HAArchitecture
Inhoud
Inhoud
Projecten SkyCabin
Thema artikelen
13 19 25
Beeldrapportage bewegende architectuur
Mobiele Architectuur research artikel
Overige artikelen
4 6 8 24 34
Interview met Danielle Haasjes Kunstenaar Christo Essay Alvar Aalto Boekrecensie Fotografie: Van Onderen
HAArchitecture
Watertoren Sint-Jansklooster foto: Danielle Haasjes
2
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Inhoud
Colofon HAArchitecture nr. 1 Datum uitgave 28 juni 2015 Vormgeving Danielle Haasjes Redactie Danielle Haasjes Aan deze uitgave werkte mee: Sarina Bleumink Caroline Kruit Redactieadres HAArchitecture Barsbeek 96 8326BR, Sint-Jansklooster m +31 (0)6 15 26 74 08 e danielle_haasjes@live.nl w www.danielle-haasjes.tumblr.com op de cover: watertoren Sint-Jansklooster foto gemaakt door Danielle Haasjes
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
3
HAArchitecture
Interview met- Daniëlle Haasjes
HAArchitecture
Interview met
4
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Interview met- Daniëlle Haasjes
Daniëlle Haasjes Tekst: Sarina Bleumink foto: Erna Haasjes
Wanneer wist je dat je architect wilde worden? “Dit wist ik tijdens het tweede jaar van de middelbare school. Ik tekende in mijn schrift mijn droomhuizen, hier nam ik echt de tijd voor.”.
Over welk onderdeel van het vakgebied architectuur ben je het meest enthousiast? “Tijdens de ontwerpfase ben je een echte kunstenaar van de architectuur. Ik vind het belangrijk echt iets voor de mens te betekenen, door dit op een creatieve manier uit te voeren”.
Hoe overtuig je je opdrachtgever/docent van de kracht van je ontwerp? “Voor een presentatie maak ik het plaatje compleet, door voornamelijk een beeldende presentatie te geven. Door mijn eigen enthousiasme probeer ik mij publiek ook mee te krijgen in het gevoel”.
Wat is voor jou de belangrijkste opgave binnen de architectuur op dit moment en voor de toekomst? “Het belangrijkste aspect is voor mij dat het ontwerp echt functioneel is voor de gebruiker. Verder ben ik niet specifiek met een bepaalde opgave bezig, aangezien er nu veel ontwikkeling interessant zijn”.
Bij welk bureau zou je het liefst aan de slag gaan met je diploma op zak? “Een architectenbureau, die werkt vanuit de principes van de TYIN tegnestue Architects, lijkt me heel interessant. Hier werken ontwerpers met natuurlijke producten en materialen in de omgeving van het gebouw”.
Wil jij je na je studie specialiseren in een deelgebied of ben jij liever een allround architect? “Ik zou mij graag willen specialiseren bij een bureau als TYIN tegnestue Architects, architectuur met een kleine schaal spreekt me aan, maar ik zal wel in mijn ooghoek blijven meekijken naar de rest van de wereld”.
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
5
HAArchitecture
uitgelicht: Kunstenaar Christo
Christo
Vladimirov Javacheff tekst: Danielle Haasjes www.christojeanneclaude.net
Deze in Bulgarije geboren kunstenaar is vooral beroemd van het inpakken van grote objecten. Hij heeft onder andere gebouwen, bruggen, torens en bomen ingepakt. Wat vele mensen niet altijd weten is dat Christo naast het inpakken ook veel andere kunstwerken heeft gemaakt. Zo werkt hij ook veel met olievaten, die hij stapelt tot gigantische constructies. Daarnaast heeft hij hedendaagse voorwerpen ingepakt en grote ingrepen in het landschap gedaan. Christo heeft met zijn kunstwerken grote invloed heeft op de moderne kunst.
Christo met Jeanne-Claude Om een goed beeld van Christo te krijgen duiken we eerst in de achtergrond van deze uit Bulgarije komende kunstenaar. Zo was de vader van Christo werkzaam als wetenschapper en was zijn moeder werkzaam bij de Academie voor schone Kunsten in Sofia. Door het werk van zijn moeder kwam Christo op jonge leeftijd al in contact met veel kunstenaars. Ook Christo heeft aan de academie in Sofia gestudeerd va 1953 tot 1956. Omdat de invloed van de Russische communisten te groot werd, vertrok Christo op vroege leeftijd naar het buitenland. In 1957 studeerde hij af aan de Academie in Wenen en vertrok een jaar later naar Parijs. In Parijs leed hij een armoedig en geĂŻsoleerd leven als portretschilder. Al kreeg zijn leven een grote wending in oktober 1958, de jonge dame Jeanne-Claude Denat de Guillebon vroeg Crhisto om een portret voor haar moeder te schilderen. Het leek of deze twee mensen voor elkaar bestemd waren. Ze besloten dan ook om samen door het leven te gaan. Tot het moment van overlijden in 2009 werkte Jeanne-Claude als de public relations manager en de logistiek. Christo deed het creatieve denkproces en hij tekende de ontwerpen. The Pont Neuf Wrapped
HAArchitecture
6
Doordat de meeste kunstwerken van Christo een zeer grote omvang hebben, gaat er ook een lange periode aan voorbereiding vooraf. Er gaat bijvoorbeeld veel tijd zitten in de aanvraag van vergunningen en toestemming van langeigenaren. Om een beeld te krijgen hoe het proces verloopt nemen we het project Over the river als voorbeeld. Dit project is begonnen in 1992 en de voorbereidingen zijn nu nog steeds in volle gang. Over the river gaat een twee weken durend tijdelijk kunstwerk worden. Er wordt over een lengte van bijna 10 kilometer een zilverachtige, lichtgevende stof hoog boven een stuk van de rivier wordt opgehangen tussen Salida en Canon-city in zuid-centraal Colorado. Na aanleiding van het kunstwerk The Pont Neuf Wrapped in 1975-1985 in Parijs kreeg Christo het idee om het kunstwerk Over the river uit te voeren. Hij zag hoe de doeken die aan de onderkant van de brug bevestigd moesten worden over de rivier vervoerd werden, de ruimte die er onder ontstond en de beweging van de doeken zelf. In 1992 begon Christo te zoeken naar een geschikte locatie voor zijn nieuwe idee. Alleen het vinden van een geschikte plek nam al behoorlijk veel tijd in beslag, na vele reizen werd in 1996 de definitieve locatie pas vastgesteld.
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
uitgelicht: Kunstenaar Christo
Kunstwerken met een sociale kant
Schets van Over the river Zoals alle kunstwerken van Christo financiert hij het zelf aan de hand van het verkopen van schetsen en andere kunst materiaal. Voor Christo is een minimale belasting voor het milieu en het verkeer van groot belang, hiervoor zullen verschillende rapporten geschreven worden en is een nauwe samenwerking met nabijgelegen gemeenschappen, lokale overheden en andere instanties belangrijk. Door de grote omvang van de kunstwerken is er veel hulp nodig voor de realisatie. Hierdoor veranderen zijn kunstwerken in sociale projecten. De lokale bevolking voelt zich daardoor ook betrokken bij Christo’s kunstwerken.
Schets van Over the river
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
Bronnen: Afbeeldingen Over the river en Christo met Jeanne-Claude: http://christojeanneclaude.net/projects/over-the-river#.VZA_e_ntmko bezocht op 6 juni 2015 Afbeelding The Pont Neuf Wrapped: http://christojeanneclaude.net/projects/the-pont-neuf-wrapped#. VZBBMvntmko bezocht op 6 juni 2015
7
HAArchitecture
Essay: Alvar Aalto
Alvar Aalto
Tekst: Danielle Haasjes
Aalto is een Finse modernistische architect en een industriële ontwerper. Hij was een van de eerste en meest invloedrijke architecten van de moderne beweging in Scandinavië. Maar welke invloed heeft Aalto gehad als modernistische architect en merken we daar in de hedendaagse architectuur nog steeds iets van? Om hier antwoord op te kunnen geven moeten we eerst kijken naar de biografie van de Finse architect. De opvattingen en het werk van Aalto zou ons kunnen helpen om inzicht te krijgen in de invloed en betekenis van deze architect.
Alvar Aalto
Alvar Aalto werd op 3 februari 1898 geborgen in de stad Kuortagne in Finland. De jonge Aalto maakte in zijn jeugd een verhuizing mee in 1903 naar de stad Jysäskylä, waar zijn moeder in 1906 kwam te overlijden. Dit maakte veel indruk op Alvar Aalto. In 1916 slaagde Aalto voor zijn toelatingsexamen aan de Technische Universiteit in Helsinki. Om werkervaring op te doen ging hij die zomer werken bij de architect Salervo. In het najaar begon hij met zijn studie aan de Universiteit. Door de burgeroorlog in 1918 onderbrak Aalto zijn studie, de burgeroorlog maakte grote indruk op hem. Dat zelfde jaar vroeg zijn vader om het huis Mammula te verbouwen, nadat het gezin was verhuist naar Alarvi. Dit was het eerste gerealiseerde project van Aalto. In 1921 studeerde Aalto cum laude af als architect en werd lid van de net opgerichte Bond van Finse Architecten, SAFA. Dit was het begin van de carrière van Alvar Aalto. In de jaren 20 zien we dat Aalto duidelijk het NoordEuropees classicisme gebruikt in zijn ontwerpen. Deze stijl was nauw verbonden met het functionalisme. Als net afgestudeerde architect verhuist in 1923 Aalto naar Jysäskylä, waar hij zijn architectenbureau huisvestte. Hij nam vlak na de oprichting Aino Marsio in dienst. Naast de samenwerking tussen de twee architecten ontstond er ook een
vaas Alvar Aalto
HAArchitecture
8
verhouding, in 1924 ging Aino Marsio en Alvar Aalto dan ook trouwen. In 1925 verscheen er in de plaatselijke krant een belangrijke uiteenzetting van Aalto 'Een maat voor de schoonheid in onze stad en zijn mogelijkheden'. In dat zelfde jaar werd Aalto’s dochter Johanna geboren. Aalto verhuisde in 1927 met zijn gezin naar Turku in Zuidwest-Finland, waar in 1928 hun zoon Hamilkar werd geboren. In dat zelfde jaar besloot Aalto samen met zijn gezin op studie reis te gaan naar Centraal-Europa. Het functionalisme was duidelijk zichtbaar in het ontwerp dat Aalto maakte voor het gebouw voor de krant Tirun Sanomat in 1928. Ondanks dat Aalto in de afgelopen 30 jaar behoorlijk veel had mee gemaakt en zich al redelijk had weten te vormen als architect, was hij nog niet echt naam gemaakt als architect. Wat opmerkelijk was als je kijkt naar het feit dat hij al wel publiciteit had weten te krijgen in de kranten en reizen maakte, wat niet voor iedereen was weg gelegd in die tijd. Hij had blijkbaar een extra zetje nodig. In de jaren 30 zien we dat Aalto terug komt van het NoordEuropees classicisme, de opvattingen en regels van het functionalisme waren niet voldoende voor hem. In 1935 viel hij zelfs het functionalisme aan. We zien in deze periode dat Aalto meer richting het Bauhaus gaat. Door het feit dat
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Essay: Alvar Aalto
Alvar Aalto een invloedrijke architect in de moderne architectuur. Aalto reisde en vakbladen las kreeg hij deze bouwstijl mee. Bovendien richt hij zich meer op het ontwerpen van meubels en voorwerpen. Zo kreeg Aino Aalto in 1932 de tweede prijs bij een ontwerpwedstrijd voor het gebruiksglas van de glasfabriek Karhulalitala. In die zelfde ontwerpwedstrijd werd Alvars inzending gerealiseerd. Het echtpaar verhuisde in 1933 naar Helsinki. In dat zelfde jaar was er in Londen en Milaan een tentoonstelling van hun meubelontwerpen. Het jaar daarop werden hun meubels tentoongesteld in Helsinki en Zurich. Doordat het ontwerpen van de meubels belangrijker werd voor Aalto besloot het echtpaar in 1935 samen met Maire Gullichsen en Nils Gustav het meubelbedrijf Artek op te richten. Het belangrijkste doel van het bedrijf was om Aalto’s producten op de markt te brengen. In dat zelfde jaar ontwierp Aalto zijn huis aan de Riihitie in Helsinki, waar hij samen met zijn gezin het jaar daarop introk. In 1936 namen ze deel aan een designtentoonstelling in Milaan en Parijs. Een hoogte punt voor Aalto was de eerste reis van het echtpaar richting Amerika dat plaats vond in 1938. Dit opende nieuwe deuren voor Aalto. Vooral omdat hij door het oprichten van zijn meubelbedrijf Artek als designer bekend was geworden, maar als architect nog steeds niet echt naar had weten te maken. Samen met Fernand Leger hielt Aalto een toespraak op de Yale University, die een groot succes was. Op hun tweede reis naar America in 1939 werden ze vergezeld door Maire en Harry Gullichsen, voor wie Aalto net Villa Mairea had gebouwd. In deze Villa liet Aalto zijn kracht zien als architect. Het was een organisch ontwerp, nog een kracht waar Aalto blijkbaar over beschikte. In 1940 reisde Alvar Aalto met zijn gezin naar Washington, waar hij lezingen gaf over oorlogspropaganda. Hij werd daar benoemd tot hoogleraar aan het MIT. Tijdens de oorlog keerden ze weer terug naar Finland. Aalto gaf in 1941 in Zwitserland een belangrijke lezing over Wederopbouw. In 1943 werd Aalto gekozen tot voorzitter van de Bond van Architecten en reisde met een delegatie naar Duitsland. Het jaar daarop in 1944 nam Aalto deel aan de tentoonstelling Vi bor i Friluftstaden in Zweden en organiseerde in Helsinki de tentoonstelling Amerika Rakentaa. Aalto werd benoemt tot hoogleraar in Amerika in 1945-1946 waar hij dan ook naar toe verhuisde. Ter Gelegenheid van de 25 jaar samenwerking tussen Aino en Alvar Aalto vond in 1947 een tentoonstelling plaats in de Helsinkihal. Deze tentoonstelling reisde naar
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
verschillende Europese Landen. In 1948 nam Aalto ontslag bij het MIT en keerde vanwege Aino's ernstige ziekte terug naar Finland. Op 13 januari 1949 overleed Aino, dit was een enorme tragedie voor Alvar Aalto. Hij probeerde de depressie veroorzaakt door Aino’s dood te overwinnen met werk. Bij een ontwerpwedstrijd had hij onder het schuilnaam ‘curia’ een van zijn belangrijkste overwinningen behaald: het stadhuis van Säynätsalo, door dit project werden rode bakstenen zijn passie. Midden in deze fase kwam er een nieuwe liefde in zijn leven. Het huwelijk tussen de architect Elissa Makiniemi en Alvar Aalto vond plaats op 4 oktober 1952. In 1955 werd Aalto benoemd tot lid van de Finse Academie. Het jaar daar op reisde Aalto naar Venetië voor de bouw van het Finse Paviljoen. In 1957 mocht hij in Engeland de gouden medaille in ontvangst nemen van de RIBA. Hij hield daar een lezing over ‘Fighting architecture’. Daarnaast werd er in dat jaar in Basel een tentoonstelling gehouden over de samenwerking tussen Alvar Aalto en Mies van der Rohe. In 1958 vierde Aalto zijn zestigste verjaardag, deze werd echter zo groots gevierd dat er een vergunning moest worden aangevraagd voor het schenken van alcoholische dranken. Bovendien begon hij eind jaren 50 witte kunststof gebouwen te ontwerpen, deze gebouwen bewezen Aalto’s talenten door de toepassing van het witte kunststof in grote administratieve en culturele centra. Dat zijn werken zo goed waren lag volgens Aalto aan het feit dat de ‘gewone man’ centraal stond in voor zijn ontwerpen.
Villa Mairea
In de jaren die volgen vonden er vele tentoonstelling plaats over Aalto of door hem verzorgde tentoonstellingen. Zo vond in 1960 in Stockholm een Grote tentoonstelling Plaats over de Finse architectuur. In 1962 vond een grote tentoonstelling plaats over Aalto’s werk in het museum Centraal Finland. Naast de vele tentoonstellingen werd Aalto na een aantal jaren lid te zijn van de Finse Academie in 1963 benoemd tot voorzitter. Hij hield deze functie tot 1968. Voor de kunstacademie van Berlijn stelde hij een grote tentoonstelling samen over zijn werk. Deze tentoonstelling reisde ook naar andere Europese landen en naar Amerika. Van het Amerikaanse instituut van architecten krijgt hij een dan ook gouden medaille. In 1965 was er een tentoonstelling in het Palazzo Strozzi. Deze is later ook in Helsinki te zien en in teruggebrachte vorm in Jyväskylä en in 1969 in Zweden
9
Villa Mairea
HAArchitecture
Essay: Alvar Aalto
"In de moderne architectuur staat niet zo zeer het gebruik van ruwe nieuwe materialen centraal, maar eerder het verfijnen van de materialen in een meer menselijke richting." Alvar Aalto en Brazilië. In de bijbehorende catalogus van Leonardo Mosso Wordt Aalto's Werk voor het eerst in chronologische volgorde gepresenteerd. In 1972 reisde het echtpaar Aalto naar Parijs waar Aalto de gouden medaille van de Académie Francaise in ontvangt mocht nemen. Ook vond in dat jaar de tentoonstelling Alvar Aalto, vijftig jaar design, plaats in Nice en vervolgens in Marseille, Parijs, Muhlhausen, Metz, Bordeaux en Brest. Ook in het Museum voor Finse Architectuur vond een tentoonstelling plaats over Aalto’s werk in 1973. Er werd in september dat jaar een Alvar Aalto museum in Jysäskylä geopend. Daar was een retrospectief van Aalto's werk te zien. Als laatse vond er in 1975 een tentoonstelling plaats over meer dan veertig jaar Artek in Jysäskylä, deze tentoonstelling was later ook te bewonderen in Amerika. Op 11 mei 1976 kwam Alvar Aalto te overlijden.
Villa Mairea
Villa Mairea
HAArchitecture
Opvattingen Aalto We hebben nu gezien dat Aalto in zijn werken liet zien dat hij vele kwaliteiten had. Door de jaren heen ontwierp hij in verschillen bouwstijlen. Wanneer we deze naast elkaar plaatsen zien we een duidelijke verschuiving plaats vinden, waar bepaalde uitspraken van Aalto belangrijke inzichten hierover geven. Zo zien we in de Jaren 20 duidelijk het Noord-Europees classicisme. Deze stijl was nauw verbonden met het functionalisme, dat was voor het eerst zichtbaar was het gebouw voor de krant Tirun Sanomat. De regels en opvattingen van het functionalisme waren voor Aalto niet voldoende. Hij was blijkbaar opzoek naar meer mogelijkheden voor in zijn ontwerpen. “Het heeft geen zin nieuwe vormen zonder nieuwe inhoud te ontwikkelen” verklaarde hij in 1927. Hij verplaatste zich hiermee richting de stijl van het Bauhaus. In 1935 viel hij zelfs het basisidee achter het functionalisme aan en waarschuwde: “De architectuur omvat niet alle gebieden van het menselijke leven. Het moet tegelijkertijd ook op al deze gebieden verder worden ontwikkeld. Gebeurt dit niet, dan zijn de resultaten slechts eenzijdig en oppervlakkig.” Zijn organische bouwstijl werd zichtbaar in Villa Mairea. Een opdracht waar hij zich volledig kon laten zien en zich kon ontwikkelen in de architectuur. Hij gaf hierbij een mooie omschrijving over het begrip ‘vorm’: “Vorm is een niet te definiëren mysterie.” Eind jaren 40 ging hij rode baksteen gebruiken. Deze rode
10
bakstenen waren doorslaggevend in het ontwerp voor het stadhuis van Säynätsalo. Rode bakstenen werden dan ook zijn passie. Eind jaren 50 deed hij witte kunststof gebouwen verrijzen, die door hun toepassing in grote administratieve en culturele centra zijn talent bewezen. “En toch moet in de maatschappij de status van de Publieke gebouwen even belangrijk zijn als de rol van de vitale organen in het menselijke lichaam, als we niet willen dat onze maatschappij vervuild raakt door verkeer en psychologisch afstotend en fysiek belastend wordt.” concludeerde Aalto in 1953. We kunnen zeggen dat Aalto een architect was die in dienst stond van de maatschappij. Waarbij de 'gewone man’ de maat voor zijn ontwerpen was: “Ik heb het gevoel dat er in het leven veel situaties zijn waarin de organisatie te onmenselijk is. Het is de plicht van de architect om het leven een meer gevoelige structuur te geven.” Naast architect was Aalto ook een industriële ontwerper. Aalto’s meubels en beelden ontstonden altijd als onderdeel van de architectuur. Voor hem was de lijn tussen architectuur en design flinter dun. “Mijn meubels zijn zelden, zo ooit, het resultaat van een professioneel ontwerp. Bijna zonder uitzondering heb ik ze ontworpen als onderdeel van een architectuurproject.” Als laatste sprak Aalto liefdevol over het “tovermiddel dat het leven verrijkt en onmisbaar is bij het kunstzinnige scheppingsproces.” Voor deze ontwikkeling die Aalto doormaakt zien we een aantal projecten die hier een grote rol in hebben gespeeld. In deze projecten ontwikkelde hij zich, liet hij zijn krachten zien en misschien ook wel zijn invloed. Zo is de oprichting van Artek een belangrijk punt geweest in zijn carrière, in het algemeen was vooral het ontwerpen van meubels belangrijk voor Aalto. Waarbij de stap van het oprichten van het bedrijf een slimme zet is geweest. Wanneer we kijken naar Aalto als architect waren de Villa Mairea en het stadhuis van Säynätsalo toch twee ontwerpen die hem hebben neergezet en gevormd als architect. Deze drie projecten verdienen het naar mijn mening om nog verder uitgezocht te worden. De oprichting van Artek Als eerste gaan we kijken naar Aalto als industrieel ontwerper. We zien dat Aalto al in 1920 begon met het ontwerpen van meubels en andere voorwerpen. Voor hem stond blijkbaar naast de architectuur het ontwerpen
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Essay: Alvar Aalto
van meubels en voorwerpen hoog aangeschreven. De tafels, stoelen en het kerkinterieur ontworpen door Aalto kenmerken zich in deze periode door de klassieke vormtaal die Aalto zich eigen had gemaakt tijdens zijn studie. In 1928 ontmoette Aalto de meubelmaker Otto Korhonen, Otto maakte hem vertrouwd met de eigenschappen van het hout en de mogelijkheden ervan bij het ontwerpen van meubels. Bij het project het sanatorium in Paimio was er een speciale ontwerpafdeling gericht op interieur gekomen in het architecten bureau van Aalto. Uit dit project volgende Aalto’s bekende Paimio-stoel uit 1932. Deze Paimio-stoel werd wereldberoemd. De echte uitvinding van Aalto was de L-vormige tafel- en stoelpoot van gebogen multiplex. Hier kreeg hij een internationaal patent op. Aalto heeft hierdoor bewezen echt een bijdrage te hebben geleverd aan de meubel industrie. Nadat in Finland belangrijke ontwerpwedstrijden werden georganiseerd, ging hij in de jaren 30 ook glas ontwerpen. Zijn gewaardeerde objecten worden tegenwoordig nog steeds gemaakt. Vooral Aalto's zogenaamde Savoyvaas die hij ontwierp voor de Wereldtentoonstelling in Parijs, is door zijn vrije vorm een icoon geworden van de 20e eeuw. Wat alweer een bewijs is van Aalto’s krachten als ontwerper. Hij experimenteerde blijkbaar graag met verschillende materialen en hij wist elke keer met iets nieuws en speciaals te komen. Een bijzondere prestatie. Naast het succes van de Savoy-vaas verschenen ook Aalto’s meubels op tentoonstellingen in verschillende delen van de wereld. Ze maakten hun debuut in Londen in 1933. In deze periode werd Aalto bekent als ontwerper, maar nog niet als architect. Zijn reputatie en de commerciële succesfactoren van zijn meubels leidden in 1935 tot de oprichting van Artek. Het bedrijf had nog steeds het doel van het op de markt brengen en verkopen van Aalto's meubels. Villa Mairea De Villa Mairea in Noormarkku in West-Finland is een Luxueuze woning. Voor dit project waren er geen financiële beperkingen, waardoor Aalto geen beperkingen had tijdens het ontwerpproces. Maire en Harry Gullichsen, de opdrachtgevers voor de Villa Mairea, waren bevriend met de Aalto’s. Het echtpaar was nauw betrokken bij het modernisme van de jaren 30 en stimuleerde Aalto iets nieuws en bijzonders te creëren. De Villa Mairea staat in een naaldbos op een flauwe helling. Als je het gebouw nadert ziet je eerst de heldere,
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
modernistische gevel tussen de bomen glinsteren Dichterbij gekomen, wordt je zich bewust van de rijke details en hun metaforische verwijzingen. Aalto benadrukte vaak de betekenis van de overgang tussen binnen en buiten, het ‘tussengebied’ dat de gast van binnen naar buiten leidt en andersom. De overkapping van de entree wordt gedragen door een rij dunne boomstammetjes, waadoor de ruimte eronder zelfs overdag schemerig aandoet. Binnen ziet je direct een ander ’bos', dat de trap naar de bovenverdieping verbergt. Naast de trap geeft een groot raam uitzicht op de tuin. Aan de zuidzijde belemmert een kleine kunstmatige heuvel het uitzicht. Bij de Villa weet Aalto op een simpele en efficiënte manier de ruimtes te ontwerpen. Ondanks dat hij geen vreemde vormen of details gebruikt is de beleving van de ruimtes heel speciaal. Hij weet de organische vormtaal op een simpele manier te benutten. Daarnaast zijn moeiteloos overeenkomsten te ontdekken met Aalto's eigen huis en deze Villa. De ontvangstruimte en de werkruimten liggen op de begane grond en de privé vertrekken op de bovenverdieping. De muren van beide huizen zijn bekleed met smalle latten van donker hout. De met plaggen bedekte sauna, de stenen muur, het houten hek en vele andere oplossingen verwijzen naar de traditionele Finse bouwkunst. Tegelijkertijd ziet je in de rijke details van het huis kenmerken van de oude Japanse architectuur in te termen van schaal en materiaalgebruik. Aalto is nooit in Japan geweest, maar toen hij de Villa Mairea ontwierp, droeg hij een kimono, een geschenk van een Japanse ambassadeur.
Stadhuis van Säynätsalo
Stadhuis van Säynätsalo Alvar Aalto maakte van 1942-1947 zijn ontwerp voor Säynätsalo, Een kleine industriestad van drieduizend inwoners. Hij had toen al het stadscentrum getekend als een open plein met aan één kant het nieuwe stadhuis. Op Aalto's aanbeveling werd er in 1949 een ontwerpwedstrijd voor het stadhuis uitgeschreven, die hij zelf won onder het schuilnaam ‘Curia’. In het voorjaar van 1952 werd de bouw gestart en in hetzelfde jaar werd het stadhuis voltooid. Alvar Aalto omschreef het achterliggende idee als volgt: “Dit bouwwerk op een relatief steile helling bestaat uit een enkele en dubbele verdieping rond een centrale binnenplaats, de patio. De binnenplaats ligt op een verhoging gemaakt van grond die overbleef na het graven van de fundering. Op de begane grond waren kantoren gepland. Het eigenlijke
11
Stadhuis van Säynätsalo
HAArchitecture
Essay: Alvar Aalto
Stadhuis van Säynätsalo
stadhuis ligt rond de patio en heeft doordat het over twee verdiepingen is gebouwd, op staatniveau en op pationiveau, geen last van het vulgariserende effect van de bedrijven.” De granieten hoofdtrap aan de oostzijde en de begroeide trap aan de westzijde geven toegang tot de verhoogde binnenplaats. Voor deze binnenplaats haalde hij inspiratie uit ‘het forum’, een democratische en symbolische ontmoetingsplaats, Zowel aan de buitenkant van het gebouw als binnen is de rode baksteen het meest gebruikte materiaal. Een torenhoge massa domineert het gebouw. Aalto: “Een van de belangrijkste plichten van de architectuur is het vinden van de juiste Schaal. Het stadhuis van Säynätsalo, met zijn kleine binnenplaats en gelegen aan de markt in het stadscentrum is een poging hiertoe. De verschillende delen van het gebouw hebben elk hun eigen schaal. De toren is geen toren, maar een bindende massa waarachter de raadszaal zich bevindt of een symbool van het bestuur dat zich eronder bevindt.” Het stadhuis van Säynätsalo is vrij klein maar heeft een zeldzaam monumentale uitstraling. Aalto vermeed decoratieve elementen. Hij verhief eenvoudige materialen en een bescheiden omvang tot de belangrijkste kenmerken van zijn stijl. Hij vergeleek dit stadhuis eens met het Palazzo Pubblico in Siena, voor hem een van de mooiste successen van de Europese stadscultuur. Beide hebben dezelfde taak: de democratische waarden verenigen en symboliseren. Het stadhuis van Säynätsalo was het begin van een nieuwe periode in Aalto's werk, deze werd gekenmerkt door het gebruik van rode baksteen, koper en andere natuurlijke materialen en een minder uitgebreide vormentaal. Het stadhuis geldt als een van Aalto's belangrijkste gebouwen.
komt design en architectuur heel dicht bij elkaar. Wanneer we kijken deze inspiratie uit de natuur kunnen we de Villa Mairea als een goed voorbeeld gebruiken, deze Villa wordt gezien als een van Aalto's belangrijkste werken, waarin hij al zijn capaciteiten kon laten zien. Blijkbaar kon Aalto het formele functionalisme los laten en voor een organische, en uiteindelijk ook romantische vormentaal gaan. Deze natuurlijke vormen zijn ook terug te vinden in zijn legendarische Savoy-vaas en zijn ontworpen meubels. Waarmee hij echt een bijdrage aan deze branche heeft geleverd. Natuurlijk zijn er meerdere projecten van Aalto die lieten zien wat zijn capaciteiten zijn. Zijn ontwerp voor het Finse paviljoen in 1938-1939, het Cultuurhuis in 1952-1958 en de Finlandiahal in 1962-1975 zijn naar mijn menig ook zeker belangrijke projecten voor Aalto. Wel is duidelijk te zien wanneer we kijken naar de lijst van projecten, dat Aalto behoorlijk is gegroeid als architect. Zijn latere ontwerpen zijn aanzienlijk beter dan zijn eerder ontwerpen. Al met al kunnen we zeggen dat Aalto zeker een invloed rijke architect was, en vooruit liep in zijn tijd. Bronnen: foto vaas Aalto: https://www.iittala.com/Home-interior/Alvar-AaltoCollection-Vase-160-mm-clear/p/K000444 bekekenn op 20 maart 2015 foto’s villa Mairea: http://www.archdaily.com/85390/ad-classics-villamairea-alvar-aalto bekeken op 20 maart 2015 Stadhuis Saynatsalo: http://www.greatbuildings.com/buildings/Saynatsalo_ Town_Hall.html bekeken op 20 maart 2015
Invloedrijke architect? Aalto wordt gezien als een invloedrijke architect van de moderne beweging in Scandinavië, maar is dit ook echt zo? Wanneer we kijken naar het werk van Alvar Aalto kunnen we zeggen dat design en architectuur niet van elkaar te scheiden zijn. Het is moeilijk een grens tussen beide te trekken. Bij zijn werk zien we dat zelfs vaste details, zoals deurklinken, door hem ontworpen zijn. Blijkbaar komen zijn ontwerpen voort uit dezelfde bron als zijn bouwwerken. Hij gebruikte vaak een vrij golvende lijn, geïnspireerd door de natuur. We zien bijvoorbeeld dat hij de waaiervorm niet alleen gebruikte voor zijn grote ontwerpen, zoals een stadscentrum, maar ook voor zijn meubels. Door deze manier van ontwerpen Stadhuis van Säynätsalo
HAArchitecture
12
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Essay: Alvar Aalto
SkyCabin
Project uitgelicht: 12 hotelkamers op de Veluwe Tekst: redactie beeldmateriaal: Danielle Haasjes
Skycabin is een ontwerp van Danielle Haasjes voor een hotel, het is alleen geen hotel in de klassieke zin, maar een hotel waarbij de hotelkamers als losse gebouwtjes in het landschap zijn opgenomen. De locatie van de hotelkamers is het gebied rondom Paviljoen De Posbank (Beekhuizenseweg 1, Rheden). Het paviljoen kan gezien worden als de entree van het hotel en verzorgt de algemene functies. Hotelgasten melden zich bij het paviljoen en krijgen hier de sleutel, waarna ze naar hun hotelkamer kunnen gaan. De hotel kamers staan midden in het natuurgebied en spelen in op hun omgeving.
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
13
HAArchitecture
Project uitgelicht: SkyCabin
HAArchitecture
14
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Project uitgelicht: SkyCabin
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
15
HAArchitecture
Project uitgelicht: SkyCabin Danielle Haasjes, een 22 jarige architectuur student aan de Academie van Bouwkunst te Artez Arnhem, heeft voor de prachtige locatie 12 hotelkamers ontworpen. In dit ontwerp draait het om de bezoeker van het natuurgebied, waarbij vooral naar de backpacker gekeken wordt. Wanneer deze de hele dag buiten in de natuur heeft gelopen, is het tijd om zich te kunnen terug trekken in de hotelkamer. De hotel kamers zijn omhoog getild in het landschap. Zo kunnen de overige bezoekers er onderdoor lopen of er van een afstand naar kijken. (zie schema 1). Hierdoor kan de hotelkamer bezoeker zich totaal terug trekken van de overige bezoekers, zonder zich ook van de natuur te hoeven scheiden. Via de trap kan de hotelkamer bezoeker de hotelkamer bereiken. Daarbij past de trap zich aan het landschap aan. In het gebied zijn 4 verschillende locatie uitgekozen. Deze zijn om hun kwaliteiten en eigenschappen geschikt voor het concept. Per locatie zijn er drie hotelkamers. Deze kunnen onderling enigszins verschillen afhankelijk van de omgeving. (zie situatie tekening)
C
D A B
A Dit type hotelkamer staat in een dal bij een groep bomen. De palen die als constructie onder de hotelkamer staan, verwijzen naar de bomen. Het bos wordt doorgezet in het ontwerp. De trap kruist door de palen heen. En elk bordes is bevestigd aan, en wordt ondersteund door een paal. Doordat de locatie uit het zicht is en je de kamer alleen kan bereiken wanneer je van het pad af gaat, kan de trap een uitnodigende uitstraling hebben.
A
B
C
D
B Dit type hotelkamer staat midden op de heide, het staat dus direct in het zicht. De trap is daarom zo onopvallend mogelijk ontworpen. Doordat de trap lastig te beklimmen is, zullen bezoekers van het natuurgebied het niet snel proberen te beklimmen.
HAArchitecture
Schema 1
16
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Project uitgelicht: SkyCabin
Principe doorsnede gebied C Dit type hotelkamer staat aan de rand van het bos. Het is daardoor aan 1 kant open en 1 kant gesloten. De kamer is dan ook naar het open deel gericht. De trap verwijst naar een jagershut, met twee bordessen om van het uitzicht te genieten en wilde dieren te spotten. D Dit type hotelkamer staat midden in het bos. Omdat de hotelkamers alleen te bereiken zijn wanneer je van het pad afgaat, zijn de entree uitnodigend en is de omgeving bepalend hoe deze er uitziet. Het is ook geen trap, maar het zijn loopbruggen die van plateau naar plateau lopen. Deze plateaus zijn bevestigd aan de omringende bomen. Danielle heeft één van de 12 hotelkamers verder uitgewerkt, de anderen blijven een concept. De plattegronden zijn voor alle type hotelkamers gelijk, het verschil zit in de trap die zich aan past aan het landschap. Ook qua materiaal gebruik zijn de verschillende types gelijk. De kamers zelf zijn van binnen en buiten bekleed met rood Amerikaans eikenhout en hebben details met content staal. De trappen zijn in het geheel gemaakt van content staal, waarbij hotelkamer type 4 ook rood Amerikaans eikenhout in de loopbruggen heeft. Hotelkamer type A is verder uitgewerkt met plattegronden, doorsnedes, gevelaanzichten en impressies. Wanneer we kijken naar de plattegronden, die voor alle types gelijk zijn, zien we dat je via een luik de kamer binnen komt. Er is een klein zit gedeelte met drie kleine ramen die uitzicht bieden op het gebied. De badkamer heeft de beschikking over een bad, toilet en een wastafel. Er is bewust voor een bad gekozen in verband met het plafond hoogte. Door het bad hoeft deze namelijk niet zo hoog te zijn. Boven de badkamer bevind
Impresie interieur
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
17
HAArchitecture
Project uitgelicht: SkyCabin
zich namelijk het bed. In het zitgedeelte is een lader waar via je het bed kunt bereiken. Er is een open verbinding tussen het bed en het zitgedeelte. Door de kleine ramen is de hotelkamer naar binnen gericht. De ramen geven een glim weer van de natuur die zich aan de andere kant van de muren bevind. Genoeg om je af te kunnen sluiten van de buitenwereld en toch van het uitzicht te kunnen genieten. Het eerste raam is op ooghoogte wanneer je de kamer binnen komt, het tweede raam is een dun verticaal raam over bijna de hele hoogte van de hotelkamer. Op deze manier heb je vanaf het bed ook uitzicht naar buiten en zal er op bepaalde momenten licht op het bed vallen. Het derde raam bevind zich op ooghoogte gezien vanaf de zitzakken in het zitgedeelte. Als laatste bevind er een horizontaal raam op ooghoogte wanneer je in het bad ligt. Voor een heerlijk ontspannen moment met uitzicht op het gebied. Bij hotelkamer type A bestaat de constructie uit 8 palen die willekeurig onder de hotelkamer staan in verschillende hoeken. Tussen deze palen door loopt de trap, de bordessen zijn bevestigt aan de palen en de trap zelf is los van de palen. Het is een beleving om de trap te beklimmen met op elk bordes een prachtig uitzicht over het gebied, een hoogte punt van de dag in de natuur, om je daarna heerlijk terug te trekken in de hotelkamer.
Eerste verdieping
Tweede verdieping
Gevelaanzichten
HAArchitecture
18
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Beeldreportage
Op welke tien manieren kan je architectuur letterlijk laten bewegen? tekst: Danielle Haasjes icoontjes: Danielle Haasjes
Draaien
mankracht
Evenwicht
Wielen
Rails (rollen)
Lier
Katrollen
Rails (schuiven)
Hydroliek
Scharnieren en rails
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
19
HAArchitecture
Beeldreportage: Op welke tien manieren kan je architectuur letterlijk laten bewegen? Sharifi-ha House - draaien
Dit innovatieve huis met draaiende kamers is ontworpen door de Iraanse architecten van Nextoffice. De draaiende kamers van het huis zijn de houten kubussen die maar liefst 90 graden kunnen draaien. Het mechanisme waarmee de kubussen draaien is vergelijkbaar met het mechanisme dat gebruikt wordt bij bewegende exposities in musea. naam: Sharifi-ha House locatie: Darrous, Tehran, Iran bouwjaar: 2013 architect: Nextoffice - Alireza Taghaboni Mechanisme: draaien bronnen: “Sharifi-ha House / Nextoffice – Alireza Taghaboni” 07 Jul 2014. ArchDaily. bekeken op 06 Mar 2015. <http://www.archdaily.com/?p=522344>
Open house - scharnieren en mankracht
Kunstenaar Matthew Mazzotta, het Coleman Centrum voor de Kunsten, en de mensen van York Alabama hebben de handen ineengeslagen om samen te werken aan een verwoest pand in het centrum van York. Dit huis hebben ze omgezet in een nieuw openbaar kunstproject in de vorm van een huis, maar het kan transformeren naar een open lucht theater met 100 zitplaatsen, dat gratis is voor het publiek. naam: Open house locatie: 202 Main Street, York, Alabama bouwjaar: 2013 designer Matthew Mazzotta Mechanisme: mankracht Bronnen: “The “Open House”: From House to Theater in 90 Minutes” 21 Aug 2013. ArchDaily. bekeken op 06 Mar 2015. <http://www.archdaily. com/?p=418296>
HAArchitecture
20
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Beeldreportage: Op welke tien manieren kan je architectuur letterlijk laten bewegen? Rolling Huts - wielen
De eigenaar had een stuk land gekocht dat een camping was geweest, hij wilde het stuk land terug laten keren in zijn natuurlijke staat. Door de hutten op wielen te zetten komen de hutten boven de weide uit. Het terrein is bovendien een overstromingsgebied. De hutten zijn in groepen gesitueerd en kijken uit over de omliggende bergen. naam: Rolling huts locatie: Mazama, WA 98833, USA bouwjaar: 2008 architect: OSKA Architects Mechanisme: wielen Bronnen:“Rolling Huts / OSKA Architects” 16 Jun 2009. ArchDaily. Bekeken op 06 Mar 2015. <http:// www.archdaily.com/?p=24959>
Caja Obscura - evenwicht
Het huis bestaat uit twee delen, aan de ene kant is er een bewoonbaar souterrain gemaakt in steen en aarde, en aan de andere kant is er een metalen doos die boven de kelder leunt. De metalen doos is in evenwicht door een scharnier precies in het midden. Vanuit dit scharnier kan de doos zich openen. naam: Caja Obscura locatie: Asunción, Paraguay bouwjaar: 2012 architect: Javier Corvalán + Laboratorio de Arquitectura Mechanisme: evenwicht bronnen: “Caja Obscura / Javier Corvalán + Laboratorio de Arquitectura” 05 Aug 2013. ArchDaily. Bekeken op 06 Mar 2015. <http://www.archdaily.com/?p=411099>
Andalsnes Master Plan proposal rails (rollen)
Met masterplan is een voorstel voor de Noorse stad Åndalsnes. Het plan draait om de oude industrie treinsporen die moeten veranderen in een nieuw soort infrastructuur voor mobiele gebouwen. Deze kunnen heen en weer worden opgerold, afhankelijk van de seizoenen en situaties. Zo stellen ze een rollend hotel, een rollend openbaar bad en een rollend concertzaal voor. naam: Andalsnes Master Plan proposal locatie: Åndalsnes in Norway bouwjaar: / architect: Jagnefält Milton Mechanisme: rails bronnen: “Andalsnes Master Plan proposal / Jagnefält Milton” 27 Dec 2010. ArchDaily. Bekeken op 06 Mar 2015. <http://www.archdaily. com/?p=98795>
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
21
HAArchitecture
Beeldreportage: Op welke tien manieren kan je architectuur letterlijk laten bewegen? The Wyckoff Exchange - lier
De Wyckoff Exchange is een herbestemming van twee verlaten pakhuizen tot 10.000 vierkante meter aan winkelruimte en culturele ruimte in Bushwick, Brooklyn. Deze plaats wordt gekenmerkt door de sterke sporen van een zanderige industriële verleden, en wordt getransformert in een centrum van kunst en creativiteit. De gevel bestaat uit vijf gemotoriseerde scissor deuren / panelen, De positie van de gevelpanelen creëert een dynamische effect van het doel binnen: overdag worden de panelen gevouwen tot luifels voor de winkels, ‘s nachts ze klappen naar beneden om de winkels te beveiligen. naam: The Wyckoff Exchange locatie: Brooklyn, New York, USA bouwjaar: 2010 architect: Andre Kikosi Architect Mechanisme: lier Bronnen: “The Wyckoff Exchange by Andre Kikoski Architect” 25 Jan 2011. Dezeen. bekeken op 06 Mar 2015. <http://www.dezeen.com/2011/01/25/thewyckoff-exchange-by-andre-kikoski-architect/>
242 State Street - katrollen
Het project is gelegen in het centrum van Los Altos. Het gebouw werd getransformeerd door het vervangen van de gehele voorgevel. De voorgevel wordt bediend door het aantrekken van een pedaal en een handwiel, die door een reeks van tandwielen en katrollen de wand omhoog of omlaag beweegt. In gesloten toestand kun je binnen komen door een tien meter hoge draaideur. naam: The Wyckoff Exchange locatie: 242 State Street, Los Altos, CA 94022, USA bouwjaar: 2014 architect: Tom Kundig - Olson Kundig Architects Mechanisme: katrollen bronnen: “242 State Street / Tom Kundig – Olson Kundig Architects” 24 Mar 2014. ArchDaily. Bekeken op 06 Mar 2015. <http://www.archdaily. com/?p=489035>
HAArchitecture
22
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Beeldreportage: Op welke tien manieren kan je architectuur letterlijk laten bewegen? Sliding House - rails (schuiven)
Het gebouw heeft drie programma’s; huis, garage en een bijgebouw. Deze volumes worden verbonden door een 20 tons mobiele dak. De Beweging wordt aangedreven door verborgen elektrische motoren op wielen geïntegreerd in de wand. naam: Sliding house locatie: Suffolk, UK bouwjaar: 2009 architect: dRMM Mechanisme: rails
Bronnen: “MATERIAL INTERROGATION: SLIDING HOUSE” 11 Okt 2012. jennajohansson. MATERIAL STRATEGIES Bekeken op 06 Mar 2015. <https://arch5541. wordpress.com/2012/10/11/material-interro gationsliding-house/ >
Zoomlion Exhibition Center hydroliek
Het Californische architecten bureau amphibianArc hebben een shape-shifting “transformator gebouw” ontworpen voor een Chinees machine bedrijf, met een gevel die open klapt als de vleugels van een groot insect. naam: Zoomlion Exhibition Center locatie: Changsha, China bouwjaar: / architect: amphibianArc Mechanisme: hydroliek bronnen: “Zoomlion Headquarters Exhibition Center van amphibianArc” 13 juli 2012. Amy Frearson. < http://www.dezeen.com/2012/07/13/ zoomlion-headquarters-exhibition-center-byamphibianarc/ >
Dynamic d house - scharnieren en rails
In de winter is het huis is in een vierkante formatie, met kleine ramen en een hoge thermische massa. Zoals de seizoenen veranderen en in de zomer warmer wordt, opent het huis zich ook, als een bloem die zich opent naar licht. Dynamic d house -ontvouwt zich letterlijk als een Rubiks Cube. De binnenwanden worden buitenmuren, deuren worden ramen. naam: Dynamic d house locatie: / bouwjaar: / architect: The D*Haus Company Mechanisme: scharnieren en rails bronnen: “The Dynamic D*Haus byThe D*Haus Company” 06 nov 2012. Amy Frearson. DeZeen. <http://www.dezeen.com/2012/11/06/shape-shiftinghouse-by-the-dhaus-company>
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
23
HAArchitecture
Boekrecensie
‘Cabins’ Tekst: Danielle Haasjes Foto: Danielle Haasjes
Als standaard ritueel stap ik bijna elke boekenwinkel binnen die ik tegen kom. Tijdens een bezoek aan één van de boekenwinkels in Arnhem viel mijn oog op het boek ‘Cabins’ van de auteur Philip Jodidio. Door de prachtige illustratie op de voorkant springt het boek tussen de anderen uit. Philip Jodidio, die blijkbaar een ongelooflijke hoeveelheid boeken op zijn naam heeft staan, heeft voor ‘Cabins’ illustraties gebruikt van de illustrator Cruschiform. Doordat ik nieuwsgierig geworden ben door het boek, besluit ik het mee naar huis te nemen en door te lezen. Bij dit boek hoef je geen diepgang te verwachten, het is meer een bladerboek. Wel zijn alle projecten duidelijk toegelicht aan de hand van een korte uitleg, duidelijke foto’s, sprekende illustraties en in de zelfde stijl is er een plattegrond toegevoegd. Naar mijn menig mist het boek vooral de uitleg over onder andere het ontwerpproces, ontwerpkeuzes, achtergrond informatie en de relatie van de projecten met de omgeving waarin ze geplaatst zijn. Dit boek maakt me nieuwsgierig naar de projecten die er in staan en ik wil er meer van weten. Alleen die informatie moet ik blijkbaar zelf opzoeken. Ondanks het ontbreken van diepgang is het een prachtig verzamelwerk en zal het zeker niet misstaan in de boekenkast. Philip Jodidio • Cabins • Taschen • Keulen, 2014 • 464 pagina’s • ISBN 978 – 3 – 8365 – 5026 – 0 • € 49,99 • kleur • hardcover • Engels, Duits en Franstalig
HAArchitecture
24
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Raportage - Mobiele Architectuur
Mobiele Architectuur
Wat zijn de verschillende mogelijkheden? Tekst: Danielle Haasjes: icoontjes: Danielle Haasjes
Wat is mobiele architectuur eigenlijk? Simpel gezegd is het bewegende architectuur, waarbij de architectuur een verplaatsbaar of bewegend object wordt. Het is op veel verschillende manieren vertalen in een ontwerp, bijvoorbeeld een woning op wielen, een licht gebouwde ruimte die makkelijk te verplaatsten is of een opblaasbare ruimte die als een pakketje mee te nemen is. Er worden drie verschillende projecten bestudeerd: ‘Crane rooms’ van de architect Aristide Antonas; ‘Tricycle House’ van het architectenbureau People’s Industrial Design Office; en ‘Exbury Egg’ van Stephen Turner.
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
25
HAArchitecture
Raportage - Mobiele Architectuur
Wielen
Tricycle House People’s Industrial Design Office heeft een oplossing bedacht voor het feit dat er in China geen particuliere eigendom van het land bestaat. De Tricycle House suggereert een toekomstig beeld van de tijdelijke relatie tussen mensen en het land dat ze bezetten. In een overvolle Chinese stad kan door de Tricycle House parkeerplaatsen ‘s nachts gebruikt worden voor het leven, bovendien kunnen files aanvaardbaar zijn als het rijden te combineren is met het leven. Hierdoor kan het wonen betaalbaar en duurzaam zijn. Voor de bouwmethode is er geëxperimenteerd met gevouwen kunststof. De gehele woning is opgebouwd uit kunststof dat is gesneden en ingesneden met een CNC router en vervolgens in vorm gevouwen en gelast. Ze hebben hiervoor polypropleen gebruikt, dit kan worden gevouwen zonder dat het zijn sterkte verliest. Hierdoor kun je het huis open voor de buitenwereld, is het uit te breiden als een accordeon voor meer ruimte en kun je verbinding maken met andere huizen. De Tricycle House kan door mankracht aangedreven worden, maar kan ook worden aangedreven door een batterij. Het huis functioneert daardoor off-the-grid, je bent namelijk nergens van afhankelijk. In het huis is de gebruiker voorzien van een wastafel e fornuis, een bad, een watertank
HAArchitecture
26
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Raportage - Mobiele Architectuur
en meubels. Je kunt het interieur op verschillende manieren transformeren, bijvoorbeeld van een bed naar een eettafel met een aanrechtblad. De spoelbak, het fornuis en een bad kun je inklappen in de voorste wand van het huis. De Tricycle House vermindert particulier wonen tot de kleinste voetafdruk en bevordert het duurzaam leven door gebruik te maken van openbare middelen. De openbare parken vervangen bijvoorbeeld de persoonlijke tuinen, de openbare toiletten vervangen de privĂŠ toilet, parkeerplaatsen vervangen het land-eigendom. Bovendien wordt door de doorzichtige buitenkant gedurende de dag het interieur verlicht door zonlicht en gedurende de nacht wordt het verlicht door de straatverlichting. De Tricycle Garden is een variant van de Tricycle House. Beiden zijn aan elkaar te koppelen, zodat de gebruiker naast een huis ook een tuin met zich mee kan nemen op de fiets. De tuin kan niet alleen met gras worden beplant, maar ook met bomen en groenten. De voorzijde van de tuin functioneert als zitplaats voor de fiets, de gebruiker zit als het ware op de rand van zijn tuin. Dit zorgt er voor dat je tuinoppervlakte wordt gemaximaliseerd. Diverse tuinen zijn ook onderling te combineren om een groot openbaar groen te vormen. bronnen: www.peoples-products.com/pido
2015 â&#x20AC;˘ Artez Academie van Bouwkunst
27
HAArchitecture
Raportage - Mobiele Architectuur
HAArchitecture
28
Artez Academie van Bouwkunst â&#x20AC;˘ 2015
Raportage - Mobiele Architectuur
Mobiele kraan
Crane room Eenvoudige betonnen funderingen en eenvoudige zwembaden worden geplaatst in dorre heuvels vlakbij de zee of on-uitnodigende stranden. Dat is de basis voor deze ‘Crane rooms’ van Aristide Antonas. De private of publieke karakter van elke kamer kunnen worden geregeld door de gekozen hoogte van de kamer. Het besturingssysteem bevind zich in elke kamer. Plafonds kunnen op en neer bewegen na de behoefte van de bezoeker. Een groter scherm, gerelateerd aan het bed, dient als een home cinema. Daarnaast bevind zich in dezelfde bewegende kamer een klein bureau, een kledingkast en een douche. Er is een gemeenschappelijke ondergrondse keuken naar behoefte van de bezoekers van de ‘Crane rooms’ Een omgekeerde osmose ontziltingsinstallatie voorziet de onzichtbare keuken en de individuele kamers, waarbij de waterleiding de lengte van de kraan volgt. Het ontwerp voor ‘Crane room’ kan binnen een systeem van bewegende voertuigen worden gevormd tot ‘Crane room hotel’. Waarbij de kamers kunnen op en neer bewegen en bieden in de zomer een schuilplaats met wisselende uitzichten. bronnen: www.aristideantonas.com/tag/vehicles/project/ crane-rooms
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
29
HAArchitecture
Raportage - Mobiele Architectuur
Rails
Rolling masterplan Het Zweedse architectenbureau Jägnefält Milton heeft deel genomen aan een open Noors masterplan competitie voor de stad Åndalsnes. Het plan dat ze hebben bedacht is hier voor bekroond met de derde prijs. Ze hebben een ontwerp gemaakt voor een nieuwe infrastructuur bestaand uit mobiele gebouwen die kunnen bewegen, afhankelijk van het seizoen en de situatie. Jagnefalt Milton heeft in hun masterplan gebruik gemaakt van de oude industriële treinrails van de stad. Er zou onder andere een rollende hotel, een rollend openbaar bad en een rollend concert hal komen. “We zijn erg blij dat de jury ons voorstel serieus heeft genomen, het is ook niet alleen een goed voorstel waar we erg trots op zijn, het is ook volledig uitvoerbaar.” Zijn de woorden van Carl Jägnefält, een van de twee oprichters Jägnefält Milton. De jury was vooral onder de indruk door het voorstel omdat deze de stad niet blokkeert, ze hebben dan ook geen voorstel gedaan voor pleinen, promenades etc, maar in plaats daarvan hebben ze zich volledig gericht op het bestaande spoor en creëerde hier iets onverwachts uit. Zijn voorstel lost bijvoorbeeld het probleem op van de overvriendelijke of juist onvriendelijke buren en het heimwee naar iets nieuws. Zonder het gedoe van het verplaatsen van het huis in de tradionele zin, of meteen een nieuw huis te moeten kopen, kun je nu met je huis over het spoor rollen, en het probleem is opgelost. bronnen: www.jagnefaltmilton.se/rolling-masterplan
HAArchitecture
30
Artez Academie van Bouwkunst • 2015
Raportage - Mobiele Architectuur
Citaat uit het juryrapport:
“Rather than proposing infills in the dissolved city blocks or new piers and promenades along the fjord, the proposers have chosen to focus on the opportunities that lies in allowing a single item form the basis for a spatial and programmatic interventions in the most important and most public zones of Åndalsnes. The proposer has seen the importance of the railway for the development of the city and taken this element and created a new future for the city. The railroads fundamental contradiction between the permanence of the tracks and the mobility and flexibility of the wagons is playfully and elegantly exploited in the planning proposal.”
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
31
HAArchitecture
Raportage - Mobiele Architectuur
HAArchitecture
32
Artez Academie van Bouwkunst â&#x20AC;˘ 2015
Raportage - Mobiele Architectuur
Citaat van Stephen,
‘Climate change is already creating new shorelines and habitats. Established salt marsh is being eroded by a combination of rising sea levels and falling landmass and the entire littoral environment is in a state of flux. The implications for wildlife and for the flora as well as for people are challenging. Raising awareness of the past and the unfolding present of a very special location will be the task, whist living in an ethical relationship with nature and treading as lightly as possible upon the land.’
Drijven
Exbury Egg De Exbury Egg is een tijdelijke, energiezuinige en zelfvoorziende werkruimte voor de kunstenaar Stephen Turner. Dit drijvende laboratorium ligt is de monding van de rivier de Beaulieu. Het is zo ontworpen dat het een plek is om te verblijven en een laboratorium voor het bestuderen van het leven van een getijde kreek. Ook heeft het een verzamel en verwerk centrum met geïntegreerde opslag en een weeggave van het gebied. Door de invloeden van 730 dagelijkse getijden onder de waterlijn en 365 dagen van verwering door wind, regen en het bleken door de zon, zal het oppervlakte van de Exbury Egg veranderen door de jaren heen. The Egg is ‘vastgebonden’ als een boot voor het meebewegen met het stijgen en dalen van het getij. Voor de ‘Exbury Egg’ zijn de begrippen “Lean, Green and Clean” en “Reduce, Reuse en Recycle” als uitganspunt genomen. De verwachte energie-eisen tijdens de bezetting werden bepaald door middel van het in kaart brengen van Stephen’s verwachte dagelijkse routines, met inbegrip van de verschillen die voort komen uit de verschillende seizoenen. Stephen’s behoeftes voor het gebruik van elektriciteit, zoals het opladen van items zoals een laptop, digitale camera en mobiele telefoon, zal worden geregeld door middel van zonne-energie. bronnen: www.exburyegg.org
2015 • Artez Academie van Bouwkunst
33
HAArchitecture
Fotografie
Fotografie: Van onderen Wat zie je als je naar boven kijkt? De meeste architecten kun je herkennen aan het rond dwaken en met het zicht naar boven gericht, maar waar kijken ze eigenlijk naar? Deze reeks fotoâ&#x20AC;&#x2122;s geven een indruk van de beelden die je ziet van onderen bekenen. fotograaf: Danielle Haasjes foto op deze pagina: judisch museum berlijn
HAArchitecture
34
Artez Academie van Bouwkunst â&#x20AC;˘ 2015
2015 â&#x20AC;˘ Artez Academie van Bouwkunst
35
HAArchitecture
Kerkje in The Lizard Engeland
HAArchitecture
36
Artez Academie van Bouwkunst â&#x20AC;˘ 2015
judisch museum berlijn
2015 â&#x20AC;˘ Artez Academie van Bouwkunst
37
HAArchitecture
Museum Insel Hombroich in Neuss Duitsland
HAArchitecture
38
Artez Academie van Bouwkunst â&#x20AC;˘ 2015
Museum Insel Hombroich in Neuss Duitsland
Museum Insel Hombroich in Neuss Duitsland
HAArchitecture
40
Artez Academie van Bouwkunst â&#x20AC;˘ 2015
2015 â&#x20AC;˘ Artez Academie van Bouwkunst
41
HAArchitecture