Μπορείτε να βρείτε ύλες, ανακοινώσεις , παλαιότερα θέματα, προγράμματα, λυμένα θέματα καθώς και άλλα φυλλάδια στο τραπεζάκι της Δαπ η στο dap-oikonomikou.gr Για απορίες γραφτείτε στο Φόρουμ του https://www.facebook.com/groups/econnomikis
Για οποιαδήποτε άλλη πληροφορία μπορείτε επικοινωνήσετε στο dap.oikonomikou@gmail.com
ΔΑΠ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΑΝΤΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΦΟΙΤΗΤΗ
να
ΔΑΠ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ Περιεχόμενα: 1. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Απρίλιος 2014 2. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2013 3. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2013 4. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Πτυχιακή Εξεταστική Φεβρουάριος 2012 5. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2012 6. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2012 7. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2011 8. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2011 9. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2010 10. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2010 11. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2009 12. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2009 13. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2008 14. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2007 15. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2007 16. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Εμβόλιμη 2006 17. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2006 18. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2006 19. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2005 20. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2005 21. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2004 22. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2004 23. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2003 24. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2003 25. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ – Σεπτέμβρης 2002 26. Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου ΙΙ - Ιούνιος 2002
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ II
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014
Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Ε.Κ.Π.Α. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Αναφέρετε επιγραμματικά τους τρόπους με τους οποίους τα αμοιβαία κεφάλαια διαφοροποιούνται μεταξύ τους. Β) Αναφέρατε τι περιλαμβάνει το καταστατικό ενός αμοιβαίου κεφαλαίου. Γ) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το μέσο ετήσιο EURIBOR το 2013; ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ: ΣΜΕ (2 βαθμοί) Γράψετε τις εξισώσεις αποτίμησης των ΣΜΕ για τους χρηματοπιστωτικούς τίτλους και για τα εμπορεύματα; Σε τι διαφέρουν από τη βασική εξίσωση αποτίμησης; ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ: ΣΜΕ (2 βαθμοί) Η τιμή της μετοχής της ΕΜΠΑ προσφέρεται προς διαπραγμάτευση στα 12€. Η τιμή του ΣΜΕ της ΕΜΠΑ με λήξη σε 3 μήνες βρίσκεται στα 11,906. Το μέρισμα που θα αποκοπεί για τους μετόχους εντός της επόμενης εβδομάδας είναι 0,70€ και το ετήσιο κόστος χρήματος χωρίς κίνδυνο ανέρχεται στο 4%. α) Υπολογίστε εάν η τιμή ΣΜΕ της ΕΜΠΑ είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη και πόσο. β) Εάν ένας εξισορροπιστής διαθέσει 25.0006, σε τι πράξεις θα πρέπει να προβεί για να επωφεληθεί από την ισχύουσα κατάσταση με τα ανωτέρω δεδομένα και πόσο θα κερδίσει. (Σημ. Τόσο οι μετοχές όσο και τα ΣΜΕ πρόσφέρονταί σε ακέραιη μορφή Χρησιμοποιείστε τον πλησιέστερο ακέραιο στις πράξεις σας). ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) α) Περιγράψτε (με λόγια και αλγεβρικά) το δέλτα του δικαιώματος πώλησης. β) Παρουσιάσετε διαγραμματικά τη σχέση της τιμής ενός δικαιώματος πώλησης και της τιμής του υποκειμένου τίτλου. γ) Ένα δικαίωμα πώλησης της ως άνω μετοχής ΕΜΠΑ με τιμή μετρητοίς 12€ και τιμή εξάσκησης 11€, κατά την ημέρα εκπνοής του είχε αξία 1,256. Εξηγήστε εάν υπάρχει δυνατότητα επωφελούς εφαρμογής εξισορροπητικής αγοραπωλησίας, και εάν ναι, ποιες ενέργειες θα πρέπει να γίνουν και ποιο θα είναι το συνολικό αποτέλεσμα κάνοντας χρήση ενός δικαιώματος;
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΘΕΜΑ 1Ο (3 ΒΑΘΜΟΙ) A. Σύμφωνα με απόφαση της επιτροπής κεφαλαιαγοράς επιτρέπει στα αμοιβαία κεφάλαια να αγοράσουν ή να πουλήσουν παράγωγα προϊόντα σε οργανωμένα χρηματιστήρια. Αναφέρετε τις επιτρεπόμενες θέσεις καθώς και τα μέγιστα επιτρεπόμενα ποσοστά σε κάθε περίπτωση. B. Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το μέσο ετήσιο EURIBOR το 2013; C. Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για τα Α/Κ που έχετε δηλώσει: όνομα ετήσια απόδοση το 2012 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2012 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης D. Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με το γενικό δείκτη ΧΑ. E. Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με το επιτόκιο. ΘΕΜΑ 2Ο (2 ΒΑΘΜΟΙ) A. Σε μια ορισμένη χρονική στιγμή t παρατηρείται η εξής ανισότητα: 𝐹𝑡𝑖𝑇 >S t (1+𝑅𝑡𝑖𝑇 ) Eξηγήστε τι είδους δράση μπορεί να εφαρμοστεί στις αγορές και αναφέρετε τις θέσεις που πρέπει να λάβετε ώστε να επωφεληθείτε. B. Σε μια άλλη ορισμένη χρονική στιγμή t παρατηρείται η εξής ανισότητα: 𝐹𝑡𝑖𝑇 < 𝑆𝑡 (1 + 𝑅𝑡𝑖𝑇 ) Εξηγήστε τι είδους δράση μπορεί να εφαρμοστεί στις αγορές και αναφέρετε τις θέσεις που πρέπει να λάβετε ώστε να επωφεληθείτε. C. Ως προς την περίπτωση Β., υπάρχει διαφορά στην αντιμετώπιση αυτής της ανισότητας εάν το υποκείμενο αγαθό υπόκειται σε στενότητα προσφοράς ή εάν είναι αγαθό σε αφθονία; Εξηγήστε. ΘΕΜΑ 3Ο (2 ΒΑΘΜΟΙ) Η μεγάλη ναυτιλιακή εταιρεία ΙΟΝΙΑ συμφωνεί να καταβάλλει σταθερή τιμή 90€/βαρέλι για μια ποσότητα 2000 βαρελιών πετρελαίου ντίζελ κάθε 4 μήνες για τα επόμενα 3 χρόνια στο διυλιστήριο MEGAOIL, το οποίο με τη σειρά του συμφωνεί να πληρώσει για την ίδια ποσότητα ντίζελ τη μεταβαλλόμενη τιμή στην αγορά μετρητοίς σύμφωνα με το δείκτη τιμών πετρελαίου ντίζελ PLATTS. Βέβαια καθώς τα πλοία βρίσκονται σε διάφορα σημεία παραλαμβάνουν το ντίζελ από τοπικά διυλιστήρια και όχι από το MEGAOIL. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει φυσική παράδοση ντίζελ από τη MEGAOIL, προς την ΙΟΝΙΑ αλλά μόνο χρηματική ανταλλαγή η οποία βασίζεται στη διαφορά της σταθερής τιμής από τη μεταβαλλόμενη τιμή του δείκτη PLATTS. Η διαφορά των δύο τιμών δεν είναι γνωστή καθώς ο δείκτης τιμών του πετρελαίου ντίζελ PLATTS μεταβάλλεται καθημερινά. Έτσι υπάρχει χρηματικός διακανονισμός κάθε 4 μήνες κατά τον οποίο το μέρος που οφείλει το μεγαλύτερο ποσό καταβάλλει στο έτερο μέρος τη διαφορά. Με άλλα λόγια μέσω της συμφωνίας αυτής με τη MEGAOIL, η ΙΟΝΙΑ κλειδώνει τις τιμές προμήθειας πετρελαίου ντίζελ. Αυτή η διαδικασία θα επαναληφθεί 9 φορές (3 φορές για κάθε χρόνο), όσο διαρκεί το συμβόλαιο της ανταλλαγής.
A. Μετά την παρέλευση 3 ετών, να υπολογίσετε το ποσό πλήρωσε (ή πληρώθηκε) η ΙΟΝΙΑ εάν στα 9 τρίμηνα που έγινε ο χρηματικός διακανονισμός, οι τιμές του
δείκτη PLATTS ήταν ως εξής: 1ο 80$
2ο 85$
3ο 95$
4ο 102$
5ο 105$
6ο 96$
7ο 88$
8ο 81$
9ο 74$
Β. Με ποιο από τα προϊόντα παραγωγών που παρουσιάστηκαν στο μάθημα ονομάζει η ως άνω συμφωνία; Εξηγήστε.
ΘΕΜΑ 4Ο (3 ΒΑΘΜΟΙ) Η Εθνική Τράπεζα έχει εκδώσει δικαιώματα υπό τη μορφή warrants. Κάθε warrant δίνει το δικαίωμα στον κάτοχό του να αποκτήσει 8,25 μετοχές στην τιμή των 4,40€ η κάθε μια σε 6 μήνες(180 ημέρες). Το δικαίωμα είναι Ευρωπαϊκού τύπου και η τιμή της μετοχής σήμερα είναι 3,76€. Εάν η ετήσια τυπική απόκλιση των αποδόσεων της Εθνικής είναι 35% και το ακίωδυνο επιτόκιο 5%. Α. ποια θα πρέπει να είναι η τιμή του δικαιώματος σύμφωνα με τον τύπο Black & Scholes; Β. Εάν η τιμή της Εθνικής σήμερα ήταν 4,95€, θα μπορούσατε να εξασκήσετε το warrant;
ΣΩΡΕΥΤΙΚΗ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗΣ ΠΙΘΑΝΟΚΑΤΑΝΟΜΗΣ Οι τιμές του πίνακα αναφέρονται στη σωρευτική πιθανότητα από το μείον άπειρον έως κάποια τιμή z στον πίνακα. Πχ, η σωρευτική πιθανότητα για z=1,34 είναι Ν(1,34)=0,9099. Ο πίνακας θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί με προσέγγιση. Δηλαδή, εάν z=1,3485, τότε: Ν(1,3485)=Ν(1,34)+0,85[Ν(1,35)-Ν(1,34)]=0,9099+0,85[0,9115+0,9099]=0,9113 z 0,00 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 0,08 0,09 0,0 0,5000 0,5040 0,5080 0,5120 0,5160 0,5199 0,5239 0,5279 0,5319 0,5359 0,1 0,5398 0,5438 0,5478 0,5517 0,5557 0,5596 0,5636 0,5675 0,5714 0,5753 0,2 0,5793 0,5832 0,5871 0,5910 0,5948 0,5987 0,6026 0,6064 0,6103 0,6141 0,3 0,6179 0,6217 0,6255 0,6293 0,6331 0,6368 0,6406 0,6443 0,6480 0,6517 0,4 0,6554 0,6591 0,6628 0,6664 0,6700 0,6736 0,6772 0,6808 0,6844 0,6879 0,5 0,6915 0,6950 0,6985 0,7019 0,7054 0,7088 0,7123 0,7157 0,7190 0,7224 0,6 0,7257 0,7291 0,7324 0,7357 0,7389 0,7422 0,7454 0,7486 0,7517 0,7549 0,7 0,7580 0,7611 0,7642 0,7673 0,7704 0,7734 0,7764 0,7794 0,7823 0,7852 0,8 0,7881 0,7910 0,7939 0,7967 0,7995 0,8023 0,8051 0,8078 0,8106 0,8133 0,9 0,8159 0,8186 0,8212 0,8238 0,8264 0,8289 0,8315 0,8340 0,8365 0,8389 1,0 0,8413 0,8438 0,8461 0,8485 0,8508 0,8531 0,8554 0,8577 0,8599 0,8621 1,1 0,8643 0,8665 0,8686 0,8708 0,8729 0,8749 0,8770 0,8790 0,8810 0,8830 1,2 0,8849 0,8869 0,8888 0,8907 0,8925 0,8944 0,8962 0,8980 0,8997 0,9015 1,3 0,9032 0,9049 0,9066 0,9082 0,9099 0,9115 0,9131 0,9147 0,9162 0,9177 1,4 0,9192 0,9207 0,9222 0,9236 0,9251 0,9265 0,9279 0,9292 0,9306 0,9319 1,5 0,9332 0,9345 0,9357 0,9370 0,9382 0,9394 0,9406 0,9418 0,9429 0,9441 1,6 0,9452 0,9463 0,9474 0,9484 0,9495 0,9505 0,9515 0,9525 0,9535 0,9545 1,7 0,9554 0,9564 0,9573 0,9582 0,9591 0,9599 0,9608 0,9616 0,9625 0,9633 1,8 0,9641 0,9649 0,9656 0,9664 0,9671 0,9678 0,9686 0,9693 0,9699 0,9706 1,9 0,9713 0,9719 0,9736 0,9732 0,9738 0,9744 0,9750 0,9756 0,9761 0,9767 2,0 0,9772 0,9778 0,9783 0,9788 0,9793 0,9798 0,9803 0,9808 0,9812 0,9817 2,1 0,9821 0,9826 0,9830 0,9834 0,9838 0,9842 0,9846 0,9850 0,9854 0,9857 2,2 0,9861 0,9864 0,9868 0,9871 0,9875 0,9878 0,9881 0,9884 0,9887 0,9890 2,3 0,9893 0,9896 0,9898 0,9901 0,9904 0,9906 0,9909 0,9911 0,9913 0,9916 2,4 0,9918 0,9920 0,9922 0,9925 0,9927 0,9929 0,9931 0,9932 0,9934 0,9936 2,5 0,9938 0,9940 0,9941 0,9943 0,9945 0,9946 0,9948 0,9949 0,9951 0,9952
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΚΑΘ.Νίκος Μυλωνάς Τομέας Οικονομικής των Επιχειρήσεων και Χρηματοοικονομικής Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ:ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α)Περιγράψετε τα χαρακτηριστικά των Διαπραγματεύσιμων Αμοιβαίων και σε τι διαφέρουν από τα κοινά αμοιβαία κεφάλαια. Β)Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και σε ποιο ήταν το μέσο ετήσιο EURIBOR το 2012; Γ)Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που εχετε δηλώσει: -Όνομα,-ετήσια απόδοση το 2012 –ετήσια τυπική απόκλιση το 2012 –ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς –ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ)Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε)Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ: ΣΜΕ (1,5 βαθμοί) α)Ποιες είναι οι οικονομικές και κοινωνικές ωφέλειες που προκύπτουν από την λειτουργία των παραγώγων αγορών; β)Ένας επενδυτής ενδιαφέρεται να αποκτήσει 100 μετοχές της εταιρείας 3ΔΕΛΤΑ.Η τιμή της μετοχής προσφέρεται προς διαπραγμάτευση στα 11 Euro.Διαπιστώνει ότι η ετήσια τυπική απόκλιση των αποδόσεων της μετοχής είναι 22%.Εάν ο επενδυτής προγραμματίζει να πουλήσει τις μετοχές σε 6 μήνες,πόσα χρήματα δύναται να κερδίσει ή και να χάσει από αυτή του την επένδυση με πιθανότητα 95%;
ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ: ΣΜΕ (2,5 βαθμοί) Η ενεργοβόρος βιομηχανία ΕΝΕΡΓΟ χρησιμοποιεί φυσικό αέριο για να κινήσει τα εργοστάσιά της.Με βάση τον προγραμματισμό της παραγωγής της,θα χρειαστεί σε 5 μήνες μια ποσότητα 8.000.000 MMBtu.Η τιμή μετρητοίς του φυσικού αερίου ανα MMBtu σήμερα είναι 2,10 Euro.Η εταιρεία προμήθειας του φυσικού εταιρεία ΔΕΠΑ προσφέρει στους καλούς της πελάτες προθεσμιακά συμβόλαια με μελλοντική παράδοση.Για παράδοση φυσικού αερίου σε πέντε μήνες,η τιμή που προσφέρει να κλειδώσει είναι 2,14 Euro/MMBtu τη στιγμή που το ετήσιο επιτόκιο είναι 7,5%.Η ΕΝΕΡΓΟ επιθυμεί να αντισταθμίσει το 65% του μεγέθους των αναγκών της. α)Ποια είναι η θέση της ΕΝΕΡΓΟ στην αγορά μετρητοίς ως προς το φυσικό αέριο και τι είδους αντιστάθμιση θα κάνει,αγορας ή πώλησης;Δείξετε τις δύο αυτές θέσεις και διαγραμματικά. β)Εξηγήσετε εάν συμφέρει στην ΕΝΕΡΓΟ να συμφωνήσει σε αυτή την τιμή.
γ)Για την ανάγκη να κλειδώσει την τιμή του φυσικού αερίου και καθώς η ΔΕΠΑ είναι μονοπώλιο,η ΕΝΕΡΓΟ έκλεισε συμφωνία σώμφωνα με τα ανωτέρω.Όμως με την παρέλευση 5 μηνών στο εργοστάσιο της ΕΝΕΡΓΟ προκλήθηκε ατύχημα περιορίζοντας την παραγωγή αλλά και την ανάγκη για φυσικό αέριο κατά 30%.Η τιμή μετρητοίς του φυσικού αερίου διαμορφώθηκε στα 2,44Euro/MMBtu.Να υπολογίσετε τη δαπάνη της ΕΝΕΡΓΟ για την απόκτηση του αναγκαίου γυσικού αερίου.
ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) Μια από τις 4 συστημικές τράπεζες μόλις πραγματοποίησε με επιτυχία την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης των ιδίων κεφαλαίων.Ένας επενδυτής που δεν συμμετείχε στην αύξηση επιθυμεί να αποκτήσει τα δικαιώματα αγοράς που βρίσκονται σε διαπραγμάτευση που είναι γνωστά ως warrants.Το δικαίωμα αυτό μπορεί να εξασκηθεί σε 6 μήνες με τιμή εξάσκησης 4 Euro.Σήμερα η μετοχή της τράπεζας προσφέρεται προς διαπραγμάτευση προς 5,10Euro.Η ετήσια τυπική απόκλιση των αποδόσεων της μετοχής ανέρχεται στο 42% και το ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο στο 4,8%. α)Σε ποια τιμή θα συμφωνούσατε να αγοράσετε αυτό το δικαίωμα; β)Ποιο είναι το δέλτα του δικαιώματος και ποια η χρονική αξία;
ΣΩΡΕΥΤΙΚΗ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗΣ ΠΙΘΑΝΟΚΑΤΑΝΟΜΗΣ Οι τιμές του πίνακα αναφέρονται στη σωρευτική πιθανότητα από το μείον άπειρον έως κάποια τιμή z στον πίνακα. Πχ, η σωρευτική πιθανότητα για z=1,34 είναι Ν(1,34)=0,9099. Ο πίνακας θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί με προσέγγιση. Δηλαδή, εάν z=1,3485, τότε: Ν(1,3485)=Ν(1,34)+0,85[Ν(1,35)Ν(1,34)]=0,9099+0,85[0,9115+0,9099]=0,9113 0,00 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 0,08 0,09 z 0,5000 0,5040 0,5080 0,5120 0,5160 0,5199 0,5239 0,5279 0,5319 0,5359 0,0 0,5398 0,5438 0,5478 0,5517 0,5557 0,5596 0,5636 0,5675 0,5714 0,5753 0,1 0,5793 0,5832 0,5871 0,5910 0,5948 0,5987 0,6026 0,6064 0,6103 0,6141 0,2 0,6179 0,6217 0,6255 0,6293 0,6331 0,6368 0,6406 0,6443 0,6480 0,6517 0,3 0,6554 0,6591 0,6628 0,6664 0,6700 0,6736 0,6772 0,6808 0,6844 0,6879 0,4 0,6915 0,6950 0,6985 0,7019 0,7054 0,7088 0,7123 0,7157 0,7190 0,7224 0,5 0,7257 0,7291 0,7324 0,7357 0,7389 0,7422 0,7454 0,7486 0,7517 0,7549 0,6 0,7580 0,7611 0,7642 0,7673 0,7704 0,7734 0,7764 0,7794 0,7823 0,7852 0,7 0,7881 0,7910 0,7939 0,7967 0,7995 0,8023 0,8051 0,8078 0,8106 0,8133 0,8 0,8159 0,8186 0,8212 0,8238 0,8264 0,8289 0,8315 0,8340 0,8365 0,8389 0,9 0,8413 0,8438 0,8461 0,8485 0,8508 0,8531 0,8554 0,8577 0,8599 0,8621 1,0 0,8643 0,8665 0,8686 0,8708 0,8729 0,8749 0,8770 0,8790 0,8810 0,8830 1,1 0,8849 0,8869 0,8888 0,8907 0,8925 0,8944 0,8962 0,8980 0,8997 0,9015 1,2 0,9032 0,9049 0,9066 0,9082 0,9099 0,9115 0,9131 0,9147 0,9162 0,9177 1,3 0,9192 0,9207 0,9222 0,9236 0,9251 0,9265 0,9279 0,9292 0,9306 0,9319 1,4 0,9332 0,9345 0,9357 0,9370 0,9382 0,9394 0,9406 0,9418 0,9429 0,9441 1,5 0,9452 0,9463 0,9474 0,9484 0,9495 0,9505 0,9515 0,9525 0,9535 0,9545 1,6 0,9554 0,9564 0,9573 0,9582 0,9591 0,9599 0,9608 0,9616 0,9625 0,9633 1,7 0,9641 0,9649 0,9656 0,9664 0,9671 0,9678 0,9686 0,9693 0,9699 0,9706 1,8 0,9713 0,9719 0,9736 0,9732 0,9738 0,9744 0,9750 0,9756 0,9761 0,9767 1,9 0,9772 0,9778 0,9783 0,9788 0,9793 0,9798 0,9803 0,9808 0,9812 0,9817 2,0 0,9821 0,9826 0,9830 0,9834 0,9838 0,9842 0,9846 0,9850 0,9854 0,9857 2,1 0,9861 0,9864 0,9868 0,9871 0,9875 0,9878 0,9881 0,9884 0,9887 0,9890 2,2 0,9893 0,9896 0,9898 0,9901 0,9904 0,9906 0,9909 0,9911 0,9913 0,9916 2,3 0,9918 0,9920 0,9922 0,9925 0,9927 0,9929 0,9931 0,9932 0,9934 0,9936 2,4 0,9938 0,9940 0,9941 0,9943 0,9945 0,9946 0,9948 0,9949 0,9951 0,9952 2,5
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΜΒΟΛΙΜΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΠΙ ΠΤΥΧΙΩ ΦΟΙΤΗΤΕΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Ε.Κ.Π.Α. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Περιγράψετε τον δείκτη αποδοτικότητας Sharpe και ποια η οικονομική του σημασία. Β) Περιγράψετε το «άλφα» του Jensen. Τι σημαίνει και πως το υπολογίζουμε Γ) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το μέσο ετήσιο EURIBOR το 2012; ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ: (2 βαθμοί) Α) Αγοράσατε 100 μετοχές της εταιρείας 3ΒΗΤΑ στη τιμή των 5,25€ ανά μετοχή. Εάν η ετήσια τυπική απόκλιση των αποδόσεων της μετοχής είναι 22%, ποιο θα είναι το εύρος των τιμών εντός του οποίου θα κυμανθεί η τιμή της μετοχής στο επόμενο εξάμηνο με 95% πιθανότητα; (Υποθέσετε ότι οι αποδόσεις της τιμής της 3ΒΗΤΑ ακολουθούν την κανονική κατανομή). Β) Εξηγείσετε με ποιο τρόπο μπορείτε να δανεισθείτε έμμεσα κάνοντας χρήση των αγορών μετρητοίς και ΣΜΕ. Περιγράψτε τις θέσεις που θα δημιουργήσετε καθώς και τον μαθηματικό τύπο που προκύπτει. ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ: (2 βαθμοί) Α) Ποιες είναι οι οικονομικές και κοινωνικές ωφέλειες που προκύπτουν από την λειτουργία των παραγώγων αγορών; Β) Έχει παρατηρηθεί ότι οι τιμές των ΣΜΕ χαλκού παρουσιάζουν κανονική οπισθοδρόμηση 10% σε σχέση με την προσδοκώμενη τιμή μετρητοίς στη λήξη του συμβολαίου με διάρκεια 6 μήνες. Εάν το ετήσιο κόστος διαχρονικής διατήρησης είναι 8% και η προσδοκώμενη τιμή μετρητοίς σε έξι μήνες είναι 1.200$/τόνο, να υπολογίσετε την τιμή ΣΜΕ χαλκού με εξάμηνη διάρκεια. ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) α) Περιγράψτε την ισοδυναμία δικαιώματος πώλησης-δικαιώματος αγοράς και τη σχετική εξίσωση. β) Υπολογίστε την αξία ενός δικαιώματος αγοράς και ενός δικαιώματος πώλησης που έχουν τον ίδιο υποκείμενο τίτλο (την μετοχή ΩΨΧ), έχουν την ίδια τιμή εξάσκησης Χ=10€, και η ίδια λήξη τους είναι σε 85 ημέρες. Η τιμή της μετοχής είναι σε διαπραγμάτευση στο S=10€. Η τυπική απόκλιση της απόδοσης της μετοχής είναι σ=22% και το ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο= rf =3%. (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα για τις τιμές της σωρευτικής πιθανότητας μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Ε.Κ.Π.Α.
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012
Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Περιγράψετε συνοπτικά τις δύο στρατηγικές που ακολουθούνται από τους διαχειριστές αμοιβαίων κεφαλαίων: i) Στιγμιαίας επένδυσης και ii) Συμπεριφοράς αγέλης. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το μέσο ετήσιο EURIBOR το 2011; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που έχετε δηλώσει: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2011 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2011 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ: ΣΜΕ (2 βαθμοί) α) Η τιμή της μετοχής ΤΡΙΑ ΕΠΣΙΛΟΝ στο Χ.Α. βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση στα 14€. Την ίδια στιγμή το ΣΜΕ πάνω στη μετοχή της ΤΡΙΑ ΕΠΣΙΛΟΝ με λήξη σε 2 μήνες προσφέρεται στην τιμή των 14,50€. Στο διάστημα αυτό αναμένεται η πληρωμή μερίσματος αξίας 0,50€/μετοχή Υποθέσετε ότι το ισχύον ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο είναι 5%. Εάν δουλεύατε σε ένα dealing room μιας τράπεζας, περιγράψετε αναλυτικά πως μπορείτε να επωφεληθείτε από την ως άνω κατάσταση στην αγορά. ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ: ΣΜΕ (2 βαθμοί) Α) Οι τιμές ΣΜΕ σιταριού παρουσιάζουν κανονική προσωδρόμηση 12% σε σχέση με την προσδοκώμενη τιμή μετρητοίς στη λήξη του συμβολαίου με διάρκεια 3 μήνες. Εάν το ετήσιο κόστος διαχρονικής διατήρησης είναι 5% και η προσδοκώμενη τιμή μετρητοίς σήμερα που θα ισχύει σε 3 μήνες είναι 7$/μπούσελ, να υπολογίσετε την τιμή ΣΜΕ σιταριού σήμερα με τρίμηνη διάρκεια. Β) Μια βιομηχανία σοκολάτας χρειάζεται 1.000 τόνους κακάου για τους επόμενους 6 μήνες. α) Τί είδους αντιστάθμιση θα πρέπει να κάνει; Αγοράς ή πώλησης; Δείξε το διαγραμματικά. β) Πόσα ΣΜΕ θα χρειαστεί εάν επιθυμεί να αντισταθμίσει το 70% της ποσότητας, η τιμή μετρητοίς σήμερα είναι 150€/τόνο, η τιμή του ΣΜΕ με 6 μήνες διάρκεια είναι 165€/τόνο και υπάρχουν 100 τόνοι σε κάθε συμβόλαιο; ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) Να υπολογίσετε τη χρονική αξία ενός δικαιώματος αγοράς που λήγει σε 95 ημέρες, με τιμή εξάσκησης=Χ =15, τιμή υποκειμένου=S=16,50, τυπική απόκλιση της απόδοσης του υποκειμένου= σ=0,15 και ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο= rf = 5%. (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα των σωρευτικών πιθανοτήτων μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Ε.Κ.Π.Α.
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2012
Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Τι είναι ο δείκτης συνολικών εξόδων και ποιες είναι οι δαπάνες που βαρύνουν τους μεριδιούχους. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το μέσο ετήσιο EURIBOR το 2011; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που έχετε δηλώσει: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2011 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2011 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ: ΣΜΕ (2 βαθμοί) Η τιμή της μετοχής της εταιρείας ΤΙΤΑΝ είναι 11,50€ και η αντίστοιχη τιμή ΣΜΕ που λήγει σε 2 μήνες είναι 10,30€. Το κόστος χρήματος είναι 3,5% και η εταιρεία προτίθεται να κόψει μέρισμα αξίας 1€ σε ένα μήνα. Υπολογίσετε εάν η τιμή ΣΜΕ είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη και πόσο. Τι πρέπει να κάνετε για να κερδίσετε από αυτή την υπερτίμηση ή υποτίμηση; ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ: ΣΜΕ (2 βαθμοί) Ένα μετοχικό αμοιβαίο κεφάλαιο εσωτερικού με καθαρό ενεργητικό 25 εκ. ευρώ αποτελείται από 15% μετρητά και 85% μετοχές. Ο διαχειριστής του επιθυμεί να αντισταθμίσει το 40% της αξίας των μετοχών με τη χρήση των συμβολαίων ΣΜΕ στο δείκτη FTSE/ASE-20. Το βήτα του αμοιβαίου κεφαλαίου με το δείκτη FTSE/ASE-20 είναι 0,75 και η τιμή του δείκτη βρίσκεται στις 195,32 μονάδες. Να υπολογίσετε τον αριθμό των ΣΜΕ που θα χρειαστούν για την ως άνω αντιστάθμιση εάν η τιμή του ΣΜΕ στο δείκτη με λήξη σε 2 μήνες είναι 205,84 μονάδες. ΤΕΤΑΡΤΟ ΘΕΜΑ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) Για την αντιστάθμιση των ως άνω μετοχών που περιγράφονται στο ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ, ο διαχειριστής δέχεται εισήγηση να χρησιμοποιήσει δικαιώματα πάνω στο δείκτη FTSE/ASE-20. Πέρα από την την ως άνω τιμή του δείκτη, τα άλλα διαθέσιμα στοιχεία είναι: τυπική απόκλιση των αποδόσεων του δείκτη FTSE/ASE-20 = 0,12, ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο = 4%, τιμή εξάσκησης δικαιώματος = 200, Ημέρες μέχρι τη λήξη του δικαιώματος = 65. α) Τι είδος δικαίωμα (αγοράς, πώλησης) θα πρέπει να χρησιμοποιήσει (αγορά, πώληση) για να επιτύχει τον βασικό τρόπο αντιστάθμισης με δικαιώματα. Δείξετε γραφικά τις χρηματοροές. β) Υπολογίσετε τον αριθμό των δικαιωμάτων που θα απαιτηθούν για την αντιστάθμιση στο α). (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα των σωρευτικών πιθανοτήτων μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00 0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,01 0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,02 0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,03 0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,04 0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,05 0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,06 0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,07 0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,08 0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,09 0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Ε.Κ.Π.Α.
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011
Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Αναφέρατε επιγραμματικά τους τρόπους με τους οποίους διαφοροποιούνται τα αμοιβαία κεφάλαια μεταξύ τους. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το μέσο ετήσιο EURIBOR το 2010; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που έχετε δηλώσει: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2010 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2010 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ: (2 βαθμοί) α) Περιγράψτε τον τρόπο της δημιουργίας ενός συνθετικού χαρτοφυλάκιο που έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με την αγορά ενός δικαιώματος πώλησης. Γράψτε τη μαθηματική εξίσωση και αποδείξτε ότι το συνθετικό χαρτοφυλάκιο έχει την ίδια αξία με το δικαίωμα πώλησης άσχετα με την τιμή του υποκειμένου κατά την ημέρα λήξης. β) Αποδώσετε γραφικά τη σχέση της τιμής ενός δικαιώματος πώλησης με την τιμή του υποκειμένου. ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ (2,5 βαθμοί) Κατά τη διάρκεια λειτουργίας του Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΧΑ) ένας διαχειριστής στο τμήμα συναλλαγών μιας τράπεζας (dealing room) έχει υπό την ευθύνη του την παρακολούθηση των τιμών ΣΜΕ στο δείκτη FTSE/ASE-20 σε σχέση με την τιμή μετρητοίς του δείκτη. Κάποια στιγμή ο δείκτης FTSE/ASE-20 στην Αγορά Αξιών (μετρητοίς) του ΧΑ βρίσκεται στις 627,23 μονάδες ενώ τα ΣΜΕ στο δείκτη FTSE/ASE 20 με λήξη σε 3 μήνες γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης στις 648,45 μονάδες. Το ισχύον ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο βρίσκεται στο 4,25%. Παρατηρώντας αυτές τις τιμές, απαντήστε στα εξής 5 ερωτήματα σχετικά με την δυνατότητα εφαρμογής εξισορροπητικής κερδοσκοπίας (Ε.Κ.): (α) δείξτε εάν υπάρχει η δυνατότητα Ε.Κ., (β) εάν υπάρχει, πως μπορείτε να την εφαρμόσετε, (γ) με τι κέρδος, (δ) με τι κίνδυνο; Τέλος, (ε) σε ποιο επιτόκιο θα αδυνατούσατε να εφαρμόσετε την Ε.Κ.; ΤΕΤΑΡΤΟ ΘΕΜΑ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (2,5 βαθμοί) α) Περιγράψτε (με λόγια και αλγεβρικά) το δέλτα του δικαιώματος πώλησης. β) Παρουσιάσετε διαγραμματικά τη σχέση της τιμής ενός δικαιώματος πώλησης και της τιμής του υποκειμένου τίτλου. γ) Ένα δικαίωμα πώλησης της μετοχής ΩΨΧ με τιμή εξάσκησης 13€, κατά την ημέρα εκπνοής του είχε αξία 1,45€. Την ίδια στιγμή η τιμή της μετοχής στο ΧΑ ήταν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στις 12,10€. Κατά τη γνώμη σας, υπάρχει δυνατότητα επωφελούς εφαρμογής εξισορροπητικής αγοραπωλησίας, και εάν ναι, ποιες ενέργειες θα πρέπει να γίνουν και ποιο θα είναι το συνολικό αποτέλεσμα κάνοντας χρήση ενός δικαιώματος; δ) Να υπολογιστεί η εσωτερική αξία του δικαιώματος.
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2011 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Ε.Κ.Π.Α. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Εξηγήσετε θεωρητικά την ύπαρξη του κόστους εξαγοράς στα Α/Κ. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το μέσο ετήσιο EURIBOR το 2010; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που έχετε δηλώσει: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2010 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2010 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΑ: (2 βαθμοί) α) Περιγράψετε εν συντομία τη λειτουργία των Ειδικών Διαπραγματευτών στην Αγορά Παραγώγων. β) Εξηγείστε με ποιο τρόπο μπορείτε να δανεισθείτε έμμεσα κάνοντας χρήση των αγορών μετρητοίς και ΣΜΕ. Περιγράψτε τις θέσεις που θα δημιουργήσετε καθώς και το μαθηματικό τύπο που προκύπτει. ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ: ΣΜΕ (2 βαθμοί) Μια από τις εταιρίες στην πρώτη γραμμή των αποκτατικοποιήσεων είναι και ο ΟΠΑΠ. Σε περίπτωση προώθησης της αποκρατικοποίησης οι αναλυτές πιστεύουν ότι η τιμή του ΟΠΑΠ θα ενισχυθεί τουλάχιστον κατά 20%. Ένας επενδυτής που έχει αρνητική θέση 1.000 μετοχών στον ΟΠΑΠ προσπαθεί να προστατευτεί από ένα τέτοιο ενδεχόμενο για τους επόμενους τρεις μήνες. α) Τι θέση στα ΣΜΕ θα πρέπει να πάρει ο επενδυτής για να προστατεύσει τη θέση του; β) Η τρέχουσα τιμή μετρητοίς της μετοχής του ΟΠΑΠ είναι 12,70€ και το τρίμηνο επιτόκιο είναι 2%. Πόσα ΣΜΕ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ο επενδυτής για να προστατεύσει το 75% της θέσης μετρητοίς με βάση την εκτιμώμενη τιμή ΣΜΕ; (Ο πολλαπλασιαστής είναι 100 μετοχές). ΤΕΤΑΡΤΟ ΘΕΜΑ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) α) Εναλλακτικά της προστασίας με τα ΣΜΕ, ο επενδυτής στο ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ σκέπτεται και τη χρήση δικαιωμάτων. Στο μυαλό του επενδυτή είναι η χρήση του βασικού τρόπου προστασίας της θέσης του. Το διαθέσιμο δικαίωμα στη μετοχή του ΟΠΑΠ με 90 ημέρες διάρκεια, έχει τιμή εξάσκησης 12€, η τιμή μετρητοίς είναι 12,70€, το ετήσιο επιτόκιο 8%, και η τυπική απόκλιση των αποδόσεων της μετοχής του ΟΠΑΠ είναι 23%. α) Ποιο δικαίωμα θα χρησιμοποιήσετε και δείξετε διαγραμματικά τη χρηματοροή του. β) Υπολογίσετε τον αριθμό των δικαιωμάτων που θα καλύψουν πλήρως τη θέση του επενδυτή. (Ο πολλαπλασιαστής είναι 100 μετοχές). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00 0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,01 0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,02 0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,03 0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,04 0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,05 0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,06 0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,07 0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,08 0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,09 0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ Καθ. Νίκος Μυλωνάς
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Ε.Κ.Π.Α.
Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Περιγράψτε τον δείκτη αποδοτικότητας Sharpe και ποια η οικονομική του σημασία. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το EURIBOR το 2009; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που έχετε δηλώσει: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2009 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2009 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (1 βαθμός) Εξηγήστε τι είναι η σταυροειδής αντιστάθμιση και τι το κερδοσκοπικό άνοιγμα. Δώστε από ένα παράδειγμα στο καθένα. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (3 βαθμοί) α) Εάν η τιμή μετρητοίς του υποκείμενου δείκτη είναι 957 μονάδες, η μερισματική απόδοση στο επόμενο διάστημα 2 μηνών είναι 2,2% και το ετήσιο κόστος διαχρονικής διατήρησης είναι 3,5%, υπολογίστε τη τιμή του ΣΜΕ διάρκειας δύο μηνών. β) Ένας διαχειριστής εσωτερικού μετοχικού κεφαλαίου επιθεμεί να αντισταθμίσει κατά 40% μια θέση 12 εκ ευρώ που διαθέτει. Προς τούτο επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τα ΣΜΕ του δείκτη FTSE/ASE 20. Τι θέση θα πρέπει να λάβει στα ΣΜΕ του δείκτη; Δείξτε διαγραμματικά τη θέση μετρητοίς που έχει στις μετοχές και τι θέση που επιθυμεί να δημαιουργήσει στα ΣΜΕ. γ) Με βάση τις ως άνω πληροφορίες και την τιμή του ΣΜΕ που υπολογίσατε στο α) και εάν το βήτα του αμοιβαίου κεφαλαίου με το δείκτη FTSE/ASE 20 είναι 0,82, υπολογίστε πόσα ΣΜΕ θα πρέπει να διαπραγματευτεί. (Πολ/στής=5€). ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) Ένας επενδυτής πούλησε ταυτόχρονα ένα δικαίωμα αγοράς με τιμή εξάσκησης 23€ προς 4€ και ένα δικαίωμα πώλησης με τιμή εξάσκησης 18€ προς 1€ στη μετοχή ΤΡΙΑ ΜΙ. Τα δύο δικαιώματα προαίρεσης έχουν την ίδια ημερομηνία λήξης. α) Δείξτε διαγραμματικά τις χρηματοροές των δικαιωμάτων αγοράς και πώλησης και της συνολικής θέσης του χαρτοφυλακίου των δύο δικαιωμάτων. β) Υπολογίστε τα νεκρά σημεία των δικαιωμάτων αγοράς και πώλησης καθώς και τα δύο νεκρά σημεία της συνολική θέσης του χαρτοφυλακίου των δύο δικαιωμάτων. γ) Σε ποιο διάστημα τιμών της μετοχής ΤΡΙΑ ΜΙ η συνολική θέση θα επιτύχει το μέγιστο κέρδος και ποιο είναι αυτό; δ) Σε ποιο διάστημα τιμών της μετοχής ΤΡΙΑ ΜΙ η συνολική θέση του επενδυτή θα καταγράφει μόνο ζημίες; ε) Ποια θα είναι η μέγιστη ζημία της συνολικής θέσης σε περίπτωση πτώσης των τιμών της μετοχής ΤΡΙΑ ΜΙ;
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2010 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Ε.Κ.Π.Α. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Περιγράψτε πως υπολογίζεται καθημερινά το καθαρό ενεργητικό ενός αμοιβαίου κεφαλαίου. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το μέσο ετήσιο EURIBOR το 2009; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που έχετε δηλώσει: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2009 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2009 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: (2 βαθμοί) α) Μόλις αγοράσατε 100 μετοχές της Εθνικής Τράπεζας στη τιμή των 10,30€ ανά μετοχή. Εάν η ετήσια τυπική απόκλιση των αποδόσεων της μετοχής είναι 28%, ποιο θα είναι το εύρος των τιμών εντός του οποίου θα κυμανθεί η τιμή της μετοχής στο επόμενο εξάμηνο με 95% πιθανότητα; (Υποθέσετε ότι οι αποδόσεις της τιμής της Εθνικής ακολουθούν την κανονική κατανομή). β) Εξηγείστε με ποιο τρόπο μπορείτε να δανείσετε έμμεσα κάνοντας χρήση των αγορών μετρητοίς και ΣΜΕ. Περιγράψτε τις θέσεις που θα δημιουργήσετε καθώς και το μαθηματικό τύπο που προκύπτει. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (2 βαθμοί) Η τιμή της μετοχής της ΔΕΗ βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση στα 12€. Η τιμή του ΣΜΕ της ΔΕΗ με λήξη σε 3 μήνες βρίσκεται στα 12,50€. Το μέρισμα που θα αποκοπεί για τους μετόχους εντός της επόμενης εβδομάδας είναι 0,70€ και το ετήσιο κόστος χρήματος χωρίς κίνδυνο ανέρχεται στο 4%. α) Υπολογίστε εάν η τιμή ΣΜΕ της ΔΕΗ είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη και πόσο. β) Εάν ένας εξισορροπιστής διαθέσει 30.000€, σε τι πράξεις θα πρέπει να προβεί για να επωφεληθεί από την ισχύουσα κατάσταση με τα ανωτέρω δεδομένα και πόσο θα κερδίσει. (Σημ. Τόσο οι μετοχές όσο και τα ΣΜΕ προσφέρονται σε ακέραιη μορφή. Χρησιμοποιείστε τον πλησιέστερο ακέραιο στις πράξεις σας). ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) α) Η πρόσφατη αρνητική εξέλιξη στις χρηματιστηριακές τιμές, οδήγησε το διαχειριστή ενός μετοχικού αμοιβαίου κεφαλαίου στη σκέψη να προστατεύσει την αξία των μετοχών ύψους 15 εκ ευρώ με δικαιώματα. Τι θα πρέπει να κάνει ο διαχειριστής ακολουθώντας το βασικό τρόπο προστασίας της θέσης που έχει το αμοιβαίο κεφάλαιο; Περιγράψτε με λόγια και διαγραμματικά. β) Εάν, το βήτα του αμοιβαίου κεφαλαίου με τον υποκείμενο δείκτη είναι 0,78, πόσα δικαιώματα θα πρέπει να αναζητήσει εάν S=910, Χ=915, λήξη σε 75 ημέρες, σ2= 0,18 και rf =4%; (Πολ/στής=5€). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2009 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Περιγράψτε το ρόλο του θεματοφύλακα σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το EURIBOR το 2008; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που έχετε δηλώσει: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2008 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2008 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (1 βαθμός) Τι γνωρίζετε για το υπόδειγμα RIVA και ποιοι είναι οι παράγοντες που αυτό λαμβάνει υπόψη. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (3 βαθμοί) Η τιμή της μετοχής της Εθνικής Τράπεζας είναι 31,50€ και η αντίστοιχη τιμή ΣΜΕ στην αγορά που λήγει σε 2 μήνες είναι 32,24€. Το ετήσιο κόστος χρήματος είναι 3,5% και η εταιρεία προτίθεται να κόψει μέρισμα αξίας 1€ την ημέρα λήξης του ΣΜΕ. α) Υπολογίστε εάν η τιμή ΣΜΕ είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη και πόσο. β) Τι ενέργειες θα πρέπει να κάνετε ώστε να επωφεληθείτε από τον υπολογισμό σας στο α). γ) Εάν ένας εξισορροπιστής διαθέσει 19.000€, σε τι πράξειες θα πρέπει να προβεί για να επωφεληθεί από την ισχύουσα κατάσταση με τα ανωτέρω δεδομένα και πόσο θα κερδίσει. (Σημ. Τόσο οι μετοχές όσο και τα ΣΜΕ προσφέρονται σε ακέραιη μορφή. Χρησιμοποιείστε τον πλησιέστερο ακέραιο στις πράξεις σας). ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) α) Περιγράψτε την ισοδυναμία δικαιώματος πώλησης-δικαιώματος αγοράς και τη σχετική εξίσωση. β) Υπολογίστε την αξία ενός δικαιώματος αγοράς και ενός δικαιώματος πώλησης που έχουν τον ίδιο υποκείμενο τίτλο (την μετοχή ΩΨΧ), έχουν την ίδια τιμή εξάσκησης Χ=15€, και η ίδια λήξη τους είναι σε 65 ημέρες. Η τιμή της μετοχής είναι σε διαπραγμάτευση στο S=14€. Η διακύμανση της απόδοσης της μετοχής είναι σ2= 0,09 και το ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο= rf =4%. (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα για τις τιμές της σωρευτικής πιθανότητας μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
Ονοματεπώνυμο__________________________________________ ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Περιγράψτε το «άλφα» του Jensen. Τι σημαίνει και πως το υπολογίζουμε. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποιο ήταν το Euribor το 2008; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που έχετε δηλώσει: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2008 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2008 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (1 βαθμός) Παραθέσετε τους λόγους που συνθέτουν τη χρησιμότητα των κερδοσκόπων στις αγορές παραγώγων. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (3 βαθμοί) Στο πρώτο εξάμηνο του 2008 η ΔΕΗ εμφάνισε μείωση κερδών κατά 35% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ο κυριότερος λόγος ήταν η επιβάρυνση του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου. α) Εξηγήστε ποια είναι η θέση της ΔΕΗ ως προς το πετρέλαιο, θετική ή αρνητική. β) Εάν συμβουλεύατε τη ΔΕΗ για να ελέγξει το κόστος του πετρελαίου το επόμενο εξάμηνο, τι θα προτείνατε να κάνει στην αγορά των ΣΜΕ και τι στην αγορά των δικαιωμάτων. γ) Δείξτε τη θέση της ΔΕΗ ως προς το πετρέλαιο στην αγορά μετρητοίς, στην αγορά ΣΜΕ πετρελαίου που προτείνετε στο β) και στο συνδυασμό των δύο αυτών θέσεων. δ) Δείξτε τη θέση της ΔΕΗ ως προς το πετρέλαιο στην αγορά μετρητοίς, στο δικαίωμα επί του πετρελαίου που προτείνετε στο β) και στο συνδυασμό των δύο αυτών θέσεων ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) Επιχειρώντας να κερδίσει από τη μεγάλη μεταβλητότητα στις χρηματιστηριακές αγορές ένας κερδοσκόπος δημιουργεί ένα τραπεζοειδές άνοιγμα (strangle) αγοράζοντας ταυτόχρονα ένα δικαίωμα αγοράς στη μετοχή της Εθνικής Τράπεζας με τιμή εξάσκησης 20€ προς 3€ και ένα δικαίωμα πώλησης επίσης στη μετοχή της Εθνικής Τράπεζας με τιμή εξάσκησης 16€ προς 4€. Τα δύο δικαιώματα λήγουν την ίδια χρονική στιγμή. (α) Απεικονίστε τις χρηματορροές κερδών/ζημιών των δύο δικαιωμάτων και της συνολικής θέσης του τραπεζοειδούς ανοίγματος σε ένα διάγραμμα ως προς τις τιμές μετρητοίς την ημέρα λήξης. (β) Συμπληρώστε τον κατωτέρω Πίνακα με το κέρδος ή ζημία από το δικαίωμα αγοράς, το δικαίωμα πώλησης, και το συνολικό κέρδος/ζημία των δύο θέσεων για κάθε ένα από τα τρία σενάρια τιμών που θα έχει η τιμή του υποκειμένου ST την ημέρα λήξης των δικαιωμάτων. (Σημ. Επιστρέψετε τη σελίδα αυτή με συμπληρωμένο τον Πίνακα μαζί με την κόλλα σας) Θέση στην Αγορά Δικαιωμάτων Αγορά δικαιώματος αγοράς Αγορά δικαιώματος πώλησης Συνολική θέση
Κέρδος/Ζημία που θα προκύψει την ημέρα λήξης των δικαιωμάτων 1) ST<= 16€ 2) 16€<ST<=20€ 3) ST>20€
Ονοματεπώνυμο _______________________________________________________ ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Περιγράψτε το ρόλο του θεματοφύλακα σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2007; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ που έχετε δηλώσει: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2007 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2007 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (1 βαθμός) Έχουν κοινωνικό ρόλο οι αγορές παραγώγων αξιογράφων και εάν ναι, αναφέρατε τα βασικά οφέλη από την ύπαρξη των αγορών αυτών. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (2,5 βαθμοί) Εργάζεστε στο τμήμα διαχείρισης χρήματος και κεφαλαίου της Τράπεζας ΕΠΣΙΛΟΝ και έχετε τα εξής δεδομένα: Η τιμή της μετοχής ΧΖ γίνεται αντικείμενο διαπραγμάτευσης στα 22,34 € ενώ την ίδια στιγμή η τιμή του ΣΜΕ με υποκείμενο τίτλο την μετοχή ΧΖ και διάρκεια 2 μηνών γίνεται αντικείμενο διαπραγμάτευσης στα 23,02. Το ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο ισορροπεί στο 4,50%. Υποθέσετε ότι δεν προβλέπεται η καταβολή μερίσματος από την εταιρεία. Παρατηρώντας αυτές τις τιμές, απαντήστε στα εξής 5 ερωτήματα σχετικά με την δυνατότητα εφαρμογής εξισορροπητικής κερδοσκοπίας (Ε.Κ.): (α) δείξτε εάν υπάρχει η δυνατότητα Ε.Κ., (β) εάν υπάρχει, πως μπορείτε να την εφαρμόσετε, (γ) με τι κέρδος, (δ) με τι κίνδυνο; Τέλος, (ε) σε ποιο επιτόκιο θα αδυνατούσατε να εφαρμόσετε την Ε.Κ.; ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3,5 βαθμοί) Ένας κερδοσκόπος αγοράζει ταυτόχρονα ένα δικαίωμα αγοράς στη μετοχή του ΟΤΕ με τιμή εξάσκησης 23€ προς 2€ και ένα δικαίωμα πώλησης επίσης στη μετοχή του ΟΤΕ με τιμή εξάσκησης 18€ προς 3€. Τα δύο δικαιώματα λήγουν την ίδια χρονική στιγμή. (α) Συμπληρώστε τον Πίνακα που ακολουθεί (θα πρέπει τη σελίδα με τα θέματα να τα επιστρέψετε μαζί με την κόλλα σας) στον οποίο να φαίνεται το κέρδος της κάθε θέσης αλλά και το συνολικό κέρδος για τον επενδυτή. Θεωρείστε ότι ST είναι η τιμή εκκαθάρισης κατά τη λήξη του ΣΜΕ. Θέση στην Αγορά Κέρδος/Ζημία που θα προκύψει όταν στη λήξη του δικαιώματος Δικαιωμάτων 1) ST<= 18€ 2) 18€<ST<=23€ 3) ST>23€ Αγορά δικαιώματος αγοράς Αγορά δικαιώματα. πώλησης Συνολική θέση
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Οι διαχειριστές Α/Κ ακολουθούν διάφορες επενδυτικές στρατηγικές. Περιγράψτε με απλά λόγια: α) τη συμπεριφορά στιγμιαίας επένδυσης, και β) τη συμπεριφορά αγέλης Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2006; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2005 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2006 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (1 βαθμός) Περιγράψτε το ρόλο των Τραπεζών Περιθωρίου Ασφάλισης και τους λογαριασμούς που τηρούνται σε αυτές ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (3,5 βαθμοί) Α) Έχει παρατηρηθεί ότι οι τιμές των ΣΜΕ αργύρου παρουσιάζουν κανονική προσωδρόμηση 8% σε σχέση με την προσδοκώμενη τιμή μετρητοίς στη λήξη του συμβολαίου με διάρκεια 4 μήνες. Εάν το ετήσιο κόστος διαχρονικής διατήρησης είναι 6% και σήμερα η προσδοκώμενη τιμή μετρητοίς που θα ισχύει σε 4 μήνες είναι 15$/ουγκιά, να υπολογίσετε την τιμή ΣΜΕ αργύρου σήμερα με τετράμηνη διάρκεια. Β) Ο διαχειριστής ενός μετοχικού Α/Κ εσωτερικού με ενεργητικό 10 εκ € έχει υπερβάλλουσα ρευστότητα σε καταθέσεις και μετρητά. Επιθυμία του είναι η διατήρηση μικρότερης ρευστότητας σε περιόδους ανοδικών τιμών. Προβλέποντας ότι η χρηματιστηριακή αγορά θα κινηθεί ανοδικά στο επόμενο 3-μηνο, επιθυμεί να κλειδώσει τις σημερινές τιμές στο μέγεθος της υπερβάλλουσας ρευστότητας με τη χρήση ΣΜΕ στο δείκτη FTSE-20. (1) Τι θέση θα πάρει ο διαχειριστής στα ΣΜΕ FTSE-20, θετική ή αρνητική; (2) Πόσα ΣΜΕ θα χρειαστεί για να εξασφαλίσει την αξία 2 εκ. ευρώ εάν το βήτα του χαρτοφυλακίου του είναι 0,75 και η τιμή του 3-μηνου ΣΜΕ είναι 2.690 μονάδες; ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΣΜΕ (2,5 βαθμοί) Υποθέσετε ότι η τιμή μετρητοίς του νικελίου είναι 49$/κιλό, η τιμή εξάσκησης 50$, το ακίνδυνο επιτόκιο 4%, η διακύμανση των μεταβολών των τιμών του νικελίου 22% και η λήξη του δικαιώματος είναι σε 60 ημέρες. Εάν η ΛΑΡΚΟ αναμένει παραγωγή 500 τόνων νικελίου και ανησυχεί για την μεγάλη διακύμανση των τιμών, α) τι και β) πόσα δικαιώματα θα αναζητήσει για να προστατευτεί από τον κίνδυνο μεταβολής της τιμής νικελίου στους επόμενους 2 μήνες; Υποθέσετε ότι ένα ΣΜΕ αναφέρεται σε 10 τόνους νικελίου. d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Εταιρείες Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου και Αμοιβαία Κεφάλαια: Εξηγήστε σε ποιον από τους δύο συλλογικούς επενδυτές υπάρχει μηχανισμός χρέωσης της διαχειριστικής ικανότητας και ποιες είναι οι επιπτώσεις του εκεί που δεν υπάρχει. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2006; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: - Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2006 - ετήσια τυπική απόκλιση το 2006 - ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς - ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (1 βαθμός) Αναφέρατε τα κύρια σημεία του κοινωνικού ρόλου των αγορών παραγώγων. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (3 βαθμοί) Α) Ένα συμβόλαιο ΣΜΕ στο δείκτη FTSE-20 που λήγει σε 3 μήνες έχει τιμή 2.545 μονάδες. Η τιμή μετρητοίς του FTSE-20 είναι 2.550. Εάν το 3-μηνο επιτόκιο είναι 1% και η μερισματική απόδοση των 20 μετοχών του δείκτη είναι 1,5% στο διάστημα των 3 μηνών, να υπολογίσετε εάν υπάρχει ευκαιρία εξισορροπητικής κερδοσκοπίας. Εάν υπάρχει, τι προτείνετε να κάνετε και τι κέρδος θα επιτύχετε ανά συμβόλαιο; Β) Η εταιρεία ΜΠΙΣΚΟΤΕΧ αναζητεί να προστατευτεί από ενδεχόμενη αύξηση της τιμής του σιταριού για ποσότητα 150.000 μπούσελς που χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη στην παραγωγή τροφίμων και θα πρέπει να προμηθευτεί σε 6 μήνες. Εάν η εταιρεία εφαρμόσει αντιστάθμιση με βάση τα αποτελέσματα της παλινδρόμησης: ΔS = α + βΔF + ε, όπου οι εκτιμήσεις του α = 0,105 και του β=0,65 να απαντήσετε: (1) Θα πρέπει να αγοράσει ή να πουλήσει ΣΜΕ, και (2) Πόσα ΣΜΕ θα χρειαστεί εάν κάθε ΣΜΕ αναφέρεται σε 5.000 μπούσελς; ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) Να υπολογίσετε τη χρονική αξία ενός δικαιώματος πώλησης που λήγει σε 70 ημέρες, με τιμή εξάσκησης=Χ =45, τιμή υποκειμένου=S=46, διακύμανση της απόδοσης του υποκειμένου= σ2=0,15 και ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο= rf =4%. (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα των σωρευτικών πιθανοτήτων μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2006 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών ΟΝΟΜΑ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥ_____________________________________________________ Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Αναφέρετε επιγραμματικά τους τρόπους με τους οποίους τα αμοιβαία κεφάλαια διαφοροποιούνται μεταξύ τους. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2005; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2005 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2005 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (2 βαθμοί) Α) - Τι είναι τα στοιχειώδη αγαθά; Δώστε 3 παραδείγματα. - Τι είναι οι στοιχειώδεις τίτλοι; Δώστε 3 παραδείγματα. Β) Περιγράψτε τον τρόπο που μπορείτε να δανεισθείτε χρήματα χρησιμοποιώντας τα ΣΜΕ χωρίς να προσφύγετε στην τράπεζα. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (2 βαθμοί) Έχει παρατηρηθεί ότι οι τιμές των ΣΜΕ χαλκού παρουσιάζουν κανονική οπισθοδρόμηση 10% σε σχέση με την προσδοκώμενη τιμή μετρητοίς στη λήξη του συμβολαίου με διάρκεια 6 μήνες. Εάν το ετήσιο κόστος διαχρονικής διατήρησης είναι 8% και σήμερα η προσδοκώμενη τιμή μετρητοίς σε έξι μήνες είναι 1.200$/τόνο, να υπολογίσετε την τιμή ΣΜΕ χαλκού σήμερα με εξάμηνη διάρκεια. ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) Συμπληρώστε όλα τα κενά στους κάτωθι Πίνακες: Α) Εικόνα αγοράς πριν τη λήξη των δικαιωμάτων
1 2 3 4 5 6
Τιμή Μετρητοίς 200 10 32 527 589 215
Τιμή Εξάσκησης 180 15 31 498 595 230
Εσωτερική Αξία Δικαίωμα Δικαίωμα Αγοράς Πώλησης
Β) Εικόνα αγοράς την ημέρα λήξης των δικαιωμάτων Εξισορροπητική Κερδοσκοπία; Τιμή Δικ. ΝΑΙ/ Κέρδος/ Αγοράς ΟΧΙ Ζημία # S X 1 50 46 3,5 2 1.010 1.004 6 3 2.140 2.145 1 4 1.743 1.719 20 5 1.320 1.327 0
Τιμή Δικ. Πώλησης 0,50 0,2 6 0 5
Εξισορροπητική Κερδοσκοπία; ΝΑΙ/ Κέρδος/ ΟΧΙ Ζημία
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΕΜΒΟΛΙΜΗΣ 2006 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Γράψτε την εξίσωση παλινδρόμησης μέσω της οποίας μπορούμε να μετρήσουμε την ικανότητα των διαχειριστών αμοιβαίων κεφαλαίων αφενός να «νικούν την αγορά» και αφετέρου να συγχρονίζουν τις τοποθετήσεις τους σύμφωνα με τις κινήσεις της αγοράς. Περιγράψτε επαρκώς τις μεταβλητές και τους συντελεστές της εξίσωσης. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2005; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2005 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2005 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (2 βαθμοί) Α) Αναφέρατε τις βασικές κατηγορίες μελών της Αγοράς Παραγώγων στο ΧΑ; Β) Περιγράψτε τις βασικές λειτουργίες της ΕΤΕΣΕΠ. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (3,5 βαθμοί) Στο πρώτο εξάμηνο του 2006 η ΔΕΗ εμφάνισε μείωση κερδών κατά 35% σε σχέση με πέρισυ. Ο κυριότερος λόγος είναι η επιβάρυνση του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου. α) Ποια είναι η θέση της ΔΕΗ ως προς το πετρέλαιο; β) Εάν συμβουλεύατε τη ΔΕΗ για να ελέγξει το κόστος του πετρελαίου το επόμενο εξάμηνο, τι θα προτείνατε να κάνει στην αγορά των ΣΜΕ και τι στην αγορά των δικαιωμάτων; γ) Υποθέσετε ότι η τιμή μετρητοίς του πετρελαίου είναι 70$, η τιμή εξάσκησης 68$, το ακίνδυνο επιτόκιο 4%, η διακύμανση των μεταβολών των τιμών του πετρελαίου 25% και η λήξη του δικαιώματος είναι σε 90 ημέρες. Εάν η ΔΕΗ χρειάζεται το ισόποσο των 100.000 βαρελιών πετρελαίου, πόσα και τι δικαιώματα θα αναζητήσει για να προστατευτεί από τον κίνδυνο μεταβολής της τιμής; Ο πολλαπλασιαστής του συμβολαίου είναι 1.000 βαρέλια. d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΣΜΕ (1,5 βαθμοί) Η τιμή της μετοχής της Εθνικής Τράπεζας είναι 31,50€ και η αντίστοιχη τιμή ΣΜΕ που λήγει σε 2 μήνες είναι 32,50€. Το κόστος χρήματος είναι 3,5% και η εταιρεία προτίθεται να κόψει μέρισμα αξίας 1€ σε ένα μήνα. Υπολογίστε εάν η τιμή ΣΜΕ είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη και πόσο. Τι πρέπει να κάνετε για να κερδίσετε από αυτή την υπερτίμηση ή υποτίμηση;
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΛΙΟΥ 2006 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Περιγράψτε τη φιλοσοφία που ακολουθούν οι διαχειριστές αμοιβαίων κεφαλαίων κατά την άσκηση της α) παθητικής διαχείρισης, και β) ενεργητικής διαχείρισης. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2005; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2005 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2005 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (2 βαθμοί) Α) Ποιες είναι οι εξισώσεις αποτίμησης των ΣΜΕ για τους χρηματοπιστωτικούς τίτλους και για τα εμπορεύματα; Σε τι διαφέρουν από την βασική εξίσωση αποτίμησης; Β) Περιγράψτε τον τρόπο που μπορείτε να αποκτήσετε το ΕΓΔ με συνθετικό τρόπο χρησιμοποιώντας τα ΣΜΕ. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (2,5 βαθμοί) Η ακτοπλοϊκή εταιρεία ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ επιθυμεί να προστατευτεί από τις μεταβολές της τιμής του πετρελαίου που αποτελεί και το βασικό καύσιμο για τις μετακινήσεις των πλοίων. α) Ποια είναι η θέση της εταιρείας στην αγορά μετρητοίς του πετρελαίου και ποια θα πρέπει να είναι στην αγορά των ΣΜΕ εάν θέλει να προστατευτεί; β) Σήμερα η τιμή του αργού πετρελαίου βρίσκεται στις 65 δολάρια ανά βαρέλι. Σε τρεις μήνες από τώρα θα χρειασθεί το ισόποσο των 15.000 βαρελιών αργού πετρελαίου ως καύσιμο. Πόσα ΣΜΕ χρειάζεται για να προστατευτεί εάν η αναλογία αντιστάθμισης είναι 0,65 και η τιμή του ΣΜΕ που λήγει σε τρεις μήνες είναι 69,70 δολάρια; (Κάθε συμβόλαιο ΣΜΕ αργού πετρελαίου αναφέρεται σε 1.000 βαρέλια). ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (2,5 βαθμοί) Να υπολογίσετε τη χρονική αξία ενός δικαιώματος αγοράς που λήγει σε 85 ημέρες, με τιμή εξάσκησης=Χ =1.955, τιμή υποκειμένου=S=2.010, διακύμανση της απόδοσης του υποκειμένου= σ2=0,18 και ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο= rf =4%. (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα των σωρευτικών πιθανοτήτων μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2005 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) Α) Σε τι χρησιμοποιούνται οι δείκτες Sharpe, Treynor, και Jensen και πως υπολογίζονται. Β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2004; Γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2004 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2004 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης Δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑ. Ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ (3 βαθμοί) Α) Ποιες είναι οι οικονομικές και κοινωνικές ωφέλειες που προκύπτουν από την λειτουργία των παραγώγων αγορών; Β) Περιγράψτε εν συντομία τη διαδικασία πραγματοποίησης ανοικτής πώλησης και τα συμβόλαια που χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίησή της. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΣΜΕ (3 βαθμοί) Α) Εξηγήστε πως μπορείτε να δημιουργήσετε ένα συνθετικό συμβόλαιο ΣΜΕ. Β) Ένα μετοχικό αμοιβαίο κεφάλαιο με καθαρό ενεργητικό 12 εκ. ευρώ έχει βήτα 0,85 ως προς το δείκτη FTSE/ASE 20. Η ΑΕΔΑΚ που το διαχειρίζεται επιθυμεί να προστατεύσει το 40% αυτής της αξίας. i) Τι θέση στα ΣΜΕ θα πρέπει να πάρει η ΑΕΔΑΚ για την αντιστάθμιση; ii) Η τιμή ΣΜΕ στο δείκτη FTSE/ASE 20 είναι 1.722,32 μονάδες. Υπολογίστε τον αριθμό των ΣΜΕ που θα χρειαστούν για αυτή την αντιστάθμιση. ΘΕΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (1 βαθμός) Κατά την ημέρα λήξης ενός δικαιώματος αγοράς η τιμή της υποκείμενης μετοχής βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση στα 12,40€. Η τιμή του δικαιώματος είναι 0,55€ και η τιμή εξάσκησης 11,50€. Μπορείτε να εφαρμόσετε εξισορροπητική αγοραπωλησία και, εάν ναι, ποιο το συνολικό κέρδος ή ζημία για έναν εξισορροπιστή που χρησιμοποιεί 5 δικαιώματα επί της μετοχής;
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) α) Τι είναι και πως εφαρμόζεται η παθητική διαχείριση στα αμοιβαία κεφάλαια; β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2004; γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2004 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2004 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑ. ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια. ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΣΜΕ (3,5 βαθμοί) α) Περιγράψτε τον Κανόνα της Μοναδιαίας Τιμής β) Προσπαθώντας να προστατευτεί από την συνεχή και εκρηκτική άνοδο των τιμών του πετρελαίου για τη διύλιση 3.000 βαρελιών αργού πετρελαίου που θα πραγματοποιήσει σε 3 μήνες, ένα διυλιστήριο αργού πετρελαίου αντιμετωπίζει το εξής δίλημμα: i) Να αγοράσει σήμερα τα 3.000 βαρέλια αργού πετρελαίου προς 58$ το βαρέλι, να τα αποθηκεύσει, και σε 3 μήνες που θα τα χρειαστεί να τα διυλίσει. ii) Να αγοράσει τον κατάλληλο αριθμό ΣΜΕ αργού πετρελαίου 3-μηνης διάρκειας προς 59$/βαρέλι. (1 ΣΜΕ αργού πετρελαίου = 1.000 βαρέλια). Εάν το κόστος διαχρονικής διατήρησης είναι 8%, δείξτε ποια από τις δύο πιθανές λύσεις είναι η πλέον συμφερότερη. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3,5 βαθμοί) α) Περιγράψτε την ισοδυναμία δικαιώματος πώλησης-δικαιώματος αγοράς β) Ένα αμοιβαίο κεφάλαιο έχει σχηματίσει ένα χαρτοφυλάκιο από μετοχές της υψηλής κεφαλαιοποίησης αξίας 6 εκ. ευρώ και επιθυμεί να το προστατεύσει από ενδεχόμενη πτώση των χρηματιστηριακών τιμών χρησιμοποιώντας δικαιώματα πώλησης. i) Τι θα πρέπει να κάνει για να εφαρμόσει το βασικό τρόπο αντιστάθμισης; ii) Το υποψήφιο δικαίωμα πώλησης στο δείκτη FTSE/ASE 20 λήγει σε 50 μέρες, έχει τιμή εξάσκησης 1.700 μονάδες και η τιμή του υποκειμένου είναι 1.732,70 μονάδες. Η τυπική απόκλιση των αποδόσεων του δείκτη είναι 18% και το ισχύον επιτόκιο 3%. Το βήτα του χαρτοφυλακίου ως προς το δείκτη FTSE/ASE 20 είναι 0,62. Να βρείτε για πόσα δικαιώματα θα δοθεί εντολή για την απαραίτητη συναλλαγή. d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2004 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) α) Ποιος έχει την ευθύνη λειτουργίας ενός Α/Κ και ποια επίπεδα εποπτείας της λειτουργίας αυτής υπάρχουν; β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2003; γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2003 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2003 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑ. ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια. ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΣΜΕ (3 βαθμοί) Χρησιμοποιώντας τις ιστορικές τιμές μετρητοίς του χαλκού (S) και τις αντίστοιχες προθεσμιακές τιμές συμβολαίων ΣΜΕ χαλκού (F), εφαρμόσθηκε μια παλινδρόμηση με τα εξής αποτελέσματα: S = 0,032 + 0,476 F α) Εάν το μεταλλείο χαλκού προβλέπει πτώση των τιμών στους επόμενους 3 μήνες, πως μπορεί να προστατέψει την αξία της παραγωγής που θα παράγει σε 3 μήνες; β) Το προβλεπόμενο μέγεθος της παραγωγής σε 3 μήνες είναι 3.000 τόννοι. Τι μέγεθος της παραγωγής θα πρέπει να αντισταθμίσει χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα της ανωτέρω παλινδρόμησης; (Ένα ΣΜΕ χαλκού στο London Metal Exchange περιλαμβάνει 25 τόννους.) ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (4 βαθμοί) α) Εξηγήστε με ποιο τρόπο μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα συνθετικό χαρτοφυλάκιο που έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με την πώληση ενός δικαιώματος αγοράς. Παραθέσατε την μαθηματική εξίσωση και την γραφική απεικόνιση των χρηματοροών. β) Υπολογίσετε την αξία του δικαιώματος αγοράς που λήγει σε 93 ημέρες, με τιμή εξάσκησης=Χ =13€, τιμή υποκείμενης μετοχής=S=17€, διακύμανση της απόδοσης της τιμής της μετοχής= σ2=0,15 και ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο= rf =4%. γ) Πόσα από τα ανωτέρω δικαιώματα θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να εξασφαλισθεί κατά 60% μια επένδυση 100.000€ στη μετοχή; (Κάθε δικαίωμα αναφέρεται σε 100 μετοχές.) (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα για τις τιμές της σωρευτικής πιθανότητας μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/ Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) α) Σε ποιες επενδύσεις επιτρέπεται να τοποθετούνται τα αμοιβαία κεφάλαια; Αναφέρατε τα βασικά επενδυτικά όρια που οφείλουν να τηρούν τα αμοιβαία κεφάλαια β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑ και ποια του Euribor το 2003; γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2003 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2003 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον Γενικό Δείκτη του ΧΑ. ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με το Euribor. ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΣΜΕ (3 βαθμοί) Παρατηρούμε τη τιμή του αργού πετρελαίου Brent στην αγορά μετρητοίς και τη τιμή ενός συμβολαίου ΣΜΕ στο ίδιο αγαθό που λήγει σε 5 μήνες. α) Εξηγήστε τους λόγους που κάνουν τις δύο τιμές να διαφέρουν και γράψτε τον τύπο αποτίμησης ενός ΣΜΕ εμπορεύματος. β) Πως μετράμε την αποτελεσματικότητα της αντιστάθμισης. γ) Το διυλιστήριο ΠΑΡΤΟΛΑ θέλει να εξασφαλίσει 2 εκ. βαρέλια αργού πετρελαίου για κάθε ένα από τους επόμενους 5 μήνες. Εξηγήστε τι πρέπει να κάνει. (Σημ. 1 ΣΜΕ Brent = 1.000.000 βαρέλια). ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ-ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) ‘Ένας ζωγράφος έχει κληρονομήσει 100.000 μετοχές της Εθνικής Τράπεζας, η τιμή της οποίας σήμερα είναι 23€. Η διαθήκη δεν επιτρέπει τη ρευστοποίηση των μετοχών. Αναγκασμένος να κρατήσει τις μετοχές, ο ζωγράφος αναζητεί τρόπους να προστατεύσει την αξία της κληρονομιάς. Σύντομα μαθαίνει ότι στις μετοχές της Εθνικής προσφέρονται παράγωγα συμβόλαια στο ΧΑ. α) Αναφέρατε τους τρόπους προστασίας της αξίας της κληρονομιάς καθώς και τα ανάλογα σχεδιαγράμματα χρηματοροών. β) Πόσα δικαιώματα πώλησης της μετοχής της Εθνικής Τράπεζας με τιμή εξάσκησης 22€ θα χρειαζόταν για να προστατευτεί η αξίας όλης της κληρονομιάς; Υποθέστε ότι το ακίνδυνο επιτόκιο είναι 3%, η διακύμανση της απόδοσης της μετοχής είναι 22%, και τα δικαιώματα λήγουν σε 80 ημέρες. (Σημ. Κάθε δικαίωμα αναφέρεται σε 100 μετοχές). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2003 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) α) Αναφέρατε όλους τους λόγους για τους οποίους υπάρχουν κόστη εξαγοράς και διάθεσης. β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑΑ και ποια του Euribor το 2002; γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2002 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2002 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑΑ. ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια. ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΣΜΕ (4 βαθμοί) α) Περιγράψτε τι είναι αντιστάθμιση . β) Υποθέτουμε ότι σήμερα το ΣΜΕ Δεκεμβρίου του Δείκτη FTSE/ASE-20 έχει τιμή 1.120,52 μονάδες ενώ ο η τιμή του ίδιου δείκτη στο Χρηματιστήριο είναι 1.076,34. γ) Υπολογίστε τη βάση του ΣΜΕ Δεκεμβρίου του Δείκτη FTSE/ASE-20 δ) Κατά τη γνώμη σας, πως εκτιμούν οι συμμετέχοντες στο Χρηματιστήριο Παραγώγων την εξέλιξη των τιμών του Χρηματιστηρίου μέχρι το Δεκέμβριο; Θετικά ή αρνητικά; ε) Εάν πιστεύατε ότι το Χρηματιστήριο θα ακολουθήσει πτωτική πορεία μέχρι το Δεκέμβριο, σε ποια ενέργεια θα προβαίνατε για να επωφεληθείτε από τις τρέχουσες τιμές στο β); ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) α) Εξηγήστε με ποιο τρόπο μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα συνθετικό χαρτοφυλάκιο που έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με την πώληση ενός δικαιώματος πώλησης. Παραθέσατε την μαθηματική εξίσωση και την γραφική απεικόνιση των χρηματοροών. β) Υπολογίσετε το δέλτα του δικαιώματος πώλησης που λήγει σε 67 ημέρες, με τιμή εξάσκησης=Χ =1.302, τιμή υποκειμένου=S=1.280, διακύμανση της απόδοσης του υποκειμένου= σ2=0,20 και ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο= rf =6%. (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα για τις τιμές της σωρευτικής πιθανότητας μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2003 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα με συντομία και σαφήνεια. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) α) Περιγράψτε τι περιλαμβάνει το καταστατικό ενός αμοιβαίου κεφαλαίου. β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑΑ και ποια του Euribor το 2002; γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2002 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2002 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑΑ. ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια. ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΣΜΕ (4 βαθμοί) α) Αναφέρατε σε συντομία τις βασικές διαφορές μεταξύ των συμβολαίων ΣΜΕ και των προθεσμιακών συμβολαίων forward. β) Ένα συμβόλαιο ΣΜΕ λήγει αύριο. Η τιμή μετρητοίς μιας μονάδας του υποκειμένου τίτλου σήμερα είναι 58,50 ευρώ. Εάν το ετήσιο κόστος της διαχρονικής μεταφοράς είναι 12%, να υπολογίσετε την αξία του συμβολαίου ΣΜΕ σήμερα. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (3 βαθμοί) Να υπολογίσετε τη χρονική αξία ενός δικαιώματος αγοράς που λήγει σε 50 ημέρες, με τιμή εξάσκησης=Χ =170, τιμή υποκειμένου=S=180, διακύμανση της απόδοσης του υποκειμένου= σ2=0,22 και ετήσιο ακίνδυνο επιτόκιο= rf =7%. (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα για τις τιμές της σωρευτικής πιθανότητας μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΕΞΕΤΆΣΕΙΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2003 (ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2002) ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ Καθ. Νίκος Μυλωνάς /Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) α) Περιγράψτε εν συντομία το ρόλο και την ευθύνη της ΑΕΔΑΚ σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο. β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑΑ και ποια του Euribor το 2001; γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2001 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2001 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑΑ. ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια. ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΣΜΕ (3 βαθμοί) α) Γράψτε τον τύπο αποτίμησης ενός προθεσμιακού συμβολαίου ΣΜΕ πριν τη λήξη και εξηγήστε κάθε παράγοντα χωριστά. β) Εξηγήστε τον τρόπο με τον οποίο μπορείτε να δημιουργήσετε ένα συνθετικό τίτλο μετρητοίς. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (4 βαθμοί) α). Περιγράψτε το δέλτα του δικαιώματος αγοράς. β). Παρουσιάστε διαγραμματικά τη σχέση της τιμής ενός δικαιώματος αγοράς και της τιμής του υποκειμένου τίτλου. γ) Να υπολογίσετε την αξία ενός δικαιώματος αγοράς σύμφωνα με την εξίσωση των Black-Scholes και με τα εξής χαρακτηριστικά: S=1.010, X=1.030, σ2=22%, rf=4%, ημέρες μέχρι τη λήξη του συμβολαίου = 65. (Χρησιμοποιήστε τον παρακάτω Πίνακα για τις τιμές της σωρευτικής πιθανότητας μιας κανονικής κατανομής). d 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9
0,00
0,01
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,5000 0,5398 0,5793 0,6179 0,6554 0,6915 0,7257 0,7580 0,7881 0,8159
0,5040 0,5438 0,5832 0,6217 0,6591 0,6950 0,7291 0,7611 0,7910 0,8186
0,5080 0,5478 0,5871 0,6255 0,6628 0,6985 0,7324 0,7642 0,7939 0,8212
0,5120 0,5517 0,5910 0,6293 0,6664 0,7019 0,7357 0,7673 0,7967 0,8238
0,5160 0,5557 0,5948 0,6331 0,6700 0,7054 0,7389 0,7704 0,7995 0,8264
0,5199 0,5596 0,5987 0,6368 0,6736 0,7088 0,7422 0,7734 0,8023 0,8289
0,5239 0,5636 0,6026 0,6406 0,6772 0,7123 0,7454 0,7764 0,8051 0,8315
0,5279 0,5675 0,6064 0,6443 0,6808 0,7157 0,7486 0,7794 0,8078 0,8340
0,5319 0,5714 0,6103 0,6480 0,6844 0,7190 0,7517 0,7823 0,8106 0,8365
0,5359 0,5753 0,6141 0,6517 0,6879 0,7224 0,7549 0,7852 0,8133 0,8389
ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΙΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ (ΙΙ) 2002 Καθ. Νίκος Μυλωνάς Τμήμα Οικονομικών Επιστημών/Πανεπιστήμιο Αθηνών Απαντήστε σε όλα τα θέματα. Ρήτρες βαθμολόγησης δεν γίνονται δεκτές και μηδενίζουν το γραπτό. ΘΕΜΑ ΠΡΩΤΟ: ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (3 βαθμοί) α) Περιγράψτε εν συντομία το ρόλο και την ευθύνη της ΑΕΔΑΚ σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο. β) Ποια ήταν η απόδοση του δείκτη ΧΑΑ και ποια του Euribor το 2001; γ) Συμπληρώστε τα ακόλουθα στοιχεία για το Α/Κ σας: -Όνομα, -ετήσια απόδοση το 2001 -ετήσια τυπική απόκλιση το 2001 -ποσοστιαίο κόστος εξαγοράς -ποσοστιαίο κόστος διάθεσης δ) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τον γενικό δείκτη του ΧΑΑ. ε) Σχολιάστε τη συμπεριφορά των αποδόσεων του Α/Κ σε σχέση με τα επιτόκια. ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ: (3 βαθμοί) α)Τα στοιχειώδη αγαθά είναι η γενεσιουργός δύναμη κάθε οικονομικής δραστηριότητας. Μπορούν να υπάρξουν παράγωγα συμβόλαια χωρίς την ύπαρξη στοιχειωδών αγαθών; Αιτιολογήστε την απάντησή σας. β) Ο Αντισταθμιστής Α πούλησε 15 συμβόλαια ΣΜΕ του FTSE/ASE-20 λήξης Ιανουαρίου προς 1.070,20 μονάδες του δείκτη. Να υπολογίσετε ποια είναι η ελάχιστη κατάθεση που απαιτείται τόσο από την ΕΤΕΣΕΠ όσο και από την Χρηματιστηριακή μέσω της οποίας έγινε η συναλλαγή. (Υποθέσετε ότι η Χρηματιστηριακή απαιτεί 8% ελάχιστο ποσοστό κατάθεσης). γ) Εξηγήστε τον τρόπο με τον οποίο μπορείτε να δημιουργήσετε ένα συνθετικό προθεσμιακό συμβόλαιο. ΘΕΜΑ ΤΡΙΤΟ: ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ (4 βαθμοί) Η Διεύθυνση Αγορών του Διυλιστηρίου ΠΑΡΤΟΛΑ διαβλέπει ότι στους επόμενους 5-6 μήνες οι τιμές του αργού πετρελαίου θα σημειώσουν αλματώδη άνοδο καθώς επίκειται η επίθεση στο Ιράκ με όλα τα αρνητικά αποτελέσματα που θα περιορίσουν την παραγωγή και διακίνηση του πετρελαίου. Ως εκ τούτου επιθυμεί να προστατέψει τις τιμές της πρώτης ύλης χρησιμοποιώντας συμβόλαια ΣΜΕ αργού πετρελαίου Brent στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Μήνες Λήξης Τιμή ($ ανά βαρέλι) Νοέμβριος $33 Ιανουάριος $36 Μάρτιος $37 Μάιος $35 α) Τι θέση έχει το Διυλιστήριο στην αγορά μετρητοίς: i) αργού πετρελαίου, ii) βενζίνης; β) Τι θέση θα πρέπει να δημιουργήσει το Διυλιστήριο στη προθεσμιακή αγορά αργού πετρελαίου για να αντισταθμίσει τις μελλοντικές ανάγκες του; γ) Για την ομαλή λειτουργία του το Διυλιστήριο έχει ανάγκη 3 χιλιάδων βαρελιών αργού πετρελαίου μηνιαίως και έχει αποθηκευτικούς χώρους για άλλα 3.000 βαρέλια. Με ποιο τρόπο μπορεί να εξασφαλίσει μέσα από την προθεσμιακή αγορά αφενός την ποσότητα που απαιτείται για τους μήνες Νοέμβριο-Μάιο, αφετέρου τις τιμές που παρατηρούνται σήμερα; (Ένα συμβόλαιο ΣΜΕ αργού πετρελαίου αναφέρεται σε 1.000 βαρέλια). δ) Εάν το ελάχιστο περιθώριο ασφάλισης στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου είναι 5%, τι ποσό πρέπει να καταθέσει το Διυλιστήριο για να εξασφαλίσει όλη την ποσότητα που απαιτείται στο διάστημα Νοεμβρίου-Μαΐου;