Zichzelf en zijn verbeeldingskracht trouw gebleven

Warder- Onny Huisink heeft zijn vrijheid terug. Hij leidt mij door zijn wijde wilde tuin in Warder en laat me zijn poppen zien. Mensgrote poppen van ruw materiaal, jute zakken, touw en versleten kleren. Sommige liggen in glazen ‘doodskisten’. Ze komen uit de ‘De Laatste Scène’ een voorstelling die in 2022 in samenwerking met De Karavaan hier te zien was. In zijn stem hoor ik dat de poppen voor hem levende wezens waren. Ze leven in hem voort. Zijn uit zijn handen en scheppingskracht ontstaan.

Binnen, in hun sfeervolle huis met uitzicht op de polder, vertelt hij over dat laatste project. Speeltheater Holland, dat hij jarenlang samen met zijn vrouw Saskia Janse leidde, stopte in 2013 en werd toen Speeltheater Holland Studio. Vanaf die tijd maakten ze vooral voorstellingen in het buitenland. En ze zetten voor het laatste project op diverse plekken in de buitenlucht in Nederland, Spanje, Groot-Brittannië en de VS scènes met grote poppen neer. Niet om ze daarvoor altijd te laten staan, maar juist omwille van het tegenovergestelde: Onder invloed van zon en wind, van regen, vogels en insecten en van mensen, zouden die scènes veranderen, uiteenvallen. Langzaam zou het verval ingrijpen... En dat was juist de opzet; de schoonheid en de weemoed van het verval te laten zien en ervaren. Soms kon Onny het niet laten en ging hij kijken “hoe het met zijn poppen ging”. In Spanje, in Londen, in de USA. Door de tijd heen werd dat proces gefilmd en gefotografeerd. In een buitenmuseum in de woestijn van Nevada werd bezoekers gesuggereerd selfies te nemen tussen de poppen. Ze konden die selfies opsturen naar Warder. Trots en geroerd laten Onny en Saskia mij het boek met die selfies zien. ‘The Beauty of Decay’, het boek dat ze hebben laten maken met die bijzondere en bizarre selfies uit de woestijn.

“Als jongetje van negen jaar had ik de garage van mijn ouders al omgebouwd tot atelier en theater”, vertelt Onny. “Ik maakte decors, poppen, speelde kleine toneelstukjes. Later werd dat een echt mooi theater op de Dam in Edam. Met poppen, acteurs, dans, muziek, je kan het zo gek niet bedenken. Theater voor kinderen, maar zeker niet alleen voor hen. Kinderen kunnen veel meer aan dan volwassenen. Ze zijn minder conservatief, mentaal veel beweeglijker. Staan veel meer open”. En zo leerden Saskia en hij elkaar kennen. Ook zij was van kind af aan bezig geweest met spel en werkte als poppenspeler onder meer mee aan de Fabeltjeskrant. Samen richtten ze in 1976 Speeltheater Holland op. Saskia schreef meestal de teksten. En deed later ook de zakelijke kant! Sinds 1989 wonen ze in Warder, met een grote Studio waar de scheppingskracht van Onny de ruimte heeft.

“We hebben het door de jaren eigenlijk ontzettend goed gehad” stelt Onny vast. Vaak honderden voorstellingen per jaar. Van het Concertgebouw tot De Krakeling. Meestal goed gesubsidieerd. Later ook voorstellingen in diverse landen in Europa, in Noord-Amerika, Zuid-Afrika en de Antillen. Regelmatig in Seattle bij het Children’s Theatre. Zo veel geleerd en beleefd ook. Bij iedere productie werkten ze weer met andere acteurs en poppenspelers... vroegen andere componisten voor de muziek, steeds weer nieuwe, andere samenwerking, nieuwe invloeden. “Heerlijk, steeds weer stond onze motor op volle kracht. Iedere productie kreeg zo zijn eigen avontuur”.

Speeltheater Holland /Studio heeft in de loop van de jaren diverse prijzen ontvangen. In 2012 werden Onny en Saskia beiden als artistiek leiders benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. “Maar”, zegt Onny, “we zijn nooit teruggevallen op wat succes had. We hebben niet gekozen voor een zo groot mogelijk publiek. We kozen op inhoud en creativiteit. Wat qua verhaal in onze ogen de moeite waard was te vertellen.” En vanzelf rollen de voorbeelden alweer over tafel, de voorstelling over het ‘anders zijn”: de vogel en de vleermuis, die allebei wel konden vliegen maar de één alleen overdag en de andere alleen ’s avonds. En toch moesten ze het allebei hebben van vliegen. De voorstelling met en tussen mensen in ZuidAfrika, mensen die nog nooit toneel hadden gezien, de gezamenlijke zoektocht naar beeldtaal...

De Stichting Speeltheater Holland Studio wordt nu opgeheven. Maar op hun website (https://www.speeltheater.nl/nl/welkom/) getuigen talloze foto’s en filmpjes van wat er was. Onny heeft zijn vrijheid terug. Niet meer die series voorstellingen. Maar hij wil nog wel doorgaan. Hij mist die improviserende zoektochten naar beeldtaal, het maken van de poppen, de contacten met al die anderen. Misschien gaat hij incidenteel nog wel een project doen...misschien in Afrika, of waar dan ook... Met andere mensen, andere disciplines. Ooit begonnen als 9-jarig jongetje in Edam ”vanuit de noodzaak om de ‘echte wereld’ te ontvluchten” verklaart hij zichzelf. Nu een dankbaar en gelukkig mens, misschien dankzij het feit dat hij zichzelf en zijn verbeeldingskracht trouw bleef.