2.Cơ sở thực tiễn

A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài

Công cuộc Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đòi hỏi Giáo dục phổ thông phải có “ chuyển biến căn bản toàn diện về chất lượng và hiệu quả; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực” (Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội). Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Do vậy việc rèn luyện kĩ năng cho học sinh là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết của người giáo viên. Học sinh cần có kĩ năng tốt mới có khả năng vận dụng thành thạo các kiến thức để giải quyết các nhiệm vụ được giao. Qua quá trình đó mới dần hình thành phẩm chất và năng lực cần thiết của người học.

Chủ đề hàm số là một nội dung cơ bản của chương trình toán THPT. Trong đó bài toán về sự tương giao giữa các đồ thị hàm số là một trong những bài toán cơ bản của nội dung này, thường xuất hiện trong các đề thi THPTQG, đề thi tốt nghiệp, các đề đánh giá năng lực của các trường đại học…những năm gần đây.Tuy nhiên nhiều học sinh chưa có kĩ năng quan sát bảng biến thiên, kĩ năng quan sát đồ thị và thực sự chưa hiểu và nắm được cách giải các dạng bài liên quan tới sự tương giao của hàm số, đặc biệt là các bài liên quan tới hàm hợp, các bài toán chứa tham số... Vì vậy khi đứng trước các bài toán đó các em thường tỏ ra lúng túng, một số thì hiểu mơ màng dẫn tới mất nhiều thời gian mới giải quyết được hoặc không giải quyết được bài toán. Do vậy vấn đề đặt ra là cần phải rèn luyện kĩ năng giải toán tương giao cho học sinh để giúp học sinh dễ dàng vận dụng được các kiến thức đã học, khả năng quan sát, tư duy và kĩ năng phản xạ lựa chọn cách giải tối ưu để giải quyết nhanh chóng bài toán. Chính vì thế chúng tôi lựa chọn đề tài: “Rèn luyện kĩ năng cho học sinh qua giải toán tương giao của hàm số”

Sáng kiến kinh nghiệm 2. Mục đích nghiên cứu

Mục đích rèn luyện kĩ năng cho học sinh khi giải một số dạng bài liên quan tới sự tương giao của đồ thị các hàm số, thường gặp trong quá trình học tập, trong các kì thi tốt nghiệp hay thi thử tốt nghiệp lớp 12.

3. Đối tượng nghiên cứu

Học sinh lớp 12 và giáo viên THPT

Các bài toán tương giao của đồ thị hai hàm số từ đó rút ra một số kĩ năng cần thiết cần rèn luyện cho học sinh 4. Phạm vi nghiên cứu

Bám sát nội dung chương trình Toán THPT.

Mở rộng phù hợp với nội dung thi tốt nghiệp lớp 12. 5. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu lí thuyết

Nghiên cứu SGK, sách giáo viên

Nghiên cứu tài tiệu tham khảo

Nghiên cứu qua thực tế giảng dạy tại trường THPT Tây Hiếu

Qua dự giờ đồng nghiệp, qua học hỏi kinh nghiệm của các thầy cô đi trước

Qua trao đổi với học sinh để tìm hiểu nhũng khó khăn, qua các bài kiểm tra, qua các hình thức đánh giá và vở bài tập của học sinh

Sáng kiến kinh nghiệm

B. NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận và cở thực tiễn của đề tài

1.1. Cơ sở lý luận a) Khái niệm kĩ năng

Theo tác giả Đặng Thành Hưng, kỹ năng là một dạng hành động được thực hiện tự giác dựa trên tri thức về công việc, khả năng vận động và những điều kiện sinh học – tâm lí khác của cá nhân (tức chủ thể của kỹ năng đó), như nhu cầu, tình cảm, ý chí, tính tích cực cá nhân... để đạt được kết quả theo mục đích hay tiêu chí đã định, hoặc mức độ thành công theo chuẩn mực hay quy định.

Nhà tâm lý học người Liên Xô L.D.Leviton cho rằng “Kỹ năng là sự thực hiện có kết quả một động tác nào đó hay một hoạt động phức tạp hơn bằng cách lựa chọn và áp dụng những cách thức đúng đắn, có tính đến những điều kiện nhất định”. Theo ông, người có kỹ năng hành động là người phải nắm được và vận dụng đúng đắn các cách thức và quy tắc nhằm thực hiện hành động có kết quả. Ông cũng cho rằng con người có kỹ năng không chỉ nắm lý thuyết về hành động mà còn phải vận dụng vào thực tế.

Theo tác giả Vũ Dũng thì kỹ năng là năng lực vận dụng có kết quả tri thức về phương thức hành động đã được chủ thể lĩnh hội để thực hiện những nhiệm vụ tương ứng.

Tác giả Thái Duy Tuyên định nghĩa kỹ năng là sự ứng dụng kiến thức trong hoạt động. Mỗi kỹ năng bao gồm một hệ thống thao tác trí tuệ và thực hành mà nếu thực hiện trọn vẹn hệ thống thao tác này sẽ đảm bảo đạt được mục đích đặt ra cho hoạt động. Điều đáng chú ý là việc thực hiện một kỹ năng luôn luôn được kiểm tra bằng ý thức, nghĩa là khi thực hiện bất kỳ một kỹ năng nào đều nhằm vào một mục đích nhất định.

Nhìn chung, các tác giả đều cho rằng kỹ năng là quá trình áp dụng những tri thức đúng đắn mà một cá nhân tích lũy được để thực hiện mục tiêu đã đề ra. b) Kĩ năng học tập môn toán

Trong tâm lý - giáo dục, người ta thường chia kĩ năng học tập cơ bản thành bốn nhóm: kĩ năng nhận thức, kĩ năng thực hành, kĩ năng tổ chức hoạt động nhận thức và kĩ năng tự kiểm tra, đánh giá.