ACTUEEL TECHNIEKNIEUWS

vind je op deingenieur.nl

Alles wat je zoekt overzichtelijk bij elkaar

Wat speelt er vandaag op technologiegebied?

Je leest het op de website van De Ingenieur. Elke dag nieuwe berichten geïllustreerd met beeld en video.

deingenieur.nl

Ook op de site:

• Activiteiten op techniekgebied in een overzichtelijke agenda

• Dossiers over onderwerpen als schoon staal, kernenergie in Nederland en droogte

• De interessantste vacatures voor ingenieurs

Jims verwondering ‘Voorsprong

door techniek.’

Echt waar?, vraagt redacteur

Jim Heirbaut zich af.

Burgers in Brussel

In bepaalde kringen is het sport om te foeteren op Brussel. ‘Nederland verliest zijn soevereiniteit aan Europa!’ ‘We worden geregeerd door een zichzelf verrijkende elite!’ Toen ik onlangs in Brussel was, maakte een taxichau eur het tegen een collega-journalist helemaal bont. ‘Kijk, hier zit de ma a’, zei hij, wijzend naar een van de gebouwen van de Europese Unie.

Ik was in Brussel op uitnodiging van de Europese Commissie, die een burgerpanel raadpleegde over virtual- en augmented realityomgevingen. 150 burgers uit alle landen van de Europese Unie discussieerden over de mogelijkheden, kansen en bedreigingen van zulke virtuele omgevingen. In een zaal zaten de geselecteerde burgerpanelleden door elkaar heen, groen en grijs. Op het podium presenteerden ze hun aanbevelingen voor de commissie. De een vol zelfvertrouwen, de ander duidelijk nerveus. Met de volksraadpleging wil de Commissie burgers een stem geven in het beleid, de regels en de wetgeving die ze gaat opstellen op dit onderwerp.

Dat is ongetwijfeld een dure exercitie. De panelleden worden op kosten van de EU ingevlogen vanuit de hele Unie; onderdak en maaltijden worden verzorgd. In de zaal waar ik aanschoof, zaten achterin zo’n vij ig vertalers die elke spreker simultaan vertaalden in een van de 23 aangeboden talen naar keuze, van Frans, Duits en Spaans tot Nederlands, Litouws en Kroatisch. Klinkt wat overdreven, maar de

Commissie vindt het belangrijk dat alle leden van het burgerpanel zich goed en helder kunnen uiten in de eigen taal, zodat hun input wordt meegenomen en zij zich echt gehoord voelen. Het wachten is nog even op een apparaatje dat gesproken woord simultaan én betrouwbaar vertaalt. Tot die tijd verscha de Europese Commissie massa’s vertalers werk.

Ik hoor de critici al mopperen: wat een verspilling! Maar de Europese Commissie wil graag burgers uit de EU meer betrekken bij haar beleid op het gebied van nieuwe technologieën, ook zij die normaal niet zo met de EU bezig zijn. ‘Ik kan u verzekeren dat we deze bijdragen van burgers serieus zullen bekijken’, zei vicevoorzitter Dubravka Šuica van de Europese Commissie in een speech voor de zaal. ‘Democratie vindt niet alleen plaats bij de stembusgang.’

Er volgen meer burgerpanels. Er is er al één geweest over voedselverspilling en binnenkort volgt er nog een over learning mobility. Deze panels verkeren nog in de pilotfase, maar de Commissie schijnt er erg enthousiast over te zijn.

Dat mopperen op ‘Brussel’ is best te begrijpen, maar de bestuurders doen in ieder geval hun best om beter te luisteren naar de inwoners van Europa. En dat kost wat, maar de Commissie hee in de gaten dat de prijs van compleet verloren contact met burgers nog heel veel hoger zou kunnen zijn.

WE DEZE MAAND NAARTOE? DE INGENIEUR TIPT

Feestje voor nerds

Houd je van muziek, vermaak en wetenschap? Dan is het Nerdland Festival op Domein Puyenbroek in het Belgische Wachtebeke misschien wel iets voor jou. Dit grootste wetenschapsfestival van België vindt plaats op 26, 27 en 28 mei, op een terrein dat voor Nederlanders nét over de grens ligt. Er zijn verschillende live-shows van wetenschapsentertainers Lieven Scheire en Hetty Helsmoortel, er is elektronische dansmuziek van DJ 4T4 (King of Nerds), er zijn schrijvers die boeken signeren, er zijn shows voor kleuters en oudere kinderen en er is een experience zone. Dit alles in grote circustenten, met een camping om de hoek. Ook beloven de organisatoren dat er lekker eten en drinken te koop is. Moet je wel met nerdcoins betalen... Meer info: nerdlandfestival.be/nl

Productontwerpen van morgen

Wandelhulp

Exoskeletten hebben in fabrieken al hun intrede gedaan om mensen te ondersteunen bij zware werkzaamheden. Het Chinese Hypershell ontwikkelde een lichtgewicht variant voor backpackers en wandelaars.

Het exoskelet Omega bestaat uit twee framedelen die aan de achterkant via een draaipunt met elkaar zijn verbonden. Het frame wordt met een band om de middel gedragen, terwijl de twee uiteinden met banden op de voorkant van de bovenbenen worden bevestigd. In het draaipunt, dat op de rug ligt, zit een elektromotor met een vermogen van achthonderd watt. Deze drijft het exoskelet aan door de twee delen ten opzichte van elkaar heen en weer te bewegen.

In het frame liggen twee processoren die met meerdere sensoren koppel, positie en kracht meten om de beenbeweging van de gebruiker te monitoren. Op basis daarvan modelleren de processoren in milliseconden op basis van kunstmatige intelligentie de exacte looppas van de gebruiker om deze naadloos te ondersteunen. De loopondersteuning kent negen verschillende modi, waaronder lopen, rennen, heuvels opklimmen en fietsen. In ‘hyper modus’ levert het exoskelet met een druk op de knop meteen maximale ondersteuning.

Volgens Hypershell kan de Omega tot dertig kilogram lichaamsgewicht compenseren om zo de spieren te ontlasten. In deze hoogste stand leveren de twee verwisselbare batterijen een bereik van 25 kilometer. Extra batterijen zijn mee te nemen en wegen vierhonderd gram per paar. De motor ondersteunt hardloopsnelheden tot twintig kilometer per uur, waardoor de Omega ook interessant kan zijn voor hardlopers.

Het exoskelet is gemaakt van aluminium en magnesium en weegt twee kilogram. De twee framedelen zijn af te stellen op taille en beenlengte van de gebruiker.

In het frame liggen tien passieve scharnieren voor extra flexibiliteit, waardoor de drager bergen en hellingen tot zestig graden kan beklimmen. Het frame is op te vouwen tot een compacte L-vorm en mee te nemen in een rugzak. De Omega moet in september op de markt komen. (PS) •

Cycle-by-wire

Fietsers drijven al sinds jaar en dag hun achterwielen aan met een ketting-, riemof cardanasaandrijving. Het Duitse bedrijf Schaeffler vervangt deze mechanische overbrenging nu door een elektronische. Het principe drive-by-wire, waarbij mechanische en hydraulische overbrengingen worden vervangen door elektronische overbrengingen, is in de auto-industrie al aardig ingeburgerd. Schaeffler past dit principe nu toe op de fietsaandrijving: de trapas drijft een generator aan die stroomt opwekt voor de aandrijving van een elektromotor op het achterwiel. Het hybride free drive-systeem levert een vermogen van maximaal 250 watt. De pedaalgenerator geeft een bepaalde trapweerstand, maar volgens

Bijenwarmer

Bijen zijn koudbloedig en daardoor slecht bestand tegen de kou. Zwitserse en Oostenrijkse onderzoekers ontwikkelden een honingraat met verwarming om bijensterfte tegen te gaan in de wintermaanden.

Als de temperatuur in een bijenkorf onder de 10 graden Celsius komt, raken de bijen in een coma en kunnen ze overlijden. Daarom clusteren de bijen in koude perioden in de korf samen om warm te blijven; ze bewegen hun vleugels en eten van hun honingvoorraad. De processen in de bijenkorf zijn echter moeilijk te bestuderen zonder de bijen te verstoren. Onderzoekers van de École polytechnique fédérale de Lausanne (EPFL) in Zwitserland en de Karl-Franzens-Universität in het Oostenrijkse Graz bouwden een honingraatelement voorzien van een reeks thermische sensoren en actuatoren. Dit element is simpelweg tussen de andere honingraatelementen in een bijenkorf te plaatsen.

De sensoren in de honingraat meten de temperatuurverdeling van de samengeclusterde bijen. De data wordt verwerkt door een centrale processor en doorgestuurd naar het onderzoeksteam. De onderzoekers kunnen via de processor ook de verwarmingselementen aansturen om de temperatuur van het bijenvolk subtiel te reguleren zonder de bijen te verstoren. Zo kunnen ze bijvoorbeeld voorkomen dat de bijen zich in kleinere groepen afsplitsen, als dat risico geeft op te grote temperatuurdaling, of ze naar honingvoorraden op de honingraat sturen.

De onderzoekers verwachten dat het systeem kan bijdragen aan het verminderen van plotselinge bijensterfte, ook wel colony collapse disorder genoemd.

Tijdens een koude winterperiode wisten de onderzoekers zo al een volk van vierduizend bijen in leven te houden. Ook konden ze voorkomen dat een bijenvolk versneld zou afsterven nadat het z’n koningin was kwijtgeraakt. (PS) •

Schaeffler gaat het trappen minder zwaar dan bij conventionele e-bikes met ketting, riem of cardanas. Als de berijder harder trapt dan noodzakelijk dan wordt overtollige elektriciteit opgeslagen in het batterijpakket. Die kan later worden vrijgegeven om de motor aan te drijven. Aangezien het free drive-systeem geen ketting, riem, versnelling of andere mechanische overbrengingen heeft, is er minder slijtage en onderhoud. De toepassing drive-by-wire biedt bovendien meer ontwerpvrijheid, aangezien de trapas en aangedreven wielen niet mechanisch worden verbonden. Schaeffler bouwt zelf geen fietsen, maar verkoopt het free drive-systeem aan fietsfabrikanten.

De eerste klant is het Duitse CIP Mobility dat onder de merknaam Mocci smart pedal vehiclecargofietsen op de markt brengt. De eerste is een tweewieler met een frame en wielen van recyclebaar kunststof in plaats van aluminium of staal. Doordat de wielen met spaken uit een geheel bestaan zijn ze minder kwetsbaar. Het productieproces van de kunststof onderdelen zou ongeveer tweederde minder CO2 uitstoten dan voor conventionele aluminium fietsframes. (PS) •