø ngang ngöôïc voâ cuøng, khoâng theå noùi heát. Thöông haïi cho baø Maõ OÅn, khoâng bieát caùi oai phong oanh oanh lieät lieät ñoái vôùi naøng San Hoâ thuôû tröôùc nay baø ñaõ caát vaøo ñaâu, khoâng thaáy ñem ra ñoái choïi vôùi con daâu hung döõ naøy. Thaûm thay! Quaàn aùo raùch röôùi khoâng coù taám gieû vaù, thöôøng xuyeân ñoùi khaùt chaúng coù böõa naøo ñöôïc aên no, vaäy maø khoâng hieåu sao caû nhaø hoï Maõ vaãn cam chòu söï haønh haï aùp cheá cuûa ñöùa con daâu quaù döõ daèn naøy. Than oâi! Söï ñôøi ñuùng laø coù vay coù traû, quaû baùo roõ raøng tröôùc maét nhö vaäy, thaät khoâng sai chaïy! oo0oo

haéc laïi töø khi naøng San Hoâ sang nöông naùu vôùi baø Chaâu thò, haèng ngaøy may thueâ deät möôùn, nhòn aên nhòn maëc, tích coùp ñöôïc ñoàng naøo laïi mua thòt caù hay baùnh traùi nhôø baø Chaâu thò göûi veà cho meï choàng, moãi thaùng ít nhaát cuõng ñöôïc vaøi ba laàn. Moãi laàn nhö theá, naøng ñeàu daën baø Chaâu: – Thöa dì! Neáu meï con coù hoûi, xin dì daën ngöôøi mang thöùc aên qua ñoù haõy noùi laø cuûa dì göûi cho, ñöøng noùi laø cuûa con, sôï meï choàng con giaän maø khoâng aên.

Ñaïo Quang dòch

177

Meï con baø Maõ OÅn bò Tuùy Hoa khaéc baïc laøm cho theøm khaùt laâu ngaøy, moãi laàn nhaän ñöôïc thöùc aên töø ngöôøi chò göûi qua cho thì vöøa möøng vöøa tuûi, nghó gia ñình mình cuõng khoâng ñeán noãi ñoùi côm raùch aùo maø nay phaûi ra cô söï naøy, thaät khoâng noùi neân lôøi! Roài meï con mang ñi giaáu kyõ, chôø ñeán khuya môùi daùm chia nhau aên, vì sôï Tuùy Hoa nhìn thaáy seõ ñaùnh chöûi. Ba meï con thöôøng xuyeân nhaän ñöôïc quaø baùnh nhö vaäy raát laáy laøm bieát ôn baø Chaâu thò, trong loøng luùc naøo cuõng thaàm caûm taï. Moät hoâm, Maõ Vaên qua laøng Caåm Xuyeân thaêm dì vaø hoûi möôïn moät ít tieàn. Khoâng ngôø khi ñeán ñoù, dì chaùu troø chuyeän vaø côm nöôùc xong roài, Maõ Vaên ñöùng daäy xin pheùp dì ra veà thì naøng San Hoâ cuõng vöøa veà ñeán. Naøng möøng rôõ chaïy ñeán oâm chaàm laáy choàng, khoùc nöùc nôû roài noùi: – Em coù toäi gì maø meï ñuoåi xua, coøn anh laïi nôõ ñeå em löu laïc nhö theá naøy. Maõ Vaên ngheïn ngaøo khoâng noùi ñöôïc thaønh lôøi, oâm vôï hoài laâu roài chæ bieát gaït nöôùc maét quay veà nhaø, laïi cuõng giaáu kín khoâng daùm hôû moâi cho meï bieát chuyeän gaëp naøng San Hoâ ôû nhaø dì. Thôøi gian thaám thoaùt troâi qua, ñaõ gaàn ñöôïc hai naêm keå töø khi coâ naøng Tuùy Hoa veà laøm daâu nhaø hoï Maõ. Do aên uoáng thieáu thoán, coäng theâm taâm traïng lo

178

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

buoàn, baø Maõ OÅn phaûi laâm troïng beänh. Baø Chaâu thò hay tin em bò beänh lieàn laäp töùc sang thaêm. Trong luùc chuyeän troø, baø Chaâu buoät mieäng hoûi: – Dì noù ñau sao maø ñau oám döõ vaäy? Baø Maõ OÅn thuùt thít khoùc moät hoài roài noùi kheõ: – Hai naêm nay em chaúng luùc naøo ñöôïc aên no caû chò ôi! – Sao dì noù laïi ra noâng noãi naøy? Baø Maõ OÅn khoaùt tay, chæ xuoáng nhaø döôùi maø khoâng daùm noùi chi caû. Baø Chaâu laïi hoûi tieáp: – Vaäy chöù con vôï cuûa thaèng Vaên ñi ñaâu khoâng chaêm soùc ñeå dì phaûi khoå nhö theá? Baø Maõ OÅn thuù thaät: – Con San Hoâ ñaõ bò toâi ñuoåi ñi töø naêm tröôùc roài, ñaâu coøn ôû ñaây nöõa! Baø Chaâu thò vôø nhö khoâng bieát, laïi hoûi: – Toâi nghe noùi raèng con San Hoâ sieâng naêng gioûi giaén, hieàn ñöùc hieáu thuaän, vì sao dì laïi ñuoåi noù ñi? Baø Maõ OÅn voäi noùi traùnh ñi: – Chaéc taïi nhaân duyeân vôï choàng noù traéc trôû, laøm sao em bieát ñöôïc! Em ñuoåi noù ñi roài, chaéc giôø noù cuõng khoâng khoûi oaùn haän em thaáu xöông thaáu tuûy.

Ñaïo Quang dòch

179

Baø Chaâu thò laïi vaën hoûi: – Theá maáy naêm nay dì coù bieát ai laø ngöôøi thöôøng xuyeân göûi baùnh traùi, thöùc aên cho dì ñoù khoâng? Baø Maõ OÅn troøn xoe maét ngaïc nhieân: – Chò hoûi gì laï vaäy? Neáu chaúng phaûi chò thöông em thì coøn ai voâ ñoù nöõa? Baø Chaâu thò baät cöôøi: – Dì noùi môùi laï ñaáy. Toâi lo caùi thaân giaø naøy coøn chöa xong, côm chaúng ñuû no, laáy ñaâu ra maø göûi baùnh traùi, thöùc aên cho dì? Baø Maõ OÅn thaéc maéc: – Vaäy khoâng phaûi chò thì laø ai? Baø Chaâu thò nghieâm saéc maët, noùi gaèn töøng tieáng moät: – Chính laø ñöùa con daâu maø dì gheùt boû ñuoåi ra khoûi nhaø khoâng choã dung thaân ñoù! Baø Maõ OÅn baøng hoaøng thaûng thoát: – Sao laïi laø noù? Chaúng phaûi ñeàu laø nhöõng ngöôøi quen cuûa chò nhôø mang ñeán cho em ñoù sao? – Ñuùng vaäy, nhöng ñeàu laø do con daâu San Hoâ cuûa dì ñi laøm thueâ laøm möôùn, nhòn aên nhòn maëc ñeå daønh tieàn mua göûi veà cho dì ñoù. Vaø noù cuõng daën toâi khoâng ñöôïc cho dì bieát baùnh traùi, thöùc aên ñoù laø cuûa noù mua göûi veà, vì sôï dì giaän noù maø khoâng aên.

180

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– ???!!! – Chöa heát ñaâu, töø ngaøy dì ñuoåi noù ñi ñeán nay, noù laën loäi tìm sang nhaø toâi nöông naùu, khoå nhoïc muoân phaàn, nhöng toâi chöa töøng nghe noù noùi ra lôøi naøo oaùn haän hay xuùc phaïm ñeán dì, luùc naøo cuõng quan taâm thaêm hoûi, lo laéng cho söùc khoûe cuûa dì, côù sao dì laïi nghi oan cho noù laø coù loøng oaùn haän? – ???!!! – Dì thaät laø coù maét maø chaúng bieát nhìn ngöôøi. Moät ñöùa con daâu hieáu thuaän hieàn laønh nhö noù, daãu coù ñoát ñuoác ñi tìm ba naêm cuõng chöa deã ñaõ coù ñöôïc, vaäy maø dì nôõ ñang taâm voâ côù ñuoåi xoâ noù ra khoûi nhaø, laïi khieán cho vôï choàng noù phaûi chia oanh reõ phöôïng. Dì coù bieát laø toäi cuûa dì lôùn laém ñoù khoâng? Baø Maõ OÅn laëng thinh moät hoài roài noùi: – Thöa chò, em bieát roài. Quaû thaät em khoâng neân laøm nhö vaäy. Bôûi em ngu daïi laøm vieäc caøn quaáy cho neân baây giôø phaûi chòu baùo öùng gaëp phaûi ñöùa con daâu hung döõ quaù chöøng. Noù aùp böùc caû nhaø em laâu nay maø chaúng bieát laøm sao cho thoaùt. Chò veà cho em nhaén lôøi xin loãi con San Hoâ vaäy. Baø Chaâu thò noùi: – Ai baûo dì noùi chuyeän loãi phaûi ôû ñaây? Nhöng neáu dì ñaõ nghó laïi nhö vaäy, sao khoâng baûo thaèng Maõ Vaên

Ñaïo Quang dòch

181

sang ñoùn vôï noù veà, vôï choàng sum hoïp moät nhaø coù phaûi laø toát ñeïp hôn khoâng? Baø Maõ OÅn thôû daøi: – Thaät loøng thì toâi raát muoán nhö vaäy. Nhöng chò nghó xem, toâi ñoái xöû vôùi noù nhö vaäy, lieäu noù coù coøn muoán quay veà beân toâi nöõa khoâng? Baø Chaâu thò an uûi: – Dì ñöøng lo, toâi daùm chaéc laø con San Hoâ noù khoâng giaän gì meï con dì caû. Ngöôïc laïi noù coøn raát mong dì goïi veà. Baø Maõ OÅn nghe vaäy thì möøng vui hôùn hôû ra maët, caûm ôn baø chò mình roái rít vì maáy naêm qua ñaõ chaêm soùc ñöùa con daâu giuøm mình. Roài baø laäp töùc goïi Maõ Vaên ra baûo ñi theo baø Chaâu thò ngay hoâm ñoù sang ñoùn San Hoâ ngay. Maõ Vaên nghe lôøi meï daïy thì möøng vui loä ra neùt maët, laäp töùc leân ñöôøng theo dì sang ñoùn ngöôøi vôï yeâu quyù cuûa mình veà. Khi vöøa sang ñeán nôi, vôï choàng gaëp nhau möøng möøng tuûi tuûi, tình töï moät luùc roài daét nhau ra laïy taï ñeàn ôn baø Chaâu thò. Hoâm sau, hai vôï choàng ñöa nhau vöøa veà ñeán ngoõ ñaõ thaáy baø Maõ OÅn ra ñöùng ngoaøi ñöôøng chôø ñoùn. Naøng San Hoâ nhìn thaáy meï choàng lieàn oaø leân khoùc roài oâm chaàm laáy meï, toû veû nhôù nhung laâu ngaøy. Naøng

182

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

vuoát ve khaép mình meï, luoân mieäng xuyùt xoa khi thaáy meï baây giôø quaù gaày oám. Baø Maõ OÅn giôø ñaõ hieåu chuyeän, ñöôïc gaëp laïi con daâu hieàn thì möøng vui khoân xieát, nhöng nhôù laïi noãi khoå taâm khoå caûnh ñaõ traûi qua trong maáy naêm qua thì khoâng khoûi buoàn tuûi neân cuõng khoùc oøa leân. Naøng San Hoâ voäi löïa lôøi an uûi, meï con haøn huyeân quaán quyùt töôûng nhö khoâng coøn caûnh meï choàng naøng daâu naøo treân ñôøi naøy coù theå thöông yeâu hoøa thuaän ñeán nhö vaäy! Baø Maõ OÅn ngaäp ngöøng hoài laâu roài môùi noùi: – Meï bieát meï coù loãi vôùi con nhieàu laém, neáu con thöông meï thì haõy boû qua ñöøng giaän meï. Töø nay meï höùa seõ heát loøng thöông yeâu con nhö con gaùi meï. Con ôi! Gia ñình mình ngaøy nay nhieàu chuyeän roái raém laém, meï noùi cuõng khoâng heát chuyeän, ñeå con veà roài seõ bieát. Giôø meï chæ coøn bieát troâng caäy vaøo moät mình con trong luùc tuoåi giaø thoâi! Naøng San Hoâ ñaùp: – Sao meï laïi noùi vaäy, boån phaän con laø con daâu trong nhaø, coù bao giôø daùm traùch hôøn gì meï ñaâu. Meï ñaõ thöông töôûng cho con trôû veà, töø nay con xin heát loøng haàu haï chaêm soùc meï. Khi moïi ngöôøi ñöa nhau vaøo nhaø thì gaëp Tuùy Hoa vöøa böôùc ra. Töø khi thaáy baø Chaâu thò sang thaêm baø

Ñaïo Quang dòch

183

Maõ OÅn, naøng ta laáy laøm böïc doïc vì phaûi tieáp ñaõi côm nöôùc toán hao, laïi thaáy hai baø giaø cöù thì thaàm to nhoû vôùi nhau maõi, aû coá rình nghe maø khoâng nghe ñöôïc gì, caøng theâm böïc töùc laém. Giôø laïi thaáy naøng San Hoâ vöøa môùi veà, Tuùy Hoa môùi bieát laø hai baø ñaõ baøn nhau chuyeän aáy. Coâ ta laäp töùc ra ñoøn phuû ñaàu, phuøng mang trôïn maét quaùt thaúng vaøo maët San Hoâ: – Maøy laø ñöùa ñaõ bò choàng ñuoåi, sao coøn daùm vaùc maët veà ñaây nöõa? Neáu muoán ôû ñaây giuùp vieäc nhaø, aên nhôø côm thöøa canh caën thì phaûi laïy xin tao ñaây, tao môû loøng maø cho, chöù sao maøy daùm töï tieän chui ñaàu vaøo nhaø naøy? Maøy phaûi bieát, ñaây laø nhaø cuûa tao, maøy khoâng thöa göûi vôùi tao thì phaûi ñi ra khoûi nhaø naøy cho mau, ñöøng ôû ñoù maø cheát... Naøng San Hoâ thaáy aû Tuùy Hoa hung döõ quaù, tính beà khoâng xuoâi, baát ñaéc dó phaûi duøng lôøi leõ eâm dòu thöa vôùi noù ñeå xin ôû, noù sai laøm gì thì laøm naáy, khoâng daùm caõi laãy, coá giöõ cho trong nhaø yeân oån, khoûi söï kình ñòch maø thoâi. Nöûa thaùng sau, Tuùy Hoa böïc doïc baûo choàng caát nhaø rieâng, roài trong nhaø coøn ñöôïc bao nhieâu tieàn gaïo aû gom saïch ñem veà caát giöõ heát. Naøng San Hoâ thaáy vaäy theo khuyeân lôn an uûi meï choàng: – Thöa meï! Tieàn cuûa laø do ngöôøi laøm ra, nay coøn mai maát, xin meï ñöøng buoàn. Tuøy yù coâ aáy muoán laáy gì

184

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

thì laáy, mieãn con coøn khoûe maïnh laø seõ coá gaéng laøm luïng nuoâi meï, khoâng ñeå meï bò ñoùi raùch! Baø Maõ OÅn nghe naøng khuyeân lôn an uûi nhö theá cuõng thaáy ñôõ tuûi thaân phaàn naøo, meï con ñaønh an phaän khoå hoïc laây laát qua ngaøy. Nhôø naøng San Hoâ sieâng naêng gioûi giaén, laïi khoân ngoan hieàn haäu, ñi ñeán ñaâu cuõng ñöôïc moïi ngöôøi thöông meán giuùp ñôõ neân laàn hoài vieäc sinh hoaït trong nhaø cuõng ngaøy caøng ñöôïc töôm taát, ñaày ñuû hôn. Hôn theá nöõa, nhöõng tình caûm thöông yeâu ñaàm aám ñaõ nhieàu naêm vaéng boùng trong gia ñình naøy giôø cuõng ñaõ quay trôû laïi. Moïi ngöôøi cuøng nhau chia seû moïi noãi buoàn vui, cuøng lo laéng chaêm soùc cho nhau thaät laø haïnh phuùc. Naøng San Hoâ tuy soáng trong caûnh ngheøo khoå tuùng thieáu nhöng luùc naøo cuõng giöõ troøn loøng hieáu thuaän, nghóa thuûy chung, khieán cho nhöõng ngöôøi bieát chuyeän khoâng ai laø khoâng kính meán. Tieáng laønh ñoàn xa, ngöôøi ngöôøi ñeàu bieát ñeán nhaân caùch cao quyù cuûa naøng. Vì theá, khoâng ít ngöôøi ñaõ töï nguyeän giuùp ñôõ naøng voán lieáng ñeå buoân baùn laøm aên, laïi coù nhieàu ngöôøi khaùc taïo ñieàu kieän giuùp ñôõ. Hôn theá nöõa, naøng voán laø ngöôøi khoân ngoan lanh lôïi, laøm vieäc gì cuõng nhanh nheïn, thaùo vaùt neân khoâng bao laâu thì vieäc laøm aên cuûa gia ñình ngaøy caøng phaùt ñaït, caûnh ñoùi thieáu ngaøy xöa khoâng coøn nöõa.

Ñaïo Quang dòch

185

Nhaø hoï Maõ tröôùc ñaây voán nhieàu ñôøi giaøu coù, nay tuy choàng baø Maõ OÅn khoâng may maát sôùm, gia caûnh suy suïp, nhöng ruoäng vöôøn ñaát ñai vaãn coøn raát roäng. Moät hoâm, naøng San Hoâ nhaân buoåi raûnh roãi, thaáy trong vöôøn coû moïc um tuøm lieàn mang cuoác ra doïn xôùi moät khoaûnh nhoû ñeå troàng rau. Ñang luùc giaãy coû boãng phaùt hieän ôû moät nôi coù vaät gì raát cöùng. Naøng coá söùc caïy leân thì hoùa ra ñoù laø moät phieán ñaù phaúng ñöôïc duøng ñeå ñaäy treân moät caùi hoá nhoû. Sau khi xeâ dòch ñöôïc phieán ñaù moûng ñoù sang moät beân, naøng San Hoâ ngaïc nhieân bieát bao khi nhìn thaáy beân döôùi caùi hoá nhoû ñoù laø raát nhieàu nhöõng khoái vaøng roøng. Naøng voäi vaõ chaïy bay vaøo nhaø baùo tin vôùi meï choàng, sau ñoù coøn chaïy sang nhaø Tuùy Hoa ñeå goïi caû hai vôï choàng coâ ta ñeán xem. Khi moïi ngöôøi nhaän ra ñoù chính laø nôi caát giaáu vaøng cuûa toå tieân nhaø hoï Maõ, aû Tuùy Hoa laäp töùc hoái choàng mang ñeán moät caùi thuùng thaät lôùn roài nhanh tay choïn heát nhöõng khoái vaøng lôùn nhaát cho vaøo thuùng mang veà nhaø mình. Naøng San Hoâ khi aáy môùi cuøng meï choàng chaäm raõi nhaët saïch nhöõng thoûi vaøng nhoû maø coâ ta boû laïi. Hoï nghó, duø sao thì baáy nhieâu ñaây cuõng ñaõ thöøa söùc giuùp hoï trôû neân giaøu coù, dö aên dö ñeå... Tuùy Hoa cuøng choàng kheä neä khieâng veà caû moät thuùng vaøng roøng. AÛ laäp töùc mang ngay moät soá ñeán

186

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

maáy nhaø giaøu trong xoùm baùn bôùt ñeå laáy tieàn tieâu pha höôûng thuï. Ngôø ñaâu, sau khi mua vaøng xong hoï goïi thôï vaøng ñeán thöû môùi bieát ñoù toaøn laø vaøng giaû. Maáy ngöôøi nhaø giaøu bò löøa gaït thì töùc toái laém, laäp töùc ruû nhau baåm baùo leân quan huyeän. Quan huyeän sau khi xaùc nhaän söï vieäc lieàn sai ngöôøi ñeán luïc soaùt trong nhaø Tuùy Hoa, quaû nhieân vaãn coøn raát nhieàu khoái vaøng giaû chöa ñem baùn. Chöùng cöù löøa bòp ñaõ roã raøng, caû hai vôï choàng Tuùy Hoa laäp töùc bò toáng giam vaøo nguïc, coøn bò haønh haï khoå sôû vì nha laïi khoâng tin vaøo lôøi khai cuûa hoï laø ñaøo ñöôïc vaøng giaû trong vöôøn. Hoï bò kheùp toäi coá yù laøm vaøng giaû ñeå löôøng gaït, phaûi giam vaøo nguïc ñeå chôø ngaøy xöû toäi. Thaät khoâng ai coù theå ngôø ñöôïc aû Tuùy Hoa vì tham maø thaâm. Hoùa ra nhöõng khoái vaøng lôùn ñeàu laø vaøng giaû, coù leõ ñaõ ñöôïc troän laãn vaøo ñeå ñaùnh löøa keû troäm, coøn nhöõng thoûi vaøng nhoû thì ñeàu laø vaøng thaät. Khi aáy, naøng San Hoâ thaáy em choàng gaëp naïn nhö vaäy thì raát buoàn raàu, coá naên næ vôùi meï choàng xin tìm phöông giaûi cöùu. Baø Maõ OÅn trong loøng ñaày caêm töùc oaùn haän, thaáy vieäc naøy xaûy ra laïi haû heâ vui söôùng, laøm sao coù theå ñoàng yù cho San Hoâ ra tay giuùp ñôõ? Duø naøng thuyeát phuïc caùch gì baø cuõng nhaát quyeát khoâng chòu. Baø noùi: – Quaân ngoã nghòch ñoù cuõng neân ñeå noù neám muøi ñau khoå, neáu coù cheát ñi cuõng laø raûnh bôùt nôï ñôøi, leõ

Ñaïo Quang dòch

187

naøo con coøn muoán thaáy noù trôû veà ñaây ñeå chöûi maéng haønh haï meï con mình nöõa hay sao? Naøng San Hoâ theo naên næ thuyeát phuïc nhieàu laàn maø meï choàng vaãn khoâng chòu, buoàn raàu khoâng aên khoâng nguû, chæ maáy hoâm ñaõ sa suùt nhö ngöôøi beänh naëng. Baø Maõ OÅn thaáy con daâu ngaõ beänh thì lo laéng voâ cuøng, trong yù cuõng xieâu loøng muoán cho pheùp naøng tìm phöông giaûi cöùu vôï choàng Maõ Voõ. Maõ Vaên bieát yù meï, laïi gaàn thöa: – Chuyeän vôï choàng hai em con, chæ do Tuùy Hoa ngu daïi hung döõ neân loãi ñaïo vôùi meï, nhöng duø sao chuùng noù cuõng laø con vaø daâu cuûa meï, laø em cuûa con. Neáu chuùng ta thaáy vôï choàng noù bò tuø toäi maø khoâng ra tay giaûi cöùu, e raèng cuõng khoâng phaûi ñaïo, khoâng khoûi mang tieáng xaáu vôùi ñôøi! Huoáng chi San Hoâ laø ngöôøi troïng tình nghóa, raát thöông chuùng noù, con sôï naøng buoàn raàu sinh beänh maø cheát thì thaät toäi nghieäp, xin meï nghó laïi. Baø Maõ OÅn nghe noùi San Hoâ coù theå vì chuyeän naøy maø boû maïng thì laáy laøm hoát hoaûng, laäp töùc gaät ñaàu öng thuaän. Naøng San Hoâ nghe meï ñoàng yù cho pheùp, möøng quaù heát beänh, voäi baøn tính vôùi meï baùn vaøng laáy tieàn chuoäc toäi cho em. May thay cho hai vôï choàng aû Tuùy Hoa, nhôø coù naøng San Hoâ duøng tieàn baïc lo lieäu, laïi theâm Maõ Vaên vaên hay chöõ toát ñöôïc nhieàu ngöôøi ôû

188

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

coâng ñöôøng neå nang neân quan huyeän ñoàng yù xeùt laïi söï vieäc. Sau khi xaùc nhaän soá vaøng ñoù chæ tình côø ñaøo ñöôïc trong vöôøn, khoâng phaûi do hoï coá yù laøm ra ñeå löôøng gaït, quan huyeän lieàn ra leänh phoùng thích hai vôï choàng hoï. Tuùy Hoa ñöôïc trôû veà töø choán lao nguïc, chòu ñöïng bieát bao ñaéng cay khoå nhuïc, ñau ñôùn khoân cuøng, lieàn nhaän ra raèng söï vieäc xaûy ñeán vôùi mình chính laø quaû baùo hieän tieàn, do söï tham lam vaø hung döõ cuûa chính mình chöù khoâng do ai ñöa ñeán. Töø ñoù naøng ta heát söùc aân haän, hoái loãi, ñeâm ngaøy suy xeùt hoå theïn traêm beà. Hôn theá nöõa, Tuùy Hoa coøn ñöôïc caûm hoùa bôûi chính söï nhaân töø ñoä löôïng cuûa naøng San Hoâ, duø traûi qua bao nhieâu vieäc cay ñaéng, bò xuùc phaïm haønh haï raát naëng neà maø chaúng nhöõng khoâng giaän gheùt, coøn nghó tình chò em heát loøng ra tay giaûi cöùu. Bôûi vaäy, töø ñoù veà sau Tuùy Hoa boãng nhieân thay ñoåi haún taâm tính, moãi ngaøy ñeàu sang thaêm vieáng meï choàng, ñoái xöû thuaän thaûo, hieáu nghóa, heát loøng thôø kính, laïi cuõng trôû neân meàm moûng dòu ngoït vôùi choàng, khoâng coøn giöõ thoùi hung döõ ngang nghaïnh nhö ngaøy tröôùc nöõa. Ñaëc bieät, ñoái vôùi San Hoâ naøng heát loøng kính phuïc, khoâng bao giôø coøn daùm toû thaùi ñoä hung döõ, laán löôùt nhö xöa. Chæ ít laâu sau, naøng laïi xin pheùp baø Maõ OÅn ñöôïc doïn veà ôû chung nhaø nhö cuõ, ñeå ñöôïc sôùm hoâm lo laéng vieäc nhaø vaø chaêm soùc meï

Ñaïo Quang dòch

189

choàng thay chò. Nhôø ñoù, naøng San Hoâ môùi ñöôïc raûnh tay lo phaùt trieån vieäc kinh doanh, khieán cho nhaø hoï Maõ ngaøy caøng phaùt ñaït, coøn phaàn Maõ Vaên cuõng ñöôïc chuyeân taâm ñeøn saùch neân vieäc hoïc cuûa chaøng tieán boä raát nhanh. Sau ñoù khoaûng nöûa naêm thì baø Maõ OÅn laâm beänh qua ñôøi. Caû vôï choàng Maõ Vaên vaø Maõ Voõ cuøng chung lo ma chay thaät trang nghieâm long troïng. Toäi nghieäp cho Tuùy Hoa, vì naøng thaät loøng caûi hoái neân thaáy meï sôùm ra ñi, cöù nghó mình chöa ñeàn traû heát ñöôïc nhöõng toäi loãi vôùi meï tröôùc ñaây, naøng ñaäp mình ñaäp maåy, ngaõ laên xuoáng beân caïnh quan taøi khoùc loùc thaûm thieát, töôûng nhö chæ coøn moät caùch cheát theo chöù khoâng sao soáng noåi! Naøng thoáng thieát keå leå: – Meï ôi! Sao meï khoâng soáng troïn traêm tuoåi cuøng con, ñeå con ñöôïc nuoâi döôõng ñaùp ñeàn, chuoäc laïi caùi toäi ngoã nghòch baát hieáu xöa kia. Sao meï nôõ boû con maø ñi sôùm vaäy! Coâ khoùc keå bi thaûm suoát ngaøy ñeâm, khoâng maøng aên uoáng, ai naáy ñeàu ñoäng loøng rôi leä. Thaät khoâng theå ngôø ñöôïc raèng ñöùa con daâu ngoã nghòch hung döõ ngaøy naøo giôø ñaây laïi coù theå ñöôïc caûm hoùa thay ñoåi trôû thaønh nhö theá! Than oâi! Ñôøi ngöôøi coù ai khoâng laàm loãi, nhöng coù loãi maø bieát aên naên saùm hoái nhö Tuùy Hoa töôûng cuõng laø ít coù, thaät ñaùng traân troïng bieát bao!

190

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Sau ba naêm ñeå tang meï, chaøng Maõ Vaên gaëp luùc trieàu ñình môû khoa thi lieàn öùng thí, ñoã haøng cöû nhaân. Naêm sau ñeán kyø thi hoäi, chaøng laïi ñoã baûng nhaõn, laøm quan ñeán chöùc Thöôïng truï quoác coâng, quyeàn cao chöùc troïng, boång loäc traøn ñaày. Moät nhaø hoï Maõ töø ñoù veà sau vinh hoa phuù quyù chaúng ai baèng, laïi caøng coá coâng vun boài coäi phuùc.

NIEÄM PHAÄT CÖÙU MEÏ

hieàn sö Toâng Traùch soáng vaøo ñôøi Toáng, ngöôøi Töông Döông, tænh Hoà Baéc, töø nhoû ñaõ sôùm moà coâi cha. Meï thaày laø Traàn thò leàn ñöa thaày veà nöông naùu vôùi nhaø ngöôøi caäu, nuoâi döôõng lôùn khoân. Thuôû thieáu thôøi thaày thoâng suoát saùch Nho, ñoïc hieåu khaép saùch vôû theá gian. Naêm leân 29 tuoåi, thaày nhaän ra ñöôïc söï voâ thöôøng cuûa kieáp ngöôøi, lieàn laäp chí nghieân cöùu vaø thöïc haønh Phaät phaùp. Töø ñoù tìm ñeán thieàn sö Vieân Thoâng Phaùp Tuù ôû chuøa Tröôøng Loâ thuoäc Traân Chaâu xin xuaát gia tu hoïc, tham cöùu thoâng suoát nghóa lyù huyeàn dieäu, thaáu roõ toâng yeáu.

Ñaïo Quang dòch

191

Sau ñoù, thaày nghó ñeán aân saâu nuoâi döôõng daïy doã cuûa meï, muoán tìm caùch baùo ñaùp, lieàn ñoùn meï veà cuøng ôû trong chuøa, söûa doïn moät caên phoøng ñeå baø ôû veà phía ñoâng phöông tröôïng, sôùm chieàu ñeàu sang haàu haï phuïng döôõng. Ngoaøi vieäc lo cung phuïng vaät chaát ñaày ñuû ra, thaày coøn khaån thieát khuyeân nhuû, höôùng daãn meï chuyeân taâm nieäm Phaät caàu vaõng sinh veà Taây phöông Tònh ñoä. Meï thaày tin nhaän lôøi thaày, heát loøng tu taäp theo phaùp moân Tònh ñoä.

..... thaày coøn khaån thieát khuyeân nhuû, höôùng daãn meï chuyeân taâm nieäm Phaät caàu vaõng sinh veà Taây phöông Tònh ñoä.

192

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Baûy naêm sau, meï thaày an nhieân vaõng sinh trong tieáng nieäm Phaät. Thieàn sö coøn coù tröôùc taùc “Khuyeán hieáu vaên” löu truyeàn haäu theá. Toaøn boä baøi vaên coù 120 thieân; 100 thieân ñaàu noùi roõ caùch phuïng döôõng cha meï baèng vaät chaát; 20 thieân sau höôùng daãn vieäc neân khuyeân cha meï thöïc haønh phaùp moân Tònh ñoä, caàu ñöôïc vaõng sinh Taây phöông Cöïc Laïc. Caùch baùo hieáu troïn veïn nhö ngaøi daïy trong vaên naøy chính laø yù nghóa baùo hieáu maø taát caû nhöõng ngöôøi con Phaät ñeàu phaûi noi theo. (trích Tònh ñoä thaùnh hieàn luïc)

Ñaïo Quang dòch

193

HIEÁU NGHÓA THAØNH DANH

aøo trieàu Thanh, taïi laøng An Phöôùc, quaän Queá Döông coù moät nho só teân Phan Thanh Quyù, nhaø ngheøo, cha maát sôùm, meï laø Lyù thò haèng ngaøy vaát vaû chaép boâng keùo vaûi daønh duïm nuoâi con aên hoïc. Phan Thanh Quyù hoïc haønh thoâng minh saùng suoát, laïi raát coù hieáu vôùi meï. Moãi khi ñi hoïc veà, chaøng ñeàu voäi caát saùch vôû chaïy ñeán beân meï thöa raèng: – Meï coù vieäc gì ñeå con laøm giuùp cho! Lyù thò thaáy con ngoan ngoaõn, hieáu thaûo nhö vaäy, trong loøng raát möøng, nhöng baø luoân töï laøm heát moïi vieäc, khoâng nôõ sai baûo con, muoán con daønh troïn thôøi gian cho vieäc hoïc haønh. Haøng xoùm laùng gieàng thaáy Phan Thanh Quyù hieáu thuaän, ai cuõng khen baø Lyù thò coù phöôùc. Lyù thò laø ngöôøi tin saâu Phaät phaùp, ñaõ quy y Tam baûo töø thuôû nhoû, thöôøng leân chuøa cuùng döôøng Tam baûo. Hôn nöõa, baø coøn raát thuaàn thaønh tin töôûng vaøo Boà Taùt Quaùn Theá AÂm, thöôøng xuyeân trì nieäm danh hieäu cuûa ngaøi. Haèng thaùng, cho duø vieäc chi tieâu trong nhaø coù vöøa ñuû hay thieáu thoán, baø cuõng ñeàu daønh ra moät soá tieàn

194

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

ñeå mua höông ñeøn hoa quaû, roài sai Phan Thanh Quyù mang leân chuøa Höng Duyeân ôû gaàn ñoù daâng höông leã Phaät. Phan Thanh Quyù luoân vaâng lôøi meï, moãi khi leân chuøa ñeàu chí thaønh leã Phaät. Do ñöôïc meï daïy baûo töø nhoû nhö vaäy neân chaøng trai naøy cuõng heát söùc tin saâu Phaät phaùp, moãi moät vieäc laøm ñeàu luoân bieát suy xeùt nhaân quaû thieän aùc. Moät hoâm, Phan Thanh Quyù theo leä thöôøng leân chuøa daâng höông leã Phaät, vöøa böôùc ra thì chôït nhìn thaáy moät tieåu thö traïc tuoåi traêng troøn, dung nhan xinh ñeïp, thöôùt tha hieàn dòu, ñang daét tay moät em beù töø coång chuøa ñi vaøo. Hai ngöôøi tình côø gaëp nhau, khoâng ai baûo ai maø cuøng döøng chaân nhìn nhau, döôøng nhö ñaõ coù chuùt nhaân duyeân töø ñôøi tröôùc, khieán cho tuy môùi gaëp maø caû hai ñeàu thaáy trong loøng xao xuyeán nhö ñaõ quen bieát nhau töï thuôû naøo, quaû thaät laø “tình trong nhö ñaõ, maët ngoaøi coøn e”. Phan Thanh Quyù ñaõ maáy laàn muoán ngoû lôøi chaøo hoûi nhöng coøn ngaïi nguøng khoâng bieát yù naøng theá naøo. Coøn naøng thì cöù laáy tay voø ñaàu em, daùng veû e leä, cöù nhôùm goùt nhö muoán ñi nhöng laïi daàn daø maõi vaãn khoâng caát böôùc... Maõi moät luùc sau, chaøng môùi ñaùnh baïo leân tieáng tröôùc: – Tieåu thö, xin pheùp ñöôïc cho keû thö sinh naøy thöa hoûi ñoâi lôøi. Chaúng hay naøng ôû ñaâu ñeán chuøa naøy leã Phaät, sao tröôùc giôø toâi chöa ñöôïc gaëp bao giôø?

Ñaïo Quang dòch

195

Coâ gaùi nghe hoûi, e leä ñoû böøng maët, cuùi ñaàu thoû theû ñaùp: – Nhaø em cuõng ôû gaàn ñaây thoâi, nhöng gia phuï voán giöõ neáp nhaø nghieâm caån neân raát ít khi cho pheùp em ra ngoaøi. Hoâm nay laø laàn ñaàu tieân ñöôïc ñeán chuøa leã Phaät. Thaáy naøng vui veû traû lôøi, chaøng Phan Thanh Quyù trôû neân baïo daïn hôn, baét ñaàu laân la troø chuyeän. Hai beân gaëp nhau chöa bao laâu maø ñaõ toû ra thaät laø taâm ñaàu yù hieäp, quyeán luyeán khoâng rôøi. Chaøng Phan tröôùc khi chia tay lieàn baïo gan doï hoûi chuyeän löông duyeân. Coâ gaùi beõn leõn noùi: – Tuy ñaõ coù nhieàu nôi ñeán daïm hoûi, nhöng cha meï thieáp chöa höùa gaû nôi naøo. Chaøng nghe nhö vaäy thì khoâng giaáu ñöôïc veû vui möøng, lieàn hoûi tieáp: – Nhö ta muoán nhôø ngöôøi ñeán daïm hoûi, khoâng bieát coù chuùt hy voïng naøo chaêng? Coâ gaùi e theïn cuùi ñaàu im laëng. Chaøng nhaân dòp ñoù lieàn tieáp tuïc doø hoûi veà gia theá, teân tuoåi... trong yù ñaõ quyeát seõ nhôø ngöôøi daïm hoûi ñeå keát duyeân Taàn Taán. Naøng chæ laëng thinh nghe chaøng noùi, hai goø maù caøng luùc caøng ñoû raàn leân... Cuoái cuøng naøng môùi boäc baïch:

196

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Em teân laø Tieâu Bích Haø, thaân phuï laø Tieâu Nhöôïng Ñöùc, nhaø ôû laøng Ngoïc Thanh. Cha em coù ngöôøi baïn thaân teân laø Chaâu Khuyeán Thaønh, ôû keá beân nhaø, neáu chaøng ñeán nhôø oâng aáy mai moái chaéc seõ coù nhieàu hy voïng. Phan Thanh Quyù nghe ñöôïc lôøi aáy thì möøng rôõ voâ cuøng, laäp töùc ghi nhôù kyõ trong loøng, nhaát ñònh seõ veà thöa vôùi meï tieán haønh ngay vieäc daïm hoûi. Hai beân bòn ròn hoài laâu roài môùi chia tay nhau, chaøng quay veà nhaø, coøn naøng daét em vaøo chuøa laïy Phaät. Ngôø ñaâu ngay sau hoâm ñoù thì meï chaøng nhaän ñöôïc tin töùc veà moät ngöôøi em xa caùch baët tin ñaõ laâu, nghe noùi oâng ñaõ veà nhaäm chöùc tri huyeän ôû Linh Laêng. Baø möøng quaù lieàn laäp töùc sai Phan Thanh Quyù leân ñöôøng tìm ñeán Linh Laêng thaêm caäu. Chaøng ñi roøng raõ suoát caû thaùng trôøi môùi ñeán nôi, naøo ngôø ngöôøi caäu aáy ñaõ qua ñôøi caùch ñoù vaøi thaùng, baø môï ñaõ ñöa caû gia ñình veà queâ, khoâng coøn ai ôû ñoù caû! Luùc aáy, Phan Thanh Quyù phaûi laâm vaøo tình traïng heát söùc thaûm haïi. Muoán quay veà nhaø thì tieàn baïc, löông thöïc mang theo ñeàu ñaõ caïn; coøn ôû laïi thì bô vô ñaát khaùch queâ ngöôøi, khoâng moät ngöôøi quen bieát, khoâng nôi aên choán ôû, thaäm chí cuõng chaúng bieát phaûi laøm gì ñeå kieám mieáng côm aên qua ngaøy. Thaät khoán ñoán thay!

Ñaïo Quang dòch

197

Than oâi, chuyeän ñôøi vaãn thöôøng laø “hoïa voâ ñôn chí”. Trong khi chaøng coøn chöa bieát tính caùch naøo ñeå nuoâi thaân qua ngaøy taïm thôøi chôø ñôïi kieám tieàn veà queâ, thì boãng ñaâu nghe tin giaëc giaõ noåi leân khaép choán, ñöôøng veà queâ cuõ giôø ñaây khoâng moät khaùch boä haønh naøo daùm ñi qua nöõa vì giaëc cöôùp ngaên trôû nhieàu nôi... Thaät may, khi aáy chaøng laïi gaëp ñöôïc moät ngöôøi haøo tröôûng toát buïng, hoûi qua bieát chaøng laø thö sinh, lieàn môøi veà nhaø ñeå daïy hoïc cho maáy ñöùa con nhoû ôû nhaø oâng. Sau ñoù laïi coù caùc nhaø haøng xoùm cuõng mang con ñeán göûi, theá laø chaúng maáy choác ñaõ hình thaønh moät lôùp hoïc nhoû, chaøng Phan Thanh Queá baát ñaéc dó phaûi laøm moät thaày ñoà goõ ñaàu treû ñeå soáng taïm qua ngaøy chôø khi thôøi cuoäc taïm yeân oån seõ leân ñöôøng veà queâ. Nhöõng ngöôøi trong xoùm aáy thaáy chaøng dieän maïo khoâi ngoâ, phong thaùi nho nhaõ, laïi rôi vaøo côn khoán baùch nhö theá neân ai cuõng ñoäng loøng thöông xoùt, lieàn baøn nhau caát moät ngoâi nhaø nhoû, vöøa laøm nôùi truù nguï cho chaøng, vöøa laøm tröôøng hoïc ñeå tieän beà daïy doã con chaùu cuûa hoï. Tuy ñaõ coù theå taïm soáng yeân, nhöng chaøng vaãn khoâng moät phuùt naøo khoâng nghó ñeán meï giaø nôi queâ cuõ, laïi nhôù ñeán moái duyeân kyø ngoä ñaønh phaûi lôõ laøng thì trong loøng saàu muoän khoân nguoâi.

198

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Moät hoâm, Phan Thanh Quyù ñang ngoài buoàn nhôù ñeán meï giaø ôû queâ nhaø, boãng nghe ngoaøi ngoõ coù tieáng ngöôøi rao lôùn raèng: – Ai mua laõo thì laõo baùn cho! Nghe tieáng rao kyø laï, chaøng voäi chaïy ra ngoaøi xem thöû, nhìn thaáy moät baø laõo tuoåi ngoaøi 60, göông maët gioáng heät meï mình. Chaøng möøng quaù, lieàn hoûi: – Baø laõo ñònh baùn giaù bao nhieâu? – Neáu thaät loøng mua laõo veà laøm meï thì laõo theo veà, khoâng caàn tieàn baïc. Thaáy laï, Phan Thanh Quyù ñöùng yeân nhìn baø doø xeùt hoài laâu, nhöng thaáy baø khoâng coù veû gì laø ñuøa côït. Chaøng lieàn noùi: – Con voán ñang xa meï, neáu thaät vaäy thì con xin nhaän baø veà laøm meï. Töø ñoù, Phan Thanh Quyù chaêm soùc phuïng döôõng baø laõo nhö meï ruoät cuûa mình, coøn baø cuõng xem chaøng nhö con ñeû. Baø tuy ñaõ lôùn tuoåi nhöng vaãn coù söùc khoûe laï thöôøng, laïi sieâng naêng laøm ngheà boâng vaûi, ñuû kieám tieàn nuoâi chaøng aên hoïc cho kòp khoa thi saép tôùi. Chaøng thaáy baø laõo khoå cöïc khoâng ñaønh loøng, muoán ñôõ ñaàn cho baø, nhöng laàn naøo cuõng bò baø la raày khoâng cho.

Ñaïo Quang dòch

199

Maëc duø vaäy, cöù thænh thoaûng baø laïi coù nhöõng laàn ñau oám, moãi laàn keùo daøi ñeán naêm möôøi ngoaøi hoaëc caû thaùng khoâng chöøng, khieán chaøng phaûi chaêm soùc raát vaát vaû, song chaøng vaãn vui veû heát loøng thöùc khuya daäy sôùm, chaêm soùc côm chaùo, giaët giuõ quaàn aùo cho baø, khoâng bao giôø loä veû chaùn naûn hay meät moûi. Chaøng thöông yeâu chaêm soùc cho baø khoâng khaùc chi meï ruoät cuûa mình. Nhieàu luùc baø coá tình giaän döõ, raày la quaùt maéng nhöõng vieäc raát voâ lyù nhöng chaøng vaãn vui veû nhaän chòu, chöa bao giôø toû ra böïc doïc hoaëc nhaên maët chau maøy. Cöù theá, meï con soáng beân nhau ñöôïc hôn nöûa naêm. Moät hoâm baø laõo baûo chaøng: – Con ñaõ lôùn roài, ñeå meï kieám moät nôi thích hôïp ñònh chuyeän ñoâi baïn cho con. Phan Thanh Quyù giaät mình voäi thöa: – Khoâng... khoâng, thöa meï! Con phieâu baït ñeán ñaây ñaõ gaàn naêm trôøi, khoâng bieát meï ruoät con ôû nhaø theá naøo, coù ñöôïc maïnh khoûe an oån hay khoâng... thaät khoâng loøng daï naøo nghó chuyeän cöôùi vôï! Baø laõo vaãn naèng naëc naøi eùp, laïi noùi: – Neáu con bieát nghó ñeán meï giaø, caøng phaûi sôùm lo beà gia thaát, mai kia gaëp laïi coù chaùu noäi aúm boàng, chaúng phaûi meï con seõ vui möøng laém sao? Neáu con trì

200

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

hoaõn vieäc naøy, ñeán luùc meï con traêm tuoåi vaãn chöa bieát maët daâu con, chöa ñöôïc thaáy toâng ñöôøng coù ngöôøi noái doõi, chaúng hoùa ra laø baát hieáu laém hay sao? Baáy giôø, chaøng Phan Thanh Quyù heát ñöôøng choáng cheá, ñaønh phaûi noùi thaät: – Thöa meï! Chuyeän löông duyeân cuûa con voán leõ ra ñaõ ñònh töø naêm tröôùc, luùc con tình côø gaëp ñöôïc naøng Tieâu Bích Haø taïi chuøa Höng Duyeân, chuùng con ñaõ coù lôøi heïn öôùc. Do hoaøn caûnh trôù treâu baát ngôø neân phaûi baët ñöôøng tin töùc, nhöng duø sao con cuõng khoâng nôõ phuï naøng! Baø laõo nghe chaøng noùi, gaät gaät ñaàu ra chieàu thoâng caûm, roài khoâng noùi theâm gì nöõa. Töø luùc baø laõo nhaéc chuyeän löông duyeân, khieán chaøng chaïnh loøng nhôù ñeán ngöôøi xöa, trong loøng ngoån ngang traêm moái, chaúng bieát ñeán bao giôø môùi coù theå veà laïi queâ xöa, phaàn nhôù thöông lo laéng cho meï giaø, phaàn baên khoaên khoâng bieát ngöôøi xöa giôø ñaõ theá naøo... oo0oo

rôû laïi nôi queâ höông cuûa chaøng Phan Thanh Quyù, sau khi meï chaøng sai con ñi Linh Laêng tìm caäu, chôø maõi khoâng thaáy trôû veà, cuõng khoâng nghe tin töùc. Ngaøy naøo baø cuõng lo laéng, thaép höông caàu

Ñaïo Quang dòch

201

nguyeän Boà Taùt Quaùn Theá AÂm xin cho meï con ñöôïc gaëp laïi nhau. Khoâng bao laâu thì giaëc giaõ noåi leân khaép choán, chuùng cöôùp boùc gieát haïi daân laønh, ñoát phaù laøng maïc... khoâng moät ngaøy naøo coøn ñöôïc yeân oån. Baø con xoùm laøng luõ löôït ruû nhau chaïy troán giaëc, nhöng cuõng chaúng bieát chaïy veà ñaâu. Thaät ñaùng thöông thay cho tình caûnh cuûa nhöõng ngöôøi daân ngheøo trong côn bieán loaïn. Baø meï Phan Thanh Quyù cuõng khoâng theå moät mình ôû laïi xoùm laøng, ñaønh phaûi gaéng göôïng leâ taám thaân giaø yeáu coá söùc chaïy theo moïi ngöôøi. Baø chaïy töø tröa ñeán gaàn toái, teù ngaõ nhieàu laàn, söùc cuøng löïc kieät khoâng theå naøo theo kòp moïi ngöôøi ñöôïc nöõa, ñaønh naèm nghæ laïi döôùi moät goác caây beân ñöôøng, mieäng vaãn khoâng ngöøng trì nieäm danh hieäu Boà Taùt Quaùn Theá AÂm, caàu ngaøi cöùu khoå cöùu naïn... Trôøi vöøa suïp toái, baø ñang lo laéng giöõa caûnh nuùi röøng coâ tòch thì boãng thaáy coù moät baø giaø cuõng ñang baêng ñöôøng chaïy ñeán. Nhìn thaáy baø, baø laõo kia noùi: – Trôøi ñaõ toái roài, sao baø vaãn coøn ôû ñaây! Neáu khoâng bieát choã nghæ thì mau ñi theo toâi, toâi bieát coù moät nôi coù theå nghæ taïm qua ñeâm. Baø laõo aáy noùi roài naém laáy tay baø daét ñi, moãi luùc moät nhanh, maø baø cuõng khoâng hieåu sao mình laïi vaãn

202

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

thaáy khoûe khoaén laï thöôøng, böôùc ñi nheï nhö löôùt treân maây gioù, chaúng maáy choác maø öôùc chöøng ñaõ vöôït qua caû maáy chuïc daëm ñöôøng... Hoï cöù theá maø baêng ñöôøng ñi tôùi. oo0oo

haéc laïi vieäc naøng Tieâu Bích Haø, töø khi gaëp chaøng Phan Thanh Quyù taïi chuøa Höng Duyeân, veà nhaø ñöôïc maáy hoâm thì cha naøng baát ngôø laâm beänh qua ñôøi. Caûnh nhaø roái raém, ñoâi vai gaày cuûa naøng phaûi gaùnh chòu bao noãi lo toan, laïi theâm buoàn ñau thöông nhôù, thaät laø moät caûnh thaûm thöông khoâng buùt naøo taû xieát! Laàn hoài roài vieäc nhaø cuõng taïm ñöôïc yeân, nhöng nhôù laïi moái duyeân kyø ngoä nôi chuøa Höng Duyeân naøng luoân baên khoaên töï hoûi khoâng bieát ngöôøi xöa coù nhôù ñeán mình hay khoâng, sao töø luùc chia tay ñeán nay vaãn bieät voâ aâm tín... Naøng khoâng khoûi ñeâm ngaøy thaàm thöông troäm nhôù, ñaõ hôn moät naêm qua vaãn chöa khuaây laõng ñöôïc. Ñaõ vaäy, nhöõng coâng töû quyeàn quyù khaép vuøng vì say meâ nhan saéc cuûa naøng neân lieân tuïc caäy ngöôøi mai moái tôùi daïm hoûi. Meï naøng thaáy con ñaõ ñeán tuoåi tröôûng thaønh, nhieàu laàn giuïc naøng haõy choïn laáy moät nôi, nhöng luùc naøo naøng cuõng löïa lôøi töø choái, vieän côù laø chöa thaáy ai thích hôïp vôùi mình.

Ñaïo Quang dòch

203

Moät hoâm, coù teân Tröông Thuû Huøng laø con nhaø giaøu coù ôû laøng beân, ñaõ nhieàu laàn caäy ngöôøi moái mai maø khoâng ñöôïc, bieát laø khoù ñöôïc naøng öng thuaän neân lieàn laäp keá ñem tieàn cuûa mua chuoäc ngöôøi baùc cuûa naøng laø Tieâu Nhöôïng Nghóa, löøa oâng naøy cuøng chuùng ñeán nhaø naøng goïi cöûa vaøo ban ñeâm. Meï naøng nghe tieáng oâng Tieâu Nhöôïng Nghóa lieàn baûo con daäy ra môû cöûa cho baùc vaøo. Ngôø ñaâu beø ñaûng Tröông Thuû Huøng ñaõ chuaån bò saün kieäu nheï boán ngöôøi khieâng, naøng vöøa môû cöûa thì chuùng laäp töùc xoâng ñeán baét laáy naøng ñöa leân kieäu, khoùa cöûa laïi roài aøo aøo khieâng chaïy nhö bay. Meï naøng chaúng bieát vì sao con mình bò baét neân nhaøo laên khoùc loùc, coøn naøng ôû trong kieäu giaõy giuïa keâu cöùu, nhöng maáy teân baát löông vaãn cöù thaúng ñöôøng maø chaïy, khoâng ñeám xæa gì ñeán tieáng keâu khoùc cuûa naøng. Khoâng ngôø trôøi xanh coù maét, chaúng giuùp keû gian manh. Maáy teân löu manh naøy voán laø boïn ñaàu troäm ñuoâi cöôùp ñöôïc Tröông Thuû Huøng tìm thueâ töø xa ñeán neân khoâng raønh ñöôøng saù trong vuøng. Tröông Thuû Huøng ñaõ chæ ñöôøng cho boïn chuùng, baûo chuùng khieâng chaïy chöøng moät canh giôø thì seõ gaëp ngöôøi ñoùn ñöôøng ñöa veà nhaø haén vaø nhaän tieàn thuø lao. Nhöng phaàn vì trôøi toái, phaàn vì boïn chuùng hoát hoaûng sôï ngöôøi ñuoåi theo, neân maét nhaém maét môû theá naøo laïi chaúng

204

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

nhìn thaáy choã ngaõ ba reõ veà nhaø Tröông Thuû Huøng, cöù moät leøo theo ñöôøng lôùn chaïy rieát. Chaïy ñeán luùc trôøi ñaõ saùng roõ maø khoâng thaáy ai ra ñoùn caû, boïn chuùng khoâng bieát tính sao ñaønh haï kieäu xuoáng ñeå beân leà ñöôøng roài keùo nhau boû ñi maát. Maáy hoâm sau, chuùng tìm ñeán gaàn nhaø Tröông Thuû Huøng rình raäp, ñôïi luùc teân naøy vöøa ñi chôi veà gaàn toái thì neän cho moät traän thieáu soáng thöøa cheát ñeå röûa moái haän baét boïn chuùng khieâng kieäu chaïy suoát ñeâm maø chaúng ñöôïc gì! Quaû thaät laø laøm aùc gaëp aùc, ñaùng ñôøi cho teân coâng töû nhaø giaøu gian manh haùo saéc. oo0oo

uoåi saùng hoâm aáy, chaøng Phan Thanh Quyù taâm traïng khoâng vui neân böôùc ra ngoaøi daïo chôi moät laùt. Chaúng bieát theá naøo laïi vui chaân ñi maõi theo con ñöôøng tröôùc nhaø moät quaõng khaù xa. Ñeán luùc chaøng vöøa ñònh quay veà thì boãng nghe coù tieáng ngöôøi khoùc than vaêng vaúng töø xa voïng ñeán. Chaøng lieàn theo höôùng aáy maø tìm ñeán, lieàn nhìn thaáy moät chieác kieäu ñaët beân ñöôøng, cöûa khoùa chaët, coù tieáng moät ngöôøi con gaùi than khoùc voïng ra töø trong aáy. Nhìn quanh nhìn quaát laïi chaúng thaáy ngöôøi khieâng kieäu ñaâu caû. Thaáy laï, Phan Thanh Quyù lieàn böôùc ñeán saùt beân roài leân tieáng hoûi:

Ñaïo Quang dòch

205

– Coâ nöông con caùi nhaø ai? Vì sao kieäu boû ôû ñaây laïi khoâng coù ngöôøi khieâng? Hay coù chuyeän gì khoâng may ñaõ xaûy ra chaêng? Coâ gaùi nghe tieáng ngöôøi hoûi thì nín baët moät luùc, roài leân tieáng hoûi laïi: – Chaøng laø ai? Nghe caâu hoûi cuûa chaøng thì xem ra chaéc khoâng thuoäc boïn ngöôøi ñaõ baét toâi ñeán ñaây. Neáu quaû ñuùng vaäy thì xin ra ôn cöùu giuùp, ñöa toâi veà nhaø. Chaøng Phan Thanh Quyù vöøa nghe tieáng noùi boãng nhö buûn ruûn caû tay chaân, tim ñaäp lieân hoài thình thòch. Ñuùng laø gioïng oanh vaøng thoû theû ngaøy xöa, duø xa caùch maáy naêm nhöng chaøng chöa luùc naøo queân ñöôïc. Chaøng ñaùnh baïo hoûi thaúng: – Trôøi ôi! Coù phaûi laø coâ nöông Tieâu Bích Haø ñoù chaêng? Naøng nghe gioïng noùi cuõng ñaõ nhaän ra laø quen thuoäc, nhöng coøn e deø chöa daùm voäi vaõ, lieàn hoûi laïi: – Ngöôøi laø ai sao laïi bieát teân toâi? Phan Thanh Quyù möøng rôõ keâu leân: – Ñuùng laø coâ nöông roài. Coâ nöông khoâng nhôù luùc gaëp nhau nôi saân chuøa Höng Duyeân naêm xöa ñoù sao? Ñoâi beân nhaän bieát ñöôïc nhau, möøng möøng tuûi tuûi. Chaøng Phan Thanh Quyù laäp töùc phaù kieäu cho coâ ra

206

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

ngoaøi, laïi ñöa veà nhaø ñeå giôùi thieäu vôùi baø meï nuoâi cuûa mình. Nhöng hai ngöôøi veà nhaø thì khoâng thaáy baø cuï ñaâu caû. Chaøng Phan Thanh Quyù môøi naøng ngoài nghæ moät laùt trong gian nhaø tranh, roài nhaân dòp ñoù hai beân cuøng keå leå taâm söï nhöõng noåi nhôù nhung mong chôø trong maáy naêm qua... Khi hieåu ra ñöôïc nhöõng traéc trôû cuûa nhau, ñoâi beân caøng theâm yeâu quyù, kính meán laõn nhau, moái duyeân kyø ngoä boãng choác trôû neân noàng naøn tha thieát hôn caû buoåi ban ñaàu... Ñang luùc vui chuyeän, chôït nghe coù tieáng ngöôøi noùi lôùn tröôùc saân: – Nhaø naøy coù theå nöông naùu ñöôïc, baø haõy vaøo nghæ laïi ôû ñaây, toâi coøn coù vieäc phaûi ñi. Phan Thanh Quyù nghe vaäy lieàn môû cöûa böôùc ra xem. OÂ kìa! Moät baø laõo gaày oám ñang ñöùng tröôùc saân, thaân hình tieàu tuïy, daùng ngöôøi khaéc khoå, nhìn kyõ hoùa ra chính laø meï ruoät cuûa chaøng! Chaøng möøng quaù chaïy bay ra oâm chaàm laáy meï roài oøa khoùc: – Meï ôi! Con quaû thaät laø ñöùa con baát hieáu, boû meï maø ñi suoát maáy naêm nay. Nhöng sao meï laïi ñeán ñöôïc nôi naøy? Baø meï chaøng cuõng möøng vui ngheïn ngaøo khoâng noùi ñöôïc neân lôøi, hoài laâu môùi laép baép noùi:

Ñaïo Quang dòch

207

– Ñuùng laø Boà Taùt ra ôn cöùu ñoä. Meï ñang treân ñöôøng chaïy giaëc, gaëp moät baø giaø daét meï cuøng ñi. Baø aáy ñöa meï ñi suoát ñeâm qua, saùng nay thì ñeán ñaây, laïi boû meï ôû ñaây maø ñi maát roài! Chaøng Phan Thanh Quyù voäi hoûi xem baø laõo aáy dung maïo theá naøo. Meï chaøng vöøa taû laïi, chaøng nhaän bieát ngay ñoù laø baø meï nuoâi cuûa mình. Chaøng voäi chaïy khaép quanh nhaø tìm kieám, khoâng coøn thaáy meï nuoâi ñaâu caû. Ñeán ñaây thì caû hai meï con ñeàu hieåu ra moïi chuyeän, tin chaéc raèng suoát maáy naêm qua hoï ñaõ luoân ñöôïc Boà Taùt Quaùn Theá AÂm aâm thaàm gia hoä che chôû. Keå ra cuõng thaät laï kyø! Töø queâ chaøng Phan Thanh Quyù ñi ñeán nôi ñaây ñöôøng xa dieäu vôïi, chí ít cuõng maát caû thaùng trôøi. Vaäy maø baø laõo kia naém tay meï chaøng daét ñi chæ qua moät ñeâm thì ñeán! Laïi nöõa, maáy teân löu manh khieâng kieäu chaúng bieát ñöôøng xaù chæ nhaém maét ñi böøa caû ñeâm, chaúng hieåu sao laïi ñöa ñöôïc naøng Tieâu Bích Haø ñeán ñuùng choán naøy. Quaû thaät laø “höõu thaønh taát öùng”, nhôø coù söï nguyeän caàu tha thieát thaønh khaån neân caûm öùng ñöôïc moïi söï toát laønh nhö theá. Hoâm sau, Phan Thanh Quyù laäp töùc möôïn theâm maáy ngöôøi haøng xoùm, cuøng khieâng kieäu ñöa Tieâu Bích Haø trôû veà nhaø, ñoàng thôøi mang leã vaät ñeán xin hoûi cöôùi naøng. Traûi qua söï vieäc kinh hoaøng con gaùi bò cöôùp ñi, baø meï naøng Tieâu Bích Haø khoâng hoûi han gì nhieàu nöõa,

208

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

laäp töùc gaät ñaàu öng thuaän, chæ mong naøng coù nôi göûi gaém, coù choã yeân thaân ñeå khoâng coøn bò boïn löu manh coân ñoà doøm ngoù nöõa. Theá laø baø Lyù thò nhanh choùng thu xeáp toå chöùc leã cöôùi ngay cho con trai. Buoåi leã tuy chaúng coù traø lang röôïu cuùc, ñuõa ngaø cheùn ngoïc nhö caùc ñaùm sang giaøu, nhöng ngöôøi trong xoùm ñeán döï raát ñoâng, vì haàu nhö ai cuõng coù con em ñöôïc Phan Thanh Quyù heát loøng daïy doã. Thaät laø moät moái duyeân laønh, ngöôøi ngöôøi ñeán döï ñeàu möøng thay cho hoï, cuøng nhau hoan hyû chuyeän troø, noùi cöôøi vui veû. Töø ñoù veà sau, meï con sum vaày, choàng vôï hoøa thuaän. Naêm sau, naøng Bích Haø sinh ñöôïc moät ñöùa con trai, dieän maïo khoâi ngoâ, gioáng taïc nhö cha. Sau ñoù, chaøng Phan Thanh Quyù thi ñaäu cöû nhaân, ra laøm quan, xaây döïng nhaø cöûa theânh thang, giaøu sang vinh hieån.

Ñaïo Quang dòch

209

CON HIEÁU KHOÂNG DOÁI CHA

oá Huøng laø ngöôøi raát hieáu thuaän. OÂng laø con tröôûng trong nhaø, coøn coù hai ngöôøi em haõy coøn nhoû daïi. Ngöôøi cha raát möïc thöông yeâu caùc con, nhöng caûnh nhaø khoâng ñöôïc dö giaû neân luùc naøo cuõng thieáu tröôùc huït sau. Coá Huøng ñi daïy hoïc ôû xa, nhaän ñöôïc tieàn löông chæ giöõ laïi vöøa ñuû chi tieâu caàn yeáu, coøn bao nhieâu göûi caû veà cho cha ñeå lo cho gia ñình, nuoâi döôõng caùc em. Muøa xuaân naêm Canh Tyù, Coá Huøng nhaän lôøi môøi ñeán nhaø baø hoï Tröông laøm gia sö. Ngaøy môùi ñeán daïy, baø Tröông bieát Coá Huøng laø con nhaø ngheøo, vieäc chi tieâu caù nhaân thöôøng eo heïp, lieàn traû ñuû tieàn löông troïn moät naêm, ñoàng thôøi baûo oâng: – Soá tieàn hoâm nay toâi ñöa cho thaày, chaéc chaén cha thaày khoâng bieát ñeán. ÔÛ ñaây coù ngöôøi vöøa rao baùn moät ruoäng luùa non, vaäy thaày haõy duøng soá tieàn naøy maø mua. Ñeán muøa thu hoaïch coù theå kieám ñöôïc soá tieàn lôøi cuõng kha khaù. Nhö vaäy thì tieàn löông thaày vaãn göûi ñuû veà nhaø, maø cuõng coù theâm ñöôïc moät soá tieàn ñeå chi duïng.

210

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

... chæ giöõ laïi vöøa ñuû chi tieâu caàn yeáu, coøn bao nhieâu göûi caû veà cho cha ñeå lo cho gia ñình, nuoâi döôõng caùc em. Coá Huøng heát lôøi caûm ôn yù toát cuûa baø Tröông, song oâng nghieâm nghò ñaùp: – Toâi khoâng theå laøm nhö theá. Cha toâi vaãn coøn ñoù, duø vieäc lôùn hay nhoû ñeàu phaûi do yù cha toâi quyeát ñònh. Toâi nay tuy ñaõ lôùn khoân ra ngoaøi kieám soáng, nhöng vaãn khoâng daùm vöôït quyeàn cha. Tieàn kieám ñöôïc xin göûi troïn veà nhaø, tuøy yù cha toâi ñònh lieäu. Cho duø laøm

211

Ñaïo Quang dòch

theo lôøi baø coù kieám ñöôïc theâm tieàn, nhöng giaáu gieám cha toâi laø chuyeän toâi khoâng theå laøm. Theá laø, sau khi nhaän ñuû tieàn löông caû naêm, Coá Huøng lieàn göûi troïn heát veà cho cha. Do Coá Huøng töï mình neâu göông hieáu thuaän, neân con caùi oâng veà sau ñeàu coù phaåm haïnh toát. Con trai oâng laø Teá Minh thi ñaäu tieán só töø khi coøn treû, laøm quan ñeán chöùc Haøn laâm hoïc só. (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

XIN AÊN NUOÂI CHA MEÏ

öông Hieáu Töû ngöôøi laøng Vu Kieàu, huyeän Voõ Tieán, tænh Giang Toâ; caûnh nhaø heát söùc ngheøo khoå, cha meï laïi oám yeáu, thöôøng xuyeân beänh taät, quanh naêm luùc naøo cuõng caàn ñeán thuoác thang. Vì theá, ngoaøi vieäc lo côm chaùo coøn phaûi chi tieâu raát nhieàu cho vieäc khaùm beänh vaø mua thuoác men. Trong hoaøn caûnh khoù khaên nhö theá, laïi gaëp luùc thôøi cuoäc bieán loaïn, muoán ñi laøm thueâ cuõng chaúng ai thueâ, Döông Hieáu Töû khoâng bieát laøm sao ñeå lo chu toaøn cho cuoäc soáng cuûa cha meï, vaïn baát ñaéc dó chæ coøn caùch chòu nhuïc ñi aên xin ñeå veà nuoâi cha meï maø thoâi.

212

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

Moãi ngaøy xin ñöôïc bao nhieâu thöùc aên, chaøng Döông ñeàu mang caû veà ñeå cha meï duøng tröôùc. Neáu thaáy cha meï vaãn coøn chöa no, cho duø baûn thaân ñoùi ñeán hoa maét ñi chaêng nöõa cuõng khoâng daùm aên, luoân chôø ñeán khi naøo cha meï aên no xong, neáu coøn dö thöøa thì aên, neáu khoâng coøn thì vaãn vui veû uoáng nöôùc qua böõa, haùi rau daïi caàm hôi, khoâng bao giôø ñeå loä cho cha meï bieát mình ñoùi thieáu. Hoâm naøo ñöôïc chuùt thöùc aên ngon, duø chöa ñeán böõa cuõng chaïy bay veà daâng leân cho cha meï duøng ngay.

...Hoâm naøo ñöôïc chuùt thöùc aên ngon, duø chöa ñeán böõa cuõng chaïy bay veà daâng leân cho cha meï duøng ngay.

Ñaïo Quang dòch

213

Nhöng Döông Hieáu Töû khoâng chæ lo vieäc phuïng döôõng cha meï baèng mieáng aên thöùc uoáng. Duø trong hoaøn caûnh khoán cuøng phaûi soáng nhôø söï boá thí cuûa moïi ngöôøi, oâng vaãn luoân quan taâm ñeán vieäc laøm cho cha meï vui loøng. Moãi ngaøy khi veà nhaø oâng ñeàu tìm nhöõng chuyeän vui ñeå keå cho cha meï nghe, laïi töï mình hoïc laáy nhöõng troø ca muùa choán daân gian, thænh thoaûng laïi vöøa haùt vöøa nhaûy muùa ñeå laøm troø tieâu khieån cho cha meï... Döông Hieáu Töû ñi xin veà nuoâi cha meï theo caùch aáy ñeán hôn möôøi maáy naêm trôøi. Moïi ngöôøi trong laøng ñeàu khuyeân oâng ñi xa laäp nghieäp, göûi tieàn veà nuoâi cha meï, khoâng phaûi soáng quaù khoå nhoïc toài taøn nhö theá. Döông Hieáu Töû cöôøi ñaùp: – Quaû thaät neáu toâi ñi xa laøm aên thì coù theå kieám ñöôïc tieàn, nhöng vì cha meï toâi raøy ñau mai yeáu, neáu khoâng coù toâi beân caïnh thì bieát laáy ai chaêm soùc haàu haï. Moïi ngöôøi nghe oâng noùi nhö vaäy ñeàu caûm ñoäng, cho raèng oâng ñuùng laø moät ngöôøi con hieáu thaûo xöa nay ít coù. (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

214

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

HIEÁU DÖÔÕNG MEÏ SINH CON TRAI QUYÙ

hoâi Mieän töø nhoû ñaõ heát söùc hieáu thuaän. Cha oâng qua ñôøi töø khi oâng coøn taám beù, meï oâng vì quaù ñau loøng, khoùc loùc ñeán noãi muø caû hai maét. Thoâi Mieän baùn caû ruoäng vöôøn, ñi khaép nôi tìm thaày hay thuoác toát veà chöõa trò cho meï, nhöng caùc danh y ñöôïc môøi ñeán ñeàu laéc ñaàu boù tay khoâng chöõa ñöôïc. Töø khi meï trôû neân muø loøa, moãi ngaøy Thoâi Mieän ñeàu lo vieäc phuïng döôõng heát loøng, chí thaønh cung kính, chaêm lo taát caû moïi vaán ñeà sinh hoaït haèng ngaøy cuûa meï, luùc naøo cuõng nghieâm caån heát möïc, khoâng bao giôø thay ñoåi. Töø nhöõng thöù nhö y phuïc, ñoà aên, thöùc uoáng vaø taát caû moïi nhu caàu caàn thieát trong ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa meï, Thoâi Mieän ñeàu tuøy theo thôøi tieát trong naêm maø thay ñoåi sao cho thích hôïp, luùc naøo cuõng laøm cho meï ñöôïc caûm thaáy vui veû, thoûa maùi, khoâng thieáu thoán thöù gì. Nhöõng ngaøy thôøi tieát toát ñeïp, Thoâi Mieän dìu meï ra ngoaøi ñi daïo hoùng maùt, hít thôû khoâng khí trong laønh cuûa ñaát trôøi, taän höôûng nhöõng laøn gioù maùt thoang thoaûng chuùt höông thôm cuûa maï non. Tuy hai maét cuûa maãu thaân ñaõ muø, khoâng theå thöôûng thöùc phong caûnh ñeïp nhö tranh cuûa laøng queâ yeân bình, nhöng Thoâi Mieän thöôøng ñi caïnh beân mieâu

Ñaïo Quang dòch

215

taû caûnh vaät beân ngoaøi cho meï nghe, laøm cho meï oâng cuõng coù caûm giaùc nhö ñang ñöôïc taän maét thöôûng thöùc. Moãi ngaøy, tröôùc khi ñi nguû Thoâi Mieän luoân daønh thôøi gian keå cho meï nghe nhöõng vieäc xaûy ra trong ngaøy, ñeå baø khoâng coù caûm giaùc caùch bieät vôùi moïi sinh hoaït xaõ hoäi. Veà sau, Thoâi Mieän laøm quan ngaøy caøng thaêng tieán, song luùc naøo cuõng vaãn giöõ moät möïc cung kính

... oâng coøn töï tay troàng raát nhieàu loaïi caây aên traùi trong vöôøn nhaø mình nhö ñaøo, maän, quyùt... Do ñoù maø suoát boán muøa trong naêm luùc naøo cuõng coù traùi caây töôi ngon ngoït ñeå daâng leân meï.

216

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

ñoái vôùi meï giaø, luoân töï mình chaêm soùc phuïc dòch moïi sinh hoaït haèng ngaøy chöù khoâng bao giôø ñeå cho gia nhaân laøm thay. Ngoaøi ra, oâng coøn töï tay troàng raát nhieàu loaïi caây aên traùi trong vöôøn nhaø mình nhö ñaøo, maän, quyùt... Do ñoù maø suoát boán muøa trong naêm luùc naøo cuõng coù traùi caây töôi ngon ngoït ñeå daâng leân meï. Sau khi meï giaø traêm tuoåi, Thoâi Mieän laïi phaùt taâm aên chay tröôøng, tuïng kinh nieäm Phaät hoài höôùng phöôùc laønh caàu cho maãu thaân ñöôïc vaõng sinh veà Tònh ñoä. Bôûi suoát moät ñôøi Thoâi Mieän luoân neâu cao taám göông hieáu haïnh, neân con chaùu cuûa oâng cuõng ñeàu reøn luyeän ñöôïc nhaân caùch hôn ngöôøi. Thoâi Mieän laøm quan ñeán chöùc Trung thö thò lang, con trai ñöôïc phong laøm Höõu phuû, laø moät trong nhöõng danh töôùng thôøi baáy giôø. (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

Ñaïo Quang dòch

217

CHU THOÏ XÖÔNG HEÁT LOØNG TÌM MEÏ

hu Thoï Xöông trieàu Toáng laø con cuûa quan Hình boä thò lang Chu Toán. Meï oâng laø Löu thò, xuaát thaân thaáp heøn. Naêm Thoï Xöông leân 7 tuoåi, cha meï chia tay nhau khoâng coøn soáng chung. Veà sau meï oâng taùi giaù roài theo choàng, bieät voâ aâm tín. Sau khi Thoï Xöông lôùn leân, thöôøng luoân nhôù nghó ñeán meï, song khoâng coøn chuùt manh moái naøo ñeå coù theå bieát ñöôïc hieän giôø meï ñang löu laïc nôi ñaâu. OÂng vì thöông nhôù meï maø trong loøng khoâng luùc naøo nguoâi ñöôïc noãi buoàn. Cuoái cuøng, oâng quyeát ñònh töø quan, nhaát ñònh leân ñöôøng tìm gaëp cho ñöôïc meï. OÂng traûi qua vaïn daëm ñöôøng ñôøi, neám ñuû traêm cay ngaøn ñaéng, löu laïc khaép nôi nhöng vaãn chöa ñaït ñöôïc yù nguyeän. Moãi khi doø la ñöôïc chuùt tin töùc gì ôû nôi ñaâu, duø raát mô hoà, oâng cuõng laäp töùc baêng ñeøo loäi suoái tìm ñeán taän nôi, hy voïng tìm gaëp laïi ñöôïc ngöôøi ñaõ mang naëng ñeû ñau ra mình. Söï tìm kieám cuûa Chu Thoï Xöông quaû thaät chaúng khaùc naøo moø kim ñaùy beå! Thôøi gian troâi qua ñaõ xoùa heát ñi moïi daáu veát mong manh maø meï oâng ñeå laïi. Nhöõng laàn doï hoûi tìm toøi cuûa oâng phaàn lôùn chæ nhaän ñöôïc nhöõng caùi laéc ñaàu nô ngaùc vaø nhöõng caâu traû lôøi khoâng manh moái. Duø vaäy, oâng vaãn nuoâi hy voïng seõ

218

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

gaëp laïi ñöôïc meï hieàn, vaãn khoâng moûi meät ñeâm ngaøy tìm kieám khaép nôi. Chu Thoï Xöông voán töø nhoû ñaõ tin theo Phaät giaùo, thöôøng ñeán chuøa leã Phaät, cuùng döôøng Tam baûo, cöùu giuùp ngöôøi ngheøo khoù. Treân ñöôøng gian nan tìm meï, oâng caøng vöõng loøng tin hôn nöõa, luùc naøo cuõng caàu nguyeän chö Phaät gia hoä cho vieäc tìm meï cuûa mình sôùm ñöôïc keát quaû. Hôn theá nöõa, oâng coøn phaùt nguyeän töï mình sao cheùp troïn boä Thuûy saùm thaønh raát nhieàu

....... Hai meï con ñaõ hai möôi maáy naêm khoâng gaëp, oâm nhau oøa khoùc giöõa ñöôøng...

Ñaïo Quang dòch

219

baûn, truyeàn roäng ra khaép nôi ñeå laøm lôïi ích cho nhieàu ngöôøi. Baûn thaân oâng cuõng thöôøng trì tuïng khoâng meät moûi vaø luoân ñeå taâm töï xeùt nhöõng loãi laàm cuûa mình ñeå saùm hoái vaø tu döôõng. Quaû nhieân, söï quyeát taâm vaø nhöõng noã löïc cuûa Chu Thoï Xöông cuoái cuøng roài cuõng ñöôïc ñeàn ñaùp. Moät hoâm, oâng phieâu baït ñeán vuøng Ñoàng Chaâu thuoäc tænh Thieåm Taây, heát söùc tình côø gaëp laïi ñöôïc meï. Tuy toùc baø ñaõ baïc traéng, khuoân maët khoâ gaày thay ñoåi raát nhieàu qua thôøi gian, nhöng oâng vaãn coøn nhôù roõ nhö in vaø laäp töùc nhaän ra ngay khi nhìn thaáy baø ñang chaäm raõi böôùc ñi treân ñöôøng. Keå cuõng laï, luùc baø ra ñi thì Thoï Xöông chæ laø ñöùa beù 7 tuoåi, hoâm nay ñaõ lôùn khoân tröôûng thaønh, traûi qua hôn hai möôi naêm daøi, theá maø hình daùng cuûa meï vaãn ñöôïc oâng ghi khaéc kyõ trong loøng, vöøa thoaùng nhìn laø ñaõ nhaän ra ñöôïc ngay. Nhöng meï oâng thì khoâng taøi naøo nhaän bieát ñöôïc oâng. OÂng voäi vaøng chaïy ñeán goïi meï, vaãn thieát tha nhö ngaøy coøn beù: – Meï ôi, meï ôi! Con laø Thoï Xöông con cuûa meï ñaây! Baø meï ñöùng söõng laïi, ngaån ngöôøi kinh ngaïc: – Trôøi ôi! Thaät laø con cuûa meï ñoù sao! Laøm sao con bieát meï ôû nôi naøy maø tìm ñeán? Hai meï con ñaõ hai möôi maáy naêm khoâng gaëp, oâm nhau oøa khoùc giöõa ñöôøng, quaû thaät laø möøng chaûy

220

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

nöôùc maét! Roài baø meï khoùc nöùc nôû, hoûi han vieäc nhöõng naêm qua con soáng theá naøo. Thoï Xöông ñem vieäc lang thang khaép nôi tìm meï keå laïi, khieán baø khoâng khoûi ngaäm nguøi rôi nöôùc maét. Theá laø Chu Thoï Xöông lieàn röôùc meï veà nhaø, heát loøng hieáu döôõng. Töø ñoù oâng môùi nhaän laøm chöùc quan Tö noâng thieáu khanh, ngoaøi vieäc trieàu chính ra thì daønh heát thôøi gian ñeå chaêm soùc, phuïng döôõng meï giaø, doác loøng hieáu thuaän. Khoâng bao laâu, caâu chuyeän tìm meï cuûa Chu Thoï Xöông ñaõ trôû thaønh moät giai thoaïi ñöôïc truyeàn ñi khaép nôi, ai nghe thaáy cuõng heát loøng ngöôõng moä, kính phuïc. (trích Moäng Kheâ buùt ñaøm)

Ñaïo Quang dòch

221

TU THAÂN VAØ GIUÙP NGÖÔØI ÑEÅ BAÙO AÂN

aâm Thöøa Myõ ngöôøi Phuùc Kieán, töø nhoû ñaõ sôùm moà coâi cha, meï oâng phaûi heát söùc gian khoå môùi nuoâi döôõng daïy doã oâng ñöôïc neân ngöôøi. Ngôø ñaâu, ñeán luùc oâng coâng thaønh danh toaïi thì meï hieàn cuõng sôùm lìa traàn, khieán oâng khoâng khoûi buoàn ñau thöông tieác. Laâm Thöøa Myõ ngaøy ñeâm nghó nhôù ñeán ôn saâu cuûa cha meï, chaúng bieát laøm sao ñaùp ñeàn, vì theá maø ngaøy ñeâm khoùc thöông rôi leä. Moät hoâm, tình côø gaëp ñöôïc moät vò thieàn sö, bieát ñöôïc noåi khoå taâm cuûa oâng lieàn khuyeân raèng: – Ngöôøi con hieáu nghó nhôù ñeán ôn saâu cuûa cha meï phaûi nghó caùch baùo ñaùp, neáu chæ khoùc thöông thì cuõng chaúng ích gì. Nay oâng caàn bieát vieäc baùo ñaùp coâng ôn cha meï phaûi laøm nhö theá naøo. Ngöôøi xöa coù daïy: “Laøm ñieàu laønh, meï cha ñöôïc phaàn lôïi ích; laøm ñieàu aùc, meï cha phaûi chòu toån haïi.” Neáu oâng muoán baùo ñaùp ôn saâu cuûa cha meï thì chæ coù moät caùch duy nhaát laø tu haønh giôùi saùt, chaám döùt nhöõng khoå ñau do söï gieát haïi gaây ra, ñoàng thôøi phaùt taâm mua raát nhieàu vaät maïng veà phoùng sinh, hoài höôùng moïi coâng ñöùc veà cho cha meï. Ñaây chính laø phöông caùch baùo hieáu cao caû vaø chaân chính hôn heát. Laâm Thöøa Myõ nghe qua lôøi daïy cuûa vò thieàn sö, heát söùc möøng rôõ, lieàn laäp töùc vaâng laøm theo. Töø ñoù

222

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

veà sau phaùt nguyeän aên chay giôùi saùt, töø boû söï gieát haïi, ñoàng thôøi thöôøng xuyeân boû tieàn mua vaät maïng veà phoùng sinh, laïi laøm raát nhieàu vieäc laønh, cöùu giuùp moïi ngöôøi. Vieäc laøm cuûa oâng neâu leân moät taám göông saùng veà hieáu haïnh cho taát caû nhöõng ngöôøi laøm con. Cuoái ñôøi, oâng höôûng thoï ñeán 96 tuoåi, tieáng thôm löu truyeàn khaép choán. (trích AÂm chaát vaên quaûng nghóa)

... thöôøng xuyeân boû tieàn mua vaät maïng veà phoùng sinh, laïi laøm raát nhieàu vieäc laønh, cöùu giuùp moïi ngöôøi.

Ñaïo Quang dòch

223

HIEÁU THUAÄN THOAÙT NAÏN SEÙT ÑAÙNH

goâ Nhò laø moät ngöôøi daân ngheøo ôû huyeän Laâm Xuyeân, tænh Giang Taây, haàu haï chaêm soùc meï giaø heát söùc hieáu thuaän, luoân coá gaéng laøm cho meï ñöôïc vui loøng. Moät hoâm, coù thaày töôùng soá ñi ngang qua nhaø, chaêm chuù nhìn oâng hoài laâu roài noùi: – Cöù theo saùt khí hieän thaáy thì ñuùng giôø ngoï ngaøy mai oâng seõ bò seùt ñaùnh cheát. Ngoâ Nhò nghe nhö vaäy thì voâ cuøng hoát hoaûng. Tuy oâng khoâng heà sôï cheát nhöng laïi sôï khoâng coù ai chaêm soùc haàu haï meï giaø, lieàn theo khaån khoaûn van xin thaày töôùng soá chæ cho moät phöông caùch cöùu naïn. Thaày töôùng laéc ñaàu noùi: – Ta cuõng chæ laø thaáy sao noùi vaäy. Chuyeän nghieäp duyeân nhaân quaû cuûa moãi ngöôøi ñeàu töï laøm töï chòu, ta cuõng khoâng coù caùch naøo hoùa giaûi ñöôïc. Noùi roài döùt aùo ñi thaúng. Ngoâ Nhò laïi nghó, neáu mình bò seùt ñaùnh chaéc chaén seõ laøm cho meï kinh haõi. Vì theá, saùng hoâm sau oâng chuaån bò thöùc aên ñieåm taâm cho meï xong lieàn thöa vôùi meï:

224

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Thöa meï! Hoâm nay con coù chuùt vieäc phaûi ra ngoaøi, xin meï haõy qua ôû taïm beân nhaø cuûa haøng xoùm. Nhöng ngöôøi meï khoâng chòu ñi, laïi khaêng khaêng muoán giöõ oâng ôû nhaø. OÂng coøn ñang baän bòu chöa döùt ra ñi thì boãng thaáy maây ñen keùo ñeán che kín caû baàu trôøi, saám seùt noåi leân aàm aàm, chôùp nhaùng röïc trôøi. Ngoâ Nhò caøng theâm lo laéng, sôï neáu mình ôû ñaây thì seùt ñaùnh xuoáng seõ laøm cho meï kinh haõi, voäi vaøng ñoùng chaët cöûa laïi roài chaïy thaúng ra ngoaøi ñoàng, ngoài ñoù chôø seùt ñaùnh.

....... Ngoâ Nhò ra ngoaøi ñoàng vaéng ngoài chôø seùt ñaùnh, naøo hay maây ñen keùo ñi, maët trôøi xuaát hieän.

Ñaïo Quang dòch

225

Khoâng ngôø chæ trong choác laùt maây tan möa taïnh, baàu trôøi laïi trong saùng trôû laïi, Ngoâ Nhò vaãn khoâng bò seùt ñaùnh, bình an trôû veà nhaø. Hoâm sau, thaày töôùng soá ñi ngang nhaø nhìn thaáy Ngoâ Nhò thì kinh haõi noùi: – OÂng laøm sao coù theå thoaùt ñöôïc ñaïi naïn ñoù vaäy? Ngoâ Nhò traû lôøi “Khoâng bieát”, roài keå laïi cho thaày töôùng soá nghe töôøng taän moïi vieäc. Thaày gaät ñaàu noùi: – Ta ñaõ roõ roài. Ñoù laø loøng hieáu thaûo cuûa oâng caûm ñoäng thaáu trôøi xanh, neân môùi traûi qua ñaïi naïn khoâng cheát. Töø ñoù veà sau, Ngoâ Nhò caøng heát loøng hieáu kính vôùi meï giaø, xoùm gieàng troâng thaáy khoâng ai laø khoâng kính phuïc. (trích Ñöùc Duïc Coå Giaùm)

226

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

CON HIEÁU XAÛ THAÂN CÖÙU CHA

öùa Thaûn ñöôïc moïi ngöôøi toân xöng laø moät ngöôøi con chí hieáu vaøo ñôøi Ñöôøng. Caâu chuyeän veà oâng laø moät caâu chuyeän coù thaät nhöng heát söùc ly kyø vaø khoù tin. Naêm Höùa Thaûn vöøa leân möôøi, moät hoâm theo cha leân nuùi haùi thuoác. Ñi ñöôïc nöûa ñöôøng boãng coù moät con baùo töø trong luøm caây phoùng ra, haù mieäng ñoû nhö chaäu maùu, voà baét laáy ngöôøi cha. Tröôùc tình huoáng heát söùc nguy caáp ñoù, tuy Höùa Thaûn chæ laø moät ñöùa treû nhöng laïi heát söùc bình tónh khoâng chuùt sôï haõi, vöøa lôùn tieáng keâu cöùu, vöøa cuùi xuoáng nhaët ngay moät khuùc caây daøi roài xaêm xaêm chaïy tôùi ñuoåi ñaùnh con baùo. Thaät laø kyø laï! Khoâng bieát vì con baùo kia baát ngôø tröôùc söï taán coâng cuûa caäu beù, hay vì noù khieáp sôï tröôùc loøng duõng caûm cuûa caäu, nhöng söï thaät laø noù laäp töùc chuøng böôùc laïi roài quay ñaàu chaïy thaúng maát daïng vaøo nuùi. Cha con Höùa Thaûn vöøa thoaùt khoûi nanh vuoát thuù döõ trong gang taác, laäp töùc ba chaân boán caúng chaïy bay veà laøng, boû caû vieäc haùi thuoác.

Ñaïo Quang dòch

227

Caâu chuyeän naøy sau ñoù ñöôïc lan truyeàn ñi khaép nôi, ai nghe cuõng laáy laøm thaùn phuïc loøng duõng caûm cuûa moät caäu beù leân möôøi ñaõ daùm lieàu thaân cöùu cha, ñuoåi ñöôïc thuù döõ. Khoâng bao laâu, caâu chuyeän ñeán tai vua Ñöôøng Thaùi Toâng. Nhaø vua toû ra heát söùc ngaïc nhieân, lieàn noùi vôùi trieàu thaàn:

... khoâng chuùt sôï haõi, vöøa lôùn tieáng keâu cöùu, vöøa cuùi xuoáng nhaët ngay moät khuùc caây daøi roài xaêm xaêm chaïy tôùi ñuoåi ñaùnh con baùo.

228

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

– Höùa Thaûn chæ laø moät ñöùa treû leân möôøi laïi daùm xaû thaân cöùu cha, ñuoåi ñöôïc maõnh thuù, loøng hieáu nhö theá thaät khieán cho ngöôøi khaùc phaûi caûm ñoäng, neân ban thöôûng thaät nhieàu ñeå neâu göông toát cho moïi ngöôøi. Lieàn haï leänh ban thöôûng raát nhieàu cho gia ñình Höùa Thaûn. Veà sau, nhaø vua laïi phong cho Höùa Thaûn laøm quan Vaên laâm lang, caû nhaø cuøng höôûng vinh hoa phuù quyù. (trích Lòch söû caûm öùng thoáng kyù)

NAØNG DAÂU HIEÁU THAÛO MEÏ CHOÀNG

rieàu Toáng coù moät ngöôøi phuï nöõ hieàn löông laø Traàn thò, naêm 20 tuoåi xuaát giaù veà nhaø choàng, soáng moät cuoäc soáng heát söùc vui veû, traøn ñaày haïnh phuùc. Ngôø ñaâu chöa ñöôïc moät thaùng sau, ngöôøi choàng ñaõ phaûi sung vaøo quaân nguõ, leân ñöôøng ra traän. Tình caûnh vôï choàng vöøa môùi cöôùi ñaõ ly bieät, thaät buoàn raàu uû ruõ bieát döôøng naøo. Tröôùc luùc chia tay, ngöôøi choàng aân caàn naém tay vôï noùi: – Sau khi anh ñi roài, nhôø em ôû nhaø chaêm soùc phuïng döôõng meï giaø thay anh!

Ñaïo Quang dòch

229

Traàn thò cuõng coá toû ra cöùng raén, oân toàn an uûi choàng, höùa laø seõ heát loøng chaêm soùc nuoâi döôõng meï giaø. Sau ñoù khoâng bao laâu thì nhaän ñöôïc hung tin, ngöôøi choàng khoâng may töû traän. Traàn thò ñau buoàn khoân xieát keå, nhöõng muoán quyeân sinh theo choàng nhöng vaãn phaûi gaéng göôïng soáng ñeå coøn lo chaêm soùc nuoâi döôõng meï choàng. Ngöôøi cha cuûa Traàn thò thaáy con gaùi mình tuoåi môùi ñoâi möôi ñaõ rôi vaøo caûnh goùa buïa, lieàn heát lôøi khuyeân coâ neân tính chuyeän taùi giaù. Song Traàn thò kieân quyeát noùi vôùi cha: – Thöa cha, con bieát cha khuyeân nhö vaäy cuõng chæ vì muoán toát cho con. Nhöng choàng con tuy ñaõ boû mình, nhöng meï choàng coøn ñoù khoâng ngöôøi chaêm soùc. Nay neáu con boû meï maø ñi laáy choàng khaùc, ñaõ khoâng veïn tình nghóa vôùi choàng, laïi khoâng troøn chöõ hieáu vôùi meï choàng, nhö vaäy chaúng phaûi laø ñeå tieáng xaáu cho caû gia ñình mình ñoù sao. Xin cha cho pheùp con thuû tieát thôø choàng, heát loøng nuoâi döôõng chaêm lo cho meï. Cha coâ thaáy yù con gaùi ñaõ quyeát neân cuõng thoâi khoâng khuyeân con taùi giaù nöõa. Töø ñoù veà sau, Traàn thò sieâng naêng laøm vieäc, may thueâ vaù möôùn, kieám ñöôïc chuùt tieàn naøo ñeàu daønh duïm lo cho meï choàng. Traûi

230

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

... Sau khi anh ñi roài, nhôø em ôû nhaø chaêm soùc phuïng döôõng meï giaø thay anh!

Ñaïo Quang dòch

231

qua nhieàu naêm nhö theá, tröôùc sau vaãn khoâng moät chuùt löôøi bieáng meät moûi. Ñeán khi meï choàng qua ñôøi, coâ coøn lo vieäc choân caát ma chay ñaøng hoaøng töôm taát. Loøng thuûy chung vôùi choàng vaø taám göông hieáu thaûo cuûa ngöôøi con daâu Traàn thò ñaõ khieán raát nhieàu ngöôøi caûm ñoäng vaø kính phuïc. Hoaøng ñeá ñöông thôøi bieát chuyeän lieàn ban thöôûng cho raát nhieàu tieàn baïc vaø phong taëng danh hieäu laø “ngöôøi con daâu hieáu thaûo”. (trích Nöõ phaïm)

ÑOÅI TUOÅI THOÏ CHO CHA

oaøng Ñaïo Hieàn ñöôïc toân xöng laø moät ngöôøi con chí hieáu vaøo trieàu Nguyeân. Töø nhoû oâng ñaõ baát haïnh maát meï, bao nhieâu noãi nhoïc nhaèn gian lao ñeàu do moät tay cha oâng lo lieäu, nuoâi döôõng daïy doã oâng neân ngöôøi. Caûm nhaän ñöôïc coâng ôn saâu naëng cuûa cha, Hoaøng Ñaïo Hieàn luoân heát loøng chaêm lo saên soùc phuï thaân, moãi ngaøy hai buoåi saùng toái ñeàu thaønh khaån hoûi thaêm xem cha coù ñöôïc khoûe maïnh khoâng, aên nguû coù ngon khoâng, xöa nay chöa moät ngaøy xao nhaõng. Moät naêm noï, ngöôøi cha maéc phaûi moät chöùng beänh traàm kha, ñaõ môøi khaép caùc danh y ñeán chöõa trò song

232

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

beänh tình vaãn khoâng thuyeân giaûm, ngaøy caøng traàm troïng hôn, ñeán noãi thaàn thöùc hoân meâ, naèm lieät treân giöôøng. Taát caû danh y ñeàu ñaõ boù tay ñaàu haøng. Hoaøng Ñaïo Hieàn thaáy beänh tình cuûa phuï thaân raát nguy caáp, ngaøy ñeâm buoàn raàu lo laéng, queân aên maát nguû. Baáy giôø, oâng khoâng coøn bieát laøm sao ñöôïc nöõa, beøn thaép höông khaán nguyeän giöõa ñaát trôøi, xin ñoåi

...thaép höông khaán nguyeän giöõa ñaát trôøi, xin ñoåi 12 naêm tuoåi thoï cuûa chính mình ñeå taêng theâm tuoåi thoï cho cha.

Ñaïo Quang dòch

233

12 naêm tuoåi thoï cuûa chính mình ñeå taêng theâm tuoåi thoï cho cha. Quaû thaät laø “taâm thaønh taát öùng”, oâng thaønh taâm caàu nguyeän nhö vaäy suoát maáy ngaøy ñeâm, thaàn thöùc cuûa cha oâng lieân daàn daàn tænh laïi, beänh taät cuõng lui daàn. Raát nhieàu danh y thaáy ngöôøi cha cuûa Hoaøng Ñaïo Hieàn khoâng duøng thuoác nöõa maø laïi daàn daàn bình phuïc ñeàu ngaïc nhieân cho laø kì tích. Sau côn beänh ngaët ngheøo aáy, quaû nhieân cha oâng soáng theâm ñöôïc ñuùng 12 naêm nöõa roài môùi qua ñôøi. Coøn Hoaøng Ñaïo Hieàn, tuy töï nguyeän xin ñoåi tuoåi thoï cho cha, nhöng ngöôïc laïi vaãn soáng raát thoï, hôn nöõa laïi coù moät cuoäc soáng giaøu sang sung tuùc, ñeán luùc laâm chung thaân khoâng beänh khoå, an nhieân lìa traàn. (trích Vaïn thieän chi nguyeân)

234

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

THAY NHAU NUOÂI CHA MEÏ

aøo trieàu Thanh, taïi huyeän Suøng Minh, tænh Giang Toâ coù ngöôøi hoï Ngoâ sinh ñöôïc boán ñöùa con trai. Vì gia ñình quaù ngheøo khoå khoâng ñuû söùc nuoâi döôõng neân ñaønh phaûi cho ñi laøm toâi tôù cho moät ngöôøi nhaø giaøu. Maëc duø vaäy, nhôø sieâng naêng caàn maãn neân khi lôùn leân thì caû 4 ngöôøi con trai aáy ñeàu daàn daàn thoaùt khoûi caûnh toâi tôù vaø töï laäp thaân mình. Sau khi cöôùi vôï, hoï xaây döïng ñöôïc moät caên nhaø lôùn vaø caû ñaïi gia ñình cuøng chung soáng. Luùc ñaàu, hoï baøn nhau raèng boán anh em phaûi thay phieân nhau phuïng döôõng cha meï, moãi ngöôøi lo trong moät thaùng. Nhöng coù moät ngöôøi con daâu laïi noùi: – Neáu moãi gia ñình phuïng döôõng trong moät thaùng, hoùa ra phaûi chôø ñeán 3 thaùng sau môùi laïi coù cô hoäi haàu haï phuïng döôõng cha meï. Nhö vaäy tình caûm ñoái vôùi cha meï chaúng phaûi seõ phaùt sinh khoaûng caùch hay sao? Chi baèng moãi ngöôøi chæ lo phuïng döôõng trong moät ngaøy seõ toát hôn!

Ñaïo Quang dòch

235

Nhöng roài nhöõng ngöôøi con daâu khaùc cuõng khoâng chòu. Moät ngöôøi noùi: – Neáu moãi ngöôøi phuïng döôõng moät ngaøy, nhö vaäy cuõng phaûi ñeán 3 ngaøy sau môùi ñeán löôït mình, cuõng laø quaù laâu. Thoâi thì moãi ngöôøi haõy phuïng döôõng cha meï trong moät böõa maø thoâi. Vaø taát caû moïi ngöôøi ñoàng yù thoûa thuaän vôùi nhau töø ñoù veà sau cöù moãi ngöôøi lo vieäc phuïng döôõng chu ñaùo

... caû naêm theá heä cuøng soáng chung döôùi moät maùi nhaø, chaùu chaét ñoâng ñuùc, caû thaûy ñeán hôn 20 ngöôøi, thaät laø hieám coù treân ñôøi.

236

Nhaân quaû baùo öùng hieän ñôøi

cho cha meï moät böõa aên trong ngaøy, sau ñoù ñeán ngöôøi khaùc, cöù luaân phieân nhö vaäy. Thaät laø kyø thuù, caùi voøng xoay luaân phieân phuïng döôõng cha meï nhö theá keùo daøi qua nhieàu naêm maø vaãn tröôùc sau nhö moät, khoâng coù ai trong boïn hoï toû ra chaùn naûn hay meät moûi. Cho ñeán khi Ngoâ laõo oâng ñaõ ñöôïc 99 tuoåi, laõo baø cuõng ñaõ 97 tuoåi, con trai tröôûng 77 tuoåi, con trai thöù 76 tuoåi, coøn con trai thöù ba vaø tö toùc cuõng ñeàu baïc toùc, maø caû ñaïi gia ñình hoï vaãn soáng chung aám eâm hoøa thuaän. Gia ñình hoï Ngoâ naøy caû naêm theá heä cuøng soáng chung döôùi moät maùi nhaø, chaùu chaét ñoâng ñuùc, caû thaûy ñeán hôn 20 ngöôøi, thaät laø hieám coù treân ñôøi. Ñoù ñeàu laø do nôi loøng hieáu thuaän cuûa nhöõng ngöôøi con vaø daâu cuûa Ngoâ laõo, taát caû ñeàu ñoàng loøng lo vieäc ñaùp ñeàn coâng ôn cha meï. Thaät ñaùng kính phuïc laém thay, raát ñaùng laøm taám göông saùng ñeå moïi ngöôøi cuøng noi theo. (trích Ngö Döông daï ñaøm)