Schuttersbrief 084 (2008 09 26) by Davy Goedertier

SCHUTTERSBRIEF Aperiodiek maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatiebulletin voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 84 – Maastricht, vrijdag 26 september 2008

REDACTIE Hoofdredacteur, tevens redacteur-Handboog: Alfred Disch Adjunct-hoofdredacteur, tevens ICT-coördinator en redacteur-Kruisboog: Jelger Visser Eindredacteur: Björn Ulenaers Redacteur voor Documentatie, Exercities en Zware Buks: Mathy Leunissen Redactrice voor het Italiaanse taalgebied (Italië, San Marino, Vaticaan): Ans Moors Redacteur-webmasters: Willem van Uden en Ab Reuling Technisch en zakelijk adviseur (Compres Media System, Maastricht): Jeroen Kaasenbrood --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INHOUDSOPGAVE Redactie, Inhoudsopgave en Internet…………………………………………………………………...blz. 1701 Van de redactie (15). Welkom aan de nieuwe SB-eindredacteur!……………………………………..blz. 1702 De Franse zoeaven en het schutterijwezen (1). Bestaat er wel een verband tussen beide?……...blz. 1703-1706 De ‘folkloremarsen’ in de Waalse regio Tussen-Sambre-en-Maas (1)………………………...............blz. 1707 Onderscheid en overeenkomst tussen een schutterij en een re-enactmentgroep (1)……………..blz. 1708-1709 Is er wel een verschil tussen een schuttersgilde en een schutterij? (1)…………………………..blz. 1710-1711 De processies en het schutterswezen (1)……………………………………………………………….blz. 1712 Het schutterijwezen te Maastricht, vroeger en nu (1)……………………………………………blz. 1713-1714 Jurering (1)……………………………………………………………………………………….blz. 1715-1717 Draagbeelden (1)……………………………………………………………………………………….blz. 1718 Schutterstentoonstellingen (1). De expositie ‘Schützen, Glanz und Gloria’ te Mönchengladbach…........blz. 1719 Schuttersportalen (1). Schuetzenwesen.eu………………………………………………………............blz. 1720 Schuttershyves (2)………………………………………………………………………………...blz. 1721-1722 De keizerin (2)……………………………………………………………………………………blz. 1723-1724 Is het Holland of is het Nederland? (2)…………………………………………………………………blz. 1725 Schuttersuniformen (2)………………………………………………………………………………….blz. 1726 De Vlaamse Gildedag (2). De 7de Gildedag (2008) te Lier, provincie Antwerpen……………………..blz. 1727 Landjuweel Oisterwijk (N.Br.) 2008 (3)………………………………………………………….……..blz. 1728 Filatelie (3)……………………………………………………………………………………………...blz. 1729 De Garde Civique in België en Nederlands Limburg (3).........................................................................blz. 1730 EGS (5)…………………………………………………………………………………………...blz. 1731-1733 Het predicaat ‘Koninklijk’(10)…………………………………………………………………………blz. 1734 De vrouw in het schutterswezen (12)……………………………………………………………..blz. 1735-1738 Recensie (39). Een Duits ‘goede manieren’-boekje voor schutters.…………………………………………..blz. 1739 Verschijning van de Schuttersbrief (46)………………………………………………………………..blz. 1740 Mededelingen (46)……………………………………………………………………………………...blz. 1741 Colofon en Redactieadres………………………………………………………………………………blz. 1742 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INTERNET Tijdelijke downloadmogelijkheid: www.sb-stichting.nl. SB-website (www.schuttersportaal.nl): in opbouw.

De SB is ook te lezen op de website van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS): www.e-g-s.eu of www.egs-schuetzen.com => Schuttersbrief [= Schützenbrief = Gazety Strzelcow]. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

26 september 2008

1701

VAN DE REDACTIE (15) Vervolg op SB 65, blz. 1182

Welkom aan de nieuwe SB-eindredacteur!

Björn Ulenaers [Bron foto: www.schutterij-as.be]

Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 8 september 2008

Met veel genoegen deel ik U mede, dat met ingang van heden Björn Ulenaers toegetreden is tot de SB-redactie. Bereids twee jaar terug had ik Björn gevraagd, of hij ervoor voelde om de redactie van het internationale e-magazine Schuttersbrief (met z’n 30.000 à 40.000 lezers in Europa) te komen versterken. Toen, in 2006, was Björns antwoord nog afwijzend, omdat hij eerst zijn studie Romaanse talen (Frans en Spaans) aan de Katholieke Universiteit van Leuven wilde voltooien. Na het behalen van zijn licentiaat (in Nederland heet zoiets: doctoraal) wilde hij een eventueel SB-redacteurschap best in overweging nemen, zo liet hij mij destijds weten. Welnu, Björn heeft inmiddels zijn academische opleiding met succes beëindigd. En ondertussen is hij ook voorzitter van Schutterij Sint-Sebastiaan te As (Belg. Lb.) geworden. Dat laatste was voor mij een reden te meer om hem eens aan zijn (schutters)jasje te trekken en hem te herinneren aan zijn eerder gedane toezegging. Nee, de gedane toezegging was hij zeker niet vergeten en hij had er goed over nagedacht, met als resultaat dat ik U het goede nieuws van zijn toetreding tot de SB-redactie kan melden. Björns eindredacteurschap van de Schuttersbrief met ingang van heden houdt in, dat reeds de hier voorliggende SB-editie bij haar verschijning ‘de rode balpen van Björn’ - zoals de website van Schutterij Sint-Sebastiaan te As vandaag terecht opmerkt - ‘gepasseerd zal zijn’. Ongetwijfeld zal Björn in het kader van zijn redacteurschap regelmatig of onregelmatig eveneens zijn eigen artikelen of brieven in ons e-magazine plaatsen. We wensen hem dan ook bij al zijn redactionele werkzaamheden veel plezier toe! Tegelijk maak ik van de gelegenheid gebruik om Mathy Leunissen op deze plek dank te betuigen voor het waarnemen van het eindredacteurschap tot op heden. Mathy heeft immers sinds december 2005 naast zijn eigenlijke redactionele taken ‘Documentatie’ en ‘Zware buks’ tevens de moeite genomen om elke SB-editie vóór haar verschijning na te zien op eventueel voorkomende onvolkomenheden. Matje, hartelijke dank voor jouw eindredactionele inbreng! Moge de jongste uitbreiding van de SB-redactie een extraprikkel zijn voor degenen (man of vrouw) die hiertoe de lust gevoelen, om zich aan te melden voor deelname aan de SB-redactie. Er zijn namelijk nog diverse redacteurschappen en plaatsvervangende redacteurschappen te vergeven. U bent derhalve, evenals Björn, van harte welkom! Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1702

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

DE FRANSE ZOEAVEN EN HET SCHUTTERIJWEZEN (1) Is er wel een verband tussen beide? VAN: De Heer Thimo Zegers, bestuurslid-vaandrig van de Stadsschutterij St.-Rosa te Sittard en mederedacteur van de OLS-website Beste Alfred,

Sittard, gemeente Sittard-Geleen (Lb.), 20 mei 2008

Bijgaand een aantal links naar zoeavenschutterijen in Wallonië (België). Hopelijk is het een bruikbaar iets. 1) www.le2emezouavesdewalcourt.be 2) www.latrinite.be 3) www.zouavespontificaux.be 4) www.zouaves-hsh.be 5) www.museedesmarches.be 6) www.gendarmesdelite.spaces.live.com Je zult denken wat dit allemaal is, maar dit zijn links naar zoeavencompagnieën in de Waalse regio Maas en Sambre die veelal op Sacramentsdag de processies begeleiden. Misschien interessant om dit te verwerken in een artikel, maar daartoe zal een hoop vertaalwerk gedaan moeten worden. Uiteraard heb ik uit de diverse fotoseries ook afbeeldingen gehaald om te gebruiken voor het marketentsterswezen. Gaarne je reactie.

Vr. groeten, Thimo

AAN: De Heer Thimo Zegers Beste Thimo,

Maastricht, 20 mei 2008

‘Grappig’, dat je - waarschijnlijk zonder dit te beseffen - niet alleen de oudst bekende internationale term voor schutterij (nl. compagnie) in je mailing gebruikt maar ook met enkele van jouw links verwijst naar twee soorten zoeaven waarbij we ons kunnen afvragen of er wel tevens sprake is van zoeavenschutterijen. Overigens heeft de helft van jouw zes links niets of nauwelijks iets te maken met zoeaven maar alles met een folkloristisch verschijnsel (de ‘folkloremarsen’) waarover ik het zal hebben in een volgende SB-rubriek. Zie hierna: blz. 1707. Op blz. 965 van de rubriek De pauselijke zoeaven en het schutterswezen in SB 55 meldde ik reeds, dat de naam zoeaven (verouderde spelling: zouaven) drie betekenissen heeft. Feitelijk was die mededeling van mij niet helemaal correct, want de term zoeaaf heeft nog een vierde betekenis en - in oneigenlijke, d.w.z. in folkloristische zin - zelfs een vijfde. In het laatste geval namelijk bij een levendige uitbeelding (imitatie) van vroegere zoeaven. Chronologisch beschouwd gaat het in essentie uiteraard om de navolgende vier categorieën échte zoeaven. 1) De oorspronkelijke zoeaven, vóór 1830 (tot kort nadien?) De meest oorspronkelijke betekenis van zoeaven is die ter aanduiding van de beste krijgers (in het Arabisch: zwāwa, in het Frans verbasterd tot: zouaves) uit de volksstam der Kabylen in het Atlasgebergte (Algerije, Noord-Afrika). Het waren krijgers die als lijfwacht voor Berberse vorsten optraden. Volgens jouw eerste link (www.le2emezouavesdewalcourt.be => L’uniforme) is de Franse term zouaves daarentegen een verbastering van Zouaoua, de naam voor - en ik vertaal hier maar even vanuit het Frans - ‘de volksstam die de bergen in het oosten van Algerije bewoonde’. Verberne 2004 (blz. 3) beweert echter weer, dat de naam zoeaven ontleend is aan ‘het Algerijnse plaatsje Zouavia’; zie SB 56, blz. 991. Wie het etymologisch precies weet, mag het ons in de Schuttersbrief komen vertellen! 2) De Franse zoeaven, 1830-1962 Toen de onder het vorige punt bedoelde krijgers in dienst kwamen van de koloniale machthebber Frankrijk (anno 1830), ontstond er een Frans zoeavenkorps in Turks aandoende klederdracht, een lichte keurinfanterie voor de dienst in Afrika en elders, welk korps van lieverlede werd aangevuld met en deels overgenomen door soldaten van Franse origine. Verderop hierbeneden zal ik nader ingaan op deze categorie zoeaven. Jouw

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1703

eerste link (www.le2emezouavesdewalcourt.be) en jouw vierde link (www.zouaves-hsh.be) hebben in elk geval betrekking op een hedendaagse folkloregroep te Ham-sur-Heure (zie hierna de foto-impressie op blz. 1706) en te Walcourt waarvan het uniform dat van de voormalige Franse zoeaven is. Maar of deze beide folkloregroepen ook werkelijk schutterijen zijn? Walcourt is een stadje in de provincie Namen, Ham-surHeure een van de twee hoofddorpen van de gemeente Ham-sur-Heure-Nalinnes, provincie Henegouwen. Walcourt en Ham-sur-Heure liggen in het stroomgebied van Maas en Sambre, het grensgebied van de Waalse provincies Namen en Henegouwen. 3) De pauselijke zoeaven, 1860-1870 Vervolgens spreekt men van pauselijke zoeaven, die met de eerder bedoelde zoeaven (zie de voorgaande punten 1 en 2) niets gemeen hadden behalve dan de naam en de Turks aandoende klederdracht. Aan de zogeheten pauselijke zoeaven is de al hierboven genoemde rubriek helemaal gewijd: zie SB 55 (blz. 962-972), SB 56 (blz. 991-992), SB 64 (blz. 1161-1162), SB 82 (blz. 1659) en volgende afleveringen. Jouw derde link (www.zouavespontificaux.be) heeft betrekking op de ‘Société Royale des Zouaves Pontificaux’ [= Koninklijke Vereniging van Pauselijke Zoeaven] in het Henegouwse vestingstadje Thuin (±15.000 inwoners) nabij de Sambre. Behalve deze ene Waalse - wel als schutterij te beschouwen? - folkloregroep is mij in België verder alleen één enkele Vlaamse schutterij bekend die zich eveneens tooit in het uniform der voormalige pauselijke zoeaven, t.w. de schutterij St.-Martinus te Kessenich, gemeente Kinrooi (Belg. Lb.): zie SB 82, blz. 1658. De enige schutterij die uitsluitend uit voormalige pauselijke zoeaven heeft bestaan, was - zover ik weet - een Nederlandse en wel de St.-Joris te Tilburg (N.Br.): zie SB 55, blz. 970. Voor een beknopte geschiedenis van de pauselijke zoeaven verwijs ik naar SB 55, blz. 966. 4) De Sahara-zoeaven, eind 19de eeuw Ten slotte waren er nog de zogeheten ‘zoeaven van de Sahara’, een initiatief (?) van de Franse kardinaal Charles M.A. Lavigerie die geboren was in 1825 te Bayonne (F) en in 1892 te Algiers stierf. Zijn optreden is van grote betekenis geweest voor de missie in Noord- en Oost-Afrika. In 1867 werd hij de eerste aartsbisschop van de pas opgerichte kerkprovincie Algerije. Het jaar daarop benoemde paus Pius IX hem tot apostolisch delegaat voor de te stichten Saharamissie en in hetzelfde jaar grondvestte Lavigerie de sociëteit van de Witte Paters en een jaar later de congregatie van de Witte Zusters voor de missionering van Afrika. Geïnspireerd door de pauselijke zoeaven (?) stond hij toe, dat gewapende manslui persoonlijke bescherming boden aan missionarissen op hun gevaarvolle missiereizen door Afrika en met name door het gebied van de Sahara. Vandaar dat algauw voor die gewapende manslui, veelal (?) ex-zoeaven van het onder voorgaand punt 3 bedoelde type, de naam ‘zoeaven van de Sahara’ ontstond.

--Let op de verschillen en overeenkomsten tussen het uniform van de Franse zoeaven en dat van de pauselijke zoeaven

Pauselijke zoeaaf [Bron: SB 55, blz. 966]

Franse zoeaaf [Bron: www.le2emezouavesdewalcourt.be]

Afhankelijk van het regiment of bataljon waartoe hij hoorde, droeg de Franse zoeaaf een bepaalde kleur tulband. Die tulband (‘tombeau’) kon bijvoorbeeld rood zijn, wit of groen.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1704

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

Beknopte geschiedenis van de Franse zoeaven 1830 Feitelijke oprichting van het eerste zoeavenkorps door generaal Bertrand Clausel, militair commandant van Algerije. Het zoeavenkorps bestaat uit twee bataljons. 1831 Een besluit van de Franse koning Louis-Philippe regelt officieel de organisatie van het zoeavenkorps. Het korps valt onder het regime van de Wet van 9.3.1831 die de oprichting van een vreemdelingenlegioen mogelijk maakt. 1832 In december worden de beide bataljons samengevoegd tot één bataljon, bestaande uit twaalf compagnieën waarvan acht bemand door Algerijnen. 1835 Oprichting van (toch weer) een tweede bataljon. 1837 Op 20 maart volgt de totstandkoming van een derde bataljon. 1841 De drie bataljons worden samengevoegd tot één regiment. Elk bataljon telt nu negen compagnieën; per bataljon één compagnie inlanders. 1850 Op 26 augustus overlijdt Louis-Philippe, de laatste koning van Frankrijk. Ontstaan van de Tweede Republiek, 1850-1852. [De Eerste Republiek is die van 1792 tot 1806]. 1852 Charles-Louis-Napoléon Bonaparte, neef van Napoleon I, wordt als Napoleon III keizer van Frankrijk. Begin van het Tweede Keizerrijk, 1852-1871. [Het Eerste Keizerrijk was dat van 1806 tot 1814/15 onder Napoleon I]. De drie zoeavenbataljons worden elk een regiment voor de drie provincies van Algerije. Elk regiment is 3.600 manschappen sterk. Het 1ste Regiment is gevestigd te Algiers, het 2de te Oran en het 3de te Constantine. 1854-1855 De Krimoorlog, 1853-1856. De drie regimenten nemen deel aan het Beleg van Sebastopol (1854-1855), de Russische marinehaven aan de Zwarte Zee. 1855 Oprichting van een vierde regiment: het Keizerlijk Zoeavengarderegiment. 1857 Deelname van de drie reguliere zoeavenregimenten aan de Kabylie-expeditie in Algerije. 1859 Deelname van dezelfde zoeavenregimenten aan de Italiaanse campagne: de Slag om Melegnano (8 mei); de strijd bij Magenta (4 juni) en de Slag om Solferino (24 juni). 1860-1861 Deelname aan de Syrië-expeditie (Midden-Oosten). 1861-1867 Deelname aan de oorlog in Mexico (o.a. de strijd in San Pueblo). 1870-1871 Deelname (o.l.v. maarschalk Mac Mahon) aan de Frans-Duitse Oorlog. Begin van de Derde Republiek (18711940). Het Keizerlijke Zoeavengarderegiment wordt het 4de Zoeavenregiment. 1907-1912 Deelname aan de operaties in Marokko, dat in 1912 een Frans protectoraat wordt. 1914-1918 Deelname van de Franse zoeaven aan de Eerste Wereldoorlog. 1962 Als gevolg van een ingrijpende legerhervorming: definitieve ontbinding van de laatste Franse zoeaveneenheden. --Voor een foto-impressie van het folkloristische ‘1ste Regiment Zoeaven’ te Ham-sur-Heure zie volgende pagina.

--Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1705

Het 1ste Regiment Zoeaven van Ham-sur-Heure

La saperie - De sappeurs

Le drapeau et l’escorte - Het vaandel en de vaandelwacht

La batterie - Het tamboerkorps

Le commandant et les cantinières De commandant en de marketentsters

Un péloton - Een peloton

Les vivandières et la mascotte De zoetelaarsters en de mascotte

[Bron foto’s: www.zouaves-hsh.be => Les photos => Le Régiment] Het 1ste Regiment Zoeaven te Ham-sur-Heure, opgericht in 2001, trekt mee in de jaarlijkse ‘Procession et Marche Militaire Saint-Roch’, derde weekend van mei bij gelegenheid van de feestdag van Sint-Rochus.

-----------

A.D.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1706

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

DE ‘FOLKLOREMARSEN’ IN DE WAALSE REGIO TUSSEN-SAMBRE-EN-MAAS (1) Eerder voorbeelden van re-enactmentgroepen dan van schutterijen? AAN: De Heer Thimo Zegers, bestuurslid-vaandrig van de Stadsschutterij St.-Rosa te Sittard en mederedacteur van de OLS-website Beste Thimo,

Maastricht, 20 mei 2008

Behalve de drie links naar sites over zoeaven geef je in jouw mailing van vandaag (zie hierboven op blz. 1703) ook drie links inzake de Marches Folkloriques de l’Entre-Sambre-et-Meuse [= ‘Folkloremarsen in het gebied Tussen-Sambre-en-Maas’]. Let wel: het woord ‘marsen’ heeft hier veeleer de betekenis van processies. Het zijn namelijk meer dan 70 processies die verspreid over nogal wat steden en dorpen in de Waalse landstreek tussen de rivier de Maas en de zijrivier de Sambre gehouden worden bij gelegenheid van kerkelijke feestdagen en waaraan militair-folkloristische groeperingen deelnemen, m.n. ook hier en daar in uniformen van de vroegere Franse zoeaven en vroegere pauselijke zoeaven gestoken verenigingen. Vele van deze ‘Marches Folkloriques’ kunnen bogen op een eeuwenoude traditie. Het meest volledig over de ‘Marches Folkloriques’ informeert ons de vijfde link uit jouw reeks van zes links: www.museedesmarches.be. Dit is de webstek van het museum Marches Folkloriques de l’Entre-Sambre-etMeuse te Gerpinnes, hoofddorp van de gelijknamige gemeente ten zuiden van de stad Charleroi in de Waalse provincie Henegouwen. Hoewel de nog vrij jonge website drietalig van opzet is (d.w.z. in het Frans, Nederlands en Engels), ontbreken vooralsnog goeddeels de Nederlandse en de Engelse versie. Geheel in het Frans zijn de beide overige, door jou vermelde links. De laatste of zesde link (www.gendarmes delite.spaces.live.com) betreft trouwens een blog, afkomstig van één der leden van Les Gendarmes d’Élite de la Garde [= vrij vertaald: ‘De Napoleontische Marechaussee’] te Walcourt, provincie Namen. Wil je weten hoe en wanneer dáár - in het vestingstadje Walcourt - de ‘Marches Folkloriques’ georganiseerd worden, dan kun je het best te rade gaan bij jouw derde link: www.latrinite.be. Het is de site van de organiserende ‘serment’ of ‘gilde’ La Trinité (= De Drievuldigheid; feesttijd: de periode rond de eerste zondag na Pinksteren). Raadpleging van de onderhavige webstek leert tevens, dat er maar liefst 6 (zes) militair-historische groeperingen uit Walcourt meedoen aan de lokale ‘Marche Militaire’ of ‘Grand Tour’: 1) de zo-even reeds genoemde Napoleontische Marechaussee; 2) het Jagerspeloton; 3) de Jonge Garde; 4) het Grenadierspeloton (zie foto); 5) het 2de Regiment Zoeaven (zie daarover hierboven, blz. 1703-1704); en 6) het 9de Regiment Huzaren.

Deelname van het plaatselijke folkloristische Grenadierspeloton aan de Mars ‘Onze-Lieve-Vrouw van Walcourt’ op Drievuldigheidszondag in het Naamse vestingstadje Walcourt [Bron foto: www.latrinite.be]

-----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Wordt vervolgd.

Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1707

ONDERSCHEID EN OVEREENKOMST TUSSEN EEN SCHUTTERIJ EN EEN RE-ENACTMENTGROEP (1) AAN: De Heer Thimo Zegers, bestuurslid-vaandrig van de Stadsschutterij St.-Rosa te Sittard en mederedacteur van de OLS-website Beste Thimo,

Maastricht, 20 mei 2008

Het duurde bij mij eventjes, voordat het kwartje viel en ikzelf doorhad dat je in jouw mailing van vandaag (zie hierboven blz. 1703) feitelijk géén schutterijen bedoelde maar in verreweg de meeste gevallen re-enactmentgroepen. In de Schuttersbrief hebben we meermaals het folkloristische verschijnsel ‘re-enactment’ (= letterlijk: ‘opnieuwin-scène-zetting’ of, kortweg, ‘heropvoering’] min of meer terloops besproken. Zie SB 15 (blz. 347), SB 32 (blz. 553), SB 49 (blz. 849) en SB 69 (blz. 1293). Het gaat dan om een of meerdere historiserende folkloregroepen die een of ander (bijvoorbeeld militair) ‘gebeuren’ uit het verleden ten tonele brengen, d.w.z. niet in een schouwburg maar op straat of in het open veld. Zo’n ‘gebeuren’ kán beperkt blijven tot levendige voorstelling of imitatie (het ‘showen’) van een voormalige legereenheid. Maar in haast alle gevallen is er tevens sprake van actie, kleinschalig of grootschalig, waarbij een krijgshistorische gebeurtenis zo waarheidsgetrouw mogelijk wordt nagespeeld.

Een van de folkloregroepen die deelnemen aan een re-enactment (hier anno 1995) van de Slag bij Waterloo [Bron foto: Wikipedia]

Een van de meest bekende voorbeelden van een re-enactment op grote schaal is wel de nabootsing van de Slag van Waterloo. Tientallen (!) folkloregroepen spelen dan de beroemde veldslag na die in 1815 vlak ten zuiden van Brussel heeft plaatsgevonden en tijdens welke veldslag de Franse keizer Napoleon definitief werd verslagen door de Verbonden Mogendheden (m.n. Groot-Brittannië, Pruisen, Oostenrijk, Rusland). Ook de Nederlandse kroonprins Willem (‘Silly Billy’) streed toen mee als een der bevelhebbers bij Quatre-Bras en in de Slag bij Waterloo, waar hij gewond raakte. Ik meen me te herinneren, dat het Limburgs Schutterstijdschrift (LS) jaren geleden ook al aan een of andere jaarlijks terugkerende grootschalige re-enactment, ditmaal ergens in het Sambre-Maasgebied (?), een heel interessante en met fullcolourfoto’s rijkelijk geïllustreerde reportage gewijd heeft. Ik weet niet meer, of de LSredactie toen tevens een duidelijk onderscheid gemaakt heeft tussen de begrippen schutterijen en re-enactmentgroepen. Ik zal het eens nagaan en het dan binnenkort daar nog eens in deze rubriek over hebben. Beste Thimo, mij lijkt het zinvol om hier eens te proberen wat meer duidelijkheid te verschaffen inzake overeenkomsten en verschillen tussen schutterijen en re-enactmentgroepen. Ik wil dat doen met behulp van een tabel. Ik verneem later wel, of die tabel kan bogen op enige volledigheid, waardoor voortaan bij de SBlezer geen misverstanden meer hoeven te rijzen ten aanzien van wat een re-enactmentgroep is. In het onderstaande volgt overigens hetgeen louter en alleen het resultaat is van enige overpeinzingen mijnerzijds. Voor correcties en aanvullende informatie houd ik me dan ook ten zeerste aanbevolen!

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1708

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

Omdat er onder het huidige (!) begrip schutterij allerlei soorten schuttersgezelschappen vallen (waarbij het belangrijkste misschien wel het onderscheid is tussen een schuttersgilde of historische schutterij enerzijds en een sportschutterij of schietsportvereniging anderzijds), neem ik voormeld onderscheid mee in de bijgaande tabel. Onder een re-enactmentgroep versta ik hier een krijgshistorische ( !) re-enactmentgroep; zo nodig komen we later in deze rubriek nog te spreken over de diverse overige soorten re-enactmentgroepen.

Overeenkomsten en verschillen tussen een schutterij en een re-enactmentgroep HISTORISCHE SCHUTTERIJ

SPORTSCHUTTERIJ

RE-ENACTMENTGROEP

01) Schieten

02) Kanon(nen)

Soms

Nee

Niet zelden

03) Koningschieten

Vaak niet

Nee

04) Folklore

05) Muziek

Nee; eventueel wĂŠl koningschieten Nee

Meestal

06) Gildedansen

Niet zelden

Nee

07) Standaardrijden

Niet zelden

Nee

Niet zelden

08) Vendelen

Vaak

Nee

09) Uniform

10) Vlag

Ja, bijv. gildekledij, boerenkiel, Vaak, maar dan uitsluitend Ja, nl. militair militair, jacquet met hoge hoed, in sportkostuum fantasie-uniform, jagerspak Ja Vaak Vaak

11) Marketentsters

Vaak

Nee

Vaak

12) Nevenwedstrijden 13) Gemeenschapszin bevorderend 14) Trouwbetuigingen aan de overheid 15) Godsdienstigheid

Ja Ja

Nee Ja

Nee

Soms

Meestal

Meestal niet

Niet zelden

16) Sociaal-maatschappelijke dienstbaarheid 17) Herdenkingsdiensten voor gestorven leden 18) Broederschap

Nee

Ja; zie ook sub 13 t/m 17

19) Ook voor vrouwen

Meestal

Ja, in de zin van kameraadschap Ja

20) Ook voor kinderen (onder de 16 jaar) 21) Aangesloten bij koepelorganisatie

Meestal (onder voorwaarden); er zijn ook kinderschutterijen Meestal

Nee, althans bij vuurwapens Meestal

Ja, in de zin van kameraadschap Meestal niet dan wel ondergeschikt Nee Meestal

Misschien kan ik later in deze rubriek tevens een aantal relevante bronnen m.b.t. het onderwerp re-enactment vermelden, met name wat boeken en tijdschriften aangaat. Op dit moment weet ik die niet op te hoesten. Dat het woord re-enactment als neologisme (= nieuwgevormd woord) nog niet voorkomt in mijn exemplaar van Van Dale. Groot woordenboek der Nederlandse taal (twaalfde, herziene druk; Utrecht-Antwerpen 1992), kan ik enigszins billijken. Echter, ook in de herziene, veertiende druk van dertien jaar later - zo bemerkte ik tot mijn verbazing - zal men het woord re-enactment vergeefs zoeken. Uiteraard heb ik me wel al een beetje (!) georiĂŤnteerd op de digitale snelweg. De navolgende links kan ik aanbevelen: - zoekmachine Google; in te toetsen zoekwoord: re-enactment; aantal links wereldwijd: meer dan vier miljoen; aantal links binnen het Nederlandse taalgebied: toch nog altijd bijna een 40-duizendtal; - www.re-enactment.verzamelgids.nl; - www.nl.wikipedia.org; in te toetsen woord: re-enactment; -----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch - www.re-enactmentforum.nl. ------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1709

IS ER WEL EEN VERSCHIL TUSSEN EEN SCHUTTERSGILDE EN EEN SCHUTTERIJ? (1) VAN: De Heer J.F. (Jos) Heutinck, archivaris van de Schuttersgilde St.-Martinus te Gaanderen [Telefonische voicemail]

Goedendag, Alfred.

Gaanderen, gemeente Doetinchem (Gld.), 9 juli 2008

In onze krant van gisteren vond ik een artikel over schuttersgilden. In het stuk wordt het verschil tussen een schuttersgilde en een schutterij aangeduid. En nou is mijn vraag: zoals het dáár geformuleerd staat, klopt dat zo? Dat zou ik graag van je willen weten. Ik doe nu het krantenartikel op de post voor jou. Bedankt alvast voor de moeite.

Dag, Jos Heutinck

AAN: De Heer Jos Heutinck Beste Jos,

Maastricht, 11 juli 2008

Vandaag ontving ik het door jou bedoelde krantenartikel. Het artikel, van de hand van Paul Diersen, is getiteld: Het is broederschap, trouw en dienstbaarheid, en verscheen in het provinciale dagblad De Gelderlander - editie Achterhoek, dd. 8.7.2008, blz. 15, kol. 1-7; met twee illustraties: een zwart-witafbeelding van de heilige Walburgis, patrones van de gelijknamige schuttersgilde te Netterden (gemeente Gendringen), en een kleurenfoto van de schutterskoning van de gilde Wals Wieken te Milt (eveneens gemeente Gendringen). Bij het beantwoorden van de vraag ‘Wat is het verschil tussen een gilde en een schutterij?’ beroept Diersen zich op het boekwerkje Onze Schutterij (1977) van A.G. van Dalen1), die door Diersen tot tweemaal toe geciteerd wordt. Volgens beide auteurs zijn er tussen een gilde en een schutterij 2 (twee) verschillen. Hierbij zij vooropgesteld, dat zowel Diersen als Van Dalen met gilde uitsluitend een schuttersgilde bedoelen en met schutterij een schutsbroederschap of historische / folkloristische schutterij en dus zeker géén sportschutterij (= schietsportvereniging). Het eerste verschil dat Van Dalen (passim) noemt en in zijn voetspoor ook journalist Diersen, is dat ‘de gilden’ in de zin van schuttersgilden enerzijds en ‘de schutterijen’ anderzijds zich nogal qua leeftijd van elkaar onderscheiden: de schuttersgilden zouden véél ouder zijn dan de schutterijen. Niets is minder waar! De term schuttersgilde zelf is trouwens minder oud dan de van oorsprong Middeleeuwse termen gilde en schutterij. Vóór het revolutiejaar 1789 mogen we de termen schuttersgilde en schutterij bovendien wel beschouwen als synoniemen [= woorden met dezelfde betekenis], ongeacht of we vóór 1789 met een schutterlijk weerbaarheidskorps, een folkloristisch schuttersgezelschap of een schietsportvereniging te maken hebben. Het tweede verschil tussen een (schutters)gilde en een schutterij is volgens Diersen qua doelstelling - en hij haalt dan, naar eigen zeggen, Van Dalen 1977 letterlijk aan: Een gilde is vooral gericht op innerlijke versterking van de traditionele gebondenheid van de gemeenschap en werkt als kerngroep, de schutterij richt zich veel meer op de massa. (Zie en vergelijk de bijna gelijkluidende tekst in Van Dalen 1977, blz. 58). Ook met het noemen van het tweede verschil door Van Dalen en Diersen ben ik het oneens. Tussen een schuttersgilde en een (folkloristische / historische) schutterij bestaat er m.i. géén essentieel of wezenlijk verschil2). Van Dalen en Diersen wijzen beide op de ‘militaristisch’ aandoende folkloreschutterijen die we inderdaad ook hier en daar in Gelderland en in Overijssel tegenkomen en vooral in de twee Limburgen. Maar zelfs dan nóg gaat het slechts om een uiterlijk en dus gradueel of bijkomstig verschil. De doorgaans in militair uniform gestoken Limburgse folkloreschutterijen hebben de broederschapsgedachte (in de meest uitgebreide betekenis van dat woord, inclusief trouw en dienstbaarheid) even hoog in hun vaandel staan als de in gildekledij getooide schuttersgilden van bijvoorbeeld Noord-Brabant, de in boerenkledij gaande schuttersgilden van onder meer de Belgische Kempen en - denk aan hun adagium: Für Glaube, Sitte und Heimat - de in jagerskostuum gestoken ‘Schützengesellschaften’ van met name het Duitse Rijnland. Op dit punt ben ik het volkomen --1) Van Dalen 1977 = A.G. van Dalen: Onze Schutterij. 30 jaar gildewezen in Gelderland 1947-1977. Uitgave van de Stichting Kontakt van Gelderse Schuttersgilden. Huissen 1977. 2) Evenals Van Dalen 1977 en Diersen 2008 laat ook ik dus de sportschutterij (= schietsportvereniging) nu even geheel buiten beschouwing.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1710 26 september 2008 Schuttersbrief - nummer 84

eens met schutterijvorser Jos Gerits uit het Zuid-Limburgse Spaubeek; zie in dat verband o.a. zijn doctoraalscriptie Gerits 1986, blz. 3 en 85-86. Ik meen trouwens (na bijwoning van een lezing van hem, jaren geleden in het NL-Limburgse Baexem) te mogen stellen dat de alom bekende Noord-Brabantse schutterijkenner Johan Oomen dezelfde mening toegedaan is als Gerits en ikzelf. Vandaag de dag heeft men de neiging om bij een ‘schuttersgilde’ te denken aan een in gildekledij gestoken schuttersgezelschap en bij een ‘schutterij’ aan een militair geüniformeerde schutterskorps. Het blijft evenwel, om de reden die ik noemde, een nuanceverschil. En tóch is er - of beter gezegd: was er - wel degelijk ook een diepergaand verschil tussen schuttersgilde en schutterij, maar om een héél andere reden dan Van Dalen en Diersen ons willen doen geloven. Tijdens de 19de eeuw bestonden in Nederland namelijk de Landstorm, de Dienstdoende Schutterij, de Rustende Schutterij en de Reserveschutterij en in België alsook in Nederlands Limburg de Garde Civique of de Burgerwacht. Dat waren allemaal schutterijen maar zéér beslist géén schuttersgilden! Het verschil zat ’m hierin, dat een weerbare jongeman bij wet verplicht kon worden lid te zijn van een der zo-even genoemde vijf 19deeeuwse schutterijtypen. Een wezenlijk verschil met schuttersgilden? Volgens sommige schutterijhistorici wél. Volgens dezelfde onderzoekers behoren dan ook de door de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden gereorganiseerde dan wel nieuw in het leven geroepen schuttersgezelschappen (16de-18de eeuw) evenmin schuttersgilden genoemd te worden maar - vanwege de destijds in de Republiek geldende ‘militieplicht’, ‘dienstplicht’ of ‘schuttersdienst’ - schutterijen. Toeval, dat ook nog juist alle zes hier bedoelde schutterijtypen van vóór en na 1789 het koning(svogel)schieten in het geheel niet kenden? Dat het begrip schutterij inderdaad veel ruimer is dan het begrip schuttersgilde, blijkt ook nog eens hieruit dat we alle soorten sportschutterijen (= schietsportverenigingen), d.w.z. al dan niet van Olympische aard, tevens onder de noemer schutterij kunnen rangschikken. Welbeschouwd vormen niet alleen ‘de schuttersgilden’ maar ook ‘de schietsportverenigingen’ deelverzamelingen van de aanzienlijk grotere verzameling ‘schutterijen’. Een schuttersgilde en een schietsportvereniging zijn altijd schutterijen, maar een schutterij is zeker niet immer een schuttersgilde of een schietsportvereniging. Kortom, wanneer we de term schutterij gebruiken voor onverschillig welk schuttersgezelschap, dan is dat altijd (!) correct en vallen we ons nooit (!) een buil. Daarentegen dienen we met het woord schuttersgilde in spreek- en schrijftaal wat omzichtig om te springen. In SB 69 (blz. 1290) meldde ik al: het Nederlands is de enige taal die voor het hier door ons besproken verschijnsel een apart woord heeft, nl. schutterij. Vlamingen en Nederlanders mogen daar best trots op zijn! Laat U zich niet misleiden door het uniform, de landstreek of het schietwapen! Onderstaande afbeeldingen zijn allemaal foto’s van leden van een hedendaagse folkloreschutterij

St.-Sebastianus Oost-Maarland (Lb.)

De Clingelbeeck Arnhem (Gld.)

St.-Antonius Nieuw-Dijk (Gld.) Bron foto’s: www.google.nl => Afbeeldingen.

De Eendracht Didam (Gld.)

St.-Sebastiaan Herentals (Antw.)

-----------

St.-Sebastiaan Sint-Huibrechts-Lille (Belg.Lb.)

St.-Sebastiaan Hemiksem (Antw.)

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1711

DE PROCESSIES EN HET SCHUTTERSWEZEN (1) VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en mederedacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 18 juli 2008

Laatst was ik op de website van de schutterij St.-Gregorius te Brunssum (Lb.), waar de volgende interessante

tekst te lezen is: Reeds zeiden we, dat in vroeger eeuwen de schutterijen de grote Bronk moesten vergezellen om de orde te handhaven. Daaruit schijnen misbruiken ontstaan te zijn; men vond het minder passend, dat zulk een militair corps met zijn schrikwekkende achterladers, kletterende wapens en roffelende trommen die stille ommegang vergezelden. Daarom werd bij schrijven van 27 juni 1747 door Mgr. Johannes Antonius de Robiano, bisschop van Roemond, aan de schutterijen verboden om met trommel, geweer of andere instrumenten in de processie mee te trekken of in de kerk aanwezig te zijn. Dat verbod werd door dezelfde bisschop nog eens herhaald op 18 maart 1750 en in hetzelfde jaar 8 oktober 1750 zette keizerin Maria Theresia als sanctie op overtreding een boete van fl. 25.-- voor elke deelnemer. ’t Schijnt nog niet geholpen te hebben, want op 6 juni 1764 liet officiaal Hendrik Neijnens het bisschoppelijk decreet van 8 oktober 1750 nog eens afkondigen in alle kerken van het dekenaat Valkenburg. Ook in het nieuwe bisdom Roemond bleef dit verbod gehandhaafd en werd opnieuw uitgevaardigd op 9 Nov. 1849 door Mgr. Paredis, maar later opgeheven. Bron: www.schutterij-st-gregorius.nl => Geschiedenis => Bijzonderheden over de oude schutterij. 1) Toen ik het bovenstaande las, moest ik aan Jos Gerits denken daar hij toch altijd de mening toegedaan is geweest dat de schutterijen niet om weerbaarheidsredenen werden opgericht. En bovenstaande tekst lijkt in zijn voordeel te spreken. Ik vraag me in ieder geval af, in hoeverre een schutterij de processie heeft kunnen beschermen als ze geen wapens had. (Dan heb ik het nog niet eens over de vraag gehad, of de processie überhaupt wel beschermd moest worden en of deze ‘beschermingstaak’ alleen voorbehouden was aan een schutterij). Is jou meer bekend over dat schrijven van 27.6.1747 en wat waren de gevolgen van dat schrijven? 2) Mijn kennis van ‘dorpsgeschiedenis’ schiet danig tekort, daar ben ik eerlijk in. Maar hoe zat het met die van Klimmen? 3) Zijn er bij jouw weten meer voorbeelden te noemen waarbij het schutterijen verboden werd om wapens te dragen tijdens de processie of rondgang in het dorp? Groetjes, Mathy

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy,

Maastricht, 18 juli 2008

Processie is de geijkte katholieke term voor een plechtige kerkelijke omgang of ommegang van priesters en leken binnen of buiten het kerkgebouw, waarbij vaak - dus beslist niet altijd - het sacrament (en wel in een monstrans) wordt rondgedragen. Zie en vergelijk de definitie in de Dikke Van Dale. In de Limburgse streektaal noemt men de processie gewoonlijk een broonk; dit is hetzelfde als in algemeen Nederlands een bronk. In het Europa van de Hoge en Late Middeleeuwen (±1000 - ±1500) was de maatschappij in al haar facetten doordrenkt van het katholieke geloof. Niet alleen de vertegenwoordigers van de wereldlijke overheid (die toen nog tegelijkertijd én de uitvoerende én de wetgevende én de rechterlijke macht vormde) maar ook allerlei soorten verenigingen (waaronder tevens de schutterijen en dat waren in onze contreien toen nagenoeg uitsluitend kruisboog- en handboogschuttersgilden en niet ook de toen nauwelijks bestaande geweerschuttersgilden) trokken als vanzelfsprekend in de processie mee. Tegen die achtergrond moet bijgevolg mijn ontkenning gezien worden die ik heb geuit in de eerste aflevering van de rubriek Waar of onwaar. Stellingen en veronderstellingen in SB 74, blz. 1443. In die aflevering ging het om de bewering van F. Eerdkamp, J. Gorissen, W. Schrijen en B. Smeets die in hun schuttersboek verkondigden, dat ‘uit de 17de-18de eeuw [= 16001800] ook het gebruik van begeleiden van de processie door schutterijen (schuttersgilden) stamt’ (zie Eerdkamp e.a. 1994, blz. 9). Die bewering van dat schrijverskwartet klopt dus sowieso al niet. Hoe het precies zat met ‘de processies en het schutterswezen’ in de Nieuwe Tijd (±1500 - ±1789/94)? Daarover wil ik graag een volgende keer in deze rubriek berichten. -----Groetjes, Alfred ------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1712

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

HET SCHUTTERIJWEZEN TE MAASTRICHT, VROEGER EN NU (1) Tabellarisch overzicht met inbegrip van de bij de stad Maastricht geannexeerde gehuchten, dorpen en gemeenten

W = weerbaarheidsschutterij; F = folkloreschutterij; S = sportschutterij = S(S)V = schiet(sport)vereniging K = Kruisboog; H = Handboog; Z = Zwaard; G = Geweer; P = Pistool; R = Rijnlandse buks; (?) = wapentype onbekend W>F = wijziging van doelstelling, nl. van weerbaarheid naar folklore H>G = wijziging van wapen, nl. van handboog naar geweer NN = nomen nescio = (schutterij)naam onbekend < = vóór [volgt jaartal]; > = na [volgt jaartal]; G.C. = Garde Civique 01) St.-Joris (1374-1632): W; K 02) St.-Sebastianus (1408-1632): W; H 03) St.-Antonius (1415-1632): W; K 04) St.-Martinus (±1420 - ±1557): F?; K 05) St.-Hilarius (±1439 - 1632): W; H>G 06) St.-Michaël (eind 15de - begin [?] 16de eeuw): W; Z 07) t/m 12) Burgercompagnieën (1577-1579): W; G 13) Jonggezellen (1578-1579): W; G 14) De Vrije Schutterij te Heer (<1616 - ±1829): W>F; G 15) St.-Martinus te Borgharen (<1617 - 1794): W; G 16) Gereformeerde Burgercompagnie (1636-1639): W; G 17) t/m 19) Drie schutterijen in oprichting (1641-1642): W; G 20) De Compagnie Schutterij te Itteren (<1651 - 1794): W; G 21) St.-Petrus (?) te Sint-Pieter (<1762 - 1794): W; G (--) Veertien ‘Borgerwagten’ (<1790 - 1794): W; G 22) Schutterij NN te Limmel (<1794 - 1794): W; G 23) St.-Sebastiaan 1408 (1810-heden): F; H; ooit ook G 24) t/m 29) Rustende Schutterijen te Amby, Borgharen, Heer, Itteren, Sint-Pieter en Vroenhoven / [vanaf 1839] Oud-Vroenhoven (1816-1830, 1868-1907): W; G 30) t/m 35) Reserveschutterijen te Amby, Borgharen, Heer, Itteren, Sint-Pieter en Vroenhoven / [vanaf 1839] OudVroenhoven (1816-1830, 1868-1907): W; G 36) Dienstdoende Schutterij (1823-1830; 1868-1905): W; G 37) Reserveschutterij (1823-1830; 1868-1907): W; G 38) t/m 42 Gardes Civiques te Amby, Borgharen, Heer, Itteren en Vroenhoven / [vanaf 1839] Oud-Vroenhoven (18301867): W; G. Géén G.C. te Maastricht-stad & Sint-Pieter! 43) Militaire Eendragt en Vriendschap (1844-1849): S; G 44) St.-Hubert I (<1873 - >1942): S; H 45) Schietvereeniging van Schutters (1873-1905): S; (?) 46) St.-Hubert II (<1874 - >1910): S>W>S; G 47) Willem Tell (1886 - ±1960): S; H 48) St.-Servatius (1887-1842): S; H 49) Concordia te Sint-Pieter (1890 - ±1965): S; H 50) Koningin Wilhelmina (1892 - >1926): W; G 51) Eendracht St.-Sebastiaan (1893-heden): S; H 52) Schutterij NN te Heer (<1895 - ± (?) 1917: S; H

53) Maestrichtsche Schietvereeniging (±1895 - >1895): W; G 54) Roos in Bloei te Borgharen (<1899 - >1929): S ; H 55) Weerbaarheidskorps Maastricht (<1900 - >1900): W; G 56) Recht op ’t Doel (<1900 - >1903): W; G 57) Trajectum ad Mosam (<1900 - >1916): W; G 58) Christiaan de Wit te Sint-Pieter (±1905): W?; flobert 59) Rustende Schutterij (1906-1907): W; G 60) St.-Gerardus te Heer (1906 - ±1926): S;G 61) De Doelen (<1907 - >1916): W; G 62) De Stamschutters (Boschpoort 1908 - ±1923): S; H 63) St.-Hubert III (<1910 - >1910): W; G 64) De Roos (<1913 - na 1916): S; (?) 65) Schutterij NN te Heer (±1917): S; H 66) Excelsior (1925-1941): S; H 67) De Looier (±1938 - 1958): S; H 68) Oud Sint-Pieter (1939-1969): S; H 69) Schuttersvendel (1957 - heden): S; vuurwapen 70) Zuid-Limburg (1967-heden): S; G 71) De Grensschutters (1972-heden): S; G 72) Keep Korrel Doel (1972-heden): S; G 73) Tot Ons Genoegen (<1976 - heden): S; (?) 74) ’t Wapengilde (1976-heden): S; (?) 75) De Eburonen (1979-heden): S; (?) 76) De Maestrichtsche DienstDoende Stadsschutterij 1815 (1982-heden): F; R 77) Mergelland (1980-heden): S, incl. jachtsport; G 78) Oud-Mariniers Maastricht (1982-heden): S; vuurwapen 79) SV Maastricht 1985 (1985-heden): S; vuurwapen 80) Penta (1985-heden): S; vuurwapen 81) Garde des Tireurs du Quartier Vingt-Huit = alias: Schutterij De Heeg (1989-heden): F; R 82) ’t Mestreechs Rizzjemint (1989-2003): F > sinds 2003: re-enactmentgroep; voorlader en voorheen ook R 83) De Daltons (1990-heden): S; windbuks 84) St.-Servaasbank Heer (1995-2001): F; R 85) SV Bronsdal (<2002 - heden): S; (?) 86) SV Glock (<2002 - heden): S; (?) 87) SSV Politie Zuid-Limburg (? - heden); S; P

Over elke van de vorengenoemde schutterijen zal in deze rubriek nader worden bericht. Alfred Disch *) Geannexeerd zijn (in cursief de gemeentenamen, onderstreept de hoofddorpen): a) anno 1907 het stationsgebied ten koste van Heer en Meerssen; b) m.i.v. 1.1.1920 Oud-Vroenhoven (de gehuchten Biesland, Boschpoort en NL-Smeermaas alsmede de dorpen Caberg [= het latere Oud-Caberg] en Wolder) en Sint-Pieter (Sint-Pieter); c) anno 1951 het latere industrieterrein Beatrixhaven ten koste van Borgharen, Itteren en Meerssen; d) m.i.v. 1.7.1970 Amby (Amby) Borgharen (Borgharen), Heer (Heer) en Itteren (Itteren) alsmede delen van Bemelen, Gronsveld en Meerssen.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1713

Een recente schenking aan de Sebastianen VAN: De Heer J.H.A.L. (Jo) Pluymakers, schutterijvorser Beste Alfred,

Beek (Lb.), 18 juli 2008

Dankzij een schenking van de heer Louis Litjens uit Helden, vice-president van de Oud-Limburgse Schuttersfederatie, kwam de Koninklijke Sociëteit van Handboogschutters ‘Sint-Sebastiaan 1408’ uit Maastricht onlangs in het bezit van een koningsteken, dat toebehoord heeft aan haar schutterskoning uit 1866, de toen 34jarige Jos Muller, koopman in granen. De schenker Louis Litjens heeft op zijn beurt het koningsteken in 2005 ontvangen van Mr. Wim Schoolmeesters (1931-2007), advocaat in Roermond, die het uit familiebezit had. Jos Muller was een overgrootvader van Schoolmeesters, die nauw verbonden was aan het St.-Lambertusgilde van Helden. Uit de bijgaande illustraties blijkt het ereteken kruisvormig te zijn. Het draagt als opschrift: SOCIETE DE ST. SEBASTIEN A WICK *) J. MULLER 8me Roi 1866 In die tijd was het onder de gegoede burgerij van Maastricht nog bon ton om de Franse taal te bezigen. Met de vermelding Wick wordt bedoeld het Maastrichtse stadsdeel Wyck, alwaar de handboogsociëteit toen was gevestigd. De ondergrond van het ereteken is van koper en de opgelegde attributen zijn van zilver. De medaille heeft een diameter van drie centimeter en een hoogte van vijf centimeter. Overigens was er al een (groter) koningsmedaille uit 1866 van Jos Muller in het bezit van de Maastrichtse handboogschietende Sebastianen. Het was gebruikelijk, dat de schutterskoning een koningsteken schonk aan zijn vereniging. Vermoedelijk heeft Muller voor zichzelf ook een dergelijk teken laten vervaardigen, maar dan in een bescheidener vorm. Het nu geschonken ereteken is een welkome aanvulling voor het medaillebezit van de Maastrichtse Sint-Sebastiaan. Met vriendelijke groet, Jo Pluymakers

Voorzijde

Achterzijde

*) Noot van de SB-redactie De vertaling in het Nederlands luidt: Sociëteit St.-Sebastiaan te Wyck / J. Muller, 8ste Koning, 1866. A.D.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1714

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

JURERING (1) De jurering van het defilé op het OLS 2008 VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en mederedacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 25 Augustus 2008

Zoals afgesproken laat ik je bij deze de discussie toekomen die op de ‘Schutterijen en Gilden’-hyve van Hannes Senden (www.deschutterij.hyves.nl) gevoerd wordt over de uitslag ‘Beste defilé OLS’, en de uitleg waarom ik me gedeeltelijk kan vinden in deze discussie. Maar eerst wil ik iets duidelijk maken. Ik laat je dit niet toekomen omdat ik deze schutterij de eerste prijs niet gun of om ze ‘een poot uit te trekken’. Zoals al eerder aangegeven, heeft deze schutterij in deze discussie niets verkeerd gedaan en valt ze ook helemaal niets te verwijten. Per slot van rekening staat niet ter discussie, of deze schutterij al dan niet goed defileert. Wél de beslissing van de jury om deze schutterij de eerste prijs defilé toe te kennen. Overigens vind ik het volgende zo jammer aan de discussie op de hyve van Hannes Senden: de opmerkingen hebben af en toe een bijsmaakje… alsof de bewuste schutterij iets te verwijten valt, terwijl zij net als alle andere schuttersgezelschappen gewoon haar best doet.

--Hoebele (Hannes Senden) op 23 juli 2008: Vurgedrukte juryrapporte... Ubachsberg hat sowieso al 'n 9, kint hoegoet nog 'n 9½ were... En de zies ummer, wie mie lede, wie hoeger d'r pries... de kins es kling vereniging nog zoe d'n bis doon, de zals nooit hoeg punte hole en de zies hie wal, ze laope BELACHELIJK (gesjtrekte erm, ging voeste, sjots en sjaef, ginge aanmarcheringspas enz enz.) en toch hole ze 1ste pries... IN VERTALING. Voorgedrukte juryrapporten... Ubachsberg heeft sowieso al een 9, kan hooguit nog

een 9½ worden... En je ziet altijd: hoe meer leden, hoe hoger de prijs... Je kunt als kleine vereniging nog zo goed je best doen, je zult nooit hoge punten halen en je ziet hier wel: ze lopen BELACHELIJK (gestrekte armen, geen vuisten, schots en scheef, geen aanmarcheringspas, enz. enz) en toch halen ze de 1ste prijs... Joost Schers op 24 juli 2008: maar beej ozze bond is det auch, de sjotterie die dao Die verdeene inderdaad genne ierste pries altied de meiste prieze wint, levert zelf 3 juryleden... maar laote we ierlijk zien, een groete sjotterie zuut veul baeter oet als un klendere sjotterie.. allein det praot neet good det zonne groep wie oppe foto d'n ierste pries ken winne IN VERTALING. Die verdienen inderdaad geen eerste prijs

Maar bij onze bond is dit ook: de schutterij die daar altijd de meeste prijzen wint, levert zelf drie juryleden... Maar laten we eerlijk zijn, een grote schutterij ziet veel beter uit dan een kleinere schutterij. Alleen praat dát niet goed dat zo’n groep zoals op de foto de eerste prijs kan winnen.

Raymond op 25 juli 2008: Als jullie zo gek zijn en naar het OLS gaan, dan is het toch goed dat zoiets de prijs wint. Ben al jaren van mening: het OLS is de weg kwijt. Ze vinden grote schutterijen geweldig en waarderen de basis niet. Want eigenlijk is een schutterij maar geweerdragers, vlag en een trom en een commandant. Meer niet. Dus als alle kleine schutterijen erheen blijven gaan, steunen jullie dit. Dus stem tegen, als jullie weer moeten beslissen om wel of niet naar het OLS te gaan. Peter op 26 juli 2008: A luu, loate vier ierlik zien. De pries zunt al verdeeld veur ut fees begint. Doa is nooit n goei onderbouwing..Es se alling al in dr rink kieks noa de persoonlijke pries, schnap ich nieks van de oetsleag. genberg..

mer doa geet ut och neet um. Geet um de traditie en beleaving.. och al bin ich bie

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1715

IN VERTALING. Ach mensen, Laten we eerlijk zijn De prijzen zijn al verdeeld voordat het feest begint. Daar is nooit een goede onderbouwing bij. Als je alleen al in de ‘ring’ kijkt naar de

Maar daar gaat het ook niet om. Het gaat persoonlijke prijzen, begrijp ik niets van de uitslagen. zich om de traditie en de beleving... ook al ben ik bij die van Ubachsberg.. Lex op 28 juli 2008: Bie dis foto huurt aegelijk der knoep ‘Dit is niet OK’. Vin der neet? Mehja, probeer die van hyves dat Trouwens nog get um aan de lies van Hoebele toe te voegen: kop mer uns duudelijk te maken.. neet nao unne kant, neet geliek (dit sjluut veural op de bewaeging van de erm), enz enz Mehja, het is volgens mich aog gaaroets neet good veur de vereniging zelf, want zik zelf: iedere kier pries maken zoonder der get veur te hoeve doon, is aog neet mie leuk op un bepaald moment IN VERTALING. Bij deze foto hoort eigenlijk de knop ‘Dit is niet OK’. Vinden jullie niet? Maar ja, probeer die van Hyves dat maar eens duidelijk te maken.. Trouwens, nog iets om aan de lijst van Hoebele toe te voegen: hoofd niet naar één zijde, niet gelijk (dit heeft vooral betrekking op de bewegingen van de armen), enz enz Maar ja, het is volgens mij ook helemaal niet goed voor de vereniging zelf, want zeg zelf: iedere keer prijs maken zonder er iets voor hoeven te doen, is ook niet meer leuk op een bepaald moment.

De winnaars van het defilé op het OLS 2008 te Opoeteren (Belg. Lb.) [Bron: www.deschutterij.hyves.nl; fotograaf: Patrick Blom]

Noot van de SB-redactie Naar de nummers, die corresponderen met de even zovele defilerende schutters op de foto, wordt in de navolgende tekst verwezen. A.D.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1716

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

Beste Alfred, zoals aangegeven deel ik, afgaande op de foto, de mening dat deze schutterij de eerste prijs niet zou kunnen winnen omdat ze (naar mijn mening) toch teveel foutjes maken tijdens het defilé. Maar laat ik eens aangeven wat er in mijn ogen en met mijn beperkte kennis van de oude exercitie en de normen zoal aan foutjes terug te vinden is op bovenstaande foto. Het lijkt er inderdaad op, dat nummer 5 niet goed ‘gericht’ op nummer 6 loopt, waardoor nummer 4 eveneens niet ‘gericht’ in het rot loopt. Ik neem aan dat Hannes dit bedoelde met ‘schots en scheef’. Ook met zijn opmerking over de ‘vuisten’ ben ik (afgaande op de foto) het eens. Nummer 6 en 7 hebben een zogenaamd ‘kuipje’ (zie hun linkerhand) in plaats van een ‘vuist met de duim erop’. Vergelijk het met de nummers 2, 10 en 11. Met nummer 11 kom ik bij de punten van Lex. Hij merkt op, dat de bewegingen van de armen niet gelijktijdig zijn. Dit is bij nummer 11 duidelijk te zien, waarbij ik het vermoeden heb dat hij oftewel ieder moment ‘uit de pas’ dreigt te raken oftewel ieder moment kan gaan telgangeren. Een telganger is iemand die zijn linkerarm naar voren zwaait en tegelijk met zijn linkervoet een pas naar voren doet. Normaal gesproken gaat de linkerarm naar voren als de rechtervoet een pas voorwaarst maakt. Hoe het ook zij, hij zwaait zijn linkerarm in ieder geval niet gelijktijdig omhoog en omlaag met de rest van de groep. Daarnaast is hij een bokser en het lijkt er verdacht veel op dat nummer 6 en 7 dit ook zijn. Een bokser is iemand die marcheert op een manier alsof hij iemand slaat (een vuist met de knokkels naar voren), terwijl hij de vuist op ‘een natuurlijke wijze’ naar voren moet brengen (‘met de duim aan de bovenzijde’). Vergelijk het maar met nummer 10. Wat de opmerking van Lex betreft over ‘hoofd niet naar één zijde’, ook die opmerking is volgens mij mening terecht. Bij het defilé (in dit geval) aan de linkerzijde dienen de hoofden van de manschappen naar links gedraaid te zijn, met uizondering van (in dit geval de rechter)guide en de (rechter)vleugelman. De nummers 1, 3, 5, 6, 11 en 13 hebben hun hoofd niet of niet duidelijk genoeg naar links gedraaid en zijn noch een rechterguide noch een rechter-vleugelman. Wat de opmerkingen van Hannes betreft over de gestrekte armen en het ontbreken van de aanmarcheringspas, die opmerkingen deel ik niet want daar is in mijn ogen de foto te ‘onduidelijk’ over. Bij het defilé dient namelijk de schutter zijn linkerhand, ‘op een natuurlijke wijze (recht naar voren); met gebalde vuist (met de duim aan de bovenzijde) tot schouderhoogte’ te brengen (aldus pagina 14 van het Normenboekje - editie Oude exercitie). Met andere woorden: Als de duim op schouderhoogte gebracht wordt, dan dient de arm niet (!) gestrekt te zijn, maar een ‘knik’ te hebben. Aangezien er op de foto maar één persoon is die zijn duim op schouderhoogte heeft en het onduidelijk is of hij een ‘knik’ in zijn arm heeft, kan ik Hannes geen gelijk geven en vind ik zijn uitspraak zelfs ongegrond. Bovendien moet je bij een dergelijke uitspraak de gehele groep kunnen beoordelen, wat hier duidelijk niet het geval kan zijn. De opmerking over de aanmarcheringspas vind ik een beetje vreemd. Kort door de bocht genomen is een aanmarcheringspas de eerste pas ‘van de bepaalde lengte (= doorgaans 0,75 meter)’ die in de nieuwe richting gemaakt wordt. (Zie ook het reglement der oude exercitie: artikel 21, 22, 25, 38 en 39). Waar het om gaat, is dat de aanmarcheringspas maar één pas is. Dus Hannes bedoelt een van de volgende twee dingen. 1. Hij is van mening dat deze foto inderdaad de aanmarcheringspas laat zien, en dat de foto dus per definitie gemaakt is op het moment dat de commandant het commando ‘HOOFD = links’ al gegeven heeft en de manschappen de eerste pas van de bepaalde lengte van de nieuwe mars (van gewone mars naar defilémars) gaan maken. Maar juist de uitvoering van die pas zien we niet. 2. Bij het defilé dient ‘met gestrekte been de voet, zonder te stampen, plat worden neergezet’ (aldus het Normenboekje - editie Oude exercitie) en Hannes bestempelt dit als aanmarcheringspas. Maar ook dát zien we niet op de foto om dezelfde reden als bij punt 1: we zien de uitvoering van de pas niet. Met al die bovenstaande opmerkingen in mijn achterhoofd heb ik er wel wat moeite mee om te geloven, dat deze schutterij het beste een defilé gaf. Het zou best kunnen dat ze dat gedaan hebben, maar de enige manier om daarachter te komen is door de juryrapporten op te vragen en te kijken naar hun opmerkingen. En ik wil best geloven dat een jurylid niet alles kan zien. Maar met het aantal juryleden dat normaal bij het defilé jureert, moeten zij toch ook wel een van de bovenstaande opmerkingen gezien hebben. Vandaar ook dat ik van mening ben, dat de jury hier een steek(je) heeft laten vallen en ik het niet eens ben met de kritiek die op deze schutterij gegeven wordt. Groetjes, Mathy

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1717

DRAAGBEELDEN (1) Sint-Martinus VAN: Alfred Disch, schutterijvorser Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 31 augustus 2008

In een heel ander verband heb ik ooit verkondigd, dat er in de Schuttersbrief best wel eens wat méér gebruikgemaakt kan worden van ‘een plaatje met een praatje’: zie SB 59, blz. 1057. Toen had ik het over het boek van Te Lintum uit 1910. Thans wil ik Uw aandacht vragen voor het fenomeen draagbeeld… inderdaad met behulp van ‘een plaatje met een praatje’.

Het draagbeeld St.-Martinus van de gelijknamige schutterij alias Bussenschutten uit Neer tijdens het Schuttersfeest van de OLS-bond Juliana te Belfeld dd. 14 augustus 2008 [Bron: Sjöttenieuws, Venray, augustus 2008, blz. 3]

Zoals bekend zijn zeer veel schutterijen (schuttersgilden) vernoemd naar een of andere heilige. De naam en een afbeelding van de heilige zien we bij een uittrekkend schuttersgezelschap doorgaans duidelijk op het vaandel. Heel wat minder vaak komt het voor, dat een schuttersvereniging beschikt over een draagbaar beeld dat haar patroon voorstelt en dat bij het uittrekken dan ook op een berry of draagbaar wordt meegevoerd. Zoals te doen gebruikelijk gaat in een schuttersoptocht het draagbeeld onmiddellijk vooraf aan het verenigingsvaandel. De Bussenschutten of St.-Martinusschutterij van het dorp Neer (Lb.) heeft - zoals U op bovenstaande foto kunt zien - een draagbeeld. Uiteraard wordt hier de Neerse schutterspatroon voorgesteld volgens de bekende legende die vertelt dat Martinus (4de eeuw) als Romeinse ruiter zijn soldatenmantel in tweeën sneed voor een bedelaar. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1718

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

SCHUTTERSTENTOONSTELLINGEN (1) De expositie Schützen, Glanz und Gloria te Mönchengladbach, 30.08.2008 – 23.11.2008 Exact een kwart eeuw na de tentoonstelling Der Vogelschuss [= ‘Het Koningsschot’] in 1983 vindt er in het Stadsmuseum Slot Rheydt te Mönchengladbach (Noord-Rijnland-Westfalen) weer een aan het schutterijwezen gewijde expositie plaats. Ditmaal onder de titel: Schützen, Glanz und Gloria [= ‘Schutters: glans en glorie’]. Vormden 25 jaar geleden de toenmalige Mönchengladbacher schuttersverenigingen het centrale thema, dan is nu gekozen voor een bredere opzet, zowel in geografisch opzicht zin als qua tijdsspanne. Aan de bezoeker wordt getoond, hoe en wanneer het schutterijwezen in Europa is ontstaan, hoe het zich verder ontwikkeld heeft in landen als België, Frankrijk, Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Polen. Ook het hedendaagse schutterijwezen komt aan bod: hoe ziet de klederdracht van de schutters in de diverse landen van Europa eruit?; hoe vieren de schutters er hun feesten?; wat zijn hun folkloristische gebruiken en gewoonten? Natuurlijk kan de bezoeker zich ook vergapen aan het oog verblindende schutterszilver. Opmerkelijk is dat op de tentoonstelling tevens aan de hand van een vijftig jaar omvattende schuttersbiografie duidelijk wordt gemaakt welke betekenis ’t schutter-zijn voor een individu kan hebben. Stadsmuseum Slot Rheydt te Mönchengladbach [Bron foto: www.schlossrheydt.de]

Evenmin mag hier onvermeld blijven, dat aan de tentoon-

stelling een kinderprogramma verbonden is. De aan het Europese schutterijwezen gewijde expositie in het Stadsmuseum Slot Reydt heeft natuurlijk ook de nodige Rijnlandse en lokaalhistorische accenten. Zo wordt bijvoorbeeld de gespannen verhouding belicht tussen de katholieke kerk en de Pruisische overheid tijdens de 19de eeuw en de poging van de Gladbachers om hun schuttersfeest in 1836 als burgerlijk feest op te zetten. De tentoonstelling Schützen, Glans und Gloria kwam tot stand dankzij een goede samenwerking tussen het Stadsmuseum Slot Rheydt (directeur Dr. Wilhelm Stratmann; conservatrice Sonja Nonka), Rheinisches Schützenmuseum Neuss (Dr. Britta Spies), Gladbachs schuttersprominent Horst Thoren, de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS) en diverse schuttersorganisaties in binnen- en buitenland. De expositie is opgedragen aan Dr. Otto van Habsburg. Hij nam op zondag 31 augustus jl. afscheid als beschermheer van de EGS en als grootmeester van de Ridderorde. De dag ervóór opende hij persoonlijk de tentoonstelling in bijzijn van EGS-president Charles-Louis prins van Merode en Mönchengladbachs burgemeester Norbert Bude. Nadere gegevens Städtisches Museum Schloss Rheydt, Schlossstrasse 508, D - 41238 Mönchengladbach. Openingstijden: dinsdag t/m zondag, 10.00 - 18.00 uur; ’s maandags gesloten. Toegangsprijs voor tentoonstelling en museum: € 3; speciale reductie: € 1,50; voor groepen vanaf tien personen: € 1.50 p.p.; gezinskaart: € 7. E-mail: wilhelm.stratmann@moenchengladbach.de. Telefoon: 00.49.2166 - 92 89 00; voor groepsbezoek onder leiding van een gids: 00.49.21 66 - 9 28 90 15. Fax: 00.49.2166 - 92 89 049. Webstek: www.schlossrheydt.de. Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1719

SCHUTTERSPORTALEN (1)

Afbeelding waarmee op 20.8.2008 het internetportaal van het echtpaar René en Uschi Krombholz opende

VAN: Alfred Disch, schutterijvorser Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 31 augustus 2008

Door het EGS-secretariaat (algemeen secretaris Peter-Olaf Hoffmann en zijn assistente Marion StimmelSchreiber) werd ik geattendeerd op een voor ons héél interessant internetportaal, t.w.: www.schuetzenwesen.eu. Natuurlijk ben ik onmiddellijk gaan kijken op de betreffende site. En ik moet in alle eerlijkheid zeggen: zo’n veelzijdig over het Europese schutterswezen informerende webstek heb ik niet eerder onder ogen gekregen. Zéér indrukwekkend allemaal en dit reeds ondanks het feit dat het internetportaal nog in opbouw is. Wat is een portaal? Een internetportaal (ook wel: portaalwebsite, portaalsite, webportaal of, kortweg, portaal; in het Engels: portal; in het Duits: Portal) is een webpagina die dienst doet als toegangspoort tot een reeks andere websites. Meestal handelt het om websites die over hetzelfde onderwerp gaan (vanuit het portaal kun je het onderwerp verder verkennen), maar dat hoeft niet altijd. Nederlands bekendste startpagina (www.startpagina.nl) kan doorgaan als voorbeeld van een algemeen internetportaal. De dochterpagina www.schuttersgilden.startpagina.nl is een site, gericht op een specifiek onderwerp. Wat is nu het verschil tussen een portaalsite en een verzamelsite? Eigenlijk héél simpel, heb ik me laten uitleggen. Een portaalsite geeft links én inhoud, een verzamelsite uitsluitend links. Op de schuttersportaal van René en Uschi Krombholz mogen we dus méér verwachten dan ‘alleen maar’ een heleboel links naar allerlei sites die over het onderwerp schutterswezen informeren. En dat onze verwachting inderdaad niet beschaamd wordt, blijkt wel overduidelijk als we het websiteadres www.schuetzenwesen.eu intoetsen en de homepage van het portaal eens rustig bekijken.

Op de homepage zien we naast een kort welkomstwoord een opsomming van negen items, elk met een eigen onderverdeling. Echter, die paginagrote inhoudsopgave correspondeert niet met het hoofdmenu dat als module steeds weer terugkeert op de linkerzijde van elke subpagina van het portaal. Zelfs de indeling in negen items blijkt dan eensklaps een indeling in zeven items geworden te zijn. Sterker nog: in de bewuste module zien we de items Startseite [= ‘Startpagina’] als eerste item en Schützenmarkt [= ‘Schuttersmarkt’ of ‘Schuttersbeurs’] als laatste eensklaps opduiken. Daarentegen blijken na enig zoekwerk vier items uit de algemene inhoudsopgave ondergebracht te zijn bij diverse items uit de menu-module. Het feit dat ook nog sommige itemtitels in de module in meer of mindere mate afwijken van die in de inhoudsopgave - Veranstaltungen und Termine [= ‘Festiviteiten en data’] in de inhoudsopgave op de homepage luidt in de menu-module: Feste - Events Termine [= ‘Feesten - Manifestaties - Data’], en Sport-News [= ‘Sportnieuws’] uit de inhoudsopgave is Schiesssport [= ‘Schietsport’] in de module -, moeten we daarbij ook maar voor lief nemen. Het is klaar en helder, dat al deze verwarring scheppende ‘slordigheden’ het gevolg zijn van de kennelijke haast waarmee de webredacteuren Krombholz naar een tijdige presentatie van hun portaalsite moesten toewerken. Het moment waarop het portaal Schuetzenwesen.eu gepresenteerd diende te worden, viel namelijk vlak vóór 31 augustus jl. En dát was nu net de datum waarop ‘Zijne Keizerlijke en Koninklijke Hoogheid’ Dr. Otto van Habsburg officieel afscheid nam als EGS-beschermheer en als grootmeester van de Ridderorde. Immers, nog aan hem in die hoedanigheden wilde men het internetportaal opdragen: zie de Widmung [= ‘Opdracht’] op de Startseite. En… Dr. Otto van Habsburg zelf schreef een hartelijk Grusswort an dieses Portal [= ‘Woord van Groet aan deze portaalsite’], daarmee een van zijn laatste handelingen als EGS-beschermheer verrichtend. Sportschutters zullen ongetwijfeld ingenomen zijn met het hierboven reeds genoemde item Sport-News [lees: Schiesssport], de folkloreschutters met items als Das Schützenwesen [= ‘Het schutterswezen’], Gestern und heute [= ‘Gisteren en heden’], Brauchtum News [= ‘Folklorenieuws’], Nachswuchsarbeit [= ‘Jeugd- en jongerenwerk’] en Gedanken und Schützenwesen [= ‘Schuttersoverpeinzingen’]. De laatste drie zijn dan wel weer verspreid te vinden onder de items van de menu-module. Interessant én van belang voor beide categorieën schutters is het item Verbandswesen [= ‘Schuttersverbanden’], dat een overzicht geeft van alle internationale en nationale organisaties binnen de schutterswereld. - - - - - -----Met vriendelijke groeten Alfred Disch

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1720

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

SCHUTTERSHYVES (2) Vervolg op SB 83, blz. 1673-1674

Naar een scala van schuttershyves?Vervolg VAN: De Heer Jelger Visser, adjunct-hoofdredacteur en ICT-coördinator van de Schuttersbrief Dag, Alfred.

Groningen (stad), 19 augustus 2008

Sander Oome heeft hoge verwachtingen van zijn hyve. Ik betwijfel echter of dat gaat lukken. Hij presenteert Hyves (en dan vooral zijn hyve-pagina) als een discussieforum, terwijl het een heel andersoortig podium is. Hyves is in de eerste plaats een internetgemeenschap van vrienden, een digitale ontmoetingsplek. En eigenlijk niets meer. Het leent zich niet echt voor uitgebreide discussies, over welk onderwerp dan ook. Wel kun je betrekkelijk eenvoudig foto’s en filmpjes delen. Maar volgens mij kunnen die alleen door de beheerders geplaatst worden. Bij een ‘gewoon’ internetforum kunnen andere gebruikers ook vaak foto’s plaatsen. Het verhaal van Mathy vind ik een beetje warrig. Het eerste deel is nog wel duidelijk, al is het aantal van zeven miljoen-en-nog-wat op het moment van schrijven al achterhaald... In zijn derde alinea schrijft hij, dat er meer gediscussieerd zou moeten worden. Het opzetten van een dergelijke hyve-pagina is in mijn ogen echter een poging om het platform ergens voor te gebruiken waarvoor het eigenlijk niet bedoeld is. Je kunt dan beter een forum opzetten. Op internet is genoeg (gratis) software te vinden waarmee discussiefora in websites geïntegreerd kunnen worden. Dat werkt veel beter dan dit soort sites. Een forum is echt gebouwd om discussies te voeren, grote hoeveelheden foto’s, filmpjes en andere bestanden uit te wisselen, enzovoort. Hyves niet. Dat is bedoeld om te laten zien wie je bent en wie je vrienden zijn. En die kunnen vervolgens een berichtje plaatsen. Kortom, ik vind dat Mathy best iets kritischer had mogen zijn over de waarde van het platform Hyves voor de schutterswereld. Het initiatief van Sander Oome is leuk, maar ik denk dat er teveel van wordt verwacht. Groet, Jelger

VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en eindredacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Jelger.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 20 augustus 2008

Ik ben het grotendeels niet eens met je opmerkingen. Hyves is inderdaad in de eerste plaats een ‘ontmoetingsplek’ van vrienden c.q. mensen met dezelfde interesse. En juist daarom ben ik van mening dat je het wel degelijk kunt gebruiken voor al dan niet uitgebreide discussies. Op de Hyvespagina van Hannes Senden (www.deschutterij.hyves.nl) lopen op dit moment namelijk (min of meer ) drie ‘discussies’, te weten: 1) In de rubriek Berichten kan men zijn mening geven dan wel deelnemen aan de discussie ‘Vrouwen in de schutterij’. (Het zou nochtans interessant zijn voor de discussie die Alfred en ik hebben in de SB). 2) In de rubriek Krabbels wordt op dit moment antwoord gegeven op c.q. gediscussieerd over de vraag ‘hoe het zit met de verschillende divisies’ in het (met name Limburgse) schutterswezen. 3) Zoals al de vorige keer opgemerkt (SB 83, pagina 1674) is er tevens een discussie ontstaan over de wijze van jurering naar aanleiding van de geplaatste foto van de winnaar van het defilé op het OLS 2008. Zie de rubriek Foto’s en video’s. Dus het kan wel. Toegegeven, Sander en Willem hebben op hun Hyvespagina inderdaad nog geen discussieonderwerp. Maar dit is makkelijk te veranderen door een onderwerp te plaatsen door de beheerders zelf (Sander of Willem) of door een van de leden. Want in tegenstelling tot wat jij denkt, mag iedereen die lid is ‘posten’(= het plaatsen van video’s, foto’s, agenda-items invullen, etc). Maar dat betekent wel, dat ‘we’ wat actiever moeten worden op de Hyvespagina. Worden we dat niet, dan ben ik het me je eens dat het ten zeerste te betwijfelen is of de verwachtingen die Sander (of gelijk een ander) heeft, uitkomen. Groetjes, Mathy

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1721

VAN: De Heer Sander Oome, medebeheerder van Schuttersgilden.hyves.nl, hoofdtamboer van Gilde St.-Crispus en St.-Crispianus te Besoyen Beste Alfred,

Besoyen, gemeente Waalwijk (N.Br.), 22 augustus 2008

Excuses voor mijn late reactie. Ik ben enkele dagen op vakantie geweest. Het betoog van Jelger valt me enigszins tegen en dit lijkt me, gezien de opzet, weinig bijdrage leveren aan je Schuttersbrief. Ik denk dat de lezers weinig hebben aan de discussie, of mijn hyve nu wel of geen meerwaarde levert aan de opleving c.q. introductie van schuttersgilden / schutterijen op het internet. Ik denk dat de ‘Gilden & Schutterijen’-hyve zeker niet overbodig is: het feit dat we al een 120-tal en nog steeds groeiend aantal leden hebben, zegt m.i. voldoende. Als Jelger andere ideeën heeft over een dergelijke hyve, mag hij deze opperen en kunnen we kijken wat we kunnen veranderen. Plaatjes en filmpjes plaatsen kan wel zeker ook door leden gebeuren en daarnaast kan er ook wel degelijk gediscussieerd worden. Mijn andere site, het Startpagina.prikbord, wordt niet veel gebruikt. Dus ik had op zich weinig verwachtingen over deze hyve. Als ik kijk wat ’n reacties en bijdragen er door de diverse leden worden aangedragen (foto's, filmpjes etc.), dan ben ik al dik tevreden. Ook hoeven Willem Hamers en ikzelf, beide moderator [= beheerder], tot op heden in totaal niet in te grijpen en dat vind ik in het huidige tijdperk zeker een opmerkelijk feit. Op vele fora is dit wel anders. Natuurlijk is Hyves iets anders dan een normaal forum, maar het is wel degelijk een forum: het woord forum betekent ontmoetingsplaats. Nogmaals, ik en Willem staan open voor opbouwende kritiek, maar m.i. is dit niet een discussie die in de Schuttersbrief gevoerd moet worden. Deze mening heb ik overigens wel vaker bij artikelen in de Schuttersbrief. Ik hoop mijn standpunt bij deze voldoende te hebben toegelicht. En wanneer Jelger er behoefte aan heeft, mag hij te allen tijde contact opnemen. Daarnaast, in aanvulling op mijn reactie op het betoog van Jelger Visser, wil ik opmerken dat ik Mathy zijn stukje in de SB 83, blz. 1673-1674, ook gelezen heb en me hier in zijn geheel mee kan verenigen. Zoals je kunt lezen, deelt hij hetgeen ik over mijn hyve heb uitgesproken. Als er mensen anders over denken, is dit jammer. Het is immers niet verplicht om lid van mijn hyve te worden. Met vriendelijke groet, Sander

AAN: De Heer Sander Oome Beste Sander,

Maastricht, 22 augustus 2008

Het was op mijn verzoek, dat mederedacteuren Mathy Leunissen en Jelger Visser hebben gereageerd en wel om reden dat ik mezelf niet voldoende competent acht(te) om inhoudelijk in te gaan op het - althans voor mij als digibeet tot voor kort onbekende - fenomeen Hyves. Overigens is de Schuttersbrief van meet af aan óók bedoeld als discussieforum: zie de ondertitel op de voorpagina van elk SB-nummer. Ruimte voor ferme maar faire kritiek en voor ‘woord en wederwoord’ moet er zijn en blijven: dát maakt - meen ik - ons e-magazine mede zo interessant en… leerzaam. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch PS Zelf ontdekte ik nog de navolgende schuttershyves, t.w. in alfabetische volgorde: - www.cloveniersgilde.hyves.nl = ‘Cloveniers of Schutterije tot Grave’-hyve van Evert Vos, lid van de voormelde schuttersgilde te Grave (N.Br.), hyver sinds 24.1.2008; ledenaantal: 2; - www.gildebeugen.hyves.nl = ‘St.-Antonius-, St.-Sebastianus- en H.-Sacramentsgilde Beugen’-hyve van R.H.M. (Roy) Weren, webmaster van de voormelde schuttersgilde te Beugen, gemeente Boxmeer (N.Br.); ledenaantal: 10; - www.gildevanmook.hyves.nl = ‘Antonius Abtgilde Mook’-hyve van Johnny NN, Irma NN en Bart NN, ongetwijfeld leden of vrienden van de voormelde schuttersgilde te Mook, gemeente Mook en Middelaar (Lb.); ledenaantal: 47; - www.kringlandvancuijk.hyves.nl = ‘[NBFS-]Kring van Schuttersgilden Land van Cuyk’-hyve van de eerdergenoemde Evert Vos en Roy Weren; ledenaantal: 32; - www.stoda.hyves.nl = ‘Schutterij St.-Oda’-hyve van Erna Huyverjans, keizerin van Schutterij St.-Oda te Boshoven, gemeente Weert (Lb); hyver: sinds 10.4.2006; ledenaantal: 16.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1722

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

DE KEIZERIN (2) Vervolg op SB 83, blz. 1669

De échte schutterskeizerin: haar kledij en onderscheidingstekenVervolg VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en mederedacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 18 augustus 2008

In SB 83, pagina 1669, maak je de opmerking dat het je is ‘opgevallen dat in de beide Limburgen de échte keizerin (= vrouw die zich tot keizerin geschoten heeft) haar schutterszilver vaak niet zelf draagt, maar dat haar partner dit niet zelden doet’. Maar is die indruk wel terecht? Per slot van rekening lezen we in de wedstrijdnormen van de Oud-Limburgse Schuttersederatie op pagina 26 (editie oude exercitie): ‘Indien er een vrouwelijke keizer (schutterskeizerin) is, wordt hieronder verstaan: zij die haar waardigheid heeft te danken aan het feit dat zij de keizerstitel heeft behaald, [en] draagt ze het keizerszilver wel tijdens de optocht maar niet tijdens de wedstrijden op het feestterrein.’ De laatste bepaling heeft te maken dat de échte keizerin op het feestterrein kan meedingen voor de prijs ‘De mooiste keizerin’, samen met de keizerinnen die niet ‘hun waardigheid’ te danken hebben aan het feit dat zij de keizerstitel zelf behaald hebben. Dus dan is het wel begrijpelijk dat de échte keizerin zonder het keizerszilver meedingt naar die prijs. Groetjes, Mathy

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy,

Maastricht, 18 augustus 2008

Jouw redenering is, evenals die van de OLS, in deze aangelegenheid wel begrijpelijk maar m.i. niet correct. De huidige OLS-nevenwedstrijd ‘De mooiste keizerin’ betreft in feite ‘De mooiste keizerin-gemalin’. De échte schutterskeizerin hoort - naar mijn bescheiden mening - niet thuis op de eigenlijk bedoelde nevenwedstrijd ‘De mooiste keizerin-gemalin’, want een keizerin-gemalin is de échte schutterskeizerin niet. Met andere woorden: de OLS-nevenwedstrijd ‘De mooiste keizerin’ dient uitsluitend gehouden te worden voor de dames die ook werkelijk schutterskeizerin zijn, zoals de OLS-nevenwedstrijd ‘De mooiste koningin’ alléén bestemd zou moeten zijn voor de dames die zich tot schutterskoningin hebben geschoten. Voor de ‘keizeringemalinnen’ en ‘koningin-gemalinnen’ zouden dus de alsnog in te lassen OLS-nevenwedstrijden ‘De mooiste keizerin-gemalin’ en ‘De mooiste koningin-gemalin’ wenselijk en gepast zijn. Mijns inziens geeft het géén pas om van een échte schutterskeizerin te verlangen, dat zij haar terecht verdiende onderscheidingsteken(s) - t.w. de drie vogeltjes en/of het keizersschild (lees: keizerinneschild) - tijdelijk voor een schuttersactiviteit aflegt. Er is daarop m.i. maar één uitzondering. Tijdens een koningsvogelschieting waaraan ook een dubbelkoning / dubbelkoningin (lees: kandidaat-keizer / kandidate-keizerin!) deelneemt, dient het keizerlijke onderscheidingsteken onderaan aan de schietstam te hangen zoals dit volgens aloude schutterstraditie reeds het geval is met het koninklijke onderscheidingsteken bij een gewone koningsvogelschieting. Daarmee wordt symbolisch aangegeven, dat de bestaande schutterskeizer(in) op sportieve wijze onttroond kan worden. Bij zulke ‘keizerschieting’*) horen - geheel in de lijn van de aloude schutterstraditie - 2 (twee) ketenen beneden aan de schietstam zich te bevinden, nl. de koningsketting én de keizersketting. Groetjes, Alfred. *) Niet te verwarren met een keizerschieting in de zin van keizerstreffen, d.i.: een schietwedstrijd tussen twee of meer schutterskeizers zoals vrij onlangs te Budel (N.Br.) heeft plaatsgehad: zie SB 82, blz. 1649 (met illustratie).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1723

De partner van een échte schutterskeizerin a) Hoe wordt de partner van een échte schutterskeizerin genoemd? b) Hoe dient zijn kledij eruit te zien? c) Hoort hij wel het zilver van de échte schutterskeizerin te dragen?

VAN: Alfred Disch, schutterijvorser Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 31 augustus 2008

Hoe het niet zou moeten! De schutterskeizerin (van de St.-Oda te Boshoven) met haar prins-gemaal [Bron foto: http://stoda.hyves.nl]

Tot - pakweg - het laatste kwart van de 20ste eeuw werd er bij folkloreschutterijen (folkoreschuttersgilden) uitsluitend door mannen geschoten. Bijgevolg kon tot dan toe een vrouw uitsluitend schutterskoningin of schutterskeizerin zijn als gemalin van de schutter die zich tot koning of keizer had geschoten. Sinds eind vorige eeuw is daarin verandering gekomen door deelname van vrouwen aan schietwedstrijden. Derhalve kunnen bij de folkloristische of historische schutterijen (schuttersgilden) nu ook vrouwen zich tot koningin en keizerin schieten. Een aantal vragen, deels van organisatorische aard (zie daarover op de voorgaande bladzijde), dringt zich aan ons op. Is het niet vanzelfsprekend, dat alléén degene die werkelijk schutterskeizer(in) is, de tekenen van die waardigheid draagt? Is het dan ook niet misleidend, wanneer de keizerlijke prins-gemaal de tekenen van keizerlijke waardigheid draagt? Per slot van rekening is niet hij maar zijn gemalin de ware keizer(in) van zijn schuttersvereniging. De misleiding wordt nóg groter, wanneer de keizerlijke prins-gemaal tevens een keizerskostuum draagt. Voor een buitenstaander is het dan al helemaal niet meer uit te maken wie van het echtpaar nu rechtens bekleed is met de keizerlijke waardigheid. Naar mijn bescheiden mening zou de prins-gemaal de tekenen van keizerlijke waardigheid i.c. de drie koningsvogeltjes en/of het keizersschild (keizerinneschild) nooit ofte nimmer mogen dragen, maar zou de échte keizerin dat altijd en overal moeten doen. Pas dán is voor iedereen duidelijk zichtbaar, dat niet ‘hij’ maar ‘zij’ tot driemaal toe op rij de koningsvogel heeft afgeschoten. En pas dán hoeft het dragen van sterk op een keizerskostuum lijkende kledij door de keizerlijke prins-gemaal ook géén bezwaar te zijn. Zou men de échte schutterskeizerin perse niet met de haar toekomende tekenen van keizerlijke waardigheid willen omhangen (hoewel mijns inziens daar geen énkele gegronde reden voor te bedenken valt!), dan kan een schuttersvereniging overwegen haar keizerlijke echtpaar te doen vergezellen van een of meer pages die op een kussen de imperiale waardigheidstekenen voor de keizerin uitdragen. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1724

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

IS HET HOLLAND OF IS HET NEDERLAND? (2) Vervolg op SB 82, blz. 1642-1644

Sage mal: ist es ‘Holland’ oder ‘die Niederlande’?Vervolg 2 VON / VAN: Herrn / De Heer Detlev Wulff, Besitzer-Webmaster der Seite / Eigenaar-webbeheerder van de site www.gildenforschung.de

Lieber Alfred, Kiel, Schleswig-Holstein (D), 19. August 2008 ich danke Dir für Deine liebenswürdige Aufklärung. Nun erfuhr ich grafisch, dass Holland nur ein Teil des Königreiches der Niederlanden ist. Wer sich also als Holländer bezeichnet, stammt aus dem ‘Bundesland Holland’, ist aber von niederländischer Nationalität. Nun kann ich es auch anderen erklären. Es kommt bei uns im Fernsehen oft genug vor, dass von der holländischen Fußball-Nationalmannschaft gesprochen wird. Pädagogisch gesehen bedeutet Lernen das ändern von Verhalten. Nun habe ich etwas gelernt und werde mich schrecklich aufregen, wenn ich solchen Blödsinn höre. Ach im übrigen sollten sich Gildebrüder duzen und so biete ich Dir das Du an, lieber ferner Gildebruder. Liebe Grüße aus Kiel, Schleswig-Holsten, Detlev IN VERTALING

Beste Alfred, Kiel, Sleeswijk-Holstein (D), 19 augustus 2008 Ik dank je voor jouw vriendelijke uitleg. Nu werd mij zwart op wit en in kleur gewaar, dat Holland slechts een deel is van het koninkrijk Nederland. Wie zich dus voor Hollander uitgeeft, komt uit het ‘Bondsland Holland’, is echter van Nederlandse nationaliteit. Nu kan ik het ook anderen duidelijk maken. Het komt bij ons op de TV vaak genoeg voor, dat men het heeft over de nationale voetbalploeg van ‘Holland’. Pedagogisch gezien betekent leren het veranderen van gedrag. Nu heb ik iets geleerd en zal ik me verschrikkelijk opwinden wanneer ik zulke onzin hoor. Ach, overigens zouden gildebroeders elkaar moeten tutoyeren en zo zeg ik ‘jou’ tegen je, beste verre gildebroeder. Beste groeten uit Kiel, Sleeswijk-Holstein, Detlev

AN / AAN: Herrn / De Heer Detlev Wulff Lieber Detlev,

Maastricht, 19. August 2008

Mit Dir bin ich jetzt völlig einverstanden, nur… Nord-Holland und Süd-Holland (bis 1848 zusammen eine Provinz) sind heute jedes für sich eine einzelne Provinz, aber kein Bundesland wie Schleswig-Holstein oder Nordrhein-Westfalen. Zuguterletzt sind die Niederlande kein Bundesstaat wie Deutschland! Du sollst übrigens dich nicht ‘schrecklich aufregen’ wenn im Fernsehen wieder von der ‘holländischen’ FussballNationalmannschaft gesprochen wird. Nicht (Dich) ärgern, nur (Dich) wundern! Auch bin ich mit Dir einig, dass Gildebrüder / Schützenbrüder und Gildeschwester / Schützenschwester sich eigentlich duzen sollten. Mit lieben Grüssen aus Maastricht, Hauptstadt der niederländischen Provinz Limburg, Alfred Disch IN VERTALING

Beste Detlev, Maastricht, 19 augustus 2008 Met jou ben ik het nu helemaal eens, alleen… Noord-Holland en Zuid-Holland (tot 1840 tezamen één provincie) zijn nu elk een aparte provincie, maar géén bondsland zoals Sleeswijk-Holstein of Noord-Rijnland-Westfalen. Per slot van rekening is Nederland geen bondsstaat zoals Duitsland! Je moet overigens je niet ‘verschrikkelijk opwinden’, wanneer men het op de TV weer heeft over de nationale voetbalploeg van ‘Holland’. Niet je ergeren, slechts je verbazen! Ook zijn we het eens, dat gildebroeders / schutsbroeders en gildezusters / schutszusters elkaar eigenlijk met je en jou zouden moeten aanspreken. Met beste groeten uit Maastricht, hoofdstad van de Nederlandse provincie Limburg, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1725

SCHUTTERSUNIFORMEN (2) Vervolg op SB 83, blz. 1675-1677

De Dienstdoende Schutterij, 1816-1907 Vervolg 1 VAN: Alfred Disch, schutterijvorser Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 31 augustus 2008

Op blz. 1677 van de vorige aflevering van deze rubriek gaf ik twee voorbeelden van hedendaagse schutterijen die het uniform dragen van de voormalige Dienstdoende Schutterij. Natuurlijk had ik ook een derde voorbeeld kunnen noemen, nl. de ‘Dienstdoende Schutterij van ’s-Hertogenbosch 1813-1907’. Deze Bossche schutterij beeldt de ‘Halve Compagnie der Artillerie der Dienstdoende Schutterij van ’s-Hertogenbosch’ uit. Voorzitter Toine van den Bogaert heeft in SB 40 (blz. 643-645) er reeds de nodige aandacht aan geschonken. Zie en vergelijk ook hetzelfde SB-nummer, blz. 657.

De huidige ‘Dienstdoende Schutterij van ’s-Hertogenbosch 1813-1907’, de voormalige Bossche ‘Artillerie-schutterij’ (1816-1895) uitbeeldende [Bron foto: http://groups.msn.com/Boscheschutterij/]

Eveneens in de vorige aflevering van deze rubriek heb ik tot driemaal toe geciteerd uit het naslagwerk Ten Raa 1900. Uit een van die citaten (zie blz. 1676) blijkt dat bij besluit van 17.4.1895 de bewuste Bossche ‘Artillerie-compagnie’ herschapen werd in een ‘Infanterie-compagnie’. Hoewel ik binnen afzienbare tijd nog uitvoerig zal ingaan op het uniform van de voormalige Dienstdoende Schutterij (1816-1907, dus niet - zoals de naam van de huidige Bossche schutterij doet voorkomen - 1813-1907), wil ik hier alvast wijzen op een klein detail dat ook weer op de bovenstaande foto valt waar te nemen, nl. de aanwezigheid van een rood in plaats van het gebruikelijk witte bolletje op de sjako. Zie tevens de foto op blz. 645 van SB 40 en de beide afgebeelde aquarellen op blz. 1675 van SB 83. Het rode bolletje duidt er namelijk op, dat we te maken hebben met het hoofddeksel van een flankeur. Flankeurs waren in zekere zin elite-of keursoldaten, verkenners die terzijde van de troep marcheerden. Dienstdoende schutters met een wit bolletje op de sjako waren géén flankeurs maar fuseliers (vroegere spelling: fusiliers), d.w.z. ‘gewone’, met geweer gewapende soldaten. Denk maar aan: Jan Fuselier (in voormalig Indië) = Jan Soldaat (in Nederland en België) = de gewone soldaat. Het Franse woord fusil betekent geweer. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1726

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

DE VLAAMSE GILDEDAG (2) Vervolg op SB 55, blz. 973: betreft de 5de Vlaamse Gildedag Zie ook Mededeling 116 in SB 65, blz. 1203: betreft de 6de Vlaamse Gildedag

De 7de Gildedag (2008) te Lier, provincie Antwerpen

Zondag, 28 september 2008 09.00 uur: 09.00 uur: 10.00 uur: 11.15 uur: 11.30 uur: 12.30 uur: 12.30 uur: 12.45 uur: 14.30 uur:

Onthaal gilden in de Stadsschouwburg Vredesberg (1) Receptie genodigden Stadhuis Grote Markt (5) Gildemis in de Sint-Gummaruskerk (2) Opstelling optocht op Kardinaal Mercierplein (3) Vertrek van de optocht door het centrum van de stad Ontbinding van de optocht op het Schapenkoppenstraat (Vlakbij de Zimmertoren) (4) Binnenbrengen gildezilver en vaandels voor de tentoonstelling in het paviljoen van de Zimmertoren (4) Vrij middagmaal Start namiddagprogramma: - Optredens vendelen (4) - Optredens trommelkorpsen (4) - Optredens Gildedansen (4) - Demonstratieschieten buks, kruisboog, handboog (8) - Tentoonstelling paviljoen Zimmertoren (4) Gratis activiteiten - Boottocht op de Nete (6) - Bezoek Zimmertoren (4) - Bezoek Begijnhof en Sint-Margaritakerk (7), mits in gildekledij of begeleiding - Bezoek Stadhuis met unieke houten wenteltrap 17.45 uur: Afsluiten gildedag + afhalen herinnering en zilveren plakket (4)

A.D. -----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1727

FILATELIE (3) Vervolg op SB 37, blz. 612-613, en SB 49, blz. 843-845

Expositie en uitgave van schutters gerelateerde postzegels VAN: De Heer W.G.M.P. (Wiel) Leunissen en E.J.M. (Lieske) Leunissen-Ritzen, webmasters en redacteurs van de Klimmense schutterssite Klimmen, gemeente Voerendaal (Lb.), 1 augustus 2008

OPROEP Ter gelegenheid van haar 35-jarige jubileum organiseert Postzegelvereniging ’t Fakteurke op 7, 8 en 9 november 2009 een postzegeltentoonstelling met als thema: Limburg Bijzonder. Tijdens deze 39ste Limphilex wil men behalve de eigen collecties ook schutterij gerelateerde postzegels tonen. Geen toevalligheid, want in 2009 viert Broederschap Sint-Sebastianus haar 500-jarige bestaansfeest! Ter herinnering aan dit heuglijke feit wordt tijdens deze expositie een speciale envelop met een door de filatelisten zelf ontworpen postzegel uitgebracht. Dit collectors item wordt voor deze gelegenheid zelfs voorzien van het officiële poststempel van Klimmen, iets wat sinds de opheffing van ons postkantoor niet meer is voorgekomen! In navolging van dit voornemen heeft de Broederschap besloten nóg een postzegel door hen te laten ontwerpen. Deze zal gebruikt worden voor het verzenden van haar correspondentie in het jubileumjaar en wordt tijdens de geplande expositie in het Gemeenschapshuis Op d’r Platz eveneens te koop aangeboden.

Postzegel uitgegeven door Gilde Sint-Caecilia teVeldhoven (N.Br.) [Bron: www.sint-sebastianus.nl]

Interessant voor onze schuttenbroeders is, dat men tijdens de expositie op 7 t/m 9 november 2009 tevens schutterij gerelateerde postzegels wil tonen. Een paar collecties zijn al toegezegd maar uiteraard hopen we nog veel meer binnen te krijgen, liefst van schutten uit Belgisch én Nederlands Limburg! Heeft U postzegels in Uw collectie die ook maar iets te maken hebben met schutterijen, aarzel dan niet en laat het ons weten via leunissen-ritzen@hotmail.com m.v.v. Expositie Postzegelvereniging ’t Fakteurke. Wij zullen Uw berichtje doorsturen naar het bestuur van Postzegelvereniging ’t Fakteurke. Wiel en Lieske Leunissen-Ritzen

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1728

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

DE GARDE CIVIQUE IN BELGIË EN NEDERLANDS LIMBURG (3) Vervolg op SB 3, blz. 76-78, en SB 4, blz. 132 [Zie ook SB 82, blz. 1635-1641]

VAN: De Heer Tom van Reybrouck, licentiaat geschiedenis, afgestudeerd op het onderwerp muziekkorpsen van de Garde Civique in West-Vlaanderen Geachte Heer Disch,

Brugge (W.Vl.), 12 augustus 2008

Na wat googlen kwam ik terecht op de Schuttersbrief van april ll. (http://www.egs-schuetzen.com/Flash/ Sprachauswahl/Deutsch/Regionen/Region_3/Schuttersbrief/082_30.04.08.pdf). Het doet me plezier, dat mijn werk en dat van anderen i.v.m. de muziekkorpsen van de schutterij / burgerwacht hun weg vinden naar andere geïnteresseerden. Zo is in mijn geval twee jaar werk en onderzoek zeker niet voor niets geweest. Het is inderdaad opmerkelijk te noemen, dat op twee jaar tijd drie afstudeerprojecten aan dit zo lang onderbelichte aspect van de lokale geschiedenis gewijd werden. Ik mail tevens met een kleine kanttekening: in de Schuttersbrief verwijst U naar de foto van het schutblad (vierde, ongenummerde bladzijde van mijn licentiaatsverhandeling), waar inderdaad geen verdere info noch bronvermelding bijstaat. Dezelfde foto wordt namelijk in het werk zelf gebruikt op bladzijde 123. De foto op het schutblad was louter illustratief bedoeld. Op die foto gaat het - zoals op p. 123 te lezen valt - over het muziekkorps van de infanterie van de Brugse burgerwacht, dat ter gelegenheid van de Bloedprocessie (een religieuze stoet die tot op heden jaarlijks doorgaat) door de stad trekt.

Bron: foto genomen door De Graeve en overgenomen uit Beeldbank Brugge (FO/A04944). Directe link naar de foto: http://www.beeldbankbrugge.be/components/com_memorix/popup. php?mrx_mod=topview &mrx_photo_id=16334. Ofwel: http://www.beeldbankbrugge.be/index.php?option=com_memorix&mrx_mod =result&Itemid=28 en dan de vierde foto in rij. Hopelijk heb ik hiermee dit hiaat ingevuld. Ten slotte ben ik ten zeerste benieuwd naar de recensie van mijn licentiaatsverhandeling, waarnaar U verwijst in dezelfde nieuwsbrief en die zou verschijnen in de Schuttersbrief van mei 2008. Deze nieuwsbrief van mei kon ik echter niet vinden via de website egs-schuetzen.com. Hopelijk kunt U mij hier dan weer verder mee helpen. Met vriendelijke groet, Tom van Reybrouck

AAN: De Heer Tom van Reybrouck Geachte Heer van Reybrouck,

Maastricht, 12 augustus 2008

Hartelijk dank voor de aanvullende gegevens m.b.t. de foto van de Garde Civique of Burgerwacht te Brugge. Ik denk, dat U daar vele SB-lezers een groot plezier mee gedaan hebt. Van een - vorig jaar door mij opgelopen - herseninfarct ondervind ik nog steeds de vervelende nasleep in de vorm van hevige chronische hoofdpijnen. Dit laatste is er jammer genoeg de oorzaak van, dat ik regelmatig mijn redactionele werkzaamheden voor de SB moet staken. En dát heeft dan helaas weer tot gevolg dat de verschijning van de Schuttersbrief menigmaal op zich laat wachten, klaarliggende kopij soms komt te vervallen (vanwege verlies aan actuele waarde) en andere teksten - zoals ook in het geval met o.m. mijn recensie van Uw licentiaatsverhandeling - doorgeschoven dienen te worden naar latere SB-nummers. Als ditmaal niets tegenzit, dan zult U in SB 85 het door U gevraagde vinden. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1729

LANDJUWEEL OISTERWIJK (N.Br.) 2008 (3) Vervolg op SB 75, blz. 1471, en SB 80, blz. 1620

VAN: De Heer Frans Manni, webmaster van de Gilde St.-Antonius en St.-Sebastiaan te Udenhout, gemeente Tilburg Beste Gildebroeders en Gildezusters, Vrienden en Kennissen,

Tilburg (N.Br.), 10 september 2008

Foto’s van het Landjuweel staan op: www.sintantoniusensintsebastiaan.com => Fotogalerij => NBFS en Landjuweel 2008. Bij het Brabants Dagblad staan ook filmpjes op de website. Een filmpje staat op onze webstek: zie voorgaande link. Groeten, Frans Manni Noot van de SB-redactie Zie ook:http://www.landjuweel2008.nl/foto/Fotos_landjuweel_zondag, met maar liefst 508 kleurfoto’s, genomen door fotografe Lieske Leunissen-Ritzen. Alfred Disch

VAN: De Heer A.A.M. (Noud) Smits, voorzitter Heemkundekring De Kleine Meijerij; lid Comité van Aanbeveling Landjuweel Oisterwijk 2008 Geachte Heer Disch,

Moergestel, gemeente Oisterwijk (N.Br.), 22 september 2008

Zoals bekend werden op 4 t/m 7 september de festiviteiten gehouden rond het Landjuweel 2008. De locaties waren in Oisterwijk (kerk en raadhuis) en op het gildeterrein in Moergestel.

Een schilderij loopt leeg…

Bijgaande foto heb ik gemaakt, toen een gilde vanaf de parkeerplaats door de Heistraat in Moergestel vanwege de smalte ietwat geordend optrok naar het gildeterrein. Het bood voor mij de aanblik alsof een schilderij ‘leegliep’ en waarvan de gildebroeders ervan verlangden zich te gaan wedijveren en zouden gaan deelnemen aan al dat moois wat het tot gilde maakt. Met vriendelijke groeten, Noud Smits Noot van de SB-redactie Noud Smits en ik konden nog niet achterhalen, van welke schuttersgilde een aantal leden op de foto staat afgebeeld. Kan iemand ons daarover informeren? Bij voorbaat dank! Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1730

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

EGS (5) Vervolg op SB 56, blz. 990, SB 75, blz. 1478, SB 79, blz. 1571, en SB 83, blz. 1685-1686

B.g.v. het afscheid van Dr. Otto van Habsburg als EGS-beschermheer en Grootmeester Ridderorde

Voor een vertaling in het Nederlands zie de navolgende bladzijde.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1731

[In vertaling door A.D.]

VAN: De Algemeen Secretaris van de EGS Dormagen, Noord-Rijnland-Westfalen (D), 25 augustus 2008 Persbericht De zoon van de laatste Oostenrijkse keizer, Otto van Habsburg, neemt afscheid van zijn schutters. De 95-jarige grootmeester van de ‘Ridderorde van de heilige Sebastianus in Europa’ en beschermheer van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS) draagt eind augustus zijn schuttersfuncties over aan zijn zoon Karel van Habsburg. De plechtige ambtsoverdracht bepaalt het programma van drie festiviteiten. De EGS-vergadering van 28 t/m 30 augustus te Korschenbroich staat geheel in het teken van een inhoudelijke discussie over de doeleinden van en consequenties daarvan voor de Europese schutters. Hoogtepunt van de discussiedagen is het heugelijke feit dat aan twintig schutters uit Europa de ridderslag zal worden verleend door Otto van Habsburg op vrijdag 29 augustus om 17.00 uur tijdens een pontificale dienst met de Keulse wijbisschop Dr. Heiner Koch in de parochiekerk St.-Andreas te Korschenbroich. De aan Otto van Habsburg opgedragen schutterstentoonstelling in het stedelijk museum Slot Rheydt in Mönchengladbach wordt op zaterdag, 30 augustus, om 14.00 uur, door burgemeester Norbert Bude en EGSpresident Charles-Louis prins van Merode geopend. De tentoonstelling - ingericht met medewerking van het Rijnlandse Schuttersmuseum (‘Rheinisches Schützenmuseum’) te Neuss, de EGS en de broederschappen in het Land van Gladbach - is gewijd aan het schutterijwezen in zijn regionale en Europese context. De ambtsoverdracht met investituur van de nieuwe grootmeester, Karel van Habsburg, voltrekt zich op zondag, 31 augustus, om 10.00 uur tijdens de pontificale hoogmis in de Dom van Aken. Aansluitend aan de feestelijke mis vindt de schuttersoptocht door de historische binnenstad plaats. Vervolgens is er een feestelijke ontvangst voor genodigde gasten door burgemeester Dr. Linden in de Rijkszaal (‘Reichssaal’) van het stadhuis.

-----Tot de Ridderorde van de heilige Sebastianus in Europa zijn op 29 augustus 2008 toegetreden:

01) Heinz Beyers: ridder 02) Peter Goeth: ridderr 03) Joachim Herrmann: ridder 04) Norbert Hünemeyer: ridder 05) Dr. Hans Ulrich Klose: ridder 06) Prof. Dr. Gunter Konrad: ridder 07) Hermann Josef Kronen: ridder 08) Hermann Liggesmeyer: ridder 09) Norbert Post: ridder 10) Peter Schlösser: ridder 11) Thomas Siegers: ridder

12) Hans Uebber: ridder 13) Marc Venten: ridder 14) Harry Ketels: ridder 15) Henk van den Berg: ridder 16) Damir Fraisberger: ridder 17) Tefil Piotr Kubis: ridder 18) Josip Novak: ridder 19) Roman Pawel Pajak: ridder 20) Wim Sanders: officier 21) Helmut Tewes: commandeur 22) Peter-Olaf Hoffmann: kanselier

Voor het eerst in de geschiedenis van de Ridderorde werden ook Kroaten opgenomen in de Ridderorde. Meer uitvoerige gegevens over deze plechtigheid volgen in een rubriek die in een van de komende SB-nummers opgestart zal worden en die speciaal gewijd zal zijn aan de Ridderorde van de heilige Sebastianus in Europa.

-----Voor meer informatie over de aan Dr. Otto van Habsburg opgedragen en sinds 30 augustus 2008 toegankelijke Schutterstentoonstelling te Mönchengladbach zie hierboven, blz. 1719. -----Voor nadere informatie over de plechtigheden die op zondag 31 augustus 2008 hebben plaatsgevonden, zie de navolgende bladzijde.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1732

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

B.g.v. de installatie en investituur van Karel van Habsburg als EGS-beschermheer resp. Grootmeester Ridderorde

Vader Otto van Habsburg en zoon Karel in de Akense binnenstad onderweg naar de plechtigheden in de Dom dd. 31 augustus 2008 [Bron foto: www.schuetzenwesen.eu]

Tijdens een pontificale mis in de Dom van Aken voltrok zich de ambtsoverdracht met investituur van de nieuwe grootmeester, Karel van Habsburg

Na de ambtsoverdracht met investituur trokken Karel van Habsburg en zijn gevolg naar het stadhuis van Aken, waar 1500 schutters de nieuwe EGS-beschermheer een defilĂŠ brachten.

Tijdens een korte plechtigheid werd aan de stad Aken de titel Europese schuttersstad verleend

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1733

HET PREDICAAT ‘KONINKLIJK’ (10) Vervolg op SB 75, blz. 1497-1498

VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en mederedacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 2 april 2008

Gezien de reacties van jou en van dhr. Pluymakers heb ik het volgende ‘vermoeden’ waar je je pijlen eens op af moet schieten. Zijn de Limburgse schutterijen niet en masse om rechtspersoonlijkheid gaan vragen, omdat ze dachten dat ze dan zichzelf ‘Koninklijk’ mochten noemen? Ik bedoel, toen mijn schutterij in 1893 de rechtspersoonlijkheid aanvroeg, heeft ook zij vlak erna op een nieuw vaandel de tekst ‘Koninklijke Schutterij’ laten zetten en ook op het koningszilver staat vanaf dan ‘Koninklijke Schutterij’. En ik vermoed, dat dit ook bij de andere schutterijen gebeurde. Bij deze zou ik het dan ook heel erg interessant vinden, als de Limburgse schutterijen (mij) konden laten weten vanaf welk jaar zij zich voor het eerst ten onrechte ‘Koninklijk’ noemden, en tevens konden laten weten wanneer zij hun (eerste) aanvraag hebben ingediend voor het verkrijgen van rechtspersoonlijkheid. En was het onterechte gebruik van het predicaat Koninklijk alleen een verschijnsel in het Zuiden? Groetjes, Mathy

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy, Maastricht, 2 april 2008 Eerdere schutterijvorsers (met name J.A.Jolles en A.Isings) hebben al erop gewezen, dat heel wat schutterijen (schuttersgilden) in Limburg en Noord-Brabant ten onrechte meenden aan de koninklijke goedkeuring van statuten het predicaat Koninklijk te mogen ontlenen. Ik denk, dat dit verschijnsel zich niet beperkte tot de zuidelijke provincies. Ook denk ik, dat schutterijvorser Jo Pluymakers ons een lange lijst van namen van zulke schutterijen (schuttersgilden) zou kunnen verstrekken. Hij is namelijk van de onderhavige materie vrij goed op de hoogte, in elk geval beter dan ik. Groetjes, Alfred

------

VAN: De Heer Mathy Leunissen Hallo, beste Alfred.

Maastricht, 14 september 2008

Zie www.schutterijvoerendaal.nl => Historie => Successen. Klopt het, dat schutterij St.-Sebastianus te Voerendaal (Lb.) de eerste schutterij van Nederland is die het predicaat Koninklijk heeft gekregen in 1951? Groetjes, Mathy

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy,

Maastricht, 14 september 2008

De mededeling op de Voerendaalse website klopt mijns inziens om twee redenen niet. Het predicaat Koninklijk werd niet verleend in 1951 (een veelgehoorde datum: 17.6.1951) maar op 5.8.1952*). Bovendien: reeds op 3 juli 1851 is het predicaat Koninklijk verleend aan een aantal schuttersgezelschappen, waaronder de schutterij De Batavieren te Hulst (provincie Zeeland). Dat schutterij Amicitia te Schijndel (N.Br.) - nota bene ook nog op dezelfde datum als de schutterij te Hulst - eveneens het predicaat Koninklijk heeft gekregen (zie en vergelijk de overzichtslijst in SB 40, blz. 652), berust op een latere beoordelingsfout van het Koninklijk Huisarchief dan wel van het Kabinet van de Koningin. Hoe men in Voerendaal aan het jaartal 1951 / de datum 17.6.1951 gekomen is, is mij volstrekt een raadsel. Zou jij daarnaar in Voerendaal eens navraag willen doen, Mathy? Groetjes, Alfred *) Zie Erdkamp e.a. 1994, de ongepagineerde fotobladzijde 87 of 83, gerekend vanaf de wél gepagineerde fotobladzijde 80 resp. 86. Op de bewuste fotobladzijde staat in kleur de originele oorkonde afgebeeld, waarin ter kennis wordt gebracht dat aan de schutterij St.-Sebastianus in Voerendaal het predicaat Koninklijk is verleend en wel gegeven te ‘Soestdijk, 5 augustus 1952’.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1734

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

DE VROUW IN HET SCHUTTERSWEZEN (12) Vervolg op SB 83, blz. 1689-1690

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 18 augustus 2008

Allereerst wil ik iets rechtzetten. Ik ben absoluut geen tegenstander van vrouwen in schutterijen (schuttersgilden). Sterker nog: ook ik ben van mening, dat vrouwen een toevoeging zijn aan het schutterswezen en dat zij gelijk behandeld dienen te worden als de mannelijke schutters. Dat dit even duidelijk is! Maar laat ik beginnen met de volgende uitspraak van je in SB 83, pagina 1690: ‘Juist omdat een schutterij als die van Klimmen feitelijk al lang géén weerbaarheidskorps meer mag zijn, heeft zij - én als particuliere vereniging én als folkloristische schutterij - vanaf ca. 1799 de mogelijkheid om in haar gelederen vrouwen als volwaardig lid op te nemen. Waarom dan die opname beperken tot uitsluitend de schutterskoningin en aan deze tegelijk elk spreek- en stemrecht onthouden in een ledenvergadering?’ Wel, beste Alfred, waarom zouden we dat dan niet doen? Toegegeven, je hebt gelijk. Die mogelijkheid hebben we inderdaad. Maar dat wil niet zeggen, dat we dat ook moeten doen. De keus of we wel of niet vrouwen toelaten in onze schutterij, is aan ons, de leden van de schutterij. Niet aan jou, niet aan de burgemeester van Eijsden, niet aan mevrouw Tans of aan wie dan ook. En ook hier moet ik je corrigeren. Aan de (schutters)koningin van Klimmen kan niet het spreek- en stemrecht in een ledenvergadering worden onthouden, want ze heeft dat recht niet en ze mag bovendien op een ledenvergadering niet eens aanwezig zijn. Ze is namelijk geen lid. Min of meer een uitzondering is de zogenaamde ‘feestvergadering’ op kermismaandag (na de 1ste OLS-dag). Dit is niet zozeer een vergadering in de zin van ‘laten we gaan vergaderen’, maar eerder een vergadering in de zin van ‘het bestuur heeft de volgende mededelingen, opmerkingen en de leden moeten niet vergeten hun contributie op de trom te betalen’. (Zie ook de terugblikken op onze website om een beeld te krijgen). Alhoewel ook deze ‘vergadering’ voorbehouden is aan alleen de leden, wordt hier wel een uitzondering gemaakt voor de koningin, waarschijnlijk omdat het niet ‘echt’ een vergadering is. Dat verklaart misschien waarom ook mijn moeder (als fotografe) aanwezig mag zijn. Alle andere niet-leden (familie of fans) wordt verzocht om even in het café te wachten totdat de deuren worden geopend waarna ook zij kunnen deelnemen aan de festiviteiten. Ter vergelijking: op de jaarlijkse ledenvergadring in januari is de koningin (alsook mijn moeder) niet aanwezig. Als de totstandgekomen anti-discriminatie-artikel geen betrekking heeft op vrouwen- en mannenkoren, hoe heeft dat dan wel betrekking op schutterijen? Per slot van rekening kwam je zelf met de anti-discriminatiewet op de proppen in SB 82, pagina 1661. En in het verlengde daarvan kan ik ook kort zijn over mijn aan dhr. Jeroen Kockelkoren gedane opmerking over de wetgeving: Aangezien je zelf al hebt aangegeven dat (in ieder geval volgens jou) het anti-discriminatie-artikel geen betrekking heeft op vrouwen- en mannenkoren, kan dat artikel (volgens mij) met evenzoveel reden ook geen betrekking hebben op ‘mannenschutterijen’. Met andere woorden, ik heb toen tegen Jeroen onzin uitgekraamd. Sorry, Jeroen; ik wist niet beter. (Ironisch genoeg weet ik dankzij mw. Tans nu wel beter, maar daarover later). En je herinneringen kloppen inderdaad. Sterker nog: nu mijn collectie boeken aanzienlijk groter is geworden, kan ik nog meer ‘bronnen’ noemen waaruit blijkt dat al in de Middeleeuwen vrouwen en kinderen lid konden worden van broederschappen, schuttersgilden en al wat dies meer zij. Dus mijn verwijzing naar die argumenten zijn zeker nog geldig en wil ik bij deze nogmaals onderstrepen. Maar zover ik me kan herinneren, had in ieder geval ik een compleet andere discussie met Jeroen Kockelkoren dan die ik nu met jou heb. Bij Jeroen had ik de discussie of vrouwen wel of niet lid mogen worden van een schutterij. Nu met jou heb ik de discussie of je schutterijen moet verplichten dan wel dwingen om vrouwen (bij wijze van spreken) in hun gelederen op te nemen zoals vooral mw. Tans wil. En waar ik bij de eerste discussie een volmondige ‘JA’ roep, zo roep ik bij de tweede discussie een volmondige ‘NEE’. En daarmee kom ik even terug op datgene wat ik aan het begin van de e-mail getypt hebt: JA, vrouwen mogen wat mij betreft lid worden van schutterijen dan wel gilden, maar NEE, je moet niet de schutterijen dan wel gilden dwingen om vrouwen in hun gelederen op te nemen. Zoals ik op de ‘Schutterijen en Gilden’-.hyve van Hannes Senden liet weten (waar deze discussie ook gevoerd wordt): ‘Laat alleen de beslissing om vrouwen toe te laten over aan de vereniging zelf... alsook in hoeverre de man en vrouw in die vereniging daadwerkelijk

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1735

gelijkgesteld worden. En als beide seksen in de vereniging dan wel dorp / stad tevreden zijn met de positie die de mannen en (mogelijk) vrouwen binnen de schuttersvereniging hebben, wie zijn wij als buitenstaanders dan om daar verandering in af te dwingen?’ Per slot van rekening waren het ook in Gronsveld buitenstaanders die wat te ‘zeuren’ hadden (en met name mw. Tans). En met mw. Tans kom ik ook meteen bij je laatste vraag in hoeverre de provincie Limburg pressie uitoefent om het aantal vrouwelijke leden binnen de schutterijen te vergroten. Sta me toe om het een en ander te citeren. Limburgs Dagblad van 6 mei 2008, pagina 15: (…) De burgemeester [mw. Pelzer] volhardde tegenover Hayen [voorzitter van de schutterij] in haar deelname. Hij adviseerde haar dat niet te doen. Ook maakte Hayen Pelzer duidelijk dat de kwestie aan de ledenvergadering zou worden voorgelegd. De CDA-burgemeester maakte er toen een politieke zaak van door haar partijgenoot en oud-deputé Jean Bronckers uit Gronsveld en cultuurgedeputeerde Odile Wolfs (PVDA) uit Rijckholt in te schakelen. Hayen voelde zich door de twee politieke zwaargewichten onder druk gezet, (…). Limburgs Dagblad van 8 mei 2008, pagina 17: (…). De provinciale CDA-fractie wil dat Gedeputeerde Staten een einde maken aan de eeuwenoude discriminerende statuten van de schutterij [van Gronsveld]. Ook andere verenigingen in Limburg moeten hun regels aanpassen aan de geëmancipeerde samenleving anno 2008, vindt de partij. Tot nog toe probeerden oud-deputé Jean Bronckers (CDA) en cultuurgedeputeerde Odile Wolfs (PVDA) vooral achter de schermen voor elkaar te krijgen, dat schutterij Sint-Sebastianus haar 389 jaar oude traditie laat varen om plaats te maken voor de eerste vrouwelijke ‘sjot’ in de geschiedenis. (…). Gezien de bovenstaande stukken tekst uit de krant, moet je me toch eens een eerder gestelde vraag beantwoorden die je tot nu toe niet beantwoord hebt. Wat is er zo ‘mooi’ aan, dat uiteindelijk toch toestemming verleend werd aan mw. Pelzer om mee te schieten? Wat mw. Tans betreft, aangezien ze - naar mijn mening - zich beter voordoet dan ze in werkelijkheid is en haar optreden ten koste gaat van heel veel mensen dan wel verenigingen, is zij me de moeite niet eens waard om nog meer woorden aan haar te verspillen. Laat ik daarom volstaan met te wijzen op de brief die zij namens de PvdA-fractie naar het College van Gedeputeerde Staten stuurde. Beste Alfred, moet ik nog meer zeggen? Laat ik ter afsluiting dan ook maar meteen verwijzen naar de antwoorden die de Gedeputeerde Staten gaven op de vragen van mw. Tans. Heel handig om in vergelijkbare situaties figuren zoals mw. Tans het zwijgen op te leggen. En het dunkt me dat als ‘die van Gronsveld’ dit geweten hadden, ze zich niet zo onder druk hadden laten zetten om mw. Pelzer mee te laten schieten. Groetjes, Mathy

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy,

Maastricht, 18 augustus 2008

Eigenlijk (?) zeg je een voorstander te zijn van méér vrouwen in het schutterijwezen (schuttersgildewezen). Alleen: je bent - m.i. terecht - een (felle) tegenstander ervan om schuttersverenigingen te dwingen ook vrouwen als volwaardig lid te accepteren. Uit de vragen aan en de antwoorden van de Gedeputeerde Staten van Nederlands zuidelijkste provincie (zie de beide navolgende bladzijden) kunnen we ten minste twee conclusies trekken. 1) Het Statenlid Els Tans stoort zich ernstig aan het feit dat er in Limburg nog altijd schutterijen (schuttersgilden) zijn die aan de vrouw een volwaardig lidmaatschap onthouden. [Op dit punt vertolkt mw. Tans mijns inziens een opvatting die vandaag de dag onder een (over)groot deel van de geïnteresseerde Limburgse bevolking leeft.]. 2) Het dagelijks bestuur van de provincie Limburg, inclusief de door jou gewraakte cultuurgedeputeerde Odile Wolfs, wil in de onderhavige kwestie de schuttersverenigingen niets dwingends opleggen. [En dát is toch wel - naar mijn mening - iets anders dan je in jouw mailing doet voorkomen.]. Mij blijft het verbazen, hoe weinig voorstanders van ‘mannenschutterijen’ er blijk van geven te beseffen hoe kwetsend het bij vrouwen kan overkomen wanneer deze wél op een of andere manier mogen meedoen met hun plaatselijke schuttersvereniging maar er géén volwaardig lid van mogen zijn. Mede tegen die achtergrond was de voetnoot bij mijn mailing op blz. 1661 in SB 82 natuurlijk ironisch bedoeld. Groetjes, Alfred

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1736

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

Vragen aan en antwoorden van de Gedeputeerde Staten van Limburg VAN: Mevrouw E.M.J.J. (Els) Tans, lid van de Provinciale Staten van Limburg

Vragen aan het College van Gedeputeerde Staten van Limburg Artikel 38 - vragen De vrouwelijke schutter van Eijsden Maastricht, 7 mei 2008 Geacht College, De Schutterij van Eijsden zal op pinkstermaandag tijdens de Groete Broonk haar Burgemeester, mw. Manon Pelzer, het eerste schot laten afvuren voordat het vierjaarlijkse koningsvogelschieten begint. Nu is er echter grote commotie ontstaan over dit ereschot, dat traditiegetrouw toekomt aan de burgemeester en de pastoor. Prima zou je zeggen. Ik viel echter bijna van mijn stoel, toen ik las waar de consternatie bij de Schutterij SintSebastianus over ging. Hun burgemeester, benoemd door Hare Majesteit de Koningin op voordracht van de Gemeenteraad van Eijsden en de Commissaris van de Koningin, blijkt niet goed genoeg om het ereschot af te vuren. Niet vanwege haar kwaliteiten als burgemeester, nee, de Burgemeester van Eijsden is helaas, jawel, een vrouw. Al 389 jaar staat in de statuten dat alleen een man het startschot kan geven en deze (mooie) traditie wordt nu doorbroken omdat de eerste burger van Eijsden helaas een vrouw is. Het bestuur schijnt onder druk van prominente burgers toch met een kleine meerderheid de burgemeester de eer te willen geven die haar toekomt. Men schijnt daar echter liever op terug te willen komen. Het is nog slecht gesteld met het emancipatiebewustzijn van sommige verenigingen in onze provincie. De schutterij van Eijsden geeft wel een heel slecht voorbeeld als het gaat om emancipatie en gelijkheid. Het spel dat volgens het bestuur al 400 jaar bestaat, zou een flinke deuk krijgen als het openingsschot door een vrouw, de burgemeester van Eijsden, gelost wordt. Daarom onze vragen aan U. 1) Is Uw College op de hoogte van de commotie die er binnen de schutterij Sint-Sebastianus is ontstaan over een statuut van 389 jaar oud waarin staat dat alleen een man het ereschot mag geven bij de opening van het schuttersfeest? 2) Ervaart U het ook als een belediging aan het adres van de Burgemeester dat het bestuur van de schutterij haar liever niet het ereschot wil laten afvuren met als enige argument dat de burgemeester een vrouw is? 3) Is het niet een taak van Uw College om alle verenigingen in onze provincie die nog dergelijke eeuwenoude discriminerende statuten hanteren, te wijzen op verandering van die statuten en ze aan te passen aan de geĂŤmancipeerde samenleving anno 2008? 4) U bent terecht de afgelopen jaren hard aan het werken om vooral vrouwen met bestuurlijke kwaliteiten op te roepen om te solliciteren naar het ambt van burgemeester. Hoe voelt het als het College van GS, dat de vraag naar meer vrouwen op hoge functies onderschrijft en meewerkt om meer vrouwen op hoge posten te krijgen, moet constateren dat een van deze benoemde vrouwen niet haar taak kan uitoefenen vanwege haar vrouw-zijn? 5) Welke acties mogen wij van U verwachten om een einde te maken aan tradities die al lang niks meer te maken hebben met het Limburgse verenigingsleven van vandaag, maar zich baseren op oude regels die doelgroepen uitsluiten en beledigend zijn voor o.a. alle vrouwen die hun beroep serieus nemen? Ik hoop op een geweldig schot van de Burgemeester en wens haar daar veel plezier bij. Vriendelijk groet, Els Tans, Statenlid PvdA Limburg.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1737

VAN: Het College van Gedeputeerde Staten van Limburg Aan de Voorzitter en Leden van de Provinciale Staten van Limburg Cluster Faxnummer Ons kenmerk Bijlage(n)

CWZE (043) 389 70 13 2008/19875 1

Behandeld Doorkiesnummer Uw kenmerk Maastricht

J. Smeets / V. Nikoletic (043) 389 88 81 27 mei 2008

Onderwerp Antwoord van Gedeputeerde Staten op schriftelijke vragen krachtens artikel 38 van het Reglement van Orde voor de vergaderingen van Provinciale Staten. Van het lid : mevrouw Tans Fractie : PvdA Inzake : Vrouwelijke schutter van Eijsden Vraag 1 Is Uw College op de hoogte van de commotie die er binnen de schutterij Sint-Sebastianus is ontstaan over een statuut van 389 jaar oud waarin staat dat alleen een man het ereschot mag geven bij de opening van het schuttersfeest? Antwoord Ja. Vraag 2 Ervaart U het ook als een belediging aan het adres van de burgemeester dat het bestuur van de schutterij haar liever niet het ereschot wil laten afvuren met als enige argument dat de burgemeester een vrouw is? Antwoord Wij hebben kennisgenomen van het dilemma. Vraag 3 Is het niet een taak van Uw College om alle verenigingen in onze provincie die nog dergelijke eeuwenoude discriminerende statuten hanteren, te wijzen op verandering van die statuten en ze aan te passen aan de geĂŤmancipeerde samenleving anno 2008? Antwoord De diversiteit hebben wij hoog in ons vaandel staan. Wij zullen in dit kader de Limburgse verenigingen daar waar nodig op discriminerende regels aanspreken, maar de Provincie heeft geen bevoegdheid om hun de verandering van hun statuten op te leggen. Vraag 4 U bent terecht de afgelopen jaren hard aan het werken om vooral vrouwen met bestuurlijke kwaliteiten op te roepen om te solliciteren naar het ambt van burgemeester. Hoe voelt het als het College van GS, dat de vraag naar meer vrouwen op hoge functies onderschrijft en meewerkt om meer vrouwen op hoge posten te krijgen, moet constateren dat een van deze benoemde vrouwen niet haar taak kan uitoefenen vanwege haar vrouw-zijn? Antwoord Wij achten het gestelde in deze situatie niet aan de orde. De meerderheid van de ledenvergadering van schutterij St.-Sebastianus is ermee akkoord gegaan dat burgemeester Pelzer het 1ste schot zou lossen en dit is ook met succes gebeurd. Hiermee is historie geschreven. Wij onderschrijven het besluit van de ledenvergadering. Vraag 5 Welke acties mogen wij van U verwachten om een einde te maken aan tradities die al lang niks meer te maken hebben met het Limburgse verenigingsleven van vandaag, maar die zich baseren op oude regels die doelgroepen uitsluiten en beledigend zijn voor o.a. alle vrouwen die hun beroep serieus nemen? Antwoord Zie het antwoord op vraag 3. Wij merken hierbij op, dat wij in een tijd leven waarin de bewustwording van de dynamiek tussen traditie en vernieuwing een grote rol speelt. Veranderingen in eeuwenoude tradities kunnen als gevolg van deze dynamiek niet van bovenaf aan verenigingen opgelegd worden. Verenigingen dienen veranderingen zelf door te voeren. Tevens moet er ruimte zijn voor de bijbehorende discussie, zodat in voorkomende gevallen discriminerende regels kunnen wijzigen op basis van normen en waarden zoals ze door de vigerende samenleving gevoed en gedeeld worden. -----Gedeputeerde Staten van Limburg, -----Voorzitter Secretaris

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1738

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

RECENSIE (39) Vervolg op SB 83, blz. 1695-1696 [Zie ook Mededeling 157 in SB 82, blz. 1663]

Een Duits ‘goede manieren’-boekje voor schutters Kleiner Schützen-Knigge. Benimmregeln fürs Schützenfest [= ‘Etiquetteboekje voor schutters. Gedragsregels voor het schuttersfeest]. Mönchengladbach 2008. Auteur: Birgitta Ronge. Editor: B. Kühlen Verlag, Mönchengladbach (D).. Formaat: 21 cm bij 15 cm; slappe kaft; 64 bladzijden tekst, met zo’n 30 afbeeldingen in kleur. Prijs: €7,50 (exclusief verzendkosten). ISBN: 978-3-87448-297-4. --In 1788 verscheen van de hand van de Duitse schrijver Adolph Franz Friedrich Ludwig baron von Knigge (1752-1796) diens belangrijkste werk: Über den Umgang mit Menschen [= ‘Over de omgang met mensen’]. Sedertdien pleegt men in het Duitse taalgebied een etiquetteboek aan te duiden met ‘ein Knigge’. Een ‘goede manieren’-boek voor schutters was er in het Duits niet - zo min, bij mijn weten, in welke andere taal dan ook. Zie ik het juist, dan mogen we de huidige Gladbacher schutterspresident Horst Thoren en zijn ‘Commissie voor Geschiedenis en Folklore van de Federatie van de Historische Duitse Schuttersbroederschappen’ wel beschouwen als de bedenkers van het onlangs gerealiseerde schuttersetiquetteboekje, geschreven en verlucht door journalist en illustratrice Birgitta Ronge te Brüggen am Niederrhein. Ronge schreef de tekst aan de hand van gegevens die haar waren verstrekt door Ralf Heinrichs en Heinz-Josef Katz. Beide laatstgenoemden zijn niet onbekend aan de SB-lezer! Het boekje is opgedragen ter nagedachtenis aan Lothar Heupts, de begin dit jaar overleden algemeen secretaris van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS). Voor Lothar Heupts war gute Ordnung als Ausdruck innerer Einstellung stets wichtig [= ‘waren orde en regel als uitdrukking van innerlijke beschaving steeds van belang’], zo luidt het op blz. 4. In vier hoofdstukken behandelt Birgitta Ronge achtereenvolgens ‘de grondslagen’ (verzorging uiterlijk, lichaamshouding) op blz. 9-19, de commando’s voordat een colonne schutters zich in beweging zet (blz. 21-37), de gedragsregels tijdens de schuttersoptocht (blz. 39-49) en tijdens het verdere verloop van een schuttersfeest (blz. 51-59). Elke aanwijzing wordt verduidelijkt door een kleurrijke tekening die niet gespeend is van enige humor. Horst Thoren, die ook voor het korte voorwoord (blz. 6-7) zorgde, geeft op blz. 60-61 heel beknopt zijn visie op het ontstaan van het schutterijwezen (volgens hem formeel bij wet van 924 onder keizer Hendrik I) en de essentie van het schutter-zijn (volgens hem broederschap in christelijke zin), met als verdere informatiebron www.bund-bruderschaften.org. Ter overdenking zijn er nog Thorens drie stellingen op blz. 62-63 over jeugd, traditie en feestvreugde. Statt eines Nachworts [= ‘In plaats van een nawoord’] luidt de titel van het laatste stukje tekst (blz. 64). En daarin verneemt de lezer onder meer, dat secretaris Ralf Heinrichs van de ‘Bund der Historischen Deutschen Schützenbruderschaften’ (statutair gevestigd te Keulen) voornemens is om t.z.t. op de webstek van zijn bond (zie de link hierboven, in de vorige alinea) een meer volledige en bovendien van foto’s voorziene ‘Knigge’ voor schutters te publiceren. -----Alfred Disch Titel:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1739

VERSCHIJNING VAN DE SCHUTTERSBRIEF (46) Vervolg op SB 83, blz. 1697-1698

-----Dinsdag, 15 juli 2008 Beste Alfred, Bij dezen wil ik je in eerste instantie even laten weten dat je jezelf niet te druk moet maken over het al dan niet op tijd versturen van de SB-edities. Het is allemaal vrijwilligerswerk en wij (als ik voor alle lezers mag spreken) hebben hier echt wel begrip voor. Daarnaast wil ik je erop wijzen dat je in elk geval goed aan je gezondheid moet denken en naar je lichaam moet luisteren; als het even niet gaat, rustig aan doen. (…). Met vriendelijke groet, Sander Oome. Sander Oome, beheerder van Schuttersgilden.startpagina.nl en van Schuttersgilden.hyves.nl, hoofdtamboer van Gilde St.-Crispus en St.-Crispianus, Besoyen, gemeente Waalwijk (N.Br.) [Voor de volledige tekst zie SB 83, blz. 1673]

-----Dinsdag, 19 augustus 2008 Goedenavond, Mijnheer Disch. Met dank voor Uw regelmatige toezending van de Schutterbrief (…). Ten tijde van het OLS in Stramproy en Nederweert heb ik de brief met belangstelling gelezen (…). Met vriendelijke groet, Nelleke Padmos-Janssen. N.C. (Nelleke) Padmos-Janssen, een van de twee persvoorlichters van het OLS 2006, Weert (Lb.)

-----Dinsdag 19 augustus 2008 Hallo, Alfred. Het is misschien een beetje een vreemde vraag, maar ik ben sinds een jaar secretaris van het Sint-Catharina- en Sint-Barbaragilde te Geldrop. Ik heb van mijn voorganger geen archief of informatie overgedragen gekregen. Dat archief ben ik weer aan het opbouwen en dat lukt aardig. Mijn vraag is nu, of ik een kopie kan krijgen van de Schuttersbrieven die in het verleden elektronisch verzonden zijn. Ik heb de nummers 82 en 83. Er staat interessante informatie in en het is weer een aanvulling voor mijn archief. Alvast bedankt, Maarten Crüts. Maarten Crüts, deken-schrijver van St.-Catharina- en St.-Barbaragilde, Geldrop, gemeente Geldrop-Mierlo (N.Br.) Reactie van de redactie Beste Maarten, Het makkelijkst is het als je de nummers 1 t/m 81 van de SB downloadt van de EGS-website: www.e-g-s.eu of www.egs-schuetzen.com => [klikken op de helemaal rechts op de homepage zich bevindende aanduiding] Schuttersbrief hier => [de rest van de ‘procedure’ wijst zich vanzelf uit]. De SB-nrs. 7, 79 en 80 moeten nog verschijnen. Overigens verbaast het mij in zéér hoge mate, dat jouw voorganger(s) géén verenigingsarchiefstukken heeft (hebben) overgedragen. Ik adviseer je dan ook, bij je medebestuurders aan te dringen op een formeel besluit dat inhoudt dat voortaan het oud archief van jouw vereniging in bruikleen wordt afgestaan aan het gemeentearchief en dat bij de secretaris alléén het lopend archief (= verenigingsbescheiden van - pakweg - de laatste twee jaar) berusten mag, eventueel uit te breiden met een schaduwarchief (= fotokopieën van het aan de gemeente in bruikleen afgestane oud verenigingsarchief). Zo wordt voorkomen, dat de door jou en jouw opvolgers verzamelde originele stukken ooit nog eens zoekraken! Ik bewonder je erom, dat je de moeite wil nemen om het verenigingsarchief weer op te bouwen. Het nageslacht zal je daar dankbaar voor zijn! Met vriendelijke groeten, Alfred Disch. Reactie van Maarten Crüts d.d. 20.8.2008 Beste Alfred, Het is me gelukt om de Schuttersbrieven te downloaden, waarvoor hartelijk dank. Genoeg leesvoer voorlopig. Met vriendelijke groeten, Maarten.

-----Dinsdag 19 augustus 2008 Bedankt voor de mooie uitgave die je weer hebt samengesteld. Ik zal er weer veel leesplezier van beleven. Nogmaals, Alfred, bedankt. Gr.,Toon Bergh. A.A. (Toon) Bergh, lid van de commissies Boogschieten en Geweerschieten van de NBFS-Kring Peelland, Someren (N.Br.) -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1740

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84

MEDEDELINGEN (47) Vervolg op SB 83, blz. 1699

------

Mededeling 157

(Inzake website en de in 2010 te houden 68ste Kringgildedag)

Geachte Heer, Mevrouw,

Leenderstrijp, gemeente Heeze-Leende (N.Br.), 7 september 2008

Bijgaand doen wij U een persbericht toekomen. Wij verzoeken U vriendelijk om dit persbericht op te nemen in Uw media, waarvoor bij voorbaat onze hartelijke dank. Mocht U naar aanleiding van dit persbericht nog vragen en/of opmerkingen hebben, dan kunt U contact opnemen met ondergetekende. Met vriendelijke Gildegroet, namens het bestuur van Gilde St.-Jan Baptista Leenderstrijp, Johan Bax, secretaris, Strijperstraat 73-A, 5595 GB Leende; telefoon: 040 - 206 13 57 of 06 - 52 66 77 95; e-mail: info@gildeleenderstrijp.nl; website: www.gildeleenderstrijp.nl PERSBERICHT

Gilde St.-Jan Baptista Leenderstrijp lanceert eigen website Tijdens een algemene ledenvergadering van het Strijper gilde is door gildebroeder Ad de Groof de website www.gildeleenderstrijp.nl officieel gelanceerd. Deze internetpagina is bedoeld om zowel leden als nietleden te informeren over de activiteiten en doelstellingen van het gilde. De website bevat tevens achtergrondinformatie over de geschiedenis van het Strijper gilde, de St.-Janskapel en Leenderstrijp, met name gebaseerd op de onderzoekingen van gilde-archivaris Max Farjon. Ook zijn via een speciale pagina fotoâ&#x20AC;&#x2122;s van recente activiteiten te bekijken en te bestellen. Binnenkort zal ook het nieuwe logo van het gilde op de internetpagina te zien zijn. Aan de verdere inhoud en vormgeving van de site wordt nog steeds gewerkt. Tegelijk met de in gebruikneming van de internetpagina start het Strijper gilde met de promotiecampagne voor de 68e Kringgildedag, die op 4, 5 en 6 juni 2010 wordt georganiseerd. Speciaal hiervoor is door het gilde de Stichting Activiteiten Gilde St.-Jan Baptista opgericht, die zorg zal dragen voor de organisatie. Op 15 september 2008 wordt een aanvang gemaakt met de werving van sponsors. Daarnaast lopen momenteel de eerste contacten met de gemeente Heeze-Leende over de situering van het feestterrein in Leenderstrijp.

------

Mededeling 158

(Inzake adreswijzigingen Schutterij St.-Stephanus te Dieteren)

Geachte Schuttersvrienden, Dames, Heren,

Buchten, gemeente Sittard-Geleen (Lb.), 25 september 2008

Bij Schutterij St.-Stephanus te Dieteren, gemeente Echt-Susteren (L), heeft per 2 september 2008 een adreswijziging van het secretariaat plaatsgevonden. Het nieuwe secretariaatsadres is: Schutterij St.-Stephanus, p/a Dhr. R. Laumen, Grote Tiend 62, 6101 VB Pey-Echt; telefoon: 0475-85 46 57; e-mail. ststephanus@live.nl. Tevens heeft de schutterij een nieuwe penningmeester. Het nieuwe adres is: Corneliushof 29, 6114 JX Dieteren; telefoon: 046-449 29 44. Gelieve deze wijzigingen in Uw adresbestand op te nemen. Met schuttersgroet, Th. Hoorens -----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 84

26 september 2008

1741

COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o. De leden van de SB-redactie (zie volgend kadertje) vormen het bestuur van de SB-stichting. Activiteiten van de SB-stichting c.q. SB-redactie zijn onder meer: de Schuttersbrief, het Schuttersbriefje (voor jongeren), de SB-Bijlagen, de SB-website en SB-jongerensite. Zie verder vooral ook de lijst van actiepunten op pagina 1541 van SB-nummer 76. Daar de door de SB-stichting te maken kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de in het onderstaande kadertje vermelde (voorlopige) bankrekening. Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank! De SB wordt gratis verstrekt; zie de verzendlijst op pagina 1542 van SB-nummer 76. Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB ontvangen? Laat dit dan m.v.v. Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl. De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering. Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de voorlaatste pagina van SB-nummer 76. U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen. Oude nummers van de Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd. Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek. Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering der correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. De SB telt thans meer dan 250 rubrieken; die van U kan (kunnen) er dus ook nog bij! Voor een tussentijds overzicht van de SB-rubrieken zie SB-nummer 76, blz. 1507-1540.

REDACTIEADRES Bezoekadres SB-redactie / SB-stichting: p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht Telefoon met voicemail: (00.31) (0)43 - 325 76 62 Skype-adres: Alfred.Disch Mobiel: (00.31.)06.41 69 22 46 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl SB-website (www.schuttersportaal.nl) en SB-jongerensite zijn nog in opbouw Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch, 6221 AE Maastricht 6-B. Voorlopige bankrekening buitenland: IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL-6221 AE Maastricht 6-B.

Redactieleden Alfred Disch: hoofdredacteur; tevens redacteur Handboog; e-mail, ook: alfred.disch@gmail.com Jelger Visser: adj.-hoofdredacteur, tevens ICT-coördinator & redacteur Kruisboog; jelger.visser@gmail.com Björn Ulenaers: eindredacteiur; bjorn.ulenaers@gmail.com Mathy Leunissen: redacteur Documentatie, Exercities en Zware Buks: mathy.leunissen@gmail.com Ans Moors: redactrice voor het Italiaanse taalgebied (Italië, San Marino, Vaticaan) Willem van Uden en Ab Reuling: redacteur-webmasters Jeroen Kaasenbrood: technisch en zakelijk adviseur (Compres Media System, Maastricht) Naast enkele gekwalificeerde zetels zijn er nog vacante redacteurschappen voor diverse EGS-landen en -taalgebieden alsmede voor de schietdisciplines Geweer en Pistool. U kunt zich daarvoor aanmelden bij de redactie.

-----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1742

26 september 2008

Schuttersbrief - nummer 84