SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatieblad voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 26 – Maastricht, vrijdag 20 mei 2005 REDACTIE Bezoekadres: SB-redactie, p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht Telefoon (met voicemail): 043 - 325 76 62; vanuit het buitenland: 00.31.43.325 76 62 Mobiel: 06.42 58 70 04 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch te Maastricht Voorlopige bankrekening buitenland IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL - 6221 AE Maastricht
Redacteurs: 1) Alfred Disch; 2) vacature(s).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------INHOUD HET GROOTSTE JAARLIJKSE SCHUTTERSFEEST IN DE BEIDE LIMBURGEN: HET OLS, blz. 466-467 En verder: twee nieuwe en vijf oudere rubrieken: blz. 468-480
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o. De SB wordt gratis verstrekt: zie de verzendlijst op de voorlaatste pagina van SB-nummer 8. Met de SB worden bij tijd en wijle de zogeheten ‘SB-Bijlagen. Werkdocumenten voor het schutterswezen’ meegezonden. De SB-Bijlagen verschijnen ten minste tweemaal per jaar. Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB en de SB-Bijlagen ontvangen? Laat dit dan m.v.v. Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl. Daar de aan de uitgave van de SB-nummers en SB-Bijlagen verbonden kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de hierboven vermelde (voorlopige) bankrekening van de SB-Stichting (i.o.). Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank! De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering. Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de laatste pagina van SB-nummer 8. U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen. Oude nummers van de digitale Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd. Geprinte maandedities, inclusief eventuele SB-Bijlagen en voorzien van inhoudsopgave, verkorte versies in het Nederlands en Duits, register, omslag en rugband, zijn te verkrijgen door overmaking vooraf van € 5 per exemplaar (porto inbegrepen!) naar de hierboven vermelde bankrekening. Jaarabonnement: € 30. Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek. Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. © Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------INTERNET De SB is ook te raadplegen op de EGS-website: www.egs-schuetzen.com > Schuttersbrief.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 26 20 mei 2005 465 1
MEDEDELINGEN MEDEDELING 19 (inzake het OLS 2005 te Wessem) De grootste jaarlijkse manifestatie op schutterijgebied in de beide Limburgen is buiten kijf het Oud-Limburgs Schuttersfeest (OLS), dat dit jaar georganiseerd wordt door Schutterij St.-Joris te Wessem, gemeente Heel, in de Nederlandse provincie Limburg.
Programma van het OLS 2005 Vrijdag,
1 juli 2005 om 19:00 uur om 20.00 uur om 20.30 uur om 22.30 uur om 23.30 uur om 01.00 uur om 02.00 uur
Zaterdag, 2 juli 2005 om 18:15 uur om 18.30 uur om 18.45 uur om 19.00 uur om 20.00 uur om 20.15 uur om 21.30 uur Zondag,
3 juli 2005 om 08.30 uur om 09.00 uur om 09.30 uur om 09.45 uur om 10.00 uur om 10.50 uur om 11.00 uur om 11.20 uur om 11.30 uur om 12.00 uur om 12.45 uur om 12.55 uur om 13.00 uur om 13.30 uur om 14.30 uur om 15.30 uur om 16.15 uur om 17.00 uur om 19.15 uur om 19.00 uur om 21.30 uur om 24.00 uur om 01.00 uur om 02.00 uur
Dinsdag,
Opening entree en bonnenverkoop Tent open voor publiek Start voorprogramma Rowwen Hèze (tot 00.30 uur) Opheffing entree Stop bonnenverkoop Sluiten tap Aankomst genodigden Vertrek vanaf ‘de Tump’ naar de kerk, voorafgegaan door de St.-Joris Presentatie vaandel Eucharistieviering Vertrek naar ‘de Tump’, voorafgegaan door de St.-Joris Koffietafel in ‘de Tump’ voor genodigden Sluiting door M.A.J. (Tjeu) Geurts, voorzitter Stichting OLS 2005 Aankomst Federatiebestuur en juryleden in ‘de Tump’ Start entree (incl. inrichten entreeposten en start bonnenverkoop); aanvang ontbijt Afsluiting optochtroute Gemeentebestuur aanwezig in ‘de Sprong’ Ontvangst (in ‘de Sprong’) van Federatiebestuur, genodigden, sponsoren en eregasten door burgemeester, voorzitter St.-Joris, voorzitter Stichting OLS 2005 en het Zestal van St.-Joris Welkomstwoord door de burgemeester Vertrek naar erepoort feestterrein Thornerweg Ontvangst bij erepoort door het Federatiebestuur Ceremoniële opening bij de vlaggenmasten Vertrek naar feesttent. Openingstoespraken Openingsgebed door OLS-moderator Mutsaerts Heildronk door J. Michels, vice=president van de Federatie Naar schietbomen; openingsschoten Vertrek optocht vanaf opstelplaats. Aanvang der wedstrijden Aanvang beoordeling koningsparen, koningen, enz. vanaf nr. 101 Aanvang beoordeling koningsparen, koningen, enz. nrs. 51 t/m 100 Aanvang korpsschieten 1ste ronde Opheffen entreeposten Bekendmaking van de prijswinnaars optocht en terreinwedstrijden Koud buffet voor Federatiebestuur, jury, algemeen bestuur (tot 22.30 uur) Vermoedelijk eindtijd schieten (schieten tot lichtsterkte minder 100 lux) Vermoedelijk vertrek van de laatste bussen Stop bonnenverkoop Sluiten tap
5 juli 2005 [Vrijwilligersavond] om 19.00 uur Tent open om 02.00 uur Sluiten tap
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------466 20 mei 2005 Schuttersbrief - nummer 26 2
Zaterdag,
9 juli 2005 [Uitkavelen] om 09.00 uur Bezetting tappunten en bonnenkassa’s om 10.00 uur Aankomsten gasten, Federatiebestuur en juryleden om 10.30 uur Inschieten van de nog deelnemende schutterijen om 11.00 uur Herstart schietwedstrijden om 12.30 uur (of daaromtrent) Lunchpauze om 13.30 uur Vervolg schietwedstrijden totdat de winnaar bekend is aansluitend (d.w.z. één uur nadat de winnaar bekend is) Start prijsuitreiking op later tijdstip Sluiten tap
Wijzigingen voorbehouden. Men raadplege daarom altijd voor de meest actuele gegevens: www.ols2005.nl.
Uitleg van het logo van het OLS 2005
Ontwerper Jo Joosten: De kleuren blauw, rood en geel verwijzen naar de kleuren van het uniform van de schutterij. Het overwinningslicht maakt de skyline van Wessem zichtbaar in de beide Limburgen. Het havenbaken, de boeg van een schip in strijd met de elementen, staat symbool voor de strijd die de schutters voeren met de elementen tijdens het schieten (denk aan wind en regen). De schietboom met hark als onderdeel van de basisactiviteit van de schutterij is een symbool voor de eerlijkheid tijdens het schieten: iedereen kan zelf zien wie de winnaar of de verliezer is. Onder het logo staat de slogan voor het OLS 2005: ‘Belaef UM mét in Wessem’. Deze slogan is afkomstig van de tekstdichter Ted Scheeren. (Bron: www.ols2005.nl > OLS Wessem 2005 > Uitleg logo) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 26 20 mei 2005 467 3
SCHUTTERSOBJECTEN (1) VAN: De Heer F.H. (Frans) Geens, volkskundige, oprichter en secretaris van het Instituut voor Vlaamse Volkskunst (IVV), hoofdredacteur van het IVV-kwartaalblad Volkskunst Schoten (Ant.), 16 april 2005 Geachte Heer, Ter informatie hierbij de lijst van de gildenvoorwerpen waaromtrent ik voor enkele jaren begon met het samenstellen van een publicatie. De idee desbetreffende is gegroeid vanuit de vaststelling dat men in het gildenwezen al te weinig bekend is met gildentradities en met de voorwerpen die in het verleden in een aantal gilden te vinden waren. Bedoeling was van elk dezer voorwerpen enige historiek te brengen, het voorwerp te beschrijven en er een afbeelding bij te plaatsen. Dat we voor uitgave de laatste jaren niet erg gevorderd zijn, is louter te wijten aan‌ tijdsgebrek. Erg actief in de drie werkgroepen en de redactie die deel uitmaken van het Instituut voor Vlaamse Volkskunst, moest ik de laatste jaren steeds andere publicaties de voorrang verlenen. Ik hoop evenwel, dat ik in de nabije toekomst tijd (en nog de lust) zal vinden om het terzake bedoelde werk verder af te handelen. Met gildenvoorwerpen bedoelde ik: 01) 02) 03) 04) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21)
Blazoen Dameskapmantel Dansdocumentatie Dodenschild Gildenaltaar Gildenboek Gildenkledij Gildenmedaillon Gildenoorkonde (voor nieuw beĂŤdigde leden) Gildentrom Gildenvaandel Gildenzwaard (o.m. voor zwaarddansen) Hoedinsigne Hoofdmansketen Hoofdmanssikkel Keizersstaf Koninginnekroon Koningsbeker Koningsbreuk Koningshoed Koningsketting
22) 23) 24) 25) 26) 27) 28) 29) 30) 31) 32) 33) 34) 35) 36) 37) 38) 39) 40) 41) 42) 43) 44)
Koningskraag Koningskroon Koningsmantel Koningsmedaillon Koningsplaat Koningsschild Koningsschotel Koningsstaf Koningsvogel Koningsvogel op wip Landjuweelbeker Liggende wip Medaillon Obituarium Opzet koningsstaf Oudermansstok Overdeken-insigne Patroonsbeeld Patroonsschild (-teken) Pieken Pijlenkoker Pijlenwijzer Pijpers
45) 46) 47) 48) 49) 50) 51) 52) 53) 54) 55) 56) 57) 58) 59) 60) 61) 62) 63) 64) 65)
Prijsbekers Registers Relikwieconsorium Schenkkan Schietstand op doelen Schoengespen Schouderdraagkleed (haam) Schuttersbord Sjerpen Staande wip Standaard Toortsen Trompet Vendeliersinsigne Vendels Voorzittersketen Vrouwenhalsdoek Wapens Wijwatervat Zilvermantel Zwaaivaandel
Met gildenbroederlijke groeten, F.H. Geens. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------468 20 mei 2005 Schuttersbrief - nummer 26 4
AAN: De Heer Frans Geens Maastricht, 20 april 2005 Geachte Heer Geens, Uw brief van vier dagen geleden ontving ik heden in goede orde en ik zeg U daarvoor hartelijk dank. Ik mag Uw huidige brief wel beschouwen als een aanvulling op Uw schrijven dat gepubliceerd werd in SB 23, blz. 425. Immers, in de brief van 19 maart merkt U slechts terloops op, dat het U maar niet lukt om ‘een boek over alle mogelijke gildenbezittingen af te werken.’ Als ik U goed begrijp, hebt U reeds 65 soorten schutterijbezittingen beschreven en de tekst van passende illustraties voorzien en dit alles in concept voor een boek dat een meer volledig overzicht wil geven. Om ten minste aan de spreekwoordelijke ‘101’ te komen, doe ik - zo uit het blote hoofd - U bij dezen het navolgende overzichtslijstje van een 36-tal soorten schuttersrealia toekomen. Ik hoop van harte, dat ook anderen - al dan niet na raadpleging van een of meer publicaties - toch minstens nog een paar typische schuttersobjecten willen noemen voor vermelding in de SB. Wellicht kunt U dan met behulp van al die aanvullingen verder met de definitieve afwikkeling van het terzake bedoelde naslagwerk. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.
Supplement 1 op Geens’ overzichtslijst van schuttersobjecten 01) Beschrijvingsbrieven (= uitnodigingen voor deelname aan schiettoernooi)
17) Koninginnekazuifels 18) Koningsscepters 19) Koningsstokken 20) Kruithoorns 21) Liederenbundels 22) Meubilair 23) Misgewaden 24) Narrenpakken 25) Narrenscepters 26) Nieuwjaarsgedichten (zie bijv. de afbeelding op blz. 421 van SB 23) 27) Officiersschilden 28) Patroontassen 29) Polsbeschermers (handboogschutters) 30) Presentiepenningen 31) Schuttersstukken (= schilderijen) 32) Uithangborden 33) Wapenborden 34) Wijnkroezen 35) Wimpels (vaantjes) 36) Windvanen
02) Bierkannen 03) Caerten (= reglementen, incl. die voor de zogeheten ‘kleine schutterij’) 04) Dekenmutsen 05) Dekenstokken 06) Doodskleden 07) Draaginsignes 08) Drinkhoorns (zie bijv. de afbeelding op blz. 425 van SB 23) 09) Gevelstenen (zie bijv. de afbeelding op eveneens blz. 425 van SB 23) 10) Hangsieraden (zie o.m. SB 22, blz. 418 met afbeelding) 11) Heraldische wapens 12) Hoofdmansstaven 13) Keizersschilden 14) Keizersvogels (o.a. de drievoudige) 15) Knalbussen (i.v.m. kamerschieten) 16) Kompen (= schatkisten, gildenkisten)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 26 20 mei 2005 469 5
HET SCHUTTERIJWEZEN TE SUSTEREN, VROEGER EN NU (1) VAN: De Heer Drs. H.H.G. (Rico) Beckers, voorzitter van Schutterij St.-Nicolaas te Susteren [Fragment; zie verder SB 27]
Susteren (Lb.), 19 mei 2005 Beste Alfred, Onze broederschap Schutterij St.-Nicolaas uit Susteren voert momenteel een nieuw onderzoek uit naar haar ontstaan, waarbij het jaartal 1656 al lang niet meer zo zeker blijkt zoals altijd is aangenomen. In 1559 liep er in Susteren al een St.-Nicolaasbroederschap rond; dit hebben we reeds vastgesteld. Hoogachtend, Rico Beckers.
AAN: De Heer Rico Beckers Maastricht, 19 mei 2005 Beste Rico, Hoewel jouw e-mailtje ongetwijfeld te beschouwen is als een welkome reactie op de in SB 25 door Frank Lebens aangevangen rubriek ‘De oudste schutterij van Nederlands Limburg’ (blz. 455), wil ik met jouw bericht toch eveneens een geheel nieuwe artikelenreeks openen. Reden: er valt niet alleen over het alleroudste maar ook over het meer recente schutterijwezen van het historische stadje Susteren nogal wat uit te zoeken. Zelf deel je - tot mijn vreugde - mee, dat er op dit moment een hernieuwd onderzoek gedaan wordt naar de ontstaansgeschiedenis van de huidige St.-Nicolaasschutterij. Ook ik wil, wat dát betreft, een duit in het zakje doen. Daarenboven wil ik op enkele meerdere, overigens voormalige schuttersorganisaties in jouw woonplaats de aandacht vestigen. Ik moet dat alles - wegens plaatsgebrek in deze SB-aflevering - helaas in telegramstijl doen. Mijn excuses daarvoor. Wellicht kunnen we later het uitgebreider over een en ander hebben. Ik tel namelijk voor het stadje Susteren - de vijf schietsportverenigingen waarvan ik iets weet, niet meegerekend - minstens zes, mogelijk zelfs zeven schutterijen. In omgekeerd chronologische volgorde zijn dat de onderstaande. 7) Garde Civique, 1831-1867. Wapen: geweer. Zie en vergelijk SB 3, blz. 76-78. 6) Rustende Schutterij, 1816-1830 en 1868-1907. Wapen: geweer. Confer SB 3, t.a.p. 5) Landstorm, 1814-1815. Wapen: geweer. Zie en vergelijk SB 20, blz. 386. 4) St.-Petrus en St.-Paulus, in of vóór 1652 - kort na 1922. Wapen: bij aanvang vermoedelijk geweer; ten laatste de zware buks. Was van meet af aan (?) een jonggezellenschutterij en dus een zgn. ‘jonge’ schutterij. [Deze schutterij niet te verwarren met de gelijknamige afsplitsing uit ±1922 te Heide!]. 3) St.-Nicolaas, hoogst waarschijnlijk lang vóór 1656 - heden. Wapen: geweer; ten laatste de zware buks. Was zéér vermoedelijk van meet af aan een zogeheten ‘oude’ schutterij, d.w.z.: gehuwde weerbare mannen maakten er deel van uit. Oudste zilver: borstplaat uit 1656; 1656 is dus niet per se het stichtingsjaar; 1656 of kort daarvoor kan heroprichtingstijd zijn. Algemene regel (maar géén wet van Meden en Perzen): een schutterij die in of kort na de 80-jarige Oorlog bestond, zal doorgaans kort of lang vóór 1568 zijn gesticht; in het geval van de St.-Nicolaas wordt dit derhalve weer eens bevestigd: zie het (althans voor mij) nieuwe gegeven inzake het jaar 1559, aangehaald in jouw mailing! 2) St.-Sebastianus, waarschijnlijk (zéér) lang vóór 1624 - (heden?). Wapen: aanvankelijk vermoedelijk handboog en pas later geweer; ten laatste de zware buks. Hier geldt dezelfde algemene regel als vermeld onder voorgaand punt 3. Bovendien pleit ook nog de schutterijnaam voor een hoge ouderdom. Rico, is deze schutterij inmiddels opgeheven? In elk geval ten tijde van Jolles 1936-1937 nog niet. 1) St.-Joris (?), waarschijnlijk zéér lang vóór 1610 - vóór of na 1610. Wapen: kruisboog; nadien ook geweer? Algemene regel (doch géén wet van Meden en Perzen): in de steden ontstond eerst een kruisbooggilde en pas daarna een handbooggilde. Bovendien had de kerk van Susteren in 1610 (en dus ook ruimschoots daarvóór?) een St.-Jorisaltaar (= van oorsprong een schuttersgildenaltaar?). Nota bene. In 1498 (!) klaagden de schutters (!) van het stadje Susteren (!) over hun lange diensttijd; bron: Von Below 1895. Mijns inziens betreft het hier mogelijk de schutterijen nr. 1 en/of nr. 2. -----M.vr.gr., Alfred Disch ------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------470 16 mei 2005 Schuttersbrief - nummer 26 6
DE OUDSTE SCHUTTERIJ VAN NEDERLANDS LIMBURG (2) AAN: De Heer Frank Lebens, secretaris van de schutterij St.-Salvius te Limbricht, LS-correspondent voor de OLS-schuttersbond St.-Gerardus Maastricht, 19 mei 2005 Beste Frank, Het tweede deel van mijn reactie op jouw e-mail van 4 april jl. had ik dezelfde dag bereids klaar, doch kon ik wegens ruimtegebrek niet tezamen met het eerste deel plaatsen in de vorige SB. Achteraf beschouwd misschien maar goed ook! In het tweede deel wilde ik namelijk minstens één nuancering aanbrengen bij het door mij gestelde t.a.v. de stedelijke schutterijen in Nederlands Limburg. En laat nu net drs. Rico Beckers met zijn mailing (zie hierboven blz. 470) - bewust of onbewust? - mij een gerede aanleiding geven om in hetzelfde verband tevens de aandacht te vestigen op nóg een noodzakelijke nuancering. Waar gaat het precies om? In het eerste deel van mijn beantwoording van jouw vraag (SB 25, blz. 455) verkondigde ik welhaast provocerend: ‘anders dan velen het willen doen voorkomen, heeft in Nederlands Limburg geen énkele stedelijke schutterij - in tegenstelling tot menige plattelandse schuttersgilde! - zich vanaf de Late Middeleeuwen (±1300 - ±1500) weten te handhaven tot in onze dagen.’ De eerste nuancering die ik bij die bewering van mij sowieso wilde aanbrengen, houdt verband met de drieledige kwestie: wanneer mogen we een schutterij als opgeheven beschouwen, wanneer als heropgeleefd en wanneer als heropgericht? Toegespitst op slechts twee concrete exempels: a) welke stichtingsdatum heeft de huidige Koninklijke Sociëteit van Handboogschutters ‘Sint-Sebastiaan 1408’ te Maastricht? Inderdaad reeds de datum 13 augustus 1408 (naar zijzelf meent) of toch pas ergens aan het eind van het jaar 1810 (wat ik beweer)?; b) is de huidige St.-Catharinagilde te Weert eerst in 1986 totstandgekomen of gebeurde dat al in 1480?. In beide gevallen dus een verschil van maar liefst méér dan vier eeuwen! Wel de moeite waard om daar eens bij stil te staan. In het Maastrichtse geval kan men van mij binnen afzienbare tijd rekenen op publicatie van een vrij uitvoerige studie. Ten aanzien van het voorbeeld uit Weert hoop ik van deze of gene SB-lezer op korte termijn een of meer argumenten pro ‘1480’ dan wel pro ‘1986’ te vernemen; ik zal er dan, evenals misschien menig andere belangstellende, er met genoegen op reageren! Echter, er is een tweede nuancering m.b.t. mijn hierboven gememoreerde ‘provocatie’ te melden en dit dan mede n.a.v. Beckers’ mailing over de St.-Nicolaassschutterij te Susteren. Anders dan ik in de vorige SB lijk te suggereren (al was dat geenszins mijn bedoeling), is het beslist niet zo, dat we omtrent de ontstaansgeschiedenis van alle voormalige en tegenwoordige stedelijke schutterijen in Nederlands Limburg welgedocumenteerd zijn, bijv. dankzij voorhanden archiefstukken zoals oprichtingsakten. Het tegendeel is waar: Beckers’ berichtgeving (zie de voorgaande pagina) en mijn tegelijkertijd daarop gegeven reactie bewijzen dat! Sterker nog: het is niet denkbeeldig, dat ooit nog een eventueel middeleeuwse oorsprong van de St.-Nicolaasschutterij aangetoond gaat worden. Maar - en dit heb ik met mijn uitdagende woorden willen betogen - totnogtoe is van geen énkele thans bestaande stedelijke schutterij de origine van vóór het jaar 1501 bewezen. Heel wat anders is het gesteld, wanneer we in de Nederlandse provincie Limburg de dorpse en halfstedelijke schuttersgilden uit de Late Middeleeuwen onder de loep gaan nemen: sommige uit die categorie bestaan ook vandaag de dag nog en van weer andere hedendaagse uit die zelfde categorie is een laatmiddeleeuwse oorsprong méér dan waarschijnlijk! Volledigheidshalve meld ik hier de veertien historische steden in de Nederlandse provincie Limburg, met tussen haakjes de al dan niet vermoedelijke tijd waarin zij - in afwijking van het toenmalige landsrecht het stadsrecht (lees: een verregaande vorm van zelfbestuur) verwierven. Dat zijn dan in chronologische volgorde: Maastricht (vóór 1204), Roermond (1232), Sittard (1243), Montfort (1263?), Susteren (vóór 1276), Nieuwstadt (vóór 1290), Valkenburg (13de eeuw, dus vóór 1401), Wessem (1329), Echt (vóór 1343), Venlo (1343), Gennep (1371?), Thorn (lang vóór 1401, maar toch nog in de 14de eeuw?), Weert (1414) en Stevensweert (1633?). Historische halfsteden in Nederlands Limburg waren overduidelijk: Arcen, Heerlen en Urmond. Overigens waren ‘stad’, ‘halfstad’ en ‘dorp’ nooit vastomlijnde begrippen. Tegenwoordig heeft in Nederland de term ‘stad’ trouwens in het geheel géén juridische betekenis meer, hooguit een geografische betekenis; dit i.t.t. België, waar ‘stad’ tevens een bij K.B. verleende eretitel kan zijn. Van ‘halfsteden’ spreekt vandaag de dag zelfs niemand meer, wél nog van ‘dorpen’ en ‘gehuchten’. -----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch ------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------471 20 mei 2005 Schuttersbrief - nummer 26 7
SCHUTTERSFEESTEN / GILDENFEESTEN IN GEVAAR (3) VAN: De Heer David van den Brink, persoonlijk medewerker van het Tweede-Kamerlid Annie Schreijer-Pierik Den Haag, 17 mei 2005 Geachte Heer Disch, Hierbij ontvangt U desgevraagd de aanvullende Kamervragen inzake de zomerfeesten. Met vriendelijke groeten, David van den Brink. Letterlijke tekst van de vervolgvragen van het Tweede-Kamerlid Annie Schreijer-Pierik [Zie en vergelijk SB 25, blz. 459] 2040514420 Vragen van het lid Schreijer-Pierik (CDA) aan de ministers van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit over zomerfeesten op agrarische grond.(Ingezonden 6 mei 2005) 1 Deelt U de mening, dat bij zomerfeesten al gauw rekening moet worden gehouden met een week voor de opbouw van het feest, enkele dagen voor het afbreken van het feest en een duur van het feest zelf van drie dagen, dat enkele duizenden bezoekers op dergelijke feesten afkomen en dat het gevolg van de uitspraak van de Raad van State1) is, dat feesten van deze of grotere omvang in de toekomst door gemeenten niet meer toegestaan zullen kunnen worden op agrarische grond? 2 Deelt U de mening, dat de in de uitspraak van de Raad van State geïndiceerde criteria voor kortdurend en incidenteel gebruik van het terrein, waartegen de bestemmingsplanvoorschriften zich niet zouden verzetten, gemeenten nog maar weinig ruimte laten om zomerfeesten op agrarische grond doorgang te laten vinden? 3 Bent U bereid het vraagstuk van de zomerfeesten in relatie tot bestemmingsplanvoorschriften mee te nemen bij de fundamentele herziening van de Wet op de Ruimtelijke Ordening en het daartoe te leiden dat gemeenten, conform de in de Nota Ruimte gehanteerde sturingsfilosofie, méér beleidsruimte krijgen om een eigen lokale afweging te maken met betrekking tot het toestaan van zomerfeesten op agrarische grond? Toelichting Dit zijn vervolgvragen naar aanleiding van de antwoorden van de Minister van LNV, 2 mei jl., op Kamervragen van het lid Schreijer-Pierik d.d. 15 april jl. inzake zomerfeesten op agrarische grond. 1)
Uitspraak van de Raad van State d.d. 13 april 2005, nr. 200405311/1.
0405tkkvl2040514420, Sdu Uitgevers, ’s-Gravenhage 2005 Tweede Kamer, vergaderjaar 2004-2005, Vragen. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------472 20 mei 2005 Schuttersbrief - nummer 26 8
MEDEDELINGEN -----MEDEDELING 20 (inzake koepelorganisaties) Het aantal koepelorganisaties in het werkgebied van de SB kan verder uitgebreid worden met twee nauw met elkaar samenwerkende West-Vlaamse schuttersverbonden, t.w.: ZWL (= Zuid-Westland) en VA (= Veurne-Ambacht), tezamen goed voor 25 schuttersgilden. Zie verder hierbeneden op blz. 480.
-----MEDEDELING 21 (inzake gift voor de SB) [Vervolg op SB-nummer 14, blz. 344] Vorige maand mocht de SB-redactie geldelijke steun ontvangen en wel van: 8) de heer F.X. (Frans) van Miert te Berlicum (N.Br.) d.d. 11.4.2005: € 15,00. Hartelijk dank! Giften uit binnen- en buitenland ten behoeve van de instandhouding van de Schuttersbrief (SB) en de totstandkoming van de SB-website kunnen worden gestort op de bankrekening, vermeld op de 1ste bladzijde van elk SB-nummer. Wilt U per se dat Uw naam niet publiekelijk bekend wordt, vermeldt U dan ‘Gift van NN’ (of in plaats van ‘NN’ Uw initialen) op Uw overschrijvingsformulier aan de bank. Uw donatie, hoe gering ook, is zéér welkom: zonder Uw geldelijke ondersteuning redt de SB-redactie het op den duur niet!
-----MEDEDELING 22 (inzake digitale adressen) Mede naar aanleiding van de overzichtslijsten van digitale adressen in SB 23 (blz. 429-432 successievelijk blz. 433-434) willen we U de volgende adreswijzigingen dan wel correcties doorgeven. Inzake de Compagnie Royale des Francs Arquebusiers Visétois dite Saint-Martin (= Koninklijke Compagnie van de Vrije Kolveniers van Wezet alias St.-Martinus) kunnen we melden, dat van deze schutterij te Visé / Wezet (B) de beide digitale adressen thans moeten zijn: www. arquebusiers.be en arquebusiers @skynet.be. Inzake de St.-Antoniusgilde te Well (Lb.) is het digitale secretariaatsadres: g.eickmans@planet.nl. Inzake de Koninklijke St.-Willibrordusgilde te Geysteren (Lb.) luidt het websiteadres: www.gilde geijsteren.nl, en het digitale secretariaatsadres: gildegeijsteren@planet.nl. Dus in beide gevallen géén Griekse y maar een Nederlandse ij gebruiken! In de vanaf week 15 verzonden exemplaren van SB 23 is t.a.p. de tekst dan ook inmiddels dienovereenkomstig aangepast. -----MEDEDELING 23 (inzake 3de Bondssite binnen de OLS) Ten onrechte verkeerde ik in de mening, dat de OLS-bond ‘Eendracht Born-Echt en omstreken’ een internetsite moest krijgen. Niets is minder waar! De Bond beschikt namelijk al sinds 30 november 2004 over een website. Waarschijnlijk ben ik door de tekst van het verzoek van bondswebmaster Peter Peeters op het verkeerde been gezet: zie SB 25, blz. 463. Maar misschien ook, doordat ik mij helemaal niet herinnerde ooit over deze derde OLS-bondsinternetsite iets te hebben gelezen in het Limburgse Schutterstijdschrift of elders iets te zijn tegengekomen. Hoe het ook zij, de Oud-Limburgse Schuttersfederatie (OLS) telt negen schuttersbonden. En van die negen hebben er nu dus drie een homepage. Dat zijn: de Schuttersbond Eendracht Maakt Macht [= EMM = Weert en omstreken] (www.schuttersbondemm.nl), de Schuttersbond Maas en Kempen [= M&K = noordoostelijk Belgisch Limburg] (www.maasenkempen.be) en de Schuttersbond Eendracht Born-Echt en omstreken (www.freewebs.com/bondeendracht). Volledigheidshalve vermeld ik ook maar even de bij de OLS aangesloten Belgisch-Limburgse ‘LSG’ [= het verbond De (drie) Lommelse Schuttersgilden], waarvan het website-adres is: www.lommelseschuttersgilden. be. Zowel de ‘LSG’ als de ‘M&K’ maken tevens deel uit van de Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden (FVHS). ------
Alfred Disch
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 26 20 mei 2005 473 9
DIGITALE ADRESSEN VAN DE SCHUTTERIJEN IN NEDERLAND EN VLAAMS BELGIË DE FEDERATIE VAN GELDERSE SCHUTTERSGILDEN EN SCHUTTERIJEN (FGS) (4 Kringen en 63 schuttersgilden / schutterijen) Internet: www.schuttersnet.nl. E-mail: secretaris@schuttersnet.nl. Onderstaand overzicht maakt géén aanspraak op volledigheid. De SB-lezers wordt daarom verzocht de redactie te informeren over eventueel nog ontbrekende of onjuiste adressering. Wat betreft het digitale secretariaatsadres, wordt de besturen DRINGEND aanbevolen om te kiezen voor een zakelijk e-mailadres (zie bijv. hierbeneden de nrs. 01, 04, 09, 12 en 38) en dus niet voor een persoonlijk e-mailadres, daar dit laatste te zeer aan wijziging onderhevig is. Zeker bij een eigen website mag de keuze voor een zakelijk e-mailadres géén probleem vormen! Voor de digitale adressen van de schuttersfederaties en hun eventuele bonden of kringen zie ook SB-nummer 24, blz. 443-446. Te zijner tijd zal een complete adressenlijst van de Nederlandse en Vlaams-Belgische schuttersverenigingen en hun koepelorganisaties verschijnen in de reeks SB-Bijlagen. […] = genoemde website is formeel niet eigendom van de betreffende schuttersorganisatie maar komt geheel en al voor rekening en verantwoording van de webmaster-eigenaar.
FGS – KRING DE ACHTERHOEK [d.i. inclusief Twente, prov. Overijssel !!!] (28 Schuttersgilden) Internet: www.schuttersnet.nl > Kringen. E-mail: martinvangessel@hetnet.nl.
01) St.-Antonius, Lengel www.st-antonius-lengel.nl (momenteel onder constructie)
Geweer en Kruisboog st.antoniuslengel@planet.nl
02) Deldense Schuttersvereniging, Delden (Ov.) Nog géén website.
Geweer staijen@supermail.nl
03) De Eendracht, Etten www.de-eendracht-etten.nl
Kruisboog bh.wellink@planet.nl
04) De Eendracht, Nieuw-Wehl www.schutterij-de-eendracht.nl
Geweer info@schutterij-de-eendracht.nl
05) De Eendracht, Ulft www.eendrachtulft.nl
Handboog en Kruisboog info@eendrachtulft.nl
06) De Eendracht, Wehl Nog géén website.
Geweer en Pistool eendrachtwehl@tiscali.nl
07) Eendracht Maakt Macht, Dinxperlo Nog géén website.
Geweer r.vreemann@12move.nl
08) Eendracht Maakt Macht, Hengelo www.emmhengelo.tk
Geweer rbuyting@wanadoo.nl
09) Haaksbergsche Schutterij, Haaksbergen (Ov.) Handboog www.schutterij.nl bestuur@schutterij.nl -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------474 20 mei 2005 Schuttersbrief - nummer 26 10
10) St.-Helena, Aalten [Uitsluitend vendeliers!] Nog géén website. 11) St.-Hubertus, Ulft http://www.sinthubertusulft.nl
Dus géén schietwapen s.pastoors@hetnet.nl Geweer, Pistool, Handboog en Kruisboog info@sinthubertusulft.nl
12) St.-Jan, Keijenborg www.schuttersgildestjan.nl
Handboog secretaris@schuttersstjan.nl
13) St.-Jan, Kilder Nog géén website.
Geweer steentjes67@wanadoo.nl
14) St.-Joris, Ulft [www.sintjorisulft.nl = www.polsekermis.com] 15) St.-Martinus, Braamt Nog géén website.
Kruisboog, Geweer en Handboog danielle.hermsen@12move.nl Geweer keurntjes21@zonnet.nl
16) St.-Martinus, Dichteren www.stmartinus.dichteren.nl.
Dichteren oyntema@xs4all.nl
17) St.-Martinus, Gaanderen www.stmartinusgaanderen.nl;
Kruisboog en Handboog martinwennink@planet.nl
18) St.-Martinus, Megchelen www.megchelen.tk
Kruisboog g-vergoor@planet.nl
19) St.-Martinus, Wehl Nog géén website.
Geweer sjonnie.keuben@hetnet.nl
20) St.-Oswaldus, Stokkum www.st-oswaldus-gilde.nl 21)
Geweer en Kruisboog hdffels@xs4all.nl
De Schanskloppers, Lievelde [Alléén drumband, vendeliers en majorettes] Dus géén schietwapen Nog géén website. robertressing@hetnet.nl
22) Schuttersvereniging, Glanerbrug (Ov.) Nog géén website.
Geweer tijdelijk: g.hulsbeek@keyaccess.nl
23) St.-Sebastiaan, Zieuwent-Marienvelde Nog géén website.
Geweer andrestorteler@hetnet.nl
24) St.-Switbertus, Lichtenvoorde www.st-switbertus.nl
Handboog en Kruisboog info@st-switbertus.nl
25) Onze Lieve Vrouwe, Varsselder-Veldhunten www.olvgilde.nl
Kruisboog m.engelen12@chello.nl
26) Wals Wieken Milt, Gendringen Nog géén website.
Kruisboog hgw_terhorst@wish.net
27) Wilhelmina, Azewijn Website: géén en voorlopig ook niet te verwachten! 28) Willem Tell, Silvolde www.willemtell.net
Geweer en Kruisboog tiggelovend@wifi-bergh.nl Kruisboog info@willemtell.net
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 26 20 mei 2005 475 11
De (inmiddels deels verouderde) gemeentekaart van de provincie Gelderland
FGS – KRING DIDAM (7 Schuttersgilden) Internet: www.schuttersnet.nl > Kringen. E-mail: pag.peters@wanadoo.nl 29) St.-Antonius, Didam www.stantonius.nl
Geweer en Kruisboog secretaris@stantonius.nl
30) De Eendracht, Didam www.schutterij.nu
Geweer en Kruisboog g.dereus@chello.nl
31) De Heegh, Didam Nog géén website.
Geweer en Kruisboog christant64@lycos.nl
32) St.-Isidorus, Oud-Dijk home.wanadoo.nl/st.isidorus
Geweer en Kruisboog stisidorus@tiscali.nl
33) Loil Vooruit, Loil http://schutterij.loil.nl
Geweer en Kruisboog a.dieker@wanadoo.nl
34) St.-Martinus, Greffelkamp (Didam) Nog géén website.
Geweer en Kruisboog peters.lusthof@tiscali.nl
35) Wilhelmina, Didam www.schutterij-wilhelmina.nl
Geweer en Kruisboog secretaris@schutterij-wilhelmina.nl NOTA BENE
De gemeente Didam is recentelijk opgegaan in de nieuwgevormde gemeente Montferland. Deze nieuwe gemeente telt méér schuttersgilden (schutterijen) dan het hierboven genoemde zevental. Daarom zal met ingang van 1 januari 2006 de FGS-kring Didam plaatsmaken voor een nieuwe schutterskring, t.w.: FGS-kring Montferland. Nadere gegevens volgen in een later SB-nummer! -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------476 20 mei 2005 Schuttersbrief - nummer 26 12
FGS – KRING DE LIEMERS (13 Schuttersgilden) Internet: www.schuttersnet.nl > Kringen. E-mail: mart.hoekstra@hetnet.nl.
36) St.-Andreas, ’t Grieth (Zevenaar) www.st-andreas-grieth.nl
Kruisboog, Handboog en Geweer secretaris@standreas-grieth.nl
37) St.-Anna, Oud-Zevenaar www.schutterijstanna.nl
Geweer en Handboog andri.simons@planet.nl
38) Eendracht Maakt Macht, Giesbeek Nog géén website.
Kruisboog bjh.vd.brink@hccnet.nl
39) Eendracht Maakt Macht, Groessen Nog géén website.
Kruisboog hans@tekenburo-welling.nl
40) Eendracht Maakt Macht, Ooy-Zevenaar www.schutterijemm.nl
Handboog en Kruisnboog info@schutterijemm.nl
41) Eendracht Maakt Macht, Spijk www.emmspijk.nl
Kruisboog r.ariessen@chello.nl
42) Excelsior, Lobith www.schuttersgilde-excelsior.nl
Geweer secretaris@schuttersgilde-excelsior.nl
43) St.-Jan, Babberich www.gildestjan.nl
Geweer postmaster@gildestjan.nl
44) Onderling Genoegen. Duiven www.go.to/schutterij-og
Geweer, Handboog en Kruisboog schutterij-og@planet.nl
45) St.-Remigius, Duiven www.remigiusduiven.nl
Kruisboog postmaster@remigiusduiven.nl
46) Het Schuttersgilde van Pannerden, Pannerden Nog géén website. 47) Vrede en Vriendschap. Herwen www.vrede-en-vriendschap.nl
Kruisboog n.wetering@hetnet.nl Geweer info@vrede-en-vriendschap.nl
48) Willem Tell, Loo (Duiven) Nog géén website.
Geweer en Kruisboog theo.janssen@12move.nl
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 26 20 mei 2005 477 13
De gemeentekaart op blz. 476 en het bovenstaande vignet zijn ontleend aan de FGSwebsite. Deze internetsite is tot op heden (mei 2005) in het Nederlandstalige gebied de enige federatieve waarop van alle (!) aangesloten schuttersverenigingen het website-adres (uiteraard voorzover aanwezig) ĂŠn het e-mailadres vermeld staan.
Didam: ’t Albertusgebouw, waar in het rechtergedeelte het Gelders Schuttersmuseum is gevestigd. Zie ook: www.schuttersnet.nl > Museum. Met dank aan dhr. Ap Dieker te Loil voor toezending van foto.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------478 20 mei 2005 Schuttersbrief - nummer 26 14
FGS – KRING RIJK VAN NIJMEGEN EN DE BETUWE (15 Schuttersgilden) Internet: www.schuttersnet.nl > Kringen. E-mail: jvsonsbeek@planet.nl.
49) St.-Bavo, Angeren www.stbavo.myweb.nl
Geweer en Kruisboog info@stbavo.myweb.nl
50) St.-Damianus, Niftrik Nog géén website.
Geweer aotten@hccnet.nl
51) Eendracht, Ooy (bij Nijmegen) www.schutterij-eendracht.glow.nl
Geweer, Pistool en Kruisboog t.h.verstege@chello.nl
52) Eendracht Maakt Macht, Kekerdom www.schutterijemmkekerdom.nl
Geweer, Pistool en Kruisboog jan.vanhaaren@burgersmakelaardij.nl
53) St.-Gangulphus en St.-Laurentius, Huissen www.gildenhuisen.nl 54) Gijsbrecht van Aemstel, Doornenburg http://www.schutterijdoornenburg.nl
Kruisboog info@gildenhuissen.nl Kruisboog secretaris@schutterijdoornenburg.nl
55) St.-Hubertus, De Horst - Groesbeek www.hubertusgroesbeek.nl
Geweer en Kruisboog sthubertusgroesbeek@hetnet.nl
56) St.-Maarten, Epe www.members.lycos.nl/jorina5
Kruisboog en Geweer ajmak@xs4all.nl
57) O.E.V. 1, Millingen aan de Rijn Nog géén website.
Geweer oev1@hccnet.nl
58) Orde Eendracht Vreugde, Millingen aan de Rijn www.oev-millingen.nl 59) St.-Salvator Mundi, Nederasselt Nog géén website.
Geweer, Pistool en Kruisboog antoon.janssen@12move.nl Kruisboog willy@vanrens2.fol.nl
60) Schutterij Beek, Ubbergen, Berg en Dal [Beek-Ubbergen] Nog géén website. 61) Schutterij van de Clingelbeeck, Arnhem Nog géén website.
Geweer schutterijbub@denbreul.nl Geweer wagej@wxs.nl
62) St.-Sebastianus, Gendt www.sebastianus.nl
Kruisboog sebastianus@nienhaus.nl
63) Vriendenkring. Leuth www.vriendenkring-leuth.nl
Geweer en Kruisboog info@vriendenkring-leuth.nl
Maastricht, mei 2005
Alfred Disch
Met dank aan: de FGS-internetredactie, dhr. Mathy Leunissen te Klimmen (Lb.), dhr. Ben Stegeman te Huissen (Gld.), vele verenigingssecretarissen in Gld. + Ov. alsmede dhr. Jurgen Weijl te Ypenburg (ZH).
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 26 20 mei 2005 479 15
DOORLOPEND GEBRUIKTE AFKORTINGEN ACG BOHS CCOHB CHS DK DLS EGS EGS-regio 1 EGS-regio 2 EGS-regio 3 EGS-regio 4 EGS-regio 5 EST FGS FSSV FVHS GT HGB HGK HvB IBG = IIG = 3F IFO LDS LS LSG NBFS NOP OLS, de OLS, het PVKSG SAS SB SVS VA ZLF, de ZLF, het ZWL
Antwerpse Confederatiegilden [betreft zowel de gemeente als de provincie Antwerpen] Belgisch Overlegorgaan Historische Schuttersgilden [= Vlaams-Waals-Kantonnaal overleg inzake EGS] Culturele Commissie Oud Hertogdom Brabant [voorheen: ‘Noord-Zuid’ en ‘Gildencongressen’] Confederatie van Historische Schuttersgilden [betreft o.a. (?) de provincie Vlaams Brabant] De Knaap [= kwartaalblad van de HGK] Drielanden(hoek)-Schuttersfeest [van de IBG] = Dreiländereck-Schützenfest [van de IIG] Europese Gemeenschap van Schuttersgilden Europa Midden-Noord, d.w.z.: Duitsland benoorden de Main Europa Midden-Zuid, d.w.z.: Duitsland bezuiden de Main; Italië; Lichtenstein, Oostenrijk; Zwitserland Europa Noord-West, d.w.z.: Denemarken; Finland; Groot-Brittannië; Nederland, Noorwegen; Zweden Europa Zuid-West, d.w.z.: België (o.a. Vlaams België); Frankrijk; Griekenl.; Luxemburg; Portugal; San Marino; Spanje Europa Oost, d.w.z.: Estland; Georgië; Hongarije; Letland; Litauen; Oekraïne; Polen; Rusland; Slowakije; Tsjechië
Europees Schutterstreffen Federatie van Gelderse Schuttersgilden en Schutterijen (‘St.-Hubertus’) Federatie van Scherpschuttersverenigingen (‘Op de Wipboom’) [betreft N.Br., Lb. en Gld.] Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden; FVHS-Tijdschrift: halfjaarlijks blad van de FVHS De Gildetrom [= kwartaalblad van de NBFS] Hoge Gildenraad van Brabant [betreft de provincie Vlaams Brabant] Hoge Gildenraad der Kempen [betreft noordelijk en oostelijk deel van de provincie Antwerpen] Hoofdschuttersgilde van Brabant [betreft de provincie Vlaams Brabant] Internationale Belangengemeenschap van de schutters in de drielandenhoek B, D en NL; confer DLS Interfederatief Overleg [= Overleg tussen de Nederlandse schuttersfederaties] Limburgs Damesschuttersfeest [betreft Belgisch Limburg en Nederlands Limburg] Limburgs Schutterstijdschrift [= kwartaalblad van de OLS] De Lommelse Schuttersgilden [betreft de gemeente Lommel in Belgisch Limburg] Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden (‘St.-Joris’) Nobele Orde van de Papegay [betreft verlening van onderscheidingen; werkgebied: geheel Europa] Oud-Limburgse Schuttersfederatie [betreft Belgisch Limburg] en Nederlands Limburg] Oud-Limburgs Schuttersfeest [betreft Belgisch Limburg en Nederlands Limburg] Provinciaal Verbond Karabijnschuttersgilden Limburg [betreft Belgisch Limburg] (stichting) Steun Aan het Schutterswezen in de beide Limburgen [betreft Belg. en Ned. Limburg] Schuttersbrief [= onafhankelijk e-magazine voor Nederland en Vlaanderen; frequent verschijnend] Stichting Vrienden van het Schutterswezen in de beide Limburgen [betreft Belg. en Ned. Limburg] Verbond Veurne-Ambacht [in de provincie West-Vlaanderen]; werkt nauw samen met ZWL Zuid-Limburgse Federatie = Zuid-Limburgse Schuttersfederatie (de ZLS) [in NL-Limburg] Zuid-Limburgs Federatiefeest = Zuid-Limburgs Schuttersfeest (het ZLS) [in NL-Limburg] Verbond Zuid-Westland [in de provincie West-Vlaanderen]; werkt nauw samen met VA ACHTER SOMMIGE GEOGRAFISCHE NAMEN:
(Ant.) = provincie Antwerpen (B) = België (Belg. Lb.) = Belgische provincie Limburg (D) = Duitsland (Gld.) = provincie Gelderland (Lb.) = Nederlandse provincie Limburg
(N.Br.) = provincie Noord-Brabant (NL) = Nederland (Ov.) = provincie Overijssel (O.Vl.) = provincie Oost-Vlaanderen (Vl. Br.) = provincie Vlaams Brabant (W.Vl.) = provincie West-Vlaanderen
Nederlandse koepelorganisaties (ca. 465) IFO, waarbij aangesloten: FGS met 4 kringen (63) FSSV
NBFS met 6 kringen (203) OLS met 7 Ned. bonden (140), 2 Belg. bonden (32)+LSG (3) met 10 bonden / kringen (60, waarvan 36 tevens bij de NBFS aangesloten zijn)
Vlaams-Belgische koepelorganisaties (ca. 220) FVHS, waarbij aangesloten: CHS (9) HvB met 2 gewesten (12) LSG (3), tevens aangesloten bij de OLS OLS-bonden ‘Maas en Kempen’ (24) en ‘De Maasvallei’ (8) PVKSG met 4 verbonden (41) Samenwerkende Verbonden ZWL en VA (25) ACG (11) waarvan ten minste 1 gilde via de CHS tevens aangesloten is bij de FVHS HGB met 3 gewesten (17) HGK (71) In rood: het aantal aangesloten schutterijen (schuttersgilden)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------480 20 mei 2005 Schuttersbrief - nummer 26 16