Schuttersbrief 075 (2007 12 27) met artikel van gunter helsen schuttersborden

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatieblad voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 75 – Maastricht, donderdag 27 december 2007

REDACTIE Hoofdredacteur, tevens redacteur-Handboog: Alfred Disch Adjunct-hoofdredacteur, tevens ICT-coördinator en redacteur-Kruisboog: Jelger Visser Eindredacteur, tevens redacteur voor Documentatie en Zware Buks: Mathy Leunissen Redactrice voor het Italiaanse taalgebied: Ans Moors Webmaster en assistent-webmaster: Willem van Uden resp. Ab Reuling Technisch en zakelijk adviseur (Compres Media System, Maastricht): Jeroen Kaasenbrood

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INHOUDSOPGAVE Redactie, Inhoudsopgave en Internet…………………………………………………………………...blz. 1465 Hoe komt een Schuttersbrief tot stand? (1).............................................................................................blz. 1466 Het schutterijwezen in de gemeente Hoogstraten (Antw.), vroeger en nu (1)………………………….blz. 1467 Porseleinen schuttersborden (1)…………………………………………………………………blz. 1468-1469 Het schutterijwezen in de gemeente Beselare (W.Vl.), vroeger en nu (1)………….……….....................blz. 1470 Standbeelden, plaquettes, gevelstenen e.d. inzake het schutterijwezen (1).…………………………….blz. 1471 Het schutterijwezen in de gemeente Maaseik (Belg.Lb.), vroeger en nu (1)…………………………...blz. 1472 Landjuweel Oisterwijk (N.Br.) 2008 (1)………………………………………………………………..blz. 1473 EGS (2). Krijgt de EGS voortaan geen subsidie meer van de Europese Commissie?............................blz. 1474 Keizerskwesties (2)………………………..............................................................................................blz. 1475 Sjöttesjoël: de schuttersschool voor jongeren in de beide Limburgen (2)……………………….blz. 1476-1480 Waar of onwaar? Stellingen en veronderstellingen (2)………………………………………………...blz. 1481 De Sebastianen te Maastricht: van 1408 of van 1810? (2)…………………………………........blz. 1482-1483 Waar of onwaar? Stellingen en veronderstellingen (3)………………………………………………...blz. 1484 Radioprogramma ‘Balkon van Limburg’ over het schutterijwezen (3)……………….................blz. 1485-1490 De keizerslijst (3)……………………………………………………………………………………….blz. 1491 Kanttekeningen bij drs. Jos Gerits’ bevindingen inzake het schutterijwezen (5)………………...blz. 1492-1494 Het OLS 2007: het Oud-Limburgs Schuttersfeest te Nederweert in NL-Limburg (8)…………………..blz. 1495 Het predicaat ‘Koninklijk’ (9)……………………………………………………………………blz. 1496-1498 De vrouw in het schutterswezen (9)…………………………………………………………………….blz. 1499 Mededelingen (Afl. 41)…………………………………………………………………………....blz. 1500-1501 Evenementenagenda: provinciaal - euregionaal - landelijk - internationaal (10)……………….blz. 1502-1503 Colofon en Redactieadres………………………………………………………………………………blz. 1504 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INTERNET De SB is ook te lezen op de website van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS): www.e-g-s.eu of www.egs-schuetzen.com => Schuttersbrief [= Schützenbrief = Gazety Strzelcow].

De SB-website (www.schuttersbrief.nl) is in opbouw.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

© Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

1

1465

HOE KOMT EEN SCHUTTERSBRIEF TOT STAND? (1) B.g.v. het albasten jubileumnummer van de SB VAN: Alfred Disch, hoofdredacteur Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 14 december 2007

In de periode juni 2004 - december 2007 zijn er in het internationale e-magazine Schuttersbrief (SB) maar liefst 240 rubrieken opgestart die de zeer uiteenlopende aspecten van het schutterijwezen (schuttersgildewezen) belichten en die tezamen op dit moment - bij nadering - 1.889 artikelen bevatten, afkomstig van zo’n 409 schutters, bestuurders van schuttersverenigingen en hun koepelorganisaties, beroeps- en amateurhistorici alsmede overige schuttersvrienden. In juni 2004 deed ik de redactie nog helemaal in mijn eentje. Nu, drieënhalf jaar later, mag ik mij verheugen in de steun en medewerking van een team dat uit zeven personen bestaat. Hun namen en hun functies treft U op de eerste en laatste pagina van elk SB-nummer aan.

Natuurlijk blijf ik hopen op verdere uitbreiding van de SB-redactie. Daarbij denk ik niet alleen aan de noodzakelijke komst van een redacteur-Jongeren (dit i.v.m. het Schuttersbriefje voor jeugdschutters en jonge schuttersvrienden!) en van een redacteur-Geweer (inclusief voor de Karabijn en de Luchtbuks). Ook méér dan gewenst - mede gelet op dringende verzoeken hiertoe van buiten Vlaanderen en Nederland - is de spoedige komst van een iemand (man / vrouw; jong of oud) die bereid is om - in samenwerking met andere vrijwilligers - de coördinatie / organisatie op zich te nemen van vertaalwerk ten behoeve van de nog immer geplande SBVerkorte versie ten dienste van schutters en schuttersvrienden in de overige taalgebieden van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS). Behalve hún welkome toetreding tot de SB-redactie zijn er in personele zin nog andere wensen.

Als ik een en ander op mijzelf betrek: sinds de start van de SB doe ik naast het hoofdredacteurschap van dit e-mailblad tevens de redactie-Handboog. Het liefst zou ik beide taken uit handen willen geven en mezelf voortaan willen concentreren op schutterijhistorisch onderzoek en op het schrijven daarover. Uiteraard ben ik bereid om een aspirant-hoofdredacteur en een aspirant-redacteur-Handboog in te wijden in ‘de kneepjes van het vak’ en ben ik eveneens bereid om hen enige tijd te coachen. Kijk ik naar mijn collega’s binnen de SBredactie, dan kunnen ook zij assistentie van nieuwkomers gebruiken. Volgens mij moeten er in Vlaams België en in Nederland personen zijn die de ambitie hebben om na een zekere aanlooptijd als assistent-redacteur door te stromen naar ‘hogere’ posten binnen de SB-redactie. Beste schutters en schuttersvrienden, weest U niet te bescheiden en meldt U zich voor deelname aan de SB-redactie aan via een e-mailtje bij mij of bij een van de andere SB-redacteurs. Mijn collega’s en ik zullen U graag van de nodige informatie voorzien.

Ondertussen zal ik hier een begin maken met te vertellen hoe een SB-editie tot stand komt. Dát lijkt mij interessant voor met name degenen die met de gedachte spelen om eventueel redactiewerk voor de SB te gaan doen. Ook andere lezers van de Schuttersbrief - zo ik stel me voor - zullen best wel eens willen weten, hoe nu een en ander in zijn werk gaat bij de SB-redactie. De komende uitleg wil ik geven aan de hand van de navolgende punten.

01) De uitgangspunten van de SB 02) De vereiste vaardigheden 03) De eigen kopij 04) De kopij van anderen 05) De lay-out 06) De verzending van de SB 07) De hoofdredactie 08) De adjunct-hoofdredactie 09) De eindredactie 10) De redacteurschappen 11) Overige taken en zaken Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

Wordt vervolgd.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1466

27 december 2007

2

Schuttersbrief - nummer 75

HET SCHUTTERIJWEZEN IN DE GEMEENTE HOOGSTRATEN (Antw.), VROEGER EN NU (1) De St.-Ambrosiusgilde te Meer

Het vignet, logo of heraldisch wapen van de St.-Ambrosiusgilde te Meer [Bron: www.ambrosiusgildemeer.tk]

AAN: Frans Snijders, secretaris van de St.-Jorisgilde te Meer, redacteur van de rubriek Schutter van de Flapuit-internetsite, mederedacteur HGK-kwartaalblad De Knaap en assistent-griffier van de Hoge Gilderaad der Kempen Beste Frans,

Maastricht, 14 december 2008

In de vorige Schuttersbrief (zie SB 74, blz. 1442) berichtte ik in het kadertje Meer over Meer abusievelijk, dat jouw schuttersgilde niet de beschikking zou hebben over een website. Ik werd namelijk op het verkeerde been gezet door de site van de gemeente Hoogstraten. Die meldt wel allerlei verenigingen, maar daaronder vreemd genoeg niet de St.-Ambrosiusgilde; misschien toch iets om daarover eens aan de bel te trekken bij de ter zake verantwoordelijke voorlichtingsafdeling van de gemeente Hoogstraten?

Trouwens, lijkt het jou niet ook wenselijk en gepast om op de door jouzelf geredigeerde pagina Schutter van ‘Flapuit. Uw infosite van het meest noordelijke van de Noorderkempen’ (www.flapuit.be) een overzicht op te nemen van alle website- en e-mailadressen van de schuttersorganisaties in de gemeenten Baarle-Hertog, Beerse, Brecht, Hoogstraten, Malle, Merksplas, Rijkevorsel en Wuustwezel? Ik denk, dat je daarmee veel schutters en schuttersvrienden een plezier zult doen.

Min of meer bij toeval ontdekte ik, dat de St.-Ambrosiusgilde wel degelijk beschikt over een eigen site. Ik kwam dat aan de weet, toen ik mijn (twee)wekelijkse ronde maakte langs de diverse sites van schutterlijke koepelorganisaties en o.m. terechtkwam bij de Flobertschutterskring De Baronie (FSKB): www.fskb.nl.

Weliswaar overkoepelt de FSKB de 6 (zes) schuttersgilden St.-Ambrosius te Zundert, de St.-Antonius te Schijf, de St.-Bavo te Rijsbergen, de St.-Cornelius te Achtmaal, de St.-Jan te Werhout en de St.-Willibrordus te Klein-Zundert. Maar pal onder die opgave staat - enigszins verwarrend, althans voor mij - letterlijk: NKKS Kring België: Sint Ambrosius Gilde Meer [lees: Sint-Ambrosiusgilde Meer]. NKKS staat - zo meen ik te weten - voor: Noord-Kempische Karabijnschutters. Waarom wordt achter die afkorting dan nog ‘Kring België’ gezet? De Noord-Kempen ligt toch per definitie in België? En bovendien: telt de NKKS niet meer dan die ene vereniging, t.w. jouw schuttersgilde?

In de subpagina Wie zijn wij? van www.ambrosiusgildemeer.tk las ik weliswaar, dat jouw gilde ‘volgens overlevering’ opgericht zou zijn in 1536, maar ook dat in 1873 de St.-Ambrosiusgilde van Meer fuseerde met de St.-Jansgilde van Meer. Als ik het goed begrijp, heeft dus de in 1873 nieuw (!) ontstane schuttersgilde de naam aangenomen van een van de twee gefuseerde schuttersgezelschappen.

In de subpagina Historie vond ik een zó’n merkwaardige bewering, dat ik die graag wil opnemen en becommentariëren in een aflevering van de SB-rubriek Waar of onwaar? Stellingen en veronderstellingen. Ik wil je alvast verklappen, dat de bewuste bewering betrekking heeft op het schutterijwezen in jouw land (België) en in het mijne (Nederland).

-----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

3

1467

PORSELEINEN SCHUTTERSBORDEN (1) VAN: De Heer G.A.J. (Gunter) Helsen, lid van handbooggilde St.-Lambertus te Meldert; collectioneur van porseleinen schuttersborden Beste Alfred,

Meldert, gemeente Lummen (Belg.Lb.), 16 december 2008

Graag wil ik jou iets vertellen over en tevens iets laten zien van mijn hobby: het verzamelen van porseleinen schuttersborden. Daarmee hoop ik bij de SB-lezers belangstelling te wekken voor een onderwerp waarover mijns inziens schutterstijdschriften en schutterssites nog veel te weinig berichten.

De porseleinen schuttersborden die worden gegeven op schietingen, kennen een tamelijk korte geschiedenis.

De eerste werden pas in de 17de eeuw verschoten tijdens de zogenaamde landjuwelen, jou welbekend. In die tijd werden bij zulke gelegenheden maar een paar borden gemaakt, soms zelfs slechts één enkel. Dit soort schuttersborden zijn natuurlijk zeer zeldzaam en een echt unicum geworden.

Het is eerst in de vroege 20ste eeuw dat porseleinen schuttersborden in grote aantallen werden gemaakt. Er wordt aangenomen, dat er alleen al in Vlaanderen 5.000 borden zijn geproduceerd door de schuttersgilden, zowel bij de Handboog en Kruisboog als bij het Geweer en de Karabijn. Veel van die borden zijn helaas verdwenen door de twee wereldoorlogen.

Het probleem is ook, dat vele schuttersgilden nooit hebben bijgehouden hoeveel borden zij hebben uitgegeven.

Dat maakt het moeilijk voor de verzamelaar om in te schatten hoeveel borden er waren en er nog zijn. Bijvoorbeeld: zelf heb ik ongeveer 600 verschillende porseleinen schuttersborden, maar mijn collega Cyriel de Saeger (St.-Sebastiaansgilde te Gent) heeft er maar liefst zo’n 4.000 (!) verschillende. Dat maakt, Alfred, dat ik nog een tijdje voort kan.

Indien je tijd vindt, contacteer ook eens Cyriel de Saeger te Gent (O.Vl.). Hij is volgens mij de autoriteit in deze materie en bezit ook veel informatie over schuttersgilden.

Hieronder laat ik alvast een Delfts blauw schuttersbord zien, uitgegeven in het Nederlandse dorp Kloosterzande (provincie Zeeland) bij gelegenheid van de EK Handboogschieten in 1991. In bijlage nog andere voorbeelden, nl. porseleinen schuttersborden uit België en Frankrijk.

Schuttersbord: Delfts blauw Opschrift: Europese Kampioenschappen / Sociëteit Willem Tell / Gemeente Hontenisse / Kloosterzande Nederland / Augustus 1991 [Bron: Collectie G.A.J. Helsen, Meldert (B)]

Porseleinen schuttersborden van buiten Europa zijn er volgens mij niet, daar deze traditie alleen in Europa bestaat. Borden uit Noord-, Midden-, Oost- en Zuid-Europa heb ik niet, daar ik uitsluitend in porselein verzamel. De borden uit m.n. Zwitserland, Duitsland en Oostenrijk zijn immers meestal van hout vervaardigd. Publicaties over schuttersborden zijn er helaas nauwelijks. Voor informatie moet je echt bij de collectioneurs zelf zijn.

Zo, Alfred, nu heb je al iets meer info.

Met vriendelijke groet, Gunter Helsen

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1468

27 december 2007

4

Schuttersbrief - nummer 75

Te Schaarbeek (Vl.Br.) uitgegeven schuttersbord Opschrift: Schaarbeekse Gilde van Sint Sebastiaan / 1598-1998 / Vendel in Gemeentehuis Schaarbeek / geschonken door / Keizer Karel VI in 1723 Opschrift vendel: St.Sebastiaen 1598 / Schaarbeek Gilde 1598 [Bron: Collectie G.A.J. Helsen, Meldert (B)]

Een schuttersbord uit Oostende (W.Vl.) dat aan de Guldensporenslag (1302) bij Kortrijk herinnert Opschrift: Koninklijke Hoofdgilde / St. Sebastiaan-Oostende / 1302 [Bron: Collectie G.A.J. Helsen, Meldert (B)]

Een porseleinen schuttersbord uit Frankrijk Opschrift bordrand: Centenaire [= Honderd jaar] / U.A.A.N.F. [voor betekenis van afkorting zie hieronder] Opschrift bodem bord: Union des Associations: d’Archers du Nord de la France [= Unie der Associaties van Handboogschutters in het departement Nord van Frankrijk*)] / 1906-1996 [Bron: Collectie G.A.J. Helsen, Meldert (B)]

*) Noot van de SB-redactie Bij de UAANF (www.uaanf.fr; weekblad L’Archer = ‘De Handboogschutter’) zijn 81 handboogschutterijen aangesloten, waarvan nog géén 15% met een eigen website. In een volgende SB zullen we hieraan de nodige aandacht schenken. A.D.

-----------

Wordt vervolgd

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

5

1469

HET SCHUTTERIJWEZEN IN DE GEMEENTE BESELARE (W.Vl.), VROEGER EN NU (1) De Koninklijke St.-Sebastiaansgilde te Beselare-dorp

De hoofdvogels (in de Belgische tricolore) van de schietstam bij de Koninklijke St.-Sebastiaansgilde te Beselare (Bron: www.schuttersgilde-beselare.be)

AAN: De Heer Hans van Bockstael, hoofdman (= voorzitter) en webredacteur van de Koninklijke St.-Sebastiaansgilde te Beselare, secretaris van de FVHS-regio ‘Schild en Vriend’ (West-Vlaanderen) Beste Hans van Bockstael,

Maastricht, 18 december 2007

Naar aanleiding van onze correspondentie deze week i.v.m. een adreskwestie ben ik de website van Uw schutters-

gilde eens gaan raadplegen. Daarbij vielen mij een paar overeenkomsten op tussen het handboogschutterijwezen van de stad Maastricht (zie o.m. hierna, blz. 1482-1483) en dat van Uw dorp.

In beide plaatsen vroeger een weerbaarheidskorps van handboogschutters Beide plaatsen kunnen bogen op een tot in de Late Middeleeuwen (1300-1500) terugreikende schutterijhistorie.

Wat betreft de handboogschutters, kunnen we stellen, dat in de eerste helft (1401-1450) van de 15de eeuw zowel te Maastricht (1408) als te Beselare (1428) een weerbaarheidskorps van handboogschutters formeel werd gegrondvest. We weten dat met zekerheid, omdat in beide gevallen de tekst van het oprichtingsbesluit bewaard is gebleven.

In beide plaatsen beoefening van het gaaischieten De twee huidige Sebastiaansgilden beoefenen het gaaischieten. In Maastricht sinds 1810. En sinds welk jaar in Beselare? Beide schuttersgezelschappen ook beoefenen het gaaischieten én op ‘de staande wip’ (verticaalschieten) én op ‘de liggende wip’ (horizontaalschieten).

In beide plaatsen een handboogschutterij met het predicaat Koninklijk Niet alleen de Sebastianenvereniging te Maastricht maar ook die te Beselare mag zich koninklijk noemen. De Sebastianen van Maastricht sedert 24.12.1878. De Sebastianen van Beselare sinds 10.6.1953.

In beide plaatsen een handboogschutterij met St.-Sebastiaan als patroon En natuurlijk wat de verenigingsnaam aangaat: dat zowel de Maastrichtse als de Beselaarse handboogschutterij de heilige Sebastiaan (Sebastianus) als naamgever en beschermheilige hebben, verbaast ons geenszins. Immers, Sint-Sebastiaan was en is bij uitstek de patroon van de handboogschutters.

-----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1470

27 december 2007

6

Schuttersbrief - nummer 75

STANDBEELDEN, PLAQUETTES, GEVELSTENEN E.D. INZAKE HET SCHUTTERIJWEZEN (1) VAN: Alfred Disch, schutterijvorser Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 18 december 2008

Aan standbeelden, plaquettes, gevelstenen en dergelijke zaken die rechtstreeks het schutters(gilde)wezen raken, is in de SB al enige aandacht geschonken; zie onder meer SB 23 (blz. 423) en SB 53 (blz. 920). Maar bijna steeds was dat min of meer terloops. Niettemin vormen schutterlijke standbeelden, plaquettes, gevelstenen en wat dies meer zij een héél dankbaar onderwerp voor een haast ‘eindeloze’ artikelenreeks. De hier voorliggende rubriek zal daarvan een bewijs kunnen zijn.

Als eerste item voor deze rubriek wil ik een tweetal Bredase gevel-‘stenen’ nemen. Dat biedt mij tevens de mogelijkheid om en passant te wijzen op een populair-wetenschappelijke en voor ons belangwekkende bron die tot nu toe nog helemaal niet in ons e-magazine aan bod gekomen is. Ik doel op de lokaal- en regionaalhistorische reeksen Ach Lieve Tijd, waarvan sommige series zelfs een afzonderlijk deeltje wijden aan het schutterijwezen. Dat laatste is echter niet het geval met betrekking tot de stad Breda. Desondanks vinden we in de aan Breda gewijde reeks tekstueel én illustratief de nodige interessante gegevens over het rijkgeschakeerde schutterijverleden van de Baroniestad. Zo bijvoor-beeld over een tweetal schutterlijke versieringen die zich bevinden in de façade van het aan de Grote Markt gelegen pand Boterhal. Dat pand was eertijds een vleeshal, getuige de runderkoppen boven de monumentale ingangspoort (1615) en de toegangsdeuren links en rechts van die poort. Van *) dat pand is op blz. 233 van Ach Lieve Tijd een mooie grote zwart-witfoto te zien, hier bijgaand sterk verkleind weergegeven. De ganse gevel van het gebouw onderging in 1772 een vernieuwing, waarbij de ingangspartij werd behouden. Uit hetzelfde jaar dateert het houten (!) fronton met de voorstelling van ‘St.-Joris met de draak’, de patroon van de kruisboog- of voetbooggilde die tot in de 19de eeuw in het gebouw vergaderde. De vergaderzaal bevond zich op de eerste verdieping; terzelfder hoogte aan de voorgevel bevindt zich dan ook tussen de twee binnenste ramen een stenen (!) afbeelding van de voetboog. Zie de beide detailfoto’s.

Zoals in de meeste steden was ook in Breda de eerste schuttersgilde een onder bescherming van St.-Joris staande kruisboogschutterij; type kruisboog: de voetboog. De Bredase vereniging van ‘Oude Schutten St. Joris’ werd vermoedelijk reeds in de 14de eeuw, waarschijnlijk ergens in de tweede helft (1351-1400) van die eeuw, opgericht. Haar oudst bewaard gebleven schutterszilver is een medaillon (= borst- of patroonsplaat) uit ±1500.

Wanneer precies de St.-Joris ter ziele gegaan is, weet ik niet; maar in elk geval ná 1846, want uit dat jaar resteert een armstoel, voorzien van de naam ‘St. Jorisgilde’. Ook bestaat er van deze schutterij een 19de-eeuwse kompe (= opbergkist). Haar schietterrein had de St.Jorisgilde aan - let op de straatnaam! - de Doelsteeg. Na 1615 kreeg zij als vergaderzaal de bovenkamer van de vleeshal aan de Grote Markt, d.w.z. daar waar dus de stenen voetboog en het grote houten ruiterbeeld van ‘St.-Joris met de draak’ in de gevel nog aan de vroegere wapengilde herinneren. Tijdens het koningschieten in 1749 op de doelen bij de molen Het Fortuyn werd een gildebroeder dodelijk getroffen door een pijl. De bovenstaande foto van de voorgevel van de zgn. Boterhal is omstreeks het jaar 1910 genomen.

Alfred Disch *) Ach Lieve Tijd. Acht eeuwen Breda, de Bredanaars en hun rijke verleden. Onder redactie van: M.W. van Boven, J.H. Buising, E.M. Dolné, H. van de Wal en J.M.F. IJsseling. 14 nummers (met doorgenummerde paginering), inclusief Register (= nr.14). Uitgeverij Waanders BV; www.waanders.nl. Zwolle 1985. [Zie blz. 58, 130, 137, 176, 233 en 310 alsmede het paragraafje De schuttersgilden op blz. 92].

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75 27 december 2007 1471

7

HET SCHUTTERIJWEZEN IN DE GEMEENTE MAASEIK (Belg.Lb.), VROEGER EN NU (1) Gelijknamige voorganger van de huidige St.-Dionysiusgilde te Opoeteren: (veel?) eerder opgericht dan tot dusver gedacht AAN: De Heer Wim Jame, voorzitter van de St.-Dionysiusgilde [Zware buks] te Opoeteren (OLS- en FVHS-bond Maas en Kempen) Beste Wim Jame,

Maastricht, 19 december 2008

Op de standaard en op de oudste koningsplaat van jullie schuttersgilde staat het jaartal 1698 vermeld, althans 1) 2) volgens Vanloffeld 1984 (blz. 94) . Daarentegen heeft Smet 1999 (blz. 93) , eveneens verwijzend naar vlag en zilver, het over het vroegere jaar 1690; zo ook in diens LS-artikel van 2003. Kunt gij mij eens vertellen wat op dit punt het correcte jaar is? Overigens prijkt op het wapenbord van jullie vereniging (zie onderstaande afbeelding) wel weer het jaartal 1698.

De huidige Dionysiusgilde te Opoeteren, met het wapenbord waarop een verouderd jaartal staat vermeld [Bron: www.maasenkempen.be]

Over het ontstaan van de voormalige St.-Dionysius Opoeteren waren tot voor kort weinig gegevens bekend.

Aan die spaarzame informatie konden vrij recentelijk twee niet oninteressante gegevens worden toegevoegd.

Allereerst berichtte eind 2003 dezelfde Belgisch-Limburgse schutterijvorser en LS-redacteur Werner Smet (helaas zonder bronvermelding) over een ophefmakend proces anno 1622 (!) naar aanleiding van het feit dat schutters van Dorne in de sacramentsprocessie op de vuist met de jonge schutten waren gegaan3) Er waren destijds namelijk verschillende schutterijen in Opoeteren en directe omgeving. Twee voor het dorp RorenRoosterberg-Riet en Bergeinde, respectievelijk de oude compagnie, samengesteld uit gehuwde mannen, en de jonge compagnie, bestaande uit vrijgezellen. De derde was voor de Houw en Dorne, zijnde de huidige schutterij St.-Sebastiaan. Beste Wim: hoe zit het dan met de St.-Dionysiusgilde ‘van Opoeteren’? Was die dan de vierde en liep zij in 1622 eveneens mee in de sacramentsprocessie? En welke bron uit 1622 heeft Smet geraadpleegd?

Minstens zo interessant is een mededeling van Smet in hetzelfde artikel van het Limburgs Schutterstijdschrift (LS), echter andermaal zonder bronvermelding. De voormalige St.-Dionysiusgilde bestond - aldus Smet - bereids in 1604, want in een document (maar welk?) uit dat jaar blijkt haar koningin het ervan te nemen met de mannen.

Ik voel het aan mijn water: de St.-Dionysiusschutterij van destijds was beslist véél ouder dan tot dusver gedacht!

1) F. Vanloffeld: Limburgse schutterijen, vroeger en nu. Van huyslieden tot schutten. Maasmechelen 1984 (blz. 94-95).

2) W. Smet: Gouden Schuttersbond ‘Maas en Kempen’ 1948-1998. Z.pl., 1999 (blz. 92-93).

3) W. Smet: 50-Jarig heroprichtingsjubileum St.-Dionysius Opoeteren, in LS, nummer 60 - september 2003, blz. 11.

(-) Overige, mij bekende bronnen m.b.t. de St.-Dionysiusgilde (oud en nieuw) te Opoeteren: Baeten 1977; Bestuur St.-Dionysiusgilde Opoeteren (persmap): zie Tijdschrift FVHS, nr. 12, jaargang 6 - dec. 2007, blz. 12-15; Diels 1978; Gerits 1988 [= de Belgisch-Limburgse auteur drs. Jan Gerits]; K.U. Leuven / Dept. Humane Kinesiologie: Volkssportdossiers Vlaanderen; LS: passim; Remans 1957; Vanloffeld 1988; Wolters 1994; www.maasenkempen.be; www.ols2008.be.

-----------

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1472

27 december 2007

8

Schuttersbrief - nummer 75

LANDJUWEEL OISTERWIJK (N.Br.) 2008 (1) VAN: De Heer A.A.M. (Noud) Smits, voorzitter heemkundekring De Kleine Meijerij; lid Comité van Aanbeveling Landjuweel Oisterwijk 2008 Geachte Heer Disch, Moergestel, gemeente Oisterwijk (N.Br.), 27 december 2007 Als voorzitter van de heemkundekring ‘De Kleine Meijerij’, omvattende het werkgebied Berkel-Enschot, Biezenmortel, Esch, Haaren, Helvoirt, Heukelom, Moergestel, Oisterwijk en Udenhout, lees ik altijd met veel interesse Uw Schuttersbrief.

De heemkundekring vertegenwoordigende is mij door de organiserende stichting Landjuweel gevraagd zitting te nemen in het Comité van Aanbeveling. Onlangs werd het verzoek uitgebreid met de vraag, of ik een bijdrage zou willen schrijven in het herinneringsboek over het in sept. 2008 te houden Landjuweel in de gemeente Oisterwijk, waaronder Moergestel ressorteert. (Moergestel beschikt namelijk over een unieke locatie waar straks het landjuweel gehouden gaat worden).

Vanuit Uw kennis met betrekking tot de gilden in Nederland zou ik U willen vragen mij te berichten, of U bekendheid heeft met bronnenmateriaal terzake landjuwelen die in de provincies Brabant (Noord-Brabant en Belgisch Brabant) gehouden zijn. Immers, in 1561 vond er in Antwerpen een landjuweel plaats, dat toen nog deel uitmaakte van de Nederlanden. In 1971 was er een landjuweel in Tilburg en in 1980 in Oirschot. Alle relevante informatie is mij welkom.

Indien U mij kunt voorzien van opgaven van boeken, dan kan ik nagaan of de bibliotheek deze in haar bestand heeft.

In afwachting verblijft, met de meeste hoogachting, Noud Smits

AAN: De Heer Noud Smits Geachte Heer Smits, Maastricht, 27 december 2007 Bij deze doe ik U een overzichtje toekomen van publicaties over het onderwerp landjuweel.

Met vr. gr., Alfred Disch Bronnen inzake het onderwerp landjuweel 01) Van Alem e.a. 1983 = H. van Alem, H. Christiaans, A. van de Coer, A. de Groot, A. Konings en C. Maas: De Gouden Guld, 1933-1983. Kring van Schuttersgilden ‘Land van Cuijk’. Venlo 1983. (Zie meer speciaal blz. 591-594).

02) Van Autenboer 1980 = E. van Autenboer: Het Brabants Landjuweel der Rederijkers (1515-1561). Middelburg 1981.

[Zie aldaar vooral ook de uitvoerige bronvermelding op blz. 11-17].

03) Van Autenboer 1993 = E. van Autenboer: De kaarten van de schuttersgilden van het Hertogdom Brabant (13001800). 2 delen. Tilburg 1993-1994. (Zie meer speciaal het subparagraafje Landjuwelen in deel 2, blz. 521).

04) Van Autenboer 1996 = E. van Autenboer: De schutterswedstrijden der Brabantse Gilden 1300-1600. Turnhout 1996.

05) Van Autenboer 2001= E. van Autenboer: Verspreide opstellen over schutters en rederijkers. 2 delen. Turnhout 2001.

06) Brabantsch Landjuweel ter gelegenheid van het 400jarig bestaan van het gilde St. Sebastiaan te Oudenbosch 7-9 juni 1930. [Programmaboekje]. Oudenbosch 1930. [Betreft het 1ste (?) landjuweel in Noord-Brabant sinds de 16de eeuw].

07) Van Esch 1983-1996 = A.E.M. van Esch: Index op de Gildetrom [met wisselende titel]. 3 delen. Oirschot-Gemert 1983-1996. Zie hierna sub voce De Gildetrom.

08) De Gildetrom en de drie indices. * Index op De Gildetrom, 1ste deel, Oirschot 1983; betreft 1954-1967 (= nrs. 1 t/m 40 = jaargangen 1 t/m 14). Zie: blz. 11, 12, 15, 16, 17, 19, 23, 32, 35, 44, 48, 53, 55, 75, 81, 94, 120, 124, 126, 163, 172, 173, 174, 183, 184, 188, 199, 202, 208, 210, 219, 221, 223, 248, 259, 272, 289, 295, 307, 310, 336, 341, 150, 351, 352, 354, 382, 385, 386, 388, 392, 395, 396, 402, 403, 404, 409, 410, 411, 412, 417, 421, 434, 458, 459, 487, 488, 498, 500, 503, 508, 512, 524, 533 (?), 534, 535, 537, 539, 545, 575 en 690. Over Landjuweel Hart van Brabant zie: blz. 172, 173, 174, 183, 188, 199, 202, 216, 259, 272 en 658. Over Stichting Landjuweel Eindhoven zie: blz. 12, 19 en 55.

Over Het Praesidium van het Landjuweel 1955 zie: blz. 46. * Index op De Gildetrom, 2de deel, z.pl., z.j.; betreft 1968-1983 (= jaargangen 15 t/m 30). Zie: jrg. 15, blz. 39; jrg.

17, blz. 18, 40 en 41; jrg. 18, blz. 2, 3, 7, 11, 15, 24, 29, 39, 40, 42, 44, 45 en 47; jrg. 19, blz. 6, 13, 23, 43, 45 en 59; jrg. 20, blz. 16 en 57; jr. 21, blz. 15, 32, 34, 50, 60 en 71; jrg. 22, blz. 2, 5, 18, 36 en 40; jrg. 25, blz. 47; jrg.

26, blz. 14, 40, 59, 62 en 63; jrg. 27, blz. 2, 3-4, 18, 20, 33, 37-41, 51, 57, 61 en 62; jrg. 28, blz. 4; 54 en 63; jrg.

29, blz. 67 en 81; jrg. 30, blz. 5, 31 en 75. Over Stichting Landjuweel Oirschot zie: jrg. 30, blz. 74. * De Gildetrom. Index, 3de deel, Gemert 1996; betreft 1984-1991 (= jaargangen 31 t/m 38). Nota bene: vreemd genoeg geeft dit deel van Van Esch 1983-1996 geen enkele verwijzing inzake het trefwoord landjuweel. * Voor de jaargangen 39 e.v. (= 1992 en volgende jaren) is nog geen index voorhanden. Men zal dus zelf alle edities vanaf de 39ste jaargang moeten naslaan op voorkomen landjuweel.

09) Ising 1983 = Alfons Ising: Brabantse Schuttersgilden. Vroeger en Nu. Maasbree 1983. (Zie meer speciaal blz. 27-30).

10) Ising 1986 = Alfons Ising: Met vliegend vaandel en slaande trom. Ontstaan en ontwikkeling van schuttersgilden en schutterijen in [Belgisch en Nederlands] Brabant en Limburg. Hapert 1986. (Zie meer speciaal blz. 68-69 en 107-112).

11) Iven e.a. 1983 = Willem Iven, Jan Bogaerts, Teo van Gerwen en Tanja Martin: Schuttersgilden in Noord-Brabant.

Helmond 1983. (Zie vooral het hoofdstuk Feesten en juwelen op blz. 90-99).

12) W.N.T. = Woordenboek der Nederlandsche Taal, zie i.v.m. semantiek en etymologie sub vocibus juweel en landjuweel.

13) Internet, zie o.a.: a) http://nl.wikipedia.org/wiki/Landjuweel; b) zie hieronder Schuttersbrief (SB), het internationale geïllustreerde e-magazine over het schutters(gilde)wezen; c) www.google.nl > [zoekwoord] landjuweel.

14) Schuttersbrief (SB): SB 2 (blz. 46); SB 12 (blz. 33); SB 21 (blz. 396); SB 24 (blz. 436-438); SB 27 (blz. 484); SB 33 (blz. 586); SB 39 (blz. 638); SB 43 (blz. 701); SB 48 (blz. 816); SB 53 (blz. 933); SB 60 (blz. 1075); SB 64 (blz.

1160); alsmede SB 65 (blz. 1191 en verder in de latere edities van de rubriek Evenementenagenda).

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

9

1471

EGS (2) Vervolg op SB 56, blz. 990

Heraldisch wapen van de EGS

Krijgt de EGS voortaan geen subsidie meer van de Europese Commissie?

VAN: De Heer Lothar Heupts, algemeen secretaris van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS) Holzweiler, gemeente Erkelenz (Noord-Rijnland-Westfalen), september 2007

De Algemene Ledenvergadering voelt zich door de EU voor de gek gehouden1) Voor de gek gehouden voelden de vertegenwoordigers van Europese schuttersverbanden tijdens hun plenaire 2) EGS-vergadering dit jaar in de Zweedse stad Ystad door de Europese Commissie te Brussel. Sinds 52 jaar is er de vereniging van de Europese schutters, langer dan de Europese Unie met haar voorgangers van de EEG. Ze hadden reeds zeer vroeg de wens zich in Europa aaneen te sluiten, gemeenschappelijke ideeën te verwezenlijken en voor alles mensen in Europa bijeen te brengen. Nadat het Europese Parlement tweemaal een subsidie voor organisatie- en bestuurskosten ingewilligd had, kon helaas - na een wijziging van de subsidierichtlijnen die voortaan een aangelegenheid van de Commissie in Brussel zijn, zulks voor het jaar 2007 niet meer vermeld worden.

Het feit, dat men niet altijd aan zijn trekken komt, konden de schutters nog verteren. Wat voor hen echter nauwelijks verteerbaar was, was de toelichting en de verdeling van de beoordelingspunten die een jury in Brussel vaststelde. Nu brengen de Europese schutters voortdurend elk jaar hun afgevaardigden met aanhang uit haast alle Europese landen bijeen om regelmatig - telkens in het voorjaar en in de herfst - over de positie van de schutters in Europa te beraadslagen, de onderscheidene kenmerken te erkennen, de verschillende folkloregebruiken te bespreken en daarbij het Europese huis te vergroten. (Als men elkaar kent, kan men elkaar begrijpen). Eveneens vindt om de drie jaar een groot Europees Schutterstreffen (het EST) met steeds ±30.000 deelnemers uit heel Europa plaats. Daarover zegt de jury in Brussel, dat dit slechts 10% van het maximaal toe te kennen puntenaantal van 17 waard is. Het waardevolle werk van de schutters op het gebied van de volkscultuur in Europa werd in totaal op 18,02 punten van het maximale puntenaantal van 100 getaxeerd.

Dit is een slag in het gezicht van de zes miljoen schutters in Europa, die zich intussen verenigd hebben in de EGS. Hiermee heeft de Commissie getoond, dat haar het niet zozeer om de mensen in Europa te doen is maar eigenlijk meer om bestuursmacht en grotere bureaucratie. De schutters zijn het in elk geval hierover eens: een samenwerking met het Europarlement is nog voor te stellen, maar het bestuursapparaat schrikt de burgers af en houdt hen verre van ‘Brussel’. En het parlement heeft niet de kracht om zich te verzetten tegen de bureaucratie.

Desondanks willen de schutters in Europa op hun weg voortgaan en zich voor de aaneensluiting van de mensen in Europa inzetten, zoals ze dit tot nu toe gedaan hebben. Van hulp uit Brussel is eventueel nog af te zien, maar dan hoeft Brussel ook géén steun van de 6.000.000 schutters te verwachten.

Noten van de SB-redactie 1) Voor de originele versie in het Duits zie de EGS-website www.egs-schuetzen.com → Aktuelles → 19.9.2007.

2) Deze Algemene Ledenvergadering van de EGS had plaats op 19.9.2007.

A.D.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1474

27 december 2007

10

Schuttersbrief - nummer 75

KEIZERSKWESTIES (2) Vervolg op SB 73, blz. 1406-1410

Waaraan is een geüniformeerde schutterskeizer te herkennen? a) Wat is - bij uitstek - het onderscheidingsteken van een keizer? b) Verdient de schutterskeizer ‘een lintje’?

VAN: De Heer Frans Vriens, schrijver van Gilde Sint-Antonius en Sint Sebastiaan te Udenhout (NBFS-kring Maasland) Beste Alfred, Udenhout, gemeente Tilburg (N.Br.), 29 oktober 2007 In bijlage een foto en een uitleg over het keizerszilver.

Frans Vriens

Wil van der Laak, keizer van Gilde Sint-Antonius en Sint-Sebastiaan te Udenhout, 1981- heden.

Met trots melden wij, dat de keizersketting een van de mooiste is in Brabant. In de laatste 25 jaar heeft dit mooie stukje zilver op gildedagen zeker 20-maal een eerste prijs op een tentoonstelling behaald.

Nadat een gildebroeder voor de derde achtereenvolgende maal het koningsschap verworven heeft, wordt hij keizer. Doordat een gildebroeder keizer wordt, komt hij symbolisch in het bezit van het gehele gildezilver.

Het gilde koopt dit af of terug door de keizer een keizersschild te schenken. Dit keizersschild blijft echter ook in het bezit van het gilde.

Wil van der Laak die ook in 1975 en 1978 koning was geworden van ons gilde, wist op 31 augustus 1981 voor de derde achtereenvolgende maal de koningsvogel af te schieten. En zo werd hij - voor zover na te gaan de eerste keizer in de historie van ons gilde. Op 6 maart 1982 werd de keizer gehuldigd voor dit unieke feit.

Dat geschiedde in een officiële plechtigheid op het Udenhoutse gemeentehuis en bij die gelegenheid werd hem het keizersschild aangeboden. Dit keizersschild is vervaardigd door de Udenhoutse edelsmid M. v.d.

Besselaar naar ontwerp van kringsecretaris J. Toorians, kenner bij uitstek van de rijke historie en tradities van het Brabantse gildewezen. Als schildvorm is gekozen voor de sierlijke renaissancestijl die gebruikelijk was in de tijd dat het Udenhoutse gilde werd opgericht (ca 1540 - 1550). Om het schild vindt men barokke bladermotieven, gearceerd in heraldische kleuren rood en groen, van oudsher de kleuren van het gilde.

AAN: De Heer Frans Vriens Beste Frans, Maastricht, 29 oktober 2007 Hartelijk dank voor jouw bijdrage aan deze rubriek over keizerskwesties. Met jouw bijdrage geeft je tevens een (letterlijk en figuurlijk) schitterend antwoord op de vraag waaraan volgens de aloude schutterstraditie een keizer qua uiterlijk het best te herkennen is, nl. aan de drie (!) zilveren vogeltjes en aan het keizersschild.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

11

1475

SJÖTTESJOËL: DE SCHUTTERSSCHOOL VOOR JONGEREN IN DE BEIDE LIMBURGEN (2) Vervolg op SB 73, blz. 1401-1405

www.sjottesjoel.nl

VAN: De Heer Twan Stemkens, lid van de OLS-Normencommissie; commandant van Schutterij St.-Sebastianus te Neer; lid van de Projectgroep van de Sjöttesjoël Dag, Alfred.

Neer, gemeente Leudal (Lb.), 31 oktober 2007

Bedankt voor het plaatsen van de informatie over de Sjöttesjoël in de Schuttersbrief - nummer 73. In de inleiding van mijn mailtje had je een aantal verwijzingen naar het Limburgs Schutterstijdschrift [LS] geplaatst. Je was echter de belangrijkste vergeten te noemen, namelijk het artikel Jeugd toont interesse in schutterijen. Dit artikel is in twee delen gepubliceerd; als ik het goed heb (dit even uit mijn hoofd), in 1) december 2004 en maart 2005. Het verhaalt over de gastles, een mogelijke vervolgactiviteit en de workshop in Kessel. Juist hierin wordt uitvoeriger uit de doeken gedaan wat je op school kunt vertellen. In de lijst van 2) 16 bijlagen stond dit artikel overigens wel vermeld; alleen kan ik die 16 bijlagen hier niet openen.

Verder: het is gebleken, dat nog steeds niet duidelijk is waar de mail naartoe gaat indien schutters de Sjöttesjoël willen benaderen via het mailadres van de website. Gevolg is dus, dat er geen reactie volgt. Mensen die interesse hebben, kunnen het beste contact met ons opnemen. We zullen ze graag van dienst zijn.

Met vriendelijke groet, Audrey Stemkens - van Gaans en Twan Stemkens, Maasweg 7, 6086 CA Neer; telefoon: 00-31-(0)475 - 59 10 32; twan.stemkens@home.nl Noten van de SB-redactie 1) Audrey van Gaans en Twan Stemkens: Jeugd toont interesse in schutterijen. Een verslag van een nadere kennismaking door kinderen met een traditie (2 delen), in: LS, nr. 66, maart 2005, blz. 30-32 (met illustraties), en nr. 67, juni 2005, blz. 15-17 (met illustraties).

2) Het betreft Bijlage 12 bij de in SB 73 (blz. 1401) gepubliceerde e-mail dd. 5.10.2007 van Twan Stemkens.

Bijlage 12, dus het artikel waarover Twan en Audrey Stemkens het hier hebben, zal in een van de komende afleveringen van deze SB-rubriek nog worden weergegeven, zij het met andere illustraties dan in LS. In de vorige SB werden reeds Bijlage 1 t/m Bijlage 4 gepubliceerd. Thans zijn de volgende vijf bijlagen aan de beurt.

A.D.

De zestien bijlagen bij de e-mail van Twan Stemkens

ste

(1 vervolg: Bijlage 5 t/m Bijlage 9; zie de navolgende bladzijde en verder)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1476

27 december 2007

12

Schuttersbrief - nummer 75

Bijlage 5 - Advertentie 1 in lokaal krantje

Een betaalbare hobby voor slechts

30 cent per week Voor minder dan dit bedrag heeft U: - een gedegen muziekopleiding - theoretisch en praktisch muziekonderwijs - een gediplomeerd leermeester/instructeur - les in kleine groepen op prima locatie - persoonlijke aandacht - vanaf 8 tot 80 jaar - afsluiting met erkende diploma’s - gratis de beschikking over instrumenten - 1x per week een lesmoment van 30 minuten - met gratis consumptie Voor meer informatie kunt U op zondagmorgen 7 november 2004 terecht bij het muziekkorps van St.-Sebastianus op de Sterrebosch.

Aanvang 11.00 uur.

Meer informatie volgt nog in dit blad.

Of U neemt contact op met Twan Stemkens: 59 10 32.

-----Bijlage 6 - Advertentie 2 in lokaal krantje

Een gedegen muziekopleiding hoeft niet duur te zijn De laatste jaren heeft de drumband en het klaroencorps van St.-Sebastianus bewezen dat het mogelijk is om op niveau muziek te maken. Juist door de opleiding in eigen beheer te houden, uit te gaan van de betrokkenheid van instructeurs/leermeesters en de motivatie van de (leerling)muzikanten, is gebleken dat een gedegen muziek-opleiding betaalbaar kan zijn.

Theoretisch alsmede praktisch muziekonderwijs is een zinvolle vrije-tijdsbesteding die in de algemene ontwikkeling van een kind niet mag ontbreken.

Met recht willen wij de belangen van onze drumband onder Uw aandacht brengen.

Wij willen U van harte uitnodigen om op zondag 7 november 2004 naar ons verenigingslokaal op de ‘Sterrebosch’ te komen. We hebben deze morgen vanaf 11.00 uur een open repetitie waarin we iedereen in de gelegenheid stellen om kennis te komen maken.

In een uur tijd krijgt U alle informatie, kunt U vragen stellen, kennismaken met de leden en wordt de gelegenheid geboden om het instrumentarium eens uit te proberen.

U bent van harte uitgenodigd!

Bestuur en leden St.-Sebastianus

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

13

1477

Bijlage 7 - Advertentie 3 in lokaal krantje

Nu in november start weer een gedegen muziekopleiding voor iedereen vanaf 8 jaar. Daarom is er op zondagmorgen a.s. van 11.00 tot 12.00 uur een ‘open repetitie’ in het schutterslokaal ‘Op de Sterrebosch’. Iedereen die interesse heeft, is van harte welkom.

Voor minder dan 30 cent per week leert U een instrument bespelen, worden de theoretische en praktische vaardigheden onderwezen door zeer ervaren instructeurs en kan een erkend muziekdipma worden behaald.

Mocht U verhinderd zijn, kom dan gerust eens langs op de wekelijkse repetitie op zondagmorgen om 11.00 uur. Of neem contact op met Wiel Derikx (telefoon: 59 23 41) of met Twan Stemkens (telefoon: 59 10 32).

-----Bijlage 7 - Advertentie 4 in lokaal krantje

Muziekopleiding gaat van start Theoretisch alsmede praktisch muziekonderwijs is een zinvolle vrijetijdsbesteding die in de algemene ontwikkeling van een kind niet mag ontbreken.

Afgelopen zondag hebben verschillende kinderen, samen met hun ouders, besloten om een muziekopleiding te gaan volgen. De eerste lessen zijn dinsdag gestart. Was U afgelopen zondag verhinderd, geen nood!

Geïnteresseerden vanaf 8 jaar kunnen zich alsnog aanmelden op zondagmorgen tijdens de gezamenlijke repetitie van 11.00 uur tot 12.30 uur in het schutterslokaal op de Sterrebosch.

De laatste jaren heeft de drumband en het klaroenkorps van St.-Sebastianus bewezen dat het mogelijk is om op niveau muziek te maken. De opleiding wordt gegeven volgens de nieuwste methodieken in de muziekwereld: er wordt uitgegaan van de betrokkenheid van de instructeurs en de motivatie van de (leerling)muzikanten. Bovendien is gebleken dat een gedegen muziekopleiding betaalbaar kan zijn.

De kinderen wordt geleerd een instrument te bespelen. Verder worden de theoretische en praktische vaardigheden onderwezen en uiteindelijk kan een erkend muziekdiploma worden behaald.

Voor meer informatie kunt U ook contact opnemen met Wiel Derikx (telefoon: 59 23 41) of met Twan Stemkens (telefoon: 59 10 32).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1478

27 december 2007

14

Schuttersbrief - nummer 75

Bijlage 8 - Bedankbrief De Kwir

Brunssum, woensdagmiddag 8 december 2004 Aan directie en teamleden van Basisschool De Kwir in Neer.

Beste mensen, De Oud-Limburgse Schuttersfederatie is bezig om een internationaal project op te zetten waarmee kinderen geïnformeerd worden over het schutters- en gildenwezen. Het blijkt dat in onze hedendaagse moderne samenleving de gebruiken, waarden en normen, geworteld in dit eeuwen oude culturele erfgoed, voor de jonge generatie vaak onbekend blijft. En dat terwijl juist nu de roep naar waarden en normen zo sterk is.

Een reden om aan de slag te gaan met een scholenwerkgroep, waar middels de modernste media getracht zal gaan worden om ook bij kinderen, hun kennis en betrokkenheid met het eigen verleden, en de huidige gebruiken in hun specifieke vorm, bekend te doen zijn.

Echter, een niet te vergeten onderdeel blijft toch het daadwerkelijk en tastbaar aanwezig zijn van een schutterij of gilde in de eigen gemeenschap. Omdat kinderen niet meer uit hun eigen de weg naar de schutterij weten te vinden, is het belangrijk dat de schutterij naar de kinderen komt.

Echter, om daar een juiste invulling aan te kunnen geven zullen er ‘try-outs’ gedaan moeten worden hoe hier door schutterijen invulling aan gegeven kan worden.

U als school heeft ons daartoe in de gelegenheid gesteld. Op 4 en 5 november hebben we als leden van de Scholenwerkgroep, maar ook namens schutterij St.-Sebastianus uit Neer, Uw school mogen bezoeken.

Middels dit schrijven willen we daar nogmaals onze dank voor uitspreken en zijn we U zeer erkentelijk voor de geboden mogelijkheden.

De informatiedagen hebben voor ons bruikbare tips, adviezen en mogelijkheden opgeleverd en voor de kinderen was het hopelijk zeer leerzaam. Gelet op de reacties van de kinderen, maar ook op die van de leerkrachten, mogen we toch wel stellen dat deze gastlessen door alle partijen als zeer positief zijn ervaren.

Wellicht dat een en ander in de toekomst kan leiden tot nieuwe initiatieven.

Nogmaals, bedankt voor Uw medewerking, namens zowel de Federatie als Schutterij St.-Sebastianus.

Als laatste willen we U alvast fijne feestdagen toewensen en het allerbeste voor het nieuwe jaar.

Met vriendelijke groet, Audrey van Gaans en Twan Stemkens, leden van de Scholenwerkgroep van de Oud-Limburgse Schuttersfederatie.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

15

1479

Bijlage 9 – Informatiebrief ouders

Secretariaat: Esdoornstraat 33, 6086 CJ Neer; telefoon 0475 - 59 23 41

Neer, november 2004 Aan de ouders van de leerlingen van Basisschool De Kwir, Het bestuur van drumband-schutterij St.-Sebastianus is voornemens om het ledenbestand van de drumband uit te breiden, door deze maand te starten met een gedegen muziekopleiding, welke voor eenieder betaalbaar zal zijn. Zowel theoretisch (notenbeeld) alsmede praktisch zal het muziekonderwijs verzorgd worden door een ervaren en gediplomeerd leermeester/instructeur.

Hoewel ook wij op de hoogte zijn van de vele mogelijkheden van zinvolle vrijetijdsbesteding, welke de jeugdigen heden ten dage worden geboden, menen wij toch met recht de belangen van de drumband binnen onze vereniging, welke in onze gemeenschap, evenals regionaal, als representatief mag worden bestempeld, hiermede onder Uw aandacht te mogen brengen.

Onze vereniging stelt hiertoe accommodatie, leermiddelen en instrumenten voor opleiding, en hopelijk ook voor de praktijk in een later stadium, kosteloos ter beschikking.

Gaarne willen wij, indien mogelijk, ook Uw kind in de gelegenheid stellen om van deze opleiding gebruik te maken. Voor de algemene vorming en muzikale ontwikkeling van een kind is het zonder twijfel zeer zinvol om de vrije tijd op deze wijze te besteden.

Op zondag 7 november a.s. willen wij eenieder in de gelegenheid stellen om kennis te komen maken met de drumband, de muziek en de opleiding. Daartoe houden wij in ons verenigingslokaal op de Sterrebosch van 11.00 tot 12.00 uur een open repetitie, waar U alle informatie zult ontvangen.

In het vertrouwen dat U dit schrijven in welwillende overweging zult willen nemen, verblijven wij, hoogachtend, Bestuur drumband-schutterij St.-Sebastianus, Neer

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1480

27 december 2007

16

Schuttersbrief - nummer 75

WAAR OF ONWAAR? STELLINGEN EN VERONDERSTELLINGEN (2) Vervolg op SB 74, blz. 1443

Bewering 2 Tot nu toe hebben we steeds gesproken over schuttersgilden of kortweg gilden maar dat gaat vanaf nu [= ±1579] veranderen door de invoering van het begrip schutterij, waarvan de ontstaansgeschiedenis in de Hollandse gewesten ligt.

BRON

Alfons Ising: Met vliegend vaandel en slaande trom. Ontstaan en ontwikkeling van schuttersgilden en schutterijen in [Belgisch en Nederlands] Brabant en Limburg. Hapert 1986 . Zie blz. 31, kolom 3.

Commentaar Vorenstaande bewering is te vinden in een van de laatste paragrafen van het hoofdstuk Algemeen historisch overzicht, het hoofdstuk waarmee de Brabantse schutterijvorser Alfons Ising zijn meest bekende naslagwerk (uit 1986) opent. In feite poneert Ising met zijn bewering drie theses: a) vóór ±1579 was er alleen sprake van schuttersgilde; de term en het begrip schutterij zijn pas van ná ±1579; b) schutterij betekent eigenlijk iets (héél) anders dan schuttersgilde; c) de term en het begrip schutterij hebben een Noord-Nederlandse oorsprong.

Ad a. Het eerste deel van Bewering 2 is beslist onwaar. Strikt genomen is het tegenovergestelde het geval: de term schutterij is juist ouder (!) dan de term schuttersgilde. In tegenstelling met het woord gilde (de 1) geijkte middeleeuwse aanduiding voor vereniging) dateert schuttersgilde (oorspronkelijk een ‘wetenschappelijke’ aanduiding ter onderscheiding van andersoortige gilden als bijvoorbeeld kooplieden-, 2) ambachts-, parochie- en narrengilden) uit veel en veel latere tijd. Het woord schutterij komt - in zijn 3) middeleeuwse varianten zoals schutterie, schotterie, schutterieschap - reeds lang vóór ±1579 voor.

Ad b. Het tweede deel van Bewering 2 is slechts ten dele waar. In dit opzicht ben ik dezelfde mening toegedaan als J.G.W.M. (Jos) Gerits die - min of meer in navolging van J.A. Jolles - op blz. 3 van zijn 4) doctoraalscriptie letterlijk ’t volgende verklaart: ‘In Brabant spreekt men over schuttersgild of broederschap, in Limburg over schutterij. Veelal gaat men er daarbij van uit, dat broederschap op een sterke relatie met de Kerk duidt, terwijl schutterij een meer militair aspect benadrukt. Dit is echter slechts een gevoelsmatig onderscheid, dat […] zijn oorsprong in de 19de eeuw heeft. In de reglementen […] treffen we daarover geen aanwijzingen aan (Jolles 1936-1937, meer speciaal deel 1, blz. 3-4). In hoofdstuk IV [= blz. 56-62 van Gerits 1986] zal nader op de relatie tussen broederschappen en schutterijen worden ingegaan. Ik wil hier echter reeds vermelden, dat de termen schuttersgilden en broederschappen door mij als synoniemen [= woorden met eenzelfde betekenis] worden gebruikt, terwijl schutterij als een inkorting van schuttersgild is gehanteerd.’ Het ware verschil tussen schutterij en schuttersgilde komt pas goed in de 19de eeuw om de hoek kijken en dan ook nog bijna uitsluitend wanneer we het hebben over de toenmalige Dienstdoende en Rustende Schutterij alsmede Reserveschutterij, welke drie schutterijtypes bezwaarlijk als ‘schuttersgilden’ bestempeld kunnen worden: zie in dat verband ook SB 62, blz. 1123, en vooral SB 67, blz. 1241.

Ad c. Het laatste deel van Bewering 2 is weer zonder meer onwaar. Alfons Ising heeft alleen géén ongelijk, wanneer hij erop wijst dat omstreeks 1579 - mede door toedoen van prins Willem I van Oranje - de schuttersgilden (= ‘schutterijen-oude-stijl’) in de steden van de anno 1584 tot stand komende republiek Nederland geschoeid gaan worden op militaire leest (= ‘schutterijen-nieuwe-stijl’). Voor het overige zit Ising er helemaal naast. M.i. stammen het werkwoord ‘schutten’ en de ervan afgeleide substantiva minstens uit de Hoge Middeleeuwen (1000-1300) en zijn ze juist niet van Noord-Nederlandse oorsprong.

1) A.Disch: De term en het begrip schuttersgilde (1). De verwarring begint al bij het woordgebruik gilde!, in: SB 69, blz.1290.

2) Let op: het middeleeuwse (!) Scuten Gilde betekent ‘Schuitgilde’; der Blauwe Scuten Gilde = ‘de Blauwe-Schuitgilde’.

3) Zie o.a. (de op dit punt onvolledige) Verdam 1964, blz. 530, kolom 2. Andere middeleeuwse varianten met dezelfde betekenis als het woord schutterij zijn o.m.: schut, scut en scutterie, al kunnen schut en scut óók (en zelfs meestal?) de betekenis hebben van ‘schutter’. In de SB-rubriek ‘De term en het begrip schutterij’ zal ik op dat alles nader ingaan.

4) J.G.W.M. (Jos) Gerits: Schutterijen op het Limburgse platteland in de 16e, 17e en 18e eeuw. [Op de titelpagina: de ondertitel ‘Een kultureel fenomeen’]. Doctoraalscriptie Universiteit Nijmegen]. Spaubeek 1986.

-----Alfred Disch -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

17

1481

DE SEBASTIANEN TE MAASTRICHT: VAN 1408 OF VAN 1810? (2) Vervolg op SB 74, blz. 1444-1450

Reacties op aflevering 1: nogmaals het Sebastianen-wapenbord…

De vorige en dus allereerste aflevering van deze rubriek opende ik met het laten zien van het eigentijdse wapenbord van de Koninklijke Sociëteit van Handboogschutters ‘Sint-Sebastiaan 1408’ te Maastricht. Naar aanleiding daarvan kwamen bij mij vragen binnen van SB-lezers die graag iets meer over dat wapenbord en dat fotootje wilden weten.

Van de Sebastianen werd op 11 juni 1989 een groepsfoto genomen bij gelegenheid van de op die dag te Maastricht gehouden ‘vijfjaarlijkse’ Reuzenoptocht (zie en vergelijk SB 36, blz. 612). In feite betreft de onderstaande 09) afbeelding een detail van de toen genomen groepsfoto. De detailfoto , hier door mij weer iets vergroot, toont een drietal Sebastianen die zich hebben gekleed in een uitrusting zoals we ons die wel mogen voorstellen van de leden van het op 13 augustus 1408 bij besluit van de Maastrichtse stadsraad opgerichte weerbaarheidskorps van handboogschutters. De twee Sebastianen op de achtergrond houden overigens elk een modern type handboog in hun hand.

Fig. 4 Het wapenbord van de Koninklijke Sociëteit van Handboogschutters ‘Sint-Sebastiaan 1408’ te Maastricht

De jonge Sebastiaan op de voorgrond is de wapenborddrager. Hij heeft het wapenbord (waar het op deze detailfoto om draait) even op de grond gezet om ook zelf enigszins zichtbaar op de foto te kunnen staan. Het wapenbord is feitelijk de verkleinde weergave van een ‘(schiet)vork’, d.w.z. het bovenste deel van de ‘(gaai)pers’, ‘(vogel)prang’, ‘(vogel)roede’, ‘(vogel)stang’, ‘(schiet)boom’, ‘(schiet)stam’ of ‘staande wip’ waarop de hedendaagse beoefenaars van het zogeheten ‘gaaischieten’ hun pijlen richten; gaai, in Middelnederlands: gaey, gay = vogel, maar ook papegaai, mikvogel, houten vogel. De vijf grote (bovenste) en de kleine (onderste) pluimen, resp. de ‘hoofdvogels’ en de ‘kleine vogels’, zijn door middel van een klosje bevestigd aan de pinnen van de schietvork. De kunst van het gaaischieten is nu om met een pijl het klosje (met de eraan bevestigde pluim) van de pin af te schieten. Géén geringe opgave, als men bedenkt dat de Maastrichtse schietstam maar liefst 27 m hoog is! Zie en vergelijk de hierboven op blz. 1470 afgebeelde schietvork te Beselare-dorp.

Op het witte bordje staat links, onder de afgekorte verenigingsnaam, nog net leesbaar de tekst Opgericht 1408 en rechts de tekst Koninklijk 1878. Het geheel werd ca. 1983 - naar een ontwerp van Bèr Pluymakers, de toenmalige voorzitter van de Sebastianen - vervaardigd door medebestuurslid Bert Frijns. Op advies van mij is later (1987) tevens het plaatsnaambordje aangebracht.

A.D. 09) Met dank aan oud-voorzitter S.M.G. (Sermon) Smitshuysen, die welwillend de detailfoto verstrekte.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1482

27 december 2007

18

Schuttersbrief - nummer 75

en nogmaals het jaartal 138710) In Paragraaf 2.1 van Hoofdstuk 2 (zie SB 74, blz. 1447) meldde ik reeds, dat de Sebastianen vanaf 1830 tot 1858 ‘alsmaar oudere stichtingstijden’ begonnen te ‘claimen’. Zo bijvoorbeeld ‘[lang] vóór 1387’ met ‘heroprichting in 1408’, om ten slotte, sinds 1857-1858, min of meer definitief zich te bepalen tot de dagtekening ‘13.8.1408’.

Min of meer definitief, want tussen de twee wereldoorlogen in - en wel b.g.v. het ‘512½’-jarig jubileum anno 1921 gaf uitgever-drukker (én Sebastiaan!) Charles van Aelst een feestgidsje uit, op de omslag waarvan hij behalve 11) het ‘definitieve’ jaartal 1408 toch ook weer het jaartal 1387 (!) liet prijken : zie Fig. 5 en Fig. 6.

Fig. 5 en Fig. 6 Omslag en titelpagina van de feestgids Van Aelst 1921 Let op de vermelding ‘1387’ [Bron: Verenigingsarchief van de Sebastianen]

De door Charles van Aelst herintroduceerde vermelding ‘vóór 1387’ of ‘in 1387’ werd op haar beurt voor het Sebastianenbestuur aanleiding om daarvan gebruik te maken - vanaf 1921 tot aan de Tweede Wereldoorlog - in 12) het briefhoofd van elk officieel verenigingsstuk : zie onderstaand voorbeeld uit 1937-1938 (= Fig. 7). In een der volgende afleveringen van deze rubriek zullen we ook de onjuistheid van ’t gebruik van het jaartal 1387 aantonen.

Fig. 7 Bewijs van uitleen (1937) en teruggave (1938) van schuttersrealia Let op de vermelding van de jaartallen 1387 en 1408 in het gedrukte briefhoofd [Bron: LGOG-archief] 10) Met dank aan de heer J.H.A.L. (Jo) Pluymakers te Beek (L.) voor het verstrekken van de drie afbeeldingen.

11) Van Aelst 1921 = [Ch. van Aelst]: Tekst- en programmaboekje van de jubileumfeesten der Kon. Soc. ‘St. Sebastiaan’.

Anno 1387. Anno 1921. Als gezworen schuttersgilde aangenomen in 1408, Maastricht 1921. Een exemplaar hiervan bevindt zich in het verenigingsarchief der Sebastianen: zie voorlaatste vermelding van bronnenopgave in SB 74, blz. 1452.

12) Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL) te Maastricht: Archief van het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG) te Maastricht, toegangsnummer 17.10; inventarisnummer 928. Het voormalige Stadsmuseum, thans Bonnefantenmuseum, ressorteerde eertijds onder het LGOG. -----------

Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

19

A.D.

1483

WAAR OF ONWAAR? STELLINGEN EN VERONDERSTELLINGEN (3) Vervolg op SB 75, blz. 1481

Bewering 3 Te Antwerpen kende men zes gewapende gilden. Dit is een unieke situatie, want op geen enkele andere plaats vindt men zes gilden. Het waren: 1) De oude Voetboog (1306) ofte De Goedwilligen en later St.Jorisgilde; 2) De Oude Handboog (1348), ook gekend als St.-Sebastiaansgilde; 3) De Jonge Voetboog (1385); 4) De Jonge Handboog (1485) ofte Gebroken Pese; 5) De Schermersgilde (1487); en 6) De Kolveniersgilde (1489).

BRON

Dirk Soclet: De Aloude Schuttersgilde ‘Den Crans’ - Antwerpen, in: Soclet 1981, blz. 14-26. Marc de Schrijver: Ontstaan en ontwikkeling der Schuttersgilden, in: Soclet 1981, blz. 7-8. [Soclet 1981 = Dirk Soclet (coördinator en samensteller): Om en rond de kruisbooggilden. Juwelen, wapens, dokumenten. Tentoonstelling in ‘Het Wapenschild’, Grote Markt 25, Antwerpen, van 22 mei tot 14 juni 1981. Wetenschappelijk adviseur: drs. Marc de Schrijver. Administratief beheer: Robert Wuyts. Omslag ontwerp: Piet Janssens, graficus. Antwerpen 1981]. Zie meer speciaal blz. 7, laatste alinea, alsmede blz. 18, kolom 1-2.

Commentaar De vorenstaande bewering van Soclet en van De Schrijver bevat een paar elementen die op z’n minst enigszins discutabel zijn. a) Is het wel zo uniek, dat de stad Antwerpen eind 15de eeuw 6 (zegge en schrijve: zes) gewapende gilden telde? b) Kloppen de vermelde oprichtingsjaren wel allemaal? c) En hoe zit dat precies met de verenigingsnaam ‘Gebroken Pese’ in relatie tot de term ‘gewapende gilde’?

Ad a. Lokaal, regionaal en nationaal chauvinisme zijn ook aan schutters en schutterijvorsers niet vreemd. In woord en geschrift wordt nogal eens te gauw de kwalificatie ‘uniek’ gebezigd. Was het Antwerpse aantal van zes schuttersgilden (i.c. vijf schietwapengilden en één zwaard- of schermgilde) ook werkelijk - zoals Soclet in navolging van drs. Marc de Schrijver (Soclet 1981, blz. 7) beweert - uniek? Ik heb daarover zo mijn twijfels. Overzie ik het schutterijverleden van de Nederlandse stad Maastricht, dan moet ik vaststellen dat die stad tezelfdertijd (dus omstreeks het jaar 1490) zéér wel mogelijk eveneens zes schuttersgilden heeft gehad, t.w. met zekerheid één oude en twee jonge kruisbooggilden (onder welke laatste twee wellicht één ‘van de gebroken pees’), één oude en één jonge handboogschutterij waarvan de laatstgenoemde omgevormd werd tot kolveniersgilde (= geweergilde), alsmede - maar niet helemaal zeker - één zwaard- of schermgilde. En dan was Maastricht in die tijd nog maar een middelgrote stad (10.000 à 15.000 inwoners). De nauwelijks grotere (nu Vlaams-Belgische) stad Leuven telde zelfs ten minste negen (!) schuttersgilden, nl. (tussen haakjes hun stichtingstijd): de kruisbooggilden O.L.Vrouwe (uit ca. 1313), Grote of Oude St.-Joris (van vóór 1344) en de Kleine of Jonge St.-Joris (van vóór 1467), de handbooggilden Oude St.-Sebastiaan (van lang vóór 1490) en Jonge Handboog (van vóór 1497), de kolveniersgilde St.-Christoffel (van kort vóór 1497) alsmede drie handbooggilden ‘vander gebrokender pesen’ (St.-Gertrudis, St.-Barbara, St.-Jacob, alledrie vóór 1488 opgericht) plus daarenboven de gelijksoortige handbooggilde St.-Michiel (uit 1497). En dan heb ik het nog niet eens gehad over de iets latere kolveniersgilde Broederschap van de Speloncke (1509?) en de handbooggilde St.-Kwinten (1529?). De laatste twee meerekenend, kom ik zelfs uit op 11 (zegge en schrijve: elf) wapengilden! Overigens heeft ook de stad Antwerpen later (16de en 17de eeuw) enkele schuttersgilden erbij gekregen, nl. een viertal, vernoemd naar bloemen en te classificeren als folkloreschutterijen of - maar dan wél met duidelijk folkloristische kenmerken - (sport)liefhebbersgilden.

Ad b. Naar ik meen, is de Oude St.-Joris te Antwerpen reeds vóór 1306 tot stand gekomen, zij het dan relatief kort vóór 1306 doch wél al minstens helemaal aan het einde van de 13de eeuw, dus nog vóór het jaar 1301.

Ad c. Was de Antwerpse Jonge Handboog uit 1485 wel een weerbaarheidsschutterij? Zelf stel ik mij op het standpunt, dat handbooggilden ‘van de gebroken pees’ [pees = handboogpees] géén gewapende gilden waren. Bij deze laatste denk ik althans aan weerbaarheidskorpsen waarvan het schiet-, steek- en/of slagwapen in de allereerste plaats diende als wapen in de krijg en bij handhaving van de openbare orde en dus beslist niet in de allereerste plaats als sportwapen. Voor mij is een wapengilde (d.w.z. kruisboog-, handboog-, zwaard- of geweergilde) niet hetzelfde als een gewapende gilde, waarmee mijns inziens per definitie een weerbaarheidskorps bedoeld is en dus óók bijvoorbeeld een gewapende ambachtsgilde.

----------Alfred Disch --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1484

27 december 2007

20

Schuttersbrief - nummer 75

RADIOPROGRAMMA ‘BALKON VAN LIMBURG’ OVER HET SCHUTTERIJWEZEN (3) Vervolg op SB 71, blz. 1336-1341, en SB 72, blz. 1371-1376

Tekst van de audio-cd betreffende het radio-panel over het schutterijwezenVervolg 2 uitgetypt (voor zover het gesprek verstaanbaar was!) en uit het Limburgs vertaald door Alfred Disch

Het radio-panel van L1 op zaterdagochtend, 14 juli 2007, van 10.00 tot 12.00 uur in de feesttent van het ZLF 2007 te Mheer (Lb.).

Van links naar rechts: Alfred Disch (SB-hoofdredacteur), Margriet Willems uit Opoeteren (lid van winnend OLS-zestal 2007), Luc Wolters (LS-eindredacteur en LSM-conservator), Jacqueline Kerkhof (radio-presentatrice) en Sjeng Hutschemaker (oud-schutterskoning en oud-schutter te Mheer).

[Fotograaf: Jules Janssen] Aan het slot van de vorige aflevering was Luc Wolters aan het woord. Hij vertelde onder meer over de totstandkoming van het ZLF, over de uniformenpracht van de Zuid-Limburgse schutterijen en wat het schutterijwezen uitstraalt, hetgeen volgens hem allemaal ook in het ZLF-gidsje 2007 goed tot uitdrukking komt.

A.D.

Jacqueline Kerkhof: Toch typisch, dat ze in het Zuiden alleen maar op het uiterlijke uit zijn.

Luc Wolters: Nou, niet op het uiterlijke, maar er zijn ook bepaalde wedstrijden buiten het schieten: exerceren, de koningsparen, de drumbands die aan het opkomen waren. Dat is allemaal wat in het Zuiden destijds en misschien nu nog wel wat meer telt. Als je nu naar de optocht van het OLS gaat kijken, dan zie je toch bij het defilé en aan ‘houding tijdens optocht’ dat met name de Zuid-Limburgse schutterijen eruit springen.

Jacqueline Kerkhof: Het mooiste eruitzien. Ze kunnen niet schieten, maar dat maakt niks uit. Ze hebben een mooi pakje aan.

Luc Wolters: Ondertussen zijn er wel diverse OLS’en in Zuid-Limburg geweest tijdens de jaren 70: te Oirsbeek, te Eys, te Ubachsberg.

Jacqueline Kerkhof: We gaan eruit voor het nieuws en de reclame. Het volgende uur zijn we weer terug en dan gaan we spreken met de OLS-winnares, de St.-Dionysius. Tot zo meteen!

[VOLGEN HET NIEUWS EN DE RECLAME…] Jacqueline Kerkhof: Alles groeit in Mheer. Net waren d’r nul vrijwilligers. Nu zijn er twee, drie, vier, vijf, zes,… eh… 25,… oh… 26 komt daar al binnen. Net stonden er geen parasollen. Nu staan er 52. Het publiek groeit. Worden er steeds meer. [GEJUICH EN APPLAUS VAN HET AANWEZIGE PUBLIEK]. De muziek groeit. Het enige wat kleiner wordt, zijn de bölkes. Want die beginnen bij 1½ cm bij 1½ cm en dan opeens zijn ze maar 1 cm bij 1 cm klein. [MUZIEK…]. Dit is Old House van Shaking Stephens. En al was het inderdaad behoorlijk shaking, dan hadden ze bij de schutterij helemaal niks aan Shaking Stephens. Want schieten en shaken gaan niet echt samen. Goedemorgen, luisteraars! We zijn te gast in Mheer, bij het ZLF, het schuttersfeest in het diepe Zuiden des lands. De bölkes zitten nog op de raak, maar de kinderen staan wel al op het moment om de ‘paole’ [= palen] te ‘houwe’ [= houwen]. We nemen de historie van de schutterij door met Luc Wolters, Alfred Disch (hij weet alles van de digitale schutterij), en we vieren nog een beetje na met Margriet Willems, schutter - of moet ik zeggen ‘schutster’? - van de St.-Dionysius. Zij hebben ’m (dus ‘d’n Um’) dit jaar

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

21

1485

te pakken. Het OLS gaat volgend jaar dus naar Opoeteren. En waar het ZLF het volgende jaar naartoe gaat, dát weten we morgen. Nu in ieder geval is het een weekend lang feest in Mheer. En Tim Opdebroek, die staat bij de harmonie.

Tim Opdebroek: Ja, inderdaad, nou ja, de harmonie, de schutterij, die samen in een grote optocht… Ze gaan naar de kinderen, want dadelijk begint de kinderoptocht van het ZLF. De kinderen staan hier allemaal klaar.

Sommigen verkleed als mensen van de harmonie, met trommeltjes, trompetjes. En ik ga heel eventjes naar iemand toe, volgens mij, van de school. Goedendag! Zou jij koningin willen worden, hier, van het schuttersfeest?

Meisje: Ik weet niet.

Tim Opdebroek: Je weet helemaal niet wat het is?

Meisje: Jawel, jawel.

Tim Opdebroek: Zou je het willen worden?

Meisje: Nee. Tim Opdebroek: Hoezo niet?

Meisje: Van een echte schutterij, bedoelt U? Ja, ja, ja.

Tim Opdebroek: En koningin van het land dan?

Meisje: Wat blieft?

Tim Opdebroek: Koningin van het land.

Meisje: Nee, dat niet.

Tim Opdebroek: Ook niet? Nou, dat vroeg ik gisteren ook. Opmerkelijk van mensen die dat inderdaad niet wilden. Maar anderen, die wouden het ook weer wél. En die vertelden ook gelijk erbij, waarom.

Onbekende man 1: Nee, ik niet. Het lijkt mij een veel te zware opgave.

Onbekende man 2: Och, wat lintjes doorknippen, meer niet…

Onbekende man 1: Ja, ja, en de rest wat eromheen zit. Ik denk, dat het echt wel zwaar is.

Onbekende vrouw: Nee, dat zou ik niet willen zijn.

Tim Opdebroek: Waarom niet?

Onbekende vrouw: Waarom niet? Nee, dat vind ik wel vergaan.

Tim Opdebroek: Lekker veel geld verdienen, denk ik.

Onbekende vrouw: Veel geld? Nou ja, te veel geld is ook niet goed.

Onbekende jongeman 1: Ja, natuurlijk, zeker.

Tim Opdebroek: Hoezo?

Onbekende jongeman 1: Gewoon, relax. Zitten op een luie zetel.

Onbekende jongeman 2: Ik zou geen koning willen zijn van Nederland!

Onbekende man 3: Ik wel.

Tim Opdebroek: Wat zou U dan veranderen?

Onbekende man 3: Van alles. Dat vind ik wel leuk.

Jacqueline Kerkhof: Ja, de vraag aan onze gasten was, uh... die ga ik nu ook stellen. Luc, zou jij ook koning willen zijn?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1486

27 december 2007

22

Schuttersbrief - nummer 75

Luc Wolters: Ik ben al twee keer koning geweest.

Jacqueline Kerkhof: Ja, maar we hebben het nu over een andere soort koning, hè. Probeer even uit de schutterij te stappen!

Luc Wolters: Oh! Jacqueline Kerkhof: Een andere soort koning.

Luc Wolters: Ja, daar heb je een heel andere opleiding voor.

Jacqueline Kerkhof: Ja, heb je daar een opleiding voor?

Luc Wolters: Nou, ik heb samen met de kroonprins in Leiden gestudeerd.

Jacqueline Kerkhof: Echt waar? Zaten jullie in hetzelfde jaar?

Luc Wolters: Niet exact. Maar ik zag hem geregeld in hoorcolleges binnenkomen, ja.

Jacqueline Kerkhof: Wat vindt de kroonprins van de schutterij?

Luc Wolters: Nou ja, hij is een keer geaffronteerd, natuurlijk toen hij in Eijsden vanwege zijn geloof geweigerd werd als schutter opgenomen te worden in de schutterij. Maar ik denk in zijn algemeenheid met het naar het OLS komen kijken, dat ze toch wel een goed beeld hebben van het schutterijwezen.

Jacqueline Kerkhof: Dat het toch weer een beetje is rechtgezet. Margriet Willems van de St.-Dionysius, goedenmorgen! Welkom! De St.-Dionysius, de winnaars. Ze hebben UM te pakken. Volgend jaar naar Opoeteren. Jij bent een van de schutters. Moet ik ‘schutter’ of ‘schutster’ zeggen? Dat is dus het lastige, hè?

Margriet Willems: Zeg maar ‘schutster’.

Jacqueline Kerkhof: ‘Schutster’, zal ik dat maar doen, hè?Even blijven benadrukken, dat jij een van de zes bent die de bölkes er allemaal hebben afgeknald.

Margriet Willems: De bölkes, ja. Goed, hè?

Jacqueline Kerkhof: Ja, ja… [APPLAUS VAN DE MEDE-PANELLEDEN EN HET PUBLIEK]… Ja, ja. Dat is echt wel knap, want die dingen…

Margriet Willems: …Ik was de tweede schutter.

Jacqueline Kerkhof: De tweede. Wat houdt dat in?

Margriet Willems: Je hebt een volgorde van een tot zes.

Jacqueline Kerkhof: Jij was nummer twee.

Margriet Willems: En ik was nummer twee.

Jacqueline Kerkhof: Hoe groot is de druk, Margriet, om te presteren?

Margriet Willems: Ontzettend groot.

Jacqueline Kerkhof: Hoe onderdruk je dat? Want je moet op het juiste moment raak schieten en het hangt van jou af…

Margriet Willems: …van ons alle zes eigenlijk. Niet alleen van mij, hè. En ik denk, dat de grootst druk op de laatste schutter staat.

Jacqueline Kerkhof: Is dat, waarom ze jou op de tweede plaats hebben gezet? Even Sjeng Hutschemakers, ereburger van Mheer, naast mij, ja?

Sjeng Hutschemakers: Dat klopt. De laatste, daar zit de grootste druk op.

Jacqueline Kerkhof: Want ik zag een foto in de krant, van een schutter die gemist had en opgevangen werd door twee personen. Stort je helemaal in, als je gemist hebt?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

23

1487

Margriet Willems: Ik denk, dat je dan heel goed opgevangen moet worden. Ik heb het zelf nooit meegemaakt.

Maar ik denk het wel.

Jacqueline Kerkhof: Wordt zoiets je dan nog lang nagedragen? Is het dan iets wat je nog wekenlang moet horen: ‘Het is jouw schuld, dat we gemist hebben!’

Margriet Willems: Nee, nee. Dat niet. Het is één grote groep. Het is ook het groepsgevoel. Het kan een ieder gebeuren, hè.

Jacqueline Kerkhof: Wat maakt jou een goede schutter?

Margriet Willems: Ja, wat dat maakt? Veel gaan schieten.

Jacqueline Kerkhof: Veel oefenen.

Margriet Willems: Oefenen.

Jacqueline Kerkhof: Want waar oefen jij?

Margriet Willems: Wij oefenen bij ons op de schutterij, hè.

Jacqueline Kerkhof: Gewoon, op het terrein zelf?

Margriet Willems: Op het terrein zelf. Vrijdagavond. En dan naar de bondsfeesten en daar gaan schieten en teruggaan. Zaterdag daarna en dan schiet ieder voor zichzelf.

Jacqueline Kerkhof: Want hoelang ben je al lid van de St.-Dionysius?

Margriet Willems: Van de St.-Dionysius, denk ik, al zeventien jaar. Maar daarvoor ben ik bij de concurrent geweest.

Jacqueline Kerkhof: Ho, een overstapster. Oei! Nou, ik wil daar straks nog veel meer over horen.

[MUZIEK…]. Och… gouden stembanden heeft die man, Michael Bublain, met ‘Everything’. [HOORBAAR OP DE ACHTERGROND AANWIJZINGEN VOOR EEN CAMPER DIE GEPARKEERD MOET WORDEN]. Ja, de camper staat geparkeerd. We zijn te gast in Mheer, bij het ZLF, waar het schuttersfeest in volle gang is, de voorbereiding in ieder geval. En morgen verwachten ze hier 60 schutterijen. Dat wordt dus een drukke bende.

Margriet Willems, ze zit nog een beetje na te genieten van de UM die ze hebben weten te winnen en naar Opoeteren hebben gesleept. Je bent al zeventien jaar lid van de schutterij. Je zat eerst bij een andere… [OP DE ACHTERGROND GELUID VAN KAPOT VALLENDE GLAZEN] …Hier valt iets om. Dat maakt helemaal niks uit.

Het is kapot. Wat het ook was, het is stuk. Margriet, wanneer begon het bij jou te kriebelen en dacht je: ‘Ik wil ook wel schieten’?

Margriet Willems: Eigenlijk al van kindsbeen af. En het is eerst begonnen met meeschieten. En dan getrouwd. En dan ben ik uiteindelijk in de A-ploeg geraakt.

Jacqueline Kerkhof: Maar pas sinds 2001 zijn de reglementen veranderd en mogen vrouwen ook echt meeschieten. Hoe was je dan aan het schieten? Je mocht wel gewoon oefenen, maar dat was meer voor…

Margriet Willems: …We mochten wel meeschieten, maar niet op het OLS. We mochten wel op andere wedstrijden meeschieten, maar niet voor het OLS. Jacqueline Kerkhof: En dat stak jou?

Margriet Willems: Ja, we gingen gewoon door. We geraakten verder in de rangschikkingen. Ik mocht meeschieten.

Jacqueline Kerkhof: Maar vond je het niet vervelend, dat je als vrouw eigenlijk tot die tijd alleen maar als marketentster mocht meedoen aan het OLS? Vond je dat niet beledigend als vrouw?

Margriet Willems: Ja, maar de wetten waren zo. Je had als vrouw niks te zeggen.

Jacqueline Kerkhof: Maar wie heeft die wetten dan veranderd? Alfred Disch, dat vraag ik even aan jou, want je bent deskundig.

Alfred Disch: Nou, dit soort zaken kun je beter aan collega Luc Wolters vragen.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1488

27 december 2007

24

Schuttersbrief - nummer 75

Jacqueline Kerkhof: Luc Wolters, je bent historicus. Jij zou het moeten weten: wie heeft beslist en waarom is bepaald, dat die reglementen mochten veranderd worden in 2001?

Luc Wolters: Ja, kijk. De schutterijen bepalen voor zichzelf wat de positie is van de vrouw. Ik bedoel…

Jacqueline Kerkhof: … Ja, bij de OLS mogen de vrouwen meeschieten. Maar iedere schutterij mag zelf bepalen, of vrouwen mogen meedoen.

Luc Wolters: En de discussie over de vraag of dat ook op het Oud-Limburgse Schuttersfeest mocht gebeuren, vond plaats binnen de algemene ledenvergadering van de Oud-Limburgse Schuttersfederatie. De schutterijen hebben daar stem in. En zij hebben op een geven moment - op voorstel van Frans Wolters, de toenmalige federatiepresident, want hij heeft daar best veel voorbereidend werk voor gedaan - gezegd: ‘Jongens, we zijn zover om het toe te staan.’

Jacqueline Kerkhof: Wie heeft Frans Wolters moeten masseren om dat voor elkaar te krijgen?

Luc Wolters: Nou ja, je hebt natuurlijk toch wel bepaalde meningsverschillen binnen de schuttersbonden en binnen de schutterijen zelf in het zuiden en noorden van Limburg. En op een gegeven moment moet die stemming plaatsvinden. En er is eigenlijk toen gezegd: ‘Waarom zullen we andere schutterijen - ook al wil je het zelf niet - tegenhouden om het wel zo te doen?’

Jacqueline Kerkhof: Ja, Sjeng Hutschemakers, wat vind jij ervan, dat vrouwen mogen schieten?

Henk Hutschemakers: Ze schieten even goed als de mannen.

Jacqueline Kerkhof: Je zegt dus, dat die veranderingen binnen de schutterijen goed zijn.

Henk Hutschemakers: Jazeker.

Jacqueline Kerkhof: Want?

Henk Hutschemakers: Waarom niet?

Jacqueline Kerkhof: Nou, dat is kort maar krachtig. Waarom niet? Luc, wat vind jij ervan, dat vrouwen mogen meedoen? Want jij bent historicus. Vind jij, dat het behouden moet blijven zoals het was, of zeg je ja ertegen?

Luc Wolters: Nou, ik denk dat in de loop der tijd een boel veranderingen erbij zijn gekomen. Als je nou gaat terugkijken: het is 150 jaar geleden, dat de eerste schuttersfeesten hier in Limburg hebben plaatsgevonden.

Er hebben heel wat ontwikkelingen zich voorgedaan: er zijn marketentsters erbij gekomen, een uniformering, drumbands… Dus er zijn in de loop der tijd bepaalde veranderingen en die doen het schutterijwezen goed.

Dat houdt het levend.

Jacqueline Kerkhof: Veranderingen houden het levend. We gaan vandaag voor de laatste keer naar Kal Hitsen, die ondertussen van allerlei dingen aan het doen zijn - zie ik hier. Zijn jullie er klaar voor, jongens?

Dan gaan we luisteren naar ‘Heij is jet los!’ [MUZIEK…]. De Kal Hitsen met ‘Heij is jet los!’ Nou en of het ‘heij los’ is! Dankjewel, jongens, en een goede terugreis naar Kerkrade! Rij voorzichtig, jongens! Op het terrein staat Tim Opdebroek. En hij inspecteert het terrein: of het al klaar is voor de ontvangst van de kinderen zo meteen. En morgen al die 60 schutterijen.

Tim Opdebroek: Nou, Jacqueline, als die grote wagens straks weggaan. Want die staan nog een beetje in de weg. Want de laatste dingen moeten natuurlijk nog voltooid worden. De dranghekken zijn ook nog niet allemaal klaar. Maar het belangrijkste voor dit feest is de drank, laten we eerlijk zijn. En volgens mij is het allemaal… ja, even kijken… de tap wordt… ja, nu is alles aangesloten. Hier, naast mij, ligt een bordje ‘Meldpunt Personeel’. Dat ligt hier zomaar op de grond. Volgens mij is alles wel onder controle. Er is een gigantische poort nagemaakt van palets. Eens kijken wat voor materiaal het is. [HOORBARE KLOPGELUIDEN]. Volgens mij karton of zo. Ze hebben in ieder geval een poort nagebouwd. En vanmorgen, toen ik Mheer binnenreed - we moesten heel erg zoeken; de tomtom kon het niet vinden; Jacqueline zei, dat het heel makkelijk te vinden is; ja, okay, maar met de tomtom werd het een klein beetje lastiger - kwamen we met die gigantisch grote camper. En toen kwamen de mensen naar buiten om te kijken van ‘wat gebeurt hier in godsnaam in Mheer!’ Stond er een gigantische wagen in het dorpje. En ik dacht: ‘Volgens mij liggen ze hier een aantal jaren achter.’ Maar daar stonden ze wel met moderne camera’s allemaal in de aanslag voor het verkeer. Meneer, U stond hier te wachten met een hypermoderne camera in de aanslag…

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

25

1489

Oudere persoon: …Te wachten op de zoon en op de twee achterkleinkinderen van ons. We komen van *) Heerlen. Onze zoon is keizer hier.

Tim Opdebroek: Dus U bent van adel?

Oudere persoon: Wat blieft?

Tim Opdebroek: U bent van adel, begrijp ik dan.

Oudere persoon: We zijn een beetje van adel, jawel. Het is inderdaad leuk.

Tim Opdebroek: Bent U trots op hem?

Oudere persoon: Jawel.

Tim Opdebroek: Wat doet zo’n schuttersfeest U? Oudere persoon: Nou, luister. Toen mijn zoon in Mheer kwam wonen, vroegen ze hem als jurist, of hij juridisch adviseur wilde worden. En toen heeft mijn zoon gezegd dan óók in de schutterij te willen en te schieten. En dus begon meneer te schieten. Eerste jaar dat hij hier was, werd hij koning. Tweede jaar niks.

Maar het derde, vierde én vijfde jaar werd hij koning. Dus werd hij keizer. En dat was een belevenis hier in het ganse dorp, moet ik eerlijk zeggen. We zijn in de kerk moeten komen. Och, het was echt een feest. Mooier dan de grootste bruiloft. Er waren oude lui die naar hem toekwamen en zeiden: ‘Meneer, U hebt ons het grootste plezier van de wereld gedaan, want hier is in 80 jaar géén keizer geweest!’

Tim Opdebroek: Fantastisch. En straks natuurlijk het hoogtepunt van het jaar, denk ik, het schuttersfeest hier.

Oudere persoon: Het is voor hem toch veel werk. Ik heb hem vanochtend even via de radio gehoord: veel organisatie, wekenlang elke avond vergadering en zo. Het is zijn hobby. Hij doet het graag.

Tim Opdebroek: De organisatie van Pink Pop is er niks bij, als ik dat zo hoor. Ik zou zeggen: Veel succes!

Weet U, hoe de camera werkt?

Oudere persoon: Och, God, ja. Helemaal geen probleem. Ik moet dadelijk aan die kant gaan staan, want dan komen ze met de schutterij. En onze oudste kleinzoon loopt mee. De jongste kleinzoon zit bij zijn pap op de schouders.

Tim Opdebroek: Geweldig. Die foto’s zijn in ieder geval vastgelegd. We gaan naar de kapelmeester. Want die komen daar links aan. Muziek: een-twee-drie-vier. [VOLGT MUZIEK…].

Jacqueline Kerkhof: Ze hebben een banjospeler bij Fice. Dat hoor je goed terug. Het nummer heet: ‘Onetwo-three-four!’ De term ‘keizer’ is al een paar keer gevallen. Sjeng Hutschemakers, je bent zelf oud-koning.

Maar wat moet je doen om keizer te worden?

Sjeng Hutschemakers: Je moet ‘m driemaal achtereen afschieten.

Jacqueline Kerkhof: Drie jaar achterelkaar. De vogel, bedoel je dan, hè?

Sjeng Hutschemakers: Ja, ja. Driemaal achtereen moet je dan de vogel afschieten.

Jacqueline Kerkhof: Zelf wel eens keizer willen zijn?

Sjeng Hutschemakers: Ja, dat is eigenlijk uniek om dát voor elkaar te krijgen.

Jacqueline Kerkhof: Dat is wel héél erg knap, hè. We spreken o.a. ook met Margriet Willems. Zij is schutster, lid van de St.-Dionysuys uit Opoeteren. Volgend jaar gaat het OLS naar jullie in Opoeteren. Wat betekent dat voor jullie vereniging?

Margriet Willems: Een heel grote organisatie. Het zal niet alleen gaan om onze vereniging maar ook om het hele dorp en, ik denk, de gemeente Maaseik, want de gemeente zal ook wel gaan meehelpen. We zijn er bijna zeker van.

Jacqueline Kerkhof: Beginnen jullie nu al met de organisatie?

Wordt vervolgd *) Noot van de SB-redactie: Pierre Scholtes, wonende te Boven-Mheer werd in 1996 keizer van Schutterij St.-Sebastianus Mheer, gemeente Margraten (Lb.); zie SB 72, blz. 1367.

A.D.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1490

27 december 2007

26

Schuttersbrief - nummer 75

DE KEIZERSLIJST (3) Vervolg op SB 72, blz. 1366-1367, en SB 73, blz. 1413-1415

De keizerslijst van Belgisch Limburg VAN: De Heer Bart Willems, secretaris van Schutterij St.-Sebastiaan te Dorne Beste Alfred,

Dorne, gemeente Maaseik (Belg.Lb.), 9 november 2007

Graag wil ik even een correctie meegeven m.b.t. de lijst van keizers zoals gepubliceerd in Schuttersbrief 72.

Er is sprake van keizer Michel Moors bij St.-Dionysius Dorne. Graag even meedelen, dat Michel nog steeds rechtmatig keizer is bij onze schuttersbuur én tevens OLS-winnaar St.-Dionysius Opoeteren Beide maken wél deel uit van de stad Maaseik.

Zelf hebben we vroeger ook een keizer in ons midden gehad, namelijk René Geebelen (die de keizerstitel veroverde in 1963). Hij is echter geen lid meer van onze schutterij.

Met vriendelijke groeten, Bart Willems

De keizerslijst van Noord-BrabantVervolg 1 VAN: De Heer Jos Huijben, deken-schrijver van de St.-Willibrordusgilde te Alphen Beste Alfred,

Alphen, gemeente Alphen-Chaam (N.Br.), 29 oktober 2007

Ook het St. Willibrordusgilde uit Alphen, NBFS-kring Baronie en Markiezaat, heeft een keizer. Zijn naam is Wim van Dijk en hij is woonachtig te Alphen, gemeente Alphen-Chaam. Hij is keizer vanaf 7 oktober 1978, dus al bijna 30 jaar.

Met vriendelijke groet, Jos Huijben

VAN: De Heer Frans Vriens, schrijver van Gilde Sint-Antonius en Sint-Sebastiaan te Udenhout (NBFS-kring Maasland) Beste Alfred,

Udenhout, gemeente Tilburg, 29 oktober 2007

Als eerste wederom bedankt voor toezending Schuttersbrief.

Tot mijn verbazing merkte ik, dat onze keizer Wil van der Laak niet bij de lijst stond van Brabantse keizers.

Hij is al vanaf 1981 keizer en was en is onze 1ste keizer (zover wij weten), gerekend vanaf 1548.

Met trots melden wij ook, dat de keizersketting een van de mooiste is in Brabant. In de laatste 25 jaar heeft dit mooie stukje zilver op gildedagen zeker 20-maal een eerste prijs op een tentoonstelling behaald. In bijlage een foto en een uitleg over het keizerszilver. [Zie hierboven, blz. 1475].

Frans Vriens

VAN: De Heer F.J.H. (Frans) Mennen, de

2 secretaris en archiefbeheerder van Gilde St.-Caecilia te Veldhoven Beste Alfred,

Veldhoven (N.Br.), 1 november 2007

In SB 73 heb ik de lijst met keizers gezien. Ook in Zeelst, gemeente Veldhoven, is bij het Onze-Lieve-Vrouwegilde al sinds 1971 een keizer: Toon Wouters. Sinds 1991 is er ook een ‘wachtend keizer’ of ‘reserve-keizer’ in de persoon van Gerard Heesterbeek.

Vriendelijk groetend, Frans ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

27

1491

KANTTEKENINGEN BIJ DRS. JOS GERITS’ BEVINDINGEN INZAKE HET SCHUTTERIJWEZEN (5) Vervolg op SB 70, blz. 1308-1312, SB 71, blz. 1346-1349, SB 72, blz. 1384-1390, en SB 74, blz. 1451-1453

C.J. Sickez’ proefschrift ‘De schutterijen in Nederland’ (1864) [Zie vooral SB 71, blz. 1346]

AAN: De Heer Drs. J.G.W.M. (Jos) Gerits, schutterijvorser Beste Jos,

Maastricht, 9 november 2007

Mogelijk is de thans als bijlage bijgevoegde tekst van Mathy Leunissen (SB 71, blz. 1346) aan jouw aandacht ontsnapt. In die tekst kapittelt Mathy je inzake jouw bewering over Sickesz’ bevindingen (1864).

Het lijkt mij zinvol wanneer je óók de moeite zou willen nemen om te reageren op Mathy’s SB-artikel.

Voor de door jou te nemen moeite zeg ik je alvast dank.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

VAN: De Heer Jos Gerits Beste Alfred,

Spaubeek, gemeente Beek (Lb.), 12 november 2007

Ik heb het razend druk, dus eigenlijk geen tijd om te reageren. Omdat de gestelde vraag aangaande de opmerkingen van Mathy Leunissen betreffende Sickesz simpel te beantwoorden is, toch een reactie.

Leunissens opmerkingen zijn gewoon te dol voor woorden. Je mag niet precies die passages uit een boek filteren die in jouw kraam te pas komen, en verder de algemene strekking en conclusies van het boek negeren.

Met groet, Jos Gerits

VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en mederedacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Jos.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 13 november 2007

Bij het lezen van je e-mail gericht aan Alfred waar je het volgende schrijft: ‘Leunissens opmerkingen zijn gewoon te dol voor woorden. Je mag niet precies die passages uit een boek filteren die in jouw kraam te pas komen en verder de algemene strekking en conclusies van het boek negeren.’, vielen mij de sokken uit, daar mijn schoenen de vorige keer [zie SB 71, blz. 1346] al uitgevallen waren.

Zoals al eerder aangegeven, heb ik respect voor je en vind ik je een sympathieke kerel. Desondanks hebben sympathie en respect voor ‘de ander’ mij nooit ervan kunnen weerhouden om mijn eigen standpunten, meningen en beweringen zo goed mogelijk te verdedigen en zo nodig met de ander volledig de confrontatie aan te gaan.

Of mijn standpunt, mening of bewering terecht is, blijkt meestal aan het einde van de rit. Ik weet van mezelf, dat ik de plank behoorlijk mis kan slaan, zoals in het verleden gebeurd is bij bijvoorbeeld Luc Wolters en Johan Oomen. Maar ik weet ook, dat ik de plank wel degelijk op de juiste plek weet te raken zoals bij de Normencommissie van de OLS en de onzin die ze uitkraamden met betrekking tot de oude exercitie, waarbij ik me nu meteen bedenk dat ik Alfred eens moet vragen of die nog gereageerd hebben.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1492

27 december 2007

28

Schuttersbrief - nummer 75

Er zijn in ieder geval twee mogelijkheden.

1) Mijn standpunt, mening of bewering was onterecht en ik moet mijn ongelijk toegeven.

2) Mijn standpunt, mening of bewering was terecht en de ander moet zijn ongelijk toegeven.

In SB 71 heb ik Sickesz geciteerd en aangegeven waarom hij juist het tegenovergestelde zei van wat jij beweerde. Met andere woorden: Sickesz geeft duidelijk aan op bladzijden 2, 3, 13, 14 en 15, dat er drie redenen waren waarom schutterijen opgericht werden; te weten: 1) om de stad tegen gevaar van buiten en innerlijke onrust te verdedigen; 2) om als onderdanen van hunnen landsvorst zich bij noodige landweer onder diens banier te scharen; 3) ze moesten luister bijzetten bij het plechtig inhalen van vorsten en andere belangrijke personen.

Verder valt op pagina 12 te lezen: Toen nu de aldus in verschillende plaatsen opgerigte schuttengilden bij de legers der landsvorsten door hunne meerdere geoefendheid uitstekende diensten bewezen hadden en toen het gebleken was dat zij voor de stedelijke overheden een krachtige steun waren ter bewaring der inwendige rust, kwam het, ook in plaatsen waar het tot dusver zich nog geen schuttengilde gevormd had, aan de regering wenschelijk voor een dergelijke vereniging te vestigen.

Kort samengevat komt het erop neer, dat Sickesz op de eerder genoemde pagina’s de mening toegedaan is dat schutterijen opgericht werden om de stad te verdedigen. Waar dit nog niet uit vrijwillige beweging was gebeurd, gebeurde dit onder de verplichting van de stedelijke regering. In ieder geval werd het hiermee voor mij duidelijk, dat Sickesz een aanhanger is van de weerbaarheidstheorie.

Mocht het inderdaad zo zijn dat Sickesz in de rest van zijn boek iets anders beweert en zichzelf gaat tegenspreken en gaat beweren dat schutterijen niet werden opgericht om de stad te verdedigen zoals jij beweerde, dan zou ik graag van jou (of gelijk een ander) willen vernemen uit welke pagina’s van Sickesz’boek dit het beste duidelijk wordt. Geef mij dus aan waaruit blijkt dat ik Sickesz verkeerd begrijp en dat mijn opmerkingen inderdaad te dol zijn voor woorden.

Verder maak je de opmerking dat niemand precies de passages uit een boek mag filteren die in zijn kraam te pas komen, en verder dat men de algemene strekking en conclusies van het boek niet mag negeren. Beste Jos, heb jij dit dan niet gedaan en doe je dit niet nog steeds om je doctoraalscriptie en je standpunten die daarmee gepaard gaan, te onderbouwen en te ondersteunen dan wel te verdedigen? Doet niet ieder mens dat…of dit?

Met alle respect, maar als ik mensen probeer te overtuigen, dan gebruik ik alleen maar de passages uit een boek (of welk andere bron dan ook) die juist in mijn kraam te pas komen. Ik ga toch niet mijn eigen brilglazen ingooien door zaken aan te halen die juist als bewijs van mijn ongelijk kunnen dienen. Integendeel. Daarom vielen mij ook de vorige keer mijn schoenen uit, toen jij Sickesz aanhaalde en beweerde dat hij een tegenstander van de weerbaarheidstheorie was, terwijl uit de eerder genoemde pagina’s blijkt dat hij juist een voorstander was.

Als laatste moet er toch iets van mijn hart dat ik echt niet begrijp. Ik zal nooit van mijn leven een doctoraalscriptie schrijven omdat ik simpelweg te dom ben voor een dergelijke opleiding of om welke reden dan ook.

Maar zou het wonder boven wonder toch ooit eens ervan komen en als deze ‘aangevallen’ wordt zoals dat nu het geval is bij jou, dan dunkt het me toch dat ik me de tijd neem en vrijmaak om mijn doctoraalscriptie op mijn best te verdedigen. Zeker als het publiekelijk wordt aangevallen ten overstaan van ikweetniethoeveel duizenden SB-lezers. Dat doe ik doorgaans al bij de standpunten die ik heb zoals dat gedoe met het promotieschieten, laat staan een doctoraalscriptie. Ik begrijp daarom ook niet, waarom je niet de tijd neemt dan wel vrijmaakt om je doctoraalscriptie (en de daarmee gepaarde standpunten) naar je beste kunnen te verdedigen, want Alfred Disch ‘knalt’ er behoorlijk op los en je verdediging bestaat tot dusver onder andere uit ‘geen tijd hebben’. Ik hoop echt van harte, dat dit niet je beste verdediging is. Want: afgaande op je doctoraalscriptie kun je beter en verwacht ik ook beter van je.

Groetjes, Mathy

VAN: De Heer Jos Gerits Beste Mathy,

Spaubeek, gemeente Beek (Lb.), 13 november 2007

Volgens Sickesz en Reintges zijn de schutterijen in de steden eerst ontstaan als schietvereniging om met de prestigieuze kruisboog te kunnen schieten, en kregen zij later steeds meer officiële taken. Vandaar dat daar ook privileges als vergoeding tegenover stonden. Deze rechten en plichten werden in statuten vastgelegd.

Vanaf dat moment is er sprake van officiële schuttersgilden in de steden.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

29

1493

Op het platteland was dit een heel ander verhaal. Hier mochten de boeren zich helemaal niet bewapenen, omdat ze dan een te grote bedreiging vormden voor de heren en adel. Pas toen het feodale systeem barsten begon te vertonen en het ‘sociaal contract’ dat daarbij hoorde, feitelijk eenzijdig door de heren werd verbroken, verloren deze laatste hun ferme grip op de ‘horigen’. Op dat moment kwam er ruimte om ook op het platteland schutterijen op te richten. We zitten dan echter al in de 16de eeuw.

Je haalt dus heel veel door elkaar en maakt er vervolgens je eigen verhaal van, omdat je wil dat dit de waarheid zou moeten zijn. Heel erg onwetenschappelijk. Maar blijkbaar mag iedereen vandaag roepen wat hij zelf wil.

En het internet zorgt ervoor, dat die onzin instant bij een grote groep lezers belandt die niet de achtergrondkennis heeft om feit en fictie van elkaar te scheiden. Helaas.

Met groet, Jos Gerits

VAN: De Heer Mathy Leunissen Hallo, beste Jos.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 15 november 2007

Ik prijs je voor de snelle reactie, maar helaas heb je me nog niet kunnen overtuigen van mijn ongelijk. Zo makkelijk geef ik me nu ook weer niet gewonnen.

Hoe je het ook wendt of keert, Sickesz schrijft duidelijk dat aan het ontstaan van schutterijen de volgende twee zaken ten grondslag liggen: 1) om de stad tegen gevaar van buiten en innerlijke onrust te verdedigen; 2) om als onderdanen van hunnen landsvorst zich bij noodige landweer onder diens banier te scharen.

Zie daarvoor nogmaals pagina 3 van zijn boek waar het letterlijk staat, of SB 71, pagina 1346, waar ik de betreffende teksten uit zijn boek heb overgenomen.

Dan toch ingaande op je mailing, begin ik met de eerste alinea van je e-mail. Ondanks je reputatie durf ik het toch aan om te beweren dat jij het een en het ander door elkaar haalt. Zie allereerst (bijvoorbeeld) Sickesz, pagina 9: Werd de hulp der burgers dus gevorderd, hetzij ter beveiliging der stad, hetzij in dienst van den graaf, dan kozen de stedelijke overheden daartoe inzonderheid de meer geoefende leden der schuttengilden. Deze bedongen en verkregen daarvoor, of van de stedelijke overheden, of van de landsvorsten, zekere voordelen. Vandaar de talrijke privilegiën waarmede wij de schuttengilden begiftigd zien boven de overige poorters, die toch eveneens tot de wapendienst verpligt waren. Deze verhouding tusschen de leden der schuttengilden en de overige burgers werd bepaald bij de schuttenbrieven of schuttenordonnantiën. Daarbij werden hun voordeelen geschonken, maar tevens de verplichting opgelegd om de stad in tijd van nood bij te staan.

Dan hoor ik jou nu denken: ‘Ze waren inderdaad beter geoefend in de wapenen, omdat ze als schietvereniging zijn begonnen om met de prestigieuze kruisboog te gaan schieten’. Maar dan kom ik weer terug op pagina 3 van Sickesz, waar hij stelt dat inderdaad de mensen zich meer gingen bekwamen in het schieten om enerzijds de stad tegen gevaar van buiten en innerlijke onrust te verdedigen en om anderzijds als onderdanen van hunnen landsvorst zich bij noodige landweer onder diens banier te scharen. En omdat ze juist om die twee redenen zich meer gingen bekwamen in de wapenen en dus ook beter konden omgaan met wapens en zich ‘bewezen’ hadden, kregen zij na verloop van tijd inderdaad steeds meer taken toebedeeld om de stad tegen gevaar van buiten en innerlijke onrust te verdedigen en om als onderdanen van hunnen landsvorst zich bij noodige landweer onder diens banier te scharen.

Je tweede alinea is voor mij in deze minder interessant. Wat voor mij van belang is, is dat jij over Sickesz een uitspraak deed die in mijn ogen fout is. Dat ik er een eigen verhaal van maak (zie de derde en laatste alinea van je mail) omdat ik wil dat dit de waarheid zou moeten zijn, is echter niet het geval. Ik wil niet dat ‘dit’ de waarheid is, ik denk dat ‘dit’ de waarheid is over Sickesz vanwege de eerder genoemde redenen.

Dat een ieder tegenwoordig mag roepen wat hij wil, vind ik op de keper beschouwd nog niet eens een slechte zaak, alhoewel het ook niet per se een goede zaak hoeft te zijn. En dat het internet ervoor zorgt dat onzin instant bij een grote groep lezers belandt die niet de achtergrondkennis hebben om feit en fictie van elkaar te scheiden, vind ik ergens een terechte uitspraak van je, maar ook een zeer onterechte. Want of ik deze ’onzin’ nu via het internet verspreid of in een tijdschrift bundel, het belandt nog altijd bij een grote groep lezers die niet de achtergrondkennis hebben om feit en fictie van elkaar te scheiden, waarbij tevens valt op te merken of

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1494

27 december 2007

30

Schuttersbrief - nummer 75

het wel allemaal ‘onzin’ is. Vergeet ook niet, dat de lezers van de SB (internet) veelal ook lezers van het Limburgs Schutterstijdschrift of van vergelijkbare tijdschriften in andere provincies zijn. En verschilt de SB nu daadwerkelijk zoveel van het Limburgs Schutterstijdschrift? En is het inderdaad zo, dat de lezers niet de achtergrondkennis hebben om feit en fictie van elkaar te kunnen scheiden?

Overigens, de ‘(on)zin’ van Reintges zou ik anders maar wat graag terug willen vinden op het internet, zodat ik eindelijk ook eens weet wat hij allemaal te vertellen heeft. Want wat Reintges betreft, ik kan daar weinig zinnigs over zeggen daar ik zijn boek niet heb. Het enige ‘zinnige’ dat ik kan melden, is de informatie die ik van Alfred Disch en Luc Wolters en anderen sporadisch gekregen heb.

Met betrekking tot de discussie die je met Alfred hebt, kan het volgende wellicht van toepassing zijn. a) Reintges (en ook Sickesz overigens) rept met geen woord over de (hypo)these van Alfred dat de allereerste (kruisboog)schuttersgilden (om weerbaarheidsredenen) ontstaan zijn in… Italië! Zie de rubriek ‘De bakermat van het schutterijwezen’ in SB 3, SB 5, SB 19 en SB 34. Nu is het zeker waar, dat Sickesz zijn boek in 1864 schreef en Reintges in 1963 (meen ik) en dat zij dus geen kennis hebben kunnen nemen van de (hypo)these van Alfred. Maar daar was een zekere C. te Lintum met zijn boek ‘Das Haarlemer Schützenwesen’ in 1896 die de mening van Alfred deelt. Dus op zijn minst Reintges had hier kennis van kunnen nemen en had er iets mee kunnen doen. b) Wat betreft de oorsprong van het schuttersgildewezen ten noorden van de Alpen (13de-14de eeuw), schijnt Reintges enigszins aan te leunen tegen de gedachte dat de allereerste (kruisboog)schuttersgilden ontstaan zijn om weerbaarheidsredenen, zo heb ik me laten vertellen. Alfred Disch te Maastricht, Karel van den Bossche te Sint-Amands (O.Vl.) en Marc Lemahieu te Brugge (W.Vl.) tonen aan of maken op z’n minst aannemelijk, dat weerbaarheid de enige of de doorslaggevende reden geweest is voor het ontstaan van de allervroegste (kruisboog)schuttersgilden, ook voordat zij hun ‘officiële’ status verkregen. Als ik tenminste de SB-rubriek ‘Het ontstaan van het schutterijwezen’ in SB 39, SB 40 en SB 42 goed gelezen en begrepen heb.

Maar zoals gezegd, ik heb Reintges niet. Wat hij schreef en of het wel allemaal terecht is wat hij schreef, kun je beter bespreken met Alfred of met Luc. Als ik mij niet vergis, zijn zij wél in het bezit van Reintges’ dissertatie.

Overigens, beste Jos, ik weet niet in hoeverre je het al doet, maar er valt toch wat voor te zeggen om de recentere vakliteratuur te raadplegen of om die aan te schaffen zover dat nog niet het geval is. Zeker als je iemand bent met de positie en status die jij hebt binnen het schutterswezen, en zeker met het oog op de discussie die je met Alfred op dit moment voert.

Ten slotte kan ik het toch niet laten om te reageren op je opmerking dat ik onwetenschappelijk te werk ga. Het kan weliswaar allemaal heel erg onwetenschappelijk zijn wat ik doe, maar ik doe ten minste wél wát. Menige persoon die in het bezit is van Sickesz of weet wat hij geschreven heeft, heeft al pakweg twee maanden het achterwege gelaten om te reageren. Zo maar iets aannemen, of dat nu van jou, Alfred Disch, Luc Wolters, Johan Oomen, de Normencommissie of gelijk van een andere komt, is niet een van mijn sterkste kanten.

Groetjes, Mathy

VAN: De Heer Jos Gerits Beste Mathy,

Spaubeek, gemeente Beek (Lb.), 15 november 2007

Iedereen heeft recht op zijn eigen mening en interpretatie. En daar wil ik het dan maar bij laten.

Met groet, Jos Gerits

VAN: De Heer Mathy Leunissen Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 15 november 2007

Ik weet niet of jij een cc’tje van vorenstaande e-mail rechtstreeks van Jos Gerits gekregen hebt, maar nu vielen al mijn kleren uit. Een knieval van Jos Gerits?

Groetjes, Mathy

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy,

Maastricht, 15 november 2007

Een knieval van Jos Gerits? Het lijkt er wel op. Proficiat!

Groetjes, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

31

1495

HET OLS 2007: HET OUD-LIMBURGS SCHUTTERSFEEST TE NEDERWEERT IN NL-LIMBURG (8) Vervolg op SB 70, blz. 1330-1331

VAN: Mevrouw Ria Kneepkens, voorzitter Sectie PR en Communicatie van de Stichting OLS Nederweert 2007 Geachte redactie,

Nederweert (Lb.), 14 december 2007

Zie bijgevoegd persbericht.

Met vriendelijke groet, Ria Kneepkens

Terugblikken op succesvolle editie OLS 2007

Laatste stuurgroepvergadering Stichting OLS Op 1 juli dit jaar vond een geweldige editie van het OLS plaats in Nederweert. Sindsdien zijn achter de schermen een aantal secties druk geweest met de afronding van met name administratieve zaken.

Op 18 december komt de stuurgroep van de Stichting OLS Nederweert 2007 voor de laatste keer bij elkaar om de laatste puntjes op de i te zetten.

Na een prachtig OLS-weekend begin juli, heeft de Stichting OLS Nederweert 2007 niet stil gezeten. Nadat alle secties hun werkzaamheden geëvalueerd hadden heeft de Stichting na de zomerperiode alle draaiboeken overgedragen aan de nieuwe OLS-organisatie in Opoeteren (B). Daarnaast is met name de sectie Financiën de afgelopen maanden druk geweest met de financiële en administratieve afhandelingen.

Inmiddels zijn de laatste zaken zo ver afgehandeld, dat op 18 december de stuurgroep van de Stichting voor de laatste keer bij elkaar komt. Tijdens deze bijeenkomst komt onder andere de beloning van de vele verenigingen aan de orde die voor en tijdens het OLS met honderden vrijwilligers hebben meegewerkt aan het succes van deze OLS-editie.

De verwachting is dat snel in het nieuwe jaar de verenigingen te horen krijgen wat ze als tegenprestatie voor hun inspanningen tegemoet kunnen zien. Deze tegenprestatie is naar rato van het aantal uren dat vrijwilligers namens die vereniging hebben gewerkt tijdens de voorbereiding en de uitvoering van het OLS 2007.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1496

27 december 2007

32

Schuttersbrief - nummer 75

HET PREDICAAT ‘KONINKLIJK’ (9) Vervolg op SB 71, blz. 1352-1255

VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en mederedacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 6 september 2007 In navolging van de correspondentie tussen de heer Pluymakers en jou in SB 71, pagina 1352 tot en met 1355, ben ik (ondanks dat ik vroeg naar bed wilde gaan) eens gaan kijken hoe het zit met mijn schutterij, waarbij ik weer vragen heb voor jou en voor de heer Pluymakers. Allereerst wat informatie vooraf over mijn vereniging, de broederschap St.-Sebastianus te Klimmen.

Statuten uit 1893, artikel 15: De vereeniging wordt opgericht voor den tijd van negen en twintig jaren en tien maanden waarvoor aan H.M. de Koningin Regentes de erkenning als rechtspersoon zal worden aangevraagd. Bij verkregene toestemming zal een jaar voor het eindigen van dien termijn in eene algemene vergadering van stemgerechtigde Leden over de al of niet voorzetting der vergadering * worden beraadslaagd. * Volgens mij wordt hier ‘vereniging’ bedoeld.

Statuten uit 1966, artikel 4: De vereniging wordt aangegaan voor het tijdvak van 29 jaar en 11 maanden, aanvangende op 1 januari 1966 en eindigende op 30 november 1995.

In 1893 hebben we dus de rechtspersoonlijkheid voor pakweg 30 jaar aangevraagd. Dit betekent dat we in (pakweg) 1923 wederom de rechtspersoonlijkheid moesten aanvragen. Maar de statuten welke op die van 1893 volgen, stammen pas uit 1966. Heeft mijn vereniging dan pakweg 43 jaar lang géén rechtspersoonlijkheid gehad? Of ligt er bij wijze van spreken ergens in een vergeten hoek de statuten van mijn vereniging uit (bijvoorbeeld) 1922 / 1923, waar niemand weet van heeft? Kan de heer Pluymakers eens nagaan (als hij tenminste wil en toch bezig is), of mijn vereniging tussen de periode 1923 en 1966 rechtspersoonlijkheid had?

En hoe zit het dan met de periode voor 1893? Want de statuten van 1852 zwijgen (logischerwijs) in alle talen en het eerstvolgende statuut is die van 1893. Dus het lijkt erop dat mijn vereniging voor 1893 eveneens geen rechtspersoonlijkheid bezat, als we alleen rechtspersoonlijkheid konden krijgen door de statuten koninklijk te laten erkennen.

Echter, gezien de reactie van de heer Bos (als ik deze dus goed begrijp), had mijn vereniging geen erkenning / goedkeuring van de statuten nodig, daar ze in ieder geval voor 1855 opgericht was (op zijn minst in 1852 met de kennis van die tijd). Dan vraag ik me af, waarom we dan in 1893 en in 1966 de statuten koninklijk lieten erkennen en of we dan ook voor 1893 rechtspersoonlijkheid hadden.

Wat de vraag betreft van de heer Pluymakers over wat er in de statuten staan die na 1976 zijn opgesteld, kan ik het volgende melden.

Statuten van 15 mei 1979, artikel 4: 1. De vereniging is aangegaan voor onbepaalde tijd.

2. Het verenigingsjaar valt samen met het kalenderjaar.

Het ‘echte’ oprichtingsjaar (1509) van de vereniging staat in geen enkel statuut vermeld.

Groetjes, Mathy

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy,

Maastricht, 6 september 2007

Jij hebt Mr. J.T.K. Bos (zie SB 71, blz. 1354-1355) goed begrepen. In de periode 1855-1976 had een vereniging (schutterij) op grond van één van de beide navolgende titels rechtspersoonlijkheid: koninklijke goedkeuring van statuten óf (aantoonbaar) bestaan van de vereniging vóór 22.4.1855. Het laatste was het geval met de broederschap St.-Sebastianus te Klimmen. Jouw schutterij heeft dus ten onrechte en onnodig in 1893 koninklijke goedkeuring van de statuten aangevraagd en… verkregen! Zo ook in 1965 (= jaar van aanvraag) / 1966 (= jaar van verkrijging). Mij lijkt het interessant om te weten, of ‘Klimmen’ in 1893 en 1965 op de hoogte was van de geldende procedure.

Ik geloof niet, dat in 1922/1923 om verlenging van koninklijke goedkeuring van de statuten is gevraagd, laat staan: dat die verkregen is. Het Nationaal Archief te Den Haag beschikt namelijk niet over dergelijke stukken.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

33

1497

VAN: De Heer J.H.A.L. (Jo) Pluymakers, schutterijvorser Beste Mathy,

Beek (Lb.), 12 september 2007

Géén ongelezen dossier in een stoffige hoek of lade! De Schutterij St.-Sebastianus Klimmen heeft in het tijdvak 1923 tot 1966 géén rechtspersoonlijkheid gehad. Dat valt te lezen in het verzoekschrift van 2 februari 1966, waarbij jouw schutterij vraagt om koninklijke goedkeuring van de statuten om zodoende weer erkenning als rechtspersoon te verkrijgen.

Het schutterijbestuur laat aan H.M. de Koningin weten, dat het verzuimd heeft (na afloop van de periode van 29 jaren en elf maanden, volgend op de datering van het KB van 5 mei 1893) opnieuw erkenning conform artikel 6 van Wet van 22 april 1855 aan te vragen.

Ook vóór 1893 is geen verzoek ingediend om rechtspersoon te worden, hetgeen overigens niet tot verbazing hoeft te leiden.

Eerst na 1880 gaat de Limburgse schutterijwereld er echt werk van maken om de beoogde rechtspersoonlijkheid te verkrijgen.

Met vriendelijke groet, Jo Pluymakers

AAN: De Heren Jo Pluymakers en Mathy Leunissen Beste Jo en Mathy,

Maastricht, 12 september 2007

Er deed (doet) zich de volgende casuïstiek voor.

De schutterij St.-Sebastianus te Klimmen hoefde in 1893 helemaal geen koninklijke goedkeuring voor haar statuten aan te vragen, want ze bezat reeds rechtspersoonlijkheid. Toch diende ze een verzoek in en… kreeg vervolgens - ten onrechte en onnodig - de verlangde goedkeuring. Vóór het verstrijken van de geldigheidstermijn van dertig jaar (1893-1923) verzuimt de schutterij verlenging van de in 1893 ontvangen goedkeuring aan te vragen. Volgens de mening van Jo betekent dit, dat de schutterij ‘dus’ in de loop van 1923 haar rechtspersoonlijkheid verloor. Ik weet dat zo direct niet. Volgens artikel 6 van de Wet van 22 april 1855 heeft Jo gelijk. Maar… ik vraag me af, of vanaf het moment dat er niet voldaan werd aan voormeld artikel, niet een ander artikel van diezelfde wet voor de Klimmense schutterij automatisch in werking is gaan treden, nl. artikel 15. Dit wetsartikel bepaalde immers dat iedere vereniging die reeds vóór 22 april 1855 bestond, een rechtspersoon was! En dit laatste gold m.i. ‘dus’ óók voor de St.-Sebastianusbroederschap van Klimmen. Niet relevant in dezen is - naar mijn mening - de schriftelijke ‘bekentenis’ van het schutterijbestuur, dat het annis 1922-1923 in gebreke was gebleven; dát was trouwens in zekere zin de rijksoverheid anno 1893 óók, nl. door toen - ten onrechte en onnodig - haar goedkeuring te hechten aan de statuten van St.-Sebastianus Klimmen, in weerwil van een correcte naleving van de wet: ook de overheid heeft zich aan ‘de regels’ te houden!

Gedurende de periode 1893-1923 gold voor Broederschap St.-Sebastianus Klimmen - om het anders te zeggen het ‘recht’ om zich én ‘Wettelijk erkend’ én ‘Koninklijk erkend’ te noemen, vanaf 1923 alleen nog maar ‘Wettelijk erkend’.

Voer voor rechtshistorici?

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

VAN: De Heer Jo Pluymakers Beste Alfred,

Beek (Lb.), 13 september 2007

Jouw zienswijze, zoals vervat in jouw reactie, heeft mijn instemming. Zeker interessant voor rechtshistorici!

Overigens is St.-Sebastianus Klimmen slechts één van de vele schutterijen die dan ten onrechte de koninklijke goedkeuring van haar statuten heeft verkregen.

Groetjes, Jo

VAN: De Heer Jo Pluymakers Beste Alfred,

Beek (Lb.), 4 november 2007

Blijkens het Handelsregister staat de schutterij St.-Hubertus uit Nattenhoven (Lb.) geregistreerd als Koninklijke Schutterij St.-Hubertus met als statutaire zetel gevestigd te Obbicht.

Het zal duidelijk zijn, dat deze schutterij zich ten onrechte Koninklijk noemt.

Groetjes, Jo Pluymakers ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1498

27 december 2007

34

Schuttersbrief - nummer 75

DE VROUW IN HET SCHUTTERSWEZEN (9) Vervolg op SB 73, blz. 1431

VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en mederedacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 20 november 2007

In SB 73 (blz. 1431) staat een berichtje van de heer Peter van Otterdijk, met de opmerking dat het Vlierdense gilde een revolutie teweeg heeft gebracht door vrouwen toe te laten na een debat van 25 jaar.

Maar waaruit blijkt dan, dat het inderdaad een revolutie is? Is het een revolutie met betrekking tot het Vlierdense verenigingsleven? Met betrekking tot de schutterijen / gilden in Noord-Brabant? Of hoe moet ik het zien?

Corrigeer me maar gerust als ik het mis heb, maar bij de Oud-Limburgse Schuttersfederatie (de OLS) is het toch ondertussen zo, dat er maar weinig schutterijen / gilden zijn die net zoals de schutterij van Klimmen geheel en uitsluitend uit mannen bestaat en waar vrouwen geen lid van mogen worden.

Groetjes, Mathy

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy,

Maastricht, 20 nov. / 27 dec. 2007

Van de navolgende drie schutterijen in Nederlands Limburg, wel toevallig (?) alledrie uit Zuid-Limburg en nog géén 3% vormend van het NL-Limburgse totaal, weet ik, dat zij statutair aan vrouwen een volwaardig verenigingslidmaatschap vooralsnog onthouden, t.w.: 1) Schutterij St.-Sebastianus te Gronsveld, gemeente Eijsden; niet aangesloten bij een koepelorganisatie; 2) Schutterij St.-Sebastianus te Klimmen, gemeente Voerendaal; aangesloten bij de OLS-bond St.-Gerardus; 3) Schutterij St.-Sebastianus te Mechelen, gemeente Gulpen-Wittem; aangesloten bij de OLS-Bond RKZLSB. Ik blijf overigens mij erover verbazen, dat zoiets vandaag de dag rechtens en statutair nog mogelijk is. Een (iets) ander verhaal is het, dat een vrouw niet kan / mag toetreden tot elk schutterijonderdeel, zoals een man evenmin deel kan / mag uitmaken van ieder onderdeel van een schutterij. Ik althans ben tot op heden nog géén ‘mannelijke marketentster’ tegengekomen, hoewel schutterijhistorisch beschouwd… Mij lijkt, dat voor het fenomeen marketenter binnen het schuttersgildewezen evenveel te zeggen is als voor het reeds bestaande verschijnsel marketentster.

En wat betreft de mailing van Peter van Otterdijk, de hoofdman van de St.-Willibrordusgilde te Vlierden (N.Br.): hem heb ik om een inhoudelijke reactie op jouw mailtje van vorige maand gevraagd. Tot op heden mocht ik helaas van zijn kant géén reactie ontvangen. Hopelijk gaat dat wél nog komen.

Overigens verscheen deze maand in De Gildetrom, het kwartaalblad van de Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden (NBFS), een vrij uitvoerig artikel van de hand van Peter van Otterdijk over hetzelfde onder*) werp. Maar desondanks geeft Van Otterdijk ook nu weer géén antwoord op jouw en mijn prangende vragen m.b.t. 2007 als een ‘doorbraak voor gildes’ (krantenartikel van Harry Rooijakkers; zie SB 73, blz. 1431) en zegt Van Otterdijk niks wezenlijks méér dan in zijn SB-mailing van 13 september jl. Zelfs de vermelding ‘2007 als een revolutionair jaar met een totale omwenteling’ voor de Vlierdense gilde St.-Willibrordus (artikel in De Gildetrom) lijkt mij niet ontbloot van enige overdrijving.

Twee bladzijden verderop in hetzelfde nummer van De Gildetrom staan ‘gewoon’ kleurenfoto’s (helaas zonder bijschrift) van gildezusters die aan het schieten zijn. Mij komt het Vlierdense voorval (inzake toelating van vrouwen tot het verenigingslidmaatschap en inzake rechten voor vrouwen op het schutterskoningschap) dan ook voor als een gebeurtenis, weliswaar van betekenis voor de ontwikkeling van de St.-Willibrordusgilde in het dorp Vlierden, maar zonder noemenswaardige betekenis voor het schuttersgildewezen in de regio Peelland en al helemaal in de provincie Noord-Brabant. Als ik mij vergis, dan verneem ik dat graag. Wellicht kan Peter van Otterdijk als voorzitter van de SAT-commissie Peelland [SAT = Studie, Archief en Tentoonstelling] dan tevens meedelen, hoe de verhoudingen nu op dit punt exact - statistisch beschouwd - liggen binnen de NBFS en binnen zijn eigen federatiekring.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch *) P. van Otterdijk: 2007: Een revolutiejaar voor het Vlierdens gilde, in: De Gildetrom, jaargang 54 - aflevering 4, december 2007, blz. 108-109 (met twee illustraties, waarvan er één identiek is aan die in SB 73, blz. 1431).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

35

1501

MEDEDELINGEN (Afl. 43) Vervolg op SB 73, blz. 1433

------

MEDEDELING 146 (Inzake giften voor de SB-stichting i.o.) [vervolg op SB 72, blz. 1393] Van de volgende donateurs mocht de SB-stichting een periodieke (!) overboeking ontvangen, t.w.: € 2,75 van de heer drs. G.R. (Gerard) Heerebout te Kloetinge (Zld.) dd. 2.10.2007; € 2,75 van de heer J.H. (Jos) Geraets te Best (N.Br.) dd. 3.10.2007; subtotaal: € 5,50.

Van de volgende donateur mocht de SB-stichting een gift ontvangen, t.w.: € 5,25 van St.-Theobaldusgilde te Overloon (N.Br.) dd. 3.10.2007; € 5,25 van de heer M.M.J. Lebens te Holtum (Lb.) dd. 31.10.2007; subtotaal: € 10,50.

Tevens mocht de SB-stichting een symbolisch bedrag ontvangen van de volgende personen, t.w.: van de heer P.J. (Peter) van der Horst te Neer (Lb.) dd. 2.10.2007; van de heer A.J.C.M. (Guus) de Jong te Oss (N.Br.) dd. 3.10.2007; subtotaal: € 3,00.

In totaal ontvangen: € 19,00. Daarvoor hartelijk dank!

Donaties uit binnen- en buitenland voor de instandhouding van de Schuttersbrief (SB), de SB-Bijlagen en het Schuttersbriefje (voor jongeren), voor de totstandkoming van de SB-website en de SB-jongerensite alsmede voor de realisatie van de overige SB-actiepunten (zie de colofongegevens) kunnen worden gestort op de bankrekening, vermeld op de laatste bladzijde van elk SB-nummer. Wilt U per se dat Uw naam niet publiekeliijk bekend wordt, vermeldt U dan ‘Gift van NN’ (of in plaats van ‘NN’ Uw initialen) op het overschrijvingsformulier aan Uw bank.

Uw donatie, hoe gering ook (al is het maar het symbolische bedrag van één euro per jaar), is zéér welkom: zonder Uw geldelijke ondersteuning redt de SB-redactie het op den duur niet!

Een jaaroverzicht van ontvangen en uitgegeven gelden volgt in de SB. Alfred Disch, SB-hoofdredacteur ------

MEDEDELING 147 (Inzake jubileumfeest St.-Martinusschutterij te Horn in 2008) Horn, gemeente Leudal (Lb.), 31 oktober 2007

Geachte Hr. Disch,

In een eerdere mail heb ik U geïnformeerd over het jubileumfeest van schutterij St.-Martinus Horn. De festiviteiten rondom ons 450-jarig jubileum zijn echter door het drukke programma voor het O.L.S. verplaatst naar 21 september 2008. Wij hopen dat U deze verandering mee wilt nemen in Uw activiteitenkalender. Meer informatie over de festiviteiten alsmede ook over het inschrijfformulier zijn te vinden op onze internetsite www.sintmartinushorn.nl. M. vr. gr., Raymond v.d. Linden.

Raymond van der Linden, secretaris van de schutterij St.-Martinus Horn, Horn, gemeente Leudal (Lb.)

------

MEDEDELING 148 (Inzake wijziging e-mailadres St.-Catharinagilde te Valkenswaard) Valkenswaard (N.Br.), 21 november 2007

Geachte Redactie,

Bij deze wil ik U meedelen dat mijn e-mailadres wilj@iae.nl is gewijzigd in st.catharinagilde@orange.nl. Wilt U dit a.u.b. in Uw administratie doorvoeren zodat ik de Schuttersbrief weer als vanouds ontvang?Dank voor Uw medewerking. Wil Janssens.

W.L.L. (Wil) Janssens, secretaris van St.-Catharinagilde, Valkenswaard (N.Br.)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1502

27 december 2007

36

Schuttersbrief - nummer 75

Mededeling 149 (Digitaal jaaroverzicht 2007 van Schutterij St.-Gertrudis te Amstenrade) Beste Mensen,

Amstenrade (Lb.), 9 december 2007

Vanaf vandaag is het jaaroverzicht 2007 van Schutterij St.-Gertrudis te bekijken. Hopelijk heeft U er even tijd voor: http://schutterij.amstenrade.net.

Groeten, André Meijers.

André Meijers, webredacteur van Schutterij St.-Gertrudis, Amstenrade, gemeente Schinnen (Lb.)

------

Mededeling 150 (Diefstal van wapens en munitie in het Noord-Brabantse dorp Udenhout) Woensdag, 12 december 2007 Beste Gildebroeders, Schuttersvrienden en Kennissen, Vanmorgen bereikte me het trieste nieuws dat er gisterenavond in Udenhout (gemeente Tilburg) bij vrienden van mij, tevens ook fanatieke schutters, is ingebroken. Men lijkt doelbewust te zijn binnengekomen, immers het enige dat er weg is dat is de kluis met wapens en munitie.

Ik zou jullie willen vragen om je ogen en oren open te houden. Aangezien men weinig kan met geregistreerde sportwapens verwacht ik dat deze vroeg of laat wel boven water zullen komen. De wapens waar het om gaat, zijn als onderstaand; de foto’s zijn niet van de gestolen wapens, maar wel identiek.

Wapen 1: Enkelloops kogelgeweer; merk: Feinwerkbau, type 2700 Super Match; nummer: 15485; kaliber: .22lr; uitvoering/kleur; Aluschaft silber

Wapen 2: Enkelloops kogelgeweer; merk: Feinwerkbau, type 2602; nummer: 13646; kaliber: .22lr. Uitvoering / kleur: rood Mochten de wapens je ergens aangeboden worden of mocht je een verdachte situatie ontdekken, dan wil ik jullie vragen contact met me op te nemen.

Deze situatie bewijst nog maar eens, dat we onze spullen goed op moeten bergen en mogelijke kwaadwillenden een stap voor moeten zijn.

Ik dank jullie voor de aandacht en medewerking!

Met vriendelijke groet, Sander.

Sander Oome, webmaster van Gilde St.-Crispinus en St.-Crispinianus te Besoyen, gemeente Waalwijk (N.Br.), beheerder van de Schuttersgilden Startpagina en het bijbehorende prikbord, schuttersgilden@startpagina.nl

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 75

27 december 2007

37

1503

EVENEMENTENAGENDA: PROVINCIAAL - EUREGIONAAL - LANDELIJK - INTERNATIONAAL (10) (inclusief enkele grote regionale en interregionale evenementen) Vervolg op SB 73, blz. 1434-1435

--Toelichting bij kolom 2: BKB = Brabantse Kruisboogbond GKB = Gelderse Kruisboogbond LKB = Limburgse Kruisboogbond V-T-B-S: V = Vendelen; T = Trommen; B = Bazuinblazen; S = Standaardrijden Toelichting bij kolom 3: Antw. = provincie Antwerpen Lb. = provincie Limburg (NL) Belg.Lb. = provincie Limburg (B) N.Br = provincie Noord-Brabant Gld. Vl.Br. = provincie Vlaams Brabant = provincie Gelderland W.Vl. = provincie West-Vlaanderen Toelichting bij kolom 4: O.W.B. = Onderlinge West-Brabantse Bond [betreft de Kruisboog] In zwart: folkloreschutterijen (= schuttersgilden); in blauw: [veelal!] sportschutterijen (= schietclubs)

---

Anno 2008 Datum

Evenement

Plaats

Info

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

12.01.2008 15de Limburgse Schuttersdag

Baexem, Limburgs Schutterstijdschrift gemeente Leudal (Lb.)

(Stichting Limburgs Schutterstijdschrift)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

01.03.2008 OLS-voorjaarsvergadering

Baexem, gemeente Leudal (Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.olsfederatie.com

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

29.03.2008 FGS-voorjaarsvergadering

Zevenaar (Gld.)

www.schuttersnet.nl

(Federatie van Gelderse Schuttersgilden) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

18 - 20 april 2008

Venray (Lb.)

Eeuwfeest Bond Juliana

www.100jaarjuliana.nl SB 62, blz. 1142

(OLS-schuttersbond Juliana)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

27.04.2008 Interregionaal Keizerstreffen (De ‘Sjuut van Buul’)

Budel, www.schutvanbuul.nl gemeente Cranendonck (N.Br.) SB 73, blz. 1400

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

25.05.2008 NBFS-Toernooi Kruisboogschieten op wip Oeffelt, www.gildesalvatormundi.nl (Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden) gemeente Boxmeer (N.Br.) SB: in voorbereiding --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

15.06.2008 222ste Bondsfeest

Valkenburg,

schutterijvalkenburg@live.nl SB: in voorbereiding

gemeente Valkenburg a/d Geul (Lb.)

(OLS-bond RKZLSB)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

26.06.2008 Kinder-OLS

Opoeteren, gemeente Maaseik (Belg.Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.ols2008.nl SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

06.07.2008 OLS: Oud-Limburgs Schuttersfeest

Opoeteren, gemeente Maaseik (Belg.Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.ols2008.nl SB 75, blz. 1472

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

12.07.2008 Uitkavelen van het OLS

Opoeteren, gemeente Maaseik (Belg.Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.ols2008.nl SB: zie 6 juli

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20.07.2008 ZLF: Zuid-Limburgse Federatiefeest (Zuid-Limburgse Schuttersfederatie)

Sint-Joost, gemeente Echt-Susteren (Lb.)

www.zlf2008.nl SB: in voorbereiding

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1502

27 december 2007

38

Schuttersbrief - nummer 75

Anno 2008Vervolg Datum

Evenement

Plaats

Info

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6 en 7 sept. NBFS-Landjuweel (geweerschieten op 6/9) Oisterwijk (N.Br.) 2008 (Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden)

www.landjuweel2008.nl SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20.09.2008 BST: Bielemannen- en sappeurstreffen

Grubbenvorst,

a

gemeente Horst /d Maas (Lb.)

(Stichting BST)

www.schutterijstjan.nl SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

21.09.2008 NBFS-Toernooi V-T-B-S Hulsel, www.heiligsacramentsgildehulsel.nl (Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden) gem. Reusel-De Mierden (N.Br.) SB: in voorbereiding --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

21.09.2008 LDS: Limburgs Damesschuttersfeest

Beek, gemeente Bree (Belg.Lb.)

(Stichting LDS)

www.lds2008.be SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

28.09.2008 Uitkavelen van het LDS

Beek, gemeente Bree (Belg.Lb.)

(Stichting LDS)

www.lds2008.be SB: zie 21 september

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

28.09.2008 7de Gildedag

Lier (Antw.)

www.vlaamseschutters.be SB: in voorbereiding

(Fed. v. Vlaamse Historische Schuttersgilden)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

04.10.2008 OLS-najaarsvergadering

Baexem, gemeente Leudal (Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.olsfederatie.com SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

11.10.2008 Hoofdliedendag

Den Bosch (N.Br.)

www.schuttersgilden.nl SB: in voorbereiding

(Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

29.11.2008 FGS-voorjaarsvergadering

Zevenaar (Gld.)

www.schuttersnet.nl SB: in voorbereiding

(Federatie van Gelderse Schuttersgilden)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Anno 2009 Datum

Evenement

Plaats

Info

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

25.04.2009 Gildecongres 2009 (Nrd.-Brabantse Fed. van Schuttersgilden)

Bergen op Zoom (N.Br.)

sgm.verbogt@wanadoo.nl

SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

24.05.2009 NBFS-Toernooi Kruisboogschieten op wip (Nrd.-Brabantse Fed. van Schuttersgilden)

Deurne (N.Br.)

www.sint-antonius-abt-gilde-deurne.nl

SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

28.08 - 30.08 EST: 16de Europees Schutterstreffen Kinrooi (Belg.Lb.) 2009 (Europese Gemeenschap van historische Schutters)

www.est2009.be SB 73, blz. 1412

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20.09.2009 NBFS-Toernooi V-T-B-S Beek en Donk, (Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden) gemeente Laarbeek (N.Br.)

jrovers@kpnplanet.nl SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Anno 2010 Datum

Evenement

Plaats

Info

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

12.09.2010

DLS: Dreil채ndereck-Schutterstreffen

Valkenburg,

a

schutterijvalkenburg@live.nl

(Intern. Schuttersbelangengemeenschap B, D, NL) gemeente Valkenburg /d Geul (Lb.) SB: in voorbereiding --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Groningen / Maastricht, december 2007

Laat aan de SB-redactie s.v.p. tijdig weten, welke data er nog in bovenstaande agenda ontbreken.

Bij voorbaat dank!

Met vriendelijke groeten, Jelger Visser en Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

27 december 2007

39

1503

COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o.

De leden van de SB-redactie (zie volgend kadertje) vormen het bestuur van de SB-stichting.

Activiteiten van de SB-stichting c.q. SB-redactie zijn onder meer: de Schuttersbrief, het Schuttersbriefje (voor jongeren), de SB-Bijlagen, de SB-website en SB-jongerensite.

Zie verder vooral ook de lijst van actiepunten op pagina 1115 van SB-nummer 61.

Daar de door de SB-stichting te maken kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de in het onderstaande kadertje vermelde (voorlopige) bankrekening.

Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank!

De SB wordt gratis verstrekt: zie de verzendlijst op pagina 1116 van SB-nummer 61 Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB ontvangen? Laat dit dan m.v.v.

Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl.

De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering.

Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de voorlaatste pagina van SB-nummer 61.

U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen.

Oude nummers van de Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd.

Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek.

Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. De SB telt thans 240 rubrieken; die van U kan (kunnen) er dus ook nog bij!

Voor een tussentijds overzicht van de SB-rubrieken zie SB-nummer 61, blz. 1091-1114.

REDACTIEADRES Bezoekadres SB-redactie / SB-stichting: p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht Telefoon met voicemail: (00.31) (0)43 - 325 76 62 Skype-adres: Alfred.Disch Mobiel: (00.31)06.42 58 70 04 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl SB-website (www.schuttersbrief.nl) en SB-jongerensite zijn nog in opbouw Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch, 6221 AE Maastricht 6-B. Voorlopige bankrekening buitenland: IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL-6221 AE Maastricht 6-B.

Redactieleden Alfred Disch: hoofdredacteur; tevens redacteur Handboog; e-mail, ook: alfred.disch@gmail.com Jelger Visser: adj.-hoofdredacteur, tevens ICT-coördinator & redacteur Kruisboog; jelger.visser@gmail.com Mathy Leunissen: eindredacteur, tevens redacteur Documentatie & Zware Buks; mathy.leunissen@gmail.com Ans Moors: redactrice voor het Italiaanse taalgebied (Italië, San Marino, Vaticaan) Willem van Uden en Ab Reuling: webmaster resp. assistent-webmaster Jeroen Kaasenbrood (Compres Media System, Maastricht): technisch en zakelijk adviseur Naast enkele gekwalificeerde zetels zijn er nog vacante redacteurschappen voor diverse EGS-landen en -taalgebieden alsmede voor de schietdisciplines Geweer en Pistool. U kunt zich daarvoor aanmelden bij de redactie.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1504

27 december 2007

40

Schuttersbrief - nummer 75