Schuttersbrief 059 (2006 12 23)

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatieblad voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 59 – Maastricht, zaterdag 23 december 2006

REDACTIE Hoofdredacteur: Alfred Disch Adjunct-hoofdredacteur: Jelger Visser, tevens redacteur-Kruisboog en webmaster Redacteurs: Mathy Leunissen (Documentatie; Zware Buks) en Ans Moors (Italië) Technisch en zakelijk adviseur: Jeroen Kaasenbrood (Compres Media System, Maastricht) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INHOUDSOPGAVE Redactie, Inhoudsopgave en Internet………………………………………………………….blz. 1033 Van de redactie (12). De Schuttersbrief gaat toch niet aan zijn eigen succes te gronde?…....blz. 1034 Milieukwesties (1)……………………………………………………………………………..blz. 1035 Het schutterswezen te Udenhout (prov. Noord-Brabant), vroeger en nu (1).................blz. 1036-1037 De Onze-Lieve-Vrouwegilde te Kalmthout, provincie.Antwerpen (1).............................blz. 1038-1040 Informatieverstrekking door federatiebesturen aan hun achterban (1)...........................blz. 1041-1043 Het schutterijwezen te Amsterdam (2)………………………………………………………...blz. 1044 OLS 2007: het Oud-Limburgs Schuttersfeest te Nederweert in NL-Limburg (2)…….....blz. 1045-1046 Het schutterswezen in de gemeente Dongen (prov. Noord-Brabant), vroeger en nu (2)…blz. 1047-1050 EGS: portrettengalerij (2). De president van de EGS………………………………………...blz. 1051 Vrijmetselaars binnen het schutterswereldje? (3).....................................................................blz. 1052 Schutterijboeken (6). Te Lintum 1910 (Vervolg 1)…………………………………………blz. 1053-1057 Nu ook de identiteit van het Nederlandse schuttersgildewezen in gevaar? (23)………..blz. 1058-1061 Verschijning van de Schuttersbrief (24)………………………………………………...blz. 1062-1063 Mededelingen (Afl. 27)………………………………………………………………….blz. 1064-1065 Colofon en Redactieadres…..…………………………………………………………………blz. 1066 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INTERNET De SB is ook te lezen op de website van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS): www.egs-schuetzen.com => Schuttersbrief [= Schützenbrief = Gazety Strzelcow].

In de maak zijn een SB-website en een SB-Jongerensite; geplande uitzenddatum: begin 2007.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

© Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 59 23 december 2006 1033

1

VAN DE REDACTIE (12) Vervolg op SB 56, blz. 984

De Schuttersbrief gaat toch niet aan zijn eigen succes te gronde?

Maastricht, 23 december 2006 Beste Schutters en Schuttersvrienden, Het was begin deze maand behoorlijk schrikken op de SB-redactieburelen, hier in Maastricht (bij mij als hoofdredacteur) en dáár in Groningen (bij Jelger Visser als adjunct-hoofdredacteur), na de vlak op elkaar volgende verzendingen van het voorlaatste nummer (SB 57) en het laatste nummer, de extra-editie (SB 58): we kregen bijna alle verstuurde exemplaren van de SB retour! Van de provider ontvingen we - desgevraagd - de mededeling, dat de hoeveelheid te verzenden SB’s inmiddels een dermate grote omvang en frequentie heeft aangenomen, dat ‘men’ de Schuttersbrief ‘dus’ maar ‘automatisch’ als SPAM was gaan beschouwen en men bijgevolg geen verdere medewerking wenste te verlenen aan de verspreiding van de SB. Ook nadat we de provider duidelijk hadden gemaakt wat de SB in feite inhoudt, was het probleem van de verzending niet uit de wereld geholpen. Okay, men wilde best aannemen, dat het bij de SB niet gaat om het bedrijven van commercie. Maar of we dan bereid waren om in plaats van het huidige consumentenabonnement een (aanzienlijk duurder) zakelijk abonnement te nemen! Hoeveel dan de kosten voor de SB-verzending zouden gaan bedragen? Op jaarbasis: een kleine 1.000 euro!

We zitten thans met een levensgroot probleem. Het woord ‘levensgroot’ lijkt me hier alleszins op zijn plaats, want bij mij als hoofdredacteur rijst inmiddels de vraag: gaat de Schuttersbrief niet aan zijn eigen succes (financieel) te gronde? Zelf geef ik jaarlijks zo’n 2.000 euro’s uit aan de SB. Daar komen nu zo’n kleine 1.000 euro’s per jaar bij. En dan heb ik nog niet eens meegeteld de afschrijving van mijn pc-apparatuur (met al haar accessoires) die begin komend jaar beslist aan vervanging toe is: wéér een uitgavenpost van pakweg 1.000 à 2.000 euro’s. Dat alles kan Bruin echt niet trekken!

Wat te doen als ‘ambteloos renteniertje’? Aan het heffen van abonnementsgeld peins ik niet. Het heffen van abonnementsgelden betekent volgens mij het begin van het einde voor de SB. Of zie ik dat verkeerd?

Vrijwillige bijdragen dan van de SB-lezers? Jawel, dàt zou de oplossing kunnen zijn. Maar, beste schutters en schuttersvrienden, het hangt wel van U af! Een andere oplossing zou ik niet weten.

Indien U die wel weet, laat dan eens iets van U horen.

Ondertussen is de adjunct-hoofdredacteur bezig met het zoeken naar een oplossing om de verzending van de SB ‘ongestoord’ (en tegen zo gering mogelijke kosten!) te blijven voortzetten. U merkt vanzelf wel, of hij daarin de komende tijd zal slagen.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1034

23 december 2006

2

Schuttersbrief - nummer 59

MILIEUKWESTIES (1) VAN: De Heer Thimo Zegers, vaandeldrager van Schutterij St.-Rosa te Sittard (Lb.) en mederedacteur van de OLS-website Beste Alfred,

Sittard, gemeente Sittard-Geleen (Lb.), 12 november 2006

Bijgaand artikel verschijnt morgen (maandag 13 november) in het Limburgs Dagblad.

Het artikel toont eens te meer, dat er nog steeds verschil van mening bestaat over de uitleg van de regels m.b.t. het milieu c.q. de geluidsoverlast welke het schieten met de zware buks bij schutterijen zou opleveren voor omwonenden. Natuurlijk zal dit opnieuw de discussie doen oplaaien, hoe we de Handreiking Limburgs Traditioneel Schieten van de provincie Limburg moeten interpreteren. En weer is er een schutterij de dupe van de regelverstrengeling tussen de provinciale en nationale wetgeving.

Hopelijk is het voorbeeld van Schinnen niet van negatieve invloed op de uitslag van de in het artikel genoemde bodemprocedure bij de Raad van State.

Vriendelijke groeten, Thimo Zegers.

Limburgs Dagblad, editie van 13 november 2006 Snelle verhuizing schutterij geblokkeerd Schinnen / Den Haag - De Raad van State steekt een stokje voor een snelle verhuizing van de Schinnense Schutterij Sint-Sebastianus naar een terrein aan de Breinderveldweg. In een voorlopige uitspraak heeft de Raad van State de milieuvergunning voor het schietterrein geschorst, omdat er onduidelijkheid is over de geluidsoverlast voor omwonenden.

De gemeente Schinnen heeft bij het opstellen van de geluidsvoorschriften gebruik gemaakt van de splinternieuwe Handreiking Limburgs Traditioneel Schieten van de provincie. Die regeling is soepeler dan de landelijke schietlawaairegeling en de Raad van State weet niet, of dat wel kan. Het hoogste bestuursrechtscollege wil begin 2007 in de bodemzaak uitzoeken, of de gemeentes de provinciale schutterijregeling mogen gebruiken. Tot die tijd moet de Sint-Sebastianus een pas op de plaats maken.

AAN: De Heer Thimo Zegers Beste Thimo,

Maastricht, 12 november 2006

Er zit voor ons - evenals voor Schutterij St.-Sebastianus te Schinnen (Lb.) - niets anders op dan om eerst maar eens de uitslag van de bodemprocedure bij de Raad van State af te wachten.

Jelger Visser, de adjunct-hoofdredacteur van de SB en van beroep planoloog, liet me weten jouw mailing vooral interessant te vinden vanwege - zo meldde hij - die strijd tussen de provincie en het Rijk. Zeker als de Raad van State eraan te pas komt. Hetzelfde hebben we in 2005 gezien bij de problematiek rondom de luchtkwaliteit. De vele bouwstops die opgelegd zijn door de bestuursrechter, waren ook een direct gevolg van te soepele provinciale normen ten opzichte van rijksnormen.

SB-lezers die meer willen weten over de Handreiking Limburgs Traditioneel Schieten, verwijs ik naar SB 56, blz. 1006, en SB 57, blz. 1024.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

3

1035

HET SCHUTTERSWEZEN TE UDENHOUT (PROV. NOORD-BRABANT), VROEGER EN NU (1) VAN: De Heer R.C.L. (Rob) Weijtmans, secretaris van de Commissie SAT Maasland, dekenschrijver van de St.-Jorisgilde te Udenhout (NBFS-kring Maasland) Beste Alfred,

Udenhout, gemeente Tilburg (N.Br.), 7 december 2006

Omdat ik weet dat je het liefst per e-mail slechts één onderwerp behandeld ziet, verwijs ik je voor de door mij gevonden aanvullende gegevens over het schutterswezen van Dongen naar mijn andere mailing van vandaag [zie hieronder, blz. 1048].

Ik ben zelf bezig met het in kaart brengen van de gilden / schutterijen van Udenhout. Heb je daar ook zo’n uitgebreide informatie over? Ik heb net een boek uitgegeven over mijn gilde, de St.-Joris te Udenhout. Nu heeft Udenhout een rijk schuttersverleden: Geweer, Kruisboog, Handboog en Landstorm. Het zou mooi zijn om deze in kaart te brengen. Mochten er kosten aan verbonden zijn, dan hoor ik dat graag, zodat ik je kan ondersteunen daarbij.

Ik lees altijd met veel plezier jouw Schuttersbrief. Deze is veelzijdig en je geeft de ruimte tot discussies! Ga zo door!

Met vriendelijke groeten, Rob Weijtmans

AAN: De Heer Rob Weijtmans Beste Rob,

Maastricht, 7 december 2006

Je hebt gelijk: graag heb ik, dat men per e-mail slechts één onderwerp behandelt. Anders zie ik mij genoodzaakt de ontvangen e-mail te gaan verknippen in verband met een gladjes verlopende rubricering van de correspondentie in de SB. En dat knippen in andermans kopij doe ik liever niet, al was het maar dat dit weer extra werk voor mij betekent. Vandaar mijn verzoek in de colofon op de laatste bladzijde van elk SB-nummer om - a.u.b. - steeds één thema per e-mail aan de orde te stellen.

Ik heb de indruk (maar meer dan een indruk is het echt niet!), dat het dorp Udenhout net niet op zoveel schutterijen prat kan gaan als de gemeente Dongen. Echter, ik moet bekennen, dat mijn onderzoek naar enerzijds het schuttersgildewezen (lees: weerbaarheids- en folkloreschutterijen) en anderzijds de schietsport (lees: de sportschutterijen) te Udenhout in het bijzonder en trouwens ook meer in het algemeen binnen de provincie Noord-Brabant beslist nog niet afgerond is. Niettemin wil ik moeite doen om de gegevens die ik heb verzameld betreffende het voormalige en tegenwoordige schutterswezen van Udenhout, op termijn uit te breiden en over dat alles te rapporteren in de SB. Het curieuze (als ik nog even de vergelijking met de gemeente Dongen mag aanhouden) is, dat ik m.b.t. het schuttersgildewezen van Udenhout eigenlijk over veel meer (!) bronnen beschik dan m.b.t. dat van Dongen en dat ik desondanks tòch over de Udenhoutse schuttersgilden veel minder (!) met zekerheid weet dan over de Dongense. De oorzaak daarvan is deels hierin gelegen, dat nogal wat Udenhoutse bronnen elkaar tegenspreken. Mede daardoor heb ik zo mijn twijfels bij haast elk oprichtingsjaar dat in publicaties genoemd wordt, ongeacht om welke historische schutterij (schuttersgilde) van Udenhout het gaat. Ik ben dan ook zeer benieuwd naar het boek dat jij ‘net uitgegeven’ hebt over jouw eigen gilde, de St.-Joris. Deze schuttersgilde vierde - volgens diverse bronnen - in 1939 weliswaar haar 300-jarige bestaan, maar andere bronnen hebben het daarentegen weer over 1594, het jaar waarin dezelfde St.-Jorisschutterij haar eerste (!) caerte of reglement zou hebben ontvangen van de hoofdgilde van de Kruisboog te ’s-Hertogenbosch. Maar of het in 1594 werkelijk gegaan is om een oprichtingsakte? Eerlijk gezegd, ik geloof daar niks van!

Zo ook plaats ik wat vraagtekens bij de ontstaansgeschiedenis van de huidige St.-Antonius- en St.-Sebastiaansgilde van Udenhout. Als ik haar website zou moeten geloven, is deze schutterij gesticht in 1548: zie www.sint antoniusensintsebastiaan.com > Het Gilde in het kort, waarvan de tekst reeds op de startpagina te vinden is.

Edoch, volgens mijn voorlopige opvatting is de onderhavige gilde zéér wel mogelijk het resultaat van minstens twee fusies (1548 en 1963), waarvan de laatste het samengaan met de ‘Weerbaarheid’ betrof. [In de ‘Weerbaarheid’ (Geweer) zou kort (?) tevoren de ‘Vreemdelingen onder Elkander’ (Kruisboog) zijn opgegaan.]

Feit is wel, dat: a) Udenhout eertijds een zelfstandige gemeente vormde en alleen al op grond daarvan een Landstorm en een Rustende Schutterij moet hebben gehad, waarvan het stichtingsjaar 1814 resp. 1816 geweest 1036 23 december 2006 Schuttersbrief - nummer 59

4

is en het opheffingsjaar 1815 resp. 1907; b) Udenhout ook ettelijke schietclubs (sportschutterijen) voor de Kruisboog, de Handboog en het Geweer gehad heeft; en c) Udenhout de vestigingsplaats was van ten minste twee kleine schietsportbondjes. Vooralsnog kom ik niet verder dan de onderstaande overzichtstabel, die ongetwijfeld de nodige correcties en aanvullingen behoeft.

Overzichtstabel van de voormalige en tegenwoordige schutterijen te Udenhout 1ste kolom: vetgedrukte nummering betreft weerbaarheids- en folkloreschutterijen; niet-vetgedrukte nummering betreft sportschutterijen 5de kolom: G = geweer; H = handboog; K = Kruisboog; K>G = verandering van wapen, nl. van kruisboog naar geweer. 6de en 7de kolom: < = vóór; > = na; † = opgeheven; (f) = ontstaan / opgeheven door fusie dan wel opgegaan in een andere schuttersorganisatie. 8ste kolom: NBFS = Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden; NFVWS = Nederlandse Federatie van Wipvogelschieten = Federatie van Scherpschutters ‘Op de Wipboom’; SBUH = Schuttersbond Udenhout en Helvoirt (!); VB = Vierbonden = samenwerkingsverband tussen drie (voorheen vier) Noord-Brabantse scherpschuttersbonden, t.w.: Bond Haaren e.o., Bond Udenhout e.o. (!) alsmede de Langstraatse Schuttersbond.

1 Nr. 01) 02) 03) 04) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20)

2 Plaats

3 Huidige gemeente Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Ud. / Gommelen Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg

4 Schutterij

5 6 7 8 Wapen Opgericht Opgeheven Koepelof bestaand organisatie St.-Joris K>G; K <1548 bestaand NBFS St.-Sebastiaan H <1548 †1548 (f) St.-Antonius G <1548 †1548 (f) St.-Antonius & St.-Sebastiaan (I) G 1548 (f) †1963 (f) NBFS Landstorm G 1814 †1815 het Rijk Rustende Schutterij G 1816 †1907 het Rijk Mussengilde [met schietboom!]

G <1880 †>1880 Rust schenkt nieuwe kracht H 1882? †>1905 Oefening en Vermaak G <1890 †>1939 SBUH De Dappere Nederlander K <1895 †>1895 Als broeders bijeen H <1905 †>1905 Landbouwers Eendracht H <1905 †>1905 Vriendenkring H <1905 †>1905 Eendracht Maakt Macht ? <1920 †>1920 Strijdlust en Vrede H <1922 †>1922 St.-Maurits G 1922 †2003 NFVWS + VB Vreemdelingen onder Elkander K >?1922 †<1963 (f) Weerbaarheid (I) G <1937 †<1963 (f) Weerbaarheid (II) G <1963 (f) †1963 (f) St.-Antonius & St.-Sebastiaan (II) G 1963 (f) bestaand NBFS

Bronnenopgave, niet altijd consequent alfabetisch geordend i.v.m. toevoegingen en latere aanvullingen (deel 1) 01. Bevers 2000 = Arnold (Nol) Bevers: Gildeberichten in krantenknipsels 1880-1940. 2 Delen. Lieshout 2000.

Zie aldaar blz. 28, 48, 58 en 212. [Betreft: St.-Joris; St.-Maurits; ‘St.-Sebastiaan’; Weerbaarheid].

02. Eindhovensch Dagblad: editie 12.5.1924. [Betreft: ‘St.-Sebastiaan’ = St.-Antonius- en St.-Sebastiaansgilde?]

03. Ellerman 2003 = Th. Ellerman: De geschiedenis van het gilde Sint-Willebrordus uit Heeswijk. Traditie en vernieuwing. [Doctoraalscriptie; Open Universiteit van Tilburg]. Heeswijk-Dinther 2003. Zie aldaar blz. 10.

04. De Gildetrom [jrg = jaargang; e.v. = en volgende] [Confer de bijhorende index Van Esch 1983-1996] a) Jaargangen 1-14, 1954-1967, meer speciaal: blz. 44, 46, 68, 389, 390, 404, 466, 504, 512, 536, 537, 539, 556, 558, 575-577, 608, 609, 611, 613, 629, 631, 644-649, 675, 683, 701, 703-705. b) Jaargangen 15-30, 1968-1983, meer speciaal: jrg 15, blz. 17, 18, 29-35 en 49-51; jrg 16, blz. 16, 3739, 52, 53, 73 en 74; jrg 17, blz. 14, 15, 34, 47, 50-52, 72 en 73; jrg 18, blz. 13, 14, 34, 42, 44, 46, 48, 55, 56 en 76; jrg 19, blz. 10, 45, 46 en 62; jrg 20, blz. 12, 13, 32, 47, 60 en 62; jrg 21, blz. 13, 28 en 30; jrg 22, blz. 13, 32 en 55; jrg 23, blz. 16, 51 en 64; jrg 24, blz. 13, 32, 33 en 61; jrg 25, blz. 7, 19, 26, 41, 61 en 75; jrg 26, blz. 18, 50 en 51; jrg 27, blz. 9, 29, 47 en 67; jrg 28, blz. 7, 10,70 en 72; jrg 29, blz. 15, 55, 78 en 80; jrg 30, blz. 19, 20, 44, 64 en 83. c) Jaargangen 31-38, 1984-1991, meer speciaal: jrg 31, blz. 16-18, [3?], 54 en 83; jrg 32, blz. 42, 94 en 102; jrg 33, blz. 8, 65 en 84; jrg 34, blz. 14, 45, 70, 73 en 96; jrg 35, blz. 17, 18, 21, 42, 59, 73, 100, 101 en 107; jrg 36, blz. 15, 19, 68, 69 en 103; jrg 37, blz. 16, 20 en 98; jrg 38, blz. 21, 73, 75, 78, 83 en 89. d) Jaargangen 39 e.v., 1992-heden. Van deze jaargangen bestaat nog geen register of index. Zie onder meer (!): jrg 47, blz. 50, 51 en 58; jrg 48, blz. 1; jrg 49, blz. 23-26, 54-55, 65, 95, 96, 137-140 en 144; jrg 50, blz. 24, 25, 27, 28, 34, 55-56, 58, 132-133 en 138; jrg 51, blz. 25 en 34.

------

Wordt vervolgd.

-----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

5

1037

DE ONZE-LIEVE-VROUWEGILDE TE KALMTHOUT, PROVINCIE ANTWERPEN) (1) VAN: De Heer Eric Meeusen, knaap [= bode] en webmaster van de O.L.Vrouwegilde Kalmthout (Antw.), 9 december 2006 Wat is nu de Onze-Lieve-Vrouwegilde van Kalmthout en hoe ontstond ze?

De geschiedenis van de hier voorgestelde Onze-Lieve-Vrouwegilde, sinds 20 november 1988 voetbooggilde (voorheen buksgilde) en officieel erkend door de Hoge Gilderaad der Kempen, begon in de grijze nevels van het verleden.

De Onze-Lieve-Vrouwegilde werd gesticht door pastoor Van der Biest, toen de nieuwe kerk werd heropgebouwd in 1642. Deze gilde heeft een voorname rol gespeeld in het Kalmthoutse verenigingsleven, maar in 1914 - ingevolge de oorlogsomstandigheden - hebben de gildebroeders zich van hun buksen ontmaakt. Zij gingen alzo reddeloos verloren. Tussen de twee wereldoorlogen in hielden zij zich nog alleen bezig met het onderhouden van teerfeesten en het opluisteren van processies. Na de jongste wereldoorlog sloten de overgebleven gildebroeders zich aan bij de St.-Jorisgilde die de gildevoorwerpen (zoals zes zilveren schilden plus het dekenregister) bewaart tot de sluimerende gilde terug opgericht wordt.

Daar we tot op heden niet over het dekenregister beschikken, moesten we alle bronnen en archiefstukken raadplegen. Tot hiertoe hebben we al namen van zo’n 72 gildebroeders kunnen achterhalen.

Enkele anekdoten over de vroegere Onze-Lieve-Vrouwegilde.

1642. In het jaar der stichting 1642 gebeurde er een dodelijk ongeval. De gildebroeders hadden hun hoofdman Jan Nouwen uitgehaald en in de gildekamer bij Jan Stevens hadden ze hun geweren op de voorbehouden plaatsen opgehangen na deze eerst buiten te hebben afgeschoten. Maar, o wee! Toen gildebroeder Geeraart Cornelis Hendrixks zijn geweer opgehangen had, ging er een schot af en gildebroeder Hendrik Cornelis Leenaarts werd dodelijk getroffen. De zaak werd later in der minne geregeld door te laten doen van veel missen in de kerk.

1719. Op 25 juli 1719 op de kermisdag van St.-Jacob bedreigden de mannen van Nieuwmoer de hoofdman Cornelis van Dooren van de O.L.V.-gilde en zetten zij een bloedig gevecht in. Nadien moest schepen Pauwel de Ren naar de Nieuwmoer om het proces op te maken van het gebeurde en weer valt het woord schelmen. De schepen sloeg er aldaar dan ook duchtig op los en getuigde daarvan hierna met fierheid voor de schepenbank.

1754. In 1754 is er nog een proces gevoerd tegen de ongetrouwde jongelieden die in de OnzeLieve-Vrouwegilde waren. Door de wet van 1711 was het verboden zich als ongetrouwde bij een vereniging aan te sluiten, want gewoonlijk kwamen er dan ook jonge meisjes mee. Het gevolg was, dat dezen daardoor op het slechte pad zich konden begeven. De Onze-Lieve-Vrouwegilde stoorde 1) zich niet aan deze wettekst. Bijgevolg moesten ze voor de vierschaar verschijnen. Er was zelfs de koning van de gilde bij, namelijk een zekere Vijants uit Achterbroek. Tenslotte kreeg Jan Greefs, toenmalige hoofdman, ook nog een proces aan zijn broek omdat hij weigerde de jongelui uit de gilde te zetten.

1876. In 1876, bij een drinkfeest, werd er een vaatje gegeven. Het kreeg de naam ‘Patersvaatje’2).

Dag en uur werden vastgelegd om het vaatje eer aan te doen en niemand mocht ontbreken op het drinkfeest. Maar toen de tap in het vat ging, constateerde men dat het vat leeg was. Grappenmakers hadden de dag daarvoor reeds het vat soldaat gemaakt.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1038

23 december 2006

6

Schuttersbrief - nummer 59

Tot zover enkele anekdoten van de vroegere Onze-Lieve-Vrouwegilde.

Wat voor onze gilde ook opmerkelijk is, is het volgende.

Begin november 1989, een jaar na de heroprichting, deed de oud-hoofdman Etienne Praet navraag op het gemeentearchief te Kalmthout aangaande geschriften uit 1642, geschreven door pastoor Van der Biest uit Duffel. Deze man was toen pastoor te Kalmthout (dagboek?). ‘Over deze persoon bezit het archief niets, maar misschien is er iets te vinden in de Abdij van Tongerlo’, was het antwoord.

Met dit gegeven in het achterhoofd liep de hoofdman verscheidene weken rond totdat hij in gesprek kwam met gildebroeder Jan Alen, koster van kerkgemeenschap Heide - Kalmthout. Jan Alen kende nog een studievriend, nu pater in de Abdij te Tongerlo. Alras kregen we van deze pater het volgende antwoord.

Het dagboek waarnaar U verwijst, namelijk van pastoor Mattheus vander Biest (16411645), is niet in het abdijarchief aanwezig. Wel bewaren we onder nr AAT,IV,300,A,I,b,nr 4 enkele uittreksels die op vraag van abt Siardus van den Nieuweneijnde door pastoor Folcardus Baelemans begin september 1760 uit bedoeld dagboek werden geëxcerpeerd. Ze handelen over het ontstaan van de gilde O.L.Vrouw.

3)

Vertaald luidt de tekst: ‘In het jaar 1642 werd op mijn aandringen de gilde met de bombarde ter ere van O.L.Vrouw gesticht. De eerste koning was een burger uit Antwerpen, de hoofdman Joannes Nauwens schout. Het beeld van O.L.Vrouw werd geschonken door de vrienden van Hendrik Corneliss, de eerste die stierf in de gilde van O.L.Vrouw. Dat beeld werd in 1642 ingezegend op de feestdag zelf van O.L.Vrouw-ten-hemelopneming (15 augustus) en werd daarna plechtig op het altaar geplaatst. In die tijd was fr(ater) Nicolaus Verhefstadt (sic) mijn onderpastoor, die tot grotere eer van Maria het beeld droeg tijdens een bidprocessie. Eens het beeld op het altaar stond, hebben we de litanie van O.L.Vrouw gezongen en een lof ter harer eer.’

Enkele opmerkingen en vragen bij deze brief.

Wij beschikken nu over de fotokopie van 1760 i.c. de overgeschreven tekst door pastoor Baelemans.

De oud-hoofdman Etienne Praet is op 30 dec. 1989 nog in het gemeentehuis gaan rondneuzen en beschikt over een fotokopie van: * de overlijdensakte van Hendrik Cornelis d.d. 7.10.1642 en uitvaart d.d. 16.12.1642; * de overlijdensakte van eerste hoofdman Joannes Nauwens d.d. 25.7.1657.

Eerste probleem: is 1642 als het jaar van de inzegening van het beeld juist? De eerste gildebroeder die stierf in de gilde door een dodelijk ongeval, was Hendrik Cornelis Lenaarts (zie Calmpthoutania, jaargang 14 - nr. 3 / 4, 1962). Maar dat ongeval gebeurde op 5 oktober 1642 en de overledene werd begraven op 7 oktober 1642. Hoe kan nu het beeld van O.L.Vrouw, geschonken door de vrienden van Hendrik Cornelis, reeds op 15 augustus 1642 ingezegend zijn, op welke dag Hendrik Cornelis nog leefde? Daarom: is het jaartal 1642 niet verkeerd?

Tweede probleem. De eerste koning was een burger uit Antwerpen, de hoofdman Joannes Nauwens.

Dit in tegenstelling met de berichtgeving in Calmpthoutania. Deze verkondigen, dat de vader van Joannes Nauwens afkomstig was van Roosendaal (N.Br.), Jan Nauwens heette, het beroep van chirurgijn uitoefende en gehuwd was met Cornelia van de Sande. Johan Nauwen leefde van 1634 tot 1657. Wie helpt dit verder uit te pluizen?

Wij hopen, dat men met dit kleine beetje uitleg een inzicht gekregen heeft in het reilen en zeilen van een Kempense schuttersgilde.

Met gildebroederlijke groeten, Eric Meeusen Noten van de SB-redactie: 1) vierschaar (van oorsprong Middelnederlands) [vier = het telwoord vier; schaar = hier: schaer, schare, scharre, scha(e)rne, schranne = schrank, schraag, bank], oorspronkelijk: vierschaer, vierschare, enz. enz. =

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

7

1039

aanvankelijk: vierkant van vier banken waarbinnen recht werd gesproken; later: de rechtbank, het gerecht, met name rechtbank (gerecht) in eerste aanleg, vooral voor strafzaken; ook: plaats waar de vierschaar bijeenkomt, rechtszaal.

2) patersvaatje (in algemeen Nederlands) = voor de pater bestemd vat, het beste vat wijn of bier; de uitdrukking uit het patersvaatje tappen wil zeggen: de beste drank schenken.

3) bombarde (eigenlijk een middeleeuwse term voor): steengeschut = kanon om stenen kogels weg te schieten.

A.D.

AAN: De Heer Eric Meeusen Beste Eric,

Maastricht, 9 december 2006

Naar aanleiding van de gegevens en vragen die je thans voorgelegd hebt, het volgende.

1) Ik kan mij niet goed voorstellen, dat het Noord-Kempense dorp Kalmthout niet al in de 16de eeuw (= 1501-1600) een eigen schuttersgilde gehad heeft en dat het in (of omstreeks) 1642 niet gegaan is om een heroprichting daarvan dan wel om de stichting van een in successie tweede schuttersgilde. Kun je me de in 1760 door pastoor Baelemans overgeschreven Latijnse tekst eens toezenden?

2) Jouw vragen inzake het jaar 1642 (dodelijk ongeval, schenking van Mariabeeld, identificatie van Joannes Nauwens) zouden SB-lezers en ik mogelijk (!) afdoende kunnen beantwoorden, als we zouden beschikken over de tekst van alle relevante publicaties en archiefbescheiden. Zou je die mij kunnen verschaffen? Ik maak er dan wel een compilatie van.

3) Jij hebt het over â&#x20AC;&#x2DC;de wet van 1711â&#x20AC;&#x2122;. Kun je dat eens nader toelichten? Bijvoorbeeld door te melden, wie of welke organisatie die wet heeft verordonneerd, hoe de exacte tekst van die wet luidt en welke bronnen je in deze aangelegenheid hebt geraadpleegd.

4) Zijn er leden van de vroegere O.L.V.-gilde te noemen die anno 1988 aan de wieg hebben gestaan van de tegenwoordige O.L.V.-gilde?

5) Is de huidige O.L.V.-gilde in het bezit van goederen die ooit hebben toebehoord aan de vroegere O.L.V.-gilde?

6) Hoe oud is het wapenbord dat op de homepage van jullie webstek is afgebeeld (cf. onderstaande illustratie), en waar bevindt het zich thans?

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

Wapenbord van de Onze-Lieve-Vrouwegilde te Kalmthout [Bron: www.olvgilde.be]

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1040

23 december 2006

8

Schuttersbrief - nummer 59

INFORMATIEVERSTREKKING DOOR FEDERATIEBESTUREN AAN HUN ACHTERBAN (1) VAN: De Heer J.G.M. (Jack) Goudsmits, vice-voorzitter van de Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden (NBFS), hoofdman [= voorzitter] van de NBFS-kring Maasland, secretaris van St.-Sebastiaansgilde te Oisterwijk

Geachte Heer Disch,

Oisterwijk (N.Br.), 10 december 2006

Te laat?

Ik heb behoefte in te gaan op de stelligheid van Uw reactie in SB 57 (blz. 1018-1019) rondom de voortgang in het ‘CWM-dossier’. Ik ga niet in discussie, maar ontken - en dat zijn geheel mijn woorden - Uw mening dat de federaties een beetje hebben zitten slapen, te laat zijn ontwaakt en ongestructureerd aan de slag zijn gegaan.

In december 2004 werden verschillende gildebroeders in Noord-Brabant geattendeerd op de komst van een nieuwe Circulaire Wapens en Munitie. Daarover hebben zij het bestuur van de NBFS direct geïnformeerd.

Het bestuur heeft direct de Technische Commissie Schieten opdracht gegeven een en ander in kaart te brengen en na te gaan wat de gevolgen zouden zijn voor de schuttersgilden en de leden. De Commissie heeft deze taak voortvarend opgenomen en contact gezocht met de federaties in Limburg en Gelderland. In februari 2005 is er al een eerste gesprek geweest met onder andere de KNSA. Daarna is continue hard gewerkt! Het is de gilden eigen - en dat siert de gildebroeders en gildezusters - dat zij proberen allerlei grote en kleine problemen in alle rust op te lossen. Daarom is het ‘naar buiten’ dan ook vaak stil. Juist ook daardoor zijn in het verleden vaak kwesties voor alle betrokken partijen tot een goed einde gekomen, zonder gezichtsverlies.

Neem van mij aan dat er bij de technische commissies en federatiebesturen ontzettend veel reacties zijn binnen gekomen, nog voordat U een open brief publiceerde. De meest vergaande voorstellen zijn gedaan.

De gezamenlijke federaties hebben een strategische en tactische koers uitgestippeld die op enig moment is bijgesteld. Ik ga er van uit, dat U begrijpt dat hierover vooraf geen informatie ‘naar buiten’ gebracht kan worden.

Op 14 oktober heb ik niet meegedeeld dat er mogelijk een nationale schuttersfederatie tot stand komt. Ik heb gesproken over het oprichten van een gezamenlijke koepel. U schrijft dat die opmerking oud nieuws was. Ik denk dat U een niet juiste conclusie trekt. De drie federaties hebben op 19 juni gesproken met afgevaardigden van het Ministerie van Justitie tijdens een ‘bezoekdag’ aan een gilde. In het eerste weekend van juli is minister Donner in Limburg geweest en daar hebben Jos Michels (president van de OLS) en ik de minister voorgesteld te komen tot een eigen koepel voor de gilden. Hij heeft daarover toen geen enkele uitspraak of toezegging gedaan, enkel dat hij wil onderzoeken of die mogelijk wenselijk en haalbaar is. Daarna is het stil geweest vanwege welverdiende vakanties van alle betrokkenen. In september is de draad weer opgepakt. In het vooroverleg met het ministerie om de gespreksdatum van 28 september vast te leggen heb ik twee zaken aangegeven. Eén: ik wilde een gesprek van enkel de drie federaties met het ministerie, dus zonder de KNSA. Twee: het belangrijkste agendapunt is de mogelijkheden te verkennen met betrekking tot het oprichten van een eigen gezamenlijke koepel door de drie federaties. Dat is op 28 september besproken. Toen was het pas officieel. Dus het ‘nieuws’ was twee weken oud.

‘Weer eens te laat’, ik denk het niet…

Een hartelijke groet, Jack G. M. Goudsmits

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

9

1041

AAN: De Heer Jack Goudsmits Geachte Heer Goudsmits,

Maastricht, 16 december 2006

Voor alle duidelijkheid en om verdere misverstanden te voorkomen: - mijn bewering ‘dat de federaties een beetje hebben zitten slapen en te laat zijn ontwaakt’ sloeg enkel en alleen op de informatieverstrekking (!) door de federatieve besturen i.c. federatieve onderhandelaars aan hun achterban; - hoewel het niet mijn woorden zijn maar inderdaad geheel de Uwe dat de federaties ‘ongestructureerd aan de slag zijn gegaan’, schuilt in dat citaat niettemin een kern van waarheid voorzover die woorden althans betrekking hebben op het verschaffen van informatie aan medehoofdbestuursleden, kringen / bonden, schutterijen / schuttersgilden en de grote schare van schuttersvrienden.

Zoals ik reeds eerder berichtte (SB 47, blz. 778-779), liet de informatievoorziening zijdens met name de OLS en de NBFS eind 2004 / begin 2005 niets te wensen over. Reeds maanden voordat het NBFS-bestuur (volgens Uw eigen zeggen: in december 2004) in het geweer kwam, bazuinde de vorige OLS-president (Frans Wolters) rond, dat hij ‘desnoods’ zijn schutters zou optrommelen voor een ‘mars op Den Haag’. Nadien verscheen er op de NBFS-website adequate berichtgeving door federatiesecretaris Ton Brouwers. ‘Echter,’ - zo meldde ik verder in SB 47 - ‘de noodzakelijke follow-up bleef helaas uit! Correcte voorlichting die tijdig, voluit en vooral in alle duidelijkheid had moeten plaatsvinden binnen het volledige [hoofdbestuur van elke der drie Federaties] en vervolgens op federatievergaderingen en via [kring- en] bondsbesturen en [kring- en] bondsvergaderingen naar de plaatselijke [gilde- en schutterij]besturen en ledenvergaderingen toe - die vorm van voorlichting liet te lang op zich wachten, terwijl de drie schuttersfederaties wèl doende waren om een en ander recht te breien waar het Ministerie van Justitie en de KNSA steken hadden laten vallen! Trouwens, eveneens de redacties van de federatie-, kring- / bonds- en gilde- / schutterijmedia (websites, newsletters en tijdschriften) mochten en mogen hun aanvankelijke falen in de uitvoering van hun primaire taak van tijdige nieuwsvoorziening en goede voorlichting zich aanrekenen.’ Pas bijna een half jaar later, d.w.z. na de eerste alarmerende berichten in de SB i.v.m. de naderende CWM-datum van 1 augustus 2005, kwam er eindelijk enige beweging aan het schutterlijke nieuwsfront.

Wie de SB van het laatste anderhalve jaar gevolgd heeft, weet dat ik mij nimmer in negatieve of badinerende zin heb uitgelaten over de wijze waarop de drie schuttersfederaties NBFS, OLS en FGS opereren in hun onderhandelingen met het Ministerie van Justitie en de Koninklijke Schutters Associatie (KNSA). Integendeel zelfs: wanneer het eenheidsfront van de drie Federaties dreigde te worden verbroken, heb ik steeds in ‘woord’ (mondeling en telefonisch in persoonlijke contacten met ‘gewone’ schutters en met bestuursleden van schutterlijke koepelorganisaties) alsmede in ‘geschrift‘ (lees: in dit verband mijn diverse bijdragen in de SB) gepleit voor het bewaren van eenheid in strategie en opvattingen richting het Ministerie en de KNSA. Sterker nog: waar mogelijk heeft de SB voor de drie Federaties nieuwe argumenten aangedragen ter ondersteuning van hun werkzaamheden en heb ikzelf bovendien de werkwijze van de federatieve onderhandelaars verdedigd tegen ‘aanvallen’ van derden. Misschien heb ik bij dit laatste sommige ‘aanvallers’ harder aangepakt dan strikt noodzakelijk was, waarvoor dan mijn excuses. Ik refereer hier bijvoorbeeld aan mijn (te?) felle reactie aan het adres van Bert Adriaens, deken van de stadsgilde St.-Catharina 1480 te Weert (Lb.) en bestuurslid van de in die zelfde stad gevestigde OLS-bond Eendracht Macht Macht; zie SB 43, blz. 710-711.

Maar wat men van de door hen gehouden betogen tijdens OLS-vergaderingen van 2005 en 2006 ook mag vinden, in één opzicht val ik Bert Adriaens en diens bond voor de volle 100% bij. En dat is de ernstige, niet mis te verstane kritiek die er door hen geleverd werd op de informatievoorziening zijdens de drie Federaties (en met name van de kant van het OLS-bestuur) naar de achterban toe. Ook collega-redacteur Mathy Leunissen en ik hebben in dit opzicht onze kritiek niet onder stoelen of banken gestoken: zie onder meer SB 30, blz. 530, en SB 46, blz. 777-778. Die kritiek van ons en van vele anderen was terecht. De in SB 57 (blz.

1018-1019) door U tweemaal genoemde OLS-president Jos Michels erkende trouwens zelf, dat er behoorlijk wat geschort had op het punt van informatieverstrekking en… hij beloofde op dit punt beterschap.

In mijn eerste bijdrage aan de rubriek ‘Naar een Schuttersfederatie Nederland?’ (zie SB 56, blz. 985), ging het om twee zaken: a) het grote (!) en goede (!) nieuws inzake de mogelijke komst van een landelijke koepelorganisatie voor de historische schutterijen (schuttersgilden) en - indien het inderdaad tot realisatie van die gezamenlijke koepel van NBFS, OLS en FGS zou komen - de historische betekenis daarvan (plus - impliciet - de grotere kans op het niet doorgaan van een verplicht KNSA-lidmaatschap, dubbel groot en goed nieuws dus!); b) mijn verbazing over het feit, dat over die verhoopte nationale koepel niet of nauwelijks is bericht in de schuttersmedia (websites, newsletters, tijdschriften) gedurende de maanden juli-augustus-september.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1042

23 december 2006

10

Schuttersbrief - nummer 59

Beste Jack Goudsmits, begin juli was Donners toezegging om de wenselijkheid en haalbaarheid van een nationale koepel voor schutterijen (schuttersgilden) te onderzoeken uiteraard óók bekend aan de ambtenaren van het Ministerie van Justitie. Het gaat dan niet aan om het maandenlang verzwijgen van het grote en goede dubbele nieuws te vergoelijken met de argumentatie van o.m. geen tijd ‘vanwege welverdiende vakanties’.

Kon dan zelfs een kort berichtje aan Uw eigen persorganen (De Gildetrom en Schuttersgilden.nl) begin juli er echt niet van af? Ik betwijfel dat en, naar ik meen, met recht en reden. Liever had ik ‘het grote en goede dubbele nieuws’ te horen gekregen van Uw interfederatieve coördinator dan van rijksambtenaren uit de residentiestad. Of U en Uw medeonderhandelaars - op het punt van informatievoorziening - ‘weer eens te laat’ waren?

Ik denk van wèl.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

VAN: De Heer Jack Goudsmits Geachte Heer Disch, Oisterwijk (N.Br.), 10 december 2006 In Uw Schuttersbrief - nummer 57 schenkt U onder de titel: ‘Bedreigt CWM 2005 de historische schutterijen (schuttersgilden) óók nog op het punt van burgerschieten en promoting schieten?’, ook weer aandacht aan de promotieactiviteiten van de schuttersgilden. Op bladzijde 1026 schrijft U in Uw reactie daarover onder andere: De minister en zijn ambtenaren hebben - overigens zonder dat de onderhandelaars van de drie Federaties het in de gaten hadden! - inderdaad ‘vergeten’ om in de brief van 6 juli tevens t.a.v. het CWM-artikel 2.2.5 een verlenging van de overgangstermijn expliciet te vermelden. Bewijzen kan ik die ‘nalatigheid’ niet, maar op dit punt hebben het Ministerie van Justitie en de federatieve onderhandelaars op z’n minst de schijn tegen!

Jammer, dat we inderdaad de schijn tegen hebben. Maar niets is minder waar! Al vanaf het eerste overleg met het Ministerie van Justitie, deze maand al weer een jaar geleden, heeft vooral Jos Michels (president van de OLS) tijdens de verschillende besprekingen er bij herhaling op gewezen hiervoor een maatwerkregeling te treffen voor de schuttersgilden. Inderdaad voor ALLE schuttersgilden in alle provincies zoals U terecht opmerkt. Laatstelijk nog op 30 november heeft Jos Michels er weer op aangedrongen een heldere oplossing te creëren. Aan Uw reactie, gedateerd 16 november, op bladzijde 1027 aan de vragenstellers / schrijvers heb ik niets toe te voegen.

Een hartelijke groet, Jack G.M. Goudsmits

AAN: De Heer Jack Goudsmits Geachte Heer Goudsmits, Maastricht, 10 december 2006 Uw tweede mailing van vandaag, ditmaal handelende over de ‘artikel 2.2.5’-kwestie, heb ik welbewust in de hier voorliggende rubriek opgenomen en dus niet in de rubriek (zie hieronder, blz.1057-1061) waar zij eigenlijk zou moeten thuishoren. De reden is deze, dat Uw tweede mailing van vandaag wederom illustreert wat ik U al vaker tracht te verdietsen: er schort - misschien zelfs structureel - iets aan de informatievoorziening van de kant van de federatieve bestuurders i.c. onderhandelaars richting hun achterban.

‘Al vanaf het eerste overleg met het Ministerie van Justitie, deze maand al weer een jaar geleden’ - zo schrijft U - hebben U en Uw medeonderhandelaars het specifieke CWM-probleem inzake het artikel 2.2.5 (= schietverbod voor introducés, dus voor niet-schutterijleden, bij burger- of dorpsschieten en bij promoting schieten) onder de aandacht gebracht van de minister en zijn ambtenaren. Als dat zo is - en ik wil U best op dit punt geloven - waarom vinden we dan over de ‘artikel 2.2.5’-kwestie totaal niets vermeld in de periodieke verslaglegging van Uw interfederatieve coördinator (van wie we overigens reeds tijden niets meer vernomen hebben)? En waarom is er in de ontmoeting met de minister tijdens het eerste weekend van afgelopen juli dan wel onmiddellijk na de bekendwording van de ministeriële brief van 6 juli niet óók aangedrongen op (ten minste tijdelijke) ontheffing van artikel 2.2.5 i.p.v. te wachten met een soortgelijk verzoek tot 30 nov. j.l. (d.w.z. tot vlak nadat in deze aangelegenheid de eerste verontrustende berichten verschenen waren in de SB)?

Ging het hier nou maar om een wissewasje! Maar U en ik weten beter. De ‘artikel 2.2.5’-kwestie speelt al een hele tijd en beperkt zich niet tot één enkele provincie. Schutterij- en gildebesturen en hun verenigingsleden zien zich thans van overheidswege tevens gedwarsboomd bij burgerkoning- en promoschietingen, die men voordien - d.w.z. reeds eeuwenlang, van generatie op generatie - steeds probleemloos heeft kunnen organiseren.

Als U en Uw medeonderhandelaars niets in de onderhavige zaak bijtijds te Den Haag gedaan konden krijgen (dàt is overigens géén verwijt!), dan was toch het minste wat de interfederatieve coördinator kon doen, daarover met de achterban te communiceren op de gebruikelijke wijze via o.m. het internet. Doch in plaats daarvan werden de schutters en hun besturen in het ongewisse gelaten en komt U pas nù - als de nieuwe interfederatieve coördinator? - met een ‘verklaring’. Mijns inziens wel aan de zéér late kant! Of niet soms?

-----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

11

1043

HET SCHUTTERIJWEZEN TE AMSTERDAM (2) Vervolg op SB 53, blz. 923

Het Aansprekersoproer van 1696 VAN: Gemeentearchief Amsterdam Amsterdam (N.H.), augustus 2006 Belasting op begraven Begin 1696 besloot het Amsterdamse stadsbestuur belasting te gaan heffen op het begraven en zelf mensen in dienst te nemen voor de uitvoering van begrafenissen. Amsterdammers die al particulier in het begrafeniswezen werkten, zoals de aansprekers, verspreidden het gerucht dat de armen voortaan bij hun dood als oud vuil behandeld zouden worden. Het volk, dat al leed onder eerdere belastingen, kwam hierop in opstand.

Rellen Op 31 januari 1696 ramden woedende Amsterdammers de deur van het huis van burgemeester Jacob Boreel aan de Herengracht met een lantaarnpaal. Zij smeten zijn hele inventaris in de gracht. Daarna trokken ze naar het huis van kapitein Spaaroog, het gehate hoofd van de schutterij.

De schutterij Het stadsbestuur trad hard op tegen de rebellen. De schutterij kreeg opdracht met scherp te schieten. Ter afschrikking werden twee â&#x20AC;&#x2DC;belhamels ofte roervinckenâ&#x20AC;&#x2122;uit het raam van de Waag op de Dam gehangen. Het oproer werd zo snel bedwongen. Maar de rebellen bereikten hun doel: de belasting op het begraven werd niet doorgevoerd.

Romeijn de Hooghe Romeijn de Hooghe (1645-1700) was een Amsterdamse schilder, etser, tekenaar en uitgever. Hij werd vooral bekend met zijn prenten van historische gebeurtenissen, veelal in Amsterdam.

De schutterij na het neerslaan van het Aansprekersoproer, ets toegeschreven aan Romeijn de Hooghe, 1696.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1044

23 december 2006

12

Schuttersbrief - nummer 59

OLS 2007: HET OUD-LIMBURGS SCHUTTERSFEEST TE NEDERWEERT IN NL-LIMBURG (2) Vervolg op SB 57, blz. 1009-1010

Kick-off OLS Nederweert 2007 VAN: De Persvoorlichting van Stichting OLS Nederweert 2007 Nederweert (Lb.), 4 december 2006

Uitnodiging aan de Pers Stichting OLS Nederweert 2007 Postadres: Postbus 2706, 6030 AA Nederweert. Bezoekadres*): Hulsenweg 15, 6031 SP Nederweert.

Website: www.ols2007.nl. E-mail: info@ols2007.nl.

Zoals wellicht al bij U bekend vindt op 1 juli 2007 het OLS in Nederweert plaats. Afgelopen 3 november is de oprichtingsakte van de Stichting OLS Nederweert 2007 officieel ondertekend. Natuurlijk brengt een evenement als het OLS de nodige voorbereidingen met zich mee. Deze zijn dan ook in volle gang. De tijd is nu dan ook aangebroken dat wij graag een aantal zaken bekend willen maken. Dit is dan ook de reden dat er op 8 december a.s. om 18.30 uur een kick-off wordt georganiseerd, waarvoor wij ook U van harte uitnodigen.

Tijdens deze ‘Kick-off’ wordt het OLS CentrUM aan de Hulsenweg 15 in Nederweert, beschikbaar gesteld door ETF, officieel in gebruik genomen. Daarnaast wordt het programma van de verschillende activiteiten die tot aan het OLS in juli plaatsvinden, bekend gemaakt. En... ook het motto van het OLS 2007 wordt op deze avond bekend.

De ‘Kick-off’ vindt plaats in het OLS CentrUM aan de Hulsenweg 15 te Nederweert van 18.30 tot ca. 21.30 uur.

Het programma ziet er als volgt uit: - ontvangst - officieel programma: • welkomstwoord en korte presentatie over de voortgang van de organisatie door Ber Moonen, voorzitter van de Stichting OLS Nederweert 2007 • bekendmaking programma OLS 2007 • onthulling motto OLS 2007 door Henk Evers, burgemeester van Nederweert, Ruud Koppens, directeur ETF, en Hans Reijnders, voorzitter Schutterij SintAntonius (en vice-voorzitter van de Stichting OLS Nederweert 2007) - borrel en hapje Wilt U aanwezig zijn bij deze ‘Kick-off’? Geef dit dan aan ons door. Wij houden dan rekening met Uw komst. U kunt hiervoor mailen met Renate van Lierop-Kupers, vanlieropkupers@planet.nl. *) Het bezoekadres heeft geen eigen telefoonnummer. De contacten lopen in dit geval via de sectie PR en Communicatie, contactpersonen pers en media: Patricia Pepels, Susanne Courtens en/of Renate van Lierop-Kupers.

Onze e-mailadressen zijn: Patricia Pepels p.pepels@nederweert.nl Susanne Courtens s.courtens@nederweert.nl Renate van Lierop-Kupers vanlieropkupers@planet.nl Omdat wij per tourbeurt contactpersoon zijn, staat het telefoonnummer van de dienstdoende contactpersoon aangegeven op de persberichten die uitgaan. Mocht U echter tussendoor een vraag hebben, dan kunt U altijd contact opnemen met Renate van Lierop-Kupers, via 0495 - 49 38 83.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

13

1045

Het logo van OLS Nederweert 2007 VAN: Mevrouw Renate van Lierop - Kupers, persvoorlichter van Stichting OLS Nederweert 2007 Nederweert (Lb.), 6 december 2006 Geachte Heer Disch, Henk Baetsen is de ontwerper van het logo. Zijn visie op het logo is relatief eenvoudig. Een logo met een lang verhaal om de symboliek te verklaren mist immers (hoe ironisch) zijn doel.

Wat hem het eerst opviel bij het OLS, is de entree in de vorm van een kasteelpoort. Dat heeft hij vertaald in een kleurrijk â&#x20AC;&#x2DC;heraldischâ&#x20AC;&#x2122; wapen waarbij de verschillende elementen verder voor zich spreken. Deze keer geen buksen en schietbomen die de boventoon voeren maar een kleurige entree die als het ware uitnodigt om het OLS met duizenden schutters in al zijn pracht en praal te bezoeken.

Het bedachte motto , dat a.s. vrijdag bekendgemaakt wordt, sluit hierop naadloos aan.

Het gras met de loodproppen staat eigenlijk los van het logo. Het is, in combinatie met het logo, bedoeld als kapstok voor verschillende te ontwerpen uitingen. Wat overigens met een leuke knipoog ook weer heel goed aansluit op het motto. Een motto met tig dubbele bodems die straks sterk doorwerken in verschillende andere promotiemiddelen. Maar dat zullen jullie te zijner tijd kunnen zien.

Met vriendelijke groeten, Renate van Lierop - Kupers.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1046

23 december 2006

14

Schuttersbrief - nummer 59

HET SCHUTTERSWEZEN IN DE GEMEENTE DONGEN (PROV. NOORD-BRABANT), VROEGER EN NU (2) Vervolg op SB 57, blz. 1012-1013

AAN: De Heer Piet Willemse, oud-lid van Handboogsportvereniging Tevredenheid 1865 Beste Piet Willemse, Maastricht, 7 november 2006 Door plaatsgebrek in de eerste aflevering van deze aan het vroegere en huidige schutterijwezen binnen de gemeente Dongen gewijde rubriek kon ik niet nader ingaan op jouw e-mail van vandaag en al evenmin op het door mij gegeven schematische overzicht met de erbij horende bronnenopgave. Vandaar dat ik nu maar gewoon mijn beantwoording van jouw e-mail van heden voortzet.

Allereerst dan mijn dank voor jouw mailing, waarin je terecht eraan herinnert dat je al veel eerder en wel op 4 april van dit jaar mij gevraagd hebt om nadere gegevens. Door ziekte (herseninfarct) kwam ik er maar niet aan toe om iets van me te laten horen. En de eerlijkheid gebiedt mij bovendien te zeggen, dat ik - eenmaal enigszins hersteld - jouw mailing helemaal vergeten was. Mijn excuses daarvoor. Ik hoop, dat ik alvast iets goed heb gemaakt door de gegevens die ik je in SB 57, blz. 1012-1013, heb verstrekt.

Jouw eerste vraag: Waar is handboogsportvereniging Tevredenheid ontstaan? Mijn antwoord: voorzover mij bekend, is het hoofddorp Dongen de plaats van oorsprong. Ik zeg dat onder enig voorbehoud, omdat óók voor de HSV Tevredenheid heeft gegolden wat ik helaas maar al te vaak tijdens mijn geschiedonderzoek naar zovele schuttersorganisaties in ons land kon vaststellen, nl. dat menigmaal een secretaris zijn eigen woonplaats abusievelijk vermeldt als de vestigingsplaats van zijn vereniging. [En zo ‘blijkt’ dan eensklaps, dat ‘Tevredenheid 1865’ enige tijd gevestigd zou zijn geweest in… Oosterhout!]. Volstrekte zekerheid omtrent de plaats van oorsprong hebben we pas, als we zouden beschikken over de tekst van de oprichtingsakte. Maar volgens mij is die akte nooit opgesteld. Een redelijk alternatief is om het Koninklijk Besluit of de notariële akte te achterhalen op grond waarvan de HSV Tevredenheid rechtspersoonlijkheid heeft verworven.

Jouw tweede vraag: wie zijn de deelnemers uit den beginne? Antwoord: ik vond in de NHB-tijdschriften onder meer de interessante vermelding, dat een viertal kaartspelers in 1865 het initiatief hadden genomen tot de oprichting van een handboogvereniging in Dongen (= hier: het hoofddorp of uitsluitend de gemeente van die naam?). Ik kom daar nog verder over te spreken wanneer ik in een van de volgende SB-nummers een overzicht zal geven van de vindplaatsen (in de NHB-tijdschriften) aangaande de HSV Tevredenheid.

Jouw derde vraag: zijn er wedstrijden bekend en, zo ja, waar zijn deze te vinden? Het antwoord op die vraag heb ik eigenlijk zo-even al gegeven bij mijn reactie op jouw vorige vraag. Met ‘NHB-tijdschriften’ bedoel ik trouwens: a) O.M. [= ‘Officiële Mededelingen’ van de NBvH] (1950); b) De Handboogschutter [van de NBvH. later NHB] (1951-1986); c) De Handboogsporter (1987 - mei 1992); en d) Handboogsport (juli 1992 heden). Beide laatstgenoemde periodieken zijn uitsluitend tijdschriften van de NHB en niet ook van de NBvH. Jouw vierde vraag betreft het in het bezit van de HSV Tevredenheid zijnde beeldje van Willem Tell met de jaartallen 1865 en 1882. Het eerste jaartal ‘spreekt voor zich’, zoals jezelf al zegt. Het jaartal 1882 slaat op het jaar waarin het beeldje gemaakt is. Mogelijk heeft de beeldhouwer (wiens naam eveneens op het beeldje vermeld staat) of een der (oud-)verenigingsleden het beeldje geschonken, al dan niet in hetzelfde jaar.

Jouw vijfde vraag: zijn er in Dongen meer schutterijen geweest? Mij dunkt, dat ik die vraag al vrij aardig heb weten te beantwoorden: zie de (voorlopige!) overzichtstabel in SB 57, blz. 1012. Een verdere toelichting alsmede de beslist nog nodige aanvullingen en correcties door mij (en - hopelijk - ook door anderen!) volgen nog.

Bronnenopgave (vervolg) [Onderstaande nummering is een voortzetting van de nummering in SB 57, blz. 1013] 17. Van Esch 1983-1996 = A.E.M. van Esch: Index op De Gildetrom. 3 delen; deel 1: Jaargang 1 t/m 14, Oirschot 1983; deel 2: Jaargang 15 t/m 30, z.pl., z.j.; deel 3 (= De Gildetrom. Index): Jaargang 31 t/m 38, Gemert 1996. Oirschot-Gemert 1983-1996. [Voor vermeldingen inzake Dongen zie hierna bron 18].

18. De Gildetrom [jrg = jaargang; e.v. = en volgende]. a) Jaargangen 1-14, 1954-1967: géén vermeldingen. b) Jaargangen 15-30, 1968-1983, meer speciaal: jrg 27, blz. 29 en 47; jrg 28, blz. 59. c) Jaargangen 31-38, 1984-1991, meer speciaal: jrg 35, blz. 44; jrg 36, blz. 68; jrg 38, blz. 83. d) Jaargangen 39 e.v., 1992-heden. Hiervan is nog geen register of index voorhanden. Deze jaargangen, voorzover in mijn bezit, heb ik gecheckt, maar vermeldingen inzake Dongen ben ik niet tegengekomen.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

15

1047

VAN: De Heer R.C.L. (Rob) Weijtmans, secretaris van de Commissie SAT Maasland, dekenschrijver van de St.-Jorisgilde te Udenhout (NBFS-kring Maasland) Beste Alfred Disch,

Udenhout (N.Br.), 7 december 2006

Ten aanzien van jouw artikel over Dongen [zie SB 57, blz. 1012-1013] de volgende aanvullende informatie, waarvoor mij de navolgende bron gediend heeft, t.w.: Tilburgsche Courant, 1865-1906, 1908-1919 en 1925*) 1931, te raadplegen bij het Regionaal Historisch Centrum Tilburg [Kranten / microfiches]. a) 1889, donderdag 20 juni: verschillende artikelen over handboogwedstrijden te Waspik en Dongen. b) 1890, zondag 1 juni: handboogwedstrijd te Dongen. c) 1891, 24 mei: Nationaal Concours Handboog te Klein-Dongen. d) 1894, 23 augustus: handboogwedstrijd bij ‘Oefening kweekt Kennis’ te Dongen.

M.vr. gr., Rob Weijtmans *) Regionaal Historisch Centrum Tilburg (RHCT), voorheen: Gemeentearchief Tilburg.

A.D.

AAN: De Heer Rob Weijtmans Beste Rob,

Maastricht, 7 december 2006

Met jouw aanvullende informatie heb je niet alleen mij maar - wat nog veel belangrijker is - ook anderen een groot plezier gedaan!

Zo denk ik, dat ze in Dongen - de schutters aldaar en de beide Dongense heemkundekringen voorop - zeer ingenomen zullen zijn met de gegevens die je thans verstrekt hebt. En zeker ook Piet Willemse, die immers als eerste in de SB aandacht vroeg voor het Dongense schutterijwezen, zal in zijn nopjes zijn met jouw verwijzingen naar bepaalde artikelen in de Tilburgsche Courant. Ik kan me voorstellen, dat ze daar - in de gemeente Dongen - ooit het plan zullen opvatten om eens een samenvattend overzicht van zowel het eigentijdse als het vroegere schuttersleven van Dongen te boek te stellen. En wat is er mooier om zo’n boekwerk dan tevens te verluchten met fotokopieën van diverse oude krantenartikelen?

In een eerdere editie van de SB heb ik al eens gewezen op het belang van kranten als historische informatiebron. Maar ook, dat het monnikenwerk is om lokale en regionale dag- en weekbladen te gaan uitpluizen, vooral als vooraf niet bekend is waar men precies moet zoeken. Wat betreft Dongen, heb je nu dus een tip van de sluier opgelicht!

Ik hoop, dat ik niet te vrijpostig ben wanneer ik je het volgende vraag. Zie jij namelijk kans om een redelijk goede fotokopie te bemachtigen, met name van het artikel d.d. 24.5.1891 over dat handboogtoernooi te KleinDongen, ter plaatsing in de SB? Ik vraag juist naar dat bewuste krantenbericht om méér dan één reden. Ten eerste, omdat zo - naast de al eerder vermelde woonkernen Dongen-dorp, Dongen-Vaart en ’s-Gravenmoer nu ook Klein-Dongen betrokken kan worden in ons geschiedkundige overzicht. Ten tweede: het onderhavige krantenbericht kàn ons wellicht inlichten, waarom destijds juist voor Klein-Dongen gekozen is: lag daar al een geschikte handboogaccommodatie? Ten derde: daar het ging om een nationaal concours, overstijgt het artikel uit 1891 vanzelfsprekend het plaatselijke belang en worden er in dit krantenartikel waarschijnlijk schuttersverenigingen uit diverse delen van ons land genoemd.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

VAN: De Heer J.E.M. (Sjaak) Eijsbouts, eigenaar-beheerder van Archief-, boeken- en voorwerpenverzameling Handboog Geachte Redactie,

Vlierden, gemeente Boxmeer (N.Br.), 13 december 2006

Schuttersbrief 57 heb ik ontvangen, waarvoor hartelijk dank. Ik heb echter enkele opmerkingen en aanvullingen op bladzijde 1012 inzake de schutterijen in de gemeente Dongen. a) Gloria Sorano werd opgericht op 6 oktober 1845. b) OKK betekent : Oefening Kweekt Kennis.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1048

23 december 2006

16

Schuttersbrief - nummer 59

c) ADLM schrijft men als volgt : Aldoende leert men. d) Broederkring bestond al in 1874. e) De Algemeene Nederlandsche Bond van Handboogschutterijen werd opgericht op 5 maart 1922. De gebruikte afkorting was: A.N.B.v.H. f) In 1874 bestond ook de vereniging: Vlijt en Volharding. g) In 1898 bestond ook Het Gekroonde Hart. h) Broederkring bestond zeker nog in 1898.

Dit is natuurlijk lang niet volledig. Ik heb hier nog veel meer gegevens van, maar helaas ontbreekt mij nu de tijd. Indien iemand inzage wil in mijn archief, kan dat na afspraak: 0493 - 31 44 12; e-mail: aaaa@xs4all.nl.

Groeten, Sjaak Eijsbouts, Langenakker 4, 5756 BS Vlierden

AAN: De Heer Sjaak Eijsbouts Beste Sjaak,

Maastricht, 13 december 2006

Uiteraard zeg ik ook jou dank voor jouw snelle reactie met haar diverse aanvullingen en zelfs de nodige correcties. Wat zullen ze in Dongen met jouw mailing in hun sas zijn!

1) Dit soort mailtjes (van jou en anderen) ontvang ik niet vaak genoeg!

2) Jouw ‘opmerkingen en aanvullingen’ winnen aanzienlijk aan betekenis, indien ze vergezeld zouden gaan van bronvermelding. Kun je alsnog laten weten, aan welke bron of bronnen jij jouw informatie hebt ontleend?

3) Een van mijn ‘goede voornemens’ voor het nieuwe jaar is, dat ik van plan ben om een bezoek te brengen aan jouw archief-, boeken- en voorwerpenverzameling. Ik wil daarover binnenkort (wellicht al de komende maand) een afspraak met jou maken. Ik denk, dat het bovendien zéér de moeite waard zal zijn om dan in januari of februari nader in de SB te berichten over jouw collectie.

Ik loop nu jouw acht punten (a t/m h) even langs. a) Gloria Sorano werd opgericht op 6 oktober 1845.

Ik ga er zonder meer van uit, dat dit zo is. Ik verneem van jou nog wel, aan welke bron die stichtingsdatum is ontleend. b) OKK betekent: Oefening Kweekt Kennis.

Deze uitleg kwam ik tegen in de periodieken van de NBvH en NHB, evenals - zij het minder vaak - de aanduiding ‘Oefening Kweekt Kunst’. Ik ga vooralsnog ervan uit, dat jij met jouw uitleg het bij het rechte end hebt, temeer omdat in Bevers en Eijsbouts 2002 alleen sprake is van ‘Oefening Kweekt Kennis’ (18921898). c) ADLM schrijft men als volgt: Aldoende leert men.

Hiermee ben ik het niet eens. Het woord ‘aldoende’ komt trouwens in het Algemeen (Beschaafd) Nederlands niet voor. d) Broederkring bestond al in 1874.

Je zult wel gelijk hebben, al ben ik benieuwd naar jouw bron. e) De Algemeene Nederlandsche Bond van Handboogschutterijen werd opgericht op 5 maart 1922. De gebruikte afkorting was: A.N.B.v.H. Over de oprichtingsdatum is er geen verschil van mening: dezelfde datum noem ik zelf al in Nota bene 2 in SB 57, blz. 1013. Wat betreft de naamgeving en de daarbij horende afkorting, meen ik, dat jij het gelijk wel aan jouw kant zult hebben.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

17

1049

f) In 1874 bestond ook de vereniging: Vlijt en Volharding.

Wat is hier jouw bron? In welke woonkern van de gemeente Dongen was deze schuttersvereniging gevestigd en welk schietwapen hanteerde zij? Wat het schietwapen aangaat, vermoed ik, dat het om de handboog gaat. g) In 1898 bestond ook Het Gekroonde Hart.

Dezelfde drie vragen en dezelfde opmerking als bij het voorgaande punt. h) Broederkring bestond zeker nog in 1898.

Je zult ongetwijfeld gelijk hebben. Maar wat is hier jouw bron?

Beste Sjaak, jouw aanvullingen en correcties (m.u.v. punt c) heb ik verwerkt in de onderstaande overzichtstabel. Ik heb de schuttersverenigingen ‘Vlijt en Volharding’ en ‘Het Gekroonde Hart’ voorlopig maar gerangschikt onder het hoofddorp Dongen. Ik vraag me trouwens af, of de woonkern Klein-Dongen niet ook de vestigingsplaats geweest zal zijn van deze of gene sportschutterij. Zou ’s-Gravenmoer alleen maar weerbaarheidsschutterijen (nl. een tweetal) hebben gehad? En had Dongen-Vaart slechts één schietvereniging?

In De Handboogschutter, jaargang 18 - nr. 8, september 1968, blz. 189, vond ik in een mededeling over wedstrijduitslagen de vermelding: ‘Eensgezindheid Dongen’. Nergens anders kwam ik die vermelding tegen.

Indien het niet gaat om een verschrijving in De Handboogschutter, dan komen we nu zelfs uit op maar liefst 22 schutterijen binnen de gemeente Dongen.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

Overzicht van de vroegere en huidige schutterijen in de gemeente Dongen (Verbeterde versie) 1ste kolom: vetgedrukte nummering betreft weerbaarheids- en folkloreschutterijen; niet-vetgedrukte nummering betreft sportschutterijen 5de kolom: G = geweer; H = handboog; K = Kruisboog; P = pistool; VW = vuurwapen. 6de en 7de kolom: < = vóór; > = na; † = opgeheven; ± = plusminus = omstreeks. 8ste kolom: KNSA = Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie, 1969-heden; NHB = Nederlandse Handboogbond, 1973heden, alsmede zijn rechtsvoorgangers, o.a.: NBvH (= Nederlandse Bond van Handboogschutterijen), 19401973, en ANBvH (= Algemeene Nederlandsche Bond van Handboogschutterijen), 1922-1940.

1 Nr.

2 Plaats

3 Huidige gemeente

01) 02) 03) 04) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21) 22)

Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen - Vaart ’s-Gravenmoer ’s-Gravenmoer

Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen Dongen

4 Schutterij

5 6 7 8 Wapen Opgericht Opgeheven Koepelof bestaand organisatie

St.-Laurentius? St.-Joseph? K?

St.-Pieter St.-Hubert St.-Ambrosius St.-Joseph Landstorm Rustende Schutterij Gloria Sorano Tevredenheid Vlijt en Volharding

H? G G G G G H H H? OKK = Oefening Kweekt Kennis H Vriendenkring VW Burger Eendracht H Het Gekroonde Hart H? Eensgezindheid H Genoegen en Eendracht K Juliana G ADLM = Al Doende Leert Men H Dongeloop G, P Broederkring H Landstorm G Rustende Schutterij G

<1633 ? <1640 1751 1799 1814 1816 1845 1865 <1874 1877 <1892 <1893 <1898 <1968 ? <1923 1909 1978 <1874 1814 1816

†…..? †±1870 †±1900 †±1900 †±1870 †1815 †1907 †>1968 bestaand †>1874 †>1972 †>1912 †>1922 †>1898 †>1968 †<1972 †>1923 †>1969 bestaand †>1898 †1815 †1907

het Rijk het Rijk NHB NHB NHB NHB NHB

NHB KNSA het Rijk het Rijk

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1050

23 december 2006

18

Schuttersbrief - nummer 59

EGS: PORTRETTENGALERIJ (2) Vervolg op SB 57, blz. 1017

De president van de EGS

Prins Charles-Louis van Merode

Geboren te Brussel (B) op 6 april 1948 Schloss Merode, D - 52370 Langerwehe-Merode.

Telefoon: 00.49 2423 - 46 39.

Fax: 00.49.2423 - 39 95.

E-mail: praesident@egs-schuetzen.com.

Lid (sinds ca. 1984) van Schuttersbroederschap St.-Martinus en St.-Donatus Parochie D’horn 1628 Beschermheer van Schuttersbroederschap Heilige Aartsengel Michaël Düren-Echtz 1628 b.g.v. het 350-jarige jubileum in 1978 en b.g.v. het 375-jarige jubileum in 2003 Lid (sinds 2002) van Schuttersbroederschap St.-Cornelius Lamersdorf 1421, waarvan tevens beschermheer b.g.v. het 575-jarige jubileum in 1996 President (sinds 2006) van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS) Prior (sinds 2006) van de Ridderorde van de Heilige Sebastiaan in Europa Ridder van de Soevereine Maltezer Ridderorde en lid van de Duitse Associatie van genoemde orde Lid van de Beweging Regnum Christi -----Voor meer gegevens over prins Charles-Louis van Merode, zijn familie en zijn kasteel alsmede over de voormalige heerlijkheid Merode zie de internetsite www.merode.com -----De rubriek EGS: portrettengalerij is een coproductie van Lothar Heupts (algemeen secretaris van de EGS) en de SB-redactie

-----A.D. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 60

23 december 2006

19

1051

VRIJMETSELAARS BINNEN HET SCHUTTERSWERELDJE? (3) Vervolg op SB 55, blz. 960, en SB 56, blz. 994

Een mogelijk vrijmetselaarssymbool (Vervolg 2) VAN: De Heer J.H.A.L. (Jo) Pluymakers, schutterijvorser Beste Alfred,

Beek (Lb.), 10 december 2006

Met verwijzing naar SB nummer 57, blz. 994, kan ik je nog melden dat E.M. van Mattemburgh uit Bergen op Zoom niet voorkomt in de ledenregisters van de Vrijmetselarij. Wel was zijn vader Cornelis en ook zijn grootvader Eduard van Mattemburgh lid van de Vrijmetselaarsloge l’Inséparable te Bergen op Zoom. Deze laatste trad toe tot deze loge omstreeks 1773. Een akte hiervan berust in de Archieven Huize De Mattemburgh, aanwezig in het Gemeentearchief Bergen op Zoom.

Graag wil ik ook nog attenderen op een artikel van Peer Boselie in het Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentiblold, uitgave 1995. De auteur heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar sporen van vrijmetselarij in de eerste helft van de 19de eeuw. Uitgangspunt waren de handtekeningen met de drie puntjes die voorkwamen in de registers van de Burgerlijke Stand van Sittard. Van de 39 alzo onderzochte personen kon slechts in een enkel geval vastgesteld worden, dat de betreffende persoon daadwerkelijk lid was van de Vrijmetselarij. De conclusie dat het bedoelde symbool wel bekend was bij de vrijmetselaars maar zeker niet exclusief door hen werd gebruikt, wordt hiermee nog eens onderstreept.

Met vriendelijke groet, Jo Pluymakers.

AAN: De Heer Jo Pluymakers Beste Jo,

Maastricht, 10 december 2006

In zijn boekwerk ‘Vrijmetselarij in Maastricht. 260 jaar en meer… Geschiedenis van voor- en tegenspoed van haar loges en leden’ (Tweede druk, Maastricht 2006) merkt auteur G. Dielemans bij de op blz. 59 afgebeelde signatuur van een zekere Clairville (omstreeks 1773 directeur geworden van de Maastrichtse stadsschouwburg) ook al op, dat vanwege het voorhanden symbool Clairville wel eens vrijmetselaar geweest kan zijn. En in een van jouw publicaties over de Koninklijke [Maastrichtse] Sociëteit van Handboogschutters ‘Sint-Sebastiaan 1408’ (zie onderstaande illustratie) komen we eveneens hetzelfde mogelijke vrijmetselaarsteken tegen.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

Ondertekening van het reglement (1824) van ‘het Loffelijk Gild van den H.Sebastiaen’ te Maastricht [Bron: Pluymakers 1990, voorlaatste pagina] Let op ‘de drie puntjes’, het mogelijke vrijmetselaarssymbool, bij de handtekeningen van J. Severeijns en W.M. Haenen

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1052

23 december 2006

20

Schuttersbrief - nummer 59

SCHUTTERIJBOEKEN (6) Vervolg op SB 15, blz. 350, SB 30, blz. 524, SB 54, blz. 943-946, SB 55, blz. 976, en SB 56, blz. 995-996

Te Lintum 1910 (Vervolg 1) AAN: De Heer Thimo Zegers, vaandrig van Stadsschutterij St.-Rosa te Sittard en mederedacteur van de OLS-website Beste Thimo,

Maastricht, 13 oktober 2006

In SB 30, blz. 524, heb ik - n.a.v. jouw berichtgeving ter aangehaalder plaatse - het tekst- en platenboek ‘Onze SchutterVendels en Schutterijen van Vroeger en Later Tijd. Een Historisch Album’ van Dr. C. te Lintum (’s-Gravenhage 1910) bestempeld als een schoolvoorbeeld van hollandocentrisme in de Nederlandse geschiedschrijving van vóór de 2de helft van de 20ste eeuw: [nagenoeg] alle aandacht is eenzijdig gericht op het gebied boven de Moerdijk. Noord-Brabant en Limburg krijgen ‘dus’ géén of nauwelijks aandacht. Met die kwalificatie alléén zou ik het boekwerk van Te Lintum echter schromelijk tekortdoen. Ik heb hier dus nog wel wat goed te maken! Bovendien heb ik destijds zéér ten onrechte de indruk gewekt, als zou Te Lintum de enige auteur zijn van het betreffende lees- en kijkboek.

Laat ik dan maar beginnen met allereerst de loftrompet te steken over het waarlijk schitterende schilder- en tekenwerk van J. Hoynck van Papendrecht dat ons in het onderhavige album rijkelijk wordt voorgeschoteld. Te Lintum zou bij leven mij dit niet euvel hebben geduid. Hijzelf laat de kunstenaar ook voorgaan op de titelpagina: Onze Schutter-Vendels en Schutterijen van Vroeger en Later Tijd 1550-1908 in Beeld en Schrift met inleidend woord van Prof. Dr. P.J. Blok.

Een Historisch Album met Aquarellen van J. Hoynck van Papendrecht en Geschiedkundigen Tekst van Dr. C. te Lintum (voor een afbeelding van de boekomslag vide SB 30, t.a.p.). Zie ik het juist, dan is trouwens niet Te Lintum maar uitgever-drukker C.M. van Stockum in feite de auctor intellectualis, de geestelijke vader, van het geheel. Laatstgenoemde verzorgde bovendien de toelichtende tekst bij het plaatwerk van Hoynck van Papendrecht (en van enige andere ‘illustrators’) alsmede de bijschriften bij de afbeeldingen in de tekst van Te Lintum.

Maar ook Te Lintum zelf verdient een pluim. Hij geeft - op bijna literaire wijze - een helder overzicht van de ontwikkelingen binnen het Nederlandse schutterswezen vanaf de Middeleeuwen tot omstreeks het jaar 1910. Helder maar - vooral voor de zuiderling! - ook verhelderend waar Te Lintum op zijn best is: de bespreking van de welhaast unieke ontwikkeling van het Noord-Nederlandse schutterijwezen gedurende de periode eind 16de tot begin 20ste eeuw.

Dat unieke wordt al enigszins duidelijk, wanneer ik zo meteen alvast een opsomming geef van onderwerpen, begrippen en gebeurtenissen die men in een verhandeling over het Zuid-Nederlandse schutterijwezen niet gauw zal tegenkomen.

Die opsomming van thema’s heb ik - min of meer noodzakelijkerwijs - gegoten in de vorm van een aangeklede topo- en geografische trefwoordenlijst. Want - en dit is dan mijn enig andere grote punt van kritiek op Te Lintum 1910 - ook bij dit belangwekkende naslagwerk ontbreekt weer eens een register op persoons- en zaaknamen. Over de persoonsnamen en andere aspecten (zoals de schuttersperiode van vóór het einde van de 16de eeuw) zal ik het een volgende keer hebben.

Het middenstuk uit ‘Plaat 1’ van Te Lintum 1910: aquarel van J. Hoynck van Papendrecht (Voor een nadere toelichting zie de slotalinea hierbeneden op blz. 1057)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

21

1053

Alfabetisch overzicht van de in Te Lintum 1910 vermelde plaats- en streeknamen, aangevuld met tijdsbepalingen en schutterijaanduidingen In het onderstaande wordt de moderne spelling gevolgd, tenzij cursief gedrukt.

De geografische namen zijn met onderstreepte HOOFDLETTERS aangeduid.

(Tussen haakjes de afgekorte provincienaam) [Tussen teksthaken een of meer tijdsbepalingen] De tijdsbepalingen hebben nagenoeg allemaal betrekking op de in Te Lintum 1910 gesignaleerde aanwezigheid van schuttersorganisaties per plaats en streek.

M.E. = Middeleeuwen = vóór 1500 XII = 12de eeuw = 1101-1200; XIII = 13de eeuw = 1201-1300; XIV = 14de eeuw = 1301-1400; XV = 15de eeuw = 1401-1500; XVI = 16de eeuw = 1501-1600; XVIA = 1ste helft 16de eeuw = 1501-1550; XVII = 17de eeuw = 1601-1700; XVIIB = 2de helft 17de eeuw = 1651-1700; ste XVIII = 18de eeuw = 1701-1800; XIX = 19de eeuw = 1801-1900; XX = 20 eeuw = 1901-2000. .

Na de geografische naam, de provincienaam en de tijdsbepaling(en) staan - onder elkaar en in alfabetische volgorde - de diverse detailgegevens vermeld.

Alléén het tekstgedeelte van Te Lintum 1914 heeft een paginering. Het daaropvolgende gedeelte van het boekwerk bestaat uit 50 platen (= afgebeelde aquarellen, gravures, tekeningen e.d.), die genummerd zijn van 1 t/m 50 en - steeds op een voorafgaande bladzijde - voorzien van ‘beschrijvende aanteekeningen’ door uitgever-drukker C.M. van Stockum. De hieronder gebruikte verwijzing ‘pl. [met nummer]’ d.i. plaat, platen [met nummering] - verwijst dan ook èn naar de beschrijvende aantekening van C.M. van Stockum èn tegelijk naar de bijbehorende plaat.

De vier evenmin gepagineerde slotpagina’s (hierbeneden consequent afgekort tot ‘slotp.’) betreffen allereerst een overzicht van Illustratien in den tekst (= slotp. 1 en 2) en vervolgens Inhoudsopgave der Platen (= slotp. 3 en 4 ).

- de Krijgsraad [= Schuttersraad] van het 1ste Regiment der [Dienstdoende] Schutterij [1826], pl. 37, slotp. 4 - de Mobiele Schutterij [1830-1834], pl. 41, slotp. 4 - de Nachtwacht (tevens schuttersstuk) [1642], blz. 11 - de Oude Schutterij (van Amsterdam?) [1711], blz.

15 (ill.) en slotp. 2 - het Regiment Schutterij [1849], pl. 31 - de Schutterij, ook: de Amsterdamse (-), de (-) van Amsterdam [1673 en 1689], blz. 14 (ill.) en slotp. 1 - de [Dienstdoende] Schutterij [1828-1843; 1907], pl.

37, 41, 47 en 49, slotp. 4 - de [Dienstdoende] Schutterij te Paard [opgericht in 1831], pl. 40, slotp. 4 - de Schutterscompagnie van Wijk 54 [1785], pl. 26 - de Schutterskorpsen, zie hierboven: de Burgers - het uittrekken der Burgerij = het uittrekken der Schutterij [1622], pl. 4 en slotp. 3 - het Vendel, zie ook hierboven: het Korporaalschap - het Vendel van kapitein A. Boom [1622], pl. 6 - het Vendel van kapitein R. Bicker [1643], pl. 6 - de 5 Vendels [= hier: Regimenten = Schutterijen] tijdens de wapenschouw op de Dam [1686], pl. 9 - de Wafelruiterij, zie hierboven: de Amsterdamse Burgercavalerie - het Witte Vendel [1686; XVIII], pl. 6 en 9, slotp. 3 - de 60 compagnieën (1760), blz. 14

ALKMAAR (N.H.) [vroeger] - schutterijen, blz. 2 AMSTEl, zie hierbeneden: Departement van de Amstel AMSTERDAM (N.H.) [1590-1907] - Aansprekersoproer [1696], pl. 8 en 13, slotp. 3 - de 8ste Compagnie 1ste Bataljon 2de Halve Brigade [van de] Nationale Burgerwacht [lees: Gewapende Burgermacht] [1798], pl. 33 - de Amsterdamse Burgercavalerie alias de Wafelruiterij [opgericht in 1787], pl. 29, slotp. 4 - de Burgers alias de Schutterskorpsen [1787], pl. 28 - het Blauwe Regiment [1725], pl. 14 - het Blauwe Vendel [1660; 1725], pl. 8 en 14, slotp. 3 - de Burgercompagnie [1783], pl. 23, slotp. 3 - de Compagnie van kapitein Alard Cloeck [1632], blz. 10 - de Compagnie van kapitein Bernardus Muykens [1689], blz. 14 (ill.)

- de Compagnie van kapitein Willem Bacher [1632], blz. 10 - de [laatste] erewachten [der Dienstdoende Schutterij] [1907], pl. 50, slotp. 4 - het Escorte voor Willem V [1768], pl. 21, slotp. 3 - het Groene Vendel [1628], pl. 6 en 20, slotp. 3 - korporaalschappen [XVII), blz. 10-11 - het Korporaalschap van kapitein Banning Cock, [1642], blz. 11; zie hieronder ook: de Nachtwacht - het Korporaalschap v. kapitein C. Koch [1645], pl. 6 - het Korporaalschap v. kapitein C.Rosecrans [1588], pl. 1 - het Korporaalschap (Vendel) van kapitein Jacob Hoynck [1590], pl. 1

ANTWERPEN (Antw.) [1580-XX] - Concours International de tir [=Internationale Schietwedstrijd] waar de Dienstdoende Schutterij aan deelnam [4.6.1894], pl. 47, slotp. 4 - gewapende burgers [1580], pl. 2 - voetboog- en handbooggilden [XX], blz. 4

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1054

23 december 2006

22

Schuttersbrief - nummer 59

BATAAFSE REPUBLIEK [1795-1806] - Gewapende Burgermacht [opgericht in 1797], blz. 18 - Gewapende Burgerwacht [tot 1797], blz. 18

[FRIESLAND], Fries [XVI-XIX] - korps officieren van de vijf bataljons van de 1ste Ban [van de Friese Schutterij] draagt tekening op aan de Friese vrouwen wegens ontvangen vaandels, [na 6.8.1831], pl. 43 - 2de Bataljon van de 2de Afdeling van de Friese Schutterij in gevecht bij Houthalen [6.8.1831], pl.

43, slotp. 4 - schuttersgilden [XVI-XVII], blz. 8

BELGIË, ook: Belgisch [XII-1815] - broederschappen van St.-Sebastiaan [XII], blz. 5 - de niet-invoering van de Schutterijwet [1815], blz. 20 - achuttersgilden [XIII], blz. 3 [BRABANT], Brabanders (lees: inwoners van het hertogdom Brabant) [M.E.] - schuttersgilden, blz. 3

[GELDERLAND], Gelders [XVI; XVIIIA] - kloveniers [XVI], blz. 6 en 8 - schutters [XVIIIA], blz. 13

BREDA (N.Br.) [1830], pl. 38 en 42 GOES [Zld] [1815-1819] - witmetalen sjakoplaat in gebruik bij de [Dienstdoende] Schutterij, pl. 31

DELFSHAVEN (Z.H.) [XVII-XVIII] - afzonderlijk korps van de Schutterij van Delft, blz. 12 DELFT, ook: Delfts (Z.H.) [XVIIA-XVIII] - plaats die de Haagse Schutterij passeerde op doorreis naar Schiedam [1830], pl. 38 - de Ridderlijke Confrérie Diletto ed Arme [1622], pl. 4, slotp. 3 - één schutterij, bestaande uit de 4 compagnieën of vendels Blauw, Groen, Oranje en Wit [XVIIAXVIII], blz. 12 - het Witte Vendel [1766], pl. 31

GORINCHEM (N.H.) [1787] - verdediging door Rotterdamse schutters, blz. 16 ’s-GRAVENHAGE, zie sub voce Den *Haag [GRONINGEN] (Gro.), Gronings [±1875] - Groningse [Dienstdoende] Schutterij, blz. 20 (ill.), slotp. 2 DEN HAAG (Z.H.), ook: ’s-Gravenhage [M.E.-1902], blz. 16, 18 - Artillerieschutterij [1902], pl. 48, slotp. 4 - [inspectie van] de Dienstdoende Schutterij [door koning Willem II] [23.5.1844, pl. 46, slotp. 4 - de ’s-Gravenhaagse Schutterij [XIX], blz. 21 (ill.), slotp. 2 - de Haagse Schutterij [1826], pl. 38, slotp. 6 - de Meiboom [M.E.-1794], pl. 16, slotp. 3.

- de optrekkende Burgerij [= de Schuttersoptocht] b.g.v. de Haagse Kermis [1686], pl. 10 - het Oranje-Vendel [±1620], pl. 6 - het Regiment [= vermoedelijk: de Schutterij] [1815], pl. 31 - de Rijdende Schutterij [opgericht in 1830; 1831], pl. 40, 41 en 42, slotp. 4 - [gouden presentbeker van Willem V voor] de Schutterij [1753], pl. 18 - [tekst van de Eed van] de Schutterij [1717], pl. 14 - het Schuttersvaandel [±1725[, pl. 15, slotp. 3 - de St.-Sebastiaansdoelen (1749], pl. 17, slotp. 3 - de St.-Sebastiaansgilde, van handboog naar vuurwapen [XVI], blz. 7 - [deelname van] de [Dienstdoende en Rustende] Schutterij [tijdens de Tiendaagse Veldtocht, 2-12 augustus 1830], pl. 38 - de 6 Vendels van de Schutterij [1760], pl. 19, slotp. 3

DEPARTEMENT VAN DE AMSTEL (N.H.) [1800] - 1ste Bataljon van de Gewapende Burgermacht, pl.

33 DORDRECHT, ook: Dordt en Oud-Dordrecht (Z.H.) [XVI-1828] - de Burgercompagnieën [1620], pl. 3, slotp. 3 - [de haakbusschutters] [1622], blz. 5 (ill.)

- Kloveniers [XVI], blz. 7 (ill.), slotp. 1 - Klovenierschutters [1689], blz. 15 (ill.), slotp. 2 - de [Dienstdoende] Schutterij [1814-1828], blz. 19 (ill.)

DORDRECHT EN DE MERWEDE (Z.H.) [1800] - Bataafse Gewapende Burgermacht, blz. 18, slotp. 2 DUITSLAND [XII; XIII] - Broederschappen van St.-Sebastiaan [XII], blz. 5 - schuttersgilden [XIII], blz. 3 [ENGELAND], Engels, Engelsen [±1780; 1799], blz. 15 en 19 ENKHUIZEN (N.H.) [1615] - [kruithoorn van vermoedelijk] de plaatselijke schutterij, blz. 12 (ill.), slotp. 1 ENSCHEDE (Ov.) [1815-1907] - [Dienstdoende Schutterij], blz. 21

HAARLEM (N.H.) [XIV-XVIII] - Boogschutters van St.-Adriaan, ook: Schutters van St.-Adriaan, Schutters van de Kloveniersdoelen [1630; 1633], pl. 5 en 6, slotp. 3

[FRANKRIJK], Frans, Fransen [M.E.; 1713; 17941814], blz. 7, 9, 17 en 19; pl. 31 en 35; slotp. 4

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 59

20 december 2006

23

1055

- St.-Joris(doelen) [lang vóór 1500 - XVIII], sinds XVIIA bestaande uit Oranje, Witte en Blauwe Compagnie of Vendel, nadien vermeerderd met Gecouleurde Compagnie of Vendel, blz. 4 (ill.), 8, 10, 11-12, pl. 6 en 12, slotp. 1 en 3 - Kloveniers(doelen) [1519-1689], sinds XVIIA bestaande uit gelijknamige Compagnieën of Vendels zoals bij de vorengenoemde St.-Joris(doelen), blz. 6 (ill.), 8, 10, 11-12, pl. 12, slotp. 1 en 3 - Oranje-Vendel [1616], pl. 6 - schutterijen [XIV], blz. 2 en 3 - Schutters van St.-Adriaan, zie hierboven: Boogschutters van St.-Adriaan - Schutters van de Kloveniersdoelen, zie hierboven: Boogschutters van St.-Adriaan

- de ‘beroemde’ Sebastiaansschuttersgilden [M.E.], blz. 1 LINGEN (?), gelegen in de Zevenwolden (?) (prov.

Gld.?) [1622], pl. 4 LOOSDRECHT (Utr.), ook: Loosdrechts [1813-1814] - Landstorm, ook Loosdrechtse Landstorm, pl. 35 MIDDELBURG (Zld) [XV-heden] - [koperen schutterspenning van] Gildenbroeders van St.-Joris [1572], blz. 6 (ill.), slotp. 1 - St.-Sebastiaansgilde [XV-heden], blz. 6 - [tekst van het lied voor] de uittrekkende schutters [1850], pl. 30, slotp. 4 MORGARTEN (Zwitserland) [1315], pl. 7

HOLLAND (= N.H.+ Z.H.), ook: Hollands [eind XV1787], blz. 10 en 20, pl. 3, 31 en 34 - broeders van St.-Joris [eind XV], blz. 8 - exercitiekorpsen [1785-1787], blz. 15 en 16 - patriottische burgerwacht [1787], blz. 16 - revolutionaire burgerwacht [1787], blz. 16 - schutterijen [XVI-XVII], blz. 2, 5, 6, 8

MOSKOU (Rusland) [1813], blz. 19 NAARDEN (N.H.) [1813-1814] - medaille voor de belegeraars [lees: Landstormers] van de door de Fransen bezette vesting Naarden, blz. 19 (ill.), pl. 34 en 41, slotp. 2

HOLLAND (koninkrijk) [1806-1810], pl. 34 NEDERLAND, ook: Nederlands [XIV-1907] - [uniformen van] de Dienstdoende Schutterij [18281907], pl. 44 en 45 - gewapende schutterijen en burgerkorpsen [1789], pl. 30, slotp. 4 - schuttersgilden [XIV-XV], blz. 3 en 7-8

HOORN (N.H.) [1635; 1776] - schutterspenning [1635], blz. 12, slotp. 1 - [nieuwjaarwens van] plaatselijke schutterij [1776], pl. 22, slotp. 3 HOUTHALEN (Belg.Lb.) [6.8.1831] - 2de Bataljon van de 2de Afdeling van de Friese [Dienstdoende (en Rustende?)] Schutterij in gevecht bij Houthalen tijdens de Tiendaagse Veldtocht, pl. 43

NEUSS (Noord-Rijn-Westfalen) (D) [1474], blz. 8 NIEUWE HERBERG (Gld.?) [1787] - het door Rotterdamse schutters bezette veer aan de IJssel

KAMPEN (Ov.) [1766] - Kadettencompagnie, pl. 20, slotp. 4

NIJMEGEN (Gld.) [1632; 1782] - [zilveren gedenkplaat (inzake dienstgeld) van een lid van een te Nijmegen gedetacheerde] compagnie der Amsterdamse schutterij, blz. 10 (ill.), slotp. 1 - schutters[vaandel], pl. 15, slotp. 3

a

KRIMPEN /d LEK (Z.H.) [1787] - detachement Rotterdamse Schutters, [pl. 27] LEIDEN (Z.H.), ook: Leids [XIV-XVIIIA] - [zilveren gedenkpenning voor] de Gewapende Burgerij te paard [= schutterij te paard] [1672], blz. 13 (ills.), slotp. 1 - [heraldisch wapen van] de [plaatselijke] schutterij [vermoedelijk XVIIIA], blz. 16, slotp. 2 - schutterijen [XIV-XV], blz. 2, 3 en 8 - [heraldische wapens van drie plaatselijke] schutters [officieren] [vermoedelijk.XVIIIA], blz. 16, slotp. 2 - [zilveren] schutters[penning] [1658], blz. 13 (ill.), slotp. 1

NOORD-BRABANT, ook: Noord-Brabants [M.E.; ±1910] - de ‘aardige gezellige’ boogschuttersgilden [±1910], blz. 1 - [schutters]gilden, [XX], blz. 3 - de ‘beroemde’ Sebastiaansschuttersgilden [M.E.], blz. 1 NOORD-HOLLAND [1799], blz. 19 NOORD-NEDERLAND [‘mogelijk vóór 1300’] - vrijwillige handbooggilden, blz. 5-6

LIMBURG [M.E.; ±1910] - de ‘aardige gezellige’ boogschuttersgilden [±1910], blz. 1

NOORDWIJK (Z.H.) [M.E.-XX] - de oude confrérie van St.-Joris, blz. 4

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1056

23 december 2006

24

Schuttersbrief - nummer 59

UNIE VAN UTRECHT, ook: Unie en Utrechtse Unie [1579-1795] - de burgerwachten, blz. 2, 9, 10 en 16 - patriottische hoofdmacht [waaronder schutterijen] [1787], pl. 28, slotp. 4 - schuttersgilden (1579), blz. 9

OUD-DORDRECHT, zie sub voce: Dordrecht OVERIJSSEL [XVIIIA] - schutters, blz. 13 OVERSCHIE (Z.H.) [1830], pl. 38

UTRECHT (Utr.) [1579-1830] - exercitiekorps [XVIII], blz. 15 - schuttersgilden [1579], blz. 9 - vestigingsplaats van fabrikant van de bordpapieren, met wasdoek overtrokken sjako van de Schutterij op het platteland [1830], pl. 36

PRINCENHAGE (N.Br.) [1707] - Schutterlijke Bijengilde, blz. 15 (ill.), slotp. 2 PRUISEN (D), ook: Pruisisch [1787; ±1864], blz. 16 en 21, pl. 28 REPUBLIEK [Nederland], blz. 3 en 17

[VLAANDEREN], Vlamingen [M.E.-heden] - schuttersgilden, blz. 5

ROTTERDAM (Z.H.) [eind XV - 1907] - broeders van St.-Joris [eind XV], blz. 8 en 13 - Burger- of Schutterscompagnie 9 van de patriot Elzevier [1784], blz. 15, pl. 20, slotp. 3 - [gedenkpenning b.g.v. neerslaan door o.m. de Dienstdoende] Schutterij [van oproer] [1898], blz.

22 (ill.), slotp. 2 - de [Dienstdoende] Schutterij [1816-1907], blz. 21, pl. 31.

- exercitiekorps [XVIII], blz. 15 en 16 - de Rotterdamse Gewapende Burgermacht (1801], pl. 33 - 2 regimenten [of schutterijen] [XVII-XVIII[, blz.

12 en 14-15 - het Witte Vaandel [van een der beide regimenten of schutterijen] met opschrift S.P.Q.R. [= Senatus Populusque Rotterdamnensis = Raad en Volk van Rotterdam] [1787], pl. 27, slotp. 4

ZUIDELIJKE NEDERLANDEN [1560-1580] - [kleding, bewapening alsmede functies binnen de] Gewapende Burgerye, pl. 2, slotp. 3

RUSLAND, ook: Russen, blz. 19 en pl. 7

[ZWITSERLAND], Zwitsers [1315], pl. 19

SCHIEDAM (Z.H.) [1830], pl. 38

ZWOLLE (Ov.) [1622] - Amsterdamse schutters trecken uyt naar Zwolle i.v.m.

Spaanse inval, pl. 4, slotp. 3

WATERLAND (N.H.) [XVI-XVII] - schuttersgilden, blz. 8 ZAANDAM (N.H.) [1813] - Schutterij van Zaandam, pl. 31 ZEELAND, ook: Zeeuws [XVI-XVII] - schutterijen, blz. 2 en 8 ZEIST (Utr.) [1787], pl. 28 ZEVENWOLDEN (?) (prov. Gld.?) [1622], pl. 4

[SPANJE], Spaans [1622], pl. 4

--Beste Thimo, het mag duidelijk zijn, dat de vorenstaande trefwoordenlijst vele tientallen (!) onderwerpen oplevert die alleszins de moeite waard zijn om in latere edities van de SB te worden uitgespit. Voor de Aansprekersoproer (trefwoord Amsterdam) kan ik trouwens nù al verwijzen naar blz. 1041, verderop hierboven. Doordat Te Lintum 1910 niet alleen in tekstueel maar vooral ook in picturaal opzicht een uitermate leerzame informatiebron voor schutterijliefhebbers en -onderzoekers blijkt te zijn, zullen we de door Van Stockum gebruikte methode van ‘een plaatje met een praatje’ eens wat vaker gaan toepassen in de diverse SB-rubieken. Daarbij komt ook héél goed van pas de gelukkige omstandigheid dat onze redacteurdocumentalist, Mathy Leunissen, kan putten uit een eigen collectie van originele boekwerken in full colour (w.o. Te Lintum 1910!), zodat we voor de weergave van afbeeldingen ons niet langer hoeven te behelpen met de in ons bezit zijnde zwart-witfotokopieën.

Hoe ‘aardig’ een illustratie in kleur kan uitpakken (onder dankzegging aan Mathy Leunissen), bewijst wel de hierboven (op blz. 1053) weergegeven afbeelding van (een deel van) ‘Plaat 1’ uit Te Lintum 1910. J. Hoynck van Papendrecht heeft hier - naar het schuttersstuk Het Korporaalschap van kapitein Jacob Hoynck door Pieter Isacsz (1590) - een drietal personen geaquarelleerd, t.w.: links de vaandrig met het oranje-blanje-bleuvaandel (waarop tevens de stadskleuren van Amsterdam), in het midden een sergeant met hellebaard en rechts de drager van een tweehandszwaard.

-----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

25

1057

NU ÓÓK DE IDENTITEIT VAN HET NEDERLANDSE SCHUTTERSGILDEWEZEN IN GEVAAR? (23) Vervolg op SB 58, blz. 1031

Bedreigt CWM 2005 de historische schutterijen (schuttersgilden) óók nog op het punt van burgerschieten en promoting schieten? (Vervolg 1) VAN: De Heer E.G.H. (Fred) Hannen, keizer van Schutterij St.-Anna te Merum Beste Alfred,

Merum (Lb.), gemeente Roermond, 17 november 2006

Naar aanleiding van onze correspondentie op blz. 1025-1027 van SB 57: ik heb gereageerd zoals ik gereageerd heb. Mathy Leunissen heeft een mening en jij als hoofdredacteur plaatst deze. Vandaar dat ik je benoem in mijn reactie.

Zoals ik begrepen heb, heeft Math Roberts gevraagd om zgn. radiostilte omdat hij hierover in contact was met de politiek. Daarnaast - heb ik begrepen - was de afspraak, wanneer je toch iets wilde schrijven dat Roberts daarover vooraf inzage verwachtte (die je hem trouwens ook gegeven hebt blijkens het cc’tje dat je mij en André Meijers stuurde).

Jou kennende, Alfred, jeuken je de vingers om een poging te doen iets recht te zetten of iets mede onder de aandacht te brengen in positieve zin bedoeld. Getuige hiervan is, dat je de moed gehad hebt om je zelf in verbinding te stellen met het Ministerie van Justitie, zoals ik het begrijp. Dank voor je inzet! Ik maak hieruit op, dat wij moeten wachten tot januari 2007 om reactie te krijgen op vragen en gestelde opmerkingen.

Mijn bedoeling was enkel en alleen om nogmaals aan te geven, dat ik mij niet kon vinden in de mening van Mathy Leunissen. Gelet op het feit dat jij de hoofdredacteur bent, gooide ik in mijn reactie op het gebeuren van Amstenrade jou mede op één hoop! Hiervoor mijn verontschuldiging.

Met vriendelijke schuttersgroeten, Fred Hannen

AAN: De Heer Fred Hannen Beste Fred,

Maastricht 17 november 2006

Dat ik in mijn hoedanigheid van hoofdredacteur brieven van anderen in de SB plaats (laat plaatsen), wil nog helemaal niet zeggen dat ik steeds inhoudelijk eens ben met de brievenschrijvers. Ik voel me alleen min of meer verplicht zelf te reageren, als ik in persoon of als (hoofd)redacteur terecht of ten onrechte op de vingers getikt word. Discussie hoeft men niet per se te zoeken, maar men hoeft haar ook niet uit de weg te gaan. Integendeel zelfs: het maakt de SB des te boeiender. Wèl moet er altijd de bereidheid zijn om naar elkaars argumenten te luisteren. Ik weet, dat die bereidheid er bij jou was en is. Het doet me tevens deugd te mogen vaststellen, dat we het met elkaar eens zijn inzake de afwijzing van het CWM-artikel 2.2.5 t.a.v. het burger- alias dorpsschieten en het promoting schieten.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -----NOTA BENE Volgens Jack Goudsmits, vice-voorzitter van de NBFS en een van de onderhandelaars namens de drie Federaties met het Ministerie van Justitie inzake de CWM-problematiek, zou er ‘al vanaf het eerste overleg met het Ministerie van Justitie’ óók over de ‘artikel 2.2.5’-kwestie zijn onderhandeld.

Voor Goudsmits’ volledige verklaring en mijn commentaar zie hierboven, blz. 1043.

-----A.D. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1058

23 december 2006

26

Schuttersbrief - nummer 59

Een ministerieel communiqué en wat anderen ervan brouwden VAN: De Heer Peter Korten, voorzitter van Schutterij St.-Barbara te Leveroy (Lb.) Molenbeersel (Belg.Lb.), 22 november 2006 Beste Alfred Disch, Wordt in de SB ook ingegaan op de uitspraak van minister Hirsch Ballin inzake verplichte aansluiting KNSA van afgelopen maandag? Zie BN en De Stem.

Met vriendelijke groet, Peter Korten

AAN: De Heer Peter Korten Maastricht, 8 december 2006 Beste Peter Korten, Zie allereerst de reconstructie van de ontstane misinformatie in de diverse media en vervolgens mijn ‘verslagje’ van wat er werkelijk aan de hand is.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

Wat anderen ervan brouwden!

VAN: OLS-website, meer speciaal www.olsfederatie.com => Actualiteit => Vers van de pers

Venray (Lb.), week 47 (= 20 - 26 november) van 2006

Schutterijen onder de Wapenwet (Novum) - Schutterijen worden volgend jaar onderworpen aan de Wet Wapens en Munitie.

Minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin (CDA) overlegt binnenkort met de schutterijen hoe ze in de wet moeten worden ingepast. Om dat mogelijk te maken moeten schutterijen vanaf februari volgend jaar lid zijn van de Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie (KNSA).

Dit gebeurt tegen de zin van de clubs, die dat niet vinden passen bij het folklorische en culturele karakter van de schutterijen.

Maandag bleek dat hun verzoek aan Hirsch Ballin om geen lid te hoeven worden van de KNSA, niet is gehonoreerd. De bewindsman blijft van mening dat lidmaatschap nodig is om meer toezicht te kunnen houden op het wapengebruik.

Noot van de SB-redactie Novum [= het Latijnse woord voor nieuws]: het te Amsterdam gevestigde persbureau Novum. Vergelijking met het Novum-bericht (zie verderop hieronder) maakt duidelijk, dat de OLS-webredactie de mededeling van het persbureau min of meer klakkeloos heeft overgenomen (met inbegrip van de taalfout folklorisch), waardoor de bezoekers van de OLS-website op hùn beurt weer op het verkeerde been werden gezet.

Inmiddels is - zonder enige toelichting - de betreffende berichtgeving verwijderd van de OLS-website. De OLS-webredactie liet desgevraagd weten, dat het artikel van haar webstek was gehaald en van Elsevier [= Nieuws- en opiniesite en weekblad www.elsevier.nl], daar dat artikel ‘niet conform de waarheid’ was.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

27

1059

VAN: Het Noord-Brabantse dagblad BN en De Stem1), meer speciaal de editie van 21.11.2006, blz. 3, kolom 1

Breda (N.Br.), 21 november 2006

Schutterijen vallen onder de wapenwet DEN HAAG – Schutterijen worden volgend jaar onderworpen aan de Wet Wapens en Munitie.

Minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie overlegt binnenkort met de clubs hoe de schutterijen in de wet in te passen. Om dat mogelijk te maken moeten schutterijen vanaf februari volgend jaar lid zijn van de Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie. Dit gebeurt zeer tegen de zin van de clubs, die dat niet vinden passen bij het folkloristische en culturele karakter van de 2) schutterijen. Gisteren bleek dat hun verzoek aan minister Hirsch Ballin van justitie om geen lid te hoeven worden van de KNSA niet is gehonoreerd. De bewindsman blijft van mening dat lidmaatschap nodig is om meer toezicht te kunnen houden op het wapengebruik.

Noten van de SB-redactie 1) Met dank aan o.a. de heer Bert Adriaens, voorzitter van Sint-Catharinagilde 1480 te Weert (Lb.), die zo vriendelijk was om ons de tekst van het krantenbericht nog dezelfde dag (21 november) te mailen.

BN en De Stem: de afkorting BN staat voor Brabants (lees: Noord-Brabants] Nieuwsblad. Het dagblad BN en De Stem wordt te Breda (N.Br.) uitgegeven. Bij navraag bij de krantenredactie bleek ons, dat in dezen het persbureau PGD (zie verderop hieronder) de informatiebron was voor de BN en De Stem.

2) Gisteren, d.w.z. maandag 20 november 2006.

VAN: De Geassocieerde Pers Diensten (GPD) [Het persbureau GPD verzorgt de nationale en internationale berichtgeving ten behoeve van 20 regionale kranten in Nederland en België, waaronder het dagblad BN en De Stem]

Den Haag, 20 november 2006 GPD KAREN ZANDBERGEN SCHUTTERIJEN; HIRSCH BALLIN; WAPENS; SCHUTTERIJEN ONDER DE WAPENWET 1)

DEN HAAG (GPD / Novum) - Schutterijen worden volgend jaar onderworpen aan de wet wapens en munitie. Minister Ernst Hirsch Ballin van justitie overlegt binnenkort met de clubs hoe de schutterijen in de wet in te passen. Om dat mogelijk te maken moeten schutterijen vanaf februari volgend jaar lid zijn van de Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie. Dit gebeurt zeer tegen de zin van de clubs, die dat niet vinden passen bij het folklorische en culturele karakter van de schutterijen.

2) Maandag bleek dat hun verzoek aan minister Hirsch Ballin van justitie om geen lid te hoeven 3) worden van de KNSA, niet is gehonoreerd. De bewindsman blijft van mening dat lidmaatschap nodig is om meer toezicht te kunnen houden op het wapengebruik.

201814 nov 06 Noten van de SB-redactie 1) De persbureaus GPD te Den Haag en Novum te Amsterdam zijn een samenwerkingsverband aangegaan.

2) bleek, d.w.z.: op grond van de journalistieke misinterpretatie van het die zelfde dag (= maandag 20 november) door het Ministerie van Justitie uitgegeven perscommuniqué. Voor de tekst van het communiqué zie hierna.

3) In feite beweert hier de betreffende redactrice exact het tegenovergestelde van wat de minister beoogt!

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1060

23 december 2006

28

Schuttersbrief - nummer 59

Wat in werkelijkheid namens de minister bericht werd!

VAN: Het Ministerie van Justitie [Op ons verzoek toegezonden na kennisneming van de door GPD / Novum verspreide misinformatie] [Confer de extra-editie SB 58, blz. 1031] Den Haag (Z.H.), 22 november 2006 ----- Original Message ----From: [Ministerie van Justitie] To: <alfred.disch@home.nl> Sent: Wednesday, November 22, 2006 1:20 PM Subject: Schutterijen (schuttersgilden) krijgen vrijstelling lidmaatschap KNSA Minister Hirsch Ballin wil een regeling voor schutterijen Minister Hirsch Ballin van Justitie roept op korte termijn een overleg bijeen om een regeling te treffen voor de positie van de schutterijen in het kader van de Wet Wapens en Munitie.

Daarbij zijn naast de schutterijen ook de Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie (KNSA) en de politie betrokken.

De schutterijen vinden dat het verplichte lidmaatschap van de KNSA slecht past bij het specifieke karakter van de culturele en folkloristische activiteiten van de schutterijen. Deze verplichting is eerder dit jaar ingesteld om meer toezicht te kunnen houden op het gebruik van wapens voor de sport of recreatieve doeleinden. Minister Hirsch Ballin heeft begrip voor wensen van de schutterijen, maar verlangt ook een vorm van toezicht op het gebruik van wapens voor folkloristische doeleinden. Het verleende uitstel tot 1 februari 2007 blijft van kracht. Deze periode kan worden gebruikt om de noodzakelijke maatregelen te nemen.

Het einde van de CWM-problematiek in zicht?

Beste Peter Korten, je vroeg me, of in de SB ook ingegaan wordt op de uitspraak van minister Hirsch Ballin inzake de KNSA-kwestie. Daarbij ging je - door het artikel in de BN en De Stem misleid ervan uit, dat de minister zou hebben besloten, dat de historische schutterijen (schuttersgilden) zich moeten aansluiten bij de KNSA. Uit het vorenstaande blijkt evenwel, dat de schuttersgilden en hun koepelorganisaties juist vrijstelling (!) kunnen krijgen van het in de huidige CWM verplicht gestelde KNSA-lidmaatschap.

Zoals het OLS-bestuur dezer dagen per e-mail heeft laten weten aan de secretariaten van de bij de OLS aangesloten bonden en schutterijen (schuttersgilden) alsmede publiekelijk - via de OLS-website - aan alle overige geïnteresseerden, zijn inmiddels de onderhandelingen hervat. Inzet van die onderhandelingen (op donderdag 30 november en 7 december) is een voor alle partijen (i.c. de Federaties, de KNSA en de Politie) aanvaardbare overeenkomst. Daarna volgt er op woensdag 13 december een samenkomst van genoemde partijen met het Ministerie van Justitie. Is er dan nòg géén overeenstemming bereikt, dan zal - zo begrijp ik - minister Hirsch Ballin de gordiaanse knoop moeten doorhakken. In het laatste, onverhoopte geval wens ik de minister alle wijsheid toe!

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch NOTA BENE Op het moment van de verschijning van dit SB-nummer (23 december) bleek mij, dat er op 13 dezer géén overeenstemming is bereikt. Minister Hirsch Ballin moet dus nu zelf een beslissing nemen. In januari 2007 weten we waarschijnlijk meer.

-----A.D. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

29

1061

VERSCHIJNING VAN DE SCHUTTERSBRIEF (28) Vervolg op SB 57, blz. 1028

-----Woensdag, 29 november 2006 Beste Redactie, Ik zou graag de Schuttersbrief ontvangen, omdat ik me bezig hou met het wel en wee van de schuttersgilden in Brabant en Limburg en webmaster ben van twee internetsites, nl.: http://members.home.nl/ ned.federatie.v.w.s en http://members.home.nl/vierbonden. Hartelijke dank. Vr. gr., Frans Manni.

Frans Manni, bestuurslid en webmaster van de Nederlandse Federatie van Wipvogelschieten (NFVWS), competitieleider en webmaster van de Vierbonden (VB), tevens lid van de St.-Antonius- en St.-Sebastiaansgilde te Udenhout, Tilburg (N.Br.) Reactie van de redactie Beste Frans Manni, Van harte welkom. Uw naam heb ik inmiddels geplaatst op de SB-verzendlijst, zodat U vanaf heden verzekerd kunt zijn van gratis toezending van de Schuttersbrief.

Beste SB-lezers, Voor nadere adresgegevens van de NFVWS en de VB zie hieronder de rubriek Mededelingen op blz. 1064-1065, meer speciaal Mededeling 100 op blz. 1064.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Vrijdag, 1 december 2006 [N.a.v. de felicitaties die wij Dr. Otto van Habsburg stuurden, tezamen met SB 57] Herzlichsten Dank für Ihre Wünsche zu meinem 94. Geburtstag. Ich bin Gott dankbar, dass er mir diese Tage geschenkt hat. Natürlich gab es ein hohes Maß dunkler und stürmischer Tage. Aber schließlich kam ein strahlendes Ende. Hitler und Stalin sind weg; Ungarn, Österreich, Kroatien, Tschechien, die Slowakei, Montenegro und die baltischen Staaten sind wieder frei. Wenn auch weiterhin viele Völker wie BosnienHerzegowina, der Kosovo, die Ukraine und Georgien noch immer nicht am Ziel sind, haben wir doch die berechtigte Hoffnung, dass die Freiheit und die Selbstbestimmung auch dieser europäischen Völker erreicht werden. Das alles hängt nicht zuletzt von uns ab. Wir haben, wie bisher, die große und würdige Aufgabe bis das Europa erreicht wird, auf das seine Völker ein Recht haben, wenn auch wir weiterhin bereit sind, derer würdig zu sein, die vor uns das schöne, seiner Geschichte und Kultur entsprechende Europa in Frieden und Freiheit schufen. Bleiben Sie weiter Ihrer Aufgabe treu! Wie für uns Alte gestern wird auch für Sie heute der Erfolg mit Gottes Hilfe nicht ausbleiben. Otto von Habsburg.

Erzherzog Dr. Otto von Habsburg, Schirmherr der Europäischen Gemeinschaft historischer Schützen (EGS), Pöcking, Bayern (D) [IN NEDERLANDSE VERTALING] Heel hartelijk dank voor Uw wensen bij mijn 94ste verjaardag. Ik ben God dankbaar, dat Hij mij deze dagen geschonken heeft. Natuurlijk waren er vele donkere en onstuimige dagen. Maar tenslotte kwam er een stralend einde. Hitler en Stalin zijn weg: Hongarije, Oostenrijk, Kroatië, Tsjechië, Slowakije, Montenegro en de Baltische Staten zijn weer vrij. Ofschoon overigens vele volkeren (zoals Bosnië-Hercegovina, Kosovo, Oekraïne en Georgië) nog steeds niet bij hun einddoel zijn, hebben we toch de gerechtvaardigde hoop dat ook deze Europese volkeren vrijheid en zelfbeschikking zullen verkrijgen. Dat alles hangt niet in de laatste plaats van ons af. Wij hebben, zoals tot dusver, de grote en waardige taak dat het Europa bereikt wordt waarop zijn volkeren recht hebben wanneer ook wij steeds bereid zijn degenen waardig te zijn die voor ons het mooie, bij zijn geschiedenis en cultuur passende Europa in vrede en vrijheid schiepen. Blijft U verder Uw taak trouw!

Zoals voor ons, ouderen, in het verleden zal ook voor U in het heden het succes met Gods hulp niet uitblijven.

Otto van Habsburg.

Aartshertog Dr. Otto van Habsburg [zoon van de laatste Oostenrijkse keizer], beschermheer van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS), Pöcking, Beieren (D) -----Zaterdag, 2 december 2006 Geachte Heer Disch, Middels dit schrijven wil ik U verzoeken mij niet meer de Schuttersbrief toe te zenden. Ik heb mij reeds enige tijd geleden uit de schutterswereld teruggetrokken. En moet tot mijn spijt vaststellen, dat ook de Schuttersbrief mijn aandacht niet meer heeft. Wel wil ik U bedanken voor het initiatief van de Schuttersbrief. Hij heeft in het verleden mijn aandacht wel gehad. Vriendelijke groet, Gaston Peeters.

Gaston Peeters, oud-secretaris van Schutterij St.-Lucia, Horst, gemeente Horst aan de Maas (Lb.) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1062

23 december 2006

30

Schuttersbrief - nummer 59

Reactie van de redactie Geachte Heer Peeters, Jammer van Uw afmelding, maar wij respecteren uiteraard Uw beslissing. U kunt zich overigens te allen tijde weer aanmelden voor een gratis abonnement. Ook staat het U vrij om - zelfs als niet-abonnee - stukken in te sturen voor opname in de SB. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Donderdag 7 december 2006 Geachte Heer Disch, Ik lees altijd met veel plezier Uw nieuwsbrief. Deze is veelzijdig en U geeft de ruimte tot discussies! Ga zo door! Met vriendelijke groeten, Rob Weijtmans R.C.L. (Rob) Weijtmans, dekenschrijver van St.-Jorisgilde te Udenhout en secretaris van de Commissie SAT Maasland, Udenhout, gemeente Tilburg (N.Br.) [Voor de volledige tekst zie hierboven, blz. 1036] -----Vrijdag, 8 december 2006 Geachte Redactie, Hartelijk dank voor SB 57 en SB 58, wederom zeer interessante edities waar wij als gilde veel weetjes hebben uitgehaald. Met gildegroeten, Alfred Boot.

Alfred Boot, dekenschrijver van Schutsgilde Sint-Hubertus, Leur, gemeente Etten-Leur (N.Br.) -----Vrijdag, 8 december Geachte Heer Disch en overige redactieleden, Svp in het mailbestand het adres h.willemsen@bouw bedrijfwillems.nl vervangen door info@schutterijmuseum.nl. De complimenten voor de informatie die U via Schuttersbrief verspreidt. M. vr. gr., Gerard Engels.

G.J.M. (Gerard) Engels, bestuurssecretaris Stichting Limburgs Schutterijmuseum Reactie van de redactie Geachte Heer Engels, Dank voor Uw complimenten aan het adres van de SB-redactie en natuurlijk ook voor de adreswijziging..

Beste SB-lezers, Voor nadere adresgegevens van de Stichting Limburgs Schutterijmuseum zie hierna de rubriek Mededelingen op blz. 1064-1065, meer speciaal Mededeling 102 op blz. 1064.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Vrijdag, 8 december 2006 L.S., Als nieuwe penningmeester van het Schutterijmuseum, zou ik graag voortaan de Schuttersbrief willen ontvangen, waarvoor alvast mijn dank. Met vriendelijke groeten. Pieter Ebus.

Pieter Ebus, penningmeester Limburgs Schutterijmuseum Reactie van de redactie Geachte Heer Ebus, Welkom in de alsmaar uitdijende kring van SB’ers. Uw naam staat inmiddels vermeld op de SB-verzendlijst. Vanaf heden krijgt U dus de SB-nummers automatisch (gratis en rechtstreeks) toegezonden. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Vrijdag, 8 december 2006 Beste Alfred, Als het niet te veel gevraagd is, graag de SB naar mijn beide, aan jou bekende e-mailadressen, omdat er een wisseling aanstaande is wat betreft het secretariaat van de bond EMM. Mijn opvolger neemt het adres secretariaat@schuttersbondemm.nl over en dan krijg ik nog steeds de SB op mijn privé-adres. In ieder geval veel dank voor de service en ‘keep up the good work.’ Groetjes, Tjeu Hanssen.

Tjeu Hanssen, secretaris van de OLS-bond EMM, Weert (Lb.) -----Maandag, 18 december 2006 Geachte Redactie, Naar aanleiding van Uw opmerking in Mededeling 97 (inzake onjuiste e-mailadressen) [zie SB 57, blz. 1029] kan ik U in ieder geval een werkend e-mailadres doen toekomen. Dit is secretariaat@ gildebeugen.nl en betreft de St.-Antonius-, St.-Sebastianus- en H.- Sacramentsgilde te Beugen. Voor verdere informatie kunt U zich wenden tot de website www.gildebeugen.nl. Wat Uw blad Schuttersbrief aangaat, vind ik dit een supergoed digitaal medium. Mijn complimenten! M.vr.gr., Theo Groothusen.

Theo Groothusen, commandant van de St.-Antonius-, St.-Sebastianus- en H.-Sacramentsgilde, Beugen, gemeente Boxmeer (N.Br.) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

31

1063

MEDEDELINGEN (Afl. 34) Vervolg op SB 57, blz. 1029 ------

MEDEDELING 100 (Inzake adresgegevens van NFVWS en VB) [Cf. hierboven, blz. 1062] a) NFVWS = Nederlandse Federatie van Wipvogelschieten = Federatie van Scherpschutters ‘Op de Wipboom’. Secretariaat: Dhr. Rob Biesters, Ziggenstraat 22, 5662 RM Geldrop; telefoon: 040 - 285 68 85; e-mail: r.biesters@chello.nl; website: http://members.home.nl/ned.federatie.v.w.s/. b) VB = Vierbonden, samenwerkingsverband van de drie (voorheen vier) scherpschuttersbonden Haaren e.o., de Langstraat en Udenhout e.o. Secretariaat: Dhr. Frans Vriens (tevens voorzitter), Zeshoevenstraat 35, 5071 BM Udenhout; 013 - 511 30 00; e-mail: vierbonden@home.nl; website: http://members.home.nl/ vierbonden/.

Frans Manni, webmaster ------

MEDEDELING 101 (Inzake het webmasterschap van de FGS-internetsite Schuttersnet) Westervoort (Gld), 7 december 2006 De trouwe bezoeker van Schuttersnet [zie www.schuttersnet.nl] zal het ongetwijfeld zijn opgevallen, dat er de laatste paar maanden weinig gebeurt op deze site. De reden is geheel van deze tijd. Druk, druk, druk... Het wordt daarom tijd voor een nieuwe webmaster voor Schuttersnet.

Bijna tien jaar geleden, in april 1997, zag de eerste voorloper van Schuttersnet het levenslicht. Toen nog gratis ondergebracht op www.geocities.com en eigenlijk niet meer dan een speeltje van de huidige webmaster, toen nog secretaris van onze federatie [= de FGS = Federatie van Gelderse Schuttersgilden]. In de loop der jaren is Schuttersnet uitgegroeid tot ‘the place to be’, als je informatie zoekt over de federatie. Reglementen verschenen, een agenda werd toegevoegd. Regelmatig nieuwe krantenberichten, stukken van vergaderingen, soms een concoursverslag, allemaal nuttige informatie voor de Gelderse schutter. Van eenvoudige HTMLpagina's werd overgeschakeld naar een zelf in elkaar geknutseld content management systeem.

Zoals zo vaak in het vrijwilligerscircuit bestaat een dergelijk initiatief bij de gratie van een enkele vrijwilliger.

Komt die vrijwilliger er niet meer aan toe, dan dreigt het dood te bloeden. Met Schuttersnet dreigt het nu ook die kant op te gaan. Maar dat zou natuurlijk doodzonde zijn. Het wordt daarom hoog tijd om het stokje over te dragen. Een nieuwe webmaster, met frisse ideeën, kan Schuttersnet nieuw leven inblazen. De site is wel toe aan een nieuw jasje. Nieuwe technieken kunnen er ook voor zorgen, dat de site beter beheerd kan worden en dat ook daardoor de continuïteit wordt gewaarborgd. Daar is echter wel tijd voor nodig en die ontbreekt op dit moment volledig bij Uw huidige webmaster. Daarom deze oproep.

De webmaster stopt definitief op de 10de verjaardag van Schuttersnet. Dat is per 1 april 2007. Dan moet er dus een nieuwe webmaster zijn. Belangstellenden kunnen zich melden bij het federatiesecretariaat. Mail naar secretaris@schuttersnet.nl. Voor eventuele nadere informatie kunt U natuurlijk ook via mail terecht bij webmaster@schuttersnet.nl.

Met vriendelijke groet, Frans Dieker, webmaster Schuttersnet ------

MEDEDELING 102 (Inzake adreswijziging Stichting Limburgs Schutterijmuseum) [Confer blz. 1063] Bestuurssecretariaat Stichting Limburgs Schutterijmuseum: De heer G.J.M. (Gerard) Engels, Beukenstraat 19, NL-5931 KE Tegelen; telefoon: 00.31.(0)77.373.39.42; fax: 00.31.84.750.99.48; e-mail: info@schutterij museum.nl.

Limburgs Schutterijmuseum: Veerweg 24-D, NL - 5935 BK Steyl; telefoon: 00.31.(0)77 - 373 52 84; e-mail: info@schutterijmuseum.nl; website: www.schutterijmuseum.nl; zie ook: www.olsfederatie.com => Het Limburgs Schutterijmuseum.

G.J.M. (Gerard) Engels, secretaris ------

MEDEDELING 103 (Inzake de website van Schutterij St.-Johannes en St.-Clemens te Merkelbeek) Merkelbeek, gemeente Onderbanken (Lb.), 9 december 2006 De schutterij St.-Johannes en St.-Clemens te Merkelbeek heeft sinds kort een vernieuwde website. Ook het websiteadres is gewijzigd en wel in: www.johanclemens.nl.

-----John Kreukniet, bestuurslid en webmaster --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1064

23 december 2006

32

Schuttersbrief - nummer 59

MEDEDELING 104 (Inzake het NL-Limburgse evenementenplan Regels onder schot) Maastricht, 13 december 2006 In aanvulling op eerdere berichtgeving (zie SB 57, blz. 1024) deelde mw. Pascalle Wetzels, adviseuse van deputé Vrehen, ons telefonisch mede, dat het evenementenplan Regels onder schot door het College van G.S. op dinsdag 9 januari 2007 zal worden vastgesteld. De presentatie van het plan vindt d.a.v. plaats tijdens de 14de Limburgse Schuttersdag in de Baexheimerhof te Baexem, zaterdagmiddag 13 januari. Zie voor méér daarover in het Limburgs Schutterstijdschrift, nummer. 73, december 2006, blz. 51.

De SB-redactie

------

MEDEDELING 105 (Inzake de OLS-bond Juliana) Venray (Lb.), 18 december 2006 Geachte Schuttersvrienden, Wij lopen tegen het einde van het jaar 2006 aan. Een nieuw jaar ligt in het verschiet en stiekem kijken wij al vooruit naar het jaar 2008, wanneer wij tezamen met U het 100-jarige bestaansfeest van onze Schuttersbond Juliana gaan vieren. Noteert U de datum van 18, 19 en 20 april 2008 alvast in Uw agenda en beleef het bestaansfeest met ons mee.

Voor nu wensen wij U prettige Kerstdagen en een voorspoedig 2007.

Met vriendelijke schuttersgroet, Bernie van Lierop Bernie van Lierop, secretaris-penningmeester van de Schuttersbond Juliana

De koningen (koningsparen) en afgevaardigden van de bij de Schuttersbond Juliana aangesloten schutterijen tijdens de ontvangst op het tweede bondsschuttersfeest van 2006 in de gemeente Helden (Lb.) [Foto genomen door Bernie van Lierop]

------

MEDEDELING 106 (Inzake secretariaatswijziging FVHS) Genk (Belg.Lb.), 20 december 2006 Lectori Salutem!

Belangrijke mededeling!!

Het secretariaat van de Federatie Vlaamse Historische Schuttersgilden (FVHS) wordt per 01 januari 2007 overgenomen door Peter Ressen. Adresgegevens: Peter Ressen, Breeërsteenweg 394, 3640 Kinrooi; telefoon: 089 -70 29 50. Het e-mailadres blijft uiteraard hetzelfde: vlaamseschutters@skynet.be.

Wij wensen jullie fijne Kerstdagen en een gezond en succesvol jaar 2007 toe.

Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden, Stan Krolicki, secretaris Bedankt voor de prettige samenwerking.

-----Stan -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 59

23 december 2006

33

1065

COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o.

De leden van de SB-redactie (zie volgend kadertje) vormen het bestuur van de SB-stichting.

Activiteiten van de SB-stichting c.q. SB-redactie zijn onder meer: de Schuttersbrief, het Schuttersbriefje (voor jongeren), de SB-Bijlagen, de SB-website en SB-jongerensite.

Zie verder vooral ook de lijst van actiepunten op pagina 759 van SB-nummer 45.

Daar de door de SB-stichting te maken kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de in het onderstaande kadertje vermelde (voorlopige) bankrekening.

Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank!

De SB wordt gratis verstrekt: zie de verzendlijst op pagina 760 van SB-nummer 45.

Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB ontvangen? Laat dit dan m.v.v.

Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl.

De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering.

Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de voorlaatste pagina van SB-nummer 45.

U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen.

Oude nummers van de Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd.

Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek.

Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. De SB telt thans bijna 180 rubrieken; die van U kan (kunnen) er dus ook nog bij!

Voor een tussentijds overzicht van de SB-rubrieken zie SB-nummer 45, blz. 745-758.

REDACTIEADRES Bezoekadres SB-redactie / SB-stichting: p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht.

Telefoon (met voicemail): 043 - 325 76 62; vanuit het buitenland: 00.31.43.325 76 62.

Mobiel: (00.31)06.43 75 96 06 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl

SB-website: en SB-jongerensite zijn onder constructie; geplande uitzenddatum: begin 2007.

Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch, 6221 AE Maastricht 6-B. Voorlopige bankrekening buitenland: IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL-6221 AE Maastricht 6-B.

Redactieleden: Alfred Disch, hoofdredacteur, voor adresgegevens zie hierboven; e-mail, ook: alfred.disch@home.nl Jelger Visser: adjunct-hoofdredacteur, tevens redacteur-Kruisboog en webmaster; jelger.visser@gmail.com Mathy Leunissen, redacteur voor de Zware Buks, tevens redacteur-documentalist Ans Moors: redactrice voor het Italiaanse taalgebied (Italië, San Marino, Vaticaan) Naast enkele gekwalificeerde zetels zijn er nog vacante redacteurschappen voor diverse EGS-landen en/of EGS-taalgebieden en voor diverse schietdisciplines. U kunt zich daarvoor aanmelden bij de SB-redactie.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1066 23 december 2006 Schuttersbrief - nummer 59

34