Be strong.
“If you want an easy life, don’t be an architect”, Zaha hadid
“Talent is good, practise is better, passion is best”, Frank Lloyd wright
Inhoud Inspirerende beelden Interview:
4
6
Toekomstige architect: Kelly Tibben
Boekreview 7
Nederlandse architectuur van de 20e eeuw
Dode architect:
8
J.G. Wattjes
Research:
Kelly Tibben 6
10
Baksteen
Reportage: 14
Ontdek de sporter in jezelf
Essay: 24
Rachel Whiteread
Column 28
J.G. Wattjes 8 Parkeren Olympisch Park
Zapp io Leof . Va siliss is Ol gas Leof . Va siliss is Ol gas
Zappio
13.7 03
Voetbal Basketbal Hockey Handbal 24.0 26
7.00 0
Verspringen
Atletiekbaan
Volleybal Badminton
Tennis Tribune 1.500 9.000
9.000
13.500
48.4 00
13.800
18.000
13.7 03
2.00 0
155. 270
Hoogspringen 5.700
Touwtrekken
4.950
11.250
7.00 0
13.0 19
385 15.
Tribune
Hoofdgebouw
Schietsport
50.0 00
30.0 00
72 8.3
665 10.
Boo gsc hiet en
Paardenbak
782 23.
Kinderspelen
Za pp io
20.0 00
70 8.1
149.669
Botenhuis
Atletiek
36.3 71
Watersport Zeilen Roeien KanoĂŤn
566 42.
Zwemsport
32.8 90
Auditorium
27.8 18
15.1 00
Restaurant
Hellingbaan: toegang voor hulpdiensten, laden en lossen
38.1 27
Wielersport 077 198.
tou Ardit Parkeren Olympisch Park
Renvooi : Omringende bebouwing :
tou Ardit
Bestrating : Trottior: Te bouwen gebouwen: Bomen :
Olympisch Museum Athene
14
Water: Erfgrens :
Olympisch Museum Athene
Situatie 1:500
Adres locatie: Leoforos Vasilissis Olgas 1 Athene, Griekenland
Fase: Definitief ontwerp Status: ter goedkeuring
Opdrachtgever: ARCHmedium C/Duran i Bas 1 08002 Barcelona Spanje
Kelly Tibben s1048196 Nikki Witsenboer s1046993 Campus 2-6 Zwolle Overijssel 8017 CA Nederland 06-12345678
Datum:29-6-2015 Formaat: A1
GSEducationalVersion
Foto voorpagina: Bert van Houten, Jewish Museum Berlin, excursie 2014
Rachel Whiteread 24
Inspirerende beelden
Gebouw
Architect Max Dudler, Aan de gevel kan je niet zien welke functies er binnen zitten of hoeveel verdiepingen die heeft.
Persoon
Olcay Gulsen, heeft meerdere mode labels waaronder Supertrash. Een powervrouw, aan de top van een goedlopend bedrijf. Een voorbeeld.
Materiaal
Hout, een materiaal waar je veel verschillende sferen mee kan creĂŤren. Voor zowel interieur als exterieur.
4 Be strong.
Inspiratie
Een omgeving waar je tot rust komt. Even op adem komen en na denken over oplossingen.
Stad
Zwolle, de stad waar ik woon.
1. 2. 3. 4. 5.
“Max Dudler”, Archdaily, http://images.adsttc.com/media/images/519e/349e/b3fc/4b4c/1c00/000f/large_jpg/00_Titelfoto_ XXX%C2%A9Stefan_M%C3%BCller.jpg?1369322650 (15 februari 2017) “Powerwoman”, Miinto, https://www.miinto.nl/imiintofashion/wp-content/uploads/sites/6/2016/05/Powerwoman-1.jpg (15 februari 2017) “Hout”, Milieubewust, http://www.milieubewust.net/wp-content/uploads/2015/07/fe3-730x430.jpg (14 februari 2017) “eigen foto”, landschap in de buurt van New Castle “Zwolle”, hoog Zuthem, http://www.hoog-zuthem.nl/files/zwolle.jpg (14 februari 2017)
Be strong. 5
Toekomstig architect: Kelly Tibben Elke editie maken wij een interview met een toekomstig architect. Hoe kijken deze studenten aan tegen hun toekomstig vakgebied? //Door: Nikki Witsenboer// Bij welk bureau zou je het liefst aan de slag gaan met je diploma op zak? “Het liefst ga ik niet bij een bureau aan de slag maar begin ik een eigen bedrijf. Dit is eigenlijk al een hele tijd een droom van me. Ik kan het altijd proberen toch? Misschien groeit daar wel iets heel erg moois uit. Het is wel nog de vraag hoe Kelly wanneer dacht jij voor het eerst dat ik dit ga aanpakken. Maar daar heb ik gelukkig je architect wilden gaan worden? nog even voor. Dat diploma is er nog niet. “Tijdens mijn middelbare school kwam ik Wanneer ik denk dat het een goed moment is erachter dat ik ontwerpen leuk vonden. Tijdens om te starten dan begin ik daar aan.” mijn opleiding bouwkunde groeide mijn interesse steeds meer, tot het moment dat ik Als je dan je eigen architectenbureau zou besloot de ontwerprichting van de opleiding te hebben, welke stijl kunnen we dan van jou gaan volgen. Dit was al in het eerste jaar van verwachten? de opleiding toen we aan de slag gingen met “Ik zou graag een moderne stijl nastreven. de eerste ontwerpopgave. Uiteindelijk besloot Een eigentijdse, nieuwe manier van projecten ik aan het einde van het eerste jaar architect aanvliegen. De bouw en manier van werken is te worden. Dat betekende dat ik na het HBO redelijk ouderwets vaak nog. De technieken gaan een master ging doen.” wel met de tijd mee maar de manier van werken blijft nog achter, het moet beter kunnen. Daar Wat kan je vertellen over jou handschrift weet ik het antwoord nu nog niet op, maar ik als ontwerper? hoop daar wel een antwoord op te vinden door “Ik heb nog niet een duidelijk handschrift de ervaringen die ik nu op doe.” maar ik hou wel van “less is more”. Strak, gestructureerd met eenvoud. Mijn handschrift krijgt steeds meer die stijl. In de loop van mijn opleiding zal ik waarschijnlijk meer een eigen handschrift gaan ontwikkelen.” Op 4 februari had ik een interview met een jong opkomend ontwerper en in de toekomst waarschijnlijk architect. Kelly Tibben is een eerstejaars masterstudent architectuur aan de kunstacademie in Arnhem. Ik stelde haar een aantal vragen over haar ambitie en vakgebied.
Hoe overtuig jij je opdrachtgever van jou ontwerpen en keuzes? “Door middel van woorden en beelden te presenteren die elkaar aanvullen. Ik moet eerst zelf overtuigd zijn van mijn ontwerp. Als ik zelf weet dat ik een sterk verhaal heb, dan durf ik dat ook zo over te brengen.” Wat is voor jou de belangrijkste opgave binnen de architectuur op dit moment en in de toekomst? “Voor de toekomst denk ik dat duurzaamheid een belangrijkere rol gaat spelen dat zien we ook nu al gebeuren. Deze opgave gaat steeds belangrijker worden. Het is niet iets wat je toevoegt aan je ontwerp. Het moet iets worden wat er helemaal in zit als een vanzelfsprekendheid .”
6 Be strong.
Kelly Tibben (bron: Verkregen via Kelly Tibben )
Nederlandse Architectuur van de 20ste eeuw Auteur: Hans Ibelings Uitgeverij: NAI uitgevers Pagina’s: 192 pagina’s
De Nederlandse architectuur van de twintigste eeuw wordt in tien verschillende hoofdstukken beschreven. De architectuurgeschiedenis wordt per decenium beschreven als een heterogene verzameling van gebouwen en ontwerpen. Met een tekstuele beschrijving worden er verschillende afbeeldingen van ontwerpen laten zien. Er worden bekende internationale meesterwerken van architecten als Berlage, Oud, Duiker, van Eyck en Koolhaas maar ook minder bekende bouwwerken beschreven. Deze ontwerpen onderstrepen de veelzijdigheid en kwaliteit van de Nederlandse architectuur. Achterin het boek staan nog kort de biografieën van verschillende besproken architecten en architectenbureaus. Het boek is duidelijk geschreven. Per decennium wordt er een opsomming gegeven van verschillende toonaangevende projecten voor die tijd. Tien jaar wordt in 2 pagina’s kort, maar duidelijk uitgelegd. Achterin wordt er per architect of architectenbureau kort een biografie geschreven. Hierdoor vindt je snel de juiste informatie. De auteur, Hans Ibelings, heeft veel boeken over de Nederlandse en buitenlandse architectuur geschreven. In een boek van nog geen 200 pagina’s krijg je een snelle indruk over verschillende ontwerpen die gemaakt zijn in de 20ste eeuw en de bijbehorende architecten.
Beurs van Berlage (koopmansbeurs Amsterdam) (1896 - 1903) p.10 en 11
Mobiushuis, het Gooi, UN STUDIO (1993-1998) p.182 Bronnen: 1. “Beurs van Berlage”, Greater venues,12 januari 2015, https://www.greatervenues.com/nieuws/beurs-van-berlage-2014-tweede- evenementenlocatie-amsterdam/ (30 maart 2017) 2. “Mobius Huis”, Adgnews, http://www.adgnews.com/mobius-house/gallery (30 maart 2017)
Be strong. 7
Dode architect: J.G Wattjes Wattjes is geboren op 13 april 1879 in Amsterdam. Zijn vader was Frederik Douw Wattjes en zijn moeder was Elisabeth Corneha de Munnik. Hij was getrouwd met Antonetta Gustaphine Agathe de Mol en hadden samen 8 kinderen.
Wattjes maakte de berekeningen en hield zich bezig met alle technische aspecten zoals civiel ingenieurs dat nu doen. Bovendien werden adviezen gegeven aan architecten die problemen hadden met de Schoonheidscommissie.
Wattjes was op jeugdige leeftijd al geïnteresseerd in architectuur en spijbelde van school om bouwplaatsen te bezoeken. Er zijn rapporten van hem gezien met de ene periode allemaal vieren en vijven en de volgende voor dezelfde vakken achten negens en tienen.
Voor zover bekend bestond Wattjes oeuvre als architect uit drie perioden; als ingenieur bij de spoorwegen, als zelfstandig architect en als medewerker aan andere architectenbureaus. In De Bouwwereld worden ontwerpen van Wattjes genoemd uit de tijd dat hij bij de spoorwegen werkte: het nieuwe station in Bussum, een kantoorgebouw aan de De Ruyterkade in Amsterdam en verschillende bestelkantoren zoals in Den Haag op de hoek Veenestraat en Groenmarkt en een chefwoning in Hilversum.
Op jeugdige leeftijd stierf zijn moeder waarna een rijke tante hem onder haar hoede nam, met haar heeft hij heel Europa afreist.
De werkzaamheden van Wattjes Op 8 december 1936 werd het landhuis in Holten verkocht aan G.Grondsma. Hij gaf architect T.J. Loggers uit Holten opdracht het pand te verbouwen tot hotel, sindsdien bekend als hotel-restaurant “Hoog Holten”. Vanaf dat moment dateerde de samenwerking tussen Loggers en Wattjes in het Architecten en Ingenieursbureau T.J. Loggers en Prof. Ir. J.G. Wattjes in Holten(O) en Rijswijk. De taakverdeling daarbij is niet helemaal duidelijk.
Van Wattjes als zelfstandig architect zijn ontwerpen bekend voor een villa in Hilversum aan de Burgemeester Schoocklaan, het sanatorium "Den Oldenhof" in Gorssel en een woonhuis met kantoor aan de Nieuwe Zijds Voorburgwal in Amsterdam. Van een ontwerp voor een villa in Zeist of andere villa's in het Gooi zijn geen gegevens bekend. Wattjes werkte als adviseur voor Bureau Jansen en Jacobs in Zutphen, ongeveer van 1919-1923. Van 1937 tot aan zijn dood in 1944 werkte hij samen met architect T.J.Loggers uit Holten(O) in het Architecten en Ingenieursbureau T.J. Loggers en Prof. Ir. J.G. Wattjes.
Lijst van projecten: Chefwoning Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij Hilversum Opdrachtgever: Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij. Kantoorgebouw Ruyterkade Amsterdam; Opdrachtgever: Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij (Bouwwereld zie hierboven) Station Bussum Opdrachtgever: Hollandse IJzeren Spoorweg maatschappij 1905 Sanatorium Den Oldenhof, Wattjes Gorssel. 1905 Landhuis ’t Heem. Hilversum Wattjes. J.G. Wattjes
8 Be strong.
1911 Bestelgoederenkantoor Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij met woning Opdrachtgever: Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij. 1919 Arbeiderswoningen Brummen, Wattjes & Jansen 1920 Landhuis Gorssel. Wattjes en Jansen. 1920 Landhuis m. Beversluis Opdrachtgever M. Beversluis. 1920 Landhuis, later Hotel hoog holten Forthaarsweg 7 Holten, Opdr. Grondsma. Wattjes 1937 Villa De Riethoeve Burgemeester Knottenbeltlaan 63 Rijssen. Opdr. Knottenbelt. Loggers en Wattjes 1938 Museum Piet Bos Opdrachtgever P. Bos en J. M. Metzger. (onderdeel van hotel “Losse Hoes”. Wattjes en Loggers) 1938 Project Landhuis Gerlovinc. Opdrachtgever: Jhr. H.P.F. Coenen van de Oosterhoff. Wattjes en Loggers. 1938 Landhuisje op de holterberg Type A, B, C Holten. Loggers en Wattjes 1938 Twee dubbele woningen en een enkele woning Professor Lorentzstraat Hengelo. Opdr. Dikkers, A. Directeur van de N.V. Hengelose Bouwterreinen. 1938 Museum Piet Bos Holterbergweg 12 Holten. Opdr. P. Metzger, Loggers en Wattjes 1938 Landhuis Gherlovinc Burgemeester Knottenbeltlaan 3 Rijssen. Opdr. Coenen van den Oosterhoff. Loggers en Wattjes 1939 Villa J. Knottenbelt Rijssen Opdrachtgever: J. Knottenbelt Twee dubbele woonhuizen en een enkel woonhuis Opdrachtgever: A. Dikkers 1939 Kazerneringen voor de Waal-Lingestelling Kedichem. Opdrachtgever: Ministerie van Defensie. Loggers & Wattjes. 1940 Huis in de Zuurberg. Opdrachtgever Zelvelder Loggers en Wattjes. Holten 1940 Landhuisje Huininkweg Lochem. Loggers en Wattjes 1940 Graansilo Dikkers Dorpsstraat 20 Holten. Loggers en Wattjes. 1940 Grasdrogerij oude stationsweg 1 Dijkerhoek Loggers en Wattjes
Hotel Holterberg
Hotel “Losse Hoes”
1940 Woonhuis Zuurberg Kwintenweg 12 Holten. Opdrachtgever: Zelvelder. Loggers en Wattjes. 1941 Project: Landhuis H.J.Bosschers. Opdrachtgever H.J. Bosschers. (Loggers en Wattjes) Holten 1941 Boerderij landscheiding 1 vuren. Opdrachtgever: Bureau Wederopbouw boerderijen dordrecht. Loggers en Wattjes 1941 Boerderij Achterdijk 1 Vuren. Opdrachtgever: Bureau Wederopbouw boerderijen Dordrecht, voor G.M. van Breeden. Loggers en Wattjes. 1941 Zomerhuisje Sychterman Holterberg Holten. Opdrachtgever: Sychterman 1941 Boerderij Graaf Reinaldweg 7 Vuren. Opdrachtgever: Bureau Wederopbouw boerderijen Dordrecht. G.J. de Bruin. Loggers en Wattjes 1942 Hotel “’t Lösse Hoes” in Holten. Opdrachtgever: J.M. Metzger.. Samen met Loggers
Bronnen 1. “Beschrijving”, Het nieuwe instituut, http://zoeken.hetnieuweinstituut.nl/nl/personen/detail/?q=wattjes&page=1 (24 februari 2017) 2. “J.G.Wattjes”, Wikipedia, 2 maart 2017, https://nl.wikipedia.org/wiki/J.G._Wattjes (24 februari 2017) 3. Drs. Tineke Loggers, “Gezocht: prof. Ir. J.G. Wattjes” Delta tudelft, 30 januari 1997, “Reactie Kees Wattjes” 2014. http://delta.tudelft.nl/ artikel/gezocht-prof-ir-j-g-wattjes/7971, (28 februari 2017) 4. Bonas “Archief” http://bonas.nl/archiwijzer/archiwijzer.htm (1 maart 2017)
Be strong. 9
Baksteen
In Nederland wordt al jaren lang veel gebouwd met bakstenen. Of je nou door een stad loopt of op het platteland, je ziet veel baksteen. Nederland is ook bekend om zijn baksteen architectuur. De vraag waar de oorsprong ligt van baksteen staat centraal in het artikel. Ligt de oorsprong in Nederland? Het zou kunnen dat de oorsprong in Nederland ligt, omdat het van klei gemaakt wordt. Klei is te vinden in de buurt van een rivier en Nederland kent veel rivieren. In onderstaand artikel leg ik de geschiedenis en proces uit van klei en beantwoord ik de vraag of de oorsprong van baksteen in Nederland ligt.
Historie van de baksteen De oorsprong van de baksteen ligt niet in Nederland. Het bakken van stenen werd al duizenden jaren voor Christus gedaan. Dat klei hard wordt door het te bakken was al bekend in de oudheid. De eerste vondsten van keramiek aardewerk was rond 7000-6000 voor Chr. De eerste gebakken stenen zijn in Mesopotamië gevonden. Deze kwamen uit ca. 5000-4500 voor Chr. Naar schatting duurde het nog tot ongeveer 3000 voor Chr. Voordat de gebakken stenen op grote schaal werden toegepast in het bouwen. Voordat de vormbak zijn intrede maakte werden de steden met de hand gevormd uit een bal klei. De techniek werd later door de Romeinen verfijnd en op grotere schaal toegepast.
Ruïne van een oud gebouw
10 Be strong.
Zij gebruikten ook mortel om de stenen aan elkaar te verbinden. Het waren de Romeinen die het steenbakken introduceerde in Nederland, maar nadat de Romeinen waren vertrokken raakte de techniek in onbruik. Vanaf de twaalfde eeuw wordt de techniek van het steenbakken in Nederland weer opgepakt. De toepassing van baksteen krijgt een groot impuls als de bouw de brandgevaarlijke houten huizen gaat vervangen. Aan het begin van de negentiende eeuw werden er pogingen ondernomen om de fabricage van baksteen te versnellen met behulp van mechanisering, omdat de vraag naar baksteen toenam. Doordat de bakstenen gemaakt werden met machines kwam er steeds meer patenten op machinerie die het vormproces moesten verbeteren en versnellen. Al snel kwam ook de strengpersmachine in zicht. Van het midden van de negentiende eeuw worden ook nieuwe typen ovens geïntroduceerd, hiermee werd de steen productie verhoogd. Na de eerste wereldoorlog werden de eerste pogingen tot industrialisering van en prefabricage in het bouwproces. Rond 1920 werd er in de grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag een samenwerking afgesproken om op grote schaal te experimenteren met geïndustrialiseerde woningbouwmethoden. Na de tweede wereldoorlog is dat verder opgepakt als gevolg van de enorme woningnood.
In die tijd werd baksteen gesubsidieerd, en stamt ook de oudste bekende systeem voor geprefabriceerd metselwerk in Nederland, het BMB (Baksteen Montage Bouw) systeem uit 1956. In 1920 waren er 600 baksteenfabrieken verspreid in Nederland. Zo’n 20% van de fabrieken zijn in de oorlog verwoest of tot stilstand gekomen. Na de oorlog werd de draad door de industrie snel weer opgepakt. Aan het eind van 1946 bedroef de totale productie, met ca. 1 miljard stenen, al weer zo’n driekwart van het vooroorlogse productiepeil.
Het productieproces Door een samenstelling van de klei in combinatie met efficiënte productiemethoden worden meer dan 2500 verschillende typen baksteen gemaakt. De verschillende types onderscheiden zich door kleur, textuur, formaat, vormmethode, bezanding en eigenschappen als hardheid en porositeit. In de fabricageproces worden verschillende stappen doorlopen om van klei tot baksteen te komen: - De kleiwinning; - De opslag; - Het voorbewerken; - Het vormen; - Het drogen; - Het bakken Vanaf de jaren vijftig wordt de baksteen mechanisch gemaakt. Hierdoor doet de kunstmatige drooginrichting zijn intrede, waardoor het steenbakken een continu proces wordt. Begin jaren zestig vond een grootschalige sanering plaats in de industrie. In die jaren vermindert het aantal fabrieken met 50 tot ca. 160, waarmee wel meer dan 2 miljard stenen werden gebakken. Momenteel zijn er nog een 40-tal baksteenfabrieken waar min of meer gelijk gebleven productiecapaciteit. In Nederland ligt het gebruik van baksteen nog altijd voor de hand vanwege de beschikbaarheid van veel kleisoorten. Nederland staat in het buitenland bekend om zijn architectuur in baksteen.
Het maken van bakstenen
In die jaren vermindert het aantal fabrieken met 50 tot ca. 160, waarmee wel meer dan 2 miljard stenen werden gebakken. Momenteel zijn er nog een 40-tal baksteenfabrieken waar min of meer gelijk gebleven productiecapaciteit. In Nederland ligt het gebruik van baksteen nog altijd voor de hand vanwege de beschikbaarheid van veel kleisoorten. Nederland staat in het buitenland bekend om zijn architectuur in baksteen.
Kleiwinning Kleiwinning De winning van klei vindt grotendeels plaats in de uiterwaarden van de grote rivieren. Bijvoorbeeld langs de Rijn, IJssel, Waal en Maas. Daarnaast wordt in Nederland in mindere mate ook zeeklei (o.a. Groningen) en löss of leem (Zuid-Limburg) gewonnen. Sommige typen baksteen hebben andere extra stoffen nodig uit bijvoorbeeld het buitenland. Zo wordt witbakkende klei gehaald uit Westerwald en de Eifel uit Duitsland. Van de klei worden eerst grondmonsters genomen door middel van grondboringen. Deze grondmonsters worden onderworpen aan een laboratoriumonderzoek op basis waarvan de geschikte kleisoorten worden geselecteerd. De herinrichting van het gebied moet bekend zijn voordat er kan worden gestart met de kleiwinning. Meestal is er sprake van multifunctionele projecten waardoor de kleiwinning bijvoorbeeld ook het belang van natuur of rivierveiligheid dient.
Be strong. 11
Resultaten van kleiwinning vinden we in de Millingerwaard bij Nijmegen, de Blauwe Kamer bij Wageningen, de Crobsche Waard bij Haaften en Slot Loevestein bij Gorinchem. Het rivierengebied en de baksteenindustrie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Bij het afgraven van de klei wordt respect getoond voor de aanwezig flora en fauna. Dat gebeurt op een zorgvuldige manier. Nadat de klei is gewonnen, wordt het op het terrein in horizontale lagen van verschillende type, kleur en samenstelling in depot opgeslagen. Bij buitenopslag staat de klei bloot aan de weersinvloeden. Bij strengpersproducten is het vochtgehalte van de klei van groot belang en wordt het klei opgeslagen in kleibunkers, waardoor het vochtgehalte nauwkeurig in de hand is te houden. Bij overdekte opslag varieert de opslagperiode van één tot 6 maanden, terwijl bij buitenopslag deze periode varieert van drie maanden tot een jaar.
Het zandlaagje zorgt er voor dat de klei weer makkelijk uit de vormbakken kan worden gehaald.De handvorm wordt tegenwoordig weinig meer gemaakt. Op de traditionele manier wordt het voornamelijk nog gemaakt voor restauratieprojecten en speciale vormstenen. Dit gebeurt dan door middel van een houten bak of raam met één of meer vakken ter grootte van de steen als mal. Deze worden bestrooid met zand. De handvormer rolt een bal klei door het zand en werpt dit met enige kracht in een vak. Tegenwoordig wordt dit bijna allemaal machinaal gedaan. Door de strengpers werd het indertijd mogelijk om veel grotere volumes stenen te vormen dan met de hand mogelijk was. De klei wordt met een schroef door een rechthoekige opening geperst waar het als een streng uitkomt van lengte- en breedte afmetingen van de steen. Van deze streng worden vervolgens plakken ter dikte van een steen afgesneden met behulp van draad.
Voorbewerking
Bakken
Het doel van het voorbewerken is de kleimassa tot een gemakkelijk te vormen homogene plastische grondstof te maken. De klei uit de opslag wordt met een vrachtauto c.q. shovel naar de toevoerbak gebracht. De toevoerbak is ca. 1 meter breed en 5 à 10 meter lang. De bodem van deze toevoerbak is een plaattransporteur met aan het eind hiervan een haspel, die de klei van de band schraapt.
In moderne fabrieken worden tunnelovens gebruikt. Deze ovens bestaan uit lange tunnels van ruim 100 meter, waarbij aan de ene kant de gedroogde vormelingen op ovenwagens de tunnel in worden ingereden en er aan de andere kant als gebakken stenen weer uitkomen.
Vormen en drogen De bakstenen kunnen in verschillende vormen worden gemaakt. Deze verschillende vormen worden op verschillende manieren gedroogd. Je hebt verschillende vormen bakstenen. Handvormpers; handvormsteen; vormbaksteen en strengperssteen. De handvormpers en vormbaksteen wordt op vergelijkbare manier gemaakt. De vormbakken waarin de klei wordt gevormd hebben een verstelbare bodem, zo kunnen met dezelfde vormbakeenheid verschillende steenformaten worden gemaakt. De vormbakken worden bezand voordat de klei erin wordt geworpen. Proces van het maken van een baksteen
12 Be strong.
Door het drogen is de steen al redelijk stevig, maar door het bakken wordt het een echte baksteen. De vormelingen zijn voordat ze de oven in gaan nog grauwgrijs of geelachtig van kleur. De uiteindelijke kleur is ook deels het resultaat van het bakproces. Het bakproces verloopt in drie verschillende fasen: opwarmfase, stookfase en afkoelfase. De belangrijkste grondstof voor baksteen is klei. De vindplaats van klei was van oudsher de plek voor de productie. De oorsprong van de baksteen ligt niet in Nederland maar in Mesopotamië. De stenen werden gebakken in veldovens. De ovens werden of gebouwd in de buurt van de vindplaats van klei of op een plek waar brandstof was voor de ovens. Moderne steenfabrieken zijn geheel aangepast aan de eisen van deze tijd. De Nederlandse baksteenindustrie heeft zich mee ontwikkeld tot een eigentijdse moderne procesindustrie. Bakstenen worden vervaardigd in diverse kleuren, vormen, maten en met verschillende (oppervlakte)-structuren en fysische eigenschappen.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Modern gebouw, uitgevoerd in baksteen
“Historie van de baksteen”, Joost de Vree, http://www.joostdevree.nl/bouwkunde2/baksteen_algemeen.htm (21 maart 2017) “Baksteen”,wikipedia, 20 maart 2017, https://nl.wikipedia.org/wiki/Baksteen (22 maart 2017) “van klei tot baksteen”, Koninklijk Verbond van Nederlandse Baksteenfabrikanten, november 2007, 20 maart 2017 “Baksteen architectuur in de Graafschap Vlaanderen”, onroerend erfgoed, https://www.onroerenderfgoed.be/nl/actueel/projecten/ baksteenarchitectuur-in-het-graafschap-vlaanderen-ca-1200-1380/ (31 maart 2017) “Productie proces”, Wienerberger, http://www.wienerberger.be/productieproces.html (31 maart 2017) https://nl.pinterest.com/karinjanssens/architectuur-baksteen/ 31 maart 2017
Be strong. 13
Ontdek de Olympische
Het Olympisch Museum Athene is gevestigd in het hart van Athene. Bij dit museum staat het ervaren van de Olympische sporten centraal. Na een lang onderzoek tijdens het afstuderen zijn Nikki Witsenboer en Kelly Tibben tot dit ontwerp gekomen. Het wordt in Athene gezien als een sportcomplex waar je verschillende sporten kan ervaren en beoefenen. 14 Be strong.
sporter in jezelf Locatie: Athene Opdrachtgever: Olympische Spelen (IOC) Architecten: Nikki Witsenboer en Kelly Tibben Auteur: Kelly Tibben
Be strong. 15
Ontdek de Olympische sporter in jezelf In het vierde jaar van het HBO opleiding Bouwkunde aan de Hogeschool Windesheim hebben Nikki Witsenboer en Kelly Tibben een ontwerp gemaakt voor een Olympisch Museum in Athene. Dit was hun afstudeeropdracht. Na een half jaar hard werken aan de opdracht hebben ze het ontwerp gepresenteerd aan de docenten en wordt het ontwerp gerealiseerd. Inmiddels 2 jaar later is het Olympische Museum net geopend. Door: Kelly Tibben
Het is begin mei als ik Athene bezoek. Het is een warme dag maar ik weet dat het in de zomer nog warmer kan worden. Als ik aankom op het sportcomplex staan Nikki en Kelly daar al te wachten. Ik kijk bij de ingang om me heen en heb uitzicht op het Patheon en achter me het Panathenaic stadion die werd gemaakt voor de eerste moderne Olympische Spelen in 1896. Ik vraag aan Nikki en Kelly wat ik vandaag kan verwachten, we gaan tenslotte naar een Olympisch museum. “We hebben tijdens het ontwerpen ons verdiept in de Olympische Spelen. In de verschillende sporten maar ook in de verschillende musea die er nu al zijn. Athene is bekend van de Olympische spelen, je kan er veel historische herinneringen vinden. We vonden het daarom ook belangrijk om de omgeving erbij te betrekken. We willen dat de bezoekers bij vertrek meer weet over de Olympische sporten. Tegenwoordig kan je heel makkelijk historische feiten op het internet vinden. Maar hoe je een sport ervaart is voor iedereen verschillend. Wij kwamen na het analyseren tot de conclusie dat we het ervaren van de sporten centraal willen hebben in het ontwerp. En dat kan het beste door de sporten zelf te beoefenen.” Vertellen Nikki en Kelly. We lopen het complex op en verschillende bezoekers zijn al aan het sporten. Er hangt een groot informatie bord met daarop verschillende tijden waarop demonstratie en wedstrijden gehouden worden. De momenten waarop Olympische sporters demonstraties komen geven staan ook vermeld op het bord. De hele dag kunnen mensen op hun eigen manier de verschillende sporten beoefenen. 16 Be strong.
Wij lopen naar het hoofdgebouw waar zich een aantal kleedkamers bevinden. Daarna gaan we de verschillende sporten langs. Nikki en Kelly vertellen bij de verschillende sporten hoe ze het hebben ontworpen.
“Rennen, springen, rennen” De atletiek sporten zijn gesitueerd binnen de atletiekbaan. Deze atletiekbaan was al aanwezig op de kavel en heeft zijn locatie behouden. De overige onderdelen van atletiek, zoals kogelstoten zijn binnen in de baan gepositioneerd. De bezoekers kunnen zelf verschillende afstanden rennen, maar ook meedoen met wedstrijden. Er wordt volop gebruik van gemaakt. Mensen zijn bezig met hordenlopen maar ook verschillende mensen oefenen hoe ze het beste kunnen starten. De baan is groot genoeg om op verschillende plekken te oefenen. Kelly en Nikki vertellen over de wedstrijd die afgelopen weekend hier werd gehouden. De verschillende tribunes voor het publiek zaten helemaal vol en na afloop konden de bezoekers vragen stellen aan de sporters. Het was een groot succes.
“Ballen zowel in de lucht als op de grond” De balsporten op de kavel hebben een link met de tennisvelden, die staan naast de kavel in het westen. Hier bevindt zich nu een tennisclub die wordt verbonden met het Olympisch park. Hierdoor kunnen de bezoekers ook gebruik maken van de tennisvelden die daar liggen. In de ‘kooien’ kunnen verschillende balsporten worden beoefend zoals handbal, voetbal, volleybal, hockey maar ook honkbal en softbal.
Watersport en gymnastiek
Daarnaast is er nog een gebouw geplaatst zodat de bezoekers zich daar kunnen omkleden en douchen na afloop. Dit gebouw dient tevens als tribune waar veel gebruik van gemaakt wordt. De mensen komen graag kijken naar de sporten. Er worden verschillende balsporten beoefend. De ballen vliegen alle kanten op, daarom is er om het veld een hek geplaats. Veel bezoekers hebben nog niet veel ervaring met de balsport en dan kan het gebeuren dat er bal over het terrein vliegt.
“Je kunt ze aaien, ruiken en zelfs op zitten” Paardensport wordt deels binnen en deels buiten uitgevoerd. Binnen staan de simulatiepaarden die de bewegingen van een paard exact na doen. Dit is omdat we de bezoekers willen laten ervaren hoe de bewegingen zijn als het paard galoppeerd, dressuur oefeningen doet en springt. Deze bewegingen zijn moeilijk op een echt paard te laten ervaren op een klein stuk en voor een onervaren bezoeker. Buiten is er een bak geplaatst waar echte paarden in staan zodat de bezoekers kennis kunnen maken met een paard en er een klein stukje op kunnen rijden. Een kleine bezoeker staat naast een groot paard en kijkt verbaasd omhoog. Waarschijnlijk had ze niet verwacht dat het paard, dat ze wel eens op televisie had gezien, zo groot zou zijn.
Athene Op het moment dat de prijsvraag uitgeschreven werd voor een Olympisch Museum in Athene, was er een enorme politieke crisis. De vraag was blijft Griekenland in de EU of gaat Griekenland Failliet? Europa wil Griekenland alleen nog maar steunen wanneer zij strengen hervormingen zullen doorvoeren. De in januari gekozen premier Alexis Tsipras beloofde het volk gratis elektriciteit en voedsel voor de allerarmsten. Hij was het niet eens met de hervormingsplannen van Europa. Hij zou het anders gaan doen. Allemaal valse beloftes die hij niet zou kunnen waarmaken. Hij wil investeren in Griekenland om op die manier de economie te laten groeien. Iets waar enkele economen hem geen ongelijk in geven. Een van de grootste inkomstenbronnen van Griekenland is op dit moment het toerisme. Jaarlijks bezoeken 22,5 miljoen toeristen het land vanwege het mooie weer op de eilanden en de rijke geschiedenis van het land. Een van deze historische kenmerken is de Olympische Spelen. Een museum hierover kan het toerisme bevorderen, maar hoe kan Griekenland een nieuw museum betalen. Bij het ontwerp is rekening gehouden met de politieke situatie. Er is besloten om wat terug te doen voor de stad. Door middel van subsidie van onder andere het IOC is het mogelijk dat het bezoek van het park gratis is en tegen een lage vergoeding kan er gebruik worden gemaakt van verschillende extra’s. Be strong. 17
“Natuurlijk hoeft het niet alleen topsport te zijn, relaxen kan ook!”
18 Be strong.
“Bam, bam” Schietsport is in de punt van de kavel gepositioneerd. De kavel ligt 3 meter lager dan het wegniveau. Dat hoogteverschil is voornamelijk opgelost door een talud te plaatsen maar op de plek van de schietsport is die wand behouden zodat het als bescherming dient voor het schieten. Het boogschieten is ernaast geplaatst en daar dient het talud als wal om de pijlen op te vangen. De bezoekers staan serieus te schieten. Ze willen het liefst het midden van de rondje raken, maar komen erachter dat dit nog niet zo makkelijk is. Sommige bezoekers worden ongeduldig en als dan de anderen wel raak hebben geschoten, balen ze flink. Ook dat gevoel hoort bij de sporten.
“Met je haren in de wind langs de kant, de zwemmers zien zwemmen” Voor de watersport is er een link gemaakt met het al bestaande zwembad wat naast de kavel ligt, net zoals bij de balsporten.
Daarnaast is er een kanovijver aangelegd voor de sporten kanoën, zeilen, roeien dit bevind zich aan de westzijde van de locatie. De kanovijver die naast het gebouw ligt heeft vervolgens ook een relatie met het gebouw. Er is een vlonder toegepast waardoor er naar binnen en naar buiten gelopen kan worden. De vlonder is in het gebouw door gezet om deze relatie voort te zetten. In het zwembad kunnen mensen de zwemsport beoefenen. Langs de kant zie je mensen genieten van het mooie weer, maar ook van de sporters.
“Heuvel op, heuvel af” Buiten op de kavel is een parcours aangelegd waar de bezoekers met een fiets, die ze binnen gehuurd hebben, een parcours kunnen fietsen. Binnen zijn er nog simulatieschermen met fietsen geplaats waardoor de bezoekers een beeld kunnen krijgen van de wielersport. Er zijn namelijk verschillende soorten fietsen voor verschillende ondergronden en afstanden. Dit is niet allemaal uit te beelden op de kavel en word daarom met behulp van een simulatie gedaan.
Be strong. 19
Tribune bij de balsporten
Parkeren Olympisch Park
Zap pio
Leo f. V asil issis Olg as Leo f. V asil issis Olg as
7.00 0
Verspringen
Tribune
Atletiekbaan
1.500 9.000
9.000
13.500
48.4 00
13.800
18.000
13.7 03
2.00 0
155. 270
Volleybal Badminton
Tennis
Hoogspringen 5.700
Touwtrekken
4.950
7.00 0
13.0 19
85 15.3 11.250
Zappio
13.7 03
Voetbal Basketbal Hockey Handbal 24.0 26
Tribune
Schietsport
50.0 00
30.0 00
Hoofdgebouw 2 8.37
65 10.6
Boo gsch iete n
Paardenbak
82 23.7
Kinderspelen
Za pp io
20.0 00
0 8.17
149.669
Botenhuis
Atletiek
36.3 71 66 42.5
Zwemsport
Watersport Zeilen Roeien KanoĂŤn
32.8 90
Auditorium
15.1 00
27.8 18
Restaurant
Hellingbaan: toegang voor hulpdiensten, laden en lossen
38.1 27
Wielersport 077 198.
ittou Ard Parkeren Olympisch Park
Renvooi :
ittou Ard
Omringende bebouwing : Bestrating : Trottior: Te bouwen gebouwen: Bomen : Water:
Plattegrond van het Olympisch Museum in Athene
20 Be strong.
Erfgrens :
Olympisch Museum Athene
Situatie 1:500
Adres locatie: Leoforos Vasilissis Olgas 1 Athene, Griekenland
Fase: Definitief ontwerp Status: ter goedkeuring
Opdrachtgever: ARCHmedium C/Duran i Bas 1 08002 Barcelona Spanje
Kelly Tibben s1048196 Nikki Witsenboer s1046993 Campus 2-6 Zwolle Overijssel 8017 CA Nederland 06-12345678
Datum:29-6-2015 Formaat: A1
Uitzicht vanaf het dakterras
De meeste bezoekers hebben wel eens op een ‘gewone’ fiets gezeten naar school of werk. Maar hier zijn er veel meer verschillende soorten fietsen. De bezoekers krijgen op deze manier een goede indruk van de wielersport. Buiten zijn een groep jonge bezoekers fanatiek aan het fietsen over de heuvels. Het gaat niet altijd goed. Er is iemand uit de bocht gevlogen en ligt naast een boom. Gelukkig alleen maar wat schaaf wonden. Hij staat weer op en gaat door, want hij wil zeker niet als laatste eindigen.
“Zelfs de stijfste mensen kunnen opeens een handstand maken” De onderdelen van gymnastiek worden binnen uitgevoerd. De onderdelen zijn zo gepositioneerd dat er voldoende ruimte is om het onderdeel te beoefenen. De sporten liggen verspreid in de ruimte op iets verhoogde matten waardoor een ruimte in de ruimte ontstaat. Om deze onderdelen heen ontstaat de routing. Er wordt bij de vloer gebruik gemaakt van een vrij veld waarbij alle hoeken moeten worden gebruikt. Er wordt geturnd volgens een vaste oefening. Het is dus niet een helemaal vrije routing, maar een vrije routing met beperkingen.
Dit is doorgezet in de routing van het gebouw er is een hoofdroute met subroutes volgens een vaste “oefening”. Door de zachte vloer kunnen mensen vallen zonder veel pijn. Een moeder is samen met haar dochter aan het kijken bij iemand die een handstand maakt en ze worden uitgedaagd om het ook te proberen. Ze proberen het twijfeld. Na een paar keer vallen lukt het. De dochter kijkt trots naar haar moeder.
“Vechten zonder elkaar echt pijn te doen” Het vechtsporten wordt binnen uitgevoerd. Hier staat een judo/worstelmat en een boksring. Hier kunnen de bezoekers oefeningen doen die te maken hebben met de sport. Het gaat bij de vechtsporten om een tweezijdige benadering. Deze benadering vindt plaat in de sportruimte waarbij sporters elkaar in het midden van het gebouw ontmoeten waardoor het “conflict”. De bezoekers worden bewust gemaakt van het feit dat het bij vechtsporten niet gaat om vechten met geweld. Het is een sport, het gaat om de technieken. De bezoekers krijgen goede bescherming aan. Een zoon daagt zijn vader uit voor een ‘judogevecht’. Be strong. 21
GSEducationalVersion
1.1
D.1 12 5 12 5
22 0
6. 00 0
D3
G1
2.1
9. 65 8
D2
5. 75 0 6. 03 8
12 5 17 5
C.1 10 3 21 3
66
1. 43 4
110
34
3.1 50
1.926
2.200
470
264 1.664
4.000
240
1.834
89
2. 38 0
22
266
12 1. 5 20 0 25 0
2. 19 7
2. 80 0 28,
2
60
m
17 5
1. 10 0
90 0 50
90 0 50
90 0 50
90 0 50
36.378
50
1.900
66
1.700
125
5.750
125
116
66
1.600
66
1.500
66
1.386
1.200
125
125
125
5.750
66
1.150
66
66
1.120
1.100
66
1.050
116
1.000
66
950
66
900
66
66
850
66
800
125
5.750
125
50 1.200
6.000
6.000
6.000
5.750
125
116
125
1.712
175
50 1.500
2. 26 2
66
125
5.750 50
2.150
50
125
1.600 198 345
12 5 12 5
11 6 1. 35 0
Vloer
66 1. 50 5
8.1
7.1
35.000
13 2
10.200
50 900
G2 Balk
25
2
m
9.500
72,
Paa rd
1. 50 0
16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32
1. 60 0
Technische ruimte
11 6
12 5
1. 70 0
12 5
66 1. 90 0 34 .3 40
g Bru
Judo en Wortselen
Judo en Wortselen
Judo en Wortselen
Judo en Wortselen
Balie
Brug
66 2. 15 2
50
5. 75 6. 00 0 0
4
L1
B
66
5.1
3.000
Entree RM
200
1. 38 6
5. 75 6. 00 0 0
2
m
75
3.000
12,
2.600
Hal
RM
15
27.839
RM
66
B
200
C Paa rd
Vlonder +80
200
50 .8 04
Vlonder +380
66
100
1. 00 5 11 6 1. 20 0 12 5
1.900
4.1
Balie Lift 200
65
12 5
11 6
12 5
2 Kleedruimte m
2. 00 0
12 5
,68 102
66
6.1
D1
4. 10 4. 35 0 0
2. 18 3
Balie verhuur 66
12 5
2. 28 0
12 5
Toiletm2
66
16,
4. 38 8
Douches
50
2. 10 0
7.1
66
A
1. 90 0
25 0
11.600
98 4
12.000
5. 75 6. 00 0 0
11.600
12.201 50
Boksen Boksen
Vlonder +380
90 0 66
C
G
60
Rekstok
14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
12 5
3.1
900
30, 1.2
Sprong
0 66 60 66 0 70 0 66 80 0 66
12 5
100 1.900 50
27 5
1. 60 0 5. 1.60 75 0 45 6. 0 00 0 40 66 0 17 0 45 66 5 0 50 12 0 6 50
12.000
Sportruimte m 2
50
1.250
900 50 900
50
50
900
900
50
16,
200
1.200 900
m
50
74
50
50 900
97,
50
Toilet m2 50 Schermen
2. 00 0 2. 20 0
H.W.A. 1. 70 0
2.1
198 198
198 1.199
90 0 50
90 0
Schermen Balie aanmelden
900
90 0 50
Ringen RM
Balk
200
25 0
D
A 200
17 5 12 5
Douches
2 Kleedruimte
900
1. 75 0 1. 20 0 12 5
Paardensimulator
175
50
200
Ringen
50 2. 00 0
5. 75 6. 00 0 0 5. 75 0 8. 17 0
90 0 50
24 9 4. 57 5
25 0
90 0 50
17 5 12 5
90 0 50
2. 80 0
Douches
1. 10 0 50
20 20 0
125
4.712 12.412
700
6.1
1. 60 0
2. 50 0 2. 82 6 m
125
23.983 66
2.152
17 5
44
5.750
125
6.000
6.000
6.000 125
6. 00 0 5. 75 0 66 1. 50 0
2. 26 2
A Ro quar iu s
2
1.1
25 0
1. 38 6
Accu's
12 5
Botenhuis
H.W.A.
5.1 12 5 12 1. 5 00 5 11 16 6 .9 98 1. 20 0 66
66
Accu's
8. 19 8
19 8
20 20 45 40 3 0 65 0
D
95 0
Kleedruimte 89,
8
6. 00 0
23 .7 5. 89 75 0
17 5
A Ro quar iu s
40 0 7. 20 0
8. 34 3
7. 50 5
19 8 12 5
50 12 8 1. 03 4 38
11 m
7
85 0 65
17 5
2
Opslag/ technische ruimte 2
90 0 50
19 8 19 8
Hal
90 0 50
2. 32 0 1. 03 0
3. 85 0
Balie
H.W.A.
33,
66 65 0 66 75 0 66 75 0 66
17 0
m
5. 04 0
5. 51 200 8
43
Douches
Vivace waterkracht installaties
12 5
50 0
2
84,
6
12 5
Kleedruimte
17 5
5
4.1
17 5 2. 15 4
2
m
19 .0 00
20 0
00
4
3
E 33 .4 48
5. 75 0 1. 60 0
12.199 198 50 50 50 50 50 50 198 900 900 900 900 900 900 22 1.200
20 0 93 4
83 4 66
Entree
2
1
6. 00 0 50 1. 60 0
73,
6. 5. 037 75 6. 00 0 0
2. 20 0 11 3
RM
22 12 5
12 5
2. 10 0
19 8
23 .7 47
A.1
17 5
22 H.W.A.
50
G
5
9. 00 8. 60 0 63 0 4 66 73 4 66
13 .1 22
9. 46 1. 0 25 0 66
E
1. 18 4
66
20 0
5. 75 0
13.025
L2
D1
20 0
4. 57 5
1. 43 4
89
20 0
6. 00 0
3. 00 2. 60 0 0
B.1
12 5
11 6 1. 80 0 66
8.1
D2
D3
1. 60 9 77 86
116
1.650
2.152
66
66
1.900
1.700
116
66
1.600
1.500
66
66
1.386
1.200
116
1.200
66
1.000
66
900
66
700
66
66 66 116 66 66 66 66 66 650 550 488 450 440 430 420 400 384
3.242
1.883
25.744 250
5.750
4.200
250
50
5.750
6.000
250
5.750
250
5.750
6.000
6.000
50
1.300
238
125 1.913 50
1.300
175
250
2.250
250 4.712
5.750
6.000
2.150
50
2.150
50
2.150
250
6.000
50
1.350
50
1.475
470 125 198 22 250
5.750 6.000
38.139
Renvooi materialen: Dragende gevel
1
2
3
4
5
6
7
8
ht 20 - sp 15 - gl 7 - sp 24 - iso 100 - bt 100
HSB gevel
ht 20 - sp 15 - gl 7- sp 24- iso 140 - gs 12
Kalkzandsteen dragend
H.W.A.
175mm
Kalkzandsteen scheidend Kalkzandsteen lichte wand
100mm 50mm
Zinken hemelwaterafvoer
Ø100mm
Renvooi symbolen: Scheiding Brandcompartiment 60 min Brandwerend 30 min WBDBO 30 min WBDBO + zelfsluitend 60 min WBDBO 60 min WBDBO + zelfsluitend Vluchtwegaanduiding Vluchtrichtingaanduiding
G3
B
Brandweertoegang Brandslanghaspel, max 30m
RM
Rookmelder Noodverlichting
Trappen:
Begane grond van het hoofdgebouw
Begane grond naar 1e verdieping: optrede: 238 mm en aantrede: 180 mm breedte: 1500 mm (in deel 1 vastgesteld) uitgevoerd in staal met houten treden stalen balustrade op trapbomen gemonteerd Brandveiligheid: Adres locatie:
begane grond
*WBDBO Leoforos Vasilissis Olgas 1 Athene, Griekenland identiek fictief spiegelsymmetrisch De WBDBO van het gebouw naar een1:100 Olympisch Museum moet overeenkomstig de NEN 6068 minimaal 60 minuten zijn. erfgrensAthene t.o.v. de gebouw worden. minuten van het andere gebouw meegenomen mag er 30s1048196 Hierbij Opdrachtgever: Kelly Tibben
1.1
D.1
ARCHmedium
Nikki Witsenboer s1046993
C/Duran i Bas 1 *BRANDWERENDHEID HDC Fase: Definitief ontwerp 08002 Barcelona Campus 2-6 Zwolle van een brandwerendheid van het gebouw hoofddraagconstructie De Status:heeft ter goedkeuring Spanje Overijssel 8017 CA bezwijken. geldt alleen voor de kantoorfunctie. minimaal Nederland 90 minuten met betrekking tot Datum:2-7-2015 van de HDC met uitzondering van de omkleden wordt bereikt door het brandwerend Dit 06-12345678 Formaat: A0 windverbanden, deze worden overgedimensioneerd.
GSEducationalVersion
D2
D3
G1
2.1 9. 00 0
* RAMEN EN DEUREN Alle deur- en raamconstructies in de brand- en rookwerende scheidingen hebben dezelfde WBDBO als de brandscheiding en worden zelfsluitend uitgevoerd. *DOORVOERINGEN Alle doorvoeringen van installatieonderdelen door brandscheidingen worden zodanig afgedicht dat de WBDBO van de brandscheiding niet negatief wordt beïnvloed.
6. 00 0
C.1
*SCHACHTEN EN KOKERS Schachten, kokers op kanalen met een inwandig doorsnede groter dan 0,015m2 en grenzend aan meerdere compartimenten dienen aan de binnenzijde over een dikte van 0,01 meter onbrandbaar te zijn uitgevoerd (zoals vermeld in NEN 6064). Dit geldt niet voor kokers of kanalen welke liggen in en uitsluitend zijn voor boven elkaar gelegen toilet- en badruimten (conform Bb art. 2.83)
3.1 6. 00 0
3. 00 0
B.1
L2
*DAKEN Daken zijn, conform de NEN 6063, niet brandgevaarlijk.
13.019
1 E
2
4
3
5
6
8
7
E
13 .0 58
H.W.A.
4.1 6. 00 0
D1
G
5
9. 00 0
Noodoverstort
Noodoverstort
23 .3 86
A.1
32.887
ch
ot
5,
5.1
23 .7 82
6°
vo or
he t aa ns ch ou wen
10 .6 53
H.W.A.
va n
286
1.700
175 1.500
66
1.500
66
116
1.400
1.300
66
1.200
65
1.153
66
1.050
67
115
870
66
800
66
750
66
700
125
198
3.950
2.050
175 920
125
5.750
125
125
5.750
125
125
24.397 116 66 66 66 66 66 66 117 67 66 66 66 66 66 116 66 66 66 1.286 1.200 1.257 1.150 800 750 1.050 870 963 500 500 500 500 500 550 600 650 700
6.000
6.000
6.000
6.000 5.750
125
125
5.750
125
125
5.750
125
125
198
6. 00 0
Trib un e Noodoverstort
6.000
6.000
4.200
Afs
66
650
66 66 66 600 550 500 403
6.1
sp or t
6. 00 0
Grasdak Kinderspelen
Afs
ch
ot
5,
8.1
7.1
6°
ventilatie unit
ot
8,
2°
ch
Afs
D
D
6. 00 0
Tribune voor het aanschouwen van sport
Tribune voor het aanschouwen van sport
H.W.A.
Noodoverstort
1.1
Afschot 1 mm/m1
Noodoverstort
6. 00 0
12.000
553
198
400
66 520 650 66
3.335
735 65
G2
900
150
5.200
66 1.050
2.225
66 1.150
200
175 1.850
200 3.000
2.600
175
L1
27.811
266
H.W.A.
15.041
66 1.420
B
200
Dakterras
1.850
30
Toilet
200
12,
175
Toiletm2
Keuken
5.200
FE
VW
m
264 66 520 66 66 66 65 1.250 1.050 650 735 1.150 900
6. 00 0
,00 417
553
4
400
5.1
6.600
202 5.201
6. 00 0
C
66 1.420
3.000
2.598
15.040
200 200
50 .7 83
4.666
FE
66 1.150 266
198
Lift
2
264 66 520 66 66 66 65 1.250 1.050 650 735 1.150 900
4.1 B
G
Opslag
RM
Restaurant
RM
198
66 1.050
5.550
553
6. 00 0
400
sp or t
3.1
C
12.000
553
400
12.000
66 520 650
va n
5.201
6. 00 0
H.W.A.
66
he t aa ns ch ou wen
735
2.1
Dakterras vo or
65
H.W.A.
900
Trib un e Noodoverstort
12.000
8. 18 1
D1
6.1 Dakterras
4. 35 0
Afschot 1 mm/m1
Tribune voor het aanschouwen van sport
7.1
A
A
D2
D3
8.1
66 66 66 117 67 66 66 66 66 66 66 66 122 66 66 119 66 66 286 500 500 500 500 500 550 600 650 700 800 1.257 750 1.050 870 1.150 960 1.280 1.200
1.500
66
1.500
66
116
1.400
1.300
66
1.200
66
1.150
69
1.050
66
920
5.750
125
125
125
125
5.750
125
125
5.750
870
66
800
1.201
66
50
750
66
700
66
1.825 5.750
125
125
5.750
125
125
650
175
66 66 66 600 550 500 403 198
2.474
Renvooi materialen:
125
125
6.000
6.000
6.000
6.000
6.000
6.000
115
50 50 473
26.149
198
4.200
32.887 38.114
1
2
3
4
5
6
7
8 H.W.A.
Dragende gevel
ht 20 - sp 15 - gl 7 - sp 24 - iso 100 - bt 100
HSB gevel
ht 20 - sp 15 - gl 7- sp 24- iso 140 - gs 12
Kalkzandsteen dragend
175mm
Kalkzandsteen scheidend Kalkzandsteen lichte wand
100mm 50mm
Zinken hemelwaterafvoer
Ø100mm
Renvooi symbolen: Scheiding Brandcompartiment 60 min Brandwerend 30 min WBDBO 30 min WBDBO + zelfsluitend 60 min WBDBO 60 min WBDBO + zelfsluitend Vluchtwegaanduiding Vluchtrichtingaanduiding
B
G3
Brandweertoegang Brandslanghaspel, max 30m
RM
Eerste verdieping van het hoofdgebouw
Rookmelder Noodverlichting
Trappen: Begane grond naar 1e verdieping: optrede: 238 mm en aantrede: 180 mm breedte: 1500 mm (in deel 1 vastgesteld) uitgevoerd in staal met houten treden stalen balustrade op trapbomen gemonteerd Brandveiligheid: *WBDBO
Inrichting 1e verdieping 1:100
Adres locatie: Leoforos Vasilissis Olgas 1 Athene, Griekenland
WBDBO van het gebouw naar een identiek fictief spiegelsymmetrisch Opbouw vloer: De Olympisch Museum moet overeenkomstig de NEN 6068 minimaal 60 minuten zijn. erfgrensAthene t.o.v. de gebouw - leidingplaatvloer worden. minuten van het andere gebouw meegenomen mag er 30s1048196 Hierbij Opdrachtgever: Kelly Tibben - drukvaste isolatie ARCHmedium Nikki Witsenboer s1046993 - drainagelaag *BRANDWERENDHEID C/Duran i Bas 1 HDC Fase: Definitief ontwerp 08002 Barcelona - substraatlaagDe Campus 2-6 Zwolle van een brandwerendheid van het gebouw hoofddraagconstructie Status:heeft ter goedkeuring Spanje Overijssel 8017 CA - grasdak minimaal 90 minuten met betrekking tot bezwijken. geldt alleen voor de kantoorfunctie. Nederland
Datum:2-7-2015
van de HDC met uitzondering van de omkleden wordt bereikt door het brandwerend Dit 06-12345678 Formaat: A0 windverbanden, deze worden overgedimensioneerd. GSEducationalVersion
Dakrand Dak
* RAMEN EN DEUREN Alle deur- en raamconstructies in de brand- en rookwerende scheidingen hebben dezelfde WBDBO als de brandscheiding en worden zelfsluitend uitgevoerd.
+10.050 +9.925
HWA
Dakterras
+4.431
+3.500
+6.070
4.220
*SCHACHTEN EN KOKERS Schachten, kokers op kanalen met een inwandig doorsnede groter dan 0,015m2 en Balustrade grenzend aan meerdere compartimenten dienen aan de binnenzijde over een dikte van 0,01 meter onbrandbaar Dakterras te zijn uitgevoerd (zoals vermeld in NEN 6064). Dakopstand elkaar Dit geldt niet voor kokers of kanalen welke liggen in en uitsluitend zijn voor boven Dakterras gelegen toilet- en badruimten (conform Bb art. 2.83)
Restaurant
+7.150
+6.210 +6.005
Onderkant dak
+5.500
Bovenkant kozijn
+3.500
*DAKEN Daken zijn, conform de NEN 6063, niet brandgevaarlijk.
600
Dakopstand Onderkant dak Bovenkant kozijn
Onderkant kozijn
HWA 4.900
5.500
+5.402
*DOORVOERINGEN Alle doorvoeringen van installatieonderdelen door brandscheidingen worden zodanig afgedicht dat de WBDBO van de brandscheiding niet negatief wordt beïnvloed.
Dakterras
Grindbak Balustrade
+9.100
3.650
Opbouw vloer: - leidingplaatvloer - drukvaste isolatie - drainagelaag - substraatlaag - grasdak
Bovenkant kozijn
Begane grond Onderkant kozijn Bovenkant afgewerkte vloer Onderkant vloer
Entree
Begane grond
Entree
±0
Onderkant kozijn Bovenkant afgewerkte vloer Onderkant vloer Opbouw vloer: - uitvlaklaag - Betonvloer - zandcement dekvloer - opbouw sportvloer
-470
1.1
2.1
3.1
Doorsnede van het hoofdgebouw
22 Be strong.
4.1
5.1
6.1
7.1
±0 -270
8.1 2
3
4
5
6
7
8
Olym
Kelly T Nikki W
Campu Overijs Nederl 06-123
Vlekken plan van het Olympische Museum Athene
Hij probeert zijn vader te slim af te zijn door gelijk naar beneden te duiken. Maar helaas zijn vader kan hem optillen met één hand en de zoon maakt geen schijn van kans. Lachend roept hij dat ze over een paar jaar wel terug komen om te kijken wie er dan wint. Aan het eind de middag hebben we alle sporten gehad en gaan we op het dakterras nog een drankje drinken. Nikki en Kelly kijken trots naar de bezoekers die bezig zijn de Olympische Sporten te ervaren. Kelly: “We hebben bewust afgeweken van het programma van eisen, dit is een nieuw concept en daardoor is het altijd spannend of het ook gaat werken. Het is nu een half jaar open en als ik zie hoeveel mensen hier met plezier komen ben ik trots met dit eindresultaat.” Nikki sluit zich daar volledig bij aan. Het is een sportcomplex voor jong en oud. Er zijn toeristen die het complex bezoeken voor een dag maar er zijn ook bewoners van de stad, die hier bijna dagelijks even komen sporten. Het concept is aangeslagen in de stad en met subsidie van de gemeente en het IOC wordt het mogelijk gemaakt dat de entreeprijs gratis is. De huur van verschillende onderdelen bedraagt een kleine vergoeding. De bezoekers van het sportcomplex zijn zeer enthousiast en noemen het een aanwinst voor de stad.
Het is een andere manier van kijken naar de Olympische sporten. Ze vinden dat Athene op deze manier nog meer een sport stad is geworden. Het park is ook toegankelijk voor mindervaliden. Ook zij ervaren de sporten op hun eigen manier. Het is een leerzame toevoeging dat er Olympische sporters langskomen voor demonstraties en vragen. Het sportcomplex is zeer geschikt om een dag te recreëren maar ook om veel toeschouwers kwijt te kunnen. Het is een unieke manier van het ervaren van de sporten.
Over de Architecten: Nikki Witsenboer:
Geboren op 2 april 1993 in Ouderkerk aan de Amstel, nu woonachtig in Voorthuizen samen met Marcel Pater. Na haar HBO opleiding Bouwkunde is ze gaan werken bij XS Architecten in Amersfoort. Hier heeft ze ook tijdens haar Master Architectuur opleiding gewerkt. Inmiddels is ze 2 jaar werkzaam als zelfstandig architect.
Kelly Tibben:
Geboren op 29 oktober 1993 in Haarle, nu woonachtig in Zwolle. Na haar HBO opleiding Bouwkunde is ze gaan werken bij The Citadel Company in Heino. Hier heeft ze ook tijdens haar Master Architectuur opleiding gewerkt. Inmiddels is ze 2 jaar werkzaam als zelfstandig architect. Be strong. 23
Rachel Whiteread Rachel Whiteread is geboren in Essex en is later verhuisd naar Londen. Ze heeft gestudeerd aan faculteit voor kunst en architectuur. Rachel is vooral bekend van haar werken die gericht zijn op de processen om de negatieve ruimte rondom objecten, of hun binnenruimtes te gieten, door materialen zoals rubber, hars en gips te gebruiken. Whiteread maakt gebruik van archetypische alledaagse voorwerpen zoals tafels, stoelen, baden en bedden. Sculpturen creĂŤren die het menselijk ontwerp behouden. Ze begon met architecturale schaalwerken in 1990 met Ghost (National Gallery of Art, Washington DC). Deze architecturale schaalwerken heeft ze daarna doorgezet bij andere werken.
Untitled room (1992) Is een zeer groot, vrijstaand beeldhouwwerk dat bestaat uit veel onderdelen die samen een geheel vormen. Het is gemaakt van polymeer versterkt gips, gecombineerd met lagen glasvezel, die direct op de oppervlakte van de muren en plafond zijn bevestigd. Het gietstuk heeft de uitstraling van een stevig blok maar het bestaat uit gietstukken van ongeveer 8 cm dik. graden gedraaid zodat het op een rand staat die in de originele ruimte een muur zou zijn geweest.
Untitled room (1992)
24 Be strong.
Rachel Whiteread
Untitled paperbacks (1997) Is een negatieve afgietsel van het interieur van een bibliotheek. Een kamer vol boeken waarvan de inhoud en titels verloren lijken te zijn. De gipsoppervlakken zijn een zichtbare manifestatie van de kamer. De bindende kleuren van de boeken, hun breedtes en zelfs textuur van hun pagina’s zijn nog steeds leesbaar.
Untitled paperbacks (1997)
Nameless Library Wenen, (2000)
Nameless library, Wenen (2000)
Stair (2001)
Is een gedenkteken in Wenen voor 65.000 vermoorden Oostenrijkse Joden tijdens de Tweede Wereld Oorlog. Het is gemaakt van staal- en betonconstructie met een basis van 10 x 7 meter en hoogte van 3,8 meter. De buitenkant is gemaakt van een volume die bestaat uit gegoten bibliotheekplanken die naar buiten zijn gericht. De ruggen van de boeken zijn naar binnen gericht en zijn daardoor niet zichtbaar, dus de titels van de boeken zijn niet bekend en de inhoud van de boeken blijft ongewijzigd. Het zijn eindeloze kopieën van dezelfde editie, die voor het grote aantal slachtoffers staan. De dubbele deuren zijn gegoten panelen en hebben geen deurknoppen of handgrepen. Zij suggereren dat er een mogelijkheid is om te komen en gaan, maar niet te openen. Het staat voor een culturele ruimte van geheugen en verlies die door de moord van de Europese Joden is ontstaan. Door de nadruk op leeg en negatief in plaats van positieve vorm en materiaal, fungeert het als een tegen monument.
Is een zeer groot vrijstaand beeldhouwwerk dat gemaatk is van polymeer versterkt gips gecombineerd met lagen glasvezelmatten, die direct op de oppervlakte van de trap zijn bevestigd. Er wordt een blik geworpen op de oppervlakte ‘boven’ de trap. De trap is 90 graden gedraaid zodat het op een rand staat die in de originele ruimte een muur zou zijn geweest.
Stairs (2001)
Be strong. 25
House, het ontwerp van het ‘kunstwerk’
House, de beton afgietsels van het oorspronkelijke huis
26 Be strong.
House, zwart wit
House (1993) Is misschel wel het bekendste werk van Rachel Whiteread. Het was gelegen in Wennington Green, een wijk in oost Londen. Er waren meerdere malen geprobeerd om de wijk te verfraaien. Dit is niet gelukt en daarom is besloten de woningen te slopen. Het huis werd zorgvuldig gecoat in een ontbindingsmembraan en vervolgens kamer voor kamer voorzien van twee lagen beton.
Bronnen: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Toen alles was gesloopt bleef alleen de betonnen blokken staan. Het project is opgeleverd in oktober 1993. Er waren gemengde reacties op het project. Ze heeft zowel de Turner-prijs als beste jonge Britse artiest gewonnen als de K-Kunstprijs voor slechtste Britse kunstenaar. Het project is uiteindelijk gesloopt op 11 januari 1994.
“Rachel Whiteread”, Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Rachel_Whiteread (14 juni 2017) “Ghost House”, Apollo-magazine, 25 oktober 2013, https://www.apollo-magazine.com/house/ (14 juni 2017) “Untitled rooms”, Tate, 2001, http://www.tate.org.uk/art/artworks/whiteread-untitled-rooms-t07938 (13 juni 2017) “Rachel Whiteread”, Moma, https://www.moma.org/collection/works/81833 (15 juni 2017) “Judenplatz Holocaust Memorial”, Wikipedia, 28 april 2017, https://en.wikipedia.org/wiki/Judenplatz_Holocaust_Memorial (15 juni 2017) “Untitled stairs", Tate, http://www.tate.org.uk/art/artworks/whiteread-untitled-stairs-t07939 (16 juni 2017)
Be strong. 27
Column Elke zaterdagochtend, 2 periodes lang, heb ik de lessen gevolgd van publiceren en documenteren. Caroline Kruit, de docent, staat met veel enthousiasme en humor voor de klas. Zaterdagochtend is een zware ochtend als je na een drukke week nog 4 uur college hebt. Gelukkig zijn de lessen bij publiceren en documenteren niet standaard en is elke week anders. Door de opbouw van de colleges wordt je gemakkelijk bij de les gehouden. Eerst een filmpje, daarna het woord van de week. Bij het woord van de week wordt ik elke week verbaasd over de betekenis van sommige woorden. Het zijn veel gebruikte woorden maar je staat niet stil bij de betekenis. De opdrachten die we naar aanleiding van de lessen kregen waar goed verdeeld. Door elke week wat te doen was het goed bij te houden. Door de colleges ben ik anders gaan kijken naar publicaties en bewusten geworden van mijn eigen publicaties. Hoe ga ik mijn beelden tonen of verhaal vertellen. Zeker handig voor de toekomst!
28 Be strong.