PHẦN 2: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHUYÊN BẮC GIANG LẦN 1 Biến đổi khí hậu phải chăng là một trong những thách thức toàn cầu lớn nhất thế kỷ XXI? (3,0 điểm) 1 Giải thích: - Biến đổi khí hậu là sự thay đổi của khí hậu diễn ra trong một khoảng thời gian dài, tác động đến môi trường sống của nhiều sinh vật trên Trái Đất. - Đây là vấn đề nóng hổi, đặt ra nhiều thách thức, được cả xã hội quan tâm. 2 Phân tích, chứng minh: a Thực trạng biến đổi khí hậu: - Trái Đất nóng lên. - Mực nước biển dâng cao do tan băng. - Sự thay đổi cường độ hoạt động của quá trình hoàn lưu khí quyển, chu trình tuần hoàn nước trong tự nhiên … b Nguyên nhân dẫn đến biến đổi khí hậu: - Sự tác động của con người tới thiên nhiên như: + Chặt phá rừng mất cân bằng sinh thái. + Sử dụng hóa chất như thuốc sâu, thuốc cỏ thiếu khoa học. +Khói thải công nghiệp từ các nhà máy, khói thải đô thị + Sản xuất vũ khí hóa học, bom đạn, chạy đua vũ trang, gây chiến tranh liên miên... c Hậu quả: - Thiên tai: động đất, sóng thần, bão lũ… - Dịch bệnh: ngày càng nhiều những dịch bệnh mới, ung thư nhiều hơn… d Giải pháp: - Phủ xanh đất trống đồi núi trọc. - Bảo vệ các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng. - Nâng cao ý thức người dân về biến đổi khí hậu. - Tuyên truyền các biện pháp để cải thiện và bảo vệ môi trường… - Quan trọng hơn, đây là vấn đề toàn cầu nên cần sự chung tay của tất cả các quốc gia trên thế giới. Bình luận, mở rộng: - Khẳng định biến đổi khí hậu là một trong những thách thức toàn cầu lớn nhất thế kỷ XXI.
- Liên hệ bản thân và rút ra bài học: + Bài học nhận thức: Ý thức được rằng biến đổi khí hậu là vấn đề nghiêm trọng đang diễn ra, để lại hậu quả nguy hiểm. + Bài học hành động: Bản thân phải làm gương và tuyên truyền vận động mọi người nâng cao ý thức bảo vệ môi trường mình đang sinh sống, học tập, làm việc, góp phần vào công cuộc chống biến đổi khí hậu. CHUYÊN BẮC GIANG LẦN 2 Cuộc sống là một đường chạy marathon dài vô tận, nếu ta không cố gắng thì sẽ mãi bị bỏ lại ở phía sau và không bao giờ tới đích. Cuộc sống là một đường chạy vượt rào, nếu ta không cố gắng ta sẽ không thể vượt qua bất kỳ rào cản nào. Cuộc sống là một đường chạy nước rút, nếu ta không cố gắng ta chỉ là người chạy cuối cùng. Cuộc sống là một đường chạy tiếp sức, biết giúp đỡ nhau chúng ta sẽ chiến thắng. (Nguồn: http://khotangdanhngon.com/danh-ngon-cuoc-song) Cuộc sống theo bạn là đường chạy nào? Viết một bài văn (khoảng 600 từ) chia sẻ về điều đó. Cuộc sống theo bạn là đường chạy nào? Viết một bài văn (khoảng 600 từ) chia sẻ về điều đó. 1 Giải thích: - Đường chạy marathon dài vô tận: đường chạy dài, đòi hỏi con người phải trường sức, giữ sức, bền bỉ, không bỏ cuộc, cố gắng về tới đích. - Đường chạy vượt rào: trên đường chạy có những rào chắn, đòi hỏi sức bật để vượt qua. Có vượt qua được những rào cản mới về được đến đích. - Đường chạy nước rút: đoạn chạy cuối trên một đường đua, phải tốc lực để về đích sớm nhất có thể, nếu không cải thiện về tốc độ thì sẽ bị tụt lại sau và trở thành người về đích cuối cùng. - Đường chạy tiếp sức: có những con đường dài, một mình không đủ sức vượt qua nổi, nên sẽ có những người đảm nhận vị trí của từng đoạn, tiếp nối, tiếp sức cho nhau để nhanh chóng về đích, giành được chiến thắng. => Cách nói hình ảnh, có ý nghĩa biểu tượng: nói về con đường đời với những tính chất và yêu cầu, đòi hỏi khác nhau, song có một điểm chung là con người luôn phải cố gắng nỗ lực hết sức, bằng khả năng của bản thân và kết nối với mọi người, để chúng ta đến được một cái đích, đạt được một mục tiêu nào đó đã đặt ra.
2 Bàn luận, mở rộng vấn đề: - Có thể khẳng định: đường đời của chúng ta không thể chỉ là một trong những con đường trên mà phải là sự tổng hợp linh hoạt của cả bốn con đường, tùy từng chặng, từng giai đoạn khác nhau của cuộc đời. - Dù ở chặng nào, điều quan trọng và cần thiết để chúng ta vượt qua và chiến thắng là: + Sự cố gắng nỗ lực của bản thân. + Sự đoàn kết, chung sức, hợp lực với những người khác - Tuy nhiên, cuộc sống không phải lúc nào cũng là những đường chạy, những cuộc đua, những cái đích hữu hạn, hữu hình. Nhưng cuộc sống luôn đòi hỏi sự nỗ lực, cố gắng bền bỉ để có những cuộc "về đích" thật ngoạn mục. - Phê phán: + Những người không nỗ lực, cố gắng trên hành trình sống… + Những người dựa dẫm, ỷ lại vào người khác… 3 Bài học nhận thức và hành động: - Từ nhận thức đúng đắn về đường đời và điều kiện, sức mạnh để đến đích, mỗi người xác định được ý thức và hành động để mỗi chặng đường đời của mình đều có thể gặt hái nhiều thành công, sự sống nhiều giá trị và ý nghĩa… CHUYÊN HẢI DƯƠNG Trong một bài tổng hợp có nhan đề “Những nghịch lí trong thời đại chúng ta” nghịch lý số 10 được phát hiện “Chúng ta có thể bay lên mặt trăng rồi bay trở về trái đất nhưng chúng ta lại ngại bước qua con phố để rẽ vào nhà hàng xóm”. Trình bày suy nghĩ của anh/ chị về nghịch lí nói trên? 1 Chúng ta có thể bay lên mặt trăng rồi bay trở về trái đất nhưng chúng ta lại ngại bước qua con phố để rẽ vào nhà hàng xóm”. 1.1 Giải thích: - "Mặt trăng": nơi xa xôi, còn nhiều xa lạ "Bay lên mặt trăng rồi lại bay về trái đất" là cuộc du ngoạn vượt không gian, đầy tính phiêu lưu, mạo hiểm, cần nhiều thời gian, công sức và sự dũng cảm -> ẩn dụ cho ham thích chinh phục cái mới lạ. - Ngại: tâm lí rụt rè, né tránh - "Con phố", "nhà hàng xóm": những thứ gần gũi, bình dị, ở ngay bên cạnh ta. "Bước qua con phố để rẽ vào nhà hàng xóm”: hành động tuy nhỏ nhưng thể hiện sự quan tâm, yêu thương.
=> Câu nói thiết lập mối quan hệ tương phản: chúng ta đầu tư mọi thứ để thực hiện được những chuyến đi dài, bay cao, bay xa nhưng những điều giản dị bên cạnh, hiện hữu hàng ngày trong cuộc sống thì vô tình chúng ta lại lãng quên. Hai từ “có thể” và “ngại” hoàn toàn nằm trong tâm lí của chúng ta. Chúng ta có thể điều chỉnh suy nghĩ nhưng chúng ta không làm. => Câu nói đề cập đến một vấn đề phổ biến trong cuộc sống hiện nay: Nhiều khi người ta mải mê theo đuổi những thứ lớn lao, vĩ đại, thậm chí là xa hoa, phù phiếm mà quên mất hạnh phúc đến từ những điều giản dị xung quanh. Qua đó, nhắc nhở chúng ta: hạnh phúc ở ngay bên cạnh ta, hãy biết trân trọng, giữ gìn. 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: a. Tại sao lại tồn tại hiện tượng ấy? - Chúng ta luôn mong muốn hướng đến những điều tốt đẹp, mới mẻ. Chúng ta thích khám phá, chinh phục. Chúng ta cho rằng hạnh phúc phải là những thứ lớn lao, kì vĩ. Ví dụ: Amstrong là người đầu tiên đặt chân lên mặt trăng. Galile bay vòng quanh trái đất. - Cuộc sống bộn bề với nhiều mối quan tâm nên chúng ta không có thời gian để cảm nhận những điều giản dị, nhỏ bé bên cạnh mình hoặc không nhận ra giá trị của những điều nhỏ bé ấy. b. Hạnh phúc ở ngay bên cạnh ta, hãy trân trọng những điều bé nhỏ, bình dị: - Chúng ta có thể một mình chinh phục những điều mới lạ, những vùng đất xa xôi nhưng ai cũng có cội nguồn, chúng ta ra đi và rồi sẽ phải trở lại. - Những điều nhỏ bé, bình dị đã ở bên ta bấy lâu vẫn sẽ ở bên ta, nhất là khi chúng ta cần một điểm tựa để trở về. - Trân trọng những gì nhỏ bé, gần gũi nhất chính là ta đang nâng niu từng giá trị cuộc sống. + Không có gì tồn tại hiển nhiên trên đời mà không có giá trị. + Bất kì một người nào, một mối quan hệ nào cũng có thể dạy cho ta những bài học lớn. + Những điều nhỏ bé như bước sang nhà hàng xóm thể hiện sự quan tâm, sẻ chia, gắn bó. Khi biết nâng niu những gì đơn giản đời thường nhất, sẽ tích lũy được những thứ to lớn hơn. - Chúng ta sẽ trở nên hạnh phúc và "giàu có" khi biết trân quý hững hạnh phúc đời thường. Ngược lại, nếu không biết trân trọng những điều nhỏ bé, bình dị ấy thì sẽ không có nền tảng vững chắc để vươn tới thành công. - Mở rộng: Trân quý những điều nhỏ bé nhất không có nghĩa là không nuôi ước mơ lớn.
1.3 Bài học hành động và liên hệ bản thân: - Hãy biết ngoặt sang ngõ để bước sang nhà hàng xóm, nhưng vẫn nuôi ước mơ chinh phục những đỉnh cao. CHUYÊN HÙNG VƯƠNG PHÚ THỌ Phải chăng sống ảo có nguy cơ đánh mất những giá trị thực? Viết một bài văn (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên. 1 Phải chăng sống ảo có nguy cơ đánh mất những giá trị thực? 1 Giải thích: (0,5 điểm) - Sống ảo: + Là sống trong hoang tưởng, không đúng với thực tại của bản thân, hoặc cố ý tự tô vẽ cho mình một cuộc sống tốt đẹp, hoàn hảo trong mắt người khác mà cuộc sống đó khác xa so với sự thực. Sống ảo thường thể hiện rõ nhất trên các mạng xã hội như facebook, instagram, twitter,… + Đây là hiện tượng phổ biến đang diễn ra trong xã hội hiện nay đặc biệt là ở giới trẻ. - Giá trị thực: không chỉ là sự thật về mỗi người trong cuộc sống thường ngày mà cần hiểu sâu rộng hơn là những giá trị tinh thần tốt đẹp và những chuẩn mực đạo đức của xã hội. - Ý kiến trên đã đặt ra nguy cơ của một căn bệnh xã hội, khiến ta phải suy ngẫm. 2 Phân tích, chứng minh, bình luận: (2,0 điểm) Vì sao nói sống ảo đang có nguy cơ đánh mất những giá trị thực? Bởi: - Hiện tượng sống ảo đang diễn ra tràn lan, dưới nhiều hình thức: + Kết bạn, nhắn tin, nói chuyện hàng giờ với những người xa lạ, yêu đương qua mạng. + Lạm dụng mạng xã hội để khoe khoang những thứ không có thực về bản thân. + Đăng nội dung không lành mạnh nhằm gây sự chú ý. + Thường xuyên dùng những lời nói hoa mĩ để thể hiện mình, tỏ ra văn minh, nhân ái, kiểu“anh hùng bàn phím". - Nó để lại những hậu quả nghiêm trọng: + Tạo ra một thế hệ ảo tưởng, thích khoe khoang, dối trá, ưa nịnh nọt, chỉ cố tô vẽ cho hình ảnh của bản thân mà thờ ơ, ít quan tâm đến tình hình thực tiễn của đất nước. + Khi bước ra thế giới thật, họ sẽ cảm thấy lạ lẫm, không xác định được hướng đi của mình, không thích nghi được. + Làm phân tán quỹ thời gian, ảnh hưởng tới học tập và lao động cũng như khiến các mối quan hệ gia đình, xã hội ngoài đời thực ngày càng lỏng lẻo, dễ rạn nứt. + Dễ bị "sốc", trầm cảm khi phải đối mặt với phản ứng tiêu cực của dư luận.
- Nguyên nhân: + Xuất phát từ tâm lí thích thể hiện, thích được chú ý, được nổi tiếng nên nhiều bạn trẻ ra sức "câu like" [like: một nút tương tác trên các mạng xã hội]. + Sự phát triển chóng mặt của các mạng xã hội với nút "like" có khả năng gây "nghiện". => Sống ảo có thể coi là 1 căn bệnh khó chữa. Nó gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe, tinh thần và nhân cách của giới trẻ, cần phải lên án, đấu tranh để loại bỏ. - Giải pháp: + Giảm bớt thời gian tham gia vào các mạng xã hội. + Nhìn nhận, đánh giá đúng về bản thân và hiện thực cuộc sống, không a dua. + Tích cực học tập, lao động, tham gia các hoạt động xã hội và giải trí bên ngoài. + Dành thời gian cho gia đình, bạn bè,... những mối quan hệ thực trong cuộc sống. 3 Bài học nhận thức và hành động: (0,5 điểm) - Nhận thức: Sống ảo đang có nguy cơ làm mất đi những giá trị thực. Mỗi người cần có lối sống lành mạnh, không phụ thuộc mạng xã hộbởi mạng xã hội giống như con dao hai lưỡi, nếu biết cách sử dụng thì nó vô cùng hữu ích, ngược lại, nếu quá ham mê nó sẽ là con dao giết chết tâm hồn bạn. - Hành động: Thực hiện các giải pháp như trên, đồng thời lên án mạnh mẽ các hiện tượng sống ảo, góp phần bài trừ, loại bỏ nó. CHUYÊN PHAN BỘI CHÂU NGHỆ AN Một bài báo về tình trạng thất nghiệp của sinh viên sau khi ra trường hiện nay như sau: Thực tế thất nghiệp đã mở ra làn sóng liên thông “ngược” khi thạc sĩ, cử nhân đổ xô đi học trung cấp để kiếm việc làm… (Thạc sĩ, cử nhân trung cấp: Đi “lùi” tìm giá trị thực, http://dantri.com.vn/, ngày 26/4/2014) Hãy viết một bài văn khoảng 600 từ trình bày suy nghĩ của anh chị về hiện tượng này. 1 Thực tế thất nghiệp đã mở ra làn sóng liên thông “ngược” khi thạc sĩ, cử nhân đổ xô đi học trung cấp để kiếm việc làm… 1.1 Giải thích: - Thất nghiệp: không có việc làm để tự nuôi sống được bản thân.
- Liên thông ngược: trái với quy luật tự nhiên, tất yếu. Quy luật bình thường là học từ thấp đến cao, nhưng liên thông ngược lại là những người đã tốt nghiệp thạc sĩ, cử nhân đi học lại trung cấp để có việc làm. => Ý kiến đề cập đến một vấn đề nóng hổi, đáng suy ngẫm trong xã hội hiện nay, khi lượng thất nghiệp có bằng cấp ngày càng nhiều. 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: a. Thực trạng thất nghiệp của thạc sĩ, cử nhân: - Mỗi năm, cả nước có lượng sinh viên khổng lồ ra trường, không biết đi về đâu, tuyển dụng vào công ty nào, nắm giữ chức vụ nào, nhiều người học vì yêu cầu của gia đình, học vì có người làm trong ngành nên ra trường không có say mê, hứng thú làm việc, lại đi học cái khác. - Theo thống kê, đến năm 2020, số lượng cử nhân, thạc sĩ ngành Sư phạm thất nghiệp lên đến 70.000 người. Nếu tính tất cả các ngành, nghề, con số sẽ khổng lồ nhường nào? - Thủ khoa, tốt nghiệp xuất sắc ra trường cũng chỉ dạy hợp đồng. - Trong tình hình nước ta ra nhập TPP, lao động từ nước ngoài vào ngày càng nhiều, người trong nước không có năng lực sẽ ngày càng có nguy cơ thất nghiệp tăng cao. b. Nguyên nhân: - Mở trường đại học một cách ồ ạt mà không quản lí được chất lượng đào tạo dẫn đến đầu ra không đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng. Bên cạnh đó, có quá nhiều trường thuộc cùng một ngành nghề đào tạo, trong khi cung vượt quá cầu, dẫn đến thất nghiệp là điều tất yếu. - Đào tạo đại học Việt Nam theo hình ống, nghĩa là vào bao nhiêu ra bấy nhiêu, khác với nước ngoài theo hình phễu, người ta cần chất lượng hơn số lượng. Vì thế, tuyển sinh thì nhiều mà ra trường có việc thì ít. - Học không đi đôi với hành, đa số học trong trường là lý thuyết, khi đi làm va chạm thực tế, doanh nghiệp lại phải đào tạo lại, mất thời gian, phí đào tạo, thay vào đó chọn người có tay nghề rồi sẽ đơn giản hơn nhiều. - Sinh viên trong quá trình học đại học chểnh mảng, không tích lũy được kiến thức. Ra trường cầm tấm bằng đại học trên tay lại không muốn chọn một công việc xuất phát bình thường, chỉ muốn ngồi vào vị trí cao ngay từ đầu nên bỏ lỡ rất nhiều cơ hội. c. Hậu quả: - Nhân tài thực sự không được trọng dụng, con ông cháu cha len lỏi vào các ngành nghề, dẫn đến phát triển cục bộ, không đồng đều. - Kinh tế đất nước suy thoái, lạc hậu so với các nước trong khu vực và trên thế giới.
- Người ra trường trước không có việc làm dẫn đến một làn sóng, để lại dư âm nặng nề cho thế hệ sau. Con số thất nghiệp ngày càng tăng theo cấp số nhân. - Làm tăng gánh nặng cho gia đình và xã hội, tệ nạn xã hội gia tăng. d. Giải pháp: - Đào tạo đại học phải lấy mục tiêu chất lượng làm đầu. - Ngừng cấp phép tuyển sinh, đào tạo đối với các trường không đạt yêu cầu về chất lượng. - Có những chính sách ưu tiên cho những người thực sự có năng lực, không để tình trạng chảy máu chất xám xảy ra. - Giáo dục hướng nghiệp hiệu quả, phù hợp với đối tượng học sinh THPT để có con đường đúng đắn, không để những năm tháng sinh viên trở nên hoài phí. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Mỗi học sinh cần nhận thức đúng đắn về năng lực, sở thích, điều kiện của bản thân và có lựa chọn nghề nghiệp phù hợp. - Có thái độ học tập nghiêm túc, không ngừng trau dồi kiến thức và các kĩ năng mềm, học phải đi đôi với hành,... CHUYÊN LÀO CAI “Vào đêm thứ Sáu vừa qua,… Các ngươi đã nhầm ”. Viết một bài văn nghị luận xã hội (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về lời tâm sự trên. 1 Giải thích nội dung đoạn trích: - Đoạn trích là lời tâm sự của một người đàn ông vừa mất đi những người thân yêu nhất: + Hoàn cảnh nhân vật: “Vào đêm thứ Sáu…mẹ của con trai ta” + Tâm trạng của nhân vật: đau đớn đến tận cùng nhưng vẫn kìm nén và thể hiện lòng vị tha: "không bao giờ căm thù", "không quan tâm, không muốn biết ai là người đã giết vợ ta – những kẻ linh hồn đã chết", "không bao giờ cho phép mình ghét bỏ các ngươi"; "không đáp lại bằng sự giận dữ ngu ngốc"... + Lí do: Anh nhìn thấu ý đồ xấu xa, đen tối của kẻ thù là muốn anh nghi ngờ đồng bào, có hành động phản kháng để chúng lấy cớ châm ngòi cho một cuộc chiến tranh. Anh không muốn mình trở thành một kẻ sát nhân không để đối phương đạt được mục đích, chấp nhận nén nỗi đau cá nhân để bảo vệ nền độc lập của đất nước mình. => Tâm sự của người đàn ông đã khiến chúng ta phải suy ngẫm về lòng vị tha trong cuộc sống.
2 Nghị luận về lòng vị tha: a Khái niệm: - Lòng vị tha là sự bao dung, sẵn sàng bỏ qua lỗi lầm mà người khác đem lại cho mình và người thân của mình. b Phân tích, bàn luận về lòng vị tha trong cuộc sống: - Trong cuộc sống, chúng ta ai cũng sẽ từng có lúc phải gánh chịu những chuyện không may do người khác gây ra. Có người sẽ tức giận tìm cách trả thù một cách điên cuồng, mù quáng, song sự bình tĩnh, tỉnh táo, suy xét kĩ lưỡng vấn đề và học cách tha thứ là điều nên làm hơn cả. - Ý nghĩa tác dụng của lòng vị tha: + Giúp xóa bỏ hận thù. + Kiềm chế được tức giận, kìm hãm được những hành động sai trái khi mất đi sự kiểm soát của lý trí. + Giúp tâm hồn con người thanh thản, nhẹ nhàng, cuộc sống tốt đẹp hơn. + Có thể cảm hóa được đối phương. - Biểu hiện của lòng vị tha: không có những lời lẽ sỉ nhục đối phương, không tìm cách trả thù, gây hại đối phương, sẵn sàng giúp đỡ người đã từng hại mình khi gặp hoàn cảnh khó khăn... - Trái ngược với lòng vị tha là sự hận thù, nó làm cuộc sống của chính chúng ta trở nên căng thẳng, mệt mỏi trước nhất, có thể đưa ta đến những con đường tội lỗi. Vì vậy, cần hóa giải sự hận thù. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức: Lòng vị tha là phẩm chất cần có ở mỗi con người, là biểu hiện của tính người và tình người. - Hành động: Bình tĩnh, tỉnh táo, sáng suốt để suy xét vấn đề; dùng tình yêu thương, vị tha để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống. NGUYỄN HUỆ LẦN 1 Câu 1. (3,0 điểm) Coi trọng tình nghĩa nên cha ông ta quan niệm: “Dĩ hoà vi quý” và “Một trăm cái lí không bằng một tí cái tình” (Tục ngữ). Từ nhận thức về những mặt tích cực và tiêu cực của lối sống trên, anh/chị hãy bày tỏ quan điểm sống của chính mình (bài viết khoảng 600 từ). “Dĩ hoà vi quý” và “Một trăm cái lí không bằng một tí cái tình” Yêu cầu chung:
Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng về dạng bài nghị luận xã hội để tạo lập văn bản. Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. Yêu cầu cụ thể: 1 Giải thích: (0,5 điểm) - “hoà”: khoan hoà, hoà thuận, hoà hoãn; không tranh chấp, không xích mích. - “lí”: lẽ phải, lí lẽ; nguyên tắc ứng xử giữa người với người được xác định từ truyền thống, phong tục, đặc biệt là được quy định bằng hệ thống pháp luật nhất định. - “tình”: tình cảm, tình nghĩa giữa người với người trong cuộc sống. - Ý chung cả hai quan niệm: coi trọng vai trò của tình nghĩa, sự hoà thuận trong đời sống. 2 Bàn luận: (2,0 điểm) - Mặt tích cực của quan niệm sống coi trọng tình nghĩa và sự hoà thuận (1,0đ): + Tạo nên môi trường sống hoà thuận, giàu tình cảm, tình nghĩa, thân thiện giữa người với người. + Tạo nên những quan hệ tốt đẹp, bền vững... - Mặt tiêu cực của quan niệm sống coi trọng tình nghĩa và sự hoà thuận (1,0đ): + Dễ khiến con người trở nên nhu nhược... + Dễ dẫn đến việc vi phạm các quy định của pháp luật. (Thí sinh cần lấy dẫn chứng minh hoạ cho các ý trong quá trình bàn luận) 3 Bài học nhận thức và hành động: (0,5 điểm) - Từ nhận thức về mặt tích cực và hạn chế của lối sống coi trọng tình nghĩa và sự hoà thuận của cha ông, thí sinh cần bày tỏ quan điểm sống của chính mình và đề ra được phương hướng để thực hiện quan điểm sống ấy. - Thí sinh được tự do bày tỏ quan điểm sống của mình nhưng cần có thái độ chân thành, đúng mực. NGUYỄN HUỆ HÀ NỘI LẦN 2 Chủ nghĩa cá nhân là thuốc độc chết người nhưng cá tính lại là “muối ăn” trong cuộc sống thường ngày. Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phát biểu suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên. Chủ nghĩa cá nhân là thuốc độc chết người nhưng cá tính lại là “muối ăn” trong cuộc sống thường ngày. 1 Giải thích:
- Chủ nghĩa cá nhân là quan niệm sống vị kỉ, đề cao thái quá cá nhân, chỉ biết có mình và vì mình…. - Cá tính là tính cách riêng của mỗi người, làm nên bản sắc riêng của mỗi cá nhân, là cơ sơ để phân biệt cá nhân này với cá nhân khác… => Ý nghĩa chung của ý kiến là đề cao cá tính, phê phán lối sống cá nhân vị kỉ. 2 Bàn luận: - Chủ nghĩa cá nhân là thuốc độc chết người vì nó khiến cá nhân sống ích kỉ, xa rời cộng đồng, trở thành” kẻ thừa” đối với những người còn lại; sống theo chủ nghĩa cá nhân sẽ khiến cho con người trở nên đơn độc, yếu đuối; chủ nghĩa cá nhân sẽ khiến cho cộng đồng mất đi sự đoàn kết, đẩy lùi sự phát triển… - Cá tính là muối ăn vì nó là thứ gia vị cần thiết để cho “bữa tiệc” cuộc đời của mỗi cá nhân thêm đậm đà sâu sắc; sống không có cá tính sẽ khiến đời sống của mỗi cá nhân nhàm chán; cá tính tạo nên bản sắc riêng của mỗi cá nhân, là điều kiện cơ bản để cá nhân tỏa sáng; cá tính góp phần làm phong phú đời sống chung… - Phê phán lối sống cá nhân, vị kỉ. - Cần thấy vai trò của cá tính nhưng đủ tỉnh táo để nhận ra nó chỉ là thứ gia vị, tránh lạm dụng. - Trái Đất nóng lên. - Mực nước biển dâng cao do tan băng. - Sự thay đổi cường độ hoạt động của quá trình hoàn lưu khí quyển, chu trình tuần hoàn nước trong tự nhiên … 3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức được vai trò của cá tính cũng như hậu quả của lối sống cá nhân vị kỉ. - Từ đó xác định cho mình lối sống đúng đắn sao cho bản thân. CHUYÊN NGUYỄN HUỆ LẦN 3 Đêm thứ 6 ngày 13/11, vụ tấn công đẫm máu đồng loạt xảy ra tại nhiều điểm của thủ đô Paris - Pháp đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm người và làm hàng trăm người khác bị thương, đồng thời khiến hàng nghìn du khách và dân thường bị mắc kẹt trong thành phố. … Bất chấp lệnh giới nghiêm, người dân Paris đã sử dụng hashtag #PorteOuverte (cửa mở đấy) để cung cấp nơi trú ẩn cho những du khách đang mắc kẹt trong thành phố. Hành động này của người dân Paris được các du khách trên thế giới gọi là “Tình người trong cơn hoạn nạn”…
(Nguồn: baodatviet.vn) Sau trận động đất sảy ra ở đảo Kyushu, Nhật Bản hôm 16/4 làm hàng chục người chết, 200.000 người mất nhà cửa, một số nhà hàng, công ty Trung Quốc tìm cách kiếm lời dựa trên tâm lý chống Nhật, theo Apple Daily. Một công ty chuyên cung cấp sản phẩm bảo mật ở miền tây Trung Quốc dùng mạng xã hội Weibo treo quảng cáo giảm giá “ăn mừng động đất ở Nhật Bản”…. Một nhà hàng ở Trung Quốc còn treo biển “Nhiệt liệt chúc mừng động đất ở Nhật Bản. Tối nay ai ghé cửa hàng sẽ được một thùng bia miễn phí…” (Nguồn: vnexpress.net) Anh/ chị hãy viết một bài nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về hai sự việc trên, từ đó rút ra bài học về cách hành xử của con người với nhau trong hoạn nạn. Cách hành xử của con người với nhau trong hoạn nạn. 1 Đánh giá chung về những cách hành xử trước những bất hạnh của con người: - Vụ khủng bố ở Paris là do nhóm hồi giáo cực đoan gây nên, vụ động đất tại Nhật Bản là thiên tai do tự nhiên gây nên, tất cả đều dẫn đến những mất mát vô cùng lớn cả về vật chất lẫn tinh thần. - Trước những bất hạnh ấy, con người có những cách hành xử khác nhau. Có cách hành xử đúng, có cách hành xử sai. Và những cách hành xử ấy tạo nên cho mọi người những suy nghĩ về những việc nên và không nên làm khi người khác gặp hoạn nạn. 2 Bình luận về hai sự việc: a Cách hành xử của người dân Paris sau vụ khủng bố ngày 13/11: Bất chấp lệnh giới nghiêm, họ vẫn mở cửa để đón những người mà họ không hề quen biết. Đó là một hành động cao đẹp, đáng ca ngợi và ngưỡng mộ vì: - Việc làm của họ ẩn chứa nguy hiểm, song họ vẫn chọn mở cửa vì họ coi trọng tình người, sự sẻ chia, giúp đỡ hơn là nỗi lo sợ. - Đối với những du khách, hành động đó là sự giúp đỡ kịp thời, là nguồn động viên to lớn, tiếp cho họ niềm tin yêu cuộc sống ngay trong lúc tối tăm nhất. - Đối với bọn khủng bố, hành động của người dân Paris làm thất bại âm mưu gây hoang mang của chúng. Chứng tỏ nhân loại tiến bộ trên thế giới không sợ chúng mà ngược lại, họ càng xích lại gần nhau hơn, yêu thương nhau hơn. - Và với hành động này, nước Pháp đã có thêm thật nhiều bạn bè, có thêm sự yêu quí và ngưỡng mộ.
b Cách hành xử của một bộ phận nhỏ người dân Trung Quốc sau vụ động đất tại Nhật Bản: - Một bộ phận nhỏ người dân Trung Quốc “ăn mừng” trên nỗi đau của người Nhật là một hành động tàn nhẫn, đáng bị lên án. - Hành động này có thể xuất phát từ mối hận thù của người Trung Quốc đối với người Nhật do chiến tranh. Song những điều đó đã thuộc về quá khứ, chiến tranh đã qua đi, không nên mãi giữ hận thù. - Họ chỉ là một bộ phận nhỏ người Trung Quốc nhưng đã tạo ra cái nhìn thiếu thiện cảm của dư luận đối với người Trung Quốc nói chung, làm tăng thêm mối hận thù giữa hai nước Nhật – Trung. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Dù với lý do gì cũng không bao giờ nên “ăn mừng” trước nỗi đau của người khác. - Những hận thù trong quá khứ nên hóa giải để hướng tới một tương lai hòa bình và phát triển. - Trong cuộc sống cần biết bao dung độ lượng, biết yêu thương, sẻ chia để thêm bạn bớt thù. QUANG TRUNG BÌNH PHƯỚC Sau khi phá kỷ lục SEA Games ở cự ly 200 tự do với thành tích 1 phút 59 giây 27, kinh ngư Nguyễn Thị Ánh Viên đã khóc và nói: “Tôi khóc không phải vì giành huy chương Vàng và phá kỷ lục SEA Games mà vì trong lúc thi đấu đã mắc phải số lỗi. Tôi không hài long khi bản thân lại có sai lầm như vậy”. Anh (chị) hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ suy nghĩ của mình về ý nghĩa của lời chia sẻ trên. 1.1 Giải thích: - Ánh Viên - người phá kỷ lục bơi tại SEA Games 28 ở cự ly 200 tự do với thành tích 1 phút 59 giây 27 khóc "vì trong lúc thi đấu đã mắc phải số lỗi". Cô "không hài lòng khi bản thân lại có sai lầm như vậy” -> không thỏa mãn, ru ngủ mình trên chiến thắng mà thẳng thắn thừa nhận lỗi lầm của bản thân, luôn đặt ra yêu cầu nghiêm khắc với chính mình. => Vấn đề cần nghị luận: sự khiêm tốn và nghiêm khắc với chính mình. 1.2 Phân tích, chứng minh: - Tại sao con người cần có thái độ khiêm tốn và nghiêm khắc với chính mình?
+ Con người trong cuộc sống phải đối mặt với cả thắng và bại. Tự đánh giá đúng bản thân sẽ giúp con người biết nỗ lực và có kế hoạch vươn lên trong cuộc sống để đạt được thành công.. + Đó là biểu hiện của người có lòng tự trọng,có ý chí phấn đấu. [Lấy dẫn chứng minh họa] - Nếu không tự đặt cho mình những yêu cầu cao hơn, mục tiêu cao hơn, con người sẽ giậm chân tại chỗ, không thể tiến lên và trở nên thụt lùi với thời đại. - Tự đánh giá bản thân không phải là tìm ra khuyết điểm rồi chán nản, tự ti mà phải nỗ lực hết mình để khắc phục nó. Tuy nhiên, cũng không nên đặt ra những mục tiêu xa vời gây áp lực cho bản thân. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Mỗi người phải tự nhìn nhận đánh giá mình một cách khách quan. Đánh giá để tiến bộ, nỗ lực vươn lên chính mình. - Liên hệ bản thân. CHUYÊN QUỐC HỌC HUẾ Trong buổi lễ tổng kết năm học tại một ngôi trường Trung học phổ thông, có thầy giáo đã chia sẻ: “Các con thân mến, khi suy nghĩ về tổng kết năm học mà không thấy hối tiếc một điều gì thì thầy cho rằng mình vẫn chưa.. tổng kết. Có những hối tiếc nhỏ như đáng lẽ ra nếu chịu khó một chút thì bài kiểm tra thay vì điểm 4 sẽ thành điểm 5, điểm 6. Hối tiếc hơn là khi bài thầy cô giảng rất hay mà mình thì ngủ gục. Hối tiếc hơn nữa là mình thì đã thiếu cố gắng trong cuộc sống làm cho cha mẹ không vui lòng.” (“Nhiều một chút.. và chút ít…”. Trích theo báo Tuổi trẻ, thứ năm- ngày 11/6/2015) Từ lời tâm sự trên, anh (chị) hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ suy nghĩ của mình về những điều đã từng hối tiếc trong cuộc sống. Suy nghĩ về những điều đã từng hối tiếc trong cuộc sống. 1 Đặt vấn đề: - Trích dẫn được ý kiến. - Nêu được vấn đề cần nghị luận: những điều em đã từng hối tiếc trong cuộc sống. 2 Giải quyết vấn đề: - Giải thích thế nào là hối tiếc? Hối tiếc là cảm giác của sự mất mát, thất vọng hoặc không thỏa mãn. Nói chung, người sống trong cảm giác hối tiếc thường nghĩ là họ đã có thể
làm mọi việc tốt hơn. Như vậy, sự hối tiếc phải xuất phát từ sự tự nhìn nhận, tự kiểm điểm bản thân một cách nghiêm túc. - Trình bày về những điều đã từng hối tiếc trong cuộc sống? + Nêu sự việc: xảy ra khi nào, ở đâu, với ai? hậu quả? + Tìm ra nguyên nhân? + Bài học rút ra từ sự việc đó? - Bàn luận, mở rộng vấn đề: + Tuy nhiên, không nên chìm đắm trong quá khứ, dằn vặt bản thân bởi chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội và những điều tốt đẹp trong hiện tại, ảnh hưởng tới tương lai. + Phê phán những người bảo thủ, sống hời hợt, không biết nhìn lại mình, rút kinh nghiệm cho bản thân. 3 Kết thúc vấn đề: Không chỉ biết hối tiếc mà chúng ta cần phải hành động để khắc phục những điều còn tồn tại, chưa làm tốt trong quá khứ. CHUYÊN SƯ PHẠM LẦN 1 Khi nhận được câu hỏi quen thuộc “Tại sao bạn xứng đáng trở thành tân Hoa hậu Thế giới 2015?”, người đẹp Indonesia đã tự tin trả lời rằng: “Vì chúng ta sinh ra không phải để tồn tại, mà để tạo nên sự khác biệt”. (Theo nguồn Vietnamnet.vn) Hãy viết một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của anh/chị về câu nói trên. 1 Vì chúng ta sinh ra không phải để tồn tại, mà để tạo nên sự khác biệt”. 1.1 Giải thích: - Trước câu hỏi :“Tại sao bạn xứng đáng trở thành tân Hoa hậu Thế giới 2015?”, nhiều người sẽ thường có câu trả lời quen thuộc, sáo mòn. Hoa hậu Indonesia đã có một câu trả lời bất ngờ, thông minh và sâu sắc. - Câu trả lời có hai vế. + Vế thứ nhất là một lời phủ định: “Chúng ta sinh ra không phải dê tồn tại”. Khái niệm “tồn tại” chỉ sự hiện hữu của sự vật, con người. Nó nghiêng về phần “con” trong con người, mang tính bản năng, không cần ý thức, rèn giũa, phấn đấu.. + Trong khi đó, vế thứ hai của câu nói là một lời khẳng định: “để tạo nên sự khác biệt”. “Sự khác biệt” là một yêu cầu cao về nét riêng của con người để tạo nên cá tính, nhân cách. Đấy là ý thức về phần “người”, hơn thế nữa là ý thức sâu sắc về cá nhân con người. Hoa hậu là cá nhân nhưng cũng đại diện cho dân tộc, “sự khác biệt” mà cô nói là vẻ đẹp hoàn hảo, riêng biệt và cũng là bản sác của dân tộc mà cô đại diện.
=> Như vậy, câu nói của hoa hậu Indonesia khẳng định bản thân cô xứng đáng với ngôi vị vì đã là “sự khác biệt” tích cực. 1.2 Phân tích, bàn luận: - Đây là một câu nói hay, sâu sắc, không chỉ thể hiện tài ứng đối mà còn có tầm nhìn triết học. - Bản thân mỗi người khi sinh ra đã là một cá thể độc đáo, không lặp lại: Chẳng có ai tẻ nhạt mãi trên đời Mỗi số phận chứa một phần lịch sử [Eptusenko] Tuy nhiên đó chỉ là sự biệt tự nhiên, có tính bản năng. - Khi có ý thức sống để tạo nên sự khác biệt, người ta sẽ đòi hỏi cao hơn ở mình. Muốn trở nên khác biệt theo nghĩa tích cực, cần để lại dấu ấn bằng tài năng/ khả năng, nhiệt huyết, trách nhiệm, ý thức muốn cống hiến cho đời. Khi đó, dù bạn là ai bạn cũng có thể đóng góp cho cuộc sống và tạo nên sự khác biệt. Khi đó, bạn sẽ vừa khiêm nhường, biết giới hạn, vừa tự tin bước qua giới hạn của bản thân mình. - Sự khác biệt thể hiện trong cảm xúc, tư duy, quan niệm, lời nói, hành động; trong những biểu hiện hàng ngày và khi đối mặt với những thử thách, khó khăn trong cuộc sống. Ban đầu có thể là bản tính trời cho nhưng sau đó, người ta phải có ý thức rèn giũa bản thân để hoàn thiện, khẳng định mình. - Không ít người, thực tế chỉ "tồn tại" mà không được "sống". Đó là khi họ sống một cách mờ nhạt, ỷ lại, thiếu sinh khí. Họ thụ động, hèn nhát, luôn cố khuôn mình theo những khuôn mẫu chung, vì thế không ai nhận ra bản sắc của họ. - Cần phân biệt "khác biệt" với dị biệt, lập dị. Người lập dị là kẻ khác người nhưng chưa có được nhận thức, ứng xử có tầm hiểu biết nên dễ thành lạc lõng, khác thường. "Sự khác biệt" vẫn cần có "mẫu số chung", có sự "bình thường". 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức: Phải "sống" chứ không phải "tồn tại". Sống phải tạo nên sự khác biệt tích cực, để khẳng định mình và cống hiến cho xã hội. - Hành động: Rèn luyện, tu dưỡng, tự gọt giũa mình để ngày càng hoàn thiện hơn cả về tài và đức. CHUYÊN SƯ PHẠM LẦN 2 “Ngày xưa, bên sườn của một quả núi lớn có một tổ chim đại bàng. Một trận động đất xảy ra làm rung chuyển ngọn núi, một quả trứng đại bàng lăn xuống và rơi vào trại gà dưới chân núi. Một con gà mái tình nguyên ấp quả trứng lớn ấy. Ngày kia, trứng nở ra một chú
đại bàng con xinh đẹp nhưng buồn thay, chú chim nhỏ được nuôi lớn như một con gà. Chẳng bao lâu sau, đại bàng cũng tin nó chỉ là một con gà không hơn không kém. Đại bàng yêu gia đình và ngôi nhà nó đang sổng nhưng tâm hồn nó vẫn khao khát một điều gì đó lớn lao hơn. Một ngày kia, trong khi đang chơi đùa trong sân, đại bàng nhìn lên trời và thây những chủ chim đại bàng đang sải cánh bay cao. - Ồ! Ước gì tôi có thể bay như những con chim đó! Bầy gà cười ầm lên: - Anh không thể bay với những con chim đó được. Anh là một con gà và gà không biết bay cao. Việc đó tái diễn vài lần, mỗi lần đại bàng nói ra ước mơ của mình, bầy gà lại bảo nó điều đó không thể xảy ra. Đại bàng tin là thật, nó không mơ ước nữa và tiếp tục sống như một con gà. Sau một thời gian dài sống làm gà, đại bàng chết”. (Nguồn: Internet) Anh/chị hãy viết một bài văn ngắn trình bày suy nghĩ của mình về những điều câu chuyện trên gợi ra. 1 Câu chuyện về chú đại bàng sinh ra và lớn lên cùng đàn gà. 1.1 Giải thích ý nghĩa của câu chuyện: - Đại bàng là loài vật biểu trưng cho sức mạnh. Chúng thuộc về trời xanh, về những điều lớn lao, kỳ vĩ. Con đại bàng trong câu chuyện khi bị rơi vào hoàn cảnh đặc biệt: sinh ra và lớn lên giữa đàn gà đã không nhận thức được mình là ai, khả năng của mình đến đâu. Từng có lúc ước ao bay lên trời cao nhưng đại bàng đã nhanh chóng từ bỏ, ước mơ của nó dễ dàng bị đè bẹp bởi lời nói của những con gà. Cuối cùng, đại bàng chấp nhận một kết cục đáng buồn: sống và chết như những con gà nhỏ bé. - Con người có thể bị “đồng hóa”, trở nên tầm thường, nhỏ bé đi trong một môi trường sống không thuận lợi. Sở dĩ đại bàng sống và chết như một con gà là bới nó không may phải sinh ra và lớn lên giữa một bầy gà. Để có thể bay lên trời cao như chính đặc tính của loài mình, đại bàng cần có một sự nỗ lực và bản lĩnh lớn ... Đáng tiếc con đại bàng trong câu chuyện đã không có được điều đó. Nó không thể chiến thắng được hoàn cảnh mà mình rơi vào. => Cần có niềm tin vào khả năng, sức mạnh của chính mình. Khi đó, bạn mới có thể đạt được những ước mơ lớn lao, cao đẹp của mình. 1.2 Suy nghĩ, bàn luận về những điều câu chuyện gợi ra: - Việc nhận thức đúng về khả năng của bản thân rất quan trọng. - Điều cần thiết không kém khác là cần phải biết ước mơ, có hoài bão khát khao những điều lớn lao, cao đẹp. - Để đạt đến những thành công lớn cần nỗ lực, có bản lĩnh, vượt lên hoàn cảnh, tin vào chính mình, không chịu ảnh hưởng quá nhiều từ những người xung quanh.
- Trong xã hội hiện nay, ta dễ dàng bắt gặp những con người giống như chú đại bàng trong câu chuyện: không đánh giá đúng năng lực của bản thân, thiếu niềm tin vào chính mình, dễ dao dộng trước những tác động bên ngoài, bằng lòng với cuộc sống tầm thường, nhạt nhẽo ... Câu chuyện như một lời cảnh tỉnh, nhắc nhở mỗi chúng ta sống sao cho đẹp, cho huy hoàng. 1.3 Liên hệ bản thân: - Người viết nêu những tác động của câu chuyện đối với chính bản thân mình. Có thể chia sẻ những chiêm nghiệm: đã nhận thức đúng về khả năng của bản thân chưa, có đủ tự tin để thực hiện những ước mơ lớn không ... CHUYÊN SƯ PHẠM HÀ NỘI LẦN 3 “Nếu một người được gọi đến đế làm một người phu quét đường, hãy quét những con đường như Mi-ken-lăng-giê-lô đã vẽ tranh, hãy quét những con đường như như Bet- thô-ven đã soạn nhạc và hãy quét những con đường như sểch-xpia đã làm thơ. Người phu quét đường cần phải quét những con đường sạch đến độ tất cả các thiên thần trên thiên đàng lân con người nơi trần gian sẽ phải dừng lại và nói rằng: “Đây là người quét đường vĩ đại- người đã làm thật tốt công việc của mình ” (Mác-tin Lu-thơ-kinh, Bài học làm người) Từ ý kiến trên, anh/chị hãy bày tỏ suy nghĩ của mình về công việc mà mình và những người xung quanh đã và đang làm hiện nay bằng một bài văn khoảng 600 từ. “Nếu một người được gọi đến đế làm một người phu quét đường, hãy quét những con đường như Mi-ken-lăng-giê-lô đã vẽ tranh, hãy quét những con đường như như Betthô-ven đã soạn nhạc và hãy quét những con đường như sểch-xpia đã làm thơ. Người phu quét đường cần phải quét những con đường sạch đến độ tất cả các thiên thần trên thiên đàng lân con người nơi trần gian sẽ phải dừng lại và nói rằng: “Đây là người quét đường vĩ đại-người đã làm thật tốt công việc của mình ” (Mác-tin Lu-thơ-kinh, Bài học làm người) 1 Giải thích: - Mượn cách nói giàu hình ảnh, mang tính khái quát, Mac-tin Lu-thơ-kinh đã chia sẻ một quan niệm về cách nhìn nhận và đánh giá con người qua công việc và cũng là một trong những yêu cầu quan trọng nhất để đánh giá một con người. -Theo Lu-thơ-kinh, một người vĩ đại là người làm công việc hết sức bình thường, thậm chí có thể bị coi là tàm thường, nhưng nếu làm công việc đó một cách hoàn hảo đến mức có thể truyền cảm hứng sáng tạo cho người khác thì vẫn xứng đáng được tôn vinh là người vĩ đại. - Đó là một quan niệm đúng đắn và giàu tinh thần nhân văn. 2 Làm sáng tỏ:
- Thực tế đời sống đã minh chứng, những con người vĩ đại, không chỉ là những danh nhân, thánh nhân, vĩ nhân- người đang làm những việc lớn lao, cao cả mà còn là những con người nhỏ bé, bình thường, đang âm thầm, thậm chí lam lũ, tần tảo làm nhũng công việc mình yêu thích, những việc được giao phó, những việc cần làm một cách say mê, đầy tinh thần trách nhiệm, tận tâm, tận lực, tận tình. Họ, với tinh thần làm việc, lao động như thế, đã, đang và sẽ không chỉ thỏa mãn nhu cầu sống của bản thân, gia đình mà còn góp phần hữu ích cho xã hội. - Bản thân đã từng làm những công việc nào một cách say mê, trách nhiệm và từ đó được mọi người khẳng định, ghi nhận? - Khi làm việc một cách hời hợt, qua quýt, thiếu trách nhiệm, hậu quả gây ra như thế nào? Thái độ, sự đánh giá của xã hội về bản thân ra sao? 3 Bàn luận: - Khẳng định ý kiến của Mac-tin Lu-thơ-kinh là hoàn toàn đúng đắn. - Phê phán: + Quan niệm đề cao giá trị con người qua nghề nghiệp, từ đó có thái độ khinh/ trọng đầy bất công, thiếu văn hóa khi phân biệt đối xử giữa người lao động chân tay; người lao động đơn giản,... với người lao động trí óc, lao động trí thức,... + Chọn nghề chạy theo danh tiếng hão, vì danh, vì oai, chứ hoàn toàn không phải mình có năng lực, mình yêu thích; làm công việc vì áp lực quyết định của bố mẹ, gia đình; làm công việc nào đó, chỉ quan tâm đến thu nhập cao/thấp;... + Làm việc với tâm lý uể oải, nặng nề, hời hợt vì không yêu thích, không hiểu biết, vì không có lý tưởng nghề nghiệp rõ ràng,... 4 Bài học nhận thức và hành động: - Điều chỉnh nhận thức lệch lạc, cực đoan về công việc trong tương lai; trân trọng người lao động dù họ làm bất cứ công việc nào nếu có ích cho bản thân và xã hội; trân trọng những thành quả lao động được tạo ra từ niềm dam mê, tinh thần trách nhiệm của mọi người trong xã hội. - Hiểu đúng đắn rằng, làm việc gì không quan trọng, quan trọng nhất là thái độ, tinh thần trách nhiệm, mức độ hoàn thành công việc. Thước đo giá trị của một con người là sản phẩm lao động kết tinh khả năng tài năng, tâm huyết, niềm dam mê của người làm chứ không phải ở công việc, nghề nghiệp đang làm được trọng dụng, hợp thời hay không CHUYÊN KHOA HỌC TỰ NHIÊN
Phải chăng lối sống thực dụng đang làm băng hoại đạo đức của con người, đặc biệt là giới trẻ hiện nay? Viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về vấn đề trên. 1 Phải chăng lối sống thực dụng đang làm băng hoại đạo đức của con người, đặc biệt là giới trẻ hiện nay? 1.1 Mở bài: - Lối sống thực dụng đang là vấn đề đáng báo động, lên án. Nó không chỉ xuất hiện ở một bộ phận không nhỏ giới trẻ mà còn trở thành một vấn đề tiêu cực của nhiều đối tượng người trong xã hội hiện đại. 1.2 Thân bài: a Thế nào là lối sống thực dụng? - Lối sống thực dụng là lối sống coi nặng giá trị vật chất, chạy đua theo những nhu cầu trước mắt, đặt lợi ích của bản thân lên trên tất cả, gần với sự ích ki, trục lợi. Lổi sống thực dụng là một căn bệnh nguy hiềm có thể làm băng hoại đạo đức con người. b Phân tích, vấn đề: - Biểu hiện của lối sống thực dụng: sống buông thả, thờ ơ, hành xử thô bạo, vi phạm pháp luật nhà nước, coi trọng tiền bạc, xem nhẹ những giá trị đạo đức, nhân cách, tâm hồn. Ví dụ: hiện tượng chọn nghề theo thị hiếu xã hội mà không theo sở thích, khả năng của bản thân; bạo ỉực trong học đường, sống thử và quan hệ tình dục trước hôn nhân; bỏ bê học hành chơi game, đua xe, đua đòi hưởng thụ, hưởng lạc quá mức,.... - Nguyên nhân của lối sống thực dụng: do ý thức của bản thân; do môi trường giáo dục còn chưa chú trọng đến đạo đức, nhân cách, kĩ năng sống; do gia đình thiếu sát sao, quan tâm; do xã hội chưa tổ chức được những hoạt động hữu ích thu hút giới trẻ,... - Tác hại của lối sống thực dụng: Lối sống thực dụng sẽ làm tha hóa con người, khơi dậy những ham muốn bản năng, cơ hội, chạy theo hưởng lạc, những lợi ích trực tiếp trước mắt, xa rời những mục tiêu phấn đấu. Trong quan hệ giữa người với người, những tình cảm lành mạnh bị thay thế bằng quan hệ vụ lợi, vật chất. Trong đời sống, họ vô trách nhiệm, bàng quan, vô cảm, không đấu tranh chống cái sai và cũng không ủng hộ cái đúng, cái tốt. - Làm thế nào loại trừ được lối sống thực dụng?: Sống phải có khát vọng, lí tưởng, có hoài bão, mục đích sống, động lực để phấn đấu. Nhất là tuổi trẻ phải biết biến ước mơ thành hành động cụ thể, năng động, dám nghĩ, dám làm, không uổng phí thời gian, loại bỏ lối sống ích kỉ, vượt qua cám dỗ đời thường. Gia đình, nhà trường và xã hội cần quan tâm hơn tới giáo dục tạo động lực phấn đấu và thu hút, trọng dụng giới trẻ vào những việc làm có ích. c Bài học nhận thức và hành động:
- Cần đấu tranh với bản thân loại trừ lối sống thực dụng. - Có những hành động tích cực, chủ động để nắm bắt cơ hội, hướng tới tương lai của chính mình. Hội nhập với cuộc sống hiện đại nhưng không đánh mất những giá trị truyền thống tốt đẹp. 1.3 Kết bài: - Khẳng định: Lối sống thực dụng cần lên án như một căn bệnh nguy hiểm của đời sống xã hội. CHUYÊN THÁI BÌNH Tối hôm qua, cơ hội đến gõ cửa nhà tôi. Khi tôi chạy đi bấm chuông cảnh báo, mở khóa bảo hiểm, lôi được cổng chống trộm ra thì nó chạy mất rồi. Dựa vào ngụ ý của câu chuyện trên, anh/chị hãy viết bài văn nghị luận với chủ đề: Cơ hội với tuổi trẻ trong cuộc sống hiện nay. 1 Cơ hội với tuổi trẻ trong cuộc sống hiện nay. 1 Giải thích câu chuyện: - Cơ hội: là khả năng mở ra những điều tốt đẹp; là thời cơ thuận lợi để có thể làm một việc gì đó đạt được thành công cao, mang tính khách quan, ngoài mong muốn của con người. - Bấm chuông cảnh báo, mở khóa bảo hiểm, lôi cổng chống trộm: Sự đề phòng, cảnh giác đến cao độ, phòng những rủi do và trường hợp bất trắc xảy ra. => Ý nghĩa của cả câu chuyện: Sự đề phòng, cảnh giác và luôn muốn được an toàn của con người sẽ đánh mất đi những cơ hội hiếm có đến trong đời. => Vấn đề cần bàn luận: Cơ hội với tuổi trẻ trong cuộc sống hiện nay. 2 Phân tích, bình luận: * Tại sao tuổi trẻ cần nắm bắt cơ hội nhất? - Cơ hội là thứ khách quan, ngoài mong muốn của con người đem lại cho người sự thành công vượt mong đợi. - Cơ hội thường gắn liền với tài năng, trí tuệ và sự may mắn. - Tuổi trẻ là thế hệ nòng cốt trong công cuộc xấy dựng và bảo vệ đất nước, là người nắm bắt nhanh nhạy nhiều thời cơ của thời cuộc. - Tuổi trẻ phải biết nắm bắt cơ hội để có thể thực hiện được hoài bão, lý tưởng của bản thân mình, đông thời có thể đi đến thành công một cách ngắn nhất. - Cơ hội không phải lúc nào cũng đến, nó rất hiếm khi xuất hiện và xuất hiện một cách bất ngờ. Do đó, phải luôn là người chủ động nắm bắt cơ hội một cách kịp thời.
- Cơ hội là một trong ba điều nếu để lỡ đi thì sẽ rất đáng tiếc trong cuộc sống của mỗi con người. * Thế hệ trẻ hiện nay khi đứng trước những cơ hội: - Ngày nay, khi đất nước đang trên đà phát triển và hội nhập quốc tế, rất nhiều cơ hội học tập và việc làm được mở ra cho các bạn trẻ: các suất học bổng du học nước ngoài, cơ hội được làm việc trong những công ty nổi tiếng của trong và ngoài nước,… Nó đòi hỏi các bạn phải phát huy được năng lực, tài năng và dốc lòng cống hiến những đam mê của mình. - Thực tế, có rất nhiều bạn trẻ đã nắm bắt được cơ hội để vươn mình đi đến thành công, khẳng định được vị trí của mình trong xã hội. - Tuy nhiên, rất nhiều bạn trẻ đánh mất cơ hội đến với mình, lý do: + Tự ti về kiến thức của bản thân, không dám làm và thử sức. + Luôn có suy nghĩ truyền thống muốn ổn định, muốn được bảo đảm chắc chắn trước khi làm một việc nào đó được cho là cơ hội đang đến. + Giới trẻ mải chơi, thích chạy theo phong trào mà quên đi việc rèn luyện tri thức bản thân, lười học hỏi tiếp thu, chỉ thu mình trong vỏ ốc sẵn có hay ỉ lại vào sự sắp đặt của gia đình. => Đó là những tư tưởng cần lên án và loại bỏ. * Cần làm gì để nắm bắt cơ hội kịp thời? - Để cơ hội không vụt mất, các bạn trẻ cần không ngừng học hỏi, tu dưỡng bản thân và nỗ lực không ngừng. - Cần có lý tưởng, mục đích rõ ràng. - Cần có niềm tin và sự chủ động, dám làm, dám đương đầu với thử thách. - Cần phải có tính kiên trì, nhẫn nại để chờ cơ hội. 3 Bài học nhận thức và hành động: * Nhận thức: - Trong cuộc đời, mỗi chúng ta có thể sẽ bắt gặp những cơ hội tốt. Phải nhạy bén, sáng suốt nhận ra và nắm bắt lấy nó để gặt hái thành công, hạnh phúc. - Nếu quá đề cao cảnh giác, con người sẽ tự làm mất đi chính cơ hội mình sẵn có. Xong cũng không nên liều lĩnh mà nắm bắt cơ hội phải dựa trên năng lực, tiềm lực của bản thân. - Cơ hội đến rất nhanh và ra đi cũng rất vội vì vậy cần phải là người chủ động tìm kiếm cơ hội cho chính bản thân mình. * Hành động: - Không ngừng trau dồi tri thức, kĩ năng, phẩm chất đạo đức để có nhiều cơ hội tốt và sẵn sàng đón nhận những cơ hội đó.
CHUYÊN VINH LẦN 1 Hãy tạo ra sự khác biệt! Anh (chị) hãy viết một bài văn nghị luận khoảng 600 từ trình bày suy nghĩ của mình về phương châm sống trên đây. 1 Viết bài văn nghi luận trình bày suy nghĩ về phương châm sống: Hãy tạo ra sự khác biệt! 1.1 Giải thích: - Sự khác biệt được nói ở đây là những nét riêng đáng được khẳng định, gắn với đời sống của cá thể trong xã hội. - Ý kiến trên là một lời động viên, khích lệ, khuyến khích con người tạo nên những điều khác biệt. 1.2 Phân tích, chứng minh, bàn luận: - Sự khác biệt thể hiện ở chính kiến, ở cách suy nghĩ, ở lối sống, ở hành động, ở cách ứng xử của bản thân đối với người khác, ở những sản phẩm mà cá nhân tạo ra. - Nếu không tạo ra sự khác biệt, con người sẽ bị hòa tan vào đám đông, không có được bản sắc riêng của mình. - Làm thế nào để tạo nên sự khác biệt? + Bằng nỗ lực của cá nhân thể hiện ở việc học tập, rèn luyện, ở định hướng nghề nghiệp, làm nên những sản phẩm vật chất hay tinh thần mang dấu ấn của cá tính. + Bằng bản lĩnh, sự tự tin, dám chấp nhận sự đánh giá của người khác đối với những khác biệt của bản thân so với số đông. - Có những sự khác biệt tích cực và cũng có những sự khác biệt tiêu cực. Khác biệt tiêu cực là những sự kì dị, quái gỡ, xa lạ với văn hóa truyền thống của dân tộc, cốt làm cho mình trở nên nổi bật giữa đám đông. Mặt khác, đề cao sự khác biệt cũng không đồng nghĩa với việc cổ động cho lối sống ích kỉ, hẹp hòi, chối bỏ trách nhiệm đối với cộng đồng. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Cần tạo ra sự khác biệt tích cực trong cuộc sống bằng cách trau dồi kiến thức, kĩ năng, kiên định lập trường và bản lĩnh. Chú ý: Bài viết cần đưa ra các dẫn chứng tiêu biểu để tăng thêm sức thuyết phục. CHUYÊN ĐẠI HỌC VINH LẦN 2 Nghề nghiệp yêu thích và con đường đến với nó. Anh (chị) hãy viết một bài văn khoảng 600 từ bàn về chủ đề này.
1 Viết bài văn nghị luận trình bàn về chủ đề: Nghề nghiệp yêu thích và con đường đến với nó. 1.1 Giải thích: - Nghề yêu thích ở đây được hiểu là nghề mà bản thân muốn có; nghề phù hợp với sở trường, có thể đem lại sự thỏa mãn về tinh thần cho ta dù ta phải chấp nhận một sự trả giá nào đó. - Giữa nghề yêu thích và nghề “hot”, nghề thời thượng, nghề bắt buộc phải làm có sự phân biệt (mặc dù trong một trường hợp cụ thể nào đó, chúng có thể thống nhất với nhau). 1.2 Phân tích, bình luận vấn đề: - Con đường đến với nghề nghiệp yêu thích không phải lúc nào cũng thuận lợi. Chúng ta sẽ phải đối mặt với những khó khăn, ví dụ: + Có thể không tìm được tiếng nói chung với những người thân trên vấn đề này. + Không có đủ điều kiện để theo đuổi nghề yêu thích (do những yếu tố về không gian, thời gian, tiềm lực kinh tế… tác động). + Sự thiếu kiên định của bản thân. - Vậy phải làm gì để thực hiện tốt đẹp giấc mơ nghề nghiệp? + Phải phân tích sâu sắc sự yêu thích của mình đối với một nghề cụ thể: đây có phải là lòng yêu thích thật sự, kết quả của thiên hướng tự nhiên hay chẳng qua chỉ là sản phẩm của thói a dua theo số đông, theo “trào lưu”? + Cần tìm hiểu những đòi hỏi của nghề đối với phẩm chất và năng lực của người làm nghề, từ đó, xây dựng kế hoạch cá nhân nhằm phấn đấu để đạt nguyện vọng và có sự chuẩn bị tốt nhất cho việc hành nghề. + Cần ý thức rằng, mục đích cuối cùng chưa phải là được làm đúng nghề mình yêu thích mà là hoàn thiện bản thân, qua đó, phục vụ tốt nhất cho sự tiến bộ của cả cộng đồng, xã hội. 1.3 Rút ra bài học cho bản thân: - Cần có định hướng sớm và kiên định lập trường để có thể theo đuổi nghề nghiệp yêu thích. NGUYỄN QUANG DIỆU LẦN 1 Hãy bày tỏ quan điểm của anh /chị về ý kiến sau: Gập máy tính lại, tắt điện thoại đi. Hãy giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng cuộc sống thực tại. 1 Gập máy tính lại, tắt điện thoại đi. Hãy giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng cuộc sống thực tại.
1 Giải thích ý kiến: - "Máy tính" "điện thoại": là những thiết bị công nghệ hiện đại, giúp kết nối con người với con người. Kết hợp với internet, nó tạo nên một cuộc sống khác, một "thế giới khác", gọi là mạng xã hội - "mạng ảo" - "thế giới ảo". - Tận hưởng cuộc sống thực tại - cuộc sống bên ngoài mạng xã hội, như làm việc mình thích, dành thời gian cho người mình yêu thương, tham gia các hoạt động xã hội,... 2 Phân tích, bàn luận vấn đề: * Thực trạng: - Con người trong thời đại ngày nay đang sống trong một thế giới số, nơi mọi hoạt động từ những sinh hoạt thường ngày đến những sự kiện đặc biệt, từ công việc đến vui chơi giải trí, chúng ta đều tự gắn chặt với thế giới số. Mạng xã hội đã trở thành một phần của đời sống hiện đại, nhất là giới trẻ. - Con người do đó gắn chặt cuộc sống với môi trường “ảo” internet, không quan tâm tới thế giới thực tại quanh mình. Cuộc sống của họ diễn ra trên Facebook, Twitter, Youtube…họ tự cô lập mình với thế giới thực. * Nguyên nhân: Cuộc sống ảo luôn chứa đựng nhiều điều bất ngờ, thú vị, rất nhiều cách thức để giải trí, con người được tự do thể hiện mình nên họ dễ bị cuốn hút về phía ấy. * Tuy nhiên, cuộc sống thực tế sinh động, hấp dẫn hơn thế giới ảo, đừng quên những giá trị hiện hữu quanh ta làm cho cuộc sống con người thực sự có ý nghĩa. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức: Xã hội hiện đại không thể thiếu công nghệ. Phát minh công nghệ nâng cao chất lượng sống. Thời đại càng văn minh, con người càng không thể xa rời máy tính, điện thoại và internet. Cuộc sống hiện đại cần công nghệ nhưng không nên lạm dụng mà cần có thời gian và cách thức sử dụng hợp lí, hài hòa - Hành động: Giảm bớt thời gian vào mạng xã hội, tích cực học tập, lao động công ích, đọc sách, tham gia hoạt động xã hội,... để nâng cao sức khỏe, trí tuệ và bồi dưỡng tinh thần. CHUYÊN NGUYỄN QUANG DIỆU ĐỒNG THÁP Trong truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân có đoạn: “Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở
mặt sau này. Còn mình thì… Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt… Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không. Bà lão khẽ thở dài ngửng lên, đăm đăm nhìn người đàn bà. Thị cúi mặt xuống, tay vân vê tà áo đã rách bợt. Bà lão nhìn thị và bà nghĩ: Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ này, người ta mới lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ được… Thôi thì bổn phận bà là mẹ, bà đã chẳng lo lắng được cho con… May ra mà qua khỏi được cái tao đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó yên bề nó, chẳng may ra ông giời bắt chết cũng phải chịu chứ biết thế nào mà lo cho hết được ? Bà lão khẽ dặng hắng một tiếng, nhẹ nhàng nói với “nàng dâu mới” : - Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng… Tràng thở đánh phào một cái (…) Bà cụ Tứ vẫn từ tốn tiếp lời: - Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi ra may mà ông giời cho khá… Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời ? Có ra thì rồi con cái chúng mày về sau”. (Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2013) Cảm nhận của anh/ chị về tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ được miêu tả trong đoạn trích trên. Từ đó, nêu nhận xét về nghệ thuật miêu tả tâm lí của Kim Lân. Có ý kiến cho rằng: Tử tế là mạch sống tình người, đừng làm nó chết. Một ý kiến khác lại nêu vấn đề: Xã hội ngày nay, sống tử tế là quá khó khăn. 1 Giải thích: - “Sống tử tế”: Sống tốt với chung quanh, sẵn sàng chia sẻ giúp đỡ mọi người, không chỉ biết đến cá nhân mình. - Ý kiến 1: Tử tế là mạch sống tình người, đừng làm nó chết Sống tử tế thể hiện qua những việc tử tế, không loại trừ những việc tưởng như nhỏ nhặt nhất, nhiều việc tử tế nhỏ góp lại thành việc tử tế lớn, làm làm phục hồi những giá trị đạo đức chân chính, hướng tới xây dựng một cộng dồng xã hội tốt đẹp. - Ý kiến 2: Xã hội ngày nay, sống tử tế là quá khó khăn? Là một thực trạng đáng suy ngẫm. Khi mà mọi vấn đề thực giả, tốt xấu đều lẫn lộn… 2 Bàn luận: - Khẳng định là "Sống tử tế" là rất cần thiết đối với cuộc sống mỗi người, bởi: + Đem lại sự giúp đỡ cần thiết cho những người xung quanh, giúp họ vượt qua khó khăn, vất vả và được chia sẻ niềm vui. + Tạo nên một cộng đồng văn minh, nhân ái, vững mạnh. + Khi mình gặp khó khăn, cũng sẽ được nhận lại sự trợ giúp từ mọi người.
+ Sống tử tế để làm gương cho các thế hệ sau, góp phần gìn giữ, phát huy truyền thống nhân ái của dân tộc. - Ai cũng có cơ hội làm được những việc tử tề nều thường xuyên nghĩ đến nó, đến môi trường sống chung quanh chúng ta... - Cần phê phán một thực tế trong xã hội là vẫn còn biết bao những việc không tử tế: thói quan liêu, tham nhũng, bệnh vô cảm, nạn trộm cắp, ... - Trong chiến lược xây dựng xã hội công bằng nhân ái, “Việc tử tế” là cuộc vận động của chương trình Chuyển động 24h trên kênh VTV1 – Đài Truyền hình Việt Nam hiện đang giới thiệu tôn vinh quảng bá rất nhiều việc tử tế của mọi tầng lớp nhân dân. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Sống tử tế là một ý thức sống cao đẹp thể hiện nét đẹp truyền thống văn hoá từ ngàn đời của dân tộc ta. - Tất cả chúng ta không ít thì nhiều đều được hưởng sự tử tế hay ân huệ của cuộc đời. Phải chăng đây là lúc ta cần phải quan tâm hơn nữa đến biểu hiện thiết thực của sống tử tế? AN LÃO HẢI PHÒNG Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ quan điểm của anh/chị về ý kiến sau : Gập máy tính lại, tắt điện thoại đi. Hãy giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng với cuộc sống thực tại. Bày tỏ quan điểm của anh/ chị về ý kiến: Gập máy tính lại, tắt điện thoại đi. Hãy giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng với cuộc sống thực tại. 1 Giải thích: - "Máy tính" "điện thoại": là những thiết bị công nghệ hiện đại, giúp kết nối con người với con người. Kết hợp với internet, nó tạo nên một cuộc sống khác, một "thế giới khác", gọi là mạng xã hội - "mạng ảo" - "thế giới ảo". - Tận hưởng cuộc sống thực tại - cuộc sống bên ngoài mạng xã hội, như làm việc mình thích, dành thời gian cho người mình yêu thương, tham gia các hoạt động xã hội,... -> Ý kiến trên là một thông điệp giàu ý nghĩa, giúp con người thoát ra khỏi cuộc sống ảo và sống với cuộc đời thực. 2 Phân tích, bàn luận vấn đề: a Vấn đề sử "nghiện" máy tính, điện thoại hiện nay: * Thực trạng: - Con người trong thời đại ngày nay đang sống trong một thế giới số, nơi mọi hoạt động từ những sinh hoạt thường ngày đến những sự kiện đặc biệt, từ công việc đến vui chơi giải trí,
chúng ta đều tự gắn chặt với thế giới số. Mạng xã hội đã trở thành một phần của đời sống hiện đại, nhất là giới trẻ. * Nguyên nhân: Cuộc sống ảo luôn chứa đựng nhiều điều bất ngờ, thú vị, rất nhiều cách thức để giải trí, con người được tự do thể hiện mình nên họ dễ bị cuốn hút về phía ấy. * Hệ quả: - Con người do đó gắn chặt cuộc sống với môi trường “ảo” internet, không quan tâm tới thế giới thực tại quanh mình. - Làm giảm bớt quỹ thời gian học tập, làm việc, nghỉ ngơi, giải trí. - Cuộc sống của họ diễn ra trên Facebook, Twitter, Youtube…họ tự cô lập mình với thế giới thực, buồn vui bị phụ thuộc nhiều vào mạng ảo, dễ mắc bệnh ảo tưởng, cũng dễ bị "ném đá",...dẫn đến stress. b Vì sao nên giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng cuộc sống thực tại? - Cuộc sống thực tế sinh động, chân thật và có nhiều mối quan hệ thú vị hơn. "Nước xa không cứu được lửa gần". Khi gặp khó khăn, những bạn bè trong đời thực sẽ giúp đỡ ta được nhiều hơn những người bạn ảo. - Những niềm vui, những cách giải trí, hưởng thụ cuộc sống thực cũng vô cùng phong phú, hấp dẫn. => Vấn đề đặt ra trong ý kiến trên vô cùng xác đáng, cần thiết và là tiếng chuông cảnh tỉnh với tất cả chúng ta. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức: Xã hội hiện đại không thể thiếu công nghệ. Phát minh công nghệ nâng cao chất lượng sống. Thời đại càng văn minh, con người càng không thể xa rời máy tính, điện thoại và internet. Cuộc sống hiện đại cần công nghệ nhưng không nên lạm dụng mà cần có thời gian và cách thức sử dụng hợp lí, hài hòa. - Hành động: Giảm bớt thời gian vào mạng xã hội, tích cực học tập, lao động công ích, đọc sách, tham gia hoạt động xã hội,... để nâng cao sức khỏe, trí tuệ và bồi dưỡng tinh thần. BA CHẼ QUẢNG NINH Trên đường đời, hành lý của con người mang theo là tính kiên nhẫn và sự chịu đựng. (Mai – a – cốp – xki ) Viết một bài văn (Khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên. 1 Giải thích nhận định:
- Hành lý: Những thứ cần mang theo giúp ích cho bản thân trên bước đường đời. - Tính kiên nhẫn: + Tính kiên trì, nhẫn nại, sự bền trí, bền tâm, không nản lòng trước khó khăn, thất bại trong cuộc sống. + Giữ vững mục tiêu phấn đấu, luôn theo đuổi lý tưởng cuộc đời. - Sự chịu đựng: Chấp nhận, không kêu than, không sợ sệt, không đầu hàng trước những khó khăn. => Ý nghĩa của nhận định: Lòng kiên nhẫn và sự chịu đựng là hai phẩm chất đáng quý và cần có giúp chúng ta vững bước và thành công trong cuộc sống. 2 Phân tích, chứng minh, bình luận: - Trong cuộc sống, không phải mọi việc đều suôn sẻ theo ý ta mà có những lúc chúng ta sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách. Khi đó, tính kiên nhẫn và sự chịu đựng là điều cần có. - Lòng kiên nhẫn và sự chịu đựng là hai phẩm chất thể hiện sự đấu tranh của bản thân vì tâm lý chung của con người là ngại khó, sợ khổ. Chiến thắng sự ngại khó, sợ khổ của chính bản thân mình là điều kiện cần thiết để thực hiện được hoài bão của mình. Dẫn chứng: + Trong văn học: Kiến tha lâu ngày cũng thành tổ Hay: Không có việc gì khó Chỉ sợ lòng không bền Đào núi và lấp biển Quyết chí ắt làm nên + Thực tiễn: Lòng kiên trì và sự nhẫn nại được thể hiện rõ nét qua ý chí chiến đấu của nhân dân ta qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quóc Mỹ. - Lòng kiên nhẫn và sự chịu đựng có mối quan hệ mật thiết với nhau, hai đức tính ấy bổ sung cho nhau thể hiện ý chí và sự quyết tâm của bản thân. - Nếu không biết chấp nhận thử thách, không có tính kiên nhẫn, con người sẽ dễ thất bại nhanh chóng. => Khẳng định tính đúng đắn của câu nói. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Cần học được đức tính kiên nhẫn, chịu đưng => làm nên thành công trong mọi việc. - Không được nản chí khi gặp những khó khăn, thử thách. - Bình tĩnh, phân tích tình hình để tìm hướng giải quyết tốt nhất. SỞ GIÁO DỤC BẮC GIANG
Lấy bờ vai và đôi chân làm hình ảnh biểu tượng, anh/chị hãy viết một bài luận với nhan đề: BỜ VAI VÀ ĐÔI CHÂN Thí sinh có thể có nhiều liên tưởng khác nhau song cần đảm bảo các bước: - Giải thích khái niệm "bờ vai", "đôi chân" và nêu mối quan hệ giữa 2 biểu tượng. - Phân tích ý nghĩa của biểu tượng. - Bài học về nhận thức, hành động từ các biểu tượng. Dưới đây là một gợi ý: 1 Giải thích khái niệm: - Bờ vai: có tính vững chãi, chỉ nơi dựa, sự che chở, bảo vệ, sẻ chia... - Đôi chân: chỉ sự cứng cáp, chỉ chỗ đứng, thế đứng. Đứng vững trên đôi chân của mình là tự lực cánh sinh, dựa vào năng lực, quyết tâm của bản thân để khẳng định mình, đạt được thành công trong cuộc sống. - Mối quan hệ giữa 2 hình ảnh: để trở thành chỗ dựa vững chắc cho người khác, trước tiên phải đứng vững trên đôi chân của mình. 2 Phân tích, bàn luận vấn đề: - Để trở thành chỗ dựa vững chắc cho người khác, trước tiên phải đứng vững trên đôi chân của mình, bởi: + Khi đứng vững trên đôi chân của mình, ta sẽ có điều kiện để giúp đỡ người khác cả về vật chất, tinh thần. + Bản thân sự thành công của ta có thể tạo dựng niềm tin, truyền cảm hứng cho người khác. - Làm thế nào để đứng vững trên đôi chân của mình? + Trau dồi kiến thức, kĩ năng để luôn tự tin nắm bắt cơ hội. + Mạnh dạn, quyết tâm, kiên định với ước mơ + Nỗ lực không ngừng, biết tận dụng sự giúp đỡ của những người xung quanh. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Vươn lên khẳng định mình, đứng vững trên đôi chân của mình là một lí tưởng sống tốt đẹp, tích cực. - Không chỉ vậy, cần biết yêu thương, che chở, giúp đỡ người khác. BÌNH THẠNH TÂY NINH "Trách nhiệm chính là thứ mà con người đôi lúc cảm thấy bị ràng buộc nhất. Tuy nhiên, đó cũng chính là yếu tố cơ bản cần phải có để xây dựng và phát triển nhân cách của mỗi con người". (Frank Crane).
Anh (chị) hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ suy nghĩ về ý kiến trên. 1.1 Giải thích: - Trách nhiệm: Là phần việc được giao cho hoặc coi như được giao cho, đảm bảo là phải làm, nếu kết quả không tốt thì phải gánh chịu phần hậu quả. Trách nhiệm còn là sự ràng buộc lời nói, hành vi của mình, bảo đảm đúng đắn, nếu sai trái phải chịu hậu quả. - Ràng buộc: Đặt trong tình trạng có những điều bắt buộc phải làm trong quan hệ với người khác, làm cho hành động mất tự do. - Nhân cách: tư cách và phẩm chất của con người. => Cả câu: Ý kiến bàn luận về vài trò của trách nhiệm trong cuộc sống mỗi con người. 1.2 Phân tích, chứng minh: - Tại sao lại nói trách nhiệm là yếu tố đôi khi con người cảm thấy bị ràng buộc? + Khi được giao một công việc, nhiệm vụ nào đó, bắt buộc ta phải có trách nhiệm hoàn thành tốt, nếu không sẽ ảnh hưởng đến công việc, thành tích, danh dự, cuộc sống của bản thân và còn làm liên luỵ đến người khác… + Đó là những ràng buộc trong lời nói, hành vi của mình. Khi đã nói ra mỗi người phải chịu trách nhiệm về lời nói ấy: sự trung thực, đúng đắn, chính xác, tin cậy. Nói đi đôi với làm. + Mỗi người còn phải chịu sự ràng buộc trong hành vi, mỗi hành vi đúng đắn, có ý nghĩa sẽ được coi trọng, những hành vi việc làm sai trái đều phải chịu hậu quả. - Tại sao trách nhiệm cũng chính là yếu tố cơ bản cần phải có để xây dựng và phát triển nhân cách? + Để hoàn thành trách nhiệm được giao, con người phải vượt qua nhiều thử thách, khó khăn, đòi hỏi phải có ý chí, nghị lực, tình yêu, niềm say mê....đó cũng chính là quá trình rèn luyện, phấn đấu để xây dựng và phát triển nhân cách. + Khi mỗi người có ý thức thể hiện trách nhiệm với bản thân, với gia đình, với xã hội cũng chính là có ý thức sống tốt, sống có ích, sống theo những chuẩn mực đạo đức, luân lí của xã hội. Tránh được thói vô trách nhiệm sẽ để lại những hậu quả nặng nề cho bản thân, xã hội. 1.3 Bàn luận, mở rộng: - Phê phán kiểu người sống không có trách nhiệm. - Không đồng tình với lối sống máy móc, quá trách nhiệm…dẫn đến cư xử, giải quyết vấn đề không thấu đáo. - Ngoài mỗi con người sống có trách nhiệm, cũng cần thấy trách nhiệm của các tổ chức, ban ngành, xã hội đối với mỗi cá nhân. 1.4 Bài học nhận thức và hành động:
- Nhận thức được vai trò quan trọng của việc sống có trách nhiệm đối với cuộc đời mình, đối với gia đình, xã hội. Có ý thức phê phán thói vô trách nhiệm. - Cần phải trang bị cho bản thân những tri thức , kĩ năng để sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội, đồng thời góp phần hoàn thiện nhân cách của mỗi người. LÝ THƯỜNG KIỆT BÌNH THUẬN Trước hiện tượng cá chết dọc theo bờ biển các tỉnh miền Trung (trong tháng 4 năm 2016), từ Hà Tĩnh đến Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, hãy phát biểu suy nghĩ của anh – chị về những tác hại của hiện tượng ấy đến đời sống hiện nay và ý thức bảo vệ môi trường. (Bài viết không quá 1 trang giấy thi). 1 Trước hiện tượng cá chết dọc theo bờ biển các tỉnh miền Trung (trong tháng 4 năm 2016), từ Hà Tĩnh đến Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, hãy phát biểu suy nghĩ của anh – chị về những tác hại của hiện tượng ấy đến đời sống hiện nay và ý thức bảo vệ môi trường. 1.1 Giới thiệu vấn đề: - Hiện tượng cá chết hàng loạt và ô nhiễm môi trường đang là những vấn đề rất nóng bỏng hiện nay, có ảnh hưởng lớn đến đời sống của nhân dân. 1.2 Phân tích, bàn luận: - Nguyên nhân: + Môi trường bị ô nhiễm, có yếu tố gây độc trong môi trường (đây là nguyên nhân chính). + Do dịch bệnh. - Hậu quả: + Ăn phải cá chết nhiễm độc sẽ ảnh hưởng nguy hiểm đến sức khỏe. + Ảnh hưởng trầm trọng đến đời sống kinh tế của ngư dân quanh, họ mất đi nguồn thu nhập chính nuôi sống cả gia đình. + Ảnh hưởng lớn tới sự phát triển ngành đánh bắt hải sản và dịch vụ của nước ta về du lịch ở các bãi biển xung quanh nơi này. + Nếu tiếp tục để xảy ra tình trạng này thì có nguy cơ làm giảm khả năng xuất khẩu cá sang nước ngoài. + Môi trường biển là một bộ phận của môi trường Việt Nam, sự ô nhiễm môi trường biển đe dọa đến môi trường đất liền xung quanh chúng ta, kéo theo nhiều hậu quả khó lường trước được. 1.3 Bài học nhận thức và hành động:
- Mỗi người cần nhận thấy vai trò quan trọng của biển và trách nhiệm của bản thân trong việc bảo vệ môi trường biển. - Thực hiện hành động nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn trong chiến dịch làm sạch biển: thu rác thải, vứt đúng nơi quy định, .. - Bảo vệ biển là bảo vệ môi trường sống trong hiện tại và tương lai. Phong trào làm sạch biển, làm sạch môi trường cần được lan tỏa, cần sự vào cuộc tích cực chủ động của mỗi cá nhân để bảo vệ cuộc sống của chính mình. - Cần có biện pháp xử lí nghiêm khắc các hành vi gây ô nhiễm môi trường biển nói riêng và môi trường sống nói chung. CẨM KHÊ PHÚ THỌ Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến: “Thế hệ trẻ ngày nay cần biết nói lời cảm ơn, lời xin lỗi” Giải thích ý kiến: Cám ơn: Hành động xuất phát từ tấm lòng chân thành của chủ thể hướng tới đối tượng giúp đỡ mình và mình thấy biết ơn và trân trọng những việc làm đó của đối tượng. Xin lỗi: hành động khi mình làm sai, có lỗi với ai đó. Cám ơn và xin lỗi là một biểu hiện văn hóa, là thái độ văn minh, lịch sự trong quan hệ xã hội Ý kiến trên là một định hướng cụ thể về cách ứng xử văn minh, lịch sự, tốt đẹp. Phân tích, chứng minh: - Tác dụng của hành động cảm ơn và xin lỗi: + Lời cám ơn và xin lỗi khi được nói một cách chân thành, chẳng những phản ảnh phẩm chất văn hóa mà còn làm cho mọi người xích lại gần nhau hơn. + Lời cám ơn hay lời xin lỗi không chỉ đem niềm vui tới người nhận, chúng còn giải tỏa những khúc mắc, làm dịu đi những cơn nóng giận, và con người cũng nhờ đó mà sống vị tha hơn. - Thực trạng: Trước đây, việc nói lời cám ơn hay xin lỗi nhau là chuyện bình thường, cám ơn và xin lỗi trở thành một trong các chuẩn mực để đánh giá tư cách của một người. Tiếc rằng những năm gần đây, lời cám ơn và xin lỗi như có xu hướng giảm xuống trong giao tiếp xã hội, đặc biệt ở trong giới trẻ. - Nguyên nhân: + Do sự lỏng lẻo của chuẩn mực ứng xử. + Do đời sống công nghiệp hóa làm con người thay đổi.
+ Do việc giáo dục chưa thật sự nghiêm khắc để hình thành thói quen nói cảm ơn, xin lỗi ( HS tìm dẫn chứng chứng minh: tình trạng ách tắc giao thông khiến con người hay va chạm nhau, thay vì nói lời xin lỗi thì con người thường tp tiếng qua lại với nhau dẫn đến hậu quả xô sát, đánh nhau, thậm chí có những hậu quả đáng tiếc xảy ra) . - Giải pháp: + Cần có cái nhìn đúng đắn về cuộc sống và thái độ của bản thân mình với mọi người xung quanh. + Tuyên truyền, giáo dục, biểu dương lối sống đẹp, văn minh trong ứng xử, nhất là hành động cảm ơn và xin lỗi. + Người lớn phải là những tấm gương để con trẻ học theo và noi theo. Bình luận, mở rộng: - Ông bà ta từ xưa đã dạy: "Lời nói không mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau". Nói "cảm ơn", "xin lỗi" là thực sự cần thiết và quan trọng hơn là cần biết nhân lên những hành vi đẹp, khắc phục những sai lầm, khuyết điểm của bản thân. - Phê phán thái độ vô ơn, vô trách nhiệm, thiếu tiếp thu khi mắc sai lầm. Bài học nhận thức và hành động: - Cần hình thành thói quen ứng xử văn minh, lịch sự từ những việc nhỏ nhất là biết nói "cảm ơn" và "xin lỗi". - Liên hệ bản thân. CHÍ LINH HẢI DƯƠNG Trong một buổi diễn thuyết đầu năm học, Bryan Dison – Tổng giám đốc tập đoàn Coca Cola đã nói chuyện với sinh viên về mối tương quan giữa nghề nghiệp với những trách nhiệm của con người và có ý kiến rằng: Bạn chớ để cuộc sống trôi qua kẽ tay vì bạn cứ đắm mình trong quá khứ hoặc ảo tưởng về tương lai. Chỉ bằng cách sống cuộc đời mình trong từng khoảnh khắc của nó, bạn sẽ sống trọn vẹn từng ngày của đời mình. Anh/chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ suy nghĩ của mình về ý kiến trên? 1.1 Giải thích: - "Để cuộc sống trôi qua kẽ tay": lãng phí thời gian, tuổi trẻ, khiến cho cuộc sống buồn tẻ...
- "Quá khứ": là những gì đã qua, "đắm mình trong quá khứ": tôn thờ quá khứ, coi quá khứ là những điều tốt đẹp nhất. - "Tương lai": những gì còn ở phía trước, còn chưa tới; "ảo tưởng về tương lai": vẽ ra một tương lai rực rỡ, như ý. => Câu 1: Là lời chia sẻ, nhắc nhở mỗi bạn trẻ đừng lãng phí tuổi trẻ, lãng phí cuộc đời mình bằng việc mải mê với những điều đã qua hoặc những gì còn chưa tới - những thứ ngoài tầm tay mình. - "sống trọn vẹn từng ngày": tận hiến và tận hưởng. => Ý kiến là lời khuyên đúng đắn, ý nghĩa: sống hết mình với hiện tại để cuộc đời mình ý nghĩa hơn. Với các bạn sinh viên, thì sống hết mình trong hiện tại là không ngừng học tập và rèn luyện cả về thể chất lẫn tinh thần. 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: - Quá khứ là những thứ đã qua, không bao giờ quay trở lại. Dù quá khứ tươi đẹp, huy hoàng hay khổ đau, thất bại thì cũng không thay đổi được. Vì vậy, nếu cứ đắm chìm trong quá khứ, ru mình giữa vinh quang hay tự dằn vặt trách móc mình, nuối tiếc quá khứ ấy cũng chỉ khiến chúng ta lãng quên, bỏ lỡ những cơ hội, những điều tốt đẹp ở hiện tại. - Tương lai là cái chưa đến, sắp đến và sẽ đến. Tương lai phụ thuộc vào hành động của chúng ta ở hiện tại. Nếu chúng ta biết cố gắng, nắm bắt thời cơ, không ngừng phấn đấu ở hiện tại, sẽ được hưởng thành quả ở tương lai. Nếu hiện tại lười biếng, ỷ lại, trì trệ, chắc chắn tương lai sẽ đói nghèo,... - Sống, cống hiến, học tập và lao động cũng cần đi liền với hưởng thụ. Biết nâng niu, trân trọng những giá trị vật chất và tinh thần của cuộc sống ở hiện tại cũng là điều quan trọng và cần thiết. => Ý kiến trên hoàn toàn đúng đắn và có ý nghĩa giáo dục sâu sắc. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Về nhận thức: + Không ngừng học tập và rèn luyện để tạo dựng tương lai vững chắc, không để ngày tháng trôi qua vô nghĩa. + Không ỷ lại, chủ quan dựa vào quá khứ; không ảo tường, trông chờ vào sự giúp đỡ của người khác hay một dịp may bất ngờ. + Mạnh dạn thử sức mình và sáng tạo, đưa kiến thức vận dụng vào thực tế. - Về hành động: + Xây dựng mục tiêu và kế hoạch cụ thể cho tương lai.
+ Năng động, sáng tạo, tận dụng tối đa thời gian cho học tập và tham gia các hoạt động xã hội tích cực. + Tránh xa những tệ nạn xã hội và những ham mê vô bổ, có hại cho sức khỏe và đạo đức. ĐA PHÚC LẦN 1 Có ý kiến cho rằng: "Phép lịch sự chính là tấm giấy thông hành cho phép bạn đến mọi vùng đất, mọi văn phòng, mọi ngôi nhà và mọi trái tim trên thế giới". Anh (chị) hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ suy nghĩ về ý kiến trên. 1.1 Giải thích: - “Phép lịch sự”: Cách ứng xử, hành vi ứng xử, giao tiếp lễ phép, thanh lịch, có văn hóa ... - “tấm giấy thông hành”: giấy đi đường cho phép đến được nhiều nơi. -> Ý nghĩa của câu nói: Khẳng định sức mạnh của phép lịch sự bởi nó là giấy thông hành nối kết con người với cuộc sống, với thế giới, và với mọi trái tim. 1.2 Phân tích, bình luận: - Những biểu hiện của phép lịch sự: Luôn mỉm cười; biết nói lời cảm ơn, xin lỗi đúng lúc; biết lắng nghe người khác; tôn trọng những sở thích, cá tính của người khác; tôn trọng những nét văn hóa của các dân tộc khác... - Giao tiếp, ứng xử lịch sự giúp ta dễ dàng tiếp cận với những người xungquanh, dù người đó khác biệt về sắc tộc, màu da... làm tăng tính hiệu quả trong giao tiếp. - Lịch sự cũng là một trong những biểu hiện của lòng tốt, của văn hóa, nếu ta mở lòng thì thế giới xung quanh ta sẽ rộng mở...khiến nâng cao giá trị của bản thân và làm mối quan hệ giữa người với người, giữa các dân tộc trở nên tốt đẹp. - Nếu thiếu phép lịch sự thì con người trở nên lạc lõng, thậm chí là vô cảm, bị đánh giá là thiếu văn hóa... -> Phê phán lối ứng xử thiếu lịch sự đồng thời cũng ca ngợi lối ứng xử lịch sự của một số HS, một số người trong XH. 1.3 Bài học: - Cần học phép lịch sự và giữ gìn phép cư xử văn minh, lịch sự mọi lúc, mọi nơi. ĐA PHÚC LẦN 2 Câu 1. (3.0 điểm) Có ba cách để tự làm giàu mình: mỉm cười, cho đi và tha thứ. (Theo Hạt giống tâm hồn - NXB Tổng hợp TP HCM, 2008)
Anh/chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình về quan niệm trên. 1 Có ba cách để tự làm giàu mình: mỉm cười, cho đi và tha thứ. 1 Giải thích: - Tự làm giàu mình: tự nuôi dưỡng và bồi đắp tâm hồn mình. Mỉm cười: biểu hiện của niềm vui, sự lạc quan, yêu đời. Cho đi: là biết quan tâm, chia sẻ với mọi người. Tha thứ: là sự bao dung, độ lượng với lỗi lầm của người khác. - Ý cả câu: Tâm hồn con người sẽ trở nên trong sáng, giàu đẹp hơn nếu biết lạc quan, sẻ chia và độ lượng với mọi người. 1.2 Phân tích, chứng minh: - Lạc quan, yêu đời giúp con người có sức mạnh để vượt lên những khó khăn, thử thách trong cuộc sống, có niềm tin về bản thân và hướng đến một khát vọng sống tốt đẹp. - Biết quan tâm, chia sẻ là con người đã chiến thắng sự vô cảm, ích kỷ để sống giàu trách nhiệm và yêu thương hơn. Mang lại niềm vui cho người khác ta cũng sẽ thấy thanh thản trong tâm hồn, được sự tin yêu, tôn trọng của mọi người và chắc chắn khi ta gặp khó khăn cũng sẽ nhận được sự giúp đỡ của người khác. - Biết bao dung, độ lượng, con người sẽ trút bỏ đau khổ và thù hận để sống thanh thản hơn và mang lại niềm vui cho mọi người. - Ngoài sự lạc quan, sẻ chia, độ lượng con người còn có thể bồi đắp, và nuôi dưỡng tâm hồn mình bằng những ứng xử tốt đẹp khác. Học sinh lấy ví dụ cụ thể để chứng minh. 1.3 Bàn luận mở rộng, liên hệ bản thân: - Khẳng định tính đúng đắn của vấn đề. - Phê phán những con người sống nhỏ nhen, ích kỉ, vô cảm. - Bài học nhận thức và hành động: Sự giàu có về tâm hồn có ý nghĩa quyết định sự hoàn thiện nhân cách của mỗi người. Cần có ý thức gìn giữ và bồi đắp để đời sống tinh thần, tình cảm của bản thân không bị xói mòn và chai sạn bởi mặt trái của cuộc sống hiện đại. Để làm được điều đó, phải bắt đầu từ những thái độ sống tích cực, có ý nghĩa với mình và mọi người. - Liên hệ bản thân. ĐẶNG THÚC HỨA NGHỆ AN Câu 1. (3,0 điểm)
“Ông trồng chè khoe họ được uống chè từ khu trồng sạch nhà quây riêng dành cho gia đình, khu còn lại tất nhiên là chè bẩn để bán. Bà bán rau cũng hân hoan nói nhà mình được ăn rau ở khu trồng sạch, khu nhiều thuốc là để bán. Ông bán thịt lợn cũng vậy. Nhưng họ không thể cả đời chỉ uống trà, ăn rau hay ăn thịt, họ uống trà sạch nhưng vẫn phải ăn rau bẩn của kẻ khác, ăn rau nhà sạch nhưng vẫn ăn thịt bẩn của kẻ khác… Chúng ta đang giết nhau trong khi cảm thấy an tâm đã bảo vệ được gia đình mình ở một góc nhỏ hẹp hòi…” (Chia sẻ của Trần Nhất Hoàng - cựu thành viên ban nhạc Bức Tường khi nhắc đến kỷ niệm về cố nhạc sỹ Trần Lập). Anh chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về thực trạng được nói đến trong đoạn trích trên bằng bài viết (khoảng 600 chữ)? 1 Thực phẩm bẩn. 1 Giải thích: - Thế nào là thực phẩm bẩn (là những thực phẩm chứa các chất độc hại, tác động tiêu cực đến sức khỏe và tính mạng con người. - “Tính ích kỷ, hẹp hòi” là bản tính chỉ nghĩ đến lợi ích của bản thân, lợi ích trước mắt mà không nghĩ đến lợi ích lâu dài, lợi ích của người khác. -> Đoạn trích trên đã nói đến thực trạng một bộ phận người dân khi sản xuất, vì tính ích kỷ, hẹp hòi và độc ác nên chỉ chú ý đảm bảo an toàn cho thực phẩm mình dùng, còn thực phẩm đem bán, cho thì không quan tâm. -> Đoạn trích trên là lời chia sẻ đầy xót xa của cựu thành viên ban nhạc Bức TườngTrần Nhất Hoàng về hiện tượng biến chất trong lương tâm của những người làm nhiệm vụ sản xuất, cung cấp nhu cầu vật chất cho xã hội. Đó là sự lo lắng sâu sắc trước thái độ không màng đến sức khỏe người tiêu dùng thực phẩm. những người nông dân hàng ngày vẫn tạo ra hàng nghìn, hàng tỉ tấn “ thực phẩm bẩn” làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. 2 Bàn luận vấn đề: - Bàn luận thực trạng về thực phẩm bẩn và tính ích kỷ, hẹp hỏi của một bộ phận người trong xã hội. "Trên thực tế, không chỉ có người dân sản xuất nhỏ lẻ để bán mà còn có các nhà máy, xí nghiệp sản xuất hàng loạt sản phẩm kém chất lượng, những thực phẩm độc hại cung cấp cho người tiêu dùng nhằm thu lợi. Bộ phận người này chỉ chú ý đảm bảo an toàn cho những thực phẩm mà mình sử dụng hàng ngày còn coi thường chất lượng của sản phẩm đem bán, tiêu thụ." (dẫn chứng). - Bàn luận về nguyên nhân và hậu quả của thực trạng nói trên.
- Nguyên nhân khiến những người tiêu dùng không quan tâm sức khỏe của người khác chính là vấn đề lợi nhuận. Vì lợi nhuận nên khi trồng trọt, chăn nuôi họ thường sử dụng các loại chất kích thích, các hóa chất độc hại thì cây trồng vật nuôi sẽ phát triển nhanh, ít sâu bệnh, nhanh thu lợi. Đi liền mục đích lợi nhuận chính là sự xuống cấp về lương tâm, đạo đức và là biểu hiện của một trình độ nhận thức hẹp hòi, ích kỷ. - Hậu quả của việc chỉ nghĩ đến bảo vệ mình và xem thường sức khỏe, tính mạng của người khác là tình trạng mọi người đang tìm cách giết hại lẫn nhau, vì "chúng ta không thể cả đời chỉ uống trà, ăn rau hay ăn thịt, họ uống trà sạch nhưng vẫn phải ăn rau bẩn của kẻ khác, ăn rau nhà sạch nhưng vẫn ăn thịt bẩn của kẻ khác… Chúng ta đang giết nhau trong khi cảm thấy an tâm đã bảo vệ được gia đình mình ở một góc nhỏ hẹp hòi…”. - Trong phần này, nên lấy dẫn chứng từ những sự việc gây phẫn nộ như tiêm thuốc siêu nạc, thuốc an thần, tiêm thuốc chất salbutamol… là nguyên nhân gây ra biến tướng về mặt sức khỏe, thậm chí là nguyên nhân của bệnh ung thư. - Giải pháp: + Nâng cao ý thức, tuyên truyền về nhận thức của người sản xuất trong xã hội về vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm và đảm bảo sức khỏe của xã hội + Tăng cường kiểm soát, ra những quy định xử phạt các cơ quan sản xuất thực phẩm bẩn nghiêm minh từ nhà nước. + Mỗi cá nhân cần tỉnh táo hơn trong việc lựa chọn thực phẩm cho mình và gia đình. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Nêu cao ý thức tự giác trong việc cung cấp thực phẩm sạch, an toàn cho mình và cho người khác - Lên án những kẻ chạy theo lợi ích trước mắt, xem thường sức khỏe, tính mạng người khác… Những bài học này cần đưa ra một cách tự nhiên, chân thành, tránh sáo rỗng, hô khẩu hiệu. DĨ AN BÌNH DƯƠNG Câu 1. (3,0 điểm) “Bằng cấp chỉ là một tấm thẻ vào cửa của một trường thi rất nghiệt ngã – đó là thực tiễn cuộc sống.” (02/02/2016 – Báo KHTĐ Online – TS.Phạm Gia Minh) Viết một bài văn (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị qua nhận định trên.
1 “Bằng cấp chỉ là một tấm thẻ vào cửa của một trường thi rất nghiệt ngã – đó là thực tiễn cuộc sống.” 1.1 Giải thích: - Bằng cấp: một giấy chứng nhận đã hoàn thành một chương trình học nào đó, chứng tỏ bạn đã đạt đến trình độ đó về mặt nhận thức, kĩ năng. Tuy nhiên, bằng cấp mới chỉ là sự chứng nhận trên lí thuyết. - Tấm thẻ vào cửa: giấy thông hành, mở đầu đón chào. - Trường thi nghiệt ngã đó là thực tiễn cuộc sống: cuộc đời thật,đòi hỏi chúng ta bắt tay vào làm, tạo ra sản phẩm thật sự. => Ý nghĩa của câu nói: bằng cấp không phải là tất cả, không phải có tấm bằng tốt là có thể xong. Học kiến thức sách vở không đảm bảo cho mọi thành công mà phải ra đời,va chạm thực tế với muôn mặt của nó mới khẳng định được tấm bằng của bạn thật sự hiệu quả hay không. 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: - Bằng cấp là kết quả của những năm tháng miệt mài bên sách vở, dưới mái trường. Kết quả học tập ấy sẽ là cơ sở, là bước đệm cho công việc sau này. Bằng cấp với kết quả tốt sẽ mang đến nhiều cơ hội việc làm tốt hơn so với người không có bằng cấp. - Tuy nhiên, thực tiễn cuộc sống không luôn nảy sinh những vấn đề phức tạp, có nhiều thử thách, luôn đặt ra yêu cầu cao và phải thường xuyên thay đổi để thích nghi, đáp ứng ngày càng tốt nhu cầu của xã hội. Vì vậy, chỉ bằng cấp thôi chưa đủ, chúng ta cần phải có thêm kinh nghiệm, mà kinh nghiệm chỉ có được khi chúng ta tự mình trải nghiệm. - Thực tế cho thấy, tỉ lệ thất nghiệp ở bộ phận có đào tạo, có tri thức hiện nay là khá cao. Như vậy, trong tuyển dụng, sự cạnh tranh là rất lớn. Chỉ những ai có kiến thức thực sự và biết vận dụng hiệu quả những kiến thức đó vào thực tiễn mới có thể tồn tại. Nếu chỉ học suông, không áp dụng được vào thực tế, chắc chắn sẽ bị đào thải. - Thành công của một người phải được tính bằng thước đo đặc biệt - không phải kết quả trên giấy tờ - mà là những giá trị họ mang lại cho tập thể, gia đình, xã hội. VD: 1 kĩ sư nông nghiệp giỏi phải nghiên cứu, sáng tạo ra các loại giống cây trồng, vật nuôi năng suất cao, phù hợp trên nhiều điều kiện tự nhiên; 1 bác sĩ giỏi phải cứu chữa thành công cho nhiều người bệnh,... 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức rõ giá trị của bằng cấp, không ngừng trau dồi kiến thức, kĩ năng để luôn đáp ứng được yêu cầu của thời đại.
- Học đi đôi với hành, không chỉ học từ sách vở và còn phải học từ cuộc đời, từ thực tiễn. ĐÔ LƯƠNG 2 NGHỆ AN Câu 1(3đ) Suy nghĩ của anh, chị về quan niệm Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình của Tố Hữu. 1 Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình 1.1 Giải thích: - Sống: không chỉ là trạng thái vật lí mà còn là quá trình giao hòa với mọi người với những cung bậc tình cảm, cảm xúc khác nhau. - Cho: đem cái mình có đến cho người khác mà không cần lấy lại gì. - Nhận: hưởng thụ về vật chất, tinh thần. => Câu nói nhắc nhở một lối sống đẹp, sống có ý nghĩa: biết yêu thương, quan tâm giúp đỡ mọi người, sống có trách nhiệm. 1.2 Phân tích, chứng minh, bàn luận: a. Vì sao sống là phải biết cho đi? - Không ai hoàn hảo, cũng như không điều gì trọn vẹn. Trên đời luôn có những người kém may mắn, những người có điều kiện tốt hơn hãy cho đi một chút để khoảng cách được rút ngắn lại. - Cho đi là nhân lên giá trị, cho đi sẽ còn mãi. - Biết đồng cảm với mọi người xung quanh. Biết đặt bản thân vào vị trí của người khác để thấu hiểu. - Ai cũng mong được nhận những điều tốt đẹp, nhưng trước khi nhận lại thì phải cho đi đã. Nếu là con chim chiếc lá Con chim phải hót chiếc lá phải xanh Lẽ nào vay mà không trả Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình. b. Biểu hiện sống là cho: - Cho đi sự yêu thương, quan tâm: + Những tấm lòng vàng giúp đỡ con em các gia đình khó khăn như trong chương trình Đèn đom đóm, Cặp lá yêu thương. Khẩu hiệu của nó là “Trao cơ hội đi học, cho cơ hội đổi đời”. Cho đi một chút nhưng với người nhận nó là cả một tương lai rộng mở.
+ Tình yêu thương là thứ quan trọng nhất trên cuộc đời. Có ai sống được mà không yêu, đó không chỉ là tình yêu đôi lứa nhỏ bé mà là tình yêu với con người và cuộc đời rộng lớn. Biết trao đi yêu thương cho nhau, thế giới sẽ không còn thù hận, khổ đau. - Không cần trao những điều lớn lao mà hãy bắt đầu bằng những gì giản dị, đời thường nhất. Có khi chính những thứ tưởng như không có giá trị ấy lại vô giá với ngững người được nhận. - Không phải đợi đến lúc mình có gì trong tay mới nghĩ đến chuyện cho đi. Bản thân chúng ta là những món quà vô giá của tạo hóa, cho những gì xuất phát từ tấm lòng chân thật luôn luôn đáng quý. c. Kết quả của sự cho đi mà không vị kỉ: - Biết quan tâm, yêu thương đồng loại. - Nuôi dưỡng tình cảm tốt đẹp với mọi người. Giúp đỡ được người khó khăn, thức tỉnh những người lúc trước chưa biết yêu thương. - Nếu chỉ giữ bo bo cho riêng mình, chẳng mấy mà lở, cho đi là còn mãi với con người và với cuộc đời. - Có những người cho đi nhưng nhằm thực hiện mưu đồ cá nhân, hòng kiếm lợi. Ví dụ làm từ thiện để lăng xê danh tiếng, tổ chúc chương trình thiện nguyện để thu lợi về cho mình. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Sống là phải biết cho đi, chân thành, không toan tính. - Tạo lập ra nhiều giá trị để có cơhội được cho đi. - Nếu là người nhận thì trân trọng, nâng niu những gì người khác đã cho mình. - Như thần thoại Ấn Độ, sau khi nhận phải biết đáp đền. ĐỒNG BÀNH LẠNG SƠN Câu 1 (3 điểm) Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 400 từ) bày tỏ quan điểm của anh/chị về ý kiến sau : Gập máy tính lại, tắt điện thoại đi. Hãy giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng với cuộc sống thực tại. 1 Bày tỏ quan điểm về ý kiến: Gập máy tính lại, tắt điện thoại đi. Hãy giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng với cuộc sống thực tại. 1 Giải thích: - "Máy tính" "điện thoại": là những thiết bị công nghệ hiện đại, giúp kết nối con người với con người. Kết hợp với internet, nó tạo nên một cuộc sống khác, một "thế giới khác", gọi là mạng xã hội - "mạng ảo" - "thế giới ảo".
- Tận hưởng cuộc sống thực tại - cuộc sống bên ngoài mạng xã hội, như làm việc mình thích, dành thời gian cho người mình yêu thương, tham gia các hoạt động xã hội,... -> Ý kiến trên là một thông điệp giàu ý nghĩa, giúp con người thoát ra khỏi cuộc sống ảo và sống với cuộc đời thực. 2 Phân tích, bàn luận vấn đề: a Vấn đề sử "nghiện" máy tính, điện thoại hiện nay: * Thực trạng: - Con người trong thời đại ngày nay đang sống trong một thế giới số, nơi mọi hoạt động từ những sinh hoạt thường ngày đến những sự kiện đặc biệt, từ công việc đến vui chơi giải trí, chúng ta đều tự gắn chặt với thế giới số. Mạng xã hội đã trở thành một phần của đời sống hiện đại, nhất là giới trẻ. * Nguyên nhân: Cuộc sống ảo luôn chứa đựng nhiều điều bất ngờ, thú vị, rất nhiều cách thức để giải trí, con người được tự do thể hiện mình nên họ dễ bị cuốn hút về phía ấy. * Hệ quả: - Con người do đó gắn chặt cuộc sống với môi trường “ảo” internet, không quan tâm tới thế giới thực tại quanh mình. - Làm giảm bớt quỹ thời gian học tập, làm việc, nghỉ ngơi, giải trí. - Cuộc sống của họ diễn ra trên Facebook, Twitter, Youtube…họ tự cô lập mình với thế giới thực, buồn vui bị phụ thuộc nhiều vào mạng ảo, dễ mắc bệnh ảo tưởng, cũng dễ bị "ném đá",...dẫn đến stress. b Vì sao nên giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng cuộc sống thực tại? - Cuộc sống thực tế sinh động, chân thật và có nhiều mối quan hệ thú vị hơn. "Nước xa không cứu được lửa gần". Khi gặp khó khăn, những bạn bè trong đời thực sẽ giúp đỡ ta được nhiều hơn những người bạn ảo. - Những niềm vui, những cách giải trí, hưởng thụ cuộc sống thực cũng vô cùng phong phú, hấp dẫn. => Vấn đề đặt ra trong ý kiến trên vô cùng xác đáng, cần thiết và là tiếng chuông cảnh tỉnh với tất cả chúng ta. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức: Xã hội hiện đại không thể thiếu công nghệ. Phát minh công nghệ nâng cao chất lượng sống. Thời đại càng văn minh, con người càng không thể xa rời máy tính, điện thoại và internet. Cuộc sống hiện đại cần công nghệ nhưng không nên lạm dụng mà cần có thời gian và cách thức sử dụng hợp lí, hài hòa.
- Hành động: Giảm bớt thời gian vào mạng xã hội, tích cực học tập, lao động công ích, đọc sách, tham gia hoạt động xã hội,... để nâng cao sức khỏe, trí tuệ và bồi dưỡng tinh thần. ĐỒNG LẬU LẦN1 Hiện nay, một số dòng sông của nước ta đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình về hiện tượng trên. 1 Viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình về hiện tượng một số dòng sông của nước ta đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. * Yêu cầu kĩ năng: Thí sinh biết cách viết bài văn nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống. Bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, diễn đạt. * Yêu cầu kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo những cách khác nhau. Dưới đây là một số gợi ý cơ bản, giám khảo cần cân nhắc thực tế bài làm của thí sinh để vận dụng cách cho điểm hợp lí, chính xác. a Nêu được vấn đề cần nghị luận - Giới thiệu vấn đề cần nghị luận. 0, 5 b Giải thích - Dòng sông bị ô nhiễm: Dòng sông bị chất thải, chất độc hại xâm nhập, không còn sự trong xanh tự nhiên vốn có. c Phân tích, bình luận * Thực trạng: - Hiện nay, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm sông ngòi là một bài toán chưa có lời giải đáp cuối cùng, đặc biệt là đối với một đất nước đang phát triển như nước ta. - Một số con sông chịu sự ô nhiễm nặng nề như: Lưu vực sông Cầu, lưu vực sông Nhuệ, lưu vực sông Đồng Nai, sông Sài Gòn, sông Tiền Giang. * Tác hại 0,5 - Thực trạng trên ảnh hưởng đến môi trường sinh thái…, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của con người, đặc biệt là vấn đề sức khoẻ. * Nguyên nhân - Khách quan: Do mưa, bão, lũ lụt, làm mất sự trong sạch, khuấy động những chất bẩn trong hệ thống cống rãnh. Do các sản phẩm hoạt động sống của sinh vật, kể cả xác chết của chúng. - Chủ quan: Do con người và những hoạt động sống của con người. Đây là nguyên nhân chính.
+ Chất thải từ sinh hoạt của những khu dân cư... + Từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, ngư nghiệp... + Từ các bệnh viện… =>Tất cả đều xả ra sông. Có thể chưa qua xử lí, hoặc xử lí chưa đảm bảo, khiến nguồn nước sông bị ô nhiễm nặng nề. * Bàn luận mở rộng, nâng cao vấn đề. Có thể đưa ra lời cảnh báo, kêu cứu của môi trường. d Bài học nhận thức, hành động của bản thân 0,5 - Đây là vấn đề bức xúc, có tính thời sự thiết thực, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sức khoẻ cộng đồng. Vì vậy, chúng ta hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường nói chung, môi trường nước nói riêng. - Các cơ quan chức năng cần kiểm soát kịp thời và xử lí nghiêm những nhà máy, xí nghiệp, bệnh viện, khu dân cư... chưa xử lí chất thải đúng tiêu chuẩn đã xả ra sông, ngòi… - Đặc biệt, thế hệ trẻ hãy tình nguyện là những tuyên truyền viên đi đầu trong công cuộc bảo vệ môi trường. ĐÔNG DU ĐĂK LẮK Câu 1 (3,0 điểm) Biết tự khẳng định mình là một đòi hỏi bức thiết đối với mỗi con người trong cuộc sống hôm nay. Em hãy viết một bài văn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình về vấn đề trên. 1 Biết tự khẳng định mình là một đòi hỏi bức thiết đối với mỗi con người trong cuộc sống hôm nay. 1 Giải thích: - Khẳng định mình là phát huy cao nhất năng lực, in dấu ấn cá nhân trong không gian cũng như trong thời gian, cụ thể là trong môi trường và lĩnh vực hoạt động của riêng mình. - Ở các thời đại và xã hội khác nhau, việc tự khẳng định mình của con người vươn theo những tiêu chuẩn và lí tưởng không giống nhau. 2 Chứng minh, bình luận ý kiến: - Trong thời đại ngày nay, việc tự khẳng định mình mang một ý nghĩa đặc biệt, khi sự phát triển mạnh mẽ của nền văn minh vật chất đưa tới nguy cơ làm tha hóa con người, khiến con người dễ sống buông thả, phó mặc cho sự lôi cuốn của dòng đời.
Sự bi quan trước nhiều chiều hướng phát triển đa tạp của cuộc sống, sự suy giảm lòng tin vào lí tưởng dẫn đường cũng là những nguyên nhân quan trọng khiến ý thức khẳng định mình của mỗi cá nhân có những biểu hiện lệch lạc. - Khẳng định bản thân là biết đặt kế hoạch rèn luyện để có được những phẩm chất xứng đáng, đáp ứng tốt những yêu cầu của lĩnh vực hoạt động mà mình tham gia, có thể khiến cộng đồng phải tôn trọng. Tất cả, trước hết và chủ yếu, phải phụ thuộc vào chính năng lực của mình. Bởi thế, rèn luyện năng lực, bồi đắp năng lực cá nhân là con đường tự khẳng định mình phù hợp và đúng đắn. Mọi sự chủ quan, ngộ nhận, thiếu căn cứ không phải là sự tự khẳng định mình đúng nghĩa. - Khi khẳng định bản thân là khi chúng ta thực sự thuccs đẩy sự phát triển bền vững của cuộc sống, của xã hội. Sự khẳng định mình bước đầu không nhất thiết phải gắn liền với những kế hoạch đầy tham vọng. Nó có thể được bắt đầu từ những việc làm nhỏ trên tinh thần trung thực, trọng thực chất và hiệu quả. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Về nhận thức: Không ngừng vươn lên tự khẳng định mình, nhất là trong khó khăn, thử thách. - Về hành động: + Đặt ra kế hoạch cụ thể, từng bước hoàn thiện bản thân. + Đặt ra các mục tiêu cụ thể trong cuộc sống và không ngừng nỗ lực vươn lên hoàn thành nó. ĐÔNG DU ĐĂK LĂK LẦN 2 Câu 1 (3,0 điểm): Trước lúc ra làm trưởng Ban Nội chính Trung ương, cố bí thư Nguyễn Bá Thanh dặn dò lãnh đạo Thành phố Đà Nẵng: "Hãy khát vọng chứ đừng tham vọng".Anh/chị hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) để bày tỏ suy nghĩ gì về lời dặn dò đó. 1 Hãy khát vọng chứ đừng tham vọng. 1 Giải thích: - Khát vọng là mong muốn, ước mơ những điều lớn lao, tốt đẹp với một sự thôi thúc phải hành động mạnh mẽ. Hướng tới khát vọng là hướng tới những điều tốt đẹp cho bản thân và cho cộng đồng. - Tham vọng là lòng ham muốn, mong ước quá lớn, vượt xa khả năng thực tế của con người, khó có thể đạt được, hoặc nó gắn với dục vọng cá nhân.
=> Về thực chất, lời dặn dò của Bí thư Nguyễn Bá Thanh khẳng định giá trị của khát vọng hướng đến cái chung, phê phán những tham vọng chỉ đem tới cái riêng cho mỗi con người. 2 Phân tích, đánh giá: - Phân tích ý nghĩa việc sống có khát vọng: + Khát vọng là một biểu hiện tâm lí mang tính tích cực, tốt đẹp của con người. Khát vọng xuất phát từ những mong ước làm nên cuộc đời hạnh phúc, không chỉ cho bản thân người đó mà còn cho những người xung quanh trong tương lai, thúc đẩy sự phát triển của xã hội, đất nước. (dẫn chứng) + Người có khát vọng là người nhận thức đúng đắn bản thân mình là ai, có thể làm gì cho mình và cho mọi người. Họ có trái tim say mê lý tưởng, có đầu óc tỉnh táo, nhận thức đúng, sai, lợi, hại. Họ có thể điều chỉnh và làm chủ bản thân mình. Vì thế, họ tránh được rủi ro trong cuộc sống. (dẫn chứng) + Khát vọng có thể thành hiện thực, có thể không. Khát vọng đem đến niềm tin, niềm lạc quan cho con người, tạo sức mạnh tinh thần để họ vượt qua thử thách. (dẫn chứng) - Phân tích tác hại việc sống trong tham vọng: + Tham vọng là hiện tượng tâm lý ít nhiều mang sắc thái tiêu cực. Khi đó, con người quá ham muốn đạt điều gì đó lớn lao cho riêng mình. Tham vọng xuất phát từ sự ích kỉ, từ lòng tham. Người có tham vọng chỉ muốn lợi cho bản thân, đôi khi không quan tâm lợi ích của người khác. Khi bị tham vọng làm mờ mắt, con người có thể làm hại người khác để đạt mục đích đề ra. (dẫn chứng) + Tham vọng xuất hiện khi con người không còn nhận thức đúng đắn về bản thân, mong ước những điều cao xa, ngoài khả năng của mình. Người có tham vọng sẽ bất chấp đúng sai, luật pháp, tình người để thực hiện bằng được ý muốn của mình. Vì thế, họ sẽ lãnh hậu quả khó lường. (dẫn chứng) + Khi không thực hiện được tham vọng, con người dễ rơi vào tâm lý xấu, bi quan, chán chường, thù ghét. (dẫn chứng) => Phê phán những người sống không có khát vọng, làm cho cuộc sống trở nên vô nghĩa, sống thừa; bị tham vọng làm cho mờ mắt, dễ đưa đến con đường tội lỗi, vi phạm pháp luật và đạo đức. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức: phải hiểu ý nghĩa của khát vọng và hậu quả của tham vọng. - Hành động: Có ý thức nỗ lực vươn lên, biết tỉnh táo để điều chỉnh hành vi sai trái. Biết đấu tranh với chính mình, biến tham vọng ích kỉ thành khát vọng cao đẹp.
ĐÔNG QUAN HÀ NỘI LẦN 1 Câu 1 (3,0 điểm) Hiện nay nhiều bạn trẻ có thói quen nghiện chụp ảnh “ tự sướng” để thể hiện bản thân, khẳng định cái tôi của mình. Bằng bài văn nghị luận khoảng 600 từ anh (chị) hãy trình bày suy nghĩ của mình về thói quen này của giới trẻ. 1 Hiện nay nhiều bạn trẻ có thói quen nghiện chụp ảnh “ tự sướng” để thể hiện bản thân, khẳng định cái tôi của mình. 1.1 Nêu vấn đề và giải thích: Chụp ảnh tự sướng (tiếng Anh gọi là selfie) dùng để chỉ thói quen tự chụp ảnh và cập nhật trạng thái đăng tải lên các trang mạng xã hội nhằm thu hút sự chú ý của mọi người. Nghiện chụp ảnh "tự sướng" trở thành căn bệnh dù đi đâu, ở đâu, làm gì, trong trang phục như thế nào cũng có thể chụp ảnh "tự sướng", nếu không chụp sẽ thấy khó chịu. 1.2 Bàn luận: a. Thực trạng: Hiện nay chúng ta bắt gặp hiện tượng các bạn trẻ giơ điện thoại lên chụp ảnh "tự sướng" bất cứ ở đâu, thậm chí cả nhà tắm, khi đi chùa, trong các cuộc họp hội nghị sang trọng, trong đám tang.... bất cứ thời gian nào, họ sẵn sàng "take and share" (chụp và chia sẻ). Sau khi chụp xong chỉnh sửa và nhiều người đăng tải, chia sẻ hình ảnh thông tin trên các trang mạng xã hội như Fecebook, Twitter, Intasgram... nơi bạn bè có thể "like" (ưa thích) và đưa ra những commet (lời nhận xét) về bức ảnh thông tin đó. Khi đăng tải những thông tin này bản thân người chụp hy vọng sẽ nhận được những lời tán dương, ngợi khen. Nhiều người nghiện chụp ảnh "tự sướng" thường bỏ ra nhiều thời gian để chụp được những bức ảnh sao cho hoàn hảo nhất không có bất cứ sai sót nào. Theo trang tin Daily Mirror đưa tin chàng trai trẻ người Anh tên là Danny Bowman (19 tuổi) chụp ảnh tự sướng từ lúc 15 tuổi. Hằng ngày anh dùng tới 10 tiếng chụp bằng điện thoại và chia sẻ lên trang mạng cá nhân với 200 bức ảnh. b. Hậu quả: - Mạng xã hội là thế giới ảo, những nội dung đăng tải có tính đa chiều giúp chúng ta tham khảo học tập, giải trí, nhiều khi thông tin không có đủ tin cậy, nhưng những ảnh hưởng của thông tin đó là thật. Nhiều người tin tưởng vào lời tán dương của cư dân mạng từ đó ảo tưởng về giá trị bản thân. Khi nhận được những lời nhận xét ác ý có thể gây ra những tổn thương về tinh thần.
- Việc ham mê chụp ảnh tự sướng mất nhiều thời gian ảnh hưởng tới công việc, học tập, bỏ lỡ những cơ hội tốt cho tương lai. - Chụp và đăng ảnh selfie có thể làm cản trở người xung quanh, gây cho người khác sự phiền phức. - Nhiều trường hợp bị kẻ xấu lợi dụng lắp ghép, chỉnh sửa, tống tiền gây ra những tổn hại về vật chất và tinh thần. (Học sinh đưa dẫn chứng minh hoạ) c. Nguyên nhân: - Một số bạn chụp ảnh "tự sướng" muốn khẳng định bản thân thực chất đang muốn khoe khoang mình. - Nghiện chụp hình "tự sướng" là một loại bệnh lí, là chứng ám ảnh, mặc cảm về ngoại hình, hoặc chứng bệnh tự yêu bản thân mình (theo nghiên cứu của các nhà khoa học trường Đại học Ohio) d. Giải pháp: - Mỗi chúng ta cần ý thức được việc sử dụng công nghệ thông tin hiện đại thế nào cho phù hợp và có ý thức văn hóa. - Phê phán những người có thói quen nghiện chụp ảnh "tự sướng". - Dành thời gian chụp ảnh tự sướng cho những công việc khác thiết thực hơn, tuyên truyền mọi người hiểu được những giá trị chân thực của cuộc sống. 1.3 Bài học, liên hệ bản thân: - Hạn chế chụp ảnh "tự sướng" và khoe ảnh trên các trang mạng xã hội. - Nên dành nhiều thời gian cho những việc làm có ích hơn. ĐÔNG QUAN HÀ NỘI Câu 1: (3,0 đ) Trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến sau: “Đừng oán ta không bằng ai, người không bằng ta vô số. Đừng khoe ta giỏi hơn người khác, người giỏi hơn ta rất nhiều. Muốn cầu tiến hơn người, ra đời phải biết nhìn về phái trước, vì nhìn xuống ta thấy hơn người nhưng nhìn lên ta là số không vĩ đại” (Viết khoảng 600 chữ) 1 “Đừng oán ta không bằng ai, người không bằng ta vô số. Đừng khoe ta giỏi hơn người khác, người giỏi hơn ta rất nhiều. Muốn cầu tiến hơn người, ra đời phải biết nhìn về phía trước, vì nhìn xuống ta thấy hơn người nhưng nhìn lên ta là số không vĩ đại” 1.1 Giải thích:
- Đừng oán ta không bằng ai, người không bằng ta vô số: nhiều người trong cuộc đời vẫn thường than thân trách phận rằng mình không may mắn, cuộc đời mình toàn những khổ đau, nên oán thán, thù ghét cuộc đời nhưng kì thực có nhiều người còn đau khổ, bất hạnh, kém may mắn hơn ta rất nhiều. - Đừng khoe ta giỏi hơn người khác, người giỏi hơn ta rất nhiều: Cuộc đời ai cũng có tự tôn, ai cũng biết tự hào về bản thân nhưng không chỉ có một mình mình giỏi, còn nhiều người giỏi hơn, chỉ là họ không thể hiện ra, hoặc trí thông minh của họ thể hiện ở một dạng khác. - Muốn cầu tiến hơn người, ra đời phải nhìn về phía trước, vì nhìn xuống ta thấy hơn người nhưng nhìn lên ta là số không vĩ đại: nhìn về phía trước để biết mình còn nhiều yếu kém, cần hoàn thiện bản thân. Nếu chỉ biết nhìn những người ở dưới mình, sẽ không bao giờ có chí cầu tiến vì cứ ngỡ mình giỏi, bản thân mình hoàn hảo, nhưng ở phía trên, còn vô số những người khác giỏi hơn nhiều, ta chỉ là số không vĩ đại, có to lớn thế nào đi chăng nữa thì cũng không có giá trị gì. => Câu nói nhắc nhở con người ta phải nhìn cuộc sống từ nhiều chiều, phải nhìn cuộc đời một cách toàn diện, có thái độc tích cực vì trên đời này còn nhiều người khổ hơn mình, phải khiêm tốn vì nhiều người giỏi hơn ta, phải biết nhìn về phía trước, biết tiến lên, vươn đến những đỉnh cao mới. 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: a. Phải có thái độ tích cực với cuộc đời vì còn nhiều người bất hạnh hơn mình: - Con người ta sinh ra không được chọn hoàn cảnh, địa vị xuất thân nhưng hoàn toàn có quyền lựa chọn thái độ sống. Phải có thái độ sống tích cực, yêu đời, say mê với cuộc đời ngay cả khi tưởng chừng như không thể sống được nữa. - Ta hay chê cuộc đời mình bất hạnh, không may mắn, đó là khi chỉ biết bản thân mình, nhưng khi nhìn ra ngoài cuộc đời rộng lớn, còn biết bao người bất hạnh hơn ta nhiều, họ vẫn mỉm cười, vui sống, lạc quan và đóng góp những điều ý nghĩa cho cuộc đời: + Những người khuyết tật + Những người vô gia cư + Những người tị nạn, bệnh tật Liên hệ câu nói của Helen Keller: Tôi đã khóc khi không có giày để đi, cho đến khi nhìn thấy một người không có chân để đi giày. Cuộc đời luôn có những người cảm giác mình ở tận cùng khổ đau, chỉ là họ không biết, ở một nơi nào khác, trong cùng thời điểm đấy, còn vô vàn những người khổ đau hơn nhiều. Khi nghĩ rằng mình còn may mắn hơn vô số những người khác, bạn sẽ thấy yêu đời, cuộc đời đáng sống hơn.
b. Phải khiêm tốn vì người giỏi hơn ta rất nhiều: - Một lần khiêm tốn bằng bốn lần tự kiêu. Khiêm tốn không phải ta thấp hèn, yếu kém, mà biết giấu bản thân đi để học hỏi những điều hay từ người khác. - Xung quanh còn rất nhiều người giỏi, những kiến thức ta biết chỉ là một hạt cát giữa sa mạc mênh mông, biết mình yếu kém nghĩa là có tinh thần học hỏi, tự khoe mẽ sẽ chẳng bao giờ tiến bộ được. Ví dụ: những cuộc thi luôn là cuộc tranh tài của những người giỏi nhất, nhưng lại chỉ có một người chiến thắng, và người chiến thắng đó không chắc sẽ giành được vị trí số một trong những vòng tiếp theo. Điều đó có nghĩa là luôn có người giỏi hơn ta, nếu không muốn bản thân tự chết chìm trong những gì đã họ được, ta phải tiếp tục trau dồi. - Học tập là công việc cả đời. c. Phải luôn nhìn về phía trước để tiến lên: - Vì cuộc đời có nhiều người bất hạnh hơn ta nên nếu chỉ nhìn về phía dưới, ta cảm thấy tự thỏa mãn với những gì mình đang có, không bao giờ có ý thức tự nâng cao cuộc sống của mình hơn nữa. - Ta chỉ là một số không vĩ đại, giá trị của ta không được định đoạt bằng cái hào nhoáng bên ngoài mà chính là những nghị lực, ý chí, cố gắng ta đã để lại cho cuộc đời. Trong khi ta đang tự thỏa mãn thì ngoài kia, có biết bao nhiêu người cũng bằng ta, thậm chí điểm xuất phát của họ còn thấp hơn ta, nhưng học có chí tiến thủ, họ biết vươn lên, họ không dừng lại ngủ quên trên chiến thắng mà tiếp tục vươn tới những đỉnh cao. Cuộc đời là không ngừng cố gắng, cố gắng vượt qua mọi thử thách, trong đó vượt qua bản thân là chiến thắng vinh quang nhất. 1.3 Bài học và liên hệ bản thân: - Luôn nhìn cuộc đời, con người từ nhiều phía để có cách hành xử đúng. Luôn lạc quan, yêu đời, có chí tiến thủ và rèn luyện đức tính khiêm nhường. - Không ngừng cố gắng nhưng cũng phải biết tận hưởng cuộc đời. Trong những hoàn cảnh không thể vượt qua, có thể tìm sự giúp đỡ từ những người thân yêu. Khó khăn là một phần trong cuộc sống, và chia sẻ khó khăn với người khác, biết đâu bạn đang cho họ cơ may để yêu họ nhiều hơn. - Chia sẻ để cùng phát triển, cùng giỏi, cùng tiến lên. ĐÔNG THỤY ANH THÁI BÌNH LẦN 2 Câu 1: (3đ)
Theo thống kê Bộ Lao Động Thương binh xã hội, đầu năm 2016, trên cả nước có khoảng hơn 1000 000 người trong độ tuổi lao động không có việc làm, trong số đó có hơn 200 000 cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp. Là học sinh sắp tốt nghiệp lớp 12, trước thực trạng trên, anh/chị sẽ lựa chọn nghề phù hợp với năng lực thực tế của bản thân, chọn nghề đang được ưa chuộng trong xã hội hiện nay hay nhất quyết theo đuổi nghề mà mình yêu thích? Anh/chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình về việc lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai. 1 Lựa chọn nghề phù hợp với năng lực thực tế của bản thân, chọn nghề đang được ưa chuộng trong xã hội hiện nay hay nhất quyết theo đuổi nghề mà mình yêu thích? 1.1 Giải thích: - "Nghề": Là một lĩnh vực lao động mà trong đó, nhờ được đào tạo, con người có được những tri thức, những kỹ năng để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó đáp ứng được những nhu cầu xã hội và đem lại lợi ích thiết thực, lâu dài cho bản thân. - Nghề nghiệp là vấn đề gắn bó lâu dài với cuộc sống mỗi người: + Nếu lựa chọn đúng nghề, ta sẽ có niềm say mê, hứng thú với công việc, có cơ hội phát huy năng lực … + Nếu lựa chọn sai nghề ta sẽ mất cơ hội, công việc trở thành gánh nặng => Chọn nghề là một vấn đề quan trọng, có ảnh hưởng lớn tới tương lai của mỗi người. 1.2 Phân tích: - Đầu năm 2016, trên cả nước có khoảng hơn 1000 000 người trong độ tuổi lao động không có việc làm, trong số đó có hơn 200 000 cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp -> Tình trạng thất nghiệp ở nước ta đang rất đáng báo động bởi nó xảy ra phổ biến ở mọi lĩnh vực, số lao động không có việc làm lớn, đặc biệt tỉ lệ lao động có trình độ đại học, cao học khá cao. - Nguyên nhân do : tác động nền kinh tế, do cơ cấu đào tạo, do bản thân người lao động chưa đáp ứng được yêu cầu của công việc… - Vậy phải lựa chọn nghề nghiệp như thế nào? + Lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực: phát huy được năng lực, có khả năng hoàn thành tốt công việc, có cơ hội thăng tiến, gặt hái được nhiều thành công. Nhưng nếu năng lực không đi cùng với đam mê, người ta có thể không hết lòng vì công việc. + Lựa chọn nghề đang được xã hội ưa chuộng: nếu tất cả đổ xô đi học cùng một ngành nghề cùng một lúc thì trong tương lai nó sẽ bão hòa hoặc gây mất cân đối trong cơ cấu lao động theo ngành nghề, gây thiếu nhân lực ở các ngành nghề khác.
+ Lựa chọn theo đuổi đam mê đến cùng: Có đam mê, chúng ta sẽ có động lực lớn để làm việc, vượt qua mọi khó khăn. Nhưng nếu chỉ đam mê mà không có năng lực, đam mê đó không giúp nuôi sống được bản thân, có ích cho xã hội thì nó là đam mê mù quáng, lựa chọn đó không đúng đắn. => Khi chọn nghề, cần: + Lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và đam mê của bản thân. Tỉnh táo phân tích nhu cầu nhân lực của xã hội, tránh chạy theo những công việc thời thượng bởi nhu cầu xã hội biến đổi không ngừng. Không nên chọn nghề theo sở thích, sắp đặt của người khác; cũng không nên chạy theo những đam mê viển vông, xa vời, thiếu thực tế. 1.3 Bài học nhận thức, liên hệ bản thân: - Mỗi người cần có sự tìm hiểu kĩ lưỡng về xã hội, đánh giá đúng năng lực của bản thân và cân bằng với đam mê, sở thích để có định hướng nghề nghiệp từ sớm. - Gia đình, nhà trường, xã hội cần có các hoạt động hướng nghiệp hiệu quả cho con em mình. - Khi đã có định hướng, phải lập kế hoạch thực hiện và theo đuổi nó đến cùng để đạt được thành công. ĐÔNG THỤY ANH THÁI BÌNH Câu 1 (3 điểm) "Kính gửi thầy!... Xin thầy hãy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người trả giá cao nhất nhưng không bao giờ cho phép ai ra giá mua trái tim và tâm hồn mình". (Trích thư của Tổng thống Abraham Lincoln gửi hiệu trưởng trường nơi con ông theo học). Trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên. 1 "Kính gửi thầy!... Xin thầy hãy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người trả giá cao nhất nhưng không bao giờ cho phép ai ra giá mua trái tim và tâm hồn mình". 1 Giải thích: - “ Cơ bắp” và “trí tuệ”: sức khỏe và hiểu biết, năng lực, khả năng lao động và làm việc trong cuộc sống. - “Trái tim” và “tâm hồn”: là tình cảm, lương tâm, phẩm chất tốt đẹp có trong mỗi con người. => Nội dung câu nói: Chúng ta có quyền bán những sản phẩm do bàn tay và khối óc – cơ bắp và trí tuệ – của mình cho người khác với giá cả thoả thuận. Nhưng không bao giờ được bán trái tim và tâm hồn mình cho dù giá cao đến bao nhiêu đi chăng nữa. 2 Bàn luận: a * “Có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người ra giá cao nhất”:
- “Cơ bắp” và “trí tuệ” là sức khỏe, là hiểu biết, năng lực trong lĩnh vực cụ thể. Để có được nó không phải là điều dễ dàng, phải trải qua một quá trình học tập, rèn luyện và đúc kết lâu dài. - “Cơ bắp” và “trí tuệ” đó là thành quả lao động của chúng ta. Và chúng ta có quyền sử dụng nó, có quyền bán nó với giá cả phù hợp, để có thể tiếp tục tái tạo sức lao động, đảm bảo cuộc sống, nâng cao chất lượng cuộc sống. * “Nhưng không bao giờ được để cho ai ra giá mua trái tim và tâm hồn mình”: - Trái tim và tâm hồn của con người là thứ duy nhất không thể bán bởi vì đó là di sản tinh thần của mỗi người. “Trái tim” và “tâm hồn” chỉ có thể giàu lên khi nó biết cho đi, biết yêu thương, đồng cảm, sẻ chia với con người… - Bán “trái tim” và “tâm hồn” chẳng khác nào đánh mất đi bản thân, khiến chúng ta trở thành những người thiếu tình cảm, vô cảm, thờ ơ, thậm chí là sa ngã vào nhiều tệ nạn xã hội, gây tội ác cho xã hội. * Thực trạng: - Trong xã hội hiện nay, có nhiều người làm được điều mà Tổng thống Lin- Côn mong mỏi. Họ biết sử dụng bàn tay, trí tuệ của mình vào những công việc trong cuộc sống, mà vẫn giữ được phẩm chất tốt đẹp, lương tâm trong sáng. - Nhưng bên cạnh đó, vẫn có một bộ phận con người có tài năng, có hiểu biết, nhưng chỉ vì những tham vọng về mặt vật chất mà sẵn sàng đánh mất đi “trái tim” và “tâm hồn” mình. Và kết quả của những con người đó ( rơi vào tệ nạn xã hội, mắc phải những sai lầm đáng tiếc,...) => Cần phê phán. Học sinh lấy một vài dẫn chứng tiêu biểu cho các ý trên. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Câu nói của Tổng thống Mĩ Lin-Côn thật đúng đắn, và có ý nghĩa vô cùng sâu sắc. - Câu nói ấy chính là mục đích quan trọng của ngành Giáo dục trong quá trình “trồng người”. Đó là đào tạo những con người tài năng, biết sử dụng hiểu biết, năng lực của mình trong công việc, giữ gìn đạo đức, nhân cách… - Là một người học sinh – thế hệ tương lai của đất nước, chúng ta cần phải nhận thức được điều đó. Cần phải không ngừng rèn luyện tài năng, học tập chăm chỉ…Cần phải tránh xa những thói hư tật xấu để hình thành một nhân cách tốt, đạo đức tốt… ĐỨC HỢP HƯNG YÊN Câu 1. (3,0 điểm):
Hãy viết một bài văn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về việc làm của người mù trong câu chuyện sau: “Có một người mù đi trên một con đường tối, trên tay lại cầm thao một chiếc đèn lồng. Một người thấy thế liền hỏi: - Ông có thấy đường đâu mà phải cầm theo chiếc đèn lồng làm gì? Người mũ liền mỉm cười trả lời: Tôi cầm theo chiếc đèn này là để người khác không đâm sầm vào tôi. Làm vậy tôi có thể giữ an toàn cho bản thân mình.” (Theo Bài học lớn từ những câu chuyện nhỏ, NXB Lao động – Xã hội) 1 Viết một bài văn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về việc làm của người mù trong câu chuyện. 1 Giải thích câu chuyện: - Nhận ra sự bất tiện trong việc đi lại của mình, người mù đã chủ động phòng tránh bằng cách mang theo đèn lồng: "Tôi cầm theo chiếc đèn này là để người khác không đâm sầm vào tôi. Làm vậy có thể giữ an toàn cho bản thân mình". Rõ ràng, người mù đã lường trước được rủi ro có thể xảy ra khi ông di chuyển trên đường vào buổi đêm. Ông đã phòng tránh những rủi ro đó bằng cách mang đèn lồng. Người mù không tìm cách tránh người đi đường, mà đã tìm ra cách để người đi đường tránh ông. Người mù trang bị cho mình những yếu tố phù hợp với hoàn cảnh, thích ứng với điều kiện. Chính thái độ chủ động ấy đã giúp người mù di chuyển một cách thuận lợi. - Câu chuyện người mù gửi đến chúng ta một bài học nhẹ nhàng mà thấm thía về sự chủ động trong cuộc sống. Không để đến khi sự việc xảy ra mới hành động, để tránh được những rủi ro không đáng có, con người cần có những chuẩn bị cần thiết. Đó là yếu tố quan trọng con người có thể sống tốt trong mọi điều kiện, mọi hoàn cảnh. 2 Phân tích, chứng minh: a/ Tại sao cần chuẩn bị trước trong mọi hoàn cảnh? - Cuộc sống luôn tiềm tàng mọi tình huống bất ngờ xảy đến với con người, những tình huống đó nếu không có sự chuẩn bị trước, con người khó có thể đối phó giải quyết . Bên cạnh đó, không phải ai cũng có khả năng giải quyết mọi tình huống. Ngược lại con người con người luôn có những hạn chế, thậm chí những điểm yếu. Để giảm thiểu và khắc phục những rủi ro do những điểm yếu của con người mang lại, con người cần phải luyện tập, phải tự trang bị những kĩ năng cần thiết. - Có sự chuẩn bị, lường trước những tình huống xấu xảy ra , con người sẽ luôn ở trong tư thế chủ động, có thể xử lý tình huống một cách nhanh chóng, dễ dàng. Sự chuẩn bị giúp
cho con người có thể tự tin hơn, mạnh dạn hơn khi hành động. Có như vậy con người mới có thể tồn tại được trong một thế giới vốn tồn tại nhiều bất trắc, hiểm nguy. - Chứng minh: Từ xa xưa, ông cha ta đã đúc kết kinh nghiệm về giá trị của sự chuẩn bị, chủ động trước mọi tình huống như “ mất bò mới lo làm chuồng”, “ phòng còn hơn chống” … Trong cuộc sống ngày hôm nay, với nhiều thành tựu của kho học công nghệ tiên tiến, con người càng trở nên mạnh mẽ, thì sự chuẩn bị trước mọi tình huống vẫn luôn cần thiết. Ví dụ: Xây dựng đê điều phòng chống bão lũ, trau dồi kĩ năng ứng phó khi có động đất, hỏa hoạn,... b/ Tư tưởng chủ quan, liều lĩnh "nước đến chân mới nhảy", "bấc đến đâu dầu đến đấy" xuất hiện ở khá nhiều người -> Cần phê phán và loại bỏ. c/ Làm thế nào có một sự chuẩn bị tốt? - Để có được sự chuẩn bị tốt, con người cần phải có những nhận thức đúng đắn về những gì mình đang có, về điểm mạnh, điểm yếu. Từ đó, mỗi người cần phải lường trước những tình huống xấu có thể xảy ra bằng cách quan sát những người xung quanh, rút kinh nghiệm từ những sai lầm đã mắc phải, tự điều chỉnh và trang bị cho mình nhiều yếu tố để có thể đối phó với mọi tình huống xấu xảy ra. Khi có được sự chuẩn bị đó, mọi tình huống sẽ được giải quyết tình huống thuận lợi. 3 Bình luận và rút ra bài học cho bản thân: - Bài học mà câu chuyện để lại luôn đúng với mọi thời đại. Để hạn chế những bất lợi trong cuộc sống, con người cần tạo ra thế chủ động, thay đổi bản thân khi cần để thích nghi với điều kiện sống. - Liên hệ bản thân. HÀ HUY TẬP Câu 1 (3,0 điểm) Nhà thơ Robert Frost (1874-1963) từng nói: “Trong rừng có nhiều lối đi. Và tôi chọn lối đi không có dấu chân người”. Nhà văn Lỗ Tấn (1881-1936) lại nói: “Kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường, người ta đi mãi thì thành đường thôi”. Anh/chị sẽ chọn lối đi chưa có dấu chân người hay lối đi đã được người ta đi mãi thành đường? Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ ý kiến của bản thân. 1 Chọn lối đi chưa có dấu chân người hay lối đi đã được người ta đi mãi thành đường?
1 Giải thích: - Lối đi đã được người ta đi mãi thành đường: lối đi cũ, cách làm cũ, dễ dàng, đã quen thuộc, đã nhiều người thực hiện, - Lối đi chưa có dấu chân người: lối đi, cách làm sáng tạo, mạo hiểm, dũng cảm đối đầu với khó khăn - Bằng cách nói hình ảnh, hai câu nói trên nêu lên những lựa chọn khác nhau để làm nên thành công trong hành trình cuộc sống của mỗi con người. Mỗi người có một lựa chọn riêng, mỗi lối đi đều có những thuận lợi và khó khăn riêng. 2 Phân tích, bàn luận vấn đề: - Mỗi lối đi đều có những thuận lợi và khó khăn riêng: + Lối đi đã được người ta đi mãi thành đường: đây là lối đi an toàn, nhiều thuận lợi vì đã có người đi trước, mình có thể rút kinh nghiệm để thành công, đến đích sớm. Tuy nhiên con người sẽ không còn nhiều cơ hội để tìm ra cái mới, tìm cơ hội chinh phục và khám phá. + Lối đi không có dấu chân người: đây là lối đi, cách thức nhiều trở ngại, nhiều khó khăn phải đối đầu, buộc con người phải dũng cảm, phải sáng tao, thậm chí mạo hiểm. Lối đi ấy có thể có rủi ro, nhưng con người phải biết chấp nhận để có được thành công cho lần sau. Nếu thành công, con người có niềm vui, niềm hạnh phúc của người tiên phong, người mở đầu. - Hai ý kiến trên thực chất bổ sung cho nhau, con người sẽ có được thành công khi vừa biết kế thừa kinh nghiệm của người đi trước, tìm lối đi an toàn, lại vừa sáng tạo kiếm tìm cái mới như một sự khởi nghiệp. - Tuy nhiên, chọn lối đi người ta đi mãi thành đường không có nghĩa là bảo thủ, kì thị cái mới vùi dập tinh thần sáng tạo; chọn “lối đi chưa có dấu chân người” không có nghĩa là liều lĩnh, dại dột, mạo hiểm đến thất bại một cách vô nghĩa . 3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức được tính đúng đắn trong từng quan niệm sống. - Biết tôi luyện và vận dụng các phẩm chất linh hoạt, sáng tạo, dũng cảm trong từng tình huống cụ thể của đời sống để có được thành công. SỞ GIÁO DỤC HÀ NỘI Câu 1: (3 điểm) Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến sau: “Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc chắn sẽ còn đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa”.
1 “Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc chắn sẽ còn đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa”. 1 Giải thích ý kiến: - “Niềm tin vào bản thân”: Đó là niềm tin vào chính mình, tin vào năng lực, trí tuệ, phẩm chất, giá trị của mình trong cuộc sống. Đó còn là mình hiểu mình và tự đánh giá được vị trí, vai trò của mình trong các mối quan hệ của cuộc sống. - Câu nói là lời nhắc nhở mỗi chúng ta hãy có niềm tin vào bản thân. Đó cũng là bản lĩnh, là phẩm chất, là năng lực của mỗi người, là nền tảng của niềm yêu sống và mọi thành công. Khi đánh mất niềm tin là ta đánh mất tất cả. 2 Phân tích, chứng minh: (Trả lời câu hỏi: Vì sao đánh mất niềm tin vào bản thân là sẽ đánh mất nhiều thứ quý giá khác?) a Bởi niềm tin vào bản thân là niềm tin cần thiết nhất trong mọi niềm tin: - Niềm tin vào bản thân không chỉ đem lại niềm tin yêu cuộc sống, yêu con người, hi vọng vào những gì tốt đẹp mà còn là nền tảng của mọi thành công. - Để có được thành công, có cuộc sống tốt đẹp, con người phải biết dựa vào chính bản thân mình chứ không phải dựa vào ai khác, khách quan chỉ là điều kiện tác động, hỗ trợ chứ không phải là yếu tố quyết định thành công. b Đánh mất niềm tin hoặc không tin vào chính khả năng của mình thì con người sẽ không có ý chí, nghị lực để vươn lên: - Cuộc sống muôn màu muôn vẻ, không tránh khỏi những chông gai, thử thách. Nếu con người không có ý chí, nghị lực, niềm tin vào bản thân sẽ không đủ bản lĩnh để vượt qua, không khẳng định được mình, mất tự chủ, dần buông xuôi, rồi dẫn đến đánh mất chính mình. - Khi đã đánh mất chính mình là đánh mất tất cả, trong đó có những thứ quý giá như: tình yêu, hạnh phúc, cơ hội… thậm chí cả sự sống của mình. Vì vậy, con người biết tin yêu vào cuộc sống, tin vào sức mạnh, khả năng của chính mình, biết đón nhận những thử thách để vượt qua và vươn tới thành công, hạnh phúc. c Niềm tin vào bản thân giúp con người vượt lên mọi thử thách và trưởng thành: - Trong cuộc sống, có rất nhiều người không may mắn nhưng càng khó khăn, bản lĩnh của họ càng vững vàng. Họ tin vào ý chí, nghị lực, khả năng của bản thân và họ đã vượt lên, chiến thắng tất cả. 3. Bàn luận, mở rộng vấn đề: - Khẳng định ý kiến trên hoàn toàn đúng đắn. Nó đã mang đến cho chúng ta một bài học quý báu về lòng tin và ý chí, nỗ lực vươn lên trong cuộc sống.
- Phê phán những người mới gặp khó khăn, va vấp, thất bại lần đầu nhưng đã vội mất niềm tin vào chính mình, buông xuôi, bỏ cuộc. 4 Bài học nhận thức và hành động: * Nhận thức: - Tự tin, khiêm tốn, cẩn trọng là những đức tính đáng quý của con người. Nó dẫn con người ta đến bến bờ thành công và được mọi người quý trọng. - Tuy nhiên, đừng quá tự tin vào bản thân mình mà dẫn đến chủ quan, đừng quá tự tin mà bước sang ranh giới của tự kiêu, tự phụ sẽ thất bại. * Hành động: - Học sinh, sinh viên, những người trẻ tuổi phải luôn tự đặt câu hỏi cho mình: phải làm gì để xây dựng niềm tin trong cuộc sống? - Phải cố gắng học tập và rèn luyện tư cách đạo đức tốt để luôn tự tin, vững vàng trong cuộc sống, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm. Lưu ý: HS lấy dẫn chứng cụ thể để minh họa, làm tăng sức thuyết phục cho bài viết. HÀM LONG BẮC NINH Câu 1: (3 điểm) “Đừng cố gắng trở thành người nổi tiếng mà trước hết hãy là người có ích”. Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 400 từ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên. 1 “Đừng cố gắng trở thành người nổi tiếng mà trước hết hãy là người có ích” 1.1 Giải thích: - Người nổi tiếng : là người có tiếng tăm được nhiều người biết đến. - Người có ích : là người có cuộc sống có ích, có ý nghĩa, cũng cần thiết và có giá trị đối với người khác, gia đình, xã hội. - Ý kiến là một lời khuyên về một trong những mục đích sống của con người : hãy sống với một mục đích sống chân chính đừng cố gắng theo đuổi tiếng tăm, danh vọng mà hãy quan tâm đến giá trị của cuộc sống, nhất là với mọi người. 1.2 Phân tích, bình luận: - Đừng cố gắng trở thành người nổi tiếng : + Tiếng tăm, danh vọng : thường không phải là mục đích cao đẹp nhất của cuộc sống. + Danh vọng có thể làm tha hóa con người, làm băng hoại đạo đức và đẩy con người ta vào tội lỗi. + Để cố trở thành người nổi tiếng có những người đã đi vào những con đường bất chính, sử dụng những phương cách xấu xa. Do đó, nổi tiếng như thế chỉ là vô nghĩa.
- Trước hết, hãy là người có ích : + Người sống có ích mang lại nhiều ích lợi cho người khác trong cuộc sống. + Sống có ích sẽ làm thăng hoa giá trị con người, thăng hoa giá trị cuộc sống. + Người có ích dù không được nổi tiếng nhưng cuộc sống của họ là cần thiết, có giá trị, có ý nghĩa đối với người khác, gia đình, xã hội. Ngay cả trong quan niệm của người xưa về “chí nam nhi”, chữ “danh” (Phải có danh gì với núi sông) luôn gắn với thực chất của hành động (Làm nên đấng anh hùng đâu đấy tỏ). - Nổi tiếng cũng có mặt tốt, có tác dụng tốt. Tiếng nói của người nổi tiếng thường có tác động nhiều hơn, lớn hơn đối với người khác, xã hội. - Nhưng đừng cố gắng chạy theo việc trở thành người nổi tiếng bằng mọi cách vì điều đó mang lại nhiều tác hại. Hãy để cho tiếng tăm được đến một cách tự nhiên bằng hành động có thực chất: hữu xạ tự nhiên hương. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Đây là một ý kiến có giá trị đúng đắn. Đồng thời nó cũng là một lời khuyên rất có tính thời sự, nhất là trước hiện tượng một bộ phận giới trẻ ngày nay đang có xu hướng tìm sự nổi tiếng bằng mọi giá. - Làm sao để là người có ích : + Hãy sống có lý tưởng; + Hãy sống có đạo đức, có trách nhiệm; + Hãy sống vì gia đình, vì xã hội, vì cộng đồng; - Ý kiến này là một biểu hiện cụ thể của vấn đề danh và thực trong cuộc sống con người. Giải quyết tốt mối quan hệ của vấn đề nổi tiếng và có ích, của danh và thực, người ta sẽ dễ có cuộc sống bình an, hạnh phúc, chân chính. HÀN THUYÊN LẦN 1 Câu 1 (3.0 điểm) Hiện nay nhiều bạn trẻ có thói quen nghiện chụp ảnh "tự sướng" để thể hiện bản thân, khẳng định cái tôi của mình. Bằng bài văn nghị luận khoảng 600 từ anh (chị) hãy trình bày về thói quen này của giới trẻ. Hiện nay nhiều bạn trẻ có thói quen nghiện chụp ảnh "tự sướng" để thể hiện bản thân, khẳng định cái tôi của mình. 1 Nêu vấn đề và giải thích: (0.5đ) Chụp ảnh tự sướng (tiếng Anh gọi là selfie) dùng để chỉ thói quen tự chụp ảnh và cập nhật trạng thái đăng tải lên các trang mạng xã hội nhằm thu hút sự chú ý của mọi người.
Nghiện chụp ảnh "tự sướng" trở thành căn bệnh dù đi đâu, ở đâu, làm gì, trong trang phục như thế nào cũng có thể chụp ảnh "tự sướng", nếu không chụp sẽ thấy khó chịu. 2 Bàn luận (2.0đ) a Thực trạng: - Hiện nay chúng ta bắt gặp hiện tượng các bạn trẻ giơ điện thoại lên chụp ảnh "tự sướng" bất cứ ở đâu, thậm chí cả nhà tắm, khi đi chùa, trong các cuộc họp hội nghị sang trọng, trong đám tang.... bất cứ thời gian nào, họ sẵn sàng "take and share" (chụp và chia sẻ). Sau khi chụp xong chỉnh sửa và nhiều người đăng tải, chia sẻ hình ảnh thông tin trên các trang mạng xã hội như Fecebook, Twitter, Intasgram... nơi bạn bè có thể "like" (ưa thích) và đưa ra những commet (lời nhận xét) về bức ảnh thông tin đó. Khi đăng tải những thông tin này bản thân người chụp hy vọng sẽ nhận được những lời tán dương, ngợi khen. - Nhiều người nghiện chụp ảnh "tự sướng" thường bỏ ra nhiều thời gian để chụp được những bức ảnh sao cho hoàn hảo nhất không có bất cứ sai sót nào. Theo trang tin Daily Mirror đưa tin chàng trai trẻ người Anh tên là Danny Bowman (19 tuổi) chụp ảnh tự sướng từ lúc 15 tuổi. Hằng ngày anh dùng tới 10 tiếng chụp bằng điện thoại và chia sẻ lên trang mạng cá nhân với 200 bức ảnh. b Hậu quả: - Nhiều người tin tưởng vào lời tán dương của cư dân mạng từ đó ảo tưởng về giá trị bản thân. Khi nhận được những lời nhận xét ác ý có thể gây ra những tổn thương về tinh thần. - Việc ham mê chụp ảnh tự sướng mất nhiều thời gian ảnh hưởng tới công việc, học tập, bỏ lỡ những cơ hội tốt cho tương lai. - Chụp và đăng ảnh selfie có thể làm cản trở người xung quanh, gây cho người khác sự phiền phức. - Nhiều trường hợp bị kẻ xấu lợi dụng lắp ghép, chỉnh sửa, tống tiền gây ra những tổn hại về vật chất và tinh thần. (Học sinh đưa dẫn chứng minh hoạ) c Nguyên nhân: - Một số bạn chụp ảnh "tự sướng" muốn khẳng định bản thân thực chất đang muốn khoe khoang mình. - Nghiện chụp hình "tự sướng" là một loại bệnh lí, là chứng ám ảnh, mặc cảm về ngoại hình, hoặc chứng bệnh tự yêu bản thân mình (theo nghiên cứu của các nhà khoa học trường Đại học Ohio) d Giải pháp: - Mỗi chúng ta cần ý thức được việc sử dụng công nghệ thông tin hiện đại thế nào cho phù hợp và có ý thức văn hóa.
- Phê phán những người có thói quen nghiện chụp ảnh "tự sướng". - Dành thời gian chụp ảnh tự sướng cho những công việc khác thiết thực hơn, tuyên truyền mọi người hiểu được những giá trị chân thực của cuộc sống. 3 Bài học, liên hệ bản thân: (0.5đ) - Hạn chế chụp ảnh "tự sướng" và khoe ảnh trên các trang mạng xã hội. - Nên dành nhiều thời gian cho những việc làm có ích hơn. HÀN THUYÊN LẦN 2 Câu 1. (3,0 điểm) Lí giải nguyên nhân của sự thành đạt, có người khẳng định: Thành đạt là do có điều kiện, được học tập hơn người; có người lại cho rằng: Thành đạt là do tài năng thiên bẩm, cũng có người nói: Thành đạt là do may mắn gặp thời. Theo anh, chị mấu chốt của sự thành đạt là ở đâu? Hãy viết bài văn (khoảng 600 từ) để nêu quan điểm của mình. Theo anh, chị mấu chốt của sự thành đạt là ở đâu? Hãy viết bài văn (khoảng 600 từ) để nêu quan điểm của mình. 1 Giải thích các ý kiến: - Thành đạt là đạt được những mục tiêu trong cuộc sống, có cuộc sống thoải mái và hạnh phúc. - Về nguyên nhân của sự thành đạt: + Ý kiến (1) khẳng định nguyên nhân là điều kiện vật chất. + Ý kiến (2) cho rằng do yếu tố tài năng bẩm sinh - là cái trời cho sẵn - không cần cố gắng phấn đấu, không cần sự đầu tư cũng thành đạt. + Ý kiến (3) chú trọng yếu tố thời thế - hoàn toàn khách quan, năng lực thực sự và các yếu tố khác không quan trọng. => Mỗi ý kiến đứng ở một góc nhìn khác nhau. 2 Phân tích, bình luận: - Ý kiến (1): Khi có điều kiện [về tiền bạc, thời gian, sự quan tâm giúp đỡ của người thân...] chúng ta sẽ được học tập trong môi trường tốt hơn, thầy cô giỏi, được tiếp xúc với những phương tiện, phương pháp khoa học, tiến bộ... Đây là một yếu tố có ảnh hưởng không nhỏ tới sự thành công, thành đạt của cá nhân. - Ý kiến (2): Tài năng thiên bẩm hay tố chất có sẵn là một lợi thế của mỗi người khiến việc tiếp thu kiến thức hay làm việc trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Nhờ đó, con người sẽ tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí học tập hơn.
- Ý kiến (3): Một ý tưởng, một công việc nếu không thực hiện đúng lúc, đúng chỗ, đúng đối tượng thì khó được ghi nhận, khó đem lại hiệu quả, thậm chí là dễ dàng thất bại. Vì vậy, thời cơ là một yếu tố quan trọng làm nên thành công. => Cả 3 ý kiến trên đều nêu lên được một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến thành công, thực tế cũng đã chứng minh điều này là đúng. Tuy nhiên, tất cả các nguyên nhân này không thể lí giải cho hiện tượng những học sinh con nhà nghèo (thiếu điều kiện), những nông dân (không thông minh bẩm sinh), những người lao động bình thường, không vai vế trong xã hội (không thời thế) vẫn thành công (dẫn chứng)... do các ý kiến chỉ nhấn mạnh yếu tố may mắn như điều kiện, bẩm sinh, thời thế mà không quan tâm đến nguyên nhân ý chí, bản lĩnh, cần cù, sáng tạo ở chính bản thân mỗi con người. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Bày tỏ chính kiến: Thành công của con người có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân cơ bản, quan trọng nhất vẫn là yếu tố chủ quan ở mỗi con người: Đó là mục đích, lí tưởng sống và bản lĩnh, nghị lực, quyết tâm thực hiện bằng được mục đích, lí tưởng cuộc đời bằng chăm chỉ học tập, nghiên cứu, lao động, sáng tạo... - Phê phán những kẻ lười biếng. phó mặc cho số phận, đỗ lỗi cho điều kiện, thời thế. Muốn thành công con người không ngồi chờ may rủi, không oán trách số phận, phải có ý chí, nghị lực vươn lên. Coi hoàn cảnh, điều kiện là yếu tố hỗ trợ, chính yếu nhất vẫ là ở bản thân. HẬU LỘC LẦN 4 Có nhận định cho rằng: Người trẻ hiện nay “xấu xí”. Hãy viết bài văn trình bày ý kiến của anh (chị) về nhận định trên. 1.1 Giải thích: - “Xấu xí”: Xấu không dừng lại ở phương diện hình thức mà muốn nhấn mạnh sự xuống cấp ở các phương diện thuộc về nhân cách của một bộ phận người trẻ hiện nay. 1.2 Phân tích, bình luận: a Thực trạng: - Thế hệ trẻ hiện nay được hưởng những điều kiện tốt để phát triển bản thân, đóng góp cho đất nước: đất nước hòa bình, cuộc sống ấm no, có điều kiện học hành, dễ dàng giao lưu, học hỏi và hội nhập quốc tế. - Tuy nhiên, có một bộ phận không nhỏ chưa tận dụng, phát huy được những điều kiện tốt đó. Thậm chí, vẫn sống dựa dẫm, ỷ lại vào gia đình, xã hội, sống hời hợt, không lí tưởng, không đam mê, không trách nhiệm.
- Họ thờ ơ với các vấn đề lớn của đất nước nhưng thích soi mói, nói xấu, chỉ trích lẫn nhau. - Về lối sống và văn hóa ứng xử, họ bộc lộ nhiều yếu kém: sống buông thả, ma túy, mại dâm..., chỉ thích hưởng thụ, sống ảo, chạy theo vật chất, sống vô cảm,... b Nguyên nhân: Hiện tượng đó xuất phát từ nhiều nguyên nhân như: - Nhận thức và ý thức của bản thân mỗi người còn nhiều hạn chế, lệch lạc. - Sự quan tâm, giáo dục của gia đình, nhà trường đôi khi chưa sát sao, hiệu quả. - Nhịp sống hiện đại gấp gáp với sự tràn vào của văn hóa phương Tây... => Sự xấu xí của một bộ phận người trẻ là dẫu hiệu đáng buồn, làm vơi đi truyền thống tốt đẹp của thanh niên Việt Nam, cần phải lên án, loại bỏ. c Hậu quả & cách khắc phục: * Hậu quả: - Bản thân mỗi cá nhân "xấu xí" sẽ sống một cuộc đời nhàm chán, tẻ nhạt, ít ý nghĩa, thậm chí lối sống sa đọa sẽ dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc cả về vật chất, tinh thần, tính mạng. - Ảnh hưởng tới sự phát triển của đất nước trong tương lai. => Sự xấu xí của một bộ phận người trẻ là dẫu hiệu đáng buồn, làm vơi đi truyền thống tốt đẹp của thanh niên Việt Nam, cần phải lên án, loại bỏ. * Cách khắc phục: - Chú trọng giáo dục tư tưởng, thay đổi nhận thức của giới trẻ. - Khuyến khích, động viên họ lao động, sáng tạo, cống hiến, tham gia các hoạt động lành mạnh, có ý nghĩa. - Với các hành vi vi phạm luật pháp, đi trái với đạo đức xã hội cần có biện pháp uốn nắn, xử lí, cải tạo. d Tuy nhiên, bên cạnh những "gương xấu", một bộ phận lớn giới trẻ đang giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển đất nước, góp phần đưa đất nước hội nhập với thế giới, làm rạng danh cho Tổ quốc với những cống hiến cao đẹp, họ sống đẹp, sống có ước mơ, sẵn sàng đương đầu với khó khăn để khẳng định bản thân, cống hiến cho xã hội. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức: Là một người trẻ, cần nhìn nhận, tự đánh giá đúng mực về những ưu, khuyết điểm của bản thân, biết nắm bắt cơ hội và trau dồi bản lĩnh để vượt qua những khó khăn trong cuộc sống, để khẳng định mình, góp phần cống hiến cho đất nước và làm rạng rỡ non sông.
- Hành động: + Đặt ra mục tiêu, lí tưởng sống và lập kế hoạch thực hiện. + Không ngừng học hỏi, mở mang kiến thức và trau dồi kĩ năng sống. HỒNG LĨNH LẦN 1 Câu 1. (3,0 điểm) Tự tin là điều kiện đầu tiên để làm được những việc lớn lao. (Samuel Johnson) Từ câu nói trên, anh/chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về sự tự tin của con người trong cuộc sống. Viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ về sự tự tin của con người trong cuộc sống: 1.1 Giải thích: - Tự tin là tin vào khả năng của bản thân, tin vào những kiến thức và kinh nghiệm của bản thân. - Ý kiến đã khẳng định tầm quan trọng của sự tự tin trong cuộc sống. 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: - Vai trò của sự tự tin của con người trong cuộc sống: + Tự tin giúp con người chủ động, bản lĩnh trước mọi tình huống trong cuộc sống, nhờ đó khi gặp khó khăn, sẽ bình tĩnh xử lí. + Tự tin giúp con người dễ đi đến thành công hơn vì người tự tin thường có khả năng thích ứng với mọi hoàn cảnh, thường nhanh chóng nắm bắt cơ hội và có những quyết định sáng suốt. - Cần phân biệt tự tin với tự cao tự đại, tự kiêu tự phụ (đặt khả năng, trình độ, giá trị… của mình ở trên mức thật sự có) - Để thành công, ngoài sự tự tin, con người còn phải không ngừng học hỏi, không ngừng cầu tiến. - Phê phán những người thường hay tự ti, không tin vào khả năng, trình độ, giá trị của bản thân. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Tích cực tích luỹ kiến thức, rèn luyện kĩ năng sống để luôn tự tin trong cuộc sống. HỢP THANH HÀ NỘI Câu 1 (3,0 điểm)
Nhà báo Đức Hoàng (báo vnexpress.net) từng đặt nhan đề cho một báo của mình bằng một câu hỏi: Bạn chọn gì từ internet? Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ ) bày tỏ suy nghĩ của mình về câu hỏi trên . 1 Bạn chọn gì từ internet? 1.1 Giải thích: - Internet hay còn gọi là mạng, là nơi lưu trữ thông tin thuộc mọi lĩnh vực từ kinh tế, chính trị, xã hội đến văn hóa, thể thao... Những thông tin có cả tích cực và tiêu cực. Mọi người có quyền tự do sử dụng, tự do phát ngôn. Internet cho phép ta truy cập những trang mạng xã hội nổi tiếng như Facebook, Twitter, Youtube… với kết nối rộng lớn khắp thế giới, không phân chia dân tộc, màu da. - Bạn chọn gì từ internet thực sự là một câu hỏi đáng suy ngẫm, khi chúng ta đang sống trong một thế giới phẳng, internet kéo gần mọi khoảng cách nhưng cũng tiềm ẩn những hiểm họa khôn lường. - Bạn chọn gì từ internet là một nhắc nhở cho chúng ta, những người đang sử dụng internet từng ngày ý thức chọn những điều bổ ích để đạt hiệu quả cao. 1.2 Phân tích, chứng minh, bàn luận vấn đề a. Tại sao lại phải chọn lựa? - Sự lựa chọn nào cũng khó khăn, ai cũng muốn được lợi về mình nhưng rất khó để phân loại giữa biển trời bao la của thế giới mạng. - Chọn lựa để có những chắt lọc quý giá, không bị những tin tức xấu làm ảnh hưởng, những tư tưởng phản động có cơ hội xâm nhập vào ý thức của chúng ta. - Internet là một văn minh của nhân loại, vậy thì ta phải lựa chọn sao để ta cũng là một người sử dụng nó một cách văn minh, lịch sự, thiết thực, hiệu quả. b. Thực trạng lựa chọn sử dụng internet hiện nay? - Các trang mạng ngày càng nhiều, đa dạng, phục vụ cho cả việc học lẫn giải trí, phục vụ đủ mọi thị hiếu của người quan tâm. - Các lựa chọn đúng đắn, sử dụng hiệu quả: + Tìm tư liệu học tập, nghiên cứu. Dù tài liệu trên mạng là một trang thông tin chưa được bất kì cơ quan nào kiểm duyệt nhưng nó vẫn là một kho tri thức khổng lồ cho mọi người tìm kiếm. Đặc biệt quan tâm là giới trẻ, học sinh, sinh viên. Có những trang thực sự chất lượng như những bài giảng của các thầy cô từ các trường dạy ôn thi đại học, những bài hướng dẫn học để học sinh tự học ở nhà. + Sử dụng để đọc báo, những tờ báo uy tín như Dân trí, Giáo dục Việt Nam, Vn Express,... giúp cập nhật tình hình xã hội, thế giới.
+ Tìm các tài liệu về sức khỏe, các mẹo vặt trong cuộc sống như cách gấp quần áo sao cho gọn gàng, cách làm sạch những vết bẩn trên đồ nhựa,... + Những tấm gương học tập, người tốt việc tốt trong cộng đồng. + Kết nối bạn bè; bày tỏ quan điểm cá nhân trước các vấn đề xã hội. + Giải trí: xem phim, nghe nhạc,... + Kinh doanh online ... => Những tin tức tích cực cũng sẽ ảnh hưởng, lan tỏa tới chúng ta, thôi thúc ta làm điều có ý nghĩa. - Lựa chọn những điều không phù hợp, không có ích, không lành mạnh: + Tuyên truyền tư tưởng phản động, chống phá Nhà nước, gây rối loạn trật tự, an ninh xã hội. + Lưu truyền văn hóa phẩm đồi trụy. + Dùng internet để nói xấu, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác. + Thời gian sử dụng internet cho các mục đích giải trí, tham gia mạng xã hội nếu quá nhiều cũng là phản tác dụng, gây nên nhiều "căn bệnh" nguy hiểm: nghiện game, thích bạo lực, sống ảo, vô cảm với thế giới xung quanh,... => Như vậy, sử dụng internet cần có chọn lọc để nâng cao hiểu biết, làm phong phú thêm đời sống tinh thần của bản thân. c. Làm sao để lựa chọn được những điều tốt đẹp? - Có nền kiến thức, tư tưởng vững vàng để không bị lung lay trước bất kì tư tưởng xấu nào. - Xác định mục tiêu cần tìm kiếm trước mỗi khi truy cập internet. - Truy cập internet vừa phải, phục vụ mục đích học tập, làm việc là chính. 1.3 Bài học nhận thức, liên hệ bản thân: - Lựa chọn sử dụng đúng cách, hiệu quả. - Ngoài internet, còn vô số những điều thú vị trong cuộc sống. Hãy gập máy tính, tắt điện thoại để cảm nhận. Tận hưởng và cảm nhận, bạn sẽ thấy cuộc sống đáng yêu và đáng sống vô cùng. - Cuộc sống chỉ sống có một lần, hãy chọn những điều thật sự ý nghĩa với bản thân để không thấy hối tiếc. - Liên hệ bản thân. HƯNG NHÂN THÁI BÌNH
Nhà văn Lỗ Tấn khẳng định: “Kì thực trên mặt đất vốn làm gì có đường, người ta đi mãi thành đường thôi” Nhà văn Robert Fost viết: “Trong rừng có nhiều lối đi / Và tôi chọn lối đi không có dấu chân người” Anh/ chị chọn lối đi đã thành đường hay lối đi không có dấu chân người? Hãy trình bày suy nghĩ của anh/ chị về vấn đề trên bằng một bài văn nghị luận khoảng 600 từ. 1 Chọn lối đi đã thành đường hay lối đi không có dấu chân người? 1.1 Giải thích: - Lối đi chưa có dấu chân người: lối đi, cách làm sáng tạo, mạo hiểm, dũng cảm đối đầu với khó khăn. - Lối đi đã được người ta đi mãi thành đường: lối đi cũ, cách làm cũ, dễ dàng, đã quen thuộc, đã nhiều người thực hiện. - Bằng cách nói hình ảnh, hai câu nói trên nêu lên những lựa chọn khác nhau để làm nên thành công trong hành trình cuộc sống của mỗi con người. Mỗi người có một lựa chọn riêng, mỗi lối đi đều có những thuận lợi và khó khăn riêng. 1.2 Phân tích, bàn luận: - Mỗi lối đi đều có những thuận lợi và khó khăn riêng: + Lối đi đã được người ta đi mãi thành đường: đây là lối đi an toàn, nhiều thuận lợi vì đã có người đi trước, mình có thể rút kinh nghiệm để thành công, đến đích sớm. Tuy nhiên con người sẽ không còn nhiều cơ hội để tìm ra cái mới, tìm cơ hội chinh phục và khám phá. + Lối đi không có dấu chân người: đây là lối đi, cách thức nhiều trở ngại, nhiều khó khăn phải đối đầu, buộc con người phải dũng cảm, phải sáng tao, thậm chí mạo hiểm. Lối đi ấy có thể có rủi ro, nhưng con người phải biết chấp nhận để có được thành công cho lần sau. Nếu thành công, con người có niềm vui, niềm hạnh phúc của người tiên phong, người mở đầu. - Hai ý kiến trên thực chất bổ sung cho nhau, con người sẽ có được thành công khi vừa biết kế thừa kinh nghiệm của người đi trước, tìm lối đi an toàn, lại vừa sáng tạo kiếm tìm cái mới như một sự khởi nghiệp. - Tuy nhiên, chọn lối đi người ta đi mãi thành đường không có nghĩa là bảo thủ, kì thị cái mới vùi dập tinh thần sáng tạo; chọn “lối đi chưa có dấu chân người” không có nghĩa là liều lĩnh, dại dột, mạo hiểm đến thất bại một cách vô nghĩa . => Như vậy: - Việc lựa chọn con đường đi cho mình là vô cùng quan trọng với mỗi người, nếu lựa chọn đúng sẽ định hình tương lai thuận lợi hơn.
- Việc lựa chọn con đường đi phải phù hợp với năng lực bản thân mỗi người, điều kiện của mỗi người,gia đình,hoàn cảnh xã hội. - Tránh việc lựa chọn lối đi viển vông,hão huyền,không phù hợp năng lực,trình độ bản thân. - Khi lựa chọn một con đường nào đó phải kiên trì theo đuổi,thực hiện nó bằng sự nỗ lực hết sức của bản thân. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức được tính đúng đắn trong từng quan niệm sống. - Biết tôi luyện và vận dụng các phẩm chất linh hoạt, sáng tạo, dũng cảm trong từng tình huống cụ thể của đời sống để có được thành công. - Liên hệ bản thân. SỞ GIÁO DỤC HƯNG YÊN Câu 1. (3,0 điểm) Trong bài hát Đôi bàn tay, cố nhạc sĩ Trần Lập viết: “Biết đâu một ngày phận người que diêm trước gió, lụi tàn trong một sớm không ngoài ai. Nhưng với muôn triệu người, hơi ấm sẽ chia từng người, nắm đôi tay trần, dìu nhau qua cơn sóng gió. 1 “Biết đâu một ngày, phận người que diêm trước gió, lụi tàn trong một sớm, không ngoài ai. Nhưng với muôn triệu người, hơi ấm sẻ chia từng người, nắm đôi tay trần, dìu nhau qua cơn sóng gió”. 1.1 Giải thích: - Thân phận con người như que diêm trước gió, lụi tàn không ngoài một ai: quy luật sinh lão bệnh tử, sống chết của con người trong cuộc đời mà không ai tránh khỏi. - Nhưng với muôn triệu người, hơi ấm sẻ chia từng người , nắm đôi tay trần dìu nhau qua sóng gió : con người sẽ sẻ chia, giúp đỡ nhau , yêu thương nhau… => Đối lập với cá nhân là cộng đồng. Cá nhân chỉ như que diêm bé nhỏ mong manh; còn cộng đồng thì rộng lớn, nếu chung tay góp sức, yêu thương, sẻ chia thì có thể vượt qua mọi khó khăn thử thách. Ý kiến đã nhấn mạnh ý nghĩa của tình yêu thương con người. 1.2 Phân tích, chứng minh: a/ Vì sao trong cuộc sống cần tình yêu thương ? - Vì thế giới này được tạo nên từ sự gắn kết của các cá nhân trong quan hệ và bằng những ràng buộc. Mỗi cá nhân không thể đơn độc tồn tại vì đơn độc đồn nghĩa với tự diệt , nhất là khi cuộc sống trở nên bất ổn, với nhiều hiểm họa từ thiên nhiên cũng như đời sống xã hội.
- Vì trong cuộc sống con người luôn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách, hiểm nguy … Khi đó, cá nhân chỉ có thể sống tốt nhất nhờ sự ủng hộ giúp đỡ, chia se của những cá nhân khác và ngược lại. - Sống biết yêu thương sẽ giúp sẻ chia được khó khăn, mất mát cho người khác, giúp giảm bớt đau khổ, có thêm niềm tin vào con người vào cuộc sống để họ có nghị lực bước tiếp trên đường đời. - Khi biết sống yêu thương, mỗi cá nhân trở nên vị tha hơn, nhân ái hơn, có được niềm vui, niềm hạnh phúc chân chính, khẳng định được giá trị sự sống của mình. - Với xã hội, nó sẽ tạo nên một môi trường tốt đẹp, nhân ái để phát huy những giá trị trong con người. b/ Biểu hiện tình yêu thương, giúp đỡ nhau trong cuộc sống : - Để biết quan tâm, sẻ chia trong cuộc sống, mỗi cá nhân cần quan tâm đến mọi người xung quanh để có thể giúp đỡ, đem lại niềm vui cho họ. Sự quan tâm này cần xuất phát từ trái tim chân thành, tấm lòng tự nguyện và nhu cầu thực sự chứ không phải thể hiện như sự ban ơn , bố thí. - Biểu hiện tình yêu thương, sự sẻ chia đa dạng, phong phú trong mọi tình huống, mọi hoàn cảnh. Có thể là sự giúp đỡ về vật chất, hoặc giúp đỡ tinh thần ….(Quyên góp tiền, sách vở, quần áo cũ, xây nhà tình thương,...) c/ Nếu không có tình yêu thương, sự sẻ chia, cuộc sống của con người sẽ thật khó khăn, xã hội sẽ trở nên vô cảm, thiếu tính nhân văn. Một xã hội như vậy sẽ không thể phát triển. 1.3 Bài học: - Sống biết yêu thương là lẽ sống cao đẹp, có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, lối sống vị tha, thể hiện tư tưởng mình vì mọi người. - Nó phù hợp với truyền thống đạo lí của dân tộc, luôn hướng tới xây dựng quan hệ đạo đức, tình nghĩa giữa con người với con người. Ở thời đại nào, con người cũng cần quan tâm, chia sẻ, yêu thương. - Liên hệ bản thân. KIM THÀNH HẢI DƯƠNG Ngày xưa ông cha ta thường coi ba thứ tiếng sau đây là những âm thanh đẹp: Tiếng xay lúa, giã gạo, tiếng trẻ con học bài và tiếng gà gáy báo sáng. Anh/chị hiểu quan niệm trên như thế nào? Từ đó viết bài văn (khoảng 600 từ) bàn về những âm thanh đẹp và không đẹp trong cuộc sống hôm nay
1.1 Quan niệm của cha ông ta: Ba thứ tiếng được ông cha ta coi là đẹp: - Tiếng xay lúa, giã gạo: báo hiệu sự no đủ, được mùa… - Tiếng trẻ con học bài: biểu tượng của một xã hội hưng thịnh, coi trọng học hành, tri thức - Tiếng gà gáy báo trời sáng: biểu tượng của một ngày mới bắt đầu, một tương lai rạng rỡ mở ra. Đó cũng chính là mong ước của cha ông ta về một xã hội tốt đẹp, lý tưởng. => Đó là những âm thanh của sự sống, báo hiệu một cuộc sống no ấm, thanh bình. 1.2 Suy nghĩ về những âm thanh đẹp và không đẹp trong cuộc sống hôm nay : - Cuộc sống bình yên thịnh vượng ngày nay là cuộc sống văn minh, tiến bộ và dân chủ. Cuộc sống mà con người đang hướng tới những giá trị Chân, Thiện, Mĩ. - Những âm thanh đẹp mang hơi thở của cuộc sống tươi sáng như: + Tiếng nói, tiếng cười, lời hát, lời ru con, những bản nhạc được cất lên từ lòng người để ca ngợi đất nước, con người. + Những thanh âm trong trẻo,bình dị của thiên nhiên: tiếng chim hót líu lo, tiếng sóng biển, tiếng gió vi vu… + Âm thanh báo hiệu sự khởi đầu tốt đẹp, rộn rã lòng người như tiếng trống trường. => Những âm thanh này có thể đến từ tự nhiên nhưng chủ yếu là do con người tạo ra. - Ngược lại với cuộc sống bình yên, thịnh vượng là sự ảm đạm, chết chóc, tồn tại những điều xấu xa, nghèo đói, sự kém hiểu biết của nhận thức, tư duy… - Một số âm thanh không đẹp trong cuộc sống hôm nay: + Tiếng bom rơi đạn nổ, tiếng khóc lóc, tiếng kêu khổ đau của con người trong chiến tranh, trong sự nghèo đói… + Tiếng cãi vã, nói tục, chửi bậy, … - Con người chính là nhân tố quan trọng nhất tạo ra những âm thanh này. 1.3 Bài học nhận thức và hành động của bản thân - Bài học nhận thức: + Biết trân trọng những điều tốt đẹp trong cuộc sống hiện tại, mở rộng tâm hồn để đón nhận những thanh âm đẹp đẽ của thiên nhiên, của con người… + Việc tạo ra cho cuộc sống âm thanh đẹp hay không là đều nằm trong tầm kiểm soát của mỗi người. Do đó mỗi người cần nhận thức đúng đắn để thực sự là những người có ích cho xã hội. - Bài học hành động: Biết dùng ngôn ngữ dân tộc một cách trong sáng giàu đẹp, cần biết thanh lọc, xóa bỏ những âm thanh chưa đẹp, có ảnh hưởng xấu cho xã hội.
KINH MÔN HẢI DƯƠNG Câu 1 (3 điểm) “Con ơi! Khi con cất tiếng khóc oe oe chào đời thì những người xung quanh nhìn con mỉm cưới sung sướng. Hãy sống sao cho, một ngày nào đó, concos thể mỉm cười nhắm mắt xuôi tay khi những người xung quanh con đều rơi lệ” (Henry Bordeaux) Anh/chị hiểu như thế nào về câu nói trên? Trình bày suy nghĩ của anh/chị về vấn đề đặt ra trong câu nói bằng bài nghị luận khoảng 600 chữ. 1 Nêu vấn đề: Câu nói của Henry Bordeaux là triết lí về cách sống, nhắc nhở con người ta sống ở đời sao cho có ý nghĩa, được mọi người trân trọng. 2 Phân tích vấn đề: * Vế 1: “Con ơi! Khi con cất tiếng khóc oe oe chào đời, thì những người xung quanh nhìn con mỉm cười sung sướng”: - “Khi con cất tiếng khóc oe oe chào đời”: Người công dân mới thấy được trách nhiệm và nghĩa vụ lớn lao nhưng đầy khó khăn của mình đối với gia đình, xã hội. - “Những người xung quanh nhìn con mỉm cười sung sướng”: + Hân hoan, sung sướng chào đón một sinh linh, một công dân mới ra đời, mai đây sẽ hoà nhập vào cộng đồng xã hội. + Yêu mến, tin tưởng công dân mới sẽ là người có ích cho gia đình, xã hội. * Vế 2: “Hãy sống sao cho, một ngày nào đó, con có thể mỉm cười nhắm mắt xuôi tay, khi những người xung quanh con đều rơi lệ”: - Người công dân mới phải sống sao cho tốt đẹp, sống có ích… để thoả mãn sự mong mỏi, tin tưởng của mọi người. - Để cuối cuộc đời, ta thoả mãn và tự hào những gì mình đã làm, đã cống hiến cho xã hội. - Lúc ấy, mọi người sẽ khóc bởi nhớ thương và tiếc nuối. 3 Bình luận, mở rộng: - Khẳng định câu nói là triết lí sống đúng đắn. - Phê phán những con người sống cuộc sống vô nghĩa, không được mọi người tiếc thương, trân trọng khi nhắm mắt xuôi tay. - Liên hệ bản thân và rút ra bài học.
KARONG ANA Câu 1 (3,0 điểm) Bộ trưởng GD&ĐT Phạm Vũ Luận vừa có chỉ thị yêu cầu trong lễ chào cờ của các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông; các đại học, học viện, trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề, toàn thể cán bộ, nhà giáo, học sinh, sinh viên phải hát Quốc ca và hát đúng nhạc, đúng lời. Suy nghĩ của anh/chị về vấn đề trên. 1 Bàn về việc hát Quốc ca. 1.1 Giải thích: - Quốc ca: là bài hát chính thức của một nước. Hát Quốc ca là một nghi thức trang trọng, bắt buộc trong lễ chào cờ. - Quốc ca Việt Nam là bài "Tiến quân ca" do nhạc sĩ Văn Cao sáng tác. Bài hát được bắt nguồn từ phong trào Việt Minh, được Quốc hội Việt Nam họp và chính thức chọn là Quốc ca năm 1976. Bài hát đem lại không khí hào hùng, sôi nổi, vẻ vang của những năm nhân dân ta anh dũng chiến đấu bảo vệ quê hương. - Chỉ thị của Bộ trưởng GD&ĐT Phạm Vũ Luận nhằm khơi dậy tinh thần yêu nước, niềm tự hào, tự tôn dân tộc; đồng thời nhắc nhở mỗi thế hệ học sinh, sinh viên Việt Nam luôn ghi nhớ công lao to lớn của các thế hệ cha anh trong công cuộc bảo vệ đất nước. 1.2 Phân tích, bàn luận vấn đề: - Chào cờ và hát Quốc ca là nghi thức quan trọng thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào và trách nhiệm với Tổ quốc và nhân dân của mỗi công dân và với mỗi học sinh. - Trường học là nơi đào tạo, giáo dục thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước - những con người vừa có tài vừa có đức, biết cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, học sinh, sinh viên phải hát Quốc ca và hát đúng nhạc, đúng lời là điều đúng đắn. - Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay, nhiều nơi, người ta bật phần ghi âm sẵn thay vì tự hát khiến nhiều học sinh, sinh viên không thuộc lời bài hát. Bên cạnh đó, nhiều người coi nhẹ việc hát Quốc ca, hát lấy "lệ", hát chống đối, thậm chí có thái độ không nghiêm túc khi hát. Đây là điều đáng phê phán. - Để việc hát Quốc ca không phải là một việc làm bắt buộc, một thứ nghi thức hình thức, thiết nghĩ các cấp chính quyền, các trường học cần tăng cường công tác tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa của lễ chào cờ, hát Quốc ca để mọi người hiểu, thuộc và hát Quốc ca bằng cả trái tim mình. Và quan trọng nhất là mỗi người hãy ý thức rằng, mỗi lần hát quốc ca chính là một lần mình tự giáo dục truyền thống, đạo đức cách mạng, xây dựng, bồi đắp lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, cho chính bản thân mình. 1.3 Bài học nhận thức và hành động:
- Hát Quốc ca đúng nhạc, đúng lời là biểu hiện của lòng yêu nước, tinh thần dân tộc. Mỗi công dân Việt Nam nói chung và thế hệ trẻ nói riêng cần ý thức rõ điều đó cũng như thường xuyên bồi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào, tự tôn dân tộc. - Liên hệ bản thân. KỲ ANH HÀ TĨNH Câu 1. (3,0 điểm): Người bi quan luôn thấy khó khăn trong mọi cơ hội. Người lạc quan luôn nhìn được những cơ hội trong từng khó khăn. Anh/chị hãy viết một bài văn (khoảng 600 từ) bàn về ý kiến trên. 1 Giải thích ý kiến: - “Người bi quan”: chỉ những người không có ý chí vươn lên, luôn chán nản, nhụt chí trong mọi việc, mọi lĩnh vực. - “Người lạc quan”: Chỉ những con người tự tin vào bản thân, luôn hướng đến những điều tốt đẹp - "cơ hội": khả năng mở ra những điều tốt đẹp => Hai câu trên nói về 2 thái độ sống đối lập nhau, từ đó hướng con người đến lối sống lạc quan, tích cực. 2 Phân tích, bình luận: a “Người bi quan luôn tìm thấy khó khăn trong mọi cơ hội”: - Là thái độ sống tiêu cực mà nhiều người đã rơi vào tình trạng này. Ở họ có tâm lí tự ti, ngại khó, ngại khổ hay lười biếng, thay vì tìm cách giải quyết vấn đề lại chỉ ra những khó khăn để thoái thác. - Hậu quả: + Gặp khó khăn khi giải quyết mọi việc, tự đặt rào cản cho bản thân. + Không có ý thức vươn lên vượt qua khó khăn để khẳng định mình. + Không gặt hái được thành công trong cuộc sống nên luôn cảm thấy cuộc sống nặng nề, khó đạt được hạnh phúc. + Gây khó khăn chung cho những xung quanh, có thể làm ảnh hưởng đến hiệu quả chung của tập thể. Lấy dẫn chứng cụ thể minh họa. b “Người lạc quan luôn tìm thấy cơ hội trong từng khó khăn”: - Là thái độ sống tích cực, con người luôn vui vẻ, lạc quan, sẵn sàng đối mặt với mọi khó khăn, thử thách.
- Tác dụng: + Không bị thụ động trước những khó khăn, vui vẻ trong mọi tình huống… + Giúp con người tự tin, tự chủ, dễ dàng gặt hái thành công trong cuộc sống, khám phá thêm nhiều sức mạnh của bản thân. + Trong công việc và cuộc sống, sự lạc quan, nhiệt tình của họ có sức lan tỏa, khiến mọi người xung quanh như được tiếp sức thêm, cảm thấy cuộc sống dễ chịu hơn. Lấy ví dụ minh họa. 4 Bài học nhận thức và hành động: - Khẳng định: lạc quan là thái độ sống tích cực mà mỗi người cần có; ngược lại, cần thay đổi lối sống bi quan, thoái thác. - Khi gặp khó khăn, cần nỗi lực tìm cách giải quyết, khắc phục, không nản chí, chùn bước. - Liên hệ bản thân. SỞ GIÁO DỤC LẠNG SƠN Suy nghĩ của anh (chị) về vấn đề: Nếu muốn thành công, phải lấy lòng kiên trì làm bạn tốt. (Thomas Edison) 1 Giải thích nhận định: - Thành công: những thành quả đạt được theo mong muốn hoặc trên cả sự mong đợi. - Kiên trì: làm đến cùng một công việc nào đó, vượt qua mọi rào cản khó khăn. => Ý nghĩa cả câu: tác giả đưa ra lời khuyên đối với mỗi con người: muốn hướng tới sự thành công thì cần phải có đức tính kiên trì, bền bỉ, nhẫn nại. Đây là người bạn đồng hành đưa chúng ta tới thành công. 2 Chứng minh, bình luận: - Châm ngôn của Thomas Edison là một châm ngôn hoàn toàn đúng. Bất kì khi chúng ta làm một công việc gì đó nếu không có lòng kiên trì thì sẽ không thể thành công. + Điều này đã được ông cha ta đúc rút từ lâu đời: Có công mài sắt, có ngày nên kim/ Kiến tha lâu cũng có ngày đầy tổ... + Thực tế đã cho thấy, có rất nhiều tấm gương thành công nhờ sự kiên trì, bền bỉ và nỗ lực: chính Thomas Edison là một ví dụ điển hình, chủ tịch Hồ Chí Minh, thầy Nguyễn Ngọc Kí, vận động viên Nguyễn Thị Ánh Viên,.. + Kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ của dân tộc giành thắng lợi cũng nhờ chúng ta trường kì kháng chiến, nỗ lực, quyết tâm đến cùng. - Thực trạng ngày nay:
+ Nhiều bạn trẻ nôn nóng tìm mọi cách để dẫn đến con đường thành công một cách nhanh nhất mà không cần tốn công sức => tạo thành quả không vững bền, thậm chí dễ bị sa ngã. + Nhiều bạn trẻ khi thất bại có tâm lý chán nản, từ bỏ lý tưởng mình đang theo đuổi. => Lòng kiên trì, bền bỉ và nhẫn nại là đức tính rất cần thiết cho mỗi bạn trẻ ngày nay khi muốn lập nghiệp. LÊ HOÀN THANH HÓA Câu 1: (3đ) H.Ban – dắc – nhà văn nổi tiếng của nước Pháp cho rằng: “Khi công nhận cái yếu của mình, con người trở lên mạnh mẽ”. Viết một bài văn nghị luận khoảng 600 chữ bình luận ý kiến trên. 1 Giải thích ý kiến: - Cái yếu là cái hạn chế, khuyết điểm, thiếu sót, cái kém của mình khi làm một công việc nào đó. - Công nhận cái yếu nghĩa là dám đối diện, nhìn nhận cái hạn chế của mình, nhận ra nó để sửa chữa, thay đổi. => Vấn đề Ban- dắc đưa ra thoạt tiên tưởng mâu thuẩn nhưng thực ra rất sâu sắc, thấm thía. Khi công nhận cái yếu của mình tức là con người đã có đủ dũng cảm, trung thực và năng lực nhận thức để kiểm điểm bản than một cách khách quan, toàn diện. Điều ấy giúp con người có nghị lực, trưởng thành, “ trở nên mạnh mẽ”. Nói cách khác một trong những yếu tố tạo nên sức mạnh cho con người trong cuộc sống là biết nhận thức đúng đắn về điểm yếu của bản thân và dũng cảm, trung thực để công nhận điều này. 2 Phân tích, bàn luận vấn đề: - Trong cuộc sống không có ai hoàn thiện. Vậy khi công nhận cái yếu của mình chính là lúc con người hiểu đúng về bản thân, có cơ hội tự rèn luyện, sửa chữa và hoàn thiện. Trong quá trình nhận thức, rèn luyện con người sẽ tìm thấy nghị lực và sức mạnh. - Vấn đề này đã được chứng minh trong thực tiễn cuộc sống ở nhiều lĩnh vực, trong những hoàn cảnh khác nhau( VD trong các lính vực như: học tập, tu dưỡng đạo đức, hoạt động kinh tế, chính trị…). - Khi công nhận cái yếu của bản thân, cá nhân không tự cao, tự đại, biết ứng xử một cách khiêm tốn, đúng mực, biết nhìn nhận mọi người xung quanh một cách khách quan, đúng đắn, biết học tập, vươn lên.
- Đây không chỉ là vấn đề đặt ra với cá nhân mà có ý nghĩa với cả tập thể, quốc gia, dân tộc. Bài học nhận thức và hành động: - Mỗi người cần thường xuyên nhìn nhận đánh giá bản thân về cái yếu của mình để nỗ lực vươn lên. - Hãy lắng nghe sự góp ý chân thành của mọi người để nhận ra cái yếu của mình… - Nhận ra cái yếu không được chán nản, bỏ cuộc, thất bại mà quan trọng phải có kế hoạch sửa đổi nó, thay đổi nó để đạt được thành công. LÝ TỰ TRỌNG QUẢNG NAM Câu 1 (3 điểm ) Hãy lắng nghe những lời đối thoại về quan điểm sống sau đây: - Xuân Diệu : Cho nên : Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm Mau với chứ, vội vàng lên với chứ! (Vội vàng) Em, em ơi, tình non đã già rồi. (Giục giã) - Nguyễn Ngọc Thuần : “Trong nhịp sống ồn ào, vội vã hôm nay, đôi khi ta cũng cần dừng lại, mua thêm cho mình một chút suy tư, một chút nhớ mong, một chút bình yên, để lấy sức và rồi tiếp tục bước đi” . (Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ) - Còn bạn? ………………................................................................................ Hãy thể hiện quan điểm của bản thân về vấn đề trên bằng một bài văn không quá 600 từ. Đối thoại về quan điểm sống. 1.1 Giải thích: - Những câu thơ của Xuân Diệu bộc lộ quan điểm sống mới mẻ: sống vội vàng, cuống quýt như chạy đua với thời gian để tận hưởng mọi sắc màu, hương vị, vẻ đẹp của cõi trần gian. Quan niệm đó xuất phát từ ý thức về sự hữu hạn của đời người, thể hiện một cái "tôi" ham sống mãnh liệt. - Với Nguyễn Ngọc Thuần: quan niệm sống chậm lại để suy ngẫm và cảm nhận sự bình yên, để lấy sức, từ đó sẽ sống tốt đẹp hơn. 1.2 Phân tích, bình luận: - Về quan niệm sống gấp của Xuân Diệu: Quan niệm đó xuất phát từ ý thức về sự hữu hạn của đời người, thể hiện một cái "tôi" ham sống mãnh liệt. Xuân Diệu cho rằng thời gian không tuần hoàn mà chảy trôi mãi mãi, cuộc đời con người thì ngắn ngủi. Ngày hôm nay trôi đi sẽ không bao giờ lấy lại được. Vì vậy, phải biết tận hưởng và tận hiến đến từng giây phút, không để phút giây nào trôi đi vô nghĩa. -> Quan niệm sống rất tích cực, thôi thúc người ta cống hiến và cống hiến nhiều hơn nữa.
- Về quan niệm của Nguyễn Ngọc Thuẩn: Tác giả cho rằng giữa nhịp sống ồn ào, vội vã, cần sống chậm lại bởi cuộc sống xô bồ có thể kéo ta đi mải miết, khiến ta dễ quên những những giá trị tốt đẹp hoặc mỏi mệt. Những phút giây "sống chậm" là cần thiết để ta nhìn lại những gì đã qua, cảm nhận những vẻ đẹp, những giá trị của cuộc sống. Hạnh phúc và năng lượng mới sẽ sinh ra từ đó. -> Đó là những điều thật cần thiết, nhất là trong bối cảnh xã hội hiện nay. => Như vậy, 2 quan niệm này không đối lập nhau mà bổ sung cho nhau. 1.3 Bài học cho bản thân: - Cần linh hoạt, ứng biến cho phù hợp với từng hoàn cảnh sống, tùy thời điểm và điều kiện mà “sống nhanh” hay “sống chậm” nhưng phải sống có ích, có ý nghĩa, kết hợp hài hòa giữa cống hiến và hưởng thụ. LỤC NGẠN BẮC GANG Câu 1: (NGHỊ LUẬN XÃ HỘI – 3đ) Như một thứ axit vô hình, thói vô trách nhiệm ở mỗi cá nhân có thể ăn mòn cả một xã hội. Từ ý kiến trên, anh/chị hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày ý kiến của mình về tinh thần, trách nhiệm và thói vô trách nhiệm của con người trong cuộc sống hiện nay. 1 Nghị luận xã hội 1.1 Giải thích: - Axit: chất độc hóa học, có khả năng làm bỏng, cháy, hủy hoại hoặc gây độc hại cho con người. - Thói vô trách nhiệm: là thái độ mặc kệ, không quan tâm đến điều gì dù nó nằm trong quyền hạn và nghĩa vụ của mình hoặc cố tình làm sai, làm ẩu bất biết hậu quả ra sao . Biểu hiện cả trong công việc, trong gia đình, xã hội và với chính bản thân mình. - Ăn mòn: làm hao mòn, hao tổn dần dần. => Ý kiến đã chỉ ra hậu quả nghiêm trọng của thói vô trách nhiệm, khiến chúng ta phải suy ngẫm, nhìn nhận đúng đắn về thái độ đối với công việc, cuộc sống, xã hội. - Tinh thần trách nhiệm là ý thức và nỗ lực nhằm hoàn thành tốt những phận sự của mình. Nó biểu hiện cụ thể , sinh động trong ba mối quan hệ cơ bản : giữa cá nhân với gia đình, cá nhân với toàn xã hội , cá nhân với bản thân mình. 1.2 Phân tích, chứng minh, bàn luận:
a/ Tinh thần trách nhiệm là một phẩm chất cao đẹp , một thước đo giá trị con người, là cơ sở xây dựng hạnh phúc cho mỗi gia đình, tinh thần trách nhiệm góp phần quan trọng tạo nên quan hệ xã hội tốt đẹp , thúc đẩy sự phát triển của xã hội. b/ Ngược lại, thói vô trách nhiệm đang trở thành hiện trạng nhức nhối của cả xã hội: * Biểu hiện của thói vô trách nhiệm: - Vô trách nhiệm với của công, cha chung không ai khóc, tài sản chung không ai biết bảo vệ. - Làm việc không đến nơi đến chốn, làm cho có, cho xong, không cần biết kết quả thế nào. - Không bao giờ biết lên tiếng bênh vực, bảo vệ lẽ phải hay giúp đỡ người khác mà "đèn nhà ai nhà nấy rạng". - Vô trách nhiệm không chỉ với người khác mà còn vô trách nhiệm với bản thân mình: + Bỏ bê tương lai, chỉ thích đua đòi, ăn chơi. + Không có phương hướng gì cho tương lai phía trước. + Không có nổi một ước mơ, hễ gặp khó khăn là chùn bước. * Tại sao lại tồn tại hiện tượng ấy? - Cuộc sống quá hiện đại, nhịp sống gấp gáp, xô bồ khiến người ta có nhiều mối quan tâm, lo lắng hơn là giữ gìn và làm tròn trách nhiệm của mình. - Ai cũng chỉ biết chăm chăm vào cuộc sống của mình, không có thói quen sẻ chia, thực hiện nghĩa vụ với người khác. - Do chưa được giáo dục đúng đắn. * Hậu quả: - Vô trách nhiệm với chính mình là tự phá nát cuộc đời mình, thậm chí khiến mình trở thành gánh nặng cho xã hội. - Vô trách nhiệm trong công việc gây tổn thất, thiệt hại cả về vật chất, tinh thần, tính mạng. - Xã hội chậm phát triển, lạc hậu và kinh tế, tổn thất lớn về tài sản quốc gia, vị trí của đất nước lạc hậu so với các nước trên thế giới và trong khu vực. - Con người vô cảm, thờ ơ với nhau, không có tình yêu thương, sẻ chia trong cộng đồng. * Giải pháp: - Giáo dục nâng cao ý thức của mỗi người dân. - Xử lí nghiêm các trường hợp có biểu hiện vô trách nhiệm để làm gương, răn đe cho những người khác.
Bài học nhận thức và hành động: - Sống có ý thức, trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. - Học tập, rèn luyện để trở thành người có ích. LƯƠNG ĐẮC BẰNG THANH HÓA Câu 1 (3,0 điểm): Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến sau: “Khoan nghĩ đến chuyện xa vời phấn đấu để trở thành người tài năng xuất chúng, mà trước hết, hãy làm một người tử tế” 1.1 Giải thích ý kiến: - Người tài năng xuất chúng là người có năng lực làm việc xuất sắc, có khả năng sáng tạo hơn người. - Người tử tế là người biết ứng xử một cách có văn hoá, có đạo đức, có lòng nhân hậu, có những phẩm chất cần thiết, có những việc làm vì người khác, được mọi người coi trọng. - Thực chất, ý kiến trên đề cao việc rèn luyện tu dưỡng văn hoá ứng xử trong đời sống. Đây là điều kiên tiên quyết để làm người có ích cho xã hội. 1.2 Phân tích và chứng minh: * Khoan nghĩ đến chuyện xa vời, phấn đấu trở thành người tài năng xuất chúng:không phải là không khuyến khích hay phê phán những người cố gắng phấn đấu trởthành người tài năng xuất chúng, mà nhằm nhấn mạnh: trước khi trở thành ngườitài, hãy là người biết sống tử tế. - Người có tài cho dù là xuất chúng mà không có đạo đức cũng vô dụng. Thậm chí,có thể phục vụ cho những thế lực làm hại con người. - Khát vọng trở thành người tài năng xuất chúng là chính đáng song không phải aicũng có thể làm được - Hơn nữa, tôn trọng và biết làm những điều nhỏ bé một cách tử tế thì mới đủ khảnăng làm những điều to lớn.* Trước hết hãy làm một người tử tế: - Sống có văn hoá, có đạo đức, hướng tài năng vào mục đích cao thượng, đẹp đẽ đểtài năng được phát huy. - Người tử tế có lòng vị tha, yêu thương, hy sinh bản thân, chấp nhậnthiệt thòi. 1.3 Bình luận mở rộng: - Đề cao lối sống tử tế nhưng không coi nhẹ tài năng vì thiếu tài năng không giúpđược cho người khác, xã hội; không đóng góp vào sự nghiệp chung của đất nước,của dân tộc - Một người toàn diện phải có sự phát triển hài hoà giữa đức và tài
- Phê phán những kẻ chạy theo tài năng ảo, thích đánh bóng tên tuổi mà không biếtsống tử tế 1.4 Bài học nhận thức, hành động: - Rèn luyện tu dưỡng đạo đức, đồng thời không ngừng trau dồi kiếnthức, kĩ năng để trở thành người có tài và đức, đóng góp cho xã hội sau này. LÝ THƯỜNG KIỆT YÊN BÁI Câu 1. (3,0 điểm) Viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ quan điểm của anh/chị về ý kiến sau: Gập máy tính lại, tắt điện thoại đi. Hãy giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng cuộc sống thực tại. Gập máy tính lại, tắt điện thoại đi. Hãy giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng cuộcsống thực tại. 1.1 Giải thích: - "Máy tính" "điện thoại": là những thiết bị công nghệ hiện đại, giúp kết nối con người với conngười. Kết hợp với internet, nó tạo nên một cuộc sống khác, một "thế giới khác", gọi là mạng xã hội - "mạng ảo" - "thế giới ảo". - Tận hưởng cuộc sống thực tại - cuộc sống bên ngoài mạng xã hội, như làm việc mình thích, dành thời gian cho người mình yêu thương, tham gia các hoạt động xã hội,... -> Ý kiến trên là một thông điệp giàu ý nghĩa, giúp con người thoát ra khỏi cuộc sống ảo và sống với cuộc đời thực. 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: a/ Vấn đề sử "nghiện" máy tính, điện thoại hiện nay: * Thực trạng: - Con người trong thời đại ngày nay đang sống trong một thế giới số, nơi mọi hoạt động từ những sinh hoạt thường ngày đến những sự kiện đặc biệt, từ công việc đến vui chơi giải trí, chúng ta đều tự gắn chặt với thế giới số. Mạng xã hội đã trở thành một phần của đời sống hiện đại, nhất là giới trẻ. * Nguyên nhân: Cuộc sống ảo luôn chứa đựng nhiều điều bất ngờ, thú vị, rất nhiều cách thức để giải trí, con người được tự do thể hiện mình nên họ dễ bị cuốn hút về phía ấy. * Hệ quả:
- Con người do đó gắn chặt cuộc sống với môi trường “ảo” internet, không quan tâm tới thế giới thực tại quanh mình. - Làm giảm bớt quỹ thời gian học tập, làm việc, nghỉ ngơi, giải trí. - Cuộc sống của họ diễn ra trên Facebook, Twitter, Youtube…họ tự cô lập mình với thế giới thực, buồn vui bị phụ thuộc nhiều vào mạng ảo, dễ mắc bệnh ảo tưởng, cũng dễ bị "ném đá",...dẫn đến stress. b/ Vì sao nên giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng cuộc sống thực tại? - Cuộc sống thực tế sinh động, chân thật và có nhiều mối quan hệ thú vị hơn. "Nước xa không cứu được lửa gần". Khi gặp khó khăn, những bạn bè trong đời thực sẽ giúp đỡ ta được nhiều hơn những người bạn ảo. - Những niềm vui, những cách giải trí, hưởng thụ cuộc sống thực cũng vô cùng phong phú, hấp dẫn. => Vấn đề đặt ra trong ý kiến trên vô cùng xác đáng, cần thiết và là tiếng chuông cảnh tỉnh với tất cả chúng ta. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức: Xã hội hiện đại không thể thiếu công nghệ. Phát minh công nghệ nâng cao chất lượng sống. Thời đại càng văn minh, con người càng không thể xa rời máy tính, điện thoại và internet. Cuộc sống hiện đại cần công nghệ nhưng không nên lạm dụng mà cần có thời gian và cách thức sử dụng hợp lí, hài hòa. - Hành động: Giảm bớt thời gian vào mạng xã hội, tích cực học tập, lao động công ích, đọc sách, tham gia hoạt động xã hội,... để nâng cao sức khỏe, trí tuệ và bồi dưỡng tinh thần. LÝ THƯỜNG KIỆT BÌNH THUẬN 1 “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. 1.1 Giải thích: - Tài: là tài năng, là năng lực, kĩ năng, kĩ xảo của con người. Tài được biểu hiện cả trong lao động chân tay và lao động trí óc. Đó là kết quả của năng khiếu và cả sự chăm chỉ, cần cù rèn luyện. - Đức là đạo đức, là cách cư xử hợp lẽ phải, đạo lí, sống có trách nhiệm với mọi người, là sự biểu hiện của nét đẹp nhân cách con người. Đức biểu hiện ở lời nói, cử chỉ, hành động của con người hướng tới chân – thiện – mĩ. - Lời khuyên của Bác: khẳng định mối quan hệ khăng khít giữa tài và đức. 1.2 Phân tích
- chứng minh: a/ Có tài mà không có đức là người vô dụng: - Người có tài nhưng lại không đem tài để phục vụ nhân dân, làm giàu đất nước thì cái tài đó hoàn toàn vô ích. Người có tài mà chỉ nhằm thu vén lợi ích cá nhân, phản bội Tổ quốc, đi ngược lại lợi ích nhân dân thì người đó cũng trở thành vô dụng, thậm chí là có tội. - Người có tài mà không có đức thường kiêu căng hợm hĩnh, thậm chí xảo quyệt, gian ngoa và dễ trở thành kẻ xấu xa, gây tác hại, nguy hiểm cho gia đình, xã hội (Dẫn chứng). b/ Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó: - Người có đức thường được mọi người kính mến, quý trọng; nhưng có đức mà không có tài thường khó thực hiện được chức trách, khó hoàn thành nhiệm vụ, khó đạt kết quả cao trong công việc. - Tài năng cũng có tầm quan trọng không kém. Không có tài năng thì con người làm việc gì cũng khó khăn, thậm chí làm hỏng việc và làm hại đến sự nghiệp chung. 1.3 Bàn luận, mở rộng về mối quan hệ giữa "tài" và "đức": - Đức và tài đều cần thiết đối với mỗi con người, làm nên giá trị con người. Con người thiếu một trong hai giá trị trên đều là người không trọn vẹn. Đức là nền tảng giúp tài bay cao vững chắc, có tài thì đức càng tỏa sáng. - Đức là gốc, là yếu tố quan trọng hàng đầu.“Tài” là biểu hiện cụ thể của “đức”, không có khái niệm đạo đức chung chung, tách rời hiệu quả việc làm. - Phê phán những kẻ có tài mà hợm hĩnh, kiêu căng, chỉ mưu cầu lợi ích cá nhân hoặc những người có đức nhưng tài năng, năng lực còn kém cỏi mà không chịu học tập, phấn đấu. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Lời dạy của Bác là kim chỉ nam cho mọi hoạt động, rèn luyện của thế hệ trẻ. - Mỗi người phải không ngừng học tập, tu dưỡng, phải rèn đức luyện tài để trở thành người lao động toàn diện, có ích cho đất nước như Bác Hồ hằng mong muốn ở thế hệ trẻ. MỸ ĐỨC HÀ NỘI Câu 1. (3 điểm) Có ba cách để tự làm giàu mình: mỉm cười, cho đi và tha thứ. (Theo: Hạt giống tâm hồn - NXB Tổng hợp TP HCM, 2008) Những suy ngẫm của anh /chị về quan niệm trên. Có ba cách để tự làm giàu mình: mỉm cười, cho đi và tha thứ. 1 Giải thích: - Tự làm giàu mình: tự nuôi dưỡng và bồi đắp tâm hồn mình.
Mỉm cười: biểu hiện của niềm vui, sự lạc quan, yêu đời. Cho đi: là biết quan tâm, chia sẻ với mọi người. Tha thứ: là sự bao dung, độ lượng với lỗi lầm của người khác. - Ý cả câu: Tâm hồn con người sẽ trở nên trong sáng, giàu đẹp hơn nếu biết lạc quan, sẻ chia và độ lượng với mọi người. 2 Phân tích, chứng minh: - Lạc quan, yêu đời giúp con người có sức mạnh để vượt lên những khó khăn, thử thách trong cuộc sống, có niềm tin về bản thân và hướng đến một khát vọng sống tốt đẹp. - Biết quan tâm, chia sẻ là con người đã chiến thắng sự vô cảm, ích kỷ để sống giàu trách nhiệm và yêu thương hơn. Mang lại niềm vui cho người khác ta cũng sẽ thấy thanh thản trong tâm hồn, được sự tin yêu, tôn trọng của mọi người và chắc chắn khi ta gặp khó khăn cũng sẽ nhận được sự giúp đỡ của người khác. - Biết bao dung, độ lượng, con người sẽ trút bỏ đau khổ và thù hận để sống thanh thản hơn và mang lại niềm vui cho mọi người. - Ngoài sự lạc quan, sẻ chia, độ lượng con người còn có thể bồi đắp, và nuôi dưỡng tâm hồn mình bằng những ứng xử tốt đẹp khác. Học sinh lấy ví dụ cụ thể để chứng minh. 3 Bàn luận mở rộng, liên hệ bản thân: - Khẳng định tính đúng đắn của vấn đề. - Phê phán những con người sống nhỏ nhen, ích kỉ, vô cảm. - Bài học nhận thức và hành động: Sự giàu có về tâm hồn có ý nghĩa quyết định sự hoàn thiện nhân cách của mỗi người. Cần có ý thức gìn giữ và bồi đắp để đời sống tinh thần, tình cảm của bản thân không bị xói mòn và chai sạn bởi mặt trái của cuộc sống hiện đại. Để làm được điều đó, phải bắt đầu từ những thái độ sống tích cực, có ý nghĩa với mình và mọi người. - Liên hệ bản thân. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH Hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ suy nghĩ của anh/chị về lời đề nghị sau đây: “ Xin hãy dạy cho cháu biết lắng nghe tất cả mọi người nhưng cũng xin thầy dạy cho cháu biết cần phải sàng lọc những gì nghe được qua một tấm lưới chân lí để cháu chỉ đón nhận những gì tốt đẹp mà thôi.” ( Theo Xin thầy hãy dạy cho con tôi…, Ngữ văn 10, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2015 ) 1.1 Giải thích
- Lắng nghe tất cả mọi người: biết lắng nghe - Biết sàng lọc: chọn lọc những điều hay, đúng, đẹp mình nghe được. - Tấm lưới chân lí: lẽ phải, phải nghe những điều đúng đắn, không nghe lời xúi giục, trái đạo lí, vô văn hóa.Lời gửi gắm của Tổng thống Mỹ với thầy giáo dạy con trai mình nói về nghệ thuật biết lắng nghe. Phải biết lắng nghe trong cuộc sống nhưng sau đó cần chắt lọc, lựa chọn những điều đúng đắn. Nghe rồi tin và làm theo sau khi đã có chân lí dẫn đường chứ không phải nghe một cách mù quáng. Hơn một lời gửi gắm của người cha mong muốn cho con mình những điều tốt đẹp nhất trong cuộc sống, câu nói của A. Lincoln nhắc nhở chúng ta về nghệ thuật biết lắng nghe, lắng nghe hiệu quả và có ích trong cuộc sống. 1.2 Phân tích, bàn luận, chứng minh a. Tại sao phải lắng nghe - Cuộc sống quá nhiều điều phức tạp, ai cũng muốn thể hiện bản thân, ai cũng muốn nói mà chưa biết lắng nghe người khác - Chúng ta giao tiếp với nhau qua nhiều kênh, trong đó có tiếng nói nên phải biết lắng nghe. - Không phải mọi điều nghe được đều tốt đẹp nên phải biết chắt lọc cái hay, cái đẹp. lọc những gì mình nghe được sẽ xây dựng một xã hội tốt đẹp, chân thành hơn, mọi người sống với nhau bằng chân tình. b. Sàng lọc những gì nghe được qua một tấm lưới chân lí: - Không phải mọi điều con nghe được đều là điều tốt đẹp + Có lời nói dối để xu nịnh, nhằm đạt mục đích thì phải tỉnh táo. Ví dụ: Cấp dưới xu nịnh để được thăng tiến Lời tung hô nhưng không thật của người dưới quyền + Có lời trì chiết, đánh giá sai năng lực nhằm làm người nghe mất hết niềm tin, ý chí, con phải phân biệt được. Ví dụ: Trong cuộc chiến tranh cứu nước, những chiến sĩ của quân đội Việt Nam đã bỏ ngoài tai mọi lời dụ dỗ của giặc, kiên định với lí tưởng cách mạng, trung thành với Tổ quốc. - Biết phân tích vấn đề từ nhiều chiều, trân trọng những khen tặng và đóng góp, biết điều chỉnh bản thân để trở nên tốt đẹp hơn. - Ai cũng biết lắng nghe và ý thức phải chắt lọc những gì mình nghe được sẽ xây dựng một xã hội tốt đẹp, chân thành hơn, mọi người sống với nhau bằng chân tình. => Vì vậy, cần biết trân trọng những lời nói thật lòng: + Lời yêu thương của những người thân yêu. Đừng vì bận rộn mà quên bày tỏ cũng như lắng nghe.
+ Lắng nghe cả lời phê bình, đóng góp của mọi người để tự hoàn thiện bản thân + Lắng nghe chính mình - Lắng nghe bằng cả hai tai, phân tích bằng sự sáng suốt và cảm nhận bằng cả trái tim. 1.3 Bài học kinh nghiệm, liên hệ bản thân: - Sống chân thành, nói thật tâm. - Lắng nghe với thái dộ tích cực, tự rút ra bài học cho mình để cố gắng. NÔNG CỐNG THANH HÓA Ngày xưa cha ông ta thường coi: Tiếng xay lúa, giã gạo; tiếng trẻ con học bài và tiếng gà gáy báo trời sáng là những âm thanh đẹp. Anh/chị hiểu quan niệm trên như thế nào? Từ đó viết bài văn bàn về những âm thanh đẹp và không đẹp trong cuộc sống hôm nay. 1 Quan niệm của cha ông ta: Ba thứ tiếng được ông cha ta coi là đẹp - Tiếng xay lúa, giã gạo: báo hiệu sự no đủ, được mùa… - Tiếng trẻ con học bài: biểu tượng của một xã hội hưng thịnh, coi trọng học hành, tri thức - Tiếng gà gáy báo trời sáng: biểu tượng của một ngày mới bắt đầu, một tương lai rạng rỡ mở ra. Đó cũng chính là mong ước của cha ông ta về một xã hội tốt đẹp, lý tưởng. => Đó là những âm thanh của sự sống, báo hiệu một cuộc sống no ấm, thanh bình. 2 Suy nghĩ về những âm thanh đẹp và không đẹp trong cuộc sống hôm nay : - Cuộc sống bình yên thịnh vượng ngày nay là cuộc sống văn minh, tiến bộ và dân chủ. Cuộc sống mà con người đang hướng tới những giá trị Chân, Thiện, Mĩ. - Những âm thanh đẹp mang hơi thở của cuộc sống tươi sáng như: + Tiếng nói, tiếng cười, lời hát, lời ru con, những bản nhạc được cất lên từ lòng người để ca ngợi đất nước, con người. + Những thanh âm trong trẻo,bình dị của thiên nhiên: tiếng chim hót líu lo, tiếng sóng biển, tiếng gió vi vu… + Âm thanh báo hiệu sự khởi đầu tốt đẹp, rộn rã lòng người như tiếng trống trường. Những âm thanh này có thể đến từ tự nhiên nhưng chủ yếu là do con người tạo ra. - Ngược lại với cuộc sống bình yên, thịnh vượng là sự ảm đạm, chết chóc, tồn tại những điều xấu xa, nghèo đói, sự kém hiểu biết của nhận thức, tư duy… - Một số âm thanh không đẹp trong cuộc sống hôm nay:
+ Tiếng bom rơi đạn nổ, tiếng khóc lóc, tiếng kêu khổ đau của con người trong chiến tranh, trong sự nghèo đói… + Tiếng cãi vã, nói tục, chửi bậy, … Con người chính là nhân tố quan trọng nhất tạo ra những âm thanh này. 3 Bài học nhận thức và hành động của bản thân: - Bài học nhận thức: + Biết trân trọng những điều tốt đẹp trong cuộc sống hiện tại, mở rộng tâm hồn để đón nhận những thanh âm đẹp đẽ của thiên nhiên, của con người… + Việc tạo ra cho cuộc sống âm thanh đẹp hay không là đều nằm trong tầm kiểm soát của mỗi người. Do đó mỗi người cần nhận thức đúng đắn để thực sự là những người có ích cho xã hội. - Bài học hành động: Biết dùng ngôn ngữ dân tộc một cách trong sáng giàu đẹp, cần biết thanh lọc, xóa bỏ những âm thanh chưa đẹp, có ảnh hưởng xấu cho xã hội. NGÈN HÀ TĨNH 1 “Bạn đừng nên chờ đợi những quà tặng bất ngờ của cuộc sống mà hãy tự mình làm nên cuộc sống.” 1.1 Giải thích: - Quà tặng bất ngờ cuả cuộc sống: những giá trị vật chất, tinh thần mà người khác trao cho mình; những cơ hội, may mắn bất ngờ do khách quan đem lại. - Nội dung của câu nói: khuyên con người cần có thái độ sống chủ động, không nên trông chờ vào người khác. Cuộc sống của mỗi người do chính mỗi chúng ta tạo nên. 1.2 Bàn luận, mở rộng vấn đề: - Trong cuộc đời của mỗi người đôi khi sẽ nhận được quà tặng bất ngờ từ cuộc sống. Khi đó ta sẽ có may mắn được hưởng niềm vui, hạnh phúc trong cuộc đời. Không thể phủ nhận ý nghĩa và giá trị của quà tặng bất ngờ mà cuộc sống đem lại cho con người, vấn đề là biết tận dụng, trân trọng quà tặng ấy như thế nào. - Tuy nhiên, cuộc sống không phải lúc nào cũng là thảm đỏ trải đầy hoa hồng, cuộc sống là một trường tranh đấu, cuộc sống luôn tiềm ẩn những khó khăn, phức tạp. Muốn cuộc sống của chính mình tốt đẹp thì hãy tự mình làm nên cuộc sống. - Nhiều người khi nhận được quà tặng bất ngờ: có tâm lý chờ đợi, ỷ lại, thậm chí phung phí những quà tặng ấy. Phê phán một số người thụ động, thiếu ý chí vươn lên, chỉ chờ đợi những quà tặng bất ngờ mà không tự mình làm nên cuộc sống. 1.3 Bài học nhận thức, hành động:
- Phải chủ động trang bị kiến thức, rèn luyện cách sống bản lĩnh, có lí tưởng, có ước mơ để làm nên những điều kỳ diệu cho cuộc sống của chính mình. - Phải thấy rằng, cuộc sống là nguyên liệu thô, chúng ta là những nghệ nhân. Nhào nặn nên một tác phẩm tuyệt đẹp hay một vật thể xấu xí tất cả đều nằm trong tay chúng ta. NGÔ SĨ LIÊN BẮC GIANG Cái mạnh của con ngườì Việt Nam là sự thông minh và nhạy bén với cái mới ... nhưng bên cạnh cái mạnh đó vẫn còn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học "thời thượng", nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chạy theo học vẹt nặng nề. 1 Giải thích ý nghĩa câu nói: - Vế 1: Cái mạnh của con người Việt Nam là sự thông minh và nhạy bén về cái mới.Tác giả khẳng định người Việt Nam có những điểm mạnh đáng tự hào, đó là sự thông minh trong việc giải quyết vấn đề và sự nhạy bén, nhanh chóng tiếp thu những tri thức mới, thông minh, nhanh nhạy từ lâu đã là bản chất thiên phú của con người Việt Nam. - Vế 2: Bên cạnh cái mạnh vẫn tồn tại cái yếu. Ấy là những lỗ hổng kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học "thời thượng", nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chạy theo học vẹt nặng nề, đó là tình trạng học lệch , học chay, học vẹt diễn ra trong hầu hết học sinh trên mọi miền đất nước. => Ý nghĩa của câu nói là nêu những điểm mạnh và yếu của đất nước, con người Việt Nam trong xã hội. Ngày nay để nêu lên bài học cần phát huy những mặt mạnh và hạn chế những mặt yếu, hướng tới một đất nước giàu mạnh, phát triển. 2 Phân tích, lí giải: * Những điểm mạnh, điểm yếu của đất nước ta. Thái độ của tác giả đối với những quan niệm ấy? - Điểm mạnh cuả con người Việt Nam: + Sự thông minh, nhạy bén (lấy dẫn chứng trong học tập, trong các lĩnh vực khác). + Những thế mạnh của con người Việt Nam là ngợi ca và khích lệ đối với việc phát huy những thế mạnh đó (Dẫn chứng). - Điểm yếu của đất nước ta: + Giáo dục có sự thiếu sót: hiện tượng học sinh học lệch, chỉ chú trọng vào các môn "thời thượng", các môn liên quan tới thi Đại học (Dẫn chứng). + Tác giả của bài viết cũng bày tỏ mong muốn người dân Việt Nam sẽ khắc phục mọi khó khăn, hạn chế tối đa những điểm yếu của mình để đưa đất nước phát triển (Dẫn chứng).
* Vấn đề đặt ra đối với đất nước Việt Nam trong giai đoạn hiện nay: Phát huy những điểm mạnh, khắc phục những điểm yếu: Giáo dục Việt Nam cần phải học tập các Quốc gia trên thế giới về việc điều chỉnh hệ thống giáo dục (Dẫn chứng). 3 Bình luận, liên hệ bản thân: - Nhận định của Vũ Khoan đến nay vẫn là một bài học, một vấn đề nhức nhối, chưa có những chuyển biến rõ rệt, con người Việt Nam vẫn phải từng bước khắc phục để đưa đất nước phát triển. - Những chủ nhân tương lai của đất nước phải làm gì để đất nước ngày một phát triển? NGÔ SĨ LIÊN BẮC GIANG LẦN 2 Em sẽ chọn nghề gì trong tương lai? Trình bày quan điểm của em về việc lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân? 1.1 Giải thích: - "Nghề": Là một lĩnh vực lao động mà trong đó, nhờ được đào tạo, con người có được những tri thức, những kỹ năng để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó đáp ứng được những nhu cầu xã hội và đem lại lợi ích thiết thực, lâu dài cho bản thân. 1.2 Bàn luận về việc lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai: - Nghề nghiệp là vấn đề gắn bó lâu dài với cuộc sống mỗi người: + Nếu lựa chọn đúng nghề, ta sẽ có niềm say mê, hứng thú với công việc, có cơ hội phát huy năng lực … + Nếu lựa chọn sai nghề ta sẽ mất cơ hội, công việc trở thành gánh nặng … - Thuận lợi, khó khăn trong việc lựa chọn nghề hiện nay: + Thuận lợi: xã hội ngày càng phát triển, ngành nghề ngày càng đa dạng, mở ra nhiều cơ hội lựa chọn nghề nghiệp cho thanh niên. + Khó khăn: Nhu cầu xã hội ngày càng cao đòi hỏi chất lượng tay nghề của người lao động phải giỏi; Một số ngành được xã hội đề cao hứa hẹn mức thu nhập tốt thì lại có quá nhiều người theo học dẫn tới tình trạng thiếu việc làm … - Quan điểm chọn nghề: (HS trình bày quan điểm kết hợp với phân tích, đưa dẫn chứng) + Phải phù hợp với năng lực và niềm say mê, sở thích của bản thân + Có đủ các điều kiện để có thể theo học nghề mà mình chọn: (Chiều cao, sức khỏe, tài chính, lý lịch ….) + Không nên chạy theo những công việc thời thượng bởi nhu cầu xã hội biến đổi không ngừng, không chọn nghề theo sở thích của người khác.
+ Khi đã chọn được nghề thì phải có ý thức trau dồi nghề nghiệp của mình –> Giỏi nghề sẽ không bao giờ lo thất nghiệp mà ngược lại sẽ có cuộc sống sung túc, ổn định “ nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”. - Em sẽ chọn nghề gì? Lý do vì sao lại chọn nghề đó? (HS tự do trình bày tuy nhiên phải mang ý nghĩa tích cực, phù hợp với đạo đức và sự tiến bộ của xã hội) 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Mỗi người cần nhận thức được khả năng thật sự của bản thân để lựa chọn nghề nghiệp cho phù hợp. - Khi lựa chọn nghề nghiệp chúng ta cần có sự kết hợp hài hoà giữa năng lực và sở thích. Trong đó năng lực đóng vai trò quyết định. NGỌC TẢO HÀ NỘI Làm việc nhóm từ lâu đã trở thành một hình thức làm việc hiệu quả ở các nước Phương Tây nhưng ở Việt Nam làm việc nhóm vẫn chưa phát huy được hết vị trí và vai trò của nó. 2.1 Giải thích ý kiến: - Làm việc nhóm: là một nhóm người cùng tham gia suy nghĩ, đảm nhiệm một nhiệm vụ nào đó dưới sự dẫn dắt, quản lí của một người đội trưởng. - Ý kiến đã chỉ ra thực trạng làm việc nhóm ở Việt Nam là kém hiệu quả, từ đó khiến chúng ta cần nhìn nhận lại nguyên nhân của tình trạng đó và tìm ra giải pháp khắc phục. 2.2 Phân tích, bàn luận vấn đề: - Làm việc nhóm là một hình thức làm việc được ưa chuộng ở phương Tây, đem lại hiệu quả cao, bởi nhiều cái đầu hơn một cái đầu. Làm việc nhóm sẽ phát huy tối đa, khai thác được năng lực của nhiều người cùng lúc, từ đó tăng cường hiệu quả công việc và rút ngắn thời gian làm việc. - Ở Việt Nam, hình thức này vẫn chưa phát huy được hết vị trí và vai trò của nó, do: + Chưa hiểu đúng mục đích của làm việc nhóm nên nhiều người Việt khi hoạt động trong nhóm thường có xu hướng bày tỏ và tìm cách chứng minh năng lực của cá nhân mình. + Làm việc nhóm đòi hỏi sự hợp tác ăn ý giữa các cá nhân. Tuy nhiên, khi tranh luận, thường có tâm lí thắng - thua thay vì cùng nhau tìm ra phương án tối ưu, hay bắt lỗi mà quên đi đại cục, đôi khi đem cả những vấn đề cá nhân vào công việc khiến hợp tác không dễ dàng hoặc nể nang, không dám góp ý thẳng thắn... + Tâm lí ỷ lại nên nhiều khi họ làm việc hời hợt, chống đối, làm cho có hoặc đùn đẩy trách nhiệm... dẫn đến cảnh "cha chung không ai khóc"
+ Ý thức chấp hành kỉ luật chung chưa tốt. + Kĩ năng thuyết trình, giao tiếp còn nhiều hạn chế. ... - Vậy, để làm việc nhóm trở nên hiệu quả, người Việt cần: + Hiểu đúng đắn mục đích, ý nghĩa của làm việc nhóm. + Chấp hành đúng kỉ luật nhóm. + Các cá nhân phải biết đoàn kết, biết phối hợp nhịp nhàng với nhau, hướng đến mục tiêu chung. + Trau dồi chuyên môn và các kĩ năng mềm: giao tiếp, ứng xử, thuyết trình,... 2.3 Bài học nhận thức và hành động: - Khẳng định làm việc nhóm là hình thức làm việc có vai trò, ý nghĩa quan trọng, đem lại hiệu quả cao. - Cần phát huy những mặt mạnh của bản thân, đóng góp tối đa cho tập thể và khắc phục những hạn chế nêu trên để đạt hiệu quả cao nhất. - Tích cực thực hành làm việc nhóm, ở các vị trí khác nhau (đội trưởng, nhân viên...) để trau dồi kĩ năng, tích lũy kinh nghiệm. NGUYỄN HUỆ PHÚ YÊN “Trên đời này chỉ có một thứ mà ta phải cúi đầu thán phục đó là tài năng và chỉ có một thứ mà người ta phải quỳ gối tôn trọng đó là lòng tốt.” 1 Giải thích ý nghĩa câu nói: - Tài năng: Khả năng đặc biệt, sự khéo léo hơn người, trí sáng tạo vượt bậc. - Lòng tốt: Tấm lòng vị tha, khoan dung và nhân hậu: Đây là hai phẩm chất đặc biệt quý giá ở con người, thuộc hai lĩnh vực trí tuệ và tâm hồn của con người. - Cúi đầu thán phục và quỳ gối tôn trọng là cách nói hình ảnh thể hiện thái độ đánh giá cao nhất đối với những phẩm chất quí giá của cong người đồng thời cũng bộc lộ một quan điểm về cách đánh giá con người: Chỉ đề cao, coi trọng tôn vinh những gì đẹp đẽ, có giá trị trong trí tuệ và phẩm cách của con người, coi đó là cái duy nhất đáng coi trọng, ngưỡng mộ. 2 Phân tích, lý giải: - Vì sao phải cúi đầu thán phục đối với tài năng: Vì tài năng là biểu hiện cao nhất của khả năng trí tuệ của con người, là điều kiện tốt nhất để con người khẳng định giá trị của bản thân và đóng góp cho cuộc sống chung của cả cộng đồng. Đối diện với tài năng, ta không chỉ được chiêm ngưỡng, thán phục mà còn được mở rộng tầm hiểu biết, nâng cao nhận thức để tự hoàn thiện bản thân.
- Vì sao phải quỳ gối tôn trọng đối với lòng tốt: Vì lòng tốt xét đến cùng là sự hy sinh, dâng hiến cho người, cho đời trên cơ sở của tinh thần nhân đạo. Để tốt với người, với đời, mỗi cá nhân cần biết vượt qua những nhu cầu cá nhân ích kỷ, biết đứng cao hơn chính bản thân mình để có thể yêu thương thật lòng, giúp đỡ chân tình, tha thứ thực sự. Những nỗ lực vì người khác xuất phát từ lòng tốt luôn đáng để tôn vinh. 3 Bàn luận, mở rộng vấn đề: - Vị thế của chủ thể câu nói: Một nhà văn lớn (hội tụ cả hai yếu tốt tài năng và tấm lòng), người hơn ai hết hiểu sâu sắc ý nghĩa, giá trị của tài năng, tấm lòng trong văn chương cũng như cuộc sống. Ở vị thế ấy, thái độ đề cao là một tất yếu. - Mặt tích cực: Đề xuất một cách đánh giá và một thái độ đúng đối với những giá trị tốt đẹp của con người. Tài năng bao giờ cũng cần được đề cao, và lòng tốt bao giờ cũng cần được coi trọng. Mọi biểu hiện miệt thị lòng tốt và phủ nhận tài năng đều cần phải lên án, phê phán. - Mở rộng, nâng cao: + Không nên tuyệt đối hoá vị trí của tài năng và lòng tốt vì trong cuộc sống, trong con người vẫn còn có nhiều phẩm chất khác cần được coi trọng. + Cần xác lập mối quan hệ giữa tài năng và lòng tốt (liên hệ với quan điểm của Hồ Chí Minh: Có tài mà không có đức là vô dụng. Có đức mà không có tài không làm được việc gì). NGUYỄN XUÂN NGUYỄN THANH HÓA "Tôi khuyến khích bạn chấp nhận rằng bạn có thể không nhìn thấy con đường ngay bây giờ, nhưng điều đó không có nghĩa là không có con đường” (Nick Vujicic) 1.1 Giải thích: - Không nhìn thấy con đường: không có lối đi, không biết phải làm gì, làm như thế nào. - Ngay bây giờ: thì hiện tại, ngay ở phút giây này, dễ nhìn, dễ thấy. - Không có nghĩa là không có con đường: sẽ có đường => Lấy cách nói phủ định của phủ định để khẳng định, Nick Vujicic cho chúng ta một bài học về sự nỗ lực, cố gắng. Có thể bây giờ, ở ngay hiện tại, chúng ta không biết con đường mình đi về đâu, không biết nó sẽ kết thúc thế nào nhưng chỉ cần có niềm tin, ý chí, quyết tâm, cứ làm rồi sẽ nhìn thấy kết quả, cứ đi rồi sẽ thấy đường. Ý kiến khuyến khích con người ta phải có ý chí, quyết tâm, phải nỗ lực, cố gắng để nhìn thấy đường tương lai tươi sáng 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: a. Tại sao lại phải nỗ lực, cố gắng không ngừng? - Cuộc đời có nhiều khó khăn, không nỗ lực thì không vượt qua được.
- Không có con đường đi đến đích nào lại không phải trải qua những thử thách. Chính những sóng gió nhiều khi khiến ta không tìm thấy đường ra ấy lại là những tấm huy chương danh giá trên con đường chinh phục những đỉnh cao. - Sống là không ngừng tranh đấu, nếu cứ sống một cuộc đời mờ mờ, nhạt nhạt, xam xám, ở giữa thì cuối cùng cuộc đời chẳng đi đến đâu, không hề có ý nghĩa gì. - Biết nỗ lực thì sẽ biết giữ gìn thành quả của những cố gắng ấy. b. Biểu hiện của sự cố gắng không ngừng nghỉ trên hành trình tìm đường: Cựu thủ tướng Anh Benjamin Disraeli quan niệm “khi con người sống cùng mục tiêu của mình thì sớm muộn cũng sẽ đặt được mục tiêu đó, không có trở ngại nào có thể ngăn cản ý chí và lòng quyết tâm của con người”. - Không hề gục ngã trước khó khăn dù có không may mán như những người bình thường. Dẫn chứng: Nick Vujicic. - Nỗ lực vượt qua những thử thách. Dẫn chứng: Những học sinh vượt khó vươn lên trong học tập -Kết quả của những cố gắng đó: Thành công, sự ngưỡng mộ, quan trọng nhất là chiến thắng chính mình. c. Mở rộng: - Không phải lúc nào cũng thấy đường đúng đắn nên phải tỉnh táo. - Tìm đường đi cho mình là tốt nhưng đừng để những thứ ngoài thân đó chi phối hết cuộc sống, không còn thời gian quan tâm, yêu thương mọi người. - Con đường phải chân chính, không được đi tắt và chà đạp lên người khác. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Không được nản lòng, thoái chí. Phải dũng cảm đối mặt với mọi khó khăn có thể xảy ra trong cuộc sống. - Cố gắng để tìm ra con đường đúng đắn nhất cho bản thân. - Trau dồi kiến thức, kĩ năng, rèn luyện bản lĩnh để có thể vượt qua thử thách, vươn tới thành công. PHAN THÚC TRỰC NGHỆ AN 1 “Hỏi một câu chỉ dốt trong chốc lát, không hỏi sẽ dốt nát cả đời”. 1.1 Giải thích: - Hỏi: hành động có mục đích khám phá tri thức, tiếp cận vấn đề để thỏa mãn những khúc mắc của bản thân, nâng cao hiểu biết.
- Hỏi một câu chỉ dốt trong chốc lát: có tinh thần học hỏi, không biết thì hỏi ngay để bổ sung kiến thức cho bản thân mình thì chỉ dốt trong chốc lát. Sau khi hỏi xong, ta đã có thêm kiến thức mới. - Không hỏi sẽ dốt cả đời: không học hỏi, không tự đi tìm nguồn tri thức cho mình thì mãi mãi sẽ không biết gì. => Câu nói đề cập đến hai vấn đề đối lập nhau, cuối cùng khuyên con người ta phải biết học hỏi để mở rộng kiến thức, tầm hiểu biết, không được giấu dốt. Như thế mới có thể nâng cao hiểu biết của bản thân, tự làm giàu có vốn tri thức của mình. 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: a. Tại sao phải ham học hỏi? - Biển kiến thức là bao la, những gì chúng ta biết chỉ là một giọt nước nhỏ trong đại dương mênh mông, sẽ luôn có những điều ta không biết dù ta có giỏi đến mấy. - Luôn có người giỏi hơn ta nên nếu không biết, đừng ngần ngại bày tỏ suy nghĩ, nêu ra ý kiến hoặc thắc mắc để được giải đáp một cách đầy đủ, từ đó có những hiểu biết kĩ càng, sâu sắc về vấn đề đó. - Kiến thức nhân loại tang theo cấp số nhân, nhân lên từng giây chứ không phải từng ngày, nếu ta không học hỏi, hỏi mọi nơi, mọi người, ở mọi lúc thì ta sẽ tự làm cho bản thân mình tụt hậu. - Bất kì ai cũng có thể làm thầy cho ta, nên không ngần ngại phải học hỏi, để không trở nên dốt cả đời. b. Biểu hiện ham học hỏi: - Lúc nhỏ, học ăn học nói học gói học mở. - Khi không có điều kiện thuận lợi cho phép cũng phải học hỏi những gì mình chứ biết, tự làm giàu vốn tri thức của mình. Hay khi là thiên tài thì vẫn phải học, thiên tài bằng một phần tram năng khiếu bẩm sinh và chin mươi chin phần trăm sự chăm chỉ, cố gắng. + Bác Hồ học ngoại ngữ + Edixon học hỏi cả đời + Lenin: Học học nữa học mãi - Không giấu dốt, không thổi phồng những gì mình biết để lừa bịp thiên hạ, phải thành thật với kiến thức mình biết. Không biết thì hỏi. c. Kết quả của việc ham học hỏi: - Tự bổ sung những kiến thức lý thú, hữu ích cho bản thân - Nâng cao tinh thần tự học, tự giác.
- Thái độ tích cực đối phó với những bất trắc trong cuộc sống, tích lũy được nhiều kiến thức sẽ cảm thấy cuộc đời an yên hơn, không phải cái gì cũng mờ mờ, nhạt nhạt. - Có khả năng nói cho người khác hiểu những gì mình đã được học. Biết dạy cho người khác là ta đã tiếp thu hết những gì học được. - Phát triển bản thân mình, đồng thời giúp đỡ mọi người cùng phát triển, giúp xã hội văn minh, tiến bộ hơn. d. Hậu quả của thái độ không học hỏi, không cầu tiến: - Dốt cả đời, không đạt được thành công, hạnh phúc. - Xã hội trì trệ, chậm phát triển - Tầm nhìn hạn hẹp, thái độ tiêu cực với những vấn đề trong cuộc sống. 1.3 Bài học hành động và liên hệ bản thân: - Ca ngợi và thực hiện thái độ sống ham học hỏi, phê phán những người khư khư, không có thái độ giao tiếp tích cực, học hỏi những điều chưa biết. - Hiểu những gì mình biết và có cơ hội vận dụng thục tế. - Giúp đỡ cho mọi người cùng được nâng cao nhận thức với những vùng kiến thức mới. PHÚ NHUẬN LẦN 1 Câu 1: (3.0 điểm) Tràn ngập Facebook giả mạo của người Việt: “Việc lập tài khoản Facebook ăn theo các sự kiện, nhân vật thu hút sư chú ý của dư luận khá phổ biến trong thời gian gần đây. Chủ nhân của các tài khoản này có thể thu hút được lượng lớn “thích” hoặc “theo dõi”… Tuy nhiên, sự việc lần này được đánh là rất phản cảm bởi liên quan đến vụ khủng bố ở Pari (Pháp) nhiều đau thương”… (Theo tin tức pháp luật báo Vnexpress.net) Từ sự kiện một số người giả mạo tài khoản của nhóm khủng bố IS, anh (chị) hãy viết bài văn (khoảng 600 từ) nêu lên suy nghĩ của bản thân về hiện tượng trên. 1.1 Giải thích: - Facebook là gì? Facebook là là một website mạng xã hội truy cập miễn phí, là một tiện ích, một mạng xã hội năng động liên tục mang đến cho con người những trải nghiệm cùng công cụ kết bạn, giao lưu, nói chuyện, tìm kiếm thông tin. - Ý kiến đã nêu ra một vấn đề nóng hổi khiến nhiều người quan tâm và lo lắng. 1.2 Phân tích, chứng minh: - Facebook là trang mạng xã hội có nhiều tiện ích, như: tìm kiếm thông tin, kết nối mọi người lại với nhau. Bên cạnh đó, nó cũng mang lại những tiêu cực.
- Biểu hiện : Sự kiện 1 số bạn trẻ Việt Nam giả tài khoản của nhóm khủng bố IS đang bị cả thế giới căm phẫn vì hành động thô bạo và tàn ác gây nên làn sóng tranh luận lớn. Đó là hành động bị mọi người đánh giá là phản cảm vì liên quan đến vụ khủng bố tại Pari (Pháp), nơi vừa xảy ra trận khủng bố lớn làm nhiều người thiệt maạng. Cụ thể ở Việt Nam có 3 học sinh trường THCS Võ Xán tỉnh Bình Định, THCS Phú Lộc tỉnh ĐắcLăk, THCS Phan Chu Trinh tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã tiến hành chiếm dụng trái phép tài khoản Facebook, thay đổi ảnh đại diện bằng hình ảnh của một thành viên IS và đăng nội dung kích động đe dọa tấn công khủng bố bằng tiếng Ả Rập. … - Nguyên nhân: + Do bản thân muốn làm gì đó nổi bật được mọi người chú ý mà thiếu suy nghĩ. + Lợi dung danh tiếng người bị giả mạo để quảng cáo bán hàng; lừa đảo; chiếm đoạt tài sản, bôi nhọ danh dự người khác…. + Khiêu khích, thách thức đối tượng khủng bố + Do gia đình không giải thích rõ cho con cái hiểu, xã hội quá lỏng lẻo về thông tin người tạo tài khoản… + Nhận thức hạn chế, thiếu hiểu biết. + Lợi dụng tính hiếu kì của 1 bộ phận người trong xã hội. -> Đó là hiện tượng sai trái, cần phê phán, lên án - Hậu quả: + Ảnh hưởng đến 1 bộ phận người dùng mạng + Ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội tại Việt Nam… - Biện pháp khắc phục: + Giáo dục, nâng cao nhận thức và ý thức cho giới trẻ. + Có hình thức xử lí nghiêm khắc các trường hợp như trên. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Trước khi làm việc gì cũng cần nghĩ đến hậu quả của nó với cộng đồng. PHÚ XUYÊN A 1 “Người có học không phải là người biết nhiều, mà là người biết rõ những gì mình phải biết và hiểu rõ những gì mình đã biết”. 1.1 Giải thích ý kiến : - Người có học: Là người được đào tạo, có trình độ hiểu biết, có tri thức, kiến thức khoa học, có thể phục vụ cho cuộc sống con người.
- Biết rõ những gì mình phải biết: Là hiểu rõ những yêu cầu của công việc, cuộc sống của bản thân. - Hiểu rõ những gì mình đã biết : Hiểu tường tận, rõ nét, cụ thể, sâu sắc, vận dụng lí thuyết vào thực tiễn cuộc sống từ những gì mình đã biết trên lí thuyết. => Ý kiến khuyên chúng ta không ôm đồm kiến thức, bạ gì học nấy mà học có trọng tâm, để đáp ứng tốt những đòi hỏi của công việc, cuộc sống của mình. Đã học là phải học một cách cặn kẽ, bài bản, sâu sắc, nắm chắc hiểu rõ bản chất của kiến thức mình học, không hời hợi qua loa đại khái. 1.2 Phân tích , chứng minh : - Kiến thức trong cuộc sống là mênh mông, vô tận, không phải con người có thể hiểu và chinh phục được hết. Người biết nhiều nhưng lại biết một cách qua loa, nắm vấn đề không rõ, không cụ thể thì không phải là đã tốt. - Người có học biết rõ những gì mình phải biết : + Họ xác định được đúng hướng đi, đích đến cho cuộc sống của mình, định hướng đúng kiến thức chuyên môn mà mình cần phải học. Bởi vậy, người có học sẽ làm chủ được kiến thức mà mình cần phải trang bị trong cuộc sống về cả kiến thức chuyên môn và cả kĩ năng mềm cần để phục vụ cho cuộc sống. + Vì vậy, khi học họ cũng có tâm thế chủ động, tích cực, say mê tìm tòi nghiên cứu về những gì họ đã đặt ra. Nó khác với việc học mà không xác định rõ mình phải học những gì, cần biết những gì, cách học đó sẽ tản mạn, không tập trung. - Người có học hiểu rõ những gì mình đã biết: + Kết quả của việc xác định đúng những gì mình phải biết là sự hiểu biết một cách tường tận, chi tiết, cụ thể, rành mạch những gì mình đã học. Ngay trong một vấn đề, họ có khả năng nói rõ, làm cho mọi người hiểu kĩ một chi tiết nhỏ. + Đặc biệt, người có học đồng thời là người biết vận dụng tri thức mà mình học trên sách vở vào thực tiễn, phục vụ cuộc sống, kết hợp tốt học đi đôi với hành… đáp ứng tốt yêu cầu của công việc, cuộc sống nên dễ vươn tới thành công, hạnh phúc. + Khi đó, họ sẽ có nhiều phát minh, đóng góp cho xã hội về một lĩnh vực nào đó chứ không như những người chỉ biết nhiều trên lí thuyết xuông mà thôi. => Cách hiểu về người có học và lời khuyên về cách học trong câu văn trên là đúng đắn, sâu sắc. - Phê phán cách học thu động, “học giả” của một bộ phận người đi học hiện nay như nhiều học sinh học không biết để làm gì, học chỉ lấy điểm, để đi thi, vì thế, kiến thức không nắm vững, sinh ra quay cóp, tiêu cực trong thi cử, hiện tượng bằng giả, mua bán bằng cấp,...
1.3 Bài học nhận thức, liên hệ bản thân : - Trí nhớ và khả năng tiếp thu của con người cũng chỉ có giới hạn nhất định, vì thế cần có phương pháp học tập đúng đắn. - Cần xác định rõ mục đích học tập, học có chọn lọc kiến thức, học có sự đào sâu tìm tòi, sáng tạo. - Khi đánh giá một con người có học, không phải chỉ nhìn vào sự phô trương kiến thức, bằng cấp mà phải đánh giá những gì họ đóng góp cho xã hội… PHÙNG KHẮC HOAN HÀ NỘI Câu 1: ( 3,0 điểm) Trình bày suy nghĩ của anh chị về ý kiến : “Gốc của sự học là học làm người”. (Rabinđranath Tagore) 1 “Gốc của sự học là học làm người” (Rabinđranath Tagore). 1.1 Giải thích: - “Gốc”: Cội nguồn của cây, là yếu tố quan trọng. Từ “gốc” ở đây được ẩn dụ để nhấn mạnh tầm quan trọng trước hết của sự học. - “Học làm người”: Là cách đối nhân, xử thế phù hợp với chuẩn mực đạo đức. => Nghĩa cả câu: Học làm người là khởi đầu và cũng là đích đến cho mọi bài học (Học làm người là quan trọng nhất). 1.2 Phân tích, chứng minh: - Học tập là việc làm cần thiết (học tri thức khoa học xã hội, học tri thức tự nhiên, học kĩ năng sống...) thì cái gốc quan trọng nhất là học làm người, hướng tới giá trị "người" cao quý. Như quan niệm truyền thống “Tiên học lễ, hậu học văn”. - Học làm người là học cách biết phân biệt đúng, sai, tốt , xấu, học để có dũng khí loại bỏ cái xấu xa, ích kỉ, nhỏ nhen, đố kị, tầm thường, học cách để hiếu thảo với cha mẹ, ông bà, yêu thương gia đình, làm người tốt, người có ích trong xã hội. - Học làm người là cái gốc căn bản đầu tiên của cuộc sống vì đạo đức là nhân tố cơ bản. Có học làm người tốt mới có thể vận dụng tri thức khoa học phục vụ cho đất nước. - Học làm người sẽ giúp con người có phẩm chất đạo đức phù hợp chuẩn mực xã hội, được tôn trọng kính phục. - Học để tiến đến một xã hội văn minh, để con người có thể chung sống hòa bình, tốt đẹp với nhau. Đó cũng là mục tiêu lớn nhất của những tri thức chân chính.
- “Có tài mà không có đức là người vô dụng”. Không nhận thức được vai trò ý nghĩa của việc học làm người thì con người sẽ dẫn đến có những suy nghĩ, việc làm sai trái, gây tổn hại cho chính mình, gia đình, tập thể, xã hội, đất nước. 1.3 Bình luận, mở rộng: - Khẳng định ý kiến đề bài nêu ra là hoàn toàn đúng đắn. - Rút ra bài học: + Việc học và học làm người là bài học suốt đời để hoàn thiện nhân cách, góp phần làm cho xã hội ngày càng văn minh hơn. Vì vậy học làm người có ý nghĩa to lớn. + Ở bất kì thời đại nào bài học làm người cũng đóng vai trò quan trọng đầu tiên. Xã hội càng phát triển bài học làm người càng cần thiết. - Phê phán những kẻ không có đức. QUẢNG NINH LẦN 1 Coi trọng tình nghĩa nên cha ông ta quan niệm: “Dĩ hoà vi quý” và “Một trăm cái lí không bằng một tí cái tình” (Tục ngữ). Từ nhận thức về những mặt tích cực và tiêu cực của lối sống trên, anh/chị hãy bày tỏ quan điểm sống của chính mình (bài viết khoảng 600 từ). “Dĩ hoà vi quý” và “Một trăm cái lí không bằng một tí cái tình” 1.1 Giải thích: - “hoà”: khoan hoà, hoà thuận, hoà hoãn; không tranh chấp, không xích mích. - “lí”: lẽ phải, lí lẽ; nguyên tắc ứng xử giữa người với người được xác định từ truyền thống, phong tục, đặc biệt là được quy định bằng hệ thống pháp luật nhất định. - “tình”: tình cảm, tình nghĩa giữa người với người trong cuộc sống. - Ý chung cả hai quan niệm: coi trọng vai trò của tình nghĩa, sự hoà thuận trong đời sống. 1.2 Phân tích, bình luận: - Mặt tích cực của quan niệm sống coi trọng tình nghĩa và sự hoà thuận: + Tạo nên môi trường sống hoà thuận, giàu tình cảm, tình nghĩa, thân thiện giữa người với người. + Tạo nên những quan hệ tốt đẹp, bền vững... - Mặt tiêu cực của quan niệm sống coi trọng tình nghĩa và sự hoà thuận: + Dễ khiến con người trở nên nhu nhược... + Dễ dẫn đến việc vi phạm các quy định của pháp luật. (Thí sinh cần lấy dẫn chứng minh hoạ cho các ý trong quá trình bàn luận)
1.3 Bài học cho bản thân: - Từ nhận thức về mặt tích cực và hạn chế của lối sống coi trọng tình nghĩa và sự hoà thuận của cha ông, thí sinh cần bày tỏ quan điểm sống của chính mình và đề ra được phương hướng để thực hiện quan điểm sống ấy. - Thí sinh được tự do bày tỏ quan điểm sống của mình nhưng cần có thái độ chân thành, đúng mực. QUẢNG XƯƠNG LẦN 3 1 Bạn không được chọn nơi mình sinh ra nhưng bạn được chọn cách mình sẽ sống. 1.1 Giải thích: - Nơi mình sinh ra: nơi cất tiếng khóc chào đời, hay nói rộng hơn là nguồn gốc xuất thân, cha mẹ, anh chị em, họ hàng… - Cách mình sẽ sống: là đôi mắt chúng ta nhìn cuộc đời, chúng ta cống hiến và làm được những gì. Cách sống là thái độ vượt lên hoàn cảnh, thích nghi với cuộc sống. - Ý kiến thiết lập mối quan hệ đối lập, một bên là ta không được chọn, ta nằm trong thế bị động; bên kia ta hoàn toàn chủ động, tự điều chỉnh bản thân mình. => Đây là một ý kiến đầy tính triết lí, giàu tính giáo dục: Trong cuộc sống có những điều có thể chọn lựa và những điều không thể chọn lựa. Hãy sống sao cho tốt đẹp để không phải hối tiếc. 1.2 Phân tích, chứng minh, bình luận: * Bạn không được chọn nơi mình sinh ra: Mỗi người ngay từ khi sinh ra đã thuộc về một ngôi nhà, một quê hương, xứ sở. Gia đình ấy, quê hương ấy, sướng khổ, giàu nghèo, sang hèn,... là cái có sẵn, ta không lựa chọn được. * Nhưng bạn được chọn cách mình sẽ sống: Người khác có thể định hướng cách sống cho bạn nhưng không thể thay bạn nhận những điều mà cách sống đó mang lại. - Cách thứ nhất: + Tự tin, không mặc cảm, tự hào về gia đình, quê hương dù ở trong hoàn cảnh nào. + Vượt khó, vươn lên, khắc phục những khó khăn trong cuộc sống, biến ước mơ thành hiện thực. + Đối xử chân thành, cởi mở, biết sẻ chia, giúp đỡ mọi người xung quanh. + Biết cống hiến và hưởng thụ cuộc sống.
-> Cách sống tích cực, lạc quan, có ích cho xã hội, sẽ gặt hái được thành công, hạnh phúc và được mọi người yêu quý, trân trọng. - Cách thứ hai: + Luôn tự ti, mặc cảm, thậm chí phủ nhận, rũ bỏ nguồn cội của mình. + Đổ lỗi cho hoàn cảnh, không chịu vươn lên. + Cư xử với mọi người: hẹp hòi, ích kỉ, bon chen, đố kị,... -> Cách sống tiêu cực, không những không đạt được thành công, hạnh phúc mà còn có thể làm ảnh hưởng đến người khác. * Nêu lựa chọn cách sống của bản thân? * Mở rộng: - Tự lựa chọn cách sống không có nghĩa được chọn buông thả. - Sống phù hợp với bản thân, phù hợp với chuẩn giá trị đạo đức của xã hội. - Không phải ai tự chọn cách sống cũng thành công ngay từ đầu nhưng hãy cứ nỗ lực, cứ đi rồi sẽ đến. Không có con đường nào là hoàn toàn tăm tối, ánh sáng sẽ xuất hiện ở cuối con đường. Quan trọng là bạn sẽ trở thành người mà bạn muốn trở thành. 1.3 Bài học nhận thức, liên hệ bản thân: - Có thái độc sống tích cực, không lùi bước trước khó khăn. - Chìa khóa mở cánh cửa cuộc đời nằm trong tay chúng ta -> học tập, lao động, trau dồi bản thân... QUỲNH LƯU NGHỆ AN LẦN 1 1 “Tôi đã khóc vì không có giày để đi cho đến khi nhìn thấy một người không có chân để đi giày”. 1.1 Giải thích: - “Tôi đã khóc vì không có giày để đi”: Nói về sự thiếu thốn của bản thân, sự buồn tủi vì những gì bản thân mình phải gánh chịu. - “Một người không có chân để đi giày”: Những khổ đau, bất hạnh của người khác. => Cuộc sống có muôn vàn khổ đau, bất hạnh, sự thiếu thốn của mỗi người chẳng thấm vào đâu so với bất hạnh của bao người khác. Hãy thấy mình là người may mắn để biết sẻ chia, biết cố gắng vươn lên và không cúi đầu trước những bất hạnh, chông gai trong cuộc sống. 1.2 Phân tích, chứng minh, bàn luận: - Mỗi người cần có tinh thần lạc quan, luôn biết hài lòng với những gì mình đang có, biết sẻ chia nỗi bất hạnh cùng người khác và có nghị lực vươn lên trong cuộc sống. - Lời tâm sự của nữ sĩ không chỉ thể hiện sự thức ngộ trước cuộc sống mà còn hàm chứa lời động viên, khích lệ mỗi người hãy biết vượt qua khó khăn, bất hạnh bởi nó chính là
thử thách tôi luyện ta trưởng thành và bản lĩnh hơn... (Lập luận phải chặt chẽ, có sức thuyết phục). => Lời tâm sự nói về sự lạc quan, sự sẻ chia và nghị lực vươn lên trong cuộc sống của mỗi con người. - Phê phán những con người luôn bi quan, than vãn về những khó khăn mà mình phải trải qua, không có nghị lực vươn lên. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Không nên than vãn, bi quan trước những khó khăn về vật chất mà phải hiểu được giá trị đích thực của cuộc sống. - Cuộc sống của mỗi người được quyết định bởi nhận thức, bản lĩnh và nghị lực vươn lên không ngừng. Cần nhìn ra cuộc đời để nhận biết, đồng cảm, sẻ chia để từ đó có thêm sức mạnh và lòng tin yêu cuộc sống... Chú ý: Bài viết cần đưa ra các dẫn chứng tiêu biểu để tăng thêm sức thuyết phục. QUỲNH LƯU NGHỆ AN Câu 1 (3,0 điểm) Ta hay chê rằng cuộc đời méo mó Sao ta không tròn ngay tự trong tâm. (Trích Tự sự- Nguyễn Quang Hưng) Viết một bài văn (khoảng 600 chữ) trình bày những suy nghĩ của anh/chị được gợi ra từ hai câu thơ trên. 1.1 Giải thích: - Cuộc đời “méo mó": không bằng phẳng, gập ghềnh, ẩn chứa nhiều cái xấu cái ác, ẩn chứa gian nhiều truân, thử thách, …không như con người mong muốn. - “tròn tự trong tâm”: cần có cái nhìn lạc quan, tích cực, cần có ý chí nghị lực để vượt qua khó khăn, nghịch cảnh chứ không phải chỉ chê bai, oán trách. => Đề xuất một thái độ sống tích cực. 1.2 Phân tích, chứng minh, bàn luận: - Bản chất cuộc đời là không đơn giản, không bao giờ hoàn toàn là những điều tốt đẹp, thậm chí có vô vàn những điều “méo mó”, thử thách bản lĩnh, ý chí của con người. Thái độ “tròn tự trong tâm” là thái độ tích cực, chủ động trước hoàn cảnh. - Thái độ “tròn tự trong tâm” sẽ giúp ích nhiều cho cá nhân và xã hội . Thái độ, suy nghĩ của bản thân sẽ chi phối hành động, từ đó quyết định công việc ta làm. Cùng một hoàn cảnh có người chỉ ngồi than khóc còn người “tròn tự trong tâm” sẽ nỗ lực để đi qua thử thách
đó và hướng đến thành công. Đây là thái độ sống đúng, làm đúng, không gục ngã trước khó khăn, trước phi lý bất công. - Nêu và phê phán một số hiện tượng tiêu cực: “ta hay chê”, chỉ biết than thở, không tích cực suy nghĩ và hành động. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Cần lựa chọn thái độ sống đúng đắn: đứng trước cái “méo mó” của nhân sinh, cần có cái nhìn lạc quan, hành động quyết đoán, tôi rèn nghị lực để chống chọi với hoàn cảnh, để cải tạo hoàn cảnh…để cuộc sống có ý nghĩa hơn. Chú ý: Bài viết cần đưa ra các dẫn chứng tiêu biểu để tăng thêm sức thuyết phục. SẦM SƠN THANH HÓA Câu 1 (3 điểm): Bàn về thái độ sống có ý kiến cho rằng: “Người ta lớn hơn khi cúi xuống”. Viết một bài văn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên. 1.1 Giải thích: - "Cúi xuống" không phải là hành vi mà là một cách hành xử giữa người với người; Không nên nghĩ rằng "cúi xuống" đồng nghĩa với sự nhẫn nhục hay luồn cúi, thấp hèn; đó là biểu hiện của lối sống khiêm nhường, giản dị và khoan dung. - "Lớn hơn": không phải lớn hơn về thể xác, về địa vị mà là về nhân cách, tâm hồn. - Câu trên thể hiện một thái độ sống rất bình thường nhưng cũng rất khó thực hiện được. Con người có thể lớn hơn bản thân mình và đồng loại bằng nhiều cách, nhưng biết sống khiêm nhường (cúi xuống) thì được tôn trọng hơn (lớn hơn). 1.2 Phân tích, bình luận: - Tuổi thanh niên luôn có ý thức khẳng định mình và cũng tràn đầy khát khao, ý chí. Đó là một thuộc tính tâm lý thông thường và rất đáng trân trọng. - Nhưng tuổi trẻ cũng dễ mắc những nhược điểm: tự phụ, tự mãn, hiếu thắng, đôi khi thiếu nhường nhịn, không khiêm tốn. Vì quá tự tôn nên đôi khi không chấp nhận thành công của người khác, không chịu học tập người khác. Vì thế, thái độ khiêm nhường bao giờ cũng được mọi người coi trọng, như là một biểu hiện của văn hóa và đạo đức của mọi thời. - "Cúi xuống" là để hiểu người hơn, là để nâng người khác lớn lên; "Cúi xuống" cũng là để hiểu mình hơn, để biết tiếp thu, học hỏi, để tự nâng mình lên. Ví dụ: Cái cúi đầu bái lĩnh Huấn Cao của viên quản ngục trong "Chữ người tử tù" - Nguyễn Tuân. - Câu nói trên không nhằm khuyến khích người ta chỉ biết "cúi xuống" mà nhằm nhắc nhở người ta biết cách ứng xử cần thiết để "lớn hơn".
1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Cần sống khiêm tốn, giản dị và biết tiếp thu, học hỏi để hoàn thiện mình hơn. - Chăm chỉ học tập và lao động, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm. SÔNG LÔ Nhà bác học L. Pasteur từng nói: “Học vấn không có quê hương nhưng người có học vấn phải có Tổ quốc” Câu nói trên gợi cho anh/chị suy nghĩ gì? 1 Giải thích: - Quê hương: Là nơi chôn rau cắt rốn, là nơi có dòng họ và gia đình, là nơi ta được nuôi nấng, yêu thương chở che. Mở rộng ra, quê hương là đất nước, Tổ quốc thân yêu. - Câu nói đưa ra hai vế tưởng như đối lập nhưng lại có quan hệ bổ sung ý nghĩa cho nhau: + Vế thứ nhất “học vấn không có quê hương” nghĩa là tri thức, các thành tựu khoa học là của chung nhân loại, con người có thể học tập, lĩnh hội mà không cần phân biệt nó là của quốc gia nào... + Vế thứ hai “người có học vấn phải có Tổ quốc” hàm ý người có học, có tri thức phải biết yêu và có trách nhiệm với Tổ quốc mình. => Câu nói của nhà bác học L. Pasteur nhằm khẳng định vai trò của quê hương đối với những người có học vấn, những người trí thức trong xã hội. Càng được tiếp xúc với tri thức, với những thành tựu của thế giới, của nhân loại thì càng phải biết trân trọng, biết ơn quê hương và có ý thức xây dựng, phát triển quê hương, đất nước mình. 2 Phân tích, chứng minh, bình luận: - Tại sao có thể nói học vấn không có quê hương? Học vấn có thể đến từ nhiều nơi, nhưng đó là tài sản chung của nhân loại. Không ai “đăng kí bản quyền” học vấn. Đặc biệt, trong thời đại bùng nổ thông tin ngày hôm nay, học vấn, tri thức là những thứ luôn có sẵn. Tất cả mọi con người đều có thể đến với mọi loại tri thức, trong mọi thời điểm, ở mọi không gian. - Tại sao người có học vấn phải có Tổ quốc trong lòng? + Tổ quốc có vai trò quan trọng trong mỗi con người. Dòng máu chảy trong ta là dòng máu của Tổ quốc, tiếng nói của ta cũng là tiếng nói của Tổ quốc, những thói quen về ăn, mặc, ở.. của ta cũng đều có cơ sở từ văn hóa của Tổ quốc. Tổ quốc ban tặng cho mỗi con người nhiều điều quý giá, cho ta nền tảng đầu tiên để ta bay cao, bay xa cùng với nhân loại. Càng những người có học vấn, càng những người có tri thức thì càng nhận thức được điều đó.
+ Chỉ khi biết yêu thương, trân trọng nơi mình xuất phát, nguồn cội của mình, con người mới có đủ tự tin để để đứng trước người khác. + Những người biết yêu Tố quốc cũng là những con người có đạo đức tốt, có những phẩm chất tốt đẹp. Và chỉ có những con người như thế mới có thể sử dụng tri thức một cách có ích lợi nhất, đúng đắn nhất, hiệu quả nhất. - Thể hiện tình yêu Tổ quốc, người có học vấn phải biết sử dụng học vấn một cách có ý nghĩa, phục vụ lợi ích cho đồng bào, cho dân tộc mình. Học vấn của những người có học vấn phải được sử dụng nhằm xây dựng cho đất nước ngày càng hùng mạnh hơn hơn, phát triển hơn. Người có học vấn, được tiếp xúc với nhiều nền văn hóa khác nhau nhưng cần phải giữ được văn hóa gốc của mình, không bị hòa tan, bị phai nhòa. - Phê phán căn bệnh chảy máu chất xám. Đó là căn bệnh của những kẻ có học vấn, có tri thức, được Tổ quốc tạo những điều kiện thuận lợi để đến với tri thức nhưng cuối cùng lại sử dụng tri thức đó vào những mục đích cá nhân, làm lợi cho bản thân mình. Đó là biểu hiện đi ngược lại với truyền thống dân tộc. (Mỗi luận điểm cần đưa vào những dẫn chứng đời sống phù hợp). 3 Bài học và liên hệ bản thân: - Mỗi công dân cần tích cực trau dồi đạo đức và tri thức, tích cực học tập và tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại để cống hiến cho Tổ quốc. Sự cống hiến của con người chính là một trong những yếu tố tiên quyết cho sự phát triển của đất nước. - Cần thể hiện thái độ yêu quí và thái độ trân trọng với những người có học vấn. - Đất nước cần tạo điều kiện và cơ hội cho người có học vấn cống hiến. - Bản thân đã làm gì để trau dồi học vấn và góp phần xây dựng đất nước? TÂN YÊN LẦN 2 Quan sát những bức hình sau:
Những bức hình trên đề cập đến một hiện tượng đang diễn ra phổ biến trong giới trẻ. Anh/chị hãy gọi tên và viết một bài nghị luận xã hội ngắn (khoảng 600 từ) trình bày quan điểm của mình về hiện tượng trên.
1 Nghị luận xã hội 1.1 Giải thích: - Bức ảnh đề cập đến một thực trạng đang tồn tại trong giới trẻ hiện nay là đam mê thần tượng đến mức cuồng nhiệt, thái quá (chen lấn xô đẩy để được nhìn thấy thần tượng, phát khóc vì thần tượng,...) - Thần tượng là những diễn viên, ca sĩ, hay những người nổi tiếng hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, hay xuất hiện trên truyền hình. 1.2 Phân tích: a. Hiện trạng hiện tượng trong xã hội: -Đam mê thần tượng đến quá mức dường như trở thành xu thế của giới trẻ, ai cũng có cho mình một hoặc một vài thần tượng nào đó. -Ăn mặc , trang điểm, đầu tóc theo phong cách của thần tượng đó. Hễ có thay đổi gì là cập nhật ngay lập tức. - Thần tượng về Việt Nam thì dù xa xôi cách trở đến mấy cũng tìm cách gặp, xin chữ kí bằng được. Poster, quảng cáo, hình ảnh có mặt người đó treo kín. Quần áo cũng phải in hình thần tượng. - Lời của bố mẹ, thầy cô nói có thể không nghe nhưng một câu nói của thần tượng thì như thần thánh, nhất cử nhất động của người ấy đều được theo dõi. - Không có thời gian học bài nhưng có thể bỏ ra cả ngày trời để đi tìm sản phẩm mới ra mắt của họ. - Đánh nhau vì thần tượng của hai bên trái ngược nhau. - Khóc vì thần tượng của mình bị thương, bị ốm hay một chấn thương nhỏ tí xíu. … b. Tại sao lại tồn tại hiện tượng như vây? - Có quá nhiều văn hóa ảnh hưởng vào nước ta, không được kiểm soát, giới trẻ lại ham thích những gì mới lạ, thích chạy theo xu thế. - Đua đòi, thấy người khác, bạn bè có thần tượng, có một hình mẫu lí tưởng để theo đuổi mà mình không có thì thấy thua kém. Nên cũng phải có thần tượng. - Cuộc sống thực tế sung túc, không thiếu gì cả nên thần tượng một người cho có đam mê. Cũng có thể gia đình không khá giả nhưng vì tính cách con người nên vẫn chạy theo thời thế. - Để thể hiện phong cách, chứng minh với gia đình, bạn bè mình đã lớn. - Không tìm thấy ai đáng học hỏi xung quanh nên tìm đến những người xa lạ để thần tượng. c. Kết quả:
- Thần tượng một cách có chừng mục thì đó là sự giải trí lí thú, bổ ích, một đam mê theo đuổi chính đáng nhưng cuồng nhiệt quá đáng sẽ gây ra những hậu quả khôn lường. - Mất dần bản sắc văn hóa dân tộc. Kể cả những trào lưu, văn hóa xấu cũng được du nhập vào và được giới trẻ tiếp nhận, lâu dần trở thành thói quen, lối sống không tốt, gây hậu quả cho cả những thế hệ sau. - Tốn kém thời gian, tiền bạc của bố mẹ, ngay khi cơm ăn hàng ngày còn là bố mẹ lo từng bữa mà không biết tiết kiệm, hoang phí vào những điều vô bổ. - Mất đoàn kết, gây ra ẩu đả với những nhóm fan cuồng của các thần tượng khác nhau. Lớn hơn có thể vi phạm pháp luật. - Không chú ý học hành, kết quả sút kém, tương lai mù mịt. d. Giải pháp: - Xây dựng môi trường lành mạnh để thanh niên, học sinh có thể sinh hoạt tốt, có những người đáng ngưỡng mộ trong những lĩnh vực bổ ích. - Kiểm soát những văn hóa du nhập vào nước ta, đảm bảo nó không lố bịch, không thành trào lưu xấu. - Nâng cao nhận thức và ý thức của mỗi người. Thế hệ trẻ cần tạo nền tảng để hướng tới tương lai tốt đẹp chứ không phải mất thời gian vì những người không đâu, không giúp ích cho mình được việc gì. - Giáo dục có đam mê, yêu thích một ai thì không cấm nhưng phải có chừng mực nhất định và phải tự biết kiểm soát bản thân. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Biết đam mê, thần tượng những người đáng thần tượng: Ví dụ như những người vượt khó thành công, những người tốt làm việc vì cộng đồng. TIÊN HƯNG THÁI BÌNH Câu 1: (3 điểm) Các bạn học sinh lớp 12 khi được hỏi: “ Sẽ chọn nghề gì để làm hồ sơ thi vào các trường đại học?” Có bạn trả lời : “ Mình sẽ chọn nghề mà sau này có thể kiếm được nhiều tiền” Bạn khác lại cho rằng: “Sẽ chọn nghề mà mình yêu thích” Anh/ chị có suy nghĩ gì trước ý kiến trên? Hãy trình bày quan điểm của bản thân bằng 1 bài văn ngắn. 1.1 Giải thích:
Học sinh lớp 12, những người đang đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời. Chọn một trường đại học là vấn đề quan trọng, một trong những bước đầu tiên xác định tương lai. - Chọn nghề sau này kiếm được nhiều tiền: đặt lợi ích vật chất lên hàng đầu, không cần quan tâm xem năng lực của mình đến đâu, đam mê của mình như thế nào. - Chọn nghề mà mình yêu thích: lựa chọn theo tiếng gọi của trái tim, khi có đam mê, sở thích. => Vấn đề cần nghị luận: Lựa chọn nghề nghiệp như thế nào? 1.2 Phân tích, bàn luận: - Chọn nghề sau này kiếm được nhiều tiền: + Đây là một nhu cầu chính đáng xuất phát từ những đòi hỏi của cuộc sống. + Tuy nhiên, nếu chỉ chạy theo mục tiêu tiền bạc, không quan tâm xem có phù hợp đam mê, năng lực của bản thân hay không, ta sẽ dễ thất bại hoặc nản chí, bỏ cuộc giữa chừng. - Chọn nghề mà mình yêu thích: + Là khao khát được gắn bó, theo đuổi đến cùng với đam mê, sở thích, sống bằng sở thích. Đây là một quan niệm tích cực, bởi có đam mê con người sẽ có nhiều động lực, năng lượng, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn và không ngừng sáng tạo để theo đuổi đến cùng với nghề. + Tuy nhiên, yêu thích thôi chưa đủ, cần dựa trên năng lực của bản thân để thành công. Ngoài ra, nghề nghiệp đó phải nuôi sống được bản thân, giúp ích cho xã hội. - Đáng buồn thay cho những ai chỉ biết chạy theo tiền bạc hoặc không có đam mê để theo đuổi. 1.3 Bài học và liên hệ bản thân: - Nên chọn trường theo khả năng, có đam mê, yêu thích và công việc đó có ích cho xã hội. - Cố gắng đến cùng để đạt được những mục tiêu đã đặt ra, để không hối hận vì lựa chọn của mình. THÁI NGUYÊN … Đừng sống như hòn đá, giống như hòn đá Sống không một tình yêu Sống chỉ biết thân mình Tâm hồn luôn luôn băng giá Đừng hóa thân thành đá … ( Trích bài hát: Tâm hồn của đá, Trần Lập )
Những ca từ trên gợi cho anh/chị cảm nghĩ gì? Lấy nhan đề Đừng sống như hòn đá hãy viết một bài văn để bài tỏ quan điểm của mình. 1 Đừng sống như hòn đá… 1.1 Giải thích quan niệm của tác giả: – “ Đá” là vật vô tri vô giác được dùng trong cuộc sống con người, có vẻ ngoài cứng nhắc, rắn rỏi. – Theo cách khắc họa của tác giả, đá được hiện lên với vẻ thô mịch tự nhiên của nó” sống không một tình yêu, sống chỉ biết thân mình, tâm hồn luôn băng giá”. Đá tồn tại giữa cuộc đời nhưng lại sống như thể vũ trụ chỉ có riêng nó. =>Tác giả muốn phủ nhận lối sống ích kỉ, hẹp hòi; sống khô khan thiếu thốn tình cảm của con người hiện nay. Nếu như sự cứng nhắc của đá là bản chất thì lối sống tiêu cực này đang dần trở thành “bản chất” của không ít người – những người chỉ biết đến mình mà quên đi người khác. 1.2 Phân tích: – Sống yêu thương là lối sống cao đẹp, là cách sống của những con người luôn gắng sức để trở thành người có ích cho xã hội. Như những viên ngọc sáng lung linh giữa đời, họ trở thành biểu tượng chân thực nhất về tấm lòng nhân ái cao thượng. (Dẫn chứng) – Sống yêu thương để xua đi trong thâm tâm mỗi người hạt nhân của sự ích kỉ, nhỏ nhen, không biết tới người khác. “Nơi lạnh lẽo nhất không phải là Bắc Cực, mà là lời thiếu tình thương”. Những tấm lòng ấm áp tình nghĩa của mọi người sẽ xóa đi lạnh giá của tự nhiên và lạnh giá của cuộc đời. (Dẫn chứng) – Lấy tình yêu thương là cốt lõi, lẽ sống ở đời; mỗi người sẽ luôn thấy hạnh phúc. Tình thương nơi tâm hồn trong mỗi người sẽ tạo ra niềm vui sướng cho người khác. Và hơn hết, chính bản thân chúng ta sẽ nhận được những điều tốt đẹp khi đã biết cho đi ”Sống là cho đâu phải nhận riêng mình” (Tố Hữu). Phải biết cho đi; sống biết mình thì phải biết người chúng ta mới không bị “hóa thân thành đá” sống vô tâm, ích kỉ. 1.3 Bàn luận, mở rộng: – Cuộc sống coi trọng vật chất của con người hiện đại đã chi phối lối sống trọng tình cảm, tôn thờ tình người của người Việt Nam truyền thống. Nhiều người sống vô cảm, độc ác, thờ ơ với người khác. (Dẫn chứng) – Những người sống tự kỉ, không giao du, mở rộng tấm lòng với người khác, với cuộc đời. (Dẫn chứng) 1.4 Bài học nhận thức và hành động:
– Dân tộc Việt Nam có truyền thống ”Lá lành đùm lá rách”, “Thương người như thể thương thân” để giáo dục tình yêu thương cho mỗi con người. Dù cuộc sống có đổi thay và hiện đại hơn thì dưới bầu trời, cuộc đời vẫn còn biết bao cảnh ngộ cần ta yêu thương và chia sẻ. – Quan niệm của Trần Lập tuy chỉ là một câu hát duy nhất nhưng tính nhân văn trong nó thì bao la vô tận. Bởi lẽ, nó được đúc kết từ cuộc đời của một con người mà cho tới điểm cuối, con người đó vẫn không thôi trăn trở để sống sao cho ý nghĩa hơn. THANH HÓA LẦN 1 Câu 1 (3,0 điểm) Máu của những người con đất Việt dù trong các hoàn cảnh lịch sử khác nhau đã đổ xuống để bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ của tổ quốc Việt Nam yêu dấu. Ghi nhận công ơn to lớn đó, chia sẻ nỗi đau của những người mẹ, người vợ, người con có người thân đã hy sinh bảo vệ Hoàng Sa (1974) và Trường Sa (1988) là việc làm rất cần thiết của cả cộng đồng và xã hội. Trong lời kêu gọi ủng hộ chương trình “Nghĩa tình Hoàng Sa, Trường Sa” của đồng chí Đặng Ngọc Tùng - Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, có đoạn viết: Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phát động chương trình “Nghĩa tình Hoàng Sa, Trường Sa” để tri ân các chiến sĩ đã ngã xuống vì Hoàng Sa, Trường Sa, để lịch sử không quên, tôn vinh những người con của đất Việt đã anh dũng hi sinh bảo vệ Tổ quốc và thể hiện tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc. Từ việc hiểu ý nghĩa của lời kêu gọi trên, anh/chị hãy viết một bài văn thể hiện những suy nghĩ, tình cảm của mình về vấn đề chủ quyền dân tộc. Thể hiện những suy nghĩ, tình cảm của mình về vấn đề chủ quyền dân tộc. 1 Giải thích ý nghĩa của lời kêu gọi: - Lời kêu gọi không chỉ đơn thuần là một sự hưởng ứng cho một cuộc vận động mà gốc rễ chính là tình yêu tổ quốc, là ý thức tự tôn, là niềm tự hào về chủ quyền của dân tộc. - Bên cạnh đó, là lòng tri ân đối với những các chiến sĩ đã ngã xuống vì Hoàng Sa, Trường Sa, để lịch sử không quên, tôn vinh những người con của đất Việt đã anh dũng hi sinh để bảo vệ Tổ quốc và thể hiện tinh thân đại đoàn kết dân tộc. - Đó là lời kêu gọi mang tính nhân văn và trách nhiệm. 2 Suy nghĩ, tình cảm của bản thân về vấn đề chủ quyền dân tộc: - Hiểu khái niệm chủ quyền dân tộc, những phương diện thể hiện chủ quyền của một dân tộc và nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền dân tộc: Chủ quyền là quyền làm chủ tuyệt đối của quốc gia độc lập đối với lãnh thổ của mình. Bảo vệ chủ quyền dân tộc là bảo vệ quyền làm
chủ, quyền độc lập của dân tộc. Đây cũng là nhiệm vụ thiêng liêng mà ông cha ta đã không tiếc máu xương mình để gìn giữ từ bao đời nay. Chúng ta có quyền tự hào về truyền thống đấu tranh dựng nước và giữ nước, bảo vệ chủ quyền Tổ quốc của cha ông. - Chủ quyền dân tộc, niềm tự hào về lịch sử dân tộc, khát vọng về một nề hòa bình vĩnh viễn trên lãnh thổ Việt Nam cũng như của cả nhân loại … luôn là khát vọng ngàn đời của dân tộc ta (nêu dẫn chứng). - Tri ân các anh hùng liệt sĩ, chia sẻ nỗi đau với những người mẹ, người vợ, người con có thân nhân hi sinh bảo vệ Hoàng Sa, Trường Sa hôm qua; bảo vệ quyền lợi kinh tế và chủ quyền thiêng liêng dân tộc khi đường biên giới, lãnh hải của chúng ta bị xâm phạm hôm nay, luôn là việc làm cần thiết. Chương trình “Nghĩa tình Hoàng Sa, Trường Sa” được phát động sâu rộng trong đời sống nhân dân (nêu dẫn chứng) - Phê phán những biểu hiện tiêu cực, lơ là mất cảnh giác trước vấn đề chủ quyền dân tộc, thiếu trách nhiệm với Tổ quốc với những hành động quá khích gây rối, nghe theo sự xúi giục của đối tượng xấu (nêu dẫn chứng). 3 Bài học nhận thức và hành động: - Hưởng ứng tính thần ấy, chúng ta cũng có dịp để hiểu rõ hơn về mình, về dân tộc mình, về tình yêu của bạn bè bốn phương đang lên tiếng ủng hộ chúng ta - ủng hộ chính nghĩa. Giữ gìn từng tấc đất, cũng là bảo vệ quyền bất khả xâm phạm của dân tộc ta. - Luôn nêu cao ý thức trách nhiệm, là lòng tự hào dân tộc. Bởi, đó là hành động thiết thực nhất “Nghĩa tình Hoàng Sa, Trường Sa”. THỪA LƯU THỪA THIÊN HUẾ Câu 1 (3,0 điểm) Bằng một bài văn ( khoảng 600 từ), anh ( chị) hãy trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến sau: “ Người bi quan luôn thấy khó khăn trong từng cơ hội, người lạc quan luôn tìm thấy cơ hội trong những khó khăn.” 1.1 Giải thích: - “Người bi quan”: chỉ những người không có ý chí vươn lên, luôn chán nản, nhụt chí trong mọi việc, mọi lĩnh vực. - “Người lạc quan”: Chỉ những con người tự tin vào bản thân, luôn hướng đến những điều tốt đẹp - "cơ hội": khả năng mở ra những điều tốt đẹp => Hai câu trên nói về 2 thái độ sống đối lập nhau, từ đó hướng con người đến lối sống lạc quan, tích cực.
1.2 Phân tích, chứng minh, bàn luận: a/ “Người bi quan luôn tìm thấy khó khăn trong từng cơ hội”: - Là thái độ sống tiêu cực mà nhiều người đã rơi vào tình trạng này. Ở họ có tâm lí tự ti, ngại khó, ngại khổ hay lười biếng, thay vì tìm cách giải quyết vấn đề lại chỉ ra những khó khăn để thoái thác. - Hậu quả: + Gặp khó khăn khi giải quyết mọi việc, tự đặt rào cản cho bản thân. + Không có ý thức vươn lên vượt qua khó khăn để khẳng định mình. + Không gặt hái được thành công trong cuộc sống nên luôn cảm thấy cuộc sống nặng nề, khó đạt được hạnh phúc. + Gây khó khăn chung cho những xung quanh, có thể làm ảnh hưởng đến hiệu quả chung của tập thể. Lấy dẫn chứng cụ thể minh họa. b. “Người lạc quan luôn tìm thấy cơ hội trong những khó khăn”: - Là thái độ sống tích cực, con người luôn vui vẻ, lạc quan, sẵn sàng đối mặt với mọi khó khăn, thử thách. - Tác dụng: + Không bị thụ động trước những khó khăn, vui vẻ trong mọi tình huống… + Giúp con người tự tin, tự chủ, dễ dàng gặt hái thành công trong cuộc sống, khám phá thêm nhiều sức mạnh của bản thân. + Trong công việc và cuộc sống, sự lạc quan, nhiệt tình của họ có sức lan tỏa, khiến mọi người xung quanh như được tiếp sức thêm, cảm thấy cuộc sống dễ chịu hơn. Lấy ví dụ minh họa. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Khẳng định: lạc quan là thái độ sống tích cực mà mỗi người cần có; ngược lại, cần thay đổi lối sống bi quan, thoái thác. - Khi gặp khó khăn, cần nỗi lực tìm cách giải quyết, khắc phục, không nản chí, chùn bước. - Liên hệ bản thân. Chú ý: Bài viết cần đưa ra các dẫn chứng tiêu biểu để tăng thêm sức thuyết phục. THUẬN THÀNH LẦN 1 Thói quen là tấm gương phản chiếu con người bạn và giúp bạn không bao giờ thất bại hoặc khiến bạn sụp đổ trước ngai vàng của sự thành công. 1.1 Giải thích:
- Thói quen: lối sống, cách sống hay hành động do lặp đi lặp lại lâu ngày thành quen, khó thay đổi. - Tấm gương phản chiếu con người bạn: thói quen phản chiếu chính xác bạn là người như thế nào. Nhìn vào thói quen của bạn người ta có thể đoán định được đặc điểm tính cách, tâm hồn bạn. - Giúp bạn không bao giờ thất bại hoặc khiến bạn sụp đổ trước ngai vàng của sự thành công: thói quen có thể giúp ta đạt được kết quả tốt đẹp như mong muốn hoặc là nguyên nhân dẫn ta đến thất bại, phải gánh chịu những hậu quả đáng tiếc. => Ý nghĩa cả câu: Khẳng định ý nghĩa của thói quen trong việc thể hiện tính cách, tâm hồn con người và tác động, ảnh hưởng của nó tới cuộc sống, tới sự thành bại của chúng ta. 1.2 Phân tích, bình luận: * Thói quen là tấm gương phản chiếu con người bạn: - Thói quen không đơn thuần chỉ là sự lặp đi lặp lại mà chính là bản chất thứ hai bên trong mỗi con người. Thói quen dù nhỏ cũng thường phản ánh những tâm tư, suy nghĩ, tính cách, lối sống bởi nó được hình thành từ những suy nghĩ, sở thích, cách sống của mỗi chúng ta... - Những đặc điểm con người tương ứng với những thói quen ấy; dẫn chứng thực tế. * Thói quen giúp bạn không bao giờ thất bại hoặc khiến bạn sụp đổ trước ngai vàng của sự thành công: - Những thói quen tốt giúp bạn không bao giờ thất bại: Từ một thói quen nhỏ cũng có thể mang tới thành công lớn cho con người. Nó tạo dựng cho con người nhận thức đúng đắn và sâu sắc về bản thân, giúp con người biết sống có chuẩn mực. Thói quen tốt sẽ giúp chúng ta có phương hướng đúng để phát triển, nó trở thành bàn đạp trên con đường dẫn tới thành công. Có thói quen tốt là bạn đã có người dẫn đường tuyệt vời. (Lấy ví dụ) - Những thói quen xấu khiến bạn sụp đổ trước ngai vàng của sự thành công: + Nếu bạn hình thành thói quen xấu, bất cứ hành vi nào không tốt của bạn cũng sẽ khiến bạn tuột mất cơ hội. Thói quen xấu sinh ra lười vận động, lười lao động, lười tư duy, suy nghĩ. .Hậu quả là con người sẽ trở nên yếu đuối và yếu kém bởi vậy mà không thể có thành công. Thói quen xấu đã trở thành những hòn đá cản đường bạn. + Thói quen xấu ủ thành quả đắng, khiến bản thân chúng ta hối hận không kịp. Lỗi nhỏ nếu không kịp thới ngăn chặn, loại bỏ cuối cùng sẽ là sai lầm lớn không thể nào sửa đổi được. - Thói quen đã là thứ hằn sâu trong tâm trí con người, để có thể tạo dựng một thói quen mới hay từ bỏ thói quen cũ không phải dễ dàng. Con người cần sự kiên trì, phấn đấu bền bỉ, ý chí, nghị lực mới có thể thực hiện được.
- Đa số các nhà khoa học đều cho rằng có được thành công, điều quan trọng chính là từ nhỏ được dạy bảo những thói quen tốt. Nên việc hình thành thói quen tốt từ nhỏ rất cần thiết. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Về nhận thức: Những thói quen không chỉ ảnh hưởng đến bản thân ta mà còn có sức ảnh hưởng lớn đến cộng động, xã hội. - Về hành động: loại bỏ những thói quen xấu như lười biếng, cẩu thả, ỷ lại, dựa dẫm, tiêu xài hoang phí. nuôi dưỡng, rèn luyện thói quen tốt để cùng thói quen tốt bước vào tương lai: chăm chỉ, ngăn nắp. gọn gàng, sạch sẽ, khoa học, nghiêm túc, biết chia sẻ, thành thực, tích cực suy nghĩ, hành động. THUẬN THÀNH LẦN 1 Câu 1: Nghị luận xã hội (3 điểm) Một ngày so với một đời người là quá ngắn ngủi, nhưng một đời người lại là do mỗi ngày tạo nên. (Theo nguyên lý của thành công, NXB Văn hóa thông tin 2009) Hãy viết một bài văn ngắn (Khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh chị về ý kiến trên. Một ngày so với một đời người là quá ngắn ngủi, nhưng một đời người lại là do mỗi ngày tạo nên. Yêu cầu chung: Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng về dạng bài nghị luận xã hội để tạo lập văn bản. Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. Yêu cầu cụ thể: 1 Giải thích: - Câu nói so sánh sự đối lập giữa thời gian rất dài của đời người và thời gian rất ngắn của một ngày để nhấn mạnh: giá trị cuộc sống của mỗi ngày là cơ sở để tạo nên chất lượng, ý nghĩa cuộc sống của một đời người - Thực chất, ý nghĩa câu nói :trong cuộc đời con người, mỗi ngày là rất quan trọng, quý giá, đừng để lãng phí thời gian. 2 Bàn luận: - Thời gian là một điều kiện quan trọng để tạo nên cuộc sống của con người. Ai cũng ước được sống lâu để làm việc, cống hiến, tận hưởng niềm hạnh phúc mà cuộc đời của mỗi con người tạo nên.
- Một ngày rất ngắn ngủi nhưng con người có thề làm được rất nhiều việc có ích cho bản thân, cho xã hội: học tập, lao động, có những phát minh, công trình khoa học được tìm ra trong khoảng thời gian rất ngắn. - Nói về sự ngắn ngủi của thời gian là nghĩ về sự ngắn ngủi của đời người, sự nuối tiếc của những việc mình chưa làm được. Để có hạnh phúc phải cố gắng sống thật tốt ở thời điểm hiện tại, níu kéo quá khứ hay trông chờ tương lai là vô ích vì vậy chúng ta nên quý trọng từng giây phút. Một ngày tuy ngắn nhưng tốt nhất đừng quan tâm tới sự ngắn dài mà cần thấy quý vì còn ngày để sống. - Sự so sánh đối lập giữa một ngày và một đời người còn thể hiện ý nghĩa sâu sắc về mối quan hệ giữa việc nhỏ và việc lớn; có rất nhiều việc nhỏ xem ra không đáng quan tâm nhưng là cơ sở để tạo thành những sự việc lớn. - Phê phán hiện tượng lười biếng trong công việc, hoạt động sống hàng ngày.Phê phán những kẻ lãng phí thời gian, dùng thời gian không đúng cách. 3 Bài học nhận thức và hành động: - Cuộc đời con người là hữu hạn nên phải biết quý trọng thời gian, đừng để thời gian trôi đi một cách lãng phí. - Biết trân trọng những giá trị của việc làm, những niềm vui, hạnh phúc thường ngày trong cuộc sống. TRẦN PHÚ VĨNH PHÚC Anh/chị hãy viết một bài văn khoảng 600 từ trình bày suy nghĩ của mình về trào lưu Ném đá hội đồng trên mạng xã hội của giới trẻ hiện nay. Viết bài văn nghị luận bàn về trào lưu “Ném đá hội đồng” trên mạng xã hội của giới trẻ hiện nay 1 Giải thích: (0,5 điểm) - Ném đá: đá là vật cứng, ném vào người sẽ làm đau, thậm chí gây sát thương cho người bị ném; hội đồng: là tập hợp nhiều người có mục đích, hành động giống nhau. => Ném đá hội đồng trên mạng xã hội: là hiện tượng nhiều người có thói quen lên mạng xã hội hùa theo đám đông bình luận, com men bất cứ sự việc, sự kiện gì bắt gặp. Dùng những lời lẽ nặng nề, thô tục để tô vẽ, phóng đại, chê bai, nhục mạ làm cho đối tượng được bình luận phải xấu hổ, tổn thương, đau đớn. 2 Bàn luận: (2,0 điểm) - Thực trạng của thói xấu “ném đá hội đồng trên mạng xã hội”:
+ Nhiều người lên mạng xã hội “hóng” mọi việc để bình luận bất cứ thứ gì đọc được, cả những việc mình không hiểu gì, không liên quan gì đến mình. Nói lấy được, bất luận đúng sai dẫn đến cách nhìn sai lệch, thiếu căn cứ. Nhiều người lại “like”cổ vũ cho những bình luận thiển cận, vu khống. + Nhiều người không cần đọc mà cứ “like” và com men bừa bãi, thiếu suy nghĩ, mục đích là góp mặt cho vui, để bôi nhọ, “dìm hàng” một ai đó trên mạng xã hội. - Nguyên nhân: + Xuất phát từ sự thiếu trách nhiệm với bản thân và cộng đồng + Lòng đố kị, ích kỷ, ghen ghét cá nhân + Nhận thức hạn chế nhưng thích thể hiện. - Hậu quả: + Với người bị ném đá: mất tự tin, danh dự bị bôi xấu, bị tổn thương về tinh thần, nhiều trường hợp còn dẫn đến trầm cảm, tự tử vì stress. + Với xã hội: tạo nên sự lũng loạn thông tin, hình thành thói xấu của con người như vô cảm, ác ý … - Giải pháp: Giáo dục tư tưởng cho mọi người có ý thức trách nhiệm với hành vi lời nói của bản thân, có hình thức xử phạt hợp lý với các trường hơp gây hậu quả nghiêm trọng. 3 Bài học nhận thức và hành động: (0,5 điểm) - Bình luận trên mạng xã hội là cách bày tỏ tình cảm, thái độ, quan điểm cá nhận mỗi người nên đưa ra những bình luận mang tính tích cực. Cần đọc và hiểu rõ trước khi bình luận. Không bình luận ào ào, nói lấy được theo kiểu “hội chứng đám đông”. - Nghiêm túc, trách nhiệm khi tham gia các trang mạng xã hội. Bình luận đúng mực, mang tính xây dựng tích cực. Bình tĩnh trước những bình luận nhận xét tiêu cực nhằm mục đích “ném đá”. VIỆT YÊN 2 BẮC GIANG “Facebook đang trở thành mạng xã hội có sức hấp dẫn nhất thế giới. Nó đã mang lại cho người sử dụng nhiều lợi ích. Tuy nhiên, đây là một con dao hai lưỡi”. 1 Giải thích: - Facebook là là một website mạng xã hội truy cập miễn phí, là một tiện ích, một mạng xã hội năng động liên tục mang đến cho con người những trải nghiệm cùng công cụ kết bạn, giao lưu, nói chuyện, tìm kiếm thông tin. - Ý kiến trên muốn đề cập đến mặt ích lợi và tác hại của facebook.
2 Phân tích, chứng minh: - Lợi ích từ facebook: + Là nơi chia sẻ cảm xúc, thông tin, sở thích, kết nối thêm nhiều bạn bè, nói chuyện (chat) với bạn bè, đưa các hình ảnh, các thông tin mới nhất về cá nhân, giới thiệu với bạn bè những thông tin hữu ích, hình ảnh đẹp, câu chuyện ý nghĩa,… Với những tiện ích như vậy, FB tạo khả năng kết nối rộng rãi, duy trì các mối quan hệ dù ở khoảng cách rất xa. + Là một công cụ hữu hiệu trong việc truyền tải những thông tin, tin tức đến hàng triệu người trên khắp hành tinh. + Ngoài ra, bạn cũng có thể kinh doanh, trao đổi, mua bán trên facebook. - Mặt trái của FB: + FB hàm chứa nhiều thông tin không được kiểm chứng, sai sự thật, thậm chí độc hại. Vì thế, nó cực kì nguy hiểm, có thể gây ảnh hưởng xấu đến chính trị, kinh tế, đạo đức,… và nhiều mặt của đời sống, có thể gây nguy hại cho quốc gia, tập thể hay các cá nhân + FB có thể liên quan đến những hành vi bạo lực, lừa gạt tình dục, lừa gạt tài sản, bắt cóc,… Nhiều kẻ đã lợi dụng FB để moi tiền những người tốt bụng, cả tin khi nhân danh kẻ đáng thương hay hội, đoàn hoạt động từ thiện. + FB dễ gây nghiện với giới trẻ. FB kết nối trên thế giới ảo nhưng lại làm xói mòn và ảnh hưởng đến cách con người giao tiếp, thể hiện tình cảm. + Nhiều người bị rơi vào những trạng thái tâm lý tiêu cực như ghen tị, mặc cảm, suy sụp tinh thần do bị bôi nhọ danh dự, châm biếm, đả kích… + Với học sinh, nó gây lãng phí thời gian, sức khoẻ, tiền bạc, bỏ bê công việc, học hành. 3 Bài học nhận thức và hành động - Tuổi trẻ cần nhận thức rõ mặt lợi, hại của FB để không là tín đồ ngu muội của FB mà là người sử dụng một cách thông minh, hiệu quả. Cần hướng tới cái cái tích cực, trong sáng, lành mạnh, cái đẹp, cái có ích. Hãy sống tích cực với cuộc đời thực, mở lòng với cuộc sống xung quanh. - Các quốc gia và các cơ quan hữu trách phải nghiên cứu để kiểm soát, quản lí nó một cách chặt chẽ hơn. Phải tăng cường giáo dục và tự giáo dục về “văn hoá trên mạng”. - Nhà trường, gia đình và xã hội phải quản lí, giáo dục, định hướng cho con em mình sử dụng FB hiệu quả hơn; cần tạo ra những sân chơi hấp dẫn thu hút giới trẻ vào đó để họ không dành quá nhiều sự quan tâm cho FB. VĨNH PHÚC LẦN 1 Câu 1. (3,0 điểm)
Viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ quan điểm của anh/chị về ý kiến sau: Gập máy tính lại, tắt điện thoại đi. Hãy giao tiếp nhiều hơn với xã hội và tận hưởng cuộc sống thực tại. 2.1 Giải thích ý kiến: - "Máy tính" "điện thoại": là những thiết bị công nghệ hiện đại, giúp kết nối con người với con người. Kết hợp với internet, nó tạo nên một cuộc sống khác, một "thế giới khác", gọi là mạng xã hội - "mạng ảo" - "thế giới ảo". - Tận hưởng cuộc sống thực tại - cuộc sống bên ngoài mạng xã hội, như làm việc mình thích, dành thời gian cho người mình yêu thương, tham gia các hoạt động xã hội,... 2.2 Phân tích, bàn luận vấn đề: * Thực trạng: - Con người trong thời đại ngày nay đang sống trong một thế giới số, nơi mọi hoạt động từ những sinh hoạt thường ngày đến những sự kiện đặc biệt, từ công việc đến vui chơi giải trí, chúng ta đều tự gắn chặt với thế giới số. Mạng xã hội đã trở thành một phần của đời sống hiện đại, nhất là giới trẻ. - Con người do đó gắn chặt cuộc sống với môi trường “ảo” internet, không quan tâm tới thế giới thực tại quanh mình. Cuộc sống của họ diễn ra trên Facebook, Twitter, Youtube…họ tự cô lập mình với thế giới thực. * Nguyên nhân: Cuộc sống ảo luôn chứa đựng nhiều điều bất ngờ, thú vị, rất nhiều cách thức để giải trí, con người được tự do thể hiện mình nên họ dễ bị cuốn hút về phía ấy. *Tuy nhiên, cuộc sống thực tế sinh động, hấp dẫn hơn thế giới ảo, đừng quên những giá trị hiện hữu quanh ta làm cho cuộc sống con người thực sự có ý nghĩa. 2.3 Bài học nhận thức và hành động: - Nhận thức: Xã hội hiện đại không thể thiếu công nghệ. Phát minh công nghệ nâng cao chất lượng sống. Thời đại càng văn minh, con người càng không thể xa rời máy tính, điện thoại và internet. Cuộc sống hiện đại cần công nghệ nhưng không nên lạm dụng mà cần có thời gian và cách thức sử dụng hợp lí, hài hòa - Hành động: Giảm bớt thời gian vào mạng xã hội, tích cực học tập, lao động công ích, đọc sách, tham gia hoạt động xã hội,... để nâng cao sức khỏe, trí tuệ và bồi dưỡng tinh thần. SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC LẦN 2 Câu 1. (3,0 điểm)
Giáo sư Ngô Bảo Châu khi nói về sự thành công đã chia sẻ: Tôi không có bí quyết nào cả. Phương pháp của tôi chỉ tóm tắt trong ba từ: kỉ luật, đam mê và quả cảm. Anh/Chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bày tỏ suy nghĩ của mình về ý kiến trên. 2.1 Giải thích ý kiến: - Kỉ luật: tuân theo những quy định có tính chất bắt buộc đối với hành động của các thành viên trong một tổ chức, cộng đồng; tự đưa ra nguyên tắc quy định cho bản thân để tạo nề nếp, thói quen tốt. - Đam mê: những trạng thái cảm xúc mãnh liệt vượt trên trạng thái cảm xúc bình thường; làm việc gì đó với tất cả sự nhiệt tình, vui thích, hứng thú. - Quả cảm: có quyết tâm, có dũng khí, dám đương đầu với những nguy hiểm để làm những việc nên làm. => Ý kiến của Ngô Bảo Châu khẳng định: biết sống theo khuôn khổ kỉ luật, có niềm đam mê và có dũng khí, dám đương đầu với thử thách sẽ thành công. 2.2 Phân tích, bàn luận vấn đề: - Con người sống có kỉ luật sẽ kiểm soát được suy nghĩ và hành động, tạo nề nếp thói quen tốt, có ý thức trách nhiệm, bổn phận, nghĩa vụ một cách cao nhất và tự giác nhất. - Đam mê, hứng thú mãnh liệt sẽ tạo ra nguồn năng lượng bất ngờ, thổi bùng lên nhiệt huyết, giúp con người tỏa sáng. - Quả cảm sẽ giúp con người có ý chí, nghị lực, tự tin, dám gánh vác những khó khăn, dám đối đầu với thất bại, tạo ra những đột phá, bước ngoặt trong cuộc sống. - Sự kết hợp của ba phẩm chất đó là chìa khóa của sự thành công. - Ngược lại, nếu không có kỉ luật, con người sẽ không đảm bảo được các tiêu chí, yêu cầu của công việc; không có đam mê sẽ không phát huy được tối đa năng lực của bản thân, dễ chán nản, buông xuôi khi gặp khó khăn; không có lòng quả cảm sẽ không dám tạo ra những đột phá... -> Lối sống đó cần phê phán. 2.3 Bài học nhận thức và hành động: - Kỉ luật, đam mê, quả cảm là chìa khóa đi đến thành công. - Từ đó, nêu hướng hành động riêng của bản thân: rèn luyện tính kỉ luật, nuôi dưỡng và dũng cảm theo đuổi đam mê. YÊN LẠC VĨNH PHÚC
Viết một bài văn ngắn (khoảng 400 từ) trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến: Nghịch cảnh không chỉ là một phép thử của tình cảm mà còn là thước đo của trí tuệ và bản lĩnh của con người (Danh ngôn Pháp) 1.1 Giải thích: - Nghịch cảnh là hoàn cảnh trớ trêu, nghịch lý, éo le mà con người không mong muốn trong cuộc sống. Ví dụ: Ốm đau, tai nạn, chiến tranh, xung đột,… - Nghịch cảnh không chỉ là phép thử của tình cảm mà còn là thước đo của trí tuệ và bản lĩnh: Nghĩa là qua nghịch cảnh, con người không chỉ hiểu thêm về tâm hồn, tình cảm của mình và của người mà quan trọng hơn, thấy được trí tuệ và bản lĩnh trong cuộc sống. - Ý cả câu: Khẳng định ý nghĩa của nghịch cảnh trong quá trình nhận thức và tự nhận thức của con người 1.2 Bàn luận ý kiến: - Nghịch cảnh là một phần tất yếu của cuộc sống và ai cũng phải trải qua ít nhất một lần trong đời. - Qua nghịch cảnh, ta hiểu thêm về trái tim mình và trái tim người, thấy được tình cảm của tập thể và cả dân tộc. - Đối diện và vượt qua nghịch cảnh, mỗi người và cả dân tộc sẽ chứng tỏ được tầm vóc của trí tuệ và bản lĩnh của mình. - Phê phán quan niệm và hành động sai lầm: chạy trốn hay đầu hàng nghịch cảnh, thiếu tỉnh táo sáng suốt khi gặp hoàn cảnh éo le, ngang trái, dễ thất bại trong công việc, thậm chí bị kẻ thù lợi dụng. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Tự làm giàu cho tâm hồn và trí tuệ để có sức mạnh vượt qua nghịch cảnh. Nhưng không chỉ trong nghịch cảnh mới giúp ta nhận thức được nhiều điều mà ngay trong những hoàn cảnh bình thường của cuộc sống thường ngày thì mỗi người cần luôn có ý thức học hỏi, cầu tiến để rút kinh nghiệm cho mình, trau dồi kiến thức cho bản thân. - Sống yêu thương, đoàn kết, tỉnh táo để cùng nhau chiến thắng nghịch cảnh với cả cộng đồng. YÊN LẠC LẦN 2 Câu 1.(3đ) Trong một buổi chào cờ tại Trung tâm Hỗ trợ phát triển Giáo dục hòa nhập Phú Yên, tuy không thể hát, không thể nghe tiếng nhạc, nhưng tất cả các em học sinh khuyết tật tại đây
đều hướng lên lá cờ Tổ quốc và thể hiện bài quốc ca hùng tráng bằng ngôn ngữ của riêng mình – ngôn ngữ kí hiệu của đôi tay. (Theo 24h.com.vn ngày 08/10/2015) Từ câu chuyện trên anh, chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình về tinh thần yêu nước và ý chí vượt lên hoàn cảnh của con người trong cuộc sống. 1.1 Giải thích: - Tinh thần yêu nước là tình cảm yêu quý, gắn bó, tự hào về quê hương đất nước và tinh thần sẵn sàng đem hết tài năng trí tuệ của mình phục vụ lợi ích của Tổ quốc. - Ý chí vượt lên hoàn cảnh: là sức mạnh tinh thần giúp con người vượt lên mọi khó khăn, vượt qua mọi rào cản để hoàn thành nhiệm vụ, thực hiện ước mơ,... - Câu chuyện những học sinh khuyết tật hướng lên lá cờ Tổ quốc và thể hiện bài quốc ca hùng tráng bằng ngôn ngữ của riêng mình – ngôn ngữ kí hiệu của đôi tay thể hiện tình yêu nước và ý chí, nghị lực mạnh mẽ ở các em. 1.2 Bình luận: - Lòng yêu nước được thể hiện ở mỗi con người khác nhau, ở cương vị địa vị khác nhau, không phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp. Mỗi người có một cách thức thể hiện lòng yêu nước khác nhau: + Yêu nước thể hiện ở tình cảm gắn bó với quê hương đất nước,tình yêu thương với đồng bào giống nòi,…(người con ở nước ngoài luôn hướng về Tổ quốc) + Yêu nước thể hiện ở tinh thần đoàn kết, kiên cường bất khuất chống giặc ngoại xâm của mỗi người dân. + Cần cù sáng tạo trong lao động ,tích cực góp sức vào sự phát triển kinh tế, xã hội cho đất nước. + Tự hào về truyền thống, văn hóa dân tộc. + Có tinh thần tự tôn, lòng tự hào dân tộc. - Tinh thần yêu nước trong cuộc sống thể hiện ở biểu hiện nhỏ: chào cờ và hát Quốc ca trong trường học. Ở câu chuyện trên, hát quốc ca với em nhỏ khuyết tật là vô cùng khó khăn nên các em lựa chọn ngôn ngữ kí hiệu. Hát quốc ca chỉ là một biểu hiện nhỏ nhưng nó lại thể hiện tinh thần yêu nước lớn lao. Hát quốc ca là nghi thức quan trọng thể hiện lòng yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc và ý thức trách nhiệm của con người Việt Nam. - Với HS khuyết tật, việc hát quốc ca thật khó và phải dùng ngôn ngữ riêng thể hiện sự nỗ lực và tinh thần dân tộc lớn lao. Đó là một hành động đẹp, ý nghĩa, đáng được trân trọng, ngợi ca.
- Trong khi đó, nhiều học sinh bình thường khác không thuộc quốc ca, không biết hát quốc ca, hát với thái độ không nghiêm túc... -> rất đáng lên án. 1.3 Bài học nhận thức và hành động: - Cần ý thức được ý nghĩa của việc hát quốc ca và hiểu thế nào là yêu nước, là ý chí, nghị lực sống để sống có ích. YÊN THẾ BẮC GIANG Suy nghĩ của anh/ chị về bài học được rút ra từ câu chuyện sau: TRƯỚC KIA VÀ BÂY GIỜ Một lần đi thăm thầy giáo lớn tuổi, trong lúc tranh luận về quan điểm sống, một sinh viên đã nói: - Sở dĩ có sự khác biệt là vì thế hệ các thầy sống trong những điều cũ kĩ của một thế giới lạc hậu, ngày nay chúng em được tiếp xúc với những thành tựu khoa học tiên tiến, thế hệ các thầy đâu có máy tính, không có Internet, vệ tinh viễn thông và các thiết bị thông tin hiện đại như bây giờ… Người thầy giáo trả lời: - Những phương tiện hiện đại giúp chúng ta nhưng không làm thay đổi chúng ta. Còn điều em nói là đúng. Thời trẻ, những người như chúng tôi không có những thứ em vừa kể nhưng chúng tôi đã phát minh ra chúng và đào tạo những con người thừa kế và áp dụng chúng. Cậu sinh viên chợt cúi đầu, im lặng. (Theo Hạt giống tâm hồn, tập 5, NXB Tổng hợp TP.HCM). Suy nghĩ của anh/ chị về bài học được rút ra từ câu chuyện sau: TRƯỚC KIA VÀ BÂY GIỜ 1.1 Giải thích, nêu ý nghĩa câu chuyện: - Lời cậu sinh viên: Nói lên sự khác biệt giữa 2 thế hệ là do điều kiện sống khác nhau. - Lời người thầy: Nhắc nhở học trò: những điều kiện sống đầy đủ, hiện đại mà các em được thừa kế, áp dụng hôm nay đều là thành quả của những người đi trước để lại. => Qua câu chuyện về quan điểm sống của các thế hệ, truyện đã nêu lên một bài học, cũng là đạo lý sống của mỗi con người: phải biết ơn, trân trọng những người đi trước, bởi chính họ, cho dù có những điều không theo kịp thời đại nhưng đã góp phần quan trọng làm nên cuộc sống hiện tại. 1.2 Phân tích, lý giải: - Cần ghi nhớ, biết ơn, trân trọng công sức, thành quả mà người đi trước để lại, bởi:
+ Đó là những nền móng quan trọng, mở đường cho các thế hệ sau bước tiếp phát triển (dẫn chứng); + Người đi trước đã phải đánh đổi thời gian, công sức, mồ hôi, xương máu, tuổi trẻ,... để tạo nên những thành quả đó. + Họ còn hướng dẫn và truyền dạy kiến thức, kĩ năng, kinh nghiệm cho các thế hệ sau (dẫn chứng); + Nếu không có những nền tảng tri thức, của cải vật chất, kinh nghiệm, kĩ năng của thế hệ trước để lại, chắc chắn thế hệ sau sẽ phải vất vả vừa làm vừa mày mò, tìm hiểu. - Biết ơn, trân trọng những người đi trước con người mới có thể sống vững vàng, tự tin trong cuộc đời. Cần phê phán những kẻ sống bạc bẽo, không biết trân trọng công sức, thành quả của người khác. 1.3 Bài học nhận thức, hành động: - Cần biết ơn, trân trọng những người đi trước và những giá trị mà họ để lại cho chúng ta hôm nay. - Không chỉ biết ơn, trân trọng, thế hệ sau phải biết gìn giữ và phát huy những giá trị, những thành quả đó để đáp ứng yêu cầu của thời đại, để có cuộc sống tốt đẹp hơn và là tiền đề tốt cho con cháu mai sau. YÊN THẾ BẮC GIANG LẦN 3 Theo anh (chị), người Việt Nam hiện nay có nhược điểm cơ bản gì cản trở tiến bộ xã hội ? 1.1 Giải thích: - Trong cả quá trình lịch sử của dân tộc, con người Việt Nam đã chứng tỏ những phẩm chất tốt đẹp của mình, dũng cảm, xả thân khi chiến đấu với kẻ thù, cần cù bền bỉ trong lao động và không phải không có sự thông minh, sáng tạo trong cuộc sống. - Tuy nhiên, khi xã hội phát triển, con người cần hình thành những phẩm chất mới để phù hợp với yêu cầu của tiến bộ xã hội. Nếu không làm được điều này, chính con người sẽ trở thành lực lượng cản trở sự tiến bộ ấy. Thực tế cho thấy, người Việt nam hiện nay có khá nhiều nhược điểm cần phải khắc phục, thay đổi. 1.2 Phân tích, bình luận: a Đặc điểm xã hội hiện nay: - Khoa học ngày càng phát triển, yêu cầu chuyên môn hoá ngày càng cao. Mỗi phút, giây đều có những phát minh, những thành tựu mới ra đời để thay thế cho cái cũ.
- Ngoài những dấu hiệu căng thẳng về chính trị, thế giới đang phát triển theo xu hướng giao lưu và hội nhập theo nhiều con đường khác nhau. Ở các nước phát triển, nền văn minh đã đạt tới một mức độ cao về mọi lĩnh vực kinh tế – văn hóa – khoa học… b Yêu cầu xã hội đặt ra với con người: - Nhanh chóng đổi mới tư duy để bắt kịp với xu thế hiện đại và đáp ứng được những yêu cầu của cuộc sống văn minh. - Nâng cao trình độ văn hoá – khoa học kỹ thuật để thực sự trở thành những công dân của thời đại mới. c Thực tế đặc điểm con người Việt Nam: - Cách suy nghĩ bảo thủ, coi trọng cái cũ, sợ và ngại sự đổi thay dẫn đến chậm đổi mới, chậm tiến bộ. - Không coi trọng thời gian dẫn đến lãng phí thời gian một cách vô ích. Trong cư xử trọng tình hơn trọng lí, vì nể nang mà ứng xử thiếu chính xác, thiếu công bằng. - Vừa tự kiêu lại vừa tự ti. Kiêu hãnh vì truyền thống dân tộc, vì quá khứ lịch sử là chính đáng nhưng vì lòng kiêu hãnh ấy mà không ra khỏi cái bóng của chính mình lại là một sai lầm; thấy mình chưa bằng người khác mà xấu hổ là cần thiết song vì thế mà quay lại phủ nhận chính mình, phủ nhận tất cả những gì thuộc về mình lại là tự ti thái quá. - Học theo cái mới một cách tuỳ tiện, thiếu chọn lọc, thiếu suy nghĩ dẫn đến những lệch lạc, phản khoa học, phản văn minh. c Nguyên nhân: - Quá khứ bị đô hộ dẫn đến tâm lí nô lệ, dễ bị phụ thuộc, thụ động và đầy mặc cảm. - Sự ảnh hưởng nặng nê của những tàn tích văn hoá phong kiến dẫn đến trì trệ bảo thủ trong cách nghĩ. - Nền sản xuất nông nghiệp theo mùa vụ, coi thời gian là vòng tuần hoàn dẫn đến tác phong chậm chạp, lề mề và thói quen ỷ lại vào các yếu tố ngoại cảnh. 1.3 Giải pháp: - Đổi mới trong giáo dục để đào tạo những thế hệ công dân mới bắt kịp được yêu cầu của thời đại - Mỗi cá nhân phải tích cực đổi mới tư duy, học hỏi và tự rèn luyện tác phong năng động, rèn luyện bản lĩnh và nâng cao khả năng sáng tạo để nắm bắt cơ hội và đối mặt với những thách thức mới. 1.4 Kết luận:
- Việc gia nhập WTO tạo ra một cơ hội song đồng thời cũng là một thách thức lớn buộc người Việt Nam phải tự đổi mới từ tư duy , tác phong cho đến thái độ và cách thức làm việc để không bị tụt hậu. - Tự hoàn thiện bản thân, phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu là điều mà mỗi người Việt Nam có thể làm và nên làm vì bản thân và vì sự tiến bộ chung của toàn xã hội.