Δεκαπενθήµερη εφηµερίδα για το ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ | www.dea.org.gr
Φύλλο Νο 399 | 10 ΓΕΝΑΡΗ 2018 | Κυκλοφορεί κάθε δεύτερη Τετάρτη | 2€
Μακεδονικό: Το όνοµα, οι ελληνικοί εκβιασµοί και το ΝΑΤΟ
Η κατάσταση στις σχολές, οι κινητοποιήσεις και η Αριστερά
Οι εκλογές στην Κύπρο και η προοπτική της Αριστεράς
σελ. 10-11
σελ. 12, 13
σελ. 15
Ιράν: Μαζικό ξέσπασµα «ταξικής δυσφορίας» σελ. 18-19
2018: Óõíå÷ßæïõí µå µíçµüíéá
Íá áðáíôÞóïõµå µå µáæéêïýò, åíùôéêïýò áãþíåò Το 2018 είναι µια κρίσιµη χρονιά για την οικονοµία, αλλά και για την κοινωνία. Το σύνολο των µνηµονιακών µέτρων, νόµων και διατάξεων θα συνεχίσει να είναι σε ισχύ, µε την ενίσχυση των πρόσθετων µέτρων της 3ης και της 4ης αξιολόγησης, που προετοιµάζουν το κοινωνικό έδαφος για τα ακόµα σκληρότερα µέτρα που το 3ο µνηµόνιο προβλέπει για το 2019. Αυτό το αντιδραστικό θεσµικό σπιράλ βύθισης στην υπερλιτό-
τητα και στο νεοφιλελευθερισµό στην πραγµατική ζωή είναι ακόµα χειρότερο: Οι αποκαλύψεις για εκβιασµούς εργοδοτών που, µε όπλο την απειλή απόλυσης, επιτυγχάνουν την επιστροφή του δώρου και τµήµατος των µισθών από τους εργάτες στα ταµεία των επιχειρήσεων, είναι µια σκληρή καταδίκη των, τάχα µου, «ριζοσπαστών αριστερών» που κατοικοεδρεύουν στο Υπουργείο Εργασίας και στο Μαξίµου. (συνέχεια στη σελ.2)
2
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Της σύνταξης... (συνέχεια από σελ.1)
Αυτή η υλική πραγµατικότητα δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί µέσα
από τον επικοινωνιακό πόλεµο που ετοιµάζει η κυβέρνηση, περί του «τέλους του Μνηµονίου», µε το µάτι στις επόµενες κάλπες.
Ας θυµίσουµε µερικούς πρόσθετους παράγοντες: • Η κασέτα περί «τέλους της επιτροπείας» έχει επισήµως ακυρω-
θεί. Μετά τις διηγήσεις Μοσκοβισί, αλλά και της γερµανικής κυβέρνησης, η επιτροπεία είναι σαφές ότι, µε την υπογραφή Τσίπρα, έχει παραταθεί µέχρι το 2060.
•
Από το 2018
•
Η µνηµονιακή πολιτική δεν έχει µόνο θύµατα, αλλά και
τίθεται σε ισχύ ο διαβόητος µνηµονιακός «κόφτης». Αν κατά την εκτέλεση του προπϋπολογισµού η κυβέρνηση δεν επιτυγχάνει το θηριώδες πλεόνασµα του 3,5% του ΑΕΠ (δηλ. περίπου 7,7 δισ. ευρώ!), τότε ο «κόφτης» ενεργοποιείται αυτόµατα, ισοσκελίζοντας τη διαφορά µε περικοπή συντάξεων και κοινωνικών δαπανών.
ευεργετηµένους: Τον κόσµο του «επιχειρείν», τους καπιταλιστές που παραλαµβάνουν το ένα δώρο µετά το άλλο. Γι’ αυτό άλλωστε και διευρύνεται ο κατάλογος των Οικογενειών και των Οµίλων που, πλέον, «συνωθούνται» στον προθάλαµο των γραφείων του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ.
Από τη σκοπιά των συµφερόντων των εργαζοµένων και των λαϊκών τάξεων, η µόνη απάντηση που ταιριάζει σε αυτή την πολιτική είναι η ασίγαστη πάλη για την ανατροπή της.
Αυτό σηµαίνει
έµφαση στην οικοδόµηση του κινήµατος
αντίστασης.
Οι πλειστηριασµοί είναι µια µάχη που βρίσκεται ήδη σε εξέ-
λιξη και πρέπει να διευρυνθεί µε στόχο τη νίκη. Το χρονικό σηµείο είναι «οριακό»: Η κυβέρνηση οφείλει να σπάσει τη λαϊκή αντίσταση, γιατί οι µαζικοί εκπλειστηριασµοί λαϊκών κατοικιών είναι προϋπόθεση για να περάσουν οι «συστηµικές» τράπεζες τα stress tests, είναι προϋπόθεση για να διατηρηθεί η µνηµονιακή συνέχεια.
Η ιδιωτικοποίηση της ∆ΕΗ, αλλά ακόµα και στο νερό, κάνουν το άνοιγµα και αυτού του µετώπου απολύτως υποχρεωτικό.
Ίσως τίποτα δεν περιγράφει καλύτερα την κατρακύλα αυτής της
κυβέρνησης από την απόπειρα να υπονοµεύσει καίρια το δικαίωµα των εργατών να κηρύσσουν απεργία. Η κατάργηση του ν.1264, του νόµου µε τον οποίο τα αφεντικά υποχρεώθηκαν να συµβιβαστούν κάτω από τα χτυπήµατα των µεγάλων αγώνων της εργατικής Μεταπολίτευσης, είναι ένα εµβληµατικό αίτηµα των εργοδοτών και των «θεσµών» των δανειστών. ∆εν πρέπει, µε τίποτα, να περάσει!
Σε αυτά και άλλα ανάλογα µέτωπα οφείλουµε να συγκεντρώσουµε την προσοχή µας.
Η κρίση του Τσίπρα στρώνει τον κοινοβουλευτικό δρόµο στον Κυρ.Μητσοτάκη. Είναι µια απειλή που δεν πρέπει να υποτιµηθεί.
Η µόνη πιθανή απάντηση είναι να παρθούν άµεσα οι πολιτικές
πρωτοβουλίες για ένα «µέτωπο» της ριζοσπαστικής-αντιµνηµονιακής-αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, που θα διεκδικήσει την πολιτική έκφραση αυτού του κόσµου, αντιπαλεύοντας τις διεργασίες της δεξιόστροφης πορείας, ή του εγκλωβισµού στα µνηµονιακά σενάρια «εθνικής συνεννόησης».
Οι πρωτοβουλίες αυτές
ασφαλώς έχουν προγραµµατικές προϋποθέσεις: Μόνο αυθεντικά ριζοσπαστική αριστερή πολιτική µπορεί να αντισταθεί στην κατάσταση που διαµορφώνεται. Όµως οφείλουν, ταυτόχρονα, να έχουν ενωτικό χαρακτήρα, να επιµένουν στη δυνατότητα της µαζικής πολιτικής, να επιδιώκουν τις απαντήσεις στο «εδώ και τώρα» και όχι στην παραποµπή της µάχης σε µιαν επόµενη ή µεθεπόµενη φάση.
Το στοίχηµα αυτό αφορά ασφαλώς την ηγεσία και τις δυνά-
µεις του ΚΚΕ. Με δεδοµένες, όµως, τις επιλογές και την πολιτική του, σήµερα η εκπλήρωση αυτών των όρων επαφίεται κυρίως στις πλάτες της ΛΑΕ (όπως και άλλων δυνάµεων που το καλοκαίρι του 2015 αντιστάθηκαν στη µετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ) και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
10 ΓΕΝΑΡΗ 2018
Η νεοφιλελεύθερη επίθεση του Αλέξη Τσίπρα
Τ
α αντεργατικά µέτρα των τριών υπογεγραµµένων µνηµονίων, τα µέτρα της 3ης αξιολόγησης, που τώρα ψηφίζονται, και τα µέτρα της 4ης αξιολόγησης, που επέρχονται την άνοιξη, αλλάζουν σε βαθιά αντιδραστική κατεύθυνση την ελληνική κοινωνία. Ένας καλός καθρέφτης για να συνειδητοποιήσουµε αυτές τις αλλαγές είναι, ως συνήθως στην Ελλάδα, το Ασφαλιστικό. Το 2018 οι συνταξιούχοι θα πάρουν την πρώτη πικρή γεύση των συνεπειών του νόµου Κατρούγκαλου, αλλά από την 1.1.2019 αυτός ο νόµος θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία: Θα καταργηθεί η «προσωπική διαφορά» στις καταβαλλόµενες κύριες συντάξεις, ενώ η επικουρική σύνταξη θα µετατραπεί σε «φιλοδώρηµα» που θα µετριέται µε κάποια δεκάδες ευρώ. Όµως η προοπτική για το δηµόσιο σύστηµα κοινωνικής ασφάλισης είναι ακόµα χειρότερη. Οι απανωτές «παραµετρικές» παρεµβάσεις, η ανεργία και η διάχυση της ελαστικοποίησης στην αγορά εργασίας έχουν υπονοµεύσει καίρια την ανθεκτικότητα, ακόµα και τη βιωσιµότητα του συστήµατος. Το «Βήµα» προανάγγειλε τη συζήτηση για τη µετάβαση στο καθεστώς των «ατοµικών συµβολαίων ασφάλισης». Πρόκειται για µια «ριζοσπαστικά» νεοφιλελεύθερη ιδέα που αναζητά την έξοδο από την κρίση του ασφαλιστικού συστήµατος µέσω της κήρυξης του θανάτου του δηµόσιου ασφαλιστικού συστήµατος και τη δηµιουργία «ατοµικών λογαριασµών» (µε υποχρεωτικές εισφορές και µη-εγγυηµένες παροχές) σε ιδιωτικές εταιρίες και funds που θα ακολουθούν δια βίου τον εργαζόµενο, ενισχύοντας την «ευελιξία» στην αγορά εργασίας. Αυτές οι ακραία νεοφιλελεύθερες «λύσεις» (που δεν τόλµαγαν ούτε καν να ψελλίσουν πριν λίγα χρόνια οι µουτζαχεντίν του «εκσυγχρονισµού») τίθενται τώρα στο κυβερνητικό και ευρωπαϊκό «τραπέζι» διαλόγου ως τάχα αυτονόητες λύσεις.
Οικονοµικό περιβάλλον
Σε τι οικονοµικό περιβάλλον προωθούνται αυτές οι ιδέες; Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, σε πρόσφατο άρθρο του στους «Financial Times», χαρακτήρισε την ανάκαµψη στην ευρωζώνη «αναιµική», επέµενε στον κίνδυνο των τραπεζών (Ιταλία!), έδειξε τις νέες «φούσκες» που διογκώνονται (ακίνητα στην Ισπανία και Ιρλανδία, κρατικά οµόλογα στην Ελλάδα) και παρά την αναγνώριση κάποιων «κερδοφόρων επιχειρηµατικών εγχειρηµάτων» άφησε ως «ανοιχτό ενδεχόµενο» το να πλήξει ξανά «ένα αρνητικό σοκ µια χώρα της ευρωζώνης». Αντίστοιχα το Bloomberg ανακοίνωσε ότι η κόλαση που ζήσαµε το 2017 ήταν µια εξαιρετικά καλή στιγµή που ίσως θα συνεχιστεί και το 2018, αλλά «δεν είναι πλέον ορατοί παράγοντες επέκτασης της αισιοδοξίας και για το 2019», καταλήγοντας ότι σε επίπεδο ευρωζώνης «έχουν
ενεργοποιηθεί, προληπτικά, οι µηχανισµοί διαχείρισης κρίσεων». Ακριβώς γι’ αυτό οι «θεσµοί» των δανειστών επιµένουν ότι η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να τηρήσει απαρέγκλιτα το πρόγραµµα προώθησης των νεοφιλελεύθερων αντιµεταρρυθµίσεων. Ο Τσακαλώτος µπορεί να αναζητά ακόµα σανίδα σωτηρίας για την αντιµετώπιση αυτής της κατάστασης σε κάποια «µατζούνια» (όπως το ευρωοµόλογα), όµως ο Τσίπρας έχει κάνει καθαρό ότι έχει σταθερά συνδέσει την πολιτική τύχη του µε την «εφαρµοσιµότητα» της νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης που απαιτούν οι δανειστές και η ντόπια κυρίαρχη τάξη. Αυτό το κριτήριο θα καθορίσει ακόµα και τις πιο «τακτικές» πολιτικές επιλογές του (ανασχηµατισµός, ηµεροµηνία εκλογών, συµµαχίες κ.ο.κ.). Η συζήτηση αυτή αφορά άµεσα και τις προοπτικές για το καλοκαίρι του 2018. Ο Γ. Στουρνάρας προειδοποίησε την κυβέρνηση ότι µετά τη λήξη του προγράµµατος τον ερχόµενο Αύγουστο, µια πιστοληπτική «γραµµή στήριξης» θα εξακολουθήσει να είναι απαραίτητη, ενώ το Bloomberg εκτίµησε ότι πιθανότατα θα είναι αναπόφευκτο ένα «νέο πρόγραµµα» για την ελληνική οικονοµία. Απ’ ό,τι φαίνεται, η απάντηση στο ζήτηµα αυτό θα κριθεί στη σύνοδο των δανειστών τον Απρίλη στην Ουάσινγκτον και στις θέσεις του ∆ΝΤ σχετικά µε το τι εννοείται ως «ελάφρυνση του ελληνικού χρέους».
Πολιτικές προοπτικές
Ο σταθερός προσανατολισµός του Τσίπρα στις νεοφιλελεύθερες αντιµεταρρυθµίσεις αποτελεί ένα είδος εισβολής στα «αµπελοχώραφα» της Ν∆, ιδιαίτερα υπό την ηγεσία του Κυρ. Μητσοτάκη. Εκεί ο ΣΥΡΙΖΑ σηµειώνει πρόσφατα κάποιες «επιτυχίες», όπως η βελτίωση των σχέσεών του µε οικογένειες και οµίλους καπιταλιστών, ανοίγοντας στον Τσίπρα κάποιες «πόρτες» που µέχρι το 2015 είχαν παραµείνει ερµητικά κλειστές. Όµως αυτές οι «επιτυχίες» δεν αρκούν για να ισοσκελίσουν τις µαζικές αποτυχίες, τη σηµαντική πτώση της επιρροής στο στρατόπεδο των εργαζοµένων και των λαϊκών ανθρώπων. Που βλέπουν τη ζωή τους να επιδεινώνεται µέρα µε τη µέρα, µήνα µε το µήνα. Βεβαίως, το φαινόµενο της µαζικής απογοήτευσης δεν αρκεί από µόνο του για να παράξει θετικά πολιτικά αποτελέσµατα. Το ποιες δυνάµεις θα εκφράσουν πολιτικά τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ στα εργατικά-λαϊκά στρώµατα και το πόσο µαζικά και αποτελεσµατικά θα το κάνουν, δεν θα είναι µόνο το κρισιµότερο πολιτικό ζήτηµα των επόµενων εκλογών –όποτε κι αν στηθούν οι κάλπες. Θα είναι, επίσης, ένας αποφασιστικός παράγοντας που θα κρίνει το πόσο γρήγορα, ή όχι, θα ανατραπεί η ακραία αντικοινωνική κατεύθυνση που η κυβέρνηση και οι δανειστές επιχειρούν να εµπεδώσουν, ως προϋπόθεση για να βγει το σύστηµα από την κρίση.
ΓΙΝΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ: Αντώνης Νταβανέλος ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ» Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Κλαζοµενών 1-3, Τ.Κ. 10440, ΑΘΗΝΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IRIS ΑΕΒΕ EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: Τηλ.: 210-3306286 e-mail: sidaxi@dea.org.gr Fax: 210-3303566
• Εξάµηνη 30 ευρώ • Ετήσια 60 ευρώ • Εξωτερικού 70 ευρώ • Μπορείτε να καταθέσετε τη συνδροµή σας στο λογαριασµό 064/754747-11 της Εθνικής Τράπεζας. • Υπεύθυνος Γρηγόρης Δεµέστιχας, τηλ 6976564624
10 γεναρη 2018
πολιτικη
3
Πολυνομοσχέδιο τρίτης αξιολόγησης – «Μεταμνημονιακή» εποχή
2018… σκόπελοι στο δρόμο της κυβέρνησης Του Αντώνη Νταβανέλου
Μ
έσα σε κλίμα αισιοδοξίας για την επερχόμενη «έξοδο» από τη μνημονιακή εποχή, η κυβερνητική πλειοψηφία ετοιμάζεται να ψηφίσει ακόμη ένα σκληρό πακέτο αντεργατικών μέτρων, με ορίζοντα το Eurogroup στις 22/1, όπου θα κριθεί η εκταμίευση της επόμενης δόσης. Η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου, έχοντας αποφασίσει να εφαρμόσει πιστά τις απαιτήσεις των δανειστών και της κυρίαρχης τάξης, με το πολυνομοσχέδιο που θα πρέπει να έχει εγκριθεί μέχρι το βράδυ της 15ης Γενάρη (ή και νωρίτερα), επιχειρεί ακόμα μία άγρια επίθεση στα εισοδήματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, το ογκώδες πολυνομοσχέδιο που περιλαμβάνει τα «προαπαιτούμενα» (όσα δεν πέρασαν στη βουλή με την καταιγίδα τροπολογιών τις τελευταίες μέρες του 2017) για το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης, όδευε προς τις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές. Σε αυτό περιλαμβάνονται μια σειρά διατάξεις που η εφαρμογή τους θα εντείνει τη λαϊκή δυσαρέσκεια, ενώ ακόμα και στην πειθαρχημένη Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ δεν λείπουν οι γκρίνιες, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει και την εμφάνιση κάποιας διαφοροποίησης στη σχετική ψηφοφορία. Άλλωστε, η ανάγκη παράτασης του κυβερνητικού βίου και το αφήγημα περί «ενός ακόμη βήματος» για την ομαλή ολοκλήρωση του μνημονιακού προγράμματος είναι σίγουρο ότι θα εξαφανίσουν τις όποιες ενστάσεις για θέματα όπως η νομοθεσία για την προκήρυξη απεργιών, οι αλλαγές στα οικογενειακά επιδόματα, οι πλειστηριασμοί κλπ. Ειδικότερα, πέρα από την προκλητική ρύθμιση που θα κάνει δυσκολότερη την κήρυξη απεργίας (βλ. επόμενες σελίδες), στο νέο νομοθετικό έκτρωμα, μεταξύ άλλων, προβλέπεται: α) Διάταξη για τη διενέργεια ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων ακόμη και για χρέη προς την εφορία και προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Μετά τις τράπεζες δηλαδή και το Δημόσιο θα βγάζει στο ψηφιακό «σφυρί» τα σπίτια όσων «γονάτισε» η πολιτική της ευρωλιτότητας. Συγχρόνως, οι δανειστές επιμένουν στο διπλασιασμό των κατασχέσεων στους τραπεζικούς λογαριασμούς, τη στιγμή που οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ξεπέρασαν τα 100 δισ. ευρώ! Μόνο τον Νοέμβριο οι απλήρωτες οφειλές αυξήθηκαν κατά 1.187 δισ. ευρώ έναντι του προηγούμενου μήνα, ένδειξη της εξάντλησης της φοροδοτικής ικανότητας των νοικοκυριών. Παράλληλα, πάνω από 1 εκατ. οφειλέτες έχουν υποστεί ήδη κατάσχεση λογαριασμού ή άλλο αναγκαστικό μέτρο, ενώ υπό το φόβο των κατασχέσεων ζουν
ακόμη περίπου 750.000 οφειλέτες. Τέλος, αλλαγές θα υπάρξουν και στο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη και συγκεκριμένα στη δυνατότητα αναβολών όσων αιτούνται προστασίας από πλειστηριασμούς (δικάσιμος εντός 30 ημερών μετά την πρώτη αναβολή). Με όλα τα παραπάνω, το αντιδραστικό πλαίσιο για την αρπαγή της λαϊκής κατοικίας θωρακίζεται ακόμα περισσότερο μπροστά στις μαζικές αντιδράσεις του κινήματος κατά των πλειστηριασμών. β) Αλλαγές στον τρόπο απόδοσης των οικογενειακών επιδομάτων, με την εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων. Πάνω από 60.000 οικογένειες, που σήμερα λαμβάνουν αυτό το πολύτιμο βοήθημα, από 1/1/2018 θα το στερηθούν. γ) Η επιτάχυνση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων (ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ, «Ελευθέριος Βενιζέλος», ΟΤΕ κ.ά.), που συνδέεται με την αποπληρωμή των τοκογλύφων και τις προϋποθέσεις ανάταξης της κερδοφορίας για ισχυρούς καπιταλιστές, ντόπιους και διεθνείς. Αιχμή αποτελούν οι αλλαγές στον ενεργειακό κλάδο και το ξεπούλημα της ΔΕΗ.
Νάρκες
Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και με την έγκαιρη ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης, οι πανηγυρικοί τόνοι του Μαξίμου για επιστροφή στην «κανονικότητα» και εκλογές το 2019 έχουν να περάσουν από πολλούς «σκοπέλους» για να μετατραπούν σε πραγματικότητα. Μέχρι το ορόσημο του Αυγούστου, οπότε και λήγει η δανειακή σύμβαση (και όχι φυσικά η μνημονιακή επιτήρηση για την επίτευξη των πρωτογενών πλεονασμάτων σε 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022), ο δρόμος της κυβέρνησης είναι στρωμένος με… «νάρκες». Στις αρχές Μάρτη ξεκινάει η τέταρτη αξιολόγηση με 82 «προαπαιτούμενα» και όσες «ουρές» θα έχουν απομείνει από την τρίτη. Το Φεβρουάριο οι ελληνικές τράπεζες θα αρχίσουν να στέλνουν στοιχεία για τα stress tests στην ΤτΕ και τις ευρωπαϊκές
αρχές, δύο χρόνια μετά τη σκανδαλώδη ανακεφαλαιοποίηση του 2015. Έπειτα από το συμβιβασμό ΔΝΤ-ΕΕ για επίσπευση των ελέγχων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, η διαδικασία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το Μάη και μένει να φανεί αν θα διαψευσθούν οι θέσεις του Ταμείου που μιλούν για ανάγκη κεφαλαιακής ενίσχυσης προς τις τράπεζες, ύψους 10 δισ. ευρώ. Άρρηκτα δεμένος με όλα αυτά είναι και ο στόχος των τραπεζών –μέσα στο 2018– το απόθεμα των «κόκκινων» δανείων να μειωθεί κατά 15 δισ. ευρώ, κυρίως μέσω της γενίκευσης των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και της πώλησης «πακέτων» μη εξυπηρετούμενων δανείων σε εταιρίες-«αρπακτικά». Το θέμα των πλειστηριασμών παραμένει κυρίαρχο στην προσπάθεια των τραπεζών να μειώσουν τα «κόκκινα» δάνεια και σύμφωνα με τον προγραμματισμό το 2018 πρόκειται να πλειστηριαστούν 13.000 ακίνητα. Με άλλα λόγια, το πρότζεκτ «τράπεζες» αποτελεί μια σύνθετη οικονομική και κοινωνικοπολιτική εξίσωση με αρκετές αβέβαιες παραμέτρους. Την ίδια περίπου περίοδο θα λάβει την απόφασή του και το ΔΝΤ για τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα με χρηματοδότηση ή μη. Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι είναι πιθανότερη μια λύση παραμονής του Ταμείου με το σημερινό του ρόλο, χωρίς να συνεισφέρει νέα χρήματα. Θα είναι η χειρότερη δυνατή εξέλιξη για την κυβέρνηση, αφού το ΔΝΤ θα παραμείνει ως «κακός μπάτσος» στο κουαρτέτο και θα φέρει πιο κοντά το ενδεχόμενο να εφαρμοστούν ταυτόχρονα η μείωση των συντάξεων και του αφορολόγητου από την 1/1/2019. Αν και εφόσον έχει ολοκληρωθεί η τέταρτη αξιολόγηση και το κυβερνητικό πλοίο έχει επιβιώσει από τις «τρικυμίες» της άνοιξης, μαζί με το καλοκαίρι θα έρθει και η πιο κρίσιμη στιγμή της κυβερνητικής θητείας: το άνοιγμα της συζήτησης για την εποχή μετά τον Αύγουστο του 2018, που περιλαμβάνει τη
δέσμη μέτρων για την αναδιάταξη των πληρωμών του κρατικού χρέους και όχι μόνο. Εκτός από τις όποιες απρόβλεπτες επιπτώσεις, σκέψεις περί αύξησης του κατώτατου μισθού και λοιπές παροχές μετά την 20ή Αυγούστου 2018, όπως προπαγανδίζουν διάφορα κυβερνητικά στελέχη, μάλλον δεν έχουν καμία τύχη υλοποίησης. Οποιαδήποτε συμφωνία θα βασιστεί στο ίδιο αυστηρότατο καθεστώς μνημονιακής πειθαρχίας, διαφορετικά το κόστους δανεισμού από τις αγορές θα είναι τόσο απαγορευτικό, ώστε ένα νέο δάνειο από τους «θεσμούς» θα φαντάζει λιγότερο οδυνηρό.
Προοπτικές
Για την ώρα, η ομάδα Τσίπρα, θέλοντας να περιορίσει τη συνεχιζόμενη φθορά του κυβερνητικού σχήματος, ετοιμάζει ακόμα μια επικοινωνιακή αντεπίθεση, με το γνωστό (και περιορισμένης αποτελεσματικότητας) όπλο. Έναν «διορθωτικό ανασχηματισμό» στα υπουργεία, σε συνδυασμό με την έκδοση ενός ακόμη ομολόγου του ΟΔΗΧΧ, αμέσως μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης, ώστε να δημιουργηθεί το «μαξιλάρι» ασφαλείας, περίπου 15 δισ. ευρώ. Οι απειλές που μπορούν να τινάξουν στον αέρα το σκηνικό αισιοδοξίας που φιλοτεχνούν τα κυβερνητικά επιτελεία και τα φιλικά τους ΜΜΕ, είναι υπαρκτές. Για τον κόσμο της αντίστασης και τις δυνάμεις της πραγματικής Αριστεράς όμως δεν επιτρέπεται καμία παθητική αναμονή για την εκδήλωση καθεστωτικών αδιεξόδων. Με αφετηρία τις κινητοποιήσεις για την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου, ο συντονισμός και η κλιμάκωση των κοινωνικών αγώνων, η ανασύνταξη του μαζικού κινήματος και η μετωπική παρέμβαση της ριζοσπαστικής-αντικαπιταλιστικής Αριστεράς μπορούν να μετατρέψουν την «ανάσα», που επιδιώκει η κυβέρνηση και η μνημονιακή αντιπολίτευση, σε κανονική ασφυξία.
4
εργατικα
10 γεναρη 2018
Η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ξαναχτυπά την εργατική βάση των σωματείων Της Κατερίνας Γιαννούλια*
Μ
ε τη νέα επίθεση στις συνδικαλιστικές κατακτήσεις και στο δικαίωμα στην απεργία η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επαναβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει γυρισμός από τον μνημονιακό κατήφορο. H σύμπλευση της πάλαι ποτέ αριστεράς (του ΣΥΡΙΖΑ) με το κεφάλαιο έχει μετατρέψει την κυβέρνηση σε εκφραστή των συμφερόντων του κεφαλαίου και γι’ αυτό υλοποιεί με εκπληκτική αφοσίωση τις χρόνιες απαιτήσεις του όπως είναι αυτό της κατάργησης του απεργιακού δικαιώματος, αλλά και των υπολοίπων εργατικών κατακτήσεων των Σωματείων, όπως είναι η υπογραφή των συλλογικών συμβάσεων. Από τα χρόνια της μεταπολίτευσης και μετά, ο ΣΕΒ και όλες οι αστικές και συστημικές δυνάμεις προσπαθούν να καταργήσουν την ταξική πάλη, όπως χαρακτηριστικά μας θυμίζει ο Σωτήρης Μάρταλης στη διπλανή σελίδα, αναφέροντας τα λεγόμενα του υπουργού Λάσκαρη της κυβέρνησης Καραμανλή. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επιχειρεί συστηματικά να αφαιρέσει κάθε δυνατότητα συλλογικής διεκδίκησης από τα συνδικάτα και νομοθετεί συνεχώς υπέρ των εργοδοτών. Είναι η δεύτερη φορά
(η πρώτη ήταν κατά την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου, το Μάιο του 2017) που επιφέρει αντεργατικές αλλαγές στο νόμο 1264/1982. Έχει ήδη νομοθετήσει, δηλαδή, δυσμενώς για τις συνδικαλιστικές δυνατότητες που είχαν κυρίως τα πρωτοβάθμια σωματεία και οι ομοσπονδίες. Τώρα, υπερδιπλασιάζει τον αριθμό των εργαζομένων που χρειάζεται να είναι παρόντες σε γενική συνέλευση πρωτοβάθμιου σωματείου, ώστε να προκηρύξουν απεργία. Έτσι, το νέο όριο για προκήρυξη απεργίας τίθεται στο 50%+1 των ταμειακώς εντάξει μελών, ενώ στον 1264/82 στην πρώτη γενική συνέλευση απαιτούνταν πλειοψηφία στο 1/3 και στην τρίτη γενική συνέλευση στο 1/5. Είναι προφανής η στόχευση, όπως περιγράφει κι ο Γιάννος Γιαννόπουλος από κάτω, που είναι να πληγεί η βάση των συλλογικά οργανωμένων εργαζομένων και μάλιστα σε πολύ δύσκολους και άγριους χώρους, όπως είναι ο ιδιωτικός τομέας. Το σίγουρο είναι ότι οι επιθέσεις στις συνδικαλιστικές κατακτήσεις, σε επόμενες φάσεις, θα επεκταθούν σε μεγαλύτερα τμήματα ομοσπονδιών και συνομοσπονδιών, που προσωρινά φαίνεται να ξεφεύγουν.
Νομοθεσία υπέρ των εργοδοτών
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ συμπληρώνει το νομοθετικό οπλοστάσιο των εργοδο-
τών, με την κατάργηση, στην πράξη, του δικαιώματος των σωματείων να προκηρύσσουν απεργία. Τα υπόλοιπα κομμάτια του αντεργατικού παζλ τα βιώνουμε καθημερινά, με την πλειοψηφία των απεργιών να κρίνονται από τα δικαστήρια παράνομες ή/ και καταχρηστικές, με την προηγούμενη νομοθέτηση του έμμεσου δικαιώματος εργοδοτικής ανταπεργίας (λοκ-άουτ), με τη διευκόλυνση που παρέχει στους εργοδότες για απολύσεις συνδικαλιστών λόγω «αδικαιολόγητης απουσίας» εργαζομένων για πάνω από τρεις μέρες, με την αναγγελία για «κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας» με την αφαίρεση του δικαιώματος για καθορισμό μισθών και συλλογικών συμβάσεων από τα σωματεία, με τη θεσμοθέτηση των «Ενώσεων Προσώπων» που έχουν δικαίωμα να συγκροτήσουν οι εργοδότες με τη συμφωνία μόλις του 15% του συνόλου των εργαζομένων σε μία επιχείρηση, στήνοντας εργοδοτικές δομές και παρακάμπτοντας τα αληθινά σωματεία των εργαζομένων, με τη γενίκευση των «εσωτερικών κανονισμών» και των «αξιολογήσεων» των εργαζομένων, με τη μείωση σε αριθμό και ρόλο των επιθεωρητών εργασίας. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, όπως και ο ΣΕΒ κι οι «δανειστές» ξέρουν καλά ότι... ο Λάσκαρης δεν κατάφερε να καταργήσει την ταξική πάλη, ούτε βέβαια και η απογο-
ήτευση που ο ΣΥΡΙΖΑ έσπειρε θα κρατήσει για πάντα και δεν θα μετατραπεί σε οργή και οργανωμένη αντίδραση από τα συλλογικά εργαλεία των εργαζομένων, που είναι τα συνδικάτα.
Αντιδράσεις;
Θα περίμενε κανείς ότι τα κόμματα που καταχράστηκαν τα δικαιώματα της συνδικαλιστικής νομοθεσίας (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και τα παρακλάδια τους), αλλά και ανεκδιήγητοι μιμητές τους, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, αυτοί που μετέτρεψαν τις συνδικαλιστικές ελευθερίες σε προνόμια για ίδιο όφελος και μακριά από το συμφέρον αυτών που εκπροσωπούσαν, αυτοί (ο παλιός και νέος κυβερνητικός συνδικαλισμός) που λέρωσαν την έννοια του συνδικαλισμού και την έκαναν ταυτόσημη με κάτι πολύ βρόμικο, αυτοί που βγαίνουν από τα πολυτελή γραφεία τους για να κυκλοφορήσουν μόνο σε διαδρόμους και γραφεία της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, έχοντας ξεχάσει το πεζοδρόμιο και τις διαδηλώσεις των ανθρώπων της εργατικής τάξης, θα είχαν, αν όχι την ευαισθησία, το ιδιοτελές συμφέρον να υπερασπιστούν την υπάρχουσα νομοθεσία, ώστε να διατηρήσουν τις «καρεκλίτσες» τους. Δεν συμβαίνει όμως αυτό! Παράξενο; Καθόλου! Οι συνδικαλιστές των ΠΑΣΚΕ (ΔΗΣΥ-
ΕΡΓΑΤΙΚΑ
10 ΓΕΝΑΡΗ 2018
5
ΣΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Π)-∆ΑΚΕ-ΣΥΡΙΖΑ και των όποιων παραφυάδων τους, σε συµπαγή και αδιαίρετη σύµπλευση µεταξύ τους, αλλά και µε τους εργοδότες και την κυβέρνησή τους, σε ΓΣΕΕ-Α∆Ε∆Υ-ΕΚΑ, αρνούνται συστηµατικά και επίµονα να υπερασπιστούν τουλάχιστον το υπάρχον νοµοθετικό πλαίσιο των συνδικαλιστικών κατακτήσεων και έτσι το µόνο που έχει προκηρυχτεί (κι αυτό µε πολύ πίεση από την Αριστερά) είναι µία 3ωρη πανελλαδική στάση εργασίας από την Α∆Ε∆Υ, τη µέρα ψήφισης της κατάργησης του απεργιακού δικαιώµατος, µαζί µε τα υπόλοιπα 69 αντεργατικά και αντιλαϊκά προαπαιτούµενα της τρίτης αξιολόγησης. Οι παρατάξεις της Αριστεράς (ΜΕΤΑ-Παρεµβάσεις-ΠΑΜΕ) σε µία κοινή πρωτοβουλία (που αν συνεχιζόταν και επεκτεινόταν θα βοηθούσε στην ανασύνταξη του εργατικού κινήµατος) στην Α∆Ε∆Υ, ζήτησαν έκτακτη Εκτελεστική Επιτροπή (που πραγµατοποιήθηκε στις 3/1), για να προκηρυχθεί 24ωρη απεργία απέναντι στην αλλαγή του συνδικαλιστικού νόµου και τα µέτρα της τρίτης αξιολόγησης. Το ΜΕΤΑ και οι Παρεµβάσεις πρότειναν 2ήµερο κινητοποιήσεων, µε συλλαλητήρια στις 10/1 ενάντια στους πλειστηριασµούς της λαϊκής περιουσίας, 24ωρη απεργία στις 11/1 για
τα νέα µέτρα και συλλαλητήριο τη µέρα ψήφισης του πολυνοµοσχέδιου, ώστε η πρωτοβουλία των κινητοποιήσεων να βρίσκεται στην πλευρά των εργαζοµένων. Το ΠΑΜΕ, δυστυχώς, δεν συντάχθηκε µε αυτή την πρόταση. Πρότεινε 24ωρη απεργία τη µέρα ψήφισης των µέτρων, αφήνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων στην κυβέρνηση. Υπό το βάρος των µέτρων και προκειµένου να αντιµετωπιστεί το αρραγές µπλοκ των µνηµονιακών συνδικαλιστικών δυνάµεων, ∆ΑΚΕ-ΠΑΣΚ-ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΑΤΡΟΠΗ (παράταξη Μπαλασόπουλου) που δεν τάσσονταν υπέρ µιας κινητοποίησης αντάξιας της ευθείας επίθεσης που δέχεται ιδιαίτερα το οργανωµένο συνδικαλιστικό κι εργατικό κίνηµα, το ΠΑΜΕ επανεξέτασε την προβληµατική αρχική θέση του κι έθεσε την πρόταση για απεργία στις 12/1. Οι δυνάµεις του ΜΕΤΑ, παρά τους χρονικούς περιορισµούς για αποτελεσµατική προπαγάνδιση της απεργίας αυτής, µε στόχο να µην µείνουν χωρίς τη δέουσα απάντηση η κυβέρνηση, ο ΣΕΒ κι οι «θεσµοί», οι Παρεµβάσεις, αλλά και οµοσπονδίες και πρωτοβάθµια σωµατεία κινήθηκαν προς την επιβολή αυτής της µέρας απεργίας (12/1) παντού, µε αποφάσεις
όπου µπόρεσαν, κόντρα στη συνειδητή απραξία των πλειοψηφιών σε Α∆Ε∆Υ-ΓΣΕΕ-ΕΚΑ.
∆ιέξοδος
Αυτός ο τρόπος είναι µια καλή λύση. Αυτή είναι η πρόταση που γίνεται εδώ και καιρό από τις δυνάµεις του ΜΕΤΑ, για κοινές πρωτοβουλίες της Αριστεράς (Κέντρο Αγώνα) που θα έχουν τη δύναµη να παρακάµπτουν τις µνηµονιακές, γραφειοκρατικές και κυβερνητικές συνδικαλιστικές ηγεσίες. Μέχρι να καταφέρουµε να αλλάξουµε τους συσχετισµούς στα συνδικάτα, µέχρι οι ηγεσίες να γίνουν εξίσου ταξικές µε τη βάση, η Αριστερά πρέπει να κάνει γρήγορα βήµατα για να υπερασπιστεί τα εργατικά συµφέροντα. Η Αριστερά βρίσκεται ούτως ή άλλως µαζί στους αγώνες (για τους πλειστηριασµούς, το συνδικαλιστικό νόµο, την αξιολόγηση, τους συµβασιούχους) και αντί να κινείται παράλληλα, θα είναι πολύ πιο χρήσιµο να κινηθεί συνεννοηµένα και διασταυρούµενα, για να αποκτηθεί κάποτε η απαραίτητη αυτοπεποίθηση, εµπιστοσύνη και µαζικότητα του εργατικού κινήµατος, στο δρόµο όπου δίνονται οι µάχες. *Η Κατερίνα Γιαννούλια είναι µέλος του ΓΣ της Α∆Ε∆Υ
Οι αλήθειες για την αλλαγή του συνδικαλιστικού νόµου Του Γιάννου Γιαννόπουλου*
Μ
ετά την προσωρινή αναδίπλωσή της, στα µέσα ∆εκέµβρη, υπό την πίεση και της κατακραυγής, αλλά και των κινητοποιήσεων των εργαζοµένων, η κυβέρνηση έρχεται να επαναφέρει τη ρύθµιση για την περιστολή του δικαιώµατος της απεργίας στο πακέτο προαπαιτούµενων µέτρων. Το συγκεκριµένο µέτρο αποτελεί ποιοτικό άλµα στα αντεργατικά µέτρα των µνηµονιακών ετών. Και αυτό επειδή δεν έρχεται να θίξει απλώς ένα κατακτηµένο εργατικό δικαίωµα –όχι ότι έχουν µείνει πολλά ανέπαφα– αλλά γιατί έρχεται να περιστείλει ένα από τα βασικότερα µέτρα πίεσης, αντίστασης και αντεπίθεσης που διαθέτουν οι εργαζόµενοι για να προασπίζονται τις κατακτήσεις τους και να διεκδικούν. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να ντύσει ιδεολογικά το µέτρο µε έναν µανδύα δηµοκρατίας δεν µπορεί να αναιρέσει ότι αποτελεί βαθιά νεοφι-
λελεύθερη τοµή στην υφιστάµενη εργατική νοµοθεσία και ευχής έργο για την εργοδοσία. Αυτό είναι καταρχήν πρόδηλο από το γεγονός ότι είναι ένα από τα µέτρα στα οποία η αξιωµατική αντιπολίτευση της Ν∆ δεν αντιπαρατίθεται ούτε καν επικοινωνιακά. Και χωρίς να υπήρχε αυτό το δεδοµένο, όµως, είναι προφανές ότι το µέτρο χτυπάει ακριβώς εκείνες τις δυνάµεις του εργατικού κινήµατος που συνεχίζουν να λειτουργούν, να λαµβάνουν αποφάσεις και να δρουν κόντρα στην απραξία των πλειοψηφιών της ΓΣΕΕ και της Α∆Ε∆Υ. Τα πρωτοβάθµια σωµατεία στα οποία ο συσχετισµός δυνάµεων, τόσο όσον αφορά τη γεωµετρία των δυνάµεων που συµµετέχουν σε αυτά, όσο και απέναντι στην εργοδοσία, τους δίνει τη δυνατότητα να απεργούν και να νικάνε. Τέτοια σωµατεία είναι συνήθως σωµατεία του ιδιωτικού τοµέα µε συγκεντρωµένη δύναµη σε µεγάλες επιχειρήσεις, όπου συγκεντρώνονται πολλοί εργαζόµενοι, πράγµα που έχει δύο απολήξεις. Από τη µία η συνεύρεση πολλών εργαζοµένων σε έναν εργασιακό χώρο δίνει τη δυνατότητα να
δηµιουργούνται δεσµοί εµπιστοσύνης κι αγώνα, συναίσθηση της ταξικής θέσης των εργαζοµένων, αντίληψη ότι η επιχείρηση δεν είναι «µια οικογένεια» ή «µια οµάδα», όπως συνήθως θέλουν να παρουσιάζουν οι εργοδότες. Από την άλλη, σε συγκεντρωµένες µονάδες είναι ευκολότερο να γίνει αποκλεισµός και να περιφρουρηθεί µια απεργία και να προκαλέσει ασφυξία στην εργοδοσία, αναγκάζοντάς την να υποχωρήσει σε επιµέρους µάχες. Στη φάση της πρώτης κατάθεσης της συγκεκριµένης τροπολογίας, διάφορα κυβερνητικά φερέφωνα υποστήριζαν ότι η τροπολογία θα επανέλθει διαφοροποιηµένη και θα αφορά µονάχα τα τοπικά επιχειρησιακά σωµατεία. Ακριβώς δηλαδή τα σωµατεία που µπορούν να αξιοποιήσουν τη συγκεντρωµένη τους δύναµη σε µεγαλύτερο βαθµό σε σχέση µε τα κλαδικά ή τα οµοιοεπαγγελµατικά σωµατεία, που αντικειµενικά έχουν µεγαλύτερη διασπορά δυνάµεων. Ο Γιάννος Γιαννόπουλος είναι µέλος της ΕΕ του ΜΕΤΑ και του «Ρεσάλτο στη Γαλέρα», στο ΕΚΑ
Α΄ ΑΘΗΝΑΣ: Εξάρχεια 6985072064 6ο ∆∆ 6907856793 Σεπόλια-Κολωνός 6973009630 Πετράλωνα-Θησείο 6977609033 Αµπελόκηποι 6973005569
6974428095 Κορωπί 6978019250 Αχαρνές 6977266544
ΒΟΡΕΙΑ ΑΘΗΝΑ: Ν. ΦιλαδέλφειαΝ. Χαλκηδόνα 6972846751 Ηράκλειο 6945498732 Ν. Ιωνία 6972036692 Μελίσσια-Πεντέλη 6974972217 Βριλήσσια-Χαλάνδρι 6948429227 Αγ. Παρασκευή 6974843109
ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ: Πάτρα 6974977186
ΔΥΤΙΚΗ ΑΘΗΝΑ: Περιστέρι 6977206087 Αιγάλεω 6972516210 Άγιοι ΑνάργυροιΚαµατερό 6998466952 Χαϊδάρι 6945542335 Πετρούπολη 6983674242
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Κέντρο 6909182394 5ο ∆∆ 6972878820 Νεάπολης-Συκεών 6948688241
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ: Καλαµάτα 6936018810 Κορώνη 6932422501 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ: Λοκρίδα (Αταλάντη) 6977096663 Λιβαδειά 6977684563 Φωκίδα (Άµφισσα-Ιτέα) 6973607585 Λαµία 6973344352 ΗΠΕΙΡΟΣ: Πρέβεζα 6932567576 Άρτα 6907925425 Ηγουµενίτσα 6977867801
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΘΗΝΑ: ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: Βύρωνας 6972318747 Κοζάνη-Πτολεµαΐδα Ζωγράφου 6937271330 6972814199 Καισαριανή 6947566690 ΘΕΣΣΑΛΙΑ: ΝΟΤΙΑ ΑΘΗΝΑ: Τρίκαλα Γλυφάδα 6944548787 6976291795 Άλιµος 6932566460 Καλλιθέα 6979829057 ΚΡΗΤΗ: Ν. Σµύρνη 6972098143 Ηράκλειο 6944916915 Βούλα-Βάρη-Βουλιαγ- Ρέθυµνο 6907856793 µένη 6948o00171 Χανιά 6975964967 ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Νίκαια 6973958481 Κορυδαλλός 6948100218 Κερατσίνι 6975847329 Σαλαµίνα 6973376378
ΚΥΚΛΑΔΕΣ: Σύρος 6972743637 Νάξος 6947619631
ΚΥΠΡΟΣ: 0035-796554166 ΛΟΝΔΙΝΟ: ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ: 0044-7969523579 Λαυρεωτική 6939014803 ΠΑΡΙΣΙ: 0033-673555890 Παιανία-Γλυκά Νερά 0030-6937762930
ΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ: ΑΤΤΙΚΗ: Νοσοκ. «Γεννηµατάς» 6977072458 Νοσοκ. «Αλεξάνδρα» 6946950764 Νοσ. Ασκληπιείο 6936604279 Ψ.Ν.Α. 6944417885 Νοσ. «Σωτηρία» 6984067690 Θριάσιο νοσοκοµείο 6979773546 Ασφ/κά Ταµεία 6974701829
ΥΠΑΑΤ 6945754555 Εκπαιδευτικοί 6976332197 Αεροµεταφορές 6982164101 ∆ήµοι 6972661906 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Νοσ. ΑΧΕΠΑ 6973972804 Νοσ. «Γεννηµατάς» 6977029532 Εκπαιδευτικοί 6972878820
ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΣΧΟΛΕΣ: Νοµική Αθήνας 6972648225 Αρχιτεκτονική 6947289596
Φιλοσοφική 6982517264 Πανεπιστήµιο Πάτρας: Σχολή Μηχανολόγων -Μηχανικών 6959771512
6
10 ΓΕΝΑΡΗ 2018
Η ∆ΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΠΑΛΕΥΕΙ ΓΙΑ:
Αποδοµώντας την κυρίαρχη ιδεολογία ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ µέσα από την ανεξάρτητη δράση της εργατικής τάξης
Οι εργάτες δηµιουργούν όλο τον πλούτο µέσα στον καπιταλισµό. Μια νέα κοινωνία απαλλαγµένη από την εκµετάλλευση, ο σοσιαλισµός, µπορεί να δηµιουργηθεί µόνο όταν οι εργάτες πάρουν συλλογικά στα χέρια τους τον έλεγχο όλου του κοινωνικού πλούτου και όταν προγραµµατίσουν την παραγωγή και τη διανοµή σύµφωνα µε τις ανθρώπινες ανάγκες.
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ και όχι ρεφορµισµό Ο καπιταλισµός δεν παίρνει διορθώσεις. Πρέπει να ανατραπεί µε την εργατική δράση. ∆εν υπάρχει κοινοβουλευτικός δρόµος προς µια τέτοια αλλαγή. Το κοινοβούλιο, ο στρατός, η αστυνοµία, η δικαιοσύνη, όλο το αστικό κράτος λειτουργεί για να προστατεύει τα συµφέροντα της άρχουσας τάξης. H εργατική τάξη θα χρειαστεί το δικό της κράτος, στηριγµένο στην άµεση δηµοκρατία, στα συµβούλια αντιπροσώπων απ’ τους χώρους δουλειάς, καθώς και στην εργατική πολιτοφυλακή.
∆ΙΕΘΝΙΣΜΟ και όχι «σοσιαλισµό σε µια χώρα» ή «σοσιαλισµό µε εθνικά χρώµατα»
Η εµπειρία της Ρωσίας αποδεικνύει ότι ακόµα και µια νικηφόρα εργατική σοσιαλιστική επανάσταση, όπως ο Οχτώβρης του 1917, δεν µπορεί να επιβιώσει σε αποµόνωση. Τα καθεστώτα της ΕΣΣ∆, µετά την επικράτηση του σταλινισµού, όπως και τα καθεστώτα της Κίνας και των άλλων ανατολικών χωρών ήταν ή είναι κρατικοί καπιταλισµοί, όπου η εκµετάλλευση και η καταπίεση της εργατικής τάξης δεν διαφέρει από τη ∆ύση. Γι’ αυτό υποστηρίζουµε τις εργατικές εξεγέρσεις ενάντια στη γραφειοκρατική άρχουσα τάξη αυτών των χωρών. Υποστηρίζουµε, επίσης, όλα τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήµατα που αντιστέκονται στην ιµπεριαλιστική καταπίεση. H δύναµη που θα τσακίσει τελειωτικά τον ιµπεριαλισµό είναι η ενότητα της εργατικής τάξης σε διεθνή κλίµακα, από τη Nέα Yόρκη ώς τη Σεούλ και από το Λονδίνο ώς το Σάο Πάολο. Aντιπαλεύουµε κάθε µορφή σοβινισµού, ρατσισµού ή σεξιστικών διακρίσεων που απειλεί να διασπάσει τους εργάτες. Aπέναντι στην αντιτουρκική πολεµοκαπηλία της «δικής µας» άρχουσας τάξης, υποστηρίζουµε το σύνθηµα Έλληνες και Tούρκοι εργάτες ενωµένοι. Eίµαστε αντίθετοι στην καταπίεση των µειονοτήτων στη Θράκη και τη Mακεδονία και στα µέτρα αστυνόµευσης των µεταναστών.
ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ
της εργατικής πρωτοπορίας
H εργατική τάξη µπορεί να απελευθερώσει τον εαυτό της και όλους τους καταπιεσµένους µέσα από τη δική της δράση. Για να κερδηθούν όλα τα κοµµάτια της τάξης σ΄ αυτήν την πάλη είναι απαραίτητο να οργανωθούν τα πιο ξεκάθαρα και µαχητικά τµήµατα σε ένα επαναστατικό σοσιαλιστικό εργατικό κόµµα. Ένα τέτοιο κόµµα µπορεί να πείθει τους εργάτες για την επαναστατική προοπτική, παρεµβαίνοντας στους µαζικούς αγώνες. Eίµαστε αντίθετοι σε κάθε αντίληψη υποκατάστασης της τάξης, απ’ όπου και αν προέρχεται.
Επικοινωνήστε μαζί μας: • •
•
Α ΑΘΗΝΑΣ: 6957500105 ∆ΥΤΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6986294964 ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6942533310 ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6972036692 ΝΟΤΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6945754555 ΠΕΙΡΑΙΑΣ: 6948100218 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ: 6939014803 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: 6972878820 ∆ΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑ: 6972814199 ∆ΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑ∆Α: 6973235894 ΚΡΗΤΗ: 6976332197 ΚΥΚΛΑ∆ΕΣ: 6945077461 ΚΥΠΡΟΣ: 0035-796554166
• •
•
• •
•
•
•
•
•
ένε ότι... ο νέος συνδικαλιστικός νόµος θα προστατεύει τους εργαζόµενους Από τον 330/76 του Κων/νου Καραµανλή στον 1264/82 του Αντρέα Παπανδρέου και από εκεί στα αντεργατικά µέτρα του ΣΥΡΙΖΑ Η πτώση της δικτατορίας τον Ιούλιο του 1974 έφερε στην επιφάνεια τις ταξικές αντιθέσεις που συσσωρεύονταν κατά τη χουντική επταετία, µε καταστολή και τροµοκρατία, µε εκρηκτικό τρόπο. Το 1975 καταγράφηκαν 2.381 εργατικές κινητοποιήσεις, µε κατακόρυφη αύξηση στην αρχή του ’76. Αυτό το απεργιακό κύµα ήταν αποτέλεσµα του βιοµηχανικού και επιχειρησιακού συνδικαλισµού, µε τη συγκρότηση δεκάδων και εκατοντάδων επιτροπών αγώνα και συνδικαλιστικών οργανώσεων κατά χώρο δουλειάς. Αυτός ο συνδικαλισµός ήταν έξω από τις δευτεροβάθµιες οργανώσεις και τη ΓΣΕΕ. Οι απεργίες ήταν ιδιαίτερα σκληρές και πολλές φορές συνοδεύονταν από καταστολή και συγκρούσεις. Η κυρίαρχη τάξη, ανήσυχη από την έξαρση του εργατικού κινήµατος, ζήτησε από το πολιτικό της προσωπικό µέτρα. Ο Σύνδεσµος Ελλήνων Βιοµηχάνων, µε συνέντευξη Τύπου, στις 5 Μαρτίου 1976, ζητούσε τη λήψη µέτρων για την αντιµετώπισή του εργατικού κινήµατος. Η ανταπόκριση της κυβέρνησης Καραµανλή ήταν άµεση. Ο υπουργός Εργασίας Κωνσταντίνος Λάσκαρης στις 25 Μαρτίου, κατέθεσε νοµοσχέδιο για την περαιτέρω περιστολή των συνδικαλιστικών δικαιωµάτων. Τις επόµενες µέρες έγινε περίγελος µε τη δήλωσή του ότι: «∆εν θα επιτρέψοµε την πάλην των τάξεων». Στις 24 Μάη του 1976 η κυβέρνηση Καραµανλή έφερε προς ψήφιση στη Βουλή τον νόµο 330/76 περί «εργατικών οργανώσεων και συνδικαλιστικών ελευθεριών», που αποτέλεσε τον πρώτο αντιαπεργιακό νόµο της µεταπολίτευσης. Ο νόµος αυτός απαγόρευε την «πολιτική απεργία», δηλαδή εν δυνάµει οποιαδήποτε απεργία στρεφόταν κατά της πολιτικής της κυβέρνησης. Περιόριζε το δικαίωµα της απεργίας και επέτρεπε το λοκ αόυτ (ανταπεργία εργοδοσίας), ενώ νοµιµοποιούσε τη χρήση απεργοσπαστικών µηχανισµών. Απαγόρευε τις απεργίες αλληλεγγύης και χαρακτήριζε παράνοµες τις απεργίες που δεν κηρύσσουν τα επίσηµα «επαγγελµατικά σωµατεία». Επιδίωξη µε την ψήφιση του 330/76 ήταν να κατασταλούν οι άγριες, έξω από τα επίσηµα συνδικάτα, απεργίες, να αναχαιτιστεί το ρεύµα για τη δηµιουργία εργοστασιακών σωµατείων, τα οποία είχαν άµεση σύνδεση µε τη βάση και τις διαθέσεις της, καθώς και οι ανεξέλεγκτες δράσεις: απροειδοποίητες στάσεις εργασίας και απεργίες, καταλήψεις εργοστασίων και δρόµων. Πρωτοβάθµια σωµατεία και οµοσπονδίες δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα κήρυξαν 48ωρη απεργία. Η απεργία ξεκίνησε στις 24/5 µε τεράστια επιτυχία, οι απεργοί ξεπέρασαν τις 500.000 και περίπου 100.000 συµµετείχαν στην απεργιακή συγκέντρωση της Αθήνας. Τη δεύτερη µέρα απέργησαν και νέοι κλάδοι εργαζοµένων. Μετά την απεργιακή συγκέντρωση των οικοδόµων στο θέατρο «Γκλόρια» στην Ιπποκράτους, ξεκίνησε πορεία προς το υπουργείο
Απασχόλησης και στη συνέχεια για τη Βουλή. Στη Σταδίου, στο ύψος της Πεσµατζόγλου, τα ΜΑΤ έκλεισαν το δρόµο και χτύπησαν µε πρωτοφανή αγριότητα τους απεργούς. Οι διαδηλωτές ξανασυγκεντρώθηκαν και απάντησαν στις αστυνοµικές επιθέσεις, στήνοντας οδοφράγµατα σε Αριστείδου, Αιόλου, Κοτζιά, Αθηνάς, Οµόνοια κ.α. Η Αθήνα ήταν σε κατάσταση εξέγερσης µέχρι το βράδυ. Αποτέλεσµα της αστυνοµικής βαρβαρότητας ήταν 75 τραυµατίες και περισσότερες από 140 συλλήψεις, ενώ µια «αύρα» διαµέλισε µια γυναίκα, την Αναστασία Τσιβίκα. Την επόµενη µέρα τα ΜΜΕ µιλούσαν για προβοκάτορες και προσχεδιασµένα έκτροπα. Η κοινοβουλευτική Αριστερά (ΚΚΕ, ΚΚΕ εσ. και Ε∆Α) και το ΠΑΣΟΚ καταδίκασαν τα «έκτροπα» ως έργο «προβοκατόρων», βάζοντας όρια στην αντιπαράθεση µε το µεταπολιτευτικό καθεστώς. Οι εργατικοί και συνδικαλιστικοί αγώνες συνεχίστηκαν τα επόµενα 6 χρόνια παρά την καταστολή. Αποτέλεσµα όλων αυτών των αγώνων ήταν η ανατροπή της ∆εξιάς το 1981. Το ΠΑΣΟΚ κατάργησε τη διοίκηση της ΓΣΕΕ και δηµιούργησε ένα νέο πλαίσιο για να ενταχθούν σε αυτή οι αποκλεισµένες οµοσπονδίες. Παράλληλα δηµιούργησε τις προϋποθέσεις για τη διαχείριση του συνδικαλιστικού κινήµατος. Το 1982 ψήφισε τον νόµο 1264/82 για τα «Συνδικαλιστικά δικαιώµατα και συνδικαλιστικές ελευθερίες». Προφανώς ο νόµος αυτός αποτέλεσε ένα µεγάλο βήµα σε σχέση µε τον 330, αλλά και εδώ υπάρχουν προβλήµατα. Ψευδεπίγραφα στο άρθρο 12 για το σύστηµα εκλογών προσδιορίζει την απλή αναλογική, ενώ στην περιγραφή του πώς γίνονται οι διαδικασίες την µετατρέπει σε ενισχυµένη αναλογική. Όσες έδρες δεν διατίθενται στην πρώτη κατανοµή, διατίθενται µεταξύ των παρατάξεων που έχουν πάρει έδρα από την πρώτη κατανοµή, αν έχουν το 1/3 του µέτρου. Με αυτό τον τρόπο ενισχύει τις µεγάλες παρατάξεις σε βάρος των µικρών. Ακολούθησε την επόµενη χρονιά η ψήφιση του νόµου 1365/83 µε τον βαρύγδουπο τίτλο: «Κοινωνικοποίηση των επιχειρήσεων δηµόσιου χαρακτήρα και κοινής ωφέλειας». Σε αυτό το νόµο έδωσε µειοψηφική συµµετοχή εκπροσώπων των εργαζοµένων στην Αντιπροσωπευτική Συνέλευση Κοινωνικού Ελέγχου και την ίδια στιγµή µε το άρθρο 4 έθεσε περιορισµό στο δικαίωµα της απεργίας στις επιχειρήσεις αυτές. Ο νόµος 1264/82, παρά τα προβλήµατά του, ήταν αποτέλεσµα του µαζικού µαχητικού απεργιακού κύµατος της µεταπολίτευσης, τα καύσιµα του οποίου άντεξαν 35 χρόνια. Η κυβέρνηση της πρώτης φοράς «Αριστερά», αντί να φέρει ένα καλύτερο πλαίσιο για το εργατικό και συνδικαλιστικό κίνηµα, ετοιµάζεται, ευθυγραµµιζόµενη µε τις ανάγκες της κυρίαρχης τάξης, να φέρει νόµο που θα εµποδίζει ακόµη περισσότερο το δικαίωµα στην απεργία και τη συνδικαλιστική δράση. Αν κάτι µπορεί να µας πει η µικρή αυτή ιστορική αναδροµή είναι ότι και αυτοί οι περιορισµοί θα καταργηθούν από τον µαζικό ενωτικό αγώνα των εργαζοµένων.
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
10 ΓΕΝΑΡΗ 2018
7
Βιβλιοπαρουσίαση
Τετάρτη 24 Γενάρη 7µµ Οµιλητές: Φοίβος Αρβανίτης (µεταφραστής του βιβλίου), Αντώνης Νταβανέλος, Παναγιώτης Σωτήρης
Στον πολυχώρο
, Ιουλιανού 67
Νέα κυκλοφορία από τις εκδόσεις Red Marks Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Red Marks το βιβλίο του Αλεξάντερ Ραµπίνοβιτς «Η άνοδος των Μπολσεβίκων στην εξουσία». Για παραγγελίες επικοινωνήστε στο sales@redmarks.gr και για Τύπο και βιβλιοπαρουσιάσεις στο info@redmarks.gr. Επίσης µπορείτε να καλέσετε στα 210.8233761 (Εκδόσεις) και 210.8254625 (Πολυχώρος). Από τις 22 Γενάρη, θα µπορείτε να το βρείτε και στα βιβλιοπωλεία. ∆ηµοσιεύουµε εδώ τον πρόλογο της έκδοσης.
Ε
πί πολλές δεκαετίες η κυρίαρχη αφήγηση για τη Ρωσική Επανάσταση µέσα στους κύκλους της Αριστεράς, στην Ανατολή αλλά και στη ∆ύση, ήταν η άποψη της σταλινικής ηγεσίας στο ΚΚΣΕ, στη ∆ιεθνή και στα ΚΚ, που διαµορφώθηκε κατά τη δεκαετία του 1930, αν και τροποποιήθηκε κατ’ επανάληψη στις επόµενες δεκαετίες για να ταιριάζει στην εξέλιξη του καθεστώτος στην ΕΣΣ∆. Κεντρικό σηµείο σε αυτή την τυποποίηση της ιστορίας της Επανάστασης του 1917 ήταν και είναι η έµφαση, σχεδόν αποκλειστικά, στη σηµασία του κόµµατος των µπολσεβίκων, κυρίως της ηγεσίας του και, τελικά, του Λένιν ως «καθοριστικής προσωπικότητας», ενώ παράλληλα υποβαθµιζόταν και υποβαθµίζεται ο καθοριστικός ρόλος των εξεγερµένων εργατικών και λαϊκών µαζών, η σηµασία των µεγάλων πολιτικών µαχών που δόθηκαν και κερδήθηκαν ή χάθηκαν, όπως και τα πολλαπλά «ενδεχόµενα» διαφορετικής εξέλιξης της Ρωσικής Επανάστασης, που κρίθηκαν στους δρόµους και στα εργοστάσια κυρίως της Πετρούπολης στους ταραγµένους και καθοριστικούς µήνες από τον Ιούλη έως τον Οκτώβρη του 1917. Αυτή η αφήγηση βόλευε τα συµφέροντα της νοµενκλατούρας στην ΕΣΣ∆ και τους ευθυγραµµισµένους µε αυτήν ηγετικούς κύκλους της Αριστεράς στη ∆ύση. Ταυτόχρονα αδικούσε κατάφωρα την Επανάσταση του Οκτώβρη, αλλά και το κόµµα των µπολσεβίκων και του ίδιου του Λένιν, καταδικάζοντάς τους σε µια θεοποίηση –που ταυτόχρονα αποτελεί µουµιοποίηση– σε πλήρη αντίθεση µε τις αρχές, τις συνήθειες και τις µεθόδους που οι µπολσεβίκοι και ο Λένιν ανέπτυξαν
και υπεράσπισαν µέσα στην επαναστατική δράση. Κατά έναν παράδοξο τρόπο, αυτή η τυποποίηση της ιστορίας της Επανάστασης του 1917 «επικοινωνεί» µε τους πιο φανατικούς εχθρούς του Οκτώβρη, µε τους ιστορικούς της σχολής του «ολοκληρωτισµού». Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέµου, οι απολογητές του καπιταλισµού διεθνώς έπαιρναν τα επιχειρήµατα της σοβιετικής σχολής και τα χρησιµοποιούσαν ατόφια, ως αποδείξεις του κεντρικού ισχυρισµού τους ότι το 1917 δεν ήταν επανάσταση αλλά πραξικόπηµα, ότι οι εργατικές και αγροτικές µάζες στη Ρωσία «χειραγωγήθηκαν» από ένα κόµµα που χαρακτηριζόταν κυρίως από τις οργανωτικές αρετές και τις συνωµοτικές επιδεξιότητές του. Μετά το 1968 αναπτύχθηκε διεθνώς ένα ρεύµα ερευνητών της ριζοσπαστικής Αριστεράς, που έδωσε έµφαση στην ιστορία «από τα κάτω». Αξιοποιώντας εξαντλητικά τα στοιχεία και τα διαθέσιµα αρχεία, έστρεψε την προσοχή κυρίως στην κίνηση και στις διαθέσεις των µαζών. Η µελέτη της Ρωσικής Επανάστασης υπ’ αυτό το πρίσµα ήταν η µεγαλύτερη πρόκληση. Το βιβλίο του Αλεξάντερ Ραµπίνοβιτς, The Bolsheviks Come to Power, είναι µια συστηµατική εξιστόρηση των επαναστατικών γεγονότων στην Πετρούπολη των τελευταίων µηνών του 1917. Αυτή η καταλυτική µελέτη της κίνησης των µαζών αλλά και της πραγµατικής, πολυτάραχης εσωτερικής ζωής στο κόµµα των µπολσεβίκων αποδεικνύει τέσσερις βασικούς ισχυρισµούς: α) Ότι ο πραγµατικός «κινητήρας» της επανάστασης στην Πετρούπολη –την πόλη που υπήρξε καθοριστική για τη Ρω-
σία– ήταν οι εργάτες, οι αγρότες (µε την ένστολη µορφή των στρατιωτών) και οι ναύτες του στόλου της Βαλτικής. β) Ότι η βασική «αρετή» του κόµµατος των µπολσεβίκων ήταν το πρόγραµµα, η τακτική και η ανειρήνευτη αντίθεση µε τον πόλεµο. Αυτά τα στοιχεία επέτρεψαν στους µπολσεβίκους και στον Λένιν να ταυτιστούν µε τις εργατικές και λαϊκές µάζες και να τις οδηγήσουν στη νίκη απέναντι στην Προσωρινή Κυβέρνηση, αλλά και απέναντι στις συµβιβαστικές ταλαντεύσεις των «µετριοπαθών σοσιαλιστών» που αρχικά είχαν πολλαπλάσια επιρροή µέσα στις µάζες και στα σοβιέτ. γ) Ότι η ταύτιση µεταξύ των διαθέσεων των µαζών και του κόµµατος των επαναστατών οικοδοµήθηκε µε τον πιο δηµοκρατικό τρόπο: µέσα από µάχες, από πολιτικές µετατοπίσεις, από ανατροπές των διαθέσεων στα σοβιέτ και στους δρόµους, µέσα από µια διαδικασία όπου η κοινωνική πλειοψηφία κέρδισε τη δυνατότητα να κάνει πολιτικές επιλογές, αλλά και την επαναστατική δύναµη για να τις επιβάλει. δ) Ότι το κόµµα των µπολσεβίκων, για να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση της ιστορίας, λειτούργησε στην πραγµατικότητα στον αντίποδα του «συνωµοτικού» και «συγκεντρωτικού» δόγµατος για το κόµµα. Με πλούσια εσωτερική ζωή, µε συγκρούσεις κατά τις οποίες ο Λένιν βρίσκεται όχι σπάνια στη µειοψηφία, µε ανεκτικότητα προς τα στελέχη και τα τµήµατά του που απέκλιναν αλλά µε µια εντυπωσιακή αυτοπειθάρχηση, αυτή των επαναστατών που έχουν πραγµατικά συνδεθεί µε τον πραγµατικό κόσµο. Σήµερα µια νεότερη γενιά αγωνιστών/
ριών βρίσκεται διεθνώς µπροστά στο καθήκον να χτίσει την απάντησή της στο κεντρικό ερώτηµα: πώς µπορούµε να αλλάξουµε τον κόσµο; Το ερώτηµα αυτό τίθεται µε δραµατικό και επείγοντα τρόπο αφού ο καπιταλισµός παραµένει διεθνώς βυθισµένος σε µια κρίση ιστορικών διαστάσεων. Σε αυτήν τη διαδικασία, το ζήτηµα της στρατηγικής κατεύθυνσης, του «οράµατος» που οφείλει να καθοδηγεί την καθηµερινή δράση ενάντια στην καταπίεση και την εκµετάλλευση, γίνεται καθοριστικής σηµασίας. Γι’ αυτό η συζήτηση για τον Οκτώβρη του 1917, 100 χρόνια µετά, αποκτά άµεση πολιτική σηµασία. Το βιβλίο του Ραµπίνοβιτς έχει γίνει σηµείο αναφοράς µέσα σε αυτήν τη συζήτηση στους κύκλους της ριζοσπαστικής Αριστεράς διεθνώς. Γιατί δίνει το αξιόπιστο ιστορικό υπόβαθρο για να υποστηριχθεί η εξαγωγή συµπερασµάτων και η διαµόρφωση των αναγκαίων, σύγχρονων πολιτικών και ιδεολογικών κατευθύνσεων. Ασφαλώς ο Ραµπίνοβιτς έχει τις δικές του απόψεις και προτιµήσεις σε κοµβικά ζητήµατα που απασχολούν όλους τους µαρξιστές που «επιστρέφουν» στη συζήτηση για τη Ρωσική Επανάσταση. Έχει όµως κατορθώσει να «ελέγξει» τον εαυτό του, να δώσει απόλυτη προτεραιότητα στη δουλειά του ιστορικού, που οφείλει µεγάλο σεβασµό στα ίδια τα γεγονότα. Αυτό, νοµίζουµε, είναι το µεγάλο προτέρηµα του βιβλίου που κρατάτε στα χέρια σας. Οι εκδόσεις RedMarks οφείλουν να ευχαριστήσουν τον Φοίβο Αρβανίτη για τη µετάφραση και τη ∆ιονυσία Στεφανοπούλου για την επιµέλεια αυτού του σηµαντικού βιβλίου.
8
ΕΡΓΑΤΙΚΑ
10 ΓΕΝΑΡΗ 2018
Επιµέλεια Θοδωρής Πατσατζής
εργατικ ύς χώρ υς Προετοιµάζει οµαδικές απολύσεις και η Πειραιώς Λάρισα: Φέρτε
Λ
ίγες µέρες πριν τελειώσει το 2017, η Τράπεζα Πειραιώς άνοιξε το δρόµο για την έναρξη οµαδικών απολύσεων στις τράπεζες. Ο τρόπος που επέλεξαν είναι ο τρόπος που έχουν διδάξει τόσα χρόνια οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις και στο δηµόσιο τοµέα. Η µεταφορά αρµοδιοτήτων, και συγκεκριµένα της φύλαξης και της καθαριότητας, σε εργολάβους. Από την εποχή της εθελουσίας εξόδου οι τράπεζες, και ειδικά η Πειραιώς, δείχνουν να περνάει ένα «νέο δόγµα», καθώς τουλάχιστον 120 εργαζόµενοι µε τη µεταφορά των αρµοδιοτήτων τους σε εργολαβικές εταιρείες οδηγούνται προς την απόλυση ή την αποδοχή απώλειας δικαιωµάτων τους µέσω της µεταφοράς τους στην εταιρεία του εργολάβου και τη µετατροπή τους από τραπεζοϋπάλληλοι σε ενοικιαζόµενους-εργολαβικούς εργαζόµενους. Η Πειραιώς είναι η δεύτερη συστηµική τράπεζα που ακολουθεί αυτή την επιλογή. Είχε προηγηθεί η Άλφαµπανκ. Στη σχετική τριµερή συνάντηση που έγινε στο υπουργείο εργασίας µετά από κοινές ενέργειες των 6 σωµατείων-συλλόγων εργαζοµένων της Τράπεζας, η εργοδοσία δεσµεύθηκε µόνο στο ότι δεν θα κάνει καµιά απόλυση ως τις 20/1/2018. Οι οµαδικές απολύσεις στον τραπεζικό κλάδο είναι «θεσµός» από τη στιγµή της εφαρµογής των µνηµονίων και των ανακεφαλαιοποιήσεων των τραπεζών. Ήδη έχει χαθεί το 25% των θέσεων εργασίας, που υπήρχαν στις τράπεζες το 2009. Οι ανακεφαλαιοποιήσεις φροντίζουν να εξασφαλίζουν αυξηµένα κέρδη στους νέους µετόχους των τραπεζών, πατώντας πάνω στη µείωση αµοιβών
και δικαιωµάτων των εργαζοµένων. Το ανησυχητικό είναι ότι στον κλάδο δεν διαφαίνεται έτοιµο σχέδιο απάντησης από τα συνδικάτα, παρά τις κατά καιρούς κορώνες της ηγεσίας της ΟΤΟΕ (Οµοσπονδία Τραπεζοϋπαλλήλων), ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη τα πλάνα αναδιάρθρωσης που έχουν συµφωνήσει κυβέρνηση και θεσµοί µε την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση και τα οποία περιλαµβάνουν την απόλυση 5.000 εργαζοµένων στις 4 συστηµικές τράπεζες. ∆ιαδικασία που, µε τη χαλάρωση του µέτρου για τις οµαδικές απολύσεις που ψήφισε η κυβέρνηση Τσίπρα στο τέταρτο µνηµόνιο, έχει καλυφθεί και τυπικά. Η δυνατότητα κοινής δράσης των σω-
µατείων της Τράπεζας Πειραιώς δείχνει ότι υπάρχει η δυνατότητα για γενικότερη κοινή δράση των συνδικάτων στο χώρο των τραπεζών. Στη µάχη που θα δοθεί στην Πειραιώς, η κοινή δράση µπορεί να φέρει άλλη προοπτική για την κινητοποίηση των εργαζοµένων. Αυτή που µπορεί και επιβάλλεται να οργανώσει αυτό το σχέδιο είναι η ΟΤΟΕ µε την οργάνωση της ενηµέρωσης όλων των εργαζοµένων στις τράπεζες, µε περιοδείες σε όλα τα υποκαταστήµατα, µε την οργάνωση παραστάσεων διαµαρτυρίας, αλλά και 24ωρης προειδοποιητικής απεργίας στην Πειραιώς µε αίτηµα την ανάκληση όλων των απολύσεων και, αν χρειαστεί, η απεργία αυτή να γίνει κλαδική.
Ρεκόρ θανατηφόρων εργατικών «ατυχηµάτων» στους ΟΤΑ
Ν
έο θλιβερό ρεκόρ θανατηφόρων εργατικών «ατυχηµάτων» είχαµε στους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) τη χρονιά που πέρασε (2017). Ίσως να µην ασχολούµασταν µε το θέµα αυτό αν το 2018 δεν ξεκινούσε µε ακόµη ένα θανατηφόρο εργατικό δυστύχηµα 54χρονου εργαζόµενου στο ∆ήµο Αµφίπολης (Νοµός Σερρών) κατά τη διάρκεια εργασιών σε φρεάτιο βάθους τεσσάρων µέτρων. Με το θάνατο του εργαζόµενου οδηγού της υπηρεσίας καθαριότητας του ∆ήµου Λυκόβρυσης-Πεύκης την Κυριακή 31 ∆εκέµβρη, µετά από δίµηνη και πλέον µάχη, ο αριθµός των νεκρών από εργατικά ατυχήµατα στους δήµους το 2017 έφτασε τους 12. Αναρωτιέται κανείς πώς από 4 θανατηφόρα εργατικά ατυχήµατα που είχαµε στους ΟΤΑ το 2014, φτάσαµε σε µαζική αύξηση µε 10 θανατηφόρα εργατικά ατυχήµατα το 2015, 11 το 2016 και 12 το 2017; Κυβέρνηση και δηµοτικές αρχές δεν έχουν απαντήσει σε καµιά από τις περι-
πτώσεις για τις ευθύνες. Ή έχουν «απαντήσει» µε τη σιωπή τους και αφήνοντας υπονοούµενα για ανθρώπινα λάθη των νεκρών εργατών. Ο λόγος που οδηγούνται σε αυτή την τακτική, ο λόγος που δεν δίνουν εξηγήσεις σχεδόν ποτέ στη δηµοσιότητα ή θάβουν τις έρευνες για τα ατυχήµατα, είναι γιατί, αφήνοντάς µας όλους στην άγνοια, προσπαθούν να καλύψουν τις δικές τους ευθύνες. Προσπαθούν να καλύψουν τον µεγάλο ένοχο που είναι η πολιτική της λιτότητας και των περικοπών µε τα µνηµόνια. Η µείωση του προσωπικού στους δήµους που έχει φέρει εντατικοποίηση της εργασίας. Το ανεκπαίδευτο προσωπικό που δεν µπορεί και δεν προλαβαίνει να ειδικευθεί, όταν δου-
λεύει µε 5µηνα, 2µηνα και κάθε άλλου είδους ολιγόµηνη σύµβαση. Την έλλειψη µέσων αυτοπροστασίας και µέτρων προστασίας των εργαζοµένων λόγω των περικοπών σε πολλούς δήµους, αλλά και τις τραγικές ελλείψεις προσωπικού για τη συντήρηση υλικών, οχηµάτων και υποδοµών στους δήµους.
πίσω το δώρο ή απολύεστε!
Α
κόµη ένα κρούσµα εργοδοτικής αυθαιρεσίας και καταπάτησης της εργατικής και ασφαλιστικής νοµοθεσίας είχαµε τις µέρες των γιορτών, αυτή τη φορά στη Λάρισα. Εργαζόµενοι γνωστής επιχείρησης εστίασης κατήγγειλαν στην Επιθεώρησης Εργασίας πως απολύθηκαν, επειδή δεν συµµορφώθηκαν µε την απειλή του εργοδότη τους να επιστρέψουν το δώρο Χριστουγέννων που τους κατέθεσε στον τραπεζικό τους λογαριασµό! Ο µνηµονιακός µεσαίωνας στην πράξη! Πολλές επιχειρήσεις πλέον, για να φαίνονται νόµιµες, καταθέτουν εµπρόθεσµα τα λεφτά του δώρου στους λογαριασµούς των εργαζοµένων τους και στη συνέχεια είτε τους ζητάνε να επιστρέψουν τα λεφτά, είτε τα συµψηφίζουν στο µισθό τους. Είναι δεδοµένο ότι οι πιο ασύδοτοι από τους εργοδότες δεν διστάζουν µπροστά σε τίποτα. Ο εργολάβος καθαριότητας στο ΨΝΑ-∆αφνί, προκειµένου να του επιστρέψουν οι εργαζόµενες καθαρίστριες λεφτά, εµφάνιζε ότι τους είχε καταβάλλει δάνειο. ∆εν είναι τυχαίο ότι τα κρούσµατα αυτά παίρνουν διάσταση σε επιχειρήσεις εστίασης που απασχολούν νέους ηµιαπασχολούµενους και φοιτητές στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Χώροι όπου δεν υπάρχει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων και ειδικά στην επαρχία καµιά συνδικαλιστική δράση. Αρνητική έκπληξη προκαλεί πάντως η αντίδραση του Εργατικού Κέντρου Λάρισας (ΕΚΛ). ∆εν στήριξε τον εργοδότη, όπως κάνουν άλλα συνδικάτα. Ίσα-ίσα που αποκάλυψε ότι έχει δεχθεί χιλιάδες καταγγελίες σχετικές από εργαζόµενους στο νοµό Λάρισας. Μάλιστα η πιο χαρακτηριστική από τις περιπτώσεις που κατήγγειλε ήταν αυτή στην οποία εργοδότης ανέθεσε σε δικό του άνθρωπο να είναι παρών στην ανάληψη του δώρου από εργαζόµενους σε εταιρεία security, µε εντολή να του δίνονται άµεσα πίσω τα χρήµατα του δώρου. Αλλά το εντυπωσιακό για το ΕΚΛ είναι ότι γι’ αυτές τις καταγγελίες δεν προχώρησε σε καµία κινητοποίηση. Αν το ΕΚΛ δεν πραγµατοποιεί άµεσα κινητοποιήσεις απέναντι σε τέτοιες καταγγελίες, γιατί κάποιος εργαζόµενος να ακούσει αύριο την έκκλησή του και να καταγγείλει αντίστοιχο περιστατικό, όταν ξέρει ότι το αποτέλεσµα δεν θα αλλάξει. Η βαρβαρότητα της επίθεσης, που δέχονται οι εργαζόµενοι, απαιτεί οργανωµένη αντίσταση.
10 ΓΕΝΑΡΗ 2018
ΕΡΓΑΤΙΚΑ
9
Επιστηµονική έρευνα και ελαστικές εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα των µνηµονίων Του ∆ηµήτρη Κάσση, προέδρου του Πανελλήνιου Συλλόγου Εργαζοµένων ΕΛΚΕΘΕ
Σ
τα πλαίσια της γενικότερης κοινωνικής καταστροφής που έχει επιφέρει η πολιτική του νεοφιλελευθερισµού και των µνηµονίων στον Ελληνικό κοινωνικό σχηµατισµό, η επιστηµονική έρευνα στη χώρα, ένας τοµέας που ούτως η άλλος υποχρηµατοδοτούνταν, µαραζώνει όντας ένα από τα σιωπηλά «θύµατα» αυτής της εξαντλητικής λιτότητας. Στην παρούσα συγκυρία, η κυβέρνηση και το υπουργείο Παιδείας και Έρευνας ειδικότερα, επιχειρούν µία σειρά από µερικές αναδιαρθρώσεις της έρευνας και του πανεπιστηµίου, θεσµοθετώντας όλη τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα των προηγούµενων κυβερνήσεων στα πλαίσια του Κοινού Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας. Είναι όµως απολύτως σαφές πως τέτοιου είδους αναδιαρθρώσεις δεν είναι παρά η συνέχεια πολιτικών της τελευταίας τουλάχιστον 15ετίας, που περιλαµβάνουν µια σειρά από νοµοθετήµατα φιλελευθεροποίησης, και ελαστικοποίησης της ερευνητικής χρηµατοδότησης. Αυτό αποσκοπεί σε τρεις κυρίως στόχους. Ο πρώτος είναι η δραστική µείωση των κρατικών κονδυλίων (είναι χαρακτηριστικό πως το ποσοστό που αντιστοιχεί στην έρευνα ως προς το ΑΕΠ της χώρας είναι από τα µικρότερα στην Ευρωπαϊκή ‹Ένωση, κατά πολύ µικρότερο από τον µέσο όρο). Ο δεύτερος είναι η προσαρµογή της επιστηµονικής έρευνας στις αγορές, εξυπηρετώντας ιδιωτικοοικονοµικά κριτήρια ανάπτυξης. Ο τρίτος είναι η σταδιακή διάλυση των εργασιακών σχέσεων ενός µεγάλου δυναµικού µορφωµένων εργαζόµενων µε υψηλότερες απαιτήσεις ως προς τις αποδοχές και τις συνθήκες εργασίας.
Εστιάζοντας κυρίως στο τρίτο και τελευταίο σηµείο, πρέπει να αναφερθεί πως η απορύθµιση των εργασιακών σχέσεων στον τοµέα της έρευνας έχει ως αποτέλεσµα µια σειρά από αποτελέσµατα που γίνονται ολοένα και πιο έντονα ειδικά την τελευταία 5ετία. Είναι χαρακτηριστικό πως κατά την περίοδο αυτή το ποσοστό των ελαστικών σχέσεων εργασίας στα ερευνητικά κέντρα έχει εκτιναχθεί, ξεπερνώντας σε περιπτώσεις και το 60% του δυναµικού κέντρων και ινστιτούτων και πλέον σχεδόν όλο το «νέο» δυναµικό σε πανεπιστήµια και ερευνητικά κέντρα (εργαζόµενοι κάτω των 45 ετών) είναι ελαστικά εργαζόµενοι. Έτσι,
περιστασιακά, ενώ πολλοί άλλοι δουλεύουν ή θα «αναγκαστούν» να δουλέψουν αµισθί. Όσοι µάλιστα µένουν άνεργοι και εργάζονταν µε µπλοκάκι χωρίς να έχουν κλείσει 3ετία, δεν δικαιούνται καν το πενιχρό επίδοµα ανεργίας. Παράλληλα, πολλοί συνάδελφοι, οι οποίοι συν τοις άλλοις αποτελούν υψηλά εξειδικευµένο προσωπικό, µεταναστεύουν στο εξωτερικό αναζητώντας καλύτερη τύχη, ενώ ολόκληρα εργαστήρια απειλούνται µε ερήµωση λόγω της έλλειψης χρηµάτων. Έτσι, ιδιαίτερα µετά το ξέσπασµα της οικονοµικής κρίσης, η Ελλάδα έχει εξελιχθεί από χώρα αποστολής ανειδίκευτων εργαζοµένων σε χώρα
Με προµετωπίδα των διεκδικήσεών τους την απαίτηση για σταθερή και αξιοπρεπή δουλειά, οι ελαστικά εργαζόµενοι των πανεπιστηµίων και ερευνητικών κέντρων ξαναζωντανεύουν τους συλλόγους και τις Γενικές Συνελεύσεις.
είτε στην καλύτερη περίπτωση, µε τη µορφή συµβάσεων εργασίας ορισµένου χρόνου, είτε ως ελεύθεροι επαγγελµατίες (µπλοκάκι), είτε ως υπότροφοι, είτε µε τίτλους κτήσης, αλλά και πολλές φορές ηµι-εθελοντικά, στελεχώνουν το ερευνητικό-τεχνικό-διοικητικό προσωπικό των ερευνητικών κέντρων και πανεπιστηµίων αποτελώντας τα 2/3 σχεδόν του ενεργού δυναµικού της έρευνας στην Ελλάδα. Η λειτουργία των ερευνητικών κέντρων στηρίζεται σε µεγάλο βαθµό στους εργαζόµενους αυτούς αφού, αφενός µεν είναι υψηλά καταρτισµένο προσωπικό (µεταπτυχιακές, διδακτορικές σπουδές, πολυετή προϋπηρεσία), αφετέρου καλύπτουν σηµαντικό κοµµάτι της ερευνητικής δραστηριότητας. Αρκετοί από τους συναδέλφους αυτούς απασχολούνται
εξαγωγής πτυχιούχων. Το λεγόµενο brain-drain (διαρροή επιστηµονικού δυναµικού), που υποτίθεται πως απασχολεί την πολιτική ηγεσία, είναι άµεσα συνδεδεµένο µε τις εργασιακές συνθήκες για τους νέους ερευνητές στην Ελλάδα που έχουν χειροτερέψει δραµατικά. Κι ενώ το νέο και µορφωµένο επιστηµονικό δυναµικό µεταναστεύει, όσοι παραµένουν θα πρέπει να προσαρµοστούν σε µια µόνιµη κινητικότητα και εξάρτηση από την προκήρυξη νέων προγραµµάτων, δουλεύοντας µε εξοντωτικούς ρυθµούς σε ένα καθεστώς µεταξύ απλήρωτης και χωρίς δικαιώµατα µαθητείας και κακοπληρωµένης προσωρινής απασχόλησης. Η κυριότερη ίσως αιτία του προβλήµατος αυτού είναι το γεγονός ότι η έρευνα
λειτουργεί στηριζόµενη αποκλειστικά σε προγράµµατα (είτε Ελληνικά είτε Ευρωπαϊκά) και όχι σε σταθερή χρηµατοδότηση, ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια αυτής. Αυτός ο τρόπος λειτουργίας έχει ως συνέπεια το ίδιο το αντικείµενο της έρευνας να καθορίζεται πολλές φορές από τα διαθέσιµα προγράµµατα, ενώ ταυτόχρονα έχει άµεση αντανάκλαση και στις εργασιακές σχέσεις µε τις οποίες απασχολούνται οι εργαζόµενοι στην έρευνα. Μέσα όµως σε αυτό το αποκαρδιωτικό τοπίο γεννιούνται και οι προϋποθέσεις συλλογικών αντιστάσεων και διεκδικήσεων από ένα κοµµάτι της διανοητικής εργασίας που παλιότερα δεν οργανωνόταν συλλογικά. Πλέον, µε αργά αλλά σταθερά βήµατα, οι συµβασιούχοι στην έρευνα εντάσσονται στα ήδη υπάρχοντα ή δηµιουργούν δικά τους σωµατεία, καθώς αντιλαµβάνονται πως ο βιοπορισµός είναι σήµερα πιο αβέβαιος από ποτέ και πως η θέση τους είναι ανάµεσα στους πληττόµενους σηµερινούς και µελλοντικούς εργαζόµενους. Με προµετωπίδα των διεκδικήσεών τους την απαίτηση για σταθερή και αξιοπρεπή δουλειά, οι ελαστικά εργαζόµενοι των πανεπιστηµίων και ερευνητικών κέντρων ξαναζωντανεύουν τους συλλόγους και τις Γενικές Συνελεύσεις. Το στοίχηµα για την επόµενη 5ετία θα είναι ένας µόνιµος συντονισµός στη βάση των κοινών εργασιακών συµφερόντων τους που θα αποτελεί και τον µόνο αποτελεσµατικό δρόµο κόντρα στο σύγχρονο τοπίο του εργασιακού και συνδικαλιστικού κατακερµατισµού. Η κοινή δράση και η συλλογική διεκδίκηση θα πρέπει πρώτα να αναµετρηθεί µε την απογοήτευση και τον ατοµικό δρόµο και να γίνει κτήµα της πλειοψηφίας αυτού του δυναµικού. Μόνον έτσι θα µπορέσει να αντισταθεί στη βαρβαρότητα της εποχής, να ζήσει µε αξιοπρέπεια και να αντιτάξει ένα εναλλακτικό σχέδιο για την επιστηµονική έρευνα που θα αφουγκράζεται τις σύγχρονες κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες.
Απολύσεις στην Υπηρεσία Ασύλου
Α
πό τα τέλη ∆εκέµβρη περίπου 100 εργαζόµενοι συµβασιούχοι στην Υπηρεσία Ασύλου απολύθηκαν. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αποφάσισε, όπως κάνει σε αρκετές περιπτώσεις, να ανακυκλώσει την ανεργία µε απόφαση του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και της Υπηρεσίας Ασύλου. Προσλαµβάνει ξανά, όχι µόνιµους βεβαίως, αλλά συµβασιούχους και για πρώτη φορά χωρίς να έχουν ειδίκευση.
Η υπηρεσία που έχει να εξυπηρετήσει χιλιάδες πρόσφυγες θα µείνει µε προσωπικό που θα πρέπει να εκπαιδευθεί από την αρχή και που δεν θα γνωρίζει καθόλου το προσφυγικό δίκαιο. Προσόν απαραίτητο για όλους και όλες που απασχολούνται στον Τοµέα ∆ιεθνούς Προστασίας. Τόσο νοιάζονται οι «αντιρατσιστές» της κυβέρνησης για τους πρόσφυγες. Οι συµβασιούχοι που απολύθηκαν στις
31 ∆εκέµβρη, είχαν την εµπειρία για να παραµείνουν ως µόνιµο προσωπικό και να καλύψουν τις ανάγκες. Η κυβέρνηση δεν µπορεί να επικαλεστεί ότι δεν κάλυπταν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, αλλιώς δεν θα έκανε προκήρυξη άµεσα για κάλυψη των κενών θέσεων. Το αποτέλεσµα θα είναι ο εγκλωβισµός χιλιάδων αιτούντων άσυλο στα hot spot των νησιών και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ενδοχώρας, κα-
θώς ήδη το γραφείο στον Άλιµο υπολειτουργεί. Το Σωµατείο Συµβασιούχων της Υπηρεσίας Ασύλου θα προχωρήσει άµεσα σε κινητοποιήσεις, µε στόχο να µην περάσουν οι απολύσεις και να γίνουν άµεσα προσλήψεις µόνιµου και εξειδικευµένου προσωπικού στην υπηρεσία.
10
διεθνη
Μακεδονικό: Το όνομα, οι ελλ Το εργαλείο του εθνικισμού χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στα Βαλκάνια σε πολλές εποχές, με πολλές επαναλήψεις και συνήθως με τους πληθυσμούς της περιοχής να πληρώνουν ένα τεράστιο φόρο αίματος. Οι άρχουσες τάξεις, προκειμένου είτε να επιτύχουν στις ιμπεριαλιστικές εξορμήσεις
τους είτε να γλιτώσουν από τη λαϊκή οργή για τις οικονομικές καταρρεύσεις, μεθούσαν τους λαούς με το εθνικιστικό δηλητήριο ενάντια στους διπλανούς λαούς. Αυτό το μακρόχρονο γαϊτανάκι συνεχίστηκε στα τέλη του 20ού αιώνα με τους πολέμους στην τότε Γιουγκοσλαβία και
τον αιματηρό διαμελισμό της χώρας (όπου βέβαια συνέβαλαν και συνδιοργάνωσαν οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις). Η ελληνική άρχουσα τάξη δεν έμεινε πίσω όσον αφορά τα εθνικιστικά παραληρήματα. Όταν η Δημοκρατία της Μακεδονίας απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1991
Πώς φτάσαμε έ Του Πέτρου Τσάγκαρη
Μ
ε τά την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Μακεδονίας το 1991, η Ελλάδα αρνήθηκε να την αναγνωρίσει με το συνταγματικό της όνομα, γιατί «υπέκρυπτε αλυτρωτισμό». Μια χώρα που είχε το 19% της έκτασης της Ελλάδας, το 18% του πληθυσμού της, το 6% του ονομαστικού ΑΕΠ της, δύναμη πυρός όση οι Έλληνες κυνηγοί και που δεν ανήκε στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, «απειλούσε» την Ελλάδα. Το ελληνικό κράτος και η άρχουσα τάξη με όλους τους μηχανισμούς τους διοργάνωσαν μια θηριώδη εθνικιστική εκστρατεία με κορύφωση τα συλλαλητήρια. Σειρά πολιτικών, ιεραρχών, διανοουμένων, δη-
Ιστορία και μύθοι
Η
νομιμοποιητική θεμελίωση σημερινών διεκδικήσεων στο απώτερο ιστορικό παρελθόν, σε όλες τις περιπτώσεις αναδυόμενων εθνών και εθνικισμών, στερείται ακόμη και στοιχειώδους λογικής. Όμως, όσο παράλογο είναι να ισχυρίζονται οι κάτοικοι της Δημοκρατίας της Μακεδονίας ότι είναι απόγονοι του Μ. Αλεξάνδρου, άλλο τόσο παράλογο είναι να διεκδικούν το ίδιο πράγμα και οι Έλληνες κάτοικοι της ελληνικής Μακεδονίας. Οι απόγονοι του μεγάλου στρατηλάτη –και ολετήρα της αρχαίας δημοκρατίας– μπορούν ίσως να αναζητηθούν στα βάθη της Ασίας ή και της Αιγύπτου. Είναι επίσης παράλογο π.χ. να λένε στην Ελλάδα ότι οι Μακεδόνες δεν είναι έθνος, επειδή η γλώσσα τους είναι μια «διάλεκτος» της βουλγαρικής. Με την ίδια λογική δεν θα έπρεπε να υπάρχουν ως ξεχωριστά έθνη-κράτη η Αυστρία, η Ιρλανδία, το Βέλγιο, η Κροατία, η Ουκρανία και η Λευκορωσία –για να μη μιλήσουμε για καμιά εικοσαριά αραβικά έθνη-κράτη και πάμπολλα άλλα κράτη σε όλο τον κόσμο! Στη Μακεδονία, ως γεωγραφική περιοχή και τμήμα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, οι Έλληνες ήταν επί πολλούς αιώνες μια μειοψηφία. Ακόμη και στη Θεσσαλονίκη, η μεγαλύτερη κοινότη-
τα ήταν η εβραϊκή μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Η κατάσταση αυτή ήταν απολύτως γνωστή στην εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα κι ενώ πλησίαζαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Χαρίλαος Τρικούπης έλεγε κυνικά από το βήμα της Βουλής: «Όταν έλθει ο μέγας πόλεμος, ως αφεύκτως θα συμβεί μετά τινά έτη, η Μακεδονία θα γίνει ελληνική ή βουλγαρική κατά τον νικήσαντα. Αν τη λάβωσιν οι Βούλγαροι δεν αμφιβάλλω ότι θα είναι ικανοί να εκσλαβίσωσιν τον πληθυσμό μέχρι των θεσσαλικών συνόρων. Αν ημείς τη λάβωμεν θα τους κάνωμεν όλους Έλληνες μέχρι της Ανατολικής Ρωμυλίας»! (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμος ΙΔ σελ. 18). Πράγματι, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους η γεωγραφική Μακεδονία βρέθηκε τεμαχισμένη ανάμεσα σε Ελλάδα, Σερβία και Βουλγαρία. Ο τρόπος με τον οποίο η ελληνική Μακεδονία έγινε ελληνική είναι κυρίως η ανταλλαγή πληθυσμών μετά την ήττα της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Τότε πλέον η πλειονότητα του πληθυσμού σε αυτό το κομμάτι της Μακεδονίας γίνεται ελληνόφωνη, καθώς φεύγουν εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκοι και άλλοι μουσουλμανικοί πληθυσμοί και έρχονται πολλές εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες της Μικράς Ασίας. Είναι γι’ αυτό αρκετά αστείο
να ισχυρίζονται οι Έλληνες κάτοικοι της σημερινής ελληνικής Μακεδονίας ότι είναι περισσότερο Μακεδόνες από τους Σλάβους κατοίκους της Μακεδονίας, των οποίων οι πρόγονοι βρίσκονταν εκεί πολλές εκατοντάδες χρόνια πριν. Στον Κατοχή, τόσο εντός της Γιουγκοσλαβίας όσο και εντός της Ελλάδας, οι Μακεδόνες είχαν αντιστασιακή δράση. Στην Ελλάδα οι (σλαβο)Μακεδόνες συμμετείχαν στην κυβέρνηση του βουνού του ΕΑΜ (ΠΕΕΑ) με τον Κεραμίζτεφ, ενώ στον ελληνικό εμφύλιο πολέμησαν στο πλευρό του Δημοκρατικού Στρατού σε ποσοστό 60%. Το 2/28 τάγμα της Φλώρινας-Καστοριάς και το τάγμα Καϊμακτσαλάν της Έδεσσας-Αριδαίας ήταν αποκλειστικά σλαβομακεδονικές μονάδες. Γι’ αυτή τη συνεργασία οι (σλαβο) Μακεδόνες πλήρωσαν πολύ βαριά μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού στις περιοχές που προέλαυνε ο εθνικός στρατός. Γι’ αυτό και πάνω από 35.000 από αυτούς αναγκάστηκαν να φύγουν πρόσφυγες στη γειτονική Γιουγκοσλαβία (και γι’ αυτό δεν τους επιτράπηκε να γυρίσουν, σε αντίθεση με τους Έλληνες «το γένος»). Εκεί, στη Γιουγκοσλαβία, ο Τίτο υλοποίησε την υπόσχεσή του και έτσι δημιουργήθηκε το ομόσπονδο κράτος της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
μοσιογράφων και πολιτευτών έχτισαν καριέρα πλειοδοτώντας σε εθνικισμό –και σε ανιστόρητη βλακεία– ενάντια στο νεαρό κράτος. Κάθε αντίθετη φωνή εντός Ελλάδας θεωρείτο προδοσία και σερνόταν στα δικαστήρια.
Απειλή
Η απειλή εξαφάνισης του νεότευκτου κράτους ήταν πολύ πραγματική. Ο τότε Σέρβος πρόεδρος Μιλόσεβιτς πρότεινε στον Έλληνα πρωθυπουργό Μητσοτάκη τον διαμελισμό της Δημοκρατίας της Μακεδονίας μεταξύ Σερβίας και Ελλάδας. Απειλές και διεκδικήσεις διατύπωνε και η Βουλγαρία. Το 1993 ο Α. Παπανδρέου επέβαλε οικονομικό εμπάργκο στη Δημοκρατία της Μακεδονίας. Τελικά η χώρα, προκειμένου να επιβιώσει από τις πανταχόθεν απειλές, υποχρεώθηκε να αλλάξει ακόμη και τη σημαία της και το σύνταγμά της και να έρθει σε μια ενδιάμεση συμφωνία Ο Ν. Κοτζ με την Ελλάδα το προηγούμ 1995, σχετικά με το πώς θα αποκαλείδηλ. στη ται διεθνώς (Πρώχώρας. Γι ην Γιουγκοσλαβική ότι έχει εμ Δημοκρατία της Μακεδονίας). Ωστόσο η απειλή για την ύπαρξη του κράτους δεν εξέλιπε, καθώς αυτή τη φορά ο αλβανικός εθνικισμός και οι παραστρατιωτικές ομάδες διεκδίκησαν το Τέτοβο, την περιοχή όπου ζει η πολυάριθμη αλβανική μειονότητα της χώρας. Η Ελλάδα, παρά τον κίνδυνο ανάφλεξης σε όλη την περιοχή, συνέχισε την τυχοδιωκτική πολιτική του πολιτικού στραγγαλισμού και της μη αναγνώρισης με το όνομα «Μακεδονία» (η ελληνική επιμονή σε σλαβική Μακεδονία, όσον αφορά την ονοματοδοσία, είναι αδύνατον να υλοποιηθεί αναίμακτα εφόσον αφήνει ακάλυπτο το 30% του πληθυσμού που είναι Αλβανοί). Φυσικά η Αθήνα εμπόδισε και οποιαδήποτε προοπτική εισόδου της Μακεδονίας στους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς όπου συμμετείχε ήδη η Ελλάδα, δηλ. στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Όταν στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ το 2008 ο Μπους προσπάθησε να λύσει το ζήτημα, συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση της κυβέρνησης Καραμανλή. Αντίστοιχα έπραξαν η τότε και οι μετέπειτα κυβερνήσεις όσον αφορά το θέμα του ανοίγματος της συζήτησης για ένταξη στην ΕΕ. Παρότι 137 χώρες παγκοσμίως αναγνωρίζουν τη Δημοκρατία της Μακεδονίας με το συνταγματικό της όνομα, η δήθεν ανίσχυρη Ελλάδα έχει καταφέ-
10 γενάρη 2018
11
ληνικοί εκβιασμοί και το ΝΑΤΟ –και παρότι υπήρχε ήδη ως ομόσπονδο κράτος της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας επί σχεδόν μισό αιώνα με αντίστοιχο όνομα– η ελληνική πλευρά άρχισε μια εκστρατεία με στόχο τη μη αναγνώριση της χώρας με το συνταγματικό της όνομα. Ουσιαστικά η ελληνική πλευρά αρνιόταν –και αρνιέ-
ται μέχρι σήμερα– το στοιχειώδες δικαίωμα για ένα έθνος, δηλ. το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Η περίοδος εκείνη ήταν που έθεσε τα θεμέλια της σημερινής δύναμης της ακροδεξιάς και των ναζί στην Ελλάδα, καθώς τα περισσότερα κόμματα (πλην ενός μέρους
της Αριστεράς) και τα ΜΜΕ υιοθέτησαν περίπου τη φασιστική εκδοχή του εθνικισμού για το ζήτημα, καθοδηγώντας και διοργανώνοντας μαζί με την εκκλησία τα διαβόητα συλλαλητήρια μίσους. Παρακάτω εξετάζουμε τη διαδρομή και το παρασκήνιο αυτής της αντιπαράθεσης.
έως εδώ
κριά, μπορούν να λύσουν το ζήτημα της επέκτασης του ΝΑΤΟ. Βέβαια, η ελληνική εθνική πολιτική δεν αλλάζει. Όπως τονίζει ο Κοτζιάς, βαδίζει με βάση τις προηγούμενες αποφάσεις των πολιτικών αρχηγών, δηλ. στη γραμμή τους εκβιασμού της γειτονικής χώρας, αφού μάλιστα τώρα η νέα κυβέρνηση στα Σκόπια φλέγεται από επιθυμία για ένταξη σε ΝΑΤΟ και ΕΕ. Γι’ αυτό εξάλλου και ο γνωστός Π. Καμμένος δήλωσε ότι έχει εμπιστοσύνη στον Έλληνα ΥΠΕΞ. Ο αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Δ. Παπαδημούλης και άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ φρόντισαν επίσης να θυμίσουν με πολύ πρόσφατες δηλώσεις τους ότι το «διαβατήριο» της Μακεδονίας για ΕΕ και ΝΑΤΟ περνάει από την Αθήνα. Οι ίδιοι οι Μακεδόνες είναι χωρισμένοι στα δύο σχετικά με το αν πρέπει να μπουν στο ΝΑΤΟ. Μια πρόσφατη τραβηγμένη από τα μαλλιά δημοσκόπηση ενός ευρωπαϊκού ζιάς δηλώνει ότι βαδίζει με βάση τις οργανισμού (Reμενες αποφάσεις των πολιτικών αρχηγών, gional Cooperation Council) γραμμή του εκβιασμού της γειτονικής έκανε λόγο για ι' αυτό εξάλλου και ο Π. Καμμένος δηλώνει 54% υπέρ της μπιστο σύνη στον Έλληνα ΥπΕξ. ένταξης. Ανεξαρτήτως ποσοστών, οι κάτοικοι της ζνες στη Δημοκρατία της Μακεδονίας. Μακεδονίας κάνουν τεράστιο λάθος πιΔίπλα-δίπλα με τις απειλές οι Έλληνες καπι- στεύοντας ότι το ΝΑΤΟ και η ΕΕ θα τους ταλιστές οικονομούσαν τρελά, καθώς ήταν εξασφαλίσουν ειρήνη και ευημερία. Η διδεύτεροι όσον αφορά τις ξένες επενδύσεις ένεξη Ελλάδας-Τουρκίας γίνεται ακριβώς στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, η διένεξη στην στη συγκεκριμένη χώρα (βλ. δίπλα). Καταλονία γίνεται εντός του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, ενώ η Ελλάδα είναι ένα τραγικό Συμφωνία; Σήμερα, οι εξελίξεις είναι τέτοιες που το ζή- παράδειγμα του πώς μέσα στην ΕΕ η οιτημα του ονόματος μπορεί πιθανά να λυθεί. κονομική κατάσταση της μεγάλης μάζας Οι διαπραγματεύσεις, υπό την αιγίδα του του πληθυσμού μπορεί να πισωγυρίσει ΟΗΕ, έχουν αρχίσει ήδη, έπειτα από διακο- δεκαετίες. Ωστόσο η ελληνική Αριστερά έχει τις πή τριών ετών. Οι ΗΠΑ βιάζονται πλέον να αποσπάσουν άλλη μια σλαβική χώρα από ευθύνες της σχετικά με το γιατί φτάσαμε τη ρωσική επιρροή πριν να είναι πολύ αργά ως εδώ. Ένα μεγάλο μέρος της βούλιαξε και, ενόψει της Συνόδου του ΝΑΤΟ τον Ιού- στον εθνικισμό αγκαλιάζοντας ακόμη και λιο, να εντάξουν τη χώρα στον οργανισμό. παρανοϊκά επιχειρήματά του. Τα τμήματα Τον Μάιο κατέρρευσε στα Σκόπια η εθνικι- της Αριστεράς που διέπονταν από τις αρχές στική κυβέρνηση του Γκρουέφκσι (VMRO). του διεθνισμού, ακόμη και από τις στοιΝικητής των εκλογών ήταν η Σοσιαλδημο- χειώδεις αρχές δημοκρατίας και διεθνούς κρατική Ένωση Μακεδονίας (SDSM) του δικαίου, δεν καταφέραμε να αναγνωριΖόραν Ζάεφ, που έχει ως κύριο προγραμ- στεί η χώρα με το όνομα το οποίο ήθελαν ματικό της στόχο να πάρει πρόσκληση για οι κάτοικοί της και το οποίο θα περιόριζε ένταξη στο ΝΑΤΟ και να αρχίσουν οι συζη- τις πιθανότητες διάλυσης και πολέμου. Η αναγκαία προσέγγιση και ειρηνική διευθέτήσεις για εισδοχή της χώρας στην ΕΕ. Στην Αθήνα κυβερνάει ίσως η πιο φιλο- τηση πέρασε στα χέρια άλλων δυνάμεων, αμερικανική κυβέρνηση των τελευταίων όπως οι Έλληνες καπιταλιστές, οι τράπεζες, δεκαετιών. Έτσι, δύο «αριστερές» κυβερ- τα επιμελητήρια, αλλά και το αμερικανινήσεις με εξαιρετικές σχέσεις με τις ΗΠΑ κό πανεπιστήμιο Κολούμπια που από το και με ορίζοντα εκλογών θεωρητικά μα- 2015 διευκολύνει και ενθαρρύνει τις επαρει να μπλοκάρει τις ενταξιακές διαδικασίες μη αναγνωρίζοντας αυτό το όνομα. Όλες αυτές οι απειλές ήταν εκείνο το στοιχείο που ενίσχυσε τον μακεδονικό εθνικισμό και έδωσαν το πάνω χέρι στις πιο ακραίες εθνικιστικές δυνάμεις στο εσωτερικό της χώρας. Μια εθνικιστική φρενίτιδα οδήγησε σε μετονομασία αεροδρομίων, σταδίων και αυτοκινητοδρόμων προς τιμήν του Αλέξανδρου και του Φίλιππου, καθώς και την ανέγερση αγαλμάτων τους. Τελικά το κράτος επιβίωσε μάλλον εξαιτίας των διαφωνιών των τεσσάρων διεκδικητών της περιοχής (Ελλάδας, Σερβίας, Βουλγαρίας και Αλβανίας), αλλά και λόγω της υποστήριξης των ΗΠΑ που ήθελαν να περικυκλώσουν τη Σερβία. Ωστόσο όλο αυτό το διάστημα οι ελληνικές επιχειρήσεις έκαναν τεράστιες μπί-
φές και τις συνεργασίες μεταξύ των δύο πλευρών (πρόσφατα διοργάνωσε συνάντηση εμπορικών επιμελητηρίων και του Συνδέσμου Εξαγωγέων της Β. Ελλάδας με το Μακεδονικό Εμπορικό Επιμελητήριο, ενώ έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την πρόσφατη συνάντηση του Γ. Μπουτάρη με τον πρωθυπουργό Ζ. Ζάεφ και τον πρόεδρο Γκ. Ιβάνοφ). Σε κάθε περίπτωση, μια συμφωνία μπορεί να λύσει τυπικά το θέμα. Αλλά επειδή θα επέλθει με τους παραπάνω όρους, δηλ. τον ελληνικό εκβιασμό, την άμεση αμερι-
κανική παρέμβαση, αλλά και την ένταξη στο ΝΑΤΟ, το πρόβλημα θα ανακύπτει και πάλι (πώς θα λέγονται οι κάτοικοι της γειτονικής χώρας, η γλώσσα τους, οι θεσμοί κλπ.). Αν εξεγείρονται οι εθνικιστές στην Ελλάδα μιλώντας για «προδοσία» σε περίπτωση συμφωνίας, πολύ περισσότερο θα εξεγερθούν (συμβαίνει ήδη) οι εθνικιστές στη Δημοκρατία της Μακεδονίας, αφού εκείνη η πλευρά κάνει τις περισσότερες παραχωρήσεις. Την ίδια ώρα βέβαια οι καπιταλιστές θα κάνουν τις μπίζνες τους ακόμη καλύτερα…
Εθνικισμός και μπίζνες πάνε χέρι χέρι
Η
αντιπαράθεση για το όνομα αφορά ασφαλώς τη χειραγώγηση του απλού λαού. Οι ίδιοι οι Έλληνες καπιταλιστές προχώρησαν σε μεγάλες μπίζνες στη γειτονική χώρα ακόμη κι όταν εκεί κυβερνούσαν οι εθνικιστές και οι σχέσεις με την Αθήνα βρίσκονταν στο ναδίρ. Συνολικά σήμερα οι επενδύσεις ελληνικών συμφερόντων στη Δημοκρατία της Μακεδονίας εκτιμάται ότι υπερβαίνουν το ένα δισ. ευρώ και βρίσκονται στη δεύτερη θέση πίσω από τις γερμανικές. Συνολικά υπάρχουν 400 ελληνικές επιχειρήσεις στη Δημοκρατία της Μακεδονίας και απασχολούν το 9% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Οι Έλληνες κατέχουν μερικές πολύ σημαντικές επιχειρήσεις, όπως η ΟΚΤΑ του ομίλου ΕΛΠΕ, το εργοστάσιο τσιμέντων Cementarnica Usje, ένα εργοστάσιο μαρμάρου στην Πρίλεπ και δύο τράπεζες: την Stopanska Banka και την Alfa Banka (μέχρι πρόσφατα), ενώ και η Goody’s άνοιξε το πρώτο της κατάστημα στα Σκόπια. Παράλληλα στη γειτονική χώρα δραστηριοποιείται με-
γάλος αριθμός εταιρειών φασόν στον χώρο του ενδύματος. Η θέση των ελληνικών επιχειρήσεων δεν είναι καθόλου ασήμαντη: Η ΟΚΤΑ βρίσκεται στην 3η θέση, ως προς τον κύκλο εργασιών, όντας ο μακράν μεγαλύτερος προμηθευτής καυσίμων στη χώρα με κύκλο εργασιών 311 εκατ. ευρώ. Έπονται στην 22η θέση η USJETITAN (του ομίλου ΤΙΤΑΝ) με κύκλο εργασιών 72,4 εκατ. ευρώ και στην 24η η Veropoulos με κύκλο εργασιών 70,7 εκατ. ευρώ. Στις 200 μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας περιλαμβάνονται επίσης οι Pivara Skopje (Coca Cola HBC-Heineken), Dojran Steel (του ομίλου ΣΙΔΕΝΟΡ), Άκτορ, Zito Luks (της Elbisco) και Mermeren Kombinat (Παυλίδης Μάρμαρα-Γρανίτες). Όσον αφορά την κερδοφορία, στην υψηλότερη θέση μεταξύ των επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων κατατάσσεται η USJE-TITAN (6η θέση στη γενική κατάταξη με κέρδη 19,5 εκατ. ευρώ), ενώ ακολουθούν οι Pivara Skopje (10η θέση με κέρδη 12,4 εκατ. ευρώ) και Veropoulos (14η θέση με κέρδη 8,9 εκατ. ευρώ).
12
ΝΕΟΛΑΊΑ
10 ΓΕΝΑρη 2018
Η φοιτητική Αριστερά να απαντήσει στις προκλήσεις του 2018 Του Νικόλα Κολυτά
Τ
ο νέο έτος δεν ξεκινά με τους καλύτερους οιωνούς για το ελληνικό πανεπιστήμιο και το φοιτητικό κίνημα. Οι συγχωνεύσεις τμημάτων με σκοπό την εξοικονόμηση πόρων και οι διασπάσεις πτυχίων με σκοπό την απόσπαση επαγγελματικών δικαιωμάτων, σε συνδυασμό με την ύφεση του κινήματος και την αδυναμία της Αριστεράς να δώσει απαντήσεις, σκιαγραφούν ένα ζοφερό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον που είναι χρέος μας να το αλλάξουμε.
Κατάσταση στα ΑΕΙ-ΤΕΙ Είναι σαφές πως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, βαδίζοντας στα βήματα των προκατόχων της, προχωρά τη νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση στα πανεπιστήμια. Η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση χρόνο με το χρόνο υποβαθμίζεται διαρκώς. Προσπαθεί να επιβιώσει με πετσοκομμένους προϋπολογισμούς, με συρρικνωμένο το διοικητικό προσωπικό, με υποστελεχωμένα τμήματα σε καθηγητικό προσωπικό, με τριτοκοσμικές φοιτητικές εστίες, με περιορισμούς στις διαθέσεις δωρεάν συγγραμμάτων και με τους εργολάβους να καραδοκούν στη γωνία και να αφήνουν απλήρωτους τους εργαζόμενους, κυρίως στον τομέα της καθαριότητας. Παράλληλα η κρίση ωθεί μεγάλη μερίδα φοιτητών/τριών να εργάζονται παράλληλα με τις σπουδές τους, προκειμένου να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες του πανεπιστημίου της κρίσης. Η θεσμοποίηση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά προγράμματα, οι περιορισμοί στη δωρεάν σίτιση και στέγαση, το κόστος των μεταφορών, καθώς και η αγορά συγγραμμάτων σε ορισμένες περιπτώσεις, δημιουργούν ένα ασφυκτικό οικονομικό πλαίσιο ειδικά για τους φοιτητές της περιφέρειας που σπουδάζουν στα αστικά κέντρα. Όλη αυτή η κατάσταση αναπτύσσει ένα κλίμα προσήλωσης στον ατομικό δρόμο και απομάκρυνσης από τις συλλογικές διαδικασίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, πλέον δεν βγαίνουν Γενικές Συνελεύσεις ακόμη και στις πιο παραδοσιακά «μάχιμες» σχολές.
Η δικτύωση των συλλόγων και η κοινή πάλη ενάντια στην αναδιάρθρωση που προσπαθεί να επιβάλλει η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο Γαβρόγλου, είναι κομβικής σημασίας. Κινηματικός σχεδιασμός Η φοιτητική Αριστερά δείχνει αδύναμη και αμήχανη μπροστά σε αυτή τη συνθήκη, όμως δεν πρέπει να υποτιμήσει ότι υπάρχει ακόμη η υλική δυνατότητα μαζικής παρέμβασης. Τα προβλήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι η καλύτερη απόδειξη ότι ο αντικειμενικός παράγοντας ανάπτυξης μαζικού διεκδικητικού φοιτητικού κινήματος υπάρχει. Το πρόβλημα είναι στον υποκειμενικό. Τα σχήματα της φοιτητικής Αριστεράς οφείλουν από τη νέα χρονιά να συνδεθούν με τις σχολές στις οποίες φαίνεται πως κάτι κινείται. Η αλληλεγγύη στον αγώνα που δίνουν οι φοιτητές στα ΤΕΙ ενάντια στις συγχωνεύσεις, στην Ξάνθη ενάντια στη μεταφορά της αρχιτεκτονικής και το κλείσιμο της λέσχης, στις εστίες και στη Φιλοσοφική Αθήνας ενάντια στη διάσπαση του ΦΠΨ, είναι ζωτικής σημασίας ανάγκη. Η δικτύωση των συλλόγων και η κοινή πάλη ενάντια στην αναδιάρθρωση που προσπαθεί να επιβάλλει η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο Γαβρόγλου είναι κομβικής σημασίας. Επιπρόσθετα, είναι πολύ σημαντικό η προσπάθεια ανάπτυξης ενός μαζικού φοιτητικού κινήματος να μην ξεκινάει από συντεχνιακά ή αμιγώς
πανεπιστημιακά αιτήματα και να καταλήγει σε αυτά. Ένα τέτοιο κίνημα έχει περιορισμένο χρονικό ορίζοντα και επιφανειακή ριζοσπαστικοποίηση των φοιτητών. Το ζήτημα είναι η μεγάλη πληττόμενη μάζα των φοιτητών να πιαστεί από το πρόβλημα της σχολής της με απώτερο σκοπό να βγει στο δρόμο για να διεκδικήσει αλλαγές που θα αφορούν όλη την κοινωνία. Η συμμετοχή των φοιτητικών συλλόγων ενάντια στους πλειστηριασμούς, η σύνδεση με το μαζικό εργατικό κίνημα, η στήριξη των απεργιακών κινητοποιήσεων, ο κοινός αγώνας ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις και η πάλη απέναντι στην αστυνομοκρατία και τον αυταρχισμό είναι βασικά στοιχεία αλλαγής του κλίματος. Σε αυτή την κατεύθυνση χρειάζεται η προσπάθεια συντονισμού με τους εργαζόμενους στις σχολές μέσα από κοινές επιτροπές, καθώς και η επανανοηματοδότηση των Γενικών Συνελεύσεων όχι μέσα από μικροπολιτικές αντιπαραθέσεις, αλλά μέσα από αντιπαραθέσεις πάνω στα πραγματικά προβλήματα των φοιτητών. Σημαντικό κόμβο όμως αποτελεί και η παγκόσμια ημέρα ενάντια στο ρατσισμό (21 Μάρτη). Ήδη γίνονται
συσκέψεις για την προετοιμασία της κινητοποίησης το Σάββατο 17 Μάρτη και η συμμετοχή του φοιτητικού κινήματος σε αυτήν κρίνεται πολύ αναγκαία. Πλήθος φοιτητικών συλλόγων το προηγούμενο διάστημα έδειξε την αλληλεγγύη του στους πρόσφυγες, συλλέγοντας τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, προκειμένου να σταλούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή σε δομές αλληλεγγύης. Αυτή η αλληλεγγύη οφείλει να συνεχιστεί με την παρουσία στο δρόμο και με τη σύνδεση των φοιτητών με το αντιρατσιστικό κίνημα. Η 17η Μάρτη αποτελεί την καλύτερη αφορμή προκειμένου η φοιτητική Αριστερά να συγκροτήσει έναν κοινό σχεδιασμό που θα ευαισθητοποιεί μεγάλη μερίδα των φοιτητών και θα αγωνίζεται για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα.
Μετωπικές διεργασίες
Όλα τα παραπάνω αποτελούν ένα κενό γράμμα χωρίς τη μέγιστη συσπείρωση πολιτικής δύναμης. Η συνομολογούμενα ελλιπής συνδικαλιστική παρέμβαση της κατακερματισμένης φοιτητικής Αριστεράς πρέπει να αλλάξει. Σχεδόν τρία χρόνια μετά τη μνημονιακή στροφή του ΣΥΡΙΖΑ, η αποτυχία διαμόρφωσης ενός νέου μαζικού φορέα της ριζοσπαστικής-αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στα πανεπιστήμια συνιστά έναν εξαιρετικό κίνδυνο. Έναν κίνδυνο αποδυνάμωσης των αγωνιστικών αντανακλαστικών των συλλόγων και της ηγεμονίας μιας ατομοκεντρικής αντίληψης στις σχολές που πέρα από τη ΔΑΠ ενισχύεται και από διάφορα «ανεξάρτητα» σχήματα. Οι δυνάμεις της ΑΡΕΝ, των ΕΑΑΚ και του ΑΡΔΙΝ πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί και να επιδιώξουν από κοινού να συνδεθούν με τους φοιτητές που μαστίζονται από την κρίση. Το επόμενο διάστημα με ορίζοντα τις φοιτητικές εκλογές του 2018, οι πολιτικές αυτές δυνάμεις πρέπει να αναπτύξουν έναν κοινό βηματισμό πάνω στα επίδικα της περιόδου. Τα κοινά πλαίσια σε Γενικές Συνελεύσεις, οι κοινές διαδικασίες, τα κοινά κείμενα, οι κοινές εκδηλώσεις, τα κοινά φεστιβάλ είναι λίγα από τα οποία θα δημιουργούσαν ένα κλίμα συσπείρωσης απέναντι στις συστημικές δυνάμεις των πανεπιστημίων. Η ενότητα της Αριστεράς άλλωστε αποτελεί προϋπόθεση για την απάντηση απέναντι στη μνημονιακή επίθεση.
10 ΓΕΝΆΡΗ 2018
Νεολαια
13
Ο αγώνας ενάντια στη συγχώνευση των ΤΕΙ συνεχίζεται! Της Άλις Δοκμετζή
Λ
ίγες μέρες πριν τα Xριστούγεννα κατατέθηκε προς διαβούλευση το νομοσχέδιο για το ΠΔΑ, στο οποίο δεν αναφέρεται ξεκάθαρα πώς θα λειτουργήσουν τα τμήματα, πώς θα επηρεαστούν τα επαγγελματικά μας δικαιώματα και τι θα γίνει με τους έκτακτους καθηγητές. Είναι όμως σαφές ότι για την υλοποίησή του θα υπάρξουν συγχωνεύσεις τμημάτων με διαφορετικό γνωστικό αντικείμενο, δηλαδή θα δημιουργηθούν υπερτμήματα που γεννούν ένα σωρό
ερωτήματα, ενώ θα καταργηθούν κάποια άλλα. Από την αρχή του ακαδημαϊκού έτους οι δύο μεγαλύτεροι σύλλογοι του ΤΕΙ Αθήνας (ΣΕΥΠ και ΣΓΤΚΣ) βρίσκονται σε αναβρασμό, έχουν προχωρήσει σε παραστάσεις διαμαρτυρίας στην πρύτανη και στη σύγκλητο, σε στήριξη του αγώνα των έκτακτων καθηγητών, σε κινητοποιήσεις ενημέρωσης του κόσμου στο Αιγάλεω και στη Λεωφόρο Καβάλας, σε συμμετοχή στη γενική απεργία, σε μαζικές κινητοποιήσεις με τη συμμετοχή και άλλων φοιτητικών συλλόγων τόσο στο Υπουργείο Παιδείας όσο και στο κέντρο της Αθήνας. Κλειδί για να μπορέσουν να γίνουν όλα αυτά είναι οι μαζικές συνελεύσεις και η συνέχιση των καταλήψεων. Ενώ το νομοσχέδιο συζητιέται να ψηφιστεί από τα τέλη Αυγούστου, φαίνεται ότι η οργανωμένη αντίσταση των φοιτητών/τριών δημιουργεί πρόβλημα στα σχέδια του υπουργείου, το οποίο προσπαθεί με μικροαλλαγές να μειώσει την αντίδραση. Αυτό δεν μπορεί να πετύχει, καθώς
οι φοιτητές και φοιτήτριες έχουν συνειδητοποιήσει ότι το νομοσχέδιο για το ΠΔΑ είναι ένα πλήγμα για τη δημόσια και δωρεάν παιδεία. Η σύγκλητος του ΤΕΙ Αθήνας (που όλο το προηγούμενο διάστημα έλεγε ότι δεν έχουμε ρόλο στις διαδικασίες της και ότι όταν όλα αποφασιστούν θα ενημερωθούμε) έχοντας ως στόχο να περάσει το νομοσχέδιο με οποιοδήποτε κόστος στο όνομα μιας δήθεν αναβάθμισης, ενώ το διάστημα των 8 εβδομάδων που δεν γίνανε τα μαθήματα λόγω έλλειψης καθηγητών δεν έλεγε τίποτα, τώρα ρίχνει το μπαλάκι στους φοιτητικούς συλλόγους που υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους. Προσπαθεί δηλαδή να τρομοκρατήσει τους φοιτητές-φοιτήτριες, δηλώνοντας ότι, αν συνεχιστούν οι καταλήψεις, θα χαθεί το εξάμηνο. Οι φοιτητές, έχοντας κατανοήσει ότι βασική προϋπόθεση για να νικήσει ο αγώνας μας ενάντια στο ΠΔΑ είναι οι αγωνιστικές αποφάσεις, έδωσαν την απάντησή τους με τις αποφάσεις που πάρθηκαν στη γενική συνέλευση της ΣΓΤΚΣ στις 8/1. Συγκεκριμένα, συνεχίζουν την κατάληψη, την εμπλουτίζουν με νέες δράσεις κάνοντας ενημερώσεις και σε άλλους φοιτητικούς συλλόγους εντός και εκτός του ΤΕΙ Αθήνας και σχε-
διάζουν ευρύτερες κινητοποιήσεις, ζητώντας τη στήριξη όλου του φοιτητικού κινήματος με κέντρο τα συντονιστικά κατάληψης. Τέλος, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι σημαντικός παράγοντας για να υλοποιηθούν όλα αυτά είναι η συσπείρωση της φοιτητικής Αριστεράς κάτω από την πίεση των ανένταχτων φοιτητών/ τριών σε ένα μίνιμουμ πλαίσιο, καθώς και η δημιουργία της πρωτοβουλίας ενάντια στις συγχωνεύσεις και στις καταργήσεις. Επόμενος στόχος μας θα πρεπει να είναι η σύδεση του αγώνα μας με κομμάτια των καθηγητών και του διοικητικού προσωπικού που πλήττονται επίσης. Η εμπειρία μας από τη μαζική συμμετοχή των συλλόγων των ΤΕΙ στις απεργιακές κινητοποιήσεις του προηγούμενου διαστήματος είναι πολύ σημαντική και πρέπει να συνεχιστεί. Η σύνδεση με το οργανωμένο εργατικό κίνημα απέναντι στα καταστροφικά μέτρα που ετοιμάζεται να φέρει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι ο καλύτερος τρόπος ενίσχυσης και ενδυνάμωσης του αγώνα. Σε όποια νέα απεργιακή κινητοποίηση σχεδιαστεί, οι φοιτητές των ΤΕΙ θα είμαστε εκεί. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να σταματήσουμε τις μνημονιακές πολιτικές!
Στόχος της διάσπασης του ΦΠΨ η διδακτική επάρκεια Του Άρη Κολυτά
Σ
τη μέση περίπου του χειμερινού εξαμήνου οι φοιτητές/-τριες του τμήματος Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας, αλλά και συνολικά της Φιλοσοφικής σχολής ήρθαν αντιμέτωποι με μία προειλημμένη απόφαση: Στο τέλος του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους το ΦΠΨ θα αποτελεί παρελθόν. Η σχεδιαζόμενη διάσπαση του τμήματος, που βαφτίζεται «αναβάθμιση» της Φιλοσοφικής και περαιτέρω «προώθηση» των ανθρωπιστικών σπουδών, προβλέπει τη δημιουργία δύο νέων τμημάτων. Ένα Φιλοσοφίας και ένα Παιδαγωγικής με ενσωμάτωση του τομέα Ψυχολογίας του ΦΠΨ στο τμήμα Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ. Πίσω από το κούφιο επιχείρημα της αναβάθμισης στήνονται μεθοδικά οι προϋποθέσεις για την απόσπαση της διδακτικής επάρκειας από όλες τις καθηγητικές σχολές. Τόσο η πρόεδρος του Τμήματος Μαρίζα Φουντοπούλου, που στην απεργία των διοικητικών περηφανευόταν σε αστικές εφημερίδες για την υπαίθρια διεξαγωγή μαθημάτων της ενάντια στις μειοψηφίες που κλείνουν τα πανεπιστή-
μια, όσο και η Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Ελένη Καραμαλέγκου, έχουν αφοσιωθεί το τελευταίο διάστημα στην προφορική αναπαραγωγή ενός αφηγήματος σύμφωνα με το οποίο όλα είναι ρόδινα και γίνονται προς το όφελος των φοιτητών. Χαρακτηριστικό αποτελεί βέβαια το γεγονός της μη ύπαρξης μέχρι τώρα οποιασδήποτε επίσημης ανακοίνωσης. Αλλά σύμφωνα πάντα με τις προφορικές τους επιβεβαιώσεις, τα δύο νέα τμήματα θα χορηγούν στους προπτυχιακούς φοιτητές τους τα επαγγελματικά δικαιώματα του Φιλολόγου και το πτυχίο των μέχρι τώρα αποφοίτων του τμήματος δεν θα ακυρωθεί εφόσον θα συνεχίσει να αναγνωρίζεται από τον ΑΣΕΠ. Για τους απόφοιτους μιλάνε βέβαια λες και ο μοναδικός εργοδότης είναι το κράτος και πως το να βγεις στην αγορά εργασίας με πτυχίο τμήματος, που δεν υπάρχει, είναι κάτι φυσιολογικό. Μία ματιά στη συνολική κατεύθυνση που σκιαγραφείται κάνει το έδαφος αυτών των ισχυρισμών εξαιρετικά σαθρό. Σε μια συγκυρία όπου αποτελεί κανόνα η υποχρηματοδότηση και οι συγχωνεύσεις τμημάτων (βλ. ΤΕΙ με συγκόλληση τμημάτων που το αντικείμενό τους δεν έχει καμία επιστημονι-
κή συγγένεια), στη φιλοσοφική από το πουθενά τους έπιασε ο πόνος να φτιάξουν δύο καινούργια τμήματα με δικαιολογίες του τύπου «το ιστορικό βάρος της Αθήνας είναι τέτοιο που επιβάλλει την ύπαρξη τμήματος Φιλοσοφίας διεθνούς βεληνεκούς» και πως «είναι αναγκαία η περαιτέρω εμβάθυνση της επιστήμης της παιδαγωγικής». Είναι ξεκάθαρο πως η διάσπαση του ΦΠΨ συνδέεται άμεσα με την πρόταση του ΙΕΠ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) που προτείνει την απόσπαση της διδακτικής επάρκειας από τα πτυχία. Ουσιαστικά, αν όχι άμεσα, σε βάθος χρόνου το τμήμα της Παιδαγωγικής (του οποίου η αυτοτελής ύπαρξη δεν μπορεί να υποστηριχθεί με σοβαρούς όρους την ίδια στιγμή που υπάρχει ήδη τμήμα Παιδαγωγικών), που θα δημιουργηθεί, θα λειτουργεί ως παράλληλη δομή που θα χορηγεί τη διδακτική επάρκεια σε άλλο κύκλο σπουδών σε όλες τις καθηγητικές σχολές, με όριο συμμετεχόντων και ενδεχομένως τέλη εγγραφής (αν λάβει κανείς υπόψη τη ζήτηση που θα έχει), πατώντας πάνω στο δρόμο που άνοιξε το νομοσχέδιο Γαβρόγλου. Η εν λόγω κατεύθυνση συνδέεται άρρηκτα με την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά εργασίας. Όταν έχουν να γίνουν χρόνια
προσλήψεις μόνιμων καθηγητών και συγχωνεύονται σχολεία, απλά δεν είναι αναγκαία η ύπαρξη μεγάλου αριθμού αποφοίτων από καθηγητικές σχολές με ισχυρά πτυχία που κατοχυρώνουν τη διδακτική επάρκεια (εργαζόμενοι πολλών ταχυτήτων, εύκολα εκμεταλλεύσιμοι από φροντιστήρια ή όποιον άλλο εργοδότη). Όλα αυτά επιχειρήθηκαν να περάσουν με διαδικασίες (βλ συνέλευση καθηγητών του ΦΠΨ στις 20/12) πίσω από κλειστές πόρτες, με μηδαμινή ενημέρωση και αδιαφορία για τη γνώμη των φοιτητών. Αποκορύφωμα αποτέλεσε η διεξαγωγή συγκλήτου εν μέσω διακοπών στις 28 Δεκεμβρίου. Η αγωνιστική παρέμβαση των φοιτητών και των φοιτητριών στάθηκε ανάχωμα και στις δύο περιπτώσεις. Η περαιτέρω όξυνση της όποιας αντίστασης κρίνεται αναγκαίο να περνάει από το κόσκινο της μετωπικής δράσης της φοιτητικής Αριστεράς. Το ζήτημα του ΦΠΨ αποτελεί ένα ανοιχτό πεδίο μάχης απέναντι στα σχέδια του υπουργείου και στην κατεύθυνση του νομοσχεδίου Γαβρόγλου, που έρχεται να εμπεδώσει τη νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση του Πανεπιστημίου με τη σφραγίδα του Μνημονίου.
14
ΙΣΤΟΡΙΑ
10 ΓΕΝΑΡΗ 2018
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΡΟΖΑΣ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ Του Χάρη Παπαδόπουλου
∆
εν ήταν δεδοµένο πως η ανθρωπότητα έπρεπε να περάσει τη φρίκη του Β΄ Παγκόσµιου Πολέµου, µε τη ναζιστική κατοχή στην Ευρώπη, µε τα Άουσβιτς και τα Νταχάου και την εξόντωση 60 εκατοµµυρίων ανθρώπων. Η Ιστορία µπορούσε να εξελιχθεί εντελώς διαφορετικά. Το 1918-1923 η Γερµανία ζούσε σε υψηλό επαναστατικό πυρετό. Το καθεστώς του Κάιζερ είχε καταρρεύσει, η εργατική τάξη και οι στρατιώτες είχαν τα όπλα στα χέρια τους και ήταν οργανωµένοι σε συµβούλια εργατών και στρατιωτών σε όλη τη χώρα. Η Γερµανία, η βιοµηχανική καρδιά της Ευρώπης, µπορούσε να γίνει η Κόκκινη παγκόσµια Μητρόπολη της εργατικής επανάστασης και η Ρωσία του 1917 θα ήταν απλώς ο προποµπός της. Αυτή η προοπτική ήταν εφικτή την κρίσιµη πενταετία µέχρι το 1923. Η προλεταριακή γερµανική επανάσταση δεν κατάφερε να επικρατήσει. Το αντίτιµο ήταν η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία 10 χρόνια αργότερα, το 1933.
«Η επανάσταση είναι αναπόφευκτη» Ο Πρώτος Παγκόσµιος Πόλεµος είχε τελειώσει όχι µε κάποια διπλωµατική πρωτοβουλία, αλλά µε εξέγερση των ναυτών στο Κίελο στις 4 Νοέµβρη του 1918, που µεταδόθηκε σαν πυρκαγιά σε όλη τη Γερµανία. Στις 9 Νοέµβρη η επανάσταση είχε καταλύσει κάθε εξουσία στο Βερολίνο και τη χώρα. Η µοναδική εξουσία που υπήρχε τις πρώτες µέρες της επανάστασης ήταν τα συµβούλια των εργατών και στρατιωτών. Και η µόνη τάξη που ήταν ένοπλη µαζικά ήταν η εργατική. Όµως, την κυβέρνηση της χώρας δεν τη σχηµάτισαν τα εργατικά συµβούλια, αλλά τα δύο βασικά κόµµατα της Αριστεράς, το Σοσιαλδηµοκρατικό (SPD) και το Ανεξάρτητο Σοσιαλδηµοκρατικό (USPD). Το δεύτερο συγκέντρωνε τα πιο πρωτοπόρα στοιχεία µέσα στην εργατική τάξη και τους στρατιώτες, αλλά το πρώτο ήταν το µαζικότερο εργατικό κόµµα πανεθνικά. Η επαναστατική Αριστερά της εποχής ήταν η Ένωση Σπάρτακος (Spartakusbund), µε επικεφαλής τη Ρόζα Λούξεµπουργκ και τον Λήµπκνεχτ, που δρούσε ως ανεξάρτητο τµήµα µέσα στο USPD. Η Ρόζα συγκαταλέγεται στα κορυφαία επαναστατικά µυαλά όλης της Ιστορίας. Τα βιβλία και τα άρθρα της πάνω στην Οικονοµία και την πολιτική δράση παραµένουν κλασικά κείµενα απίστευτης δύναµης και ζωντάνιας. Η Ρόζα ήταν ο «αετός της επανάστασης» σύµφωνα µε τον Λένιν και η συµβολή της στη µαρξιστική θεωρία υπήρξε καθοριστική. ∆υστυχώς, το µέγεθος της οργάνωσης του «Σπάρτακου» ήταν αναντίστοιχα µικρό.
Πριν από τον πόλεµο όλη αυτή η Αριστερά ήταν ενωµένη στο Σοσιαλδηµοκρατικό Κόµµα. Οι Σοσιαλδηµοκράτες µέχρι το 1914 είχαν φτάσει να διαθέτουν το ένα τρίτο των εδρών στο κοινοβούλιο, πανίσχυρα συνδικάτα και να αποτελούν ένα «κράτος εν κράτει» µέσα στη Γερµανία. Ανάλογη ήταν η δύναµή τους στην Αυστροουγγρική αυτοκρατορία και άλλες χώρες. Οι Σοσιαλδηµοκράτες προπαγάνδιζαν το σοσιαλιστικό µέλλον της ανθρωπότητας µε επαναστατική κατάληψη της εξουσίας, ήταν αντίθετοι στον πόλεµο και καλούσαν σε γενική απεργία σε περίπτωση που ξεσπάσει ο πόλεµος. Όµως, τίποτε από όλα αυτά δεν έγινε πράξη, όταν ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσµιος Πόλεµος τον Αύγουστο του 1914. Πουθενά δεν έγινε απεργία κατά του πολέµου, παντού σχεδόν τα σοσιαλιστικά κόµµατα συντάχθηκαν µε τις κυβερνή-
δύο κοµµάτων δεν τόλµησαν ποτέ να αντιταχθούν στα νοµοσχέδια που οργάνωναν τη συµµετοχή της Γερµανίας στο παγκόσµιο σφαγείο του πολέµου. Με εξαίρεση έναν, τον Καρλ Λήµπκνεχτ, που τόλµησε από την αρχή να µην ψηφίσει τις πολεµικές πιστώσεις. Για τη στάση του αυτή ο Λήµπκνεχτ θα εκσστρατευτεί, αν και βουλευτής, σε τάγµα εργασίας: δεν του εµπιστεύονταν όπλο. Λίγες βδοµάδες µετά την ψήφο του, ο Λήµπκνεχτ θα οργανωθεί στην «Ένωση Σπάρτακος». Η οµάδα αυτή οργανώθηκε από τα πιο αριστερά στελέχη του SPD, γύρω από τη Ρόζα Λούξεµπουργκ, που ήταν αποφασισµένα «να πολεµήσουν κατά του πολέµου». Την Πρωτοµαγιά του 1916 στο Βερολίνο, ο «Σπάρτακος» κατάφερε να συγκεντρώσει 10.000 εργάτες σε συλλαλητή-
Η τάξη επικρατεί στο Βερολίνο. Ηλίθιοι δήµιοι! Η τάξη σας είναι χτισµένη στην άµµο! Η Επανάσταση αύριο θα υψώσει τη βροντερή της φωνή ως τους ουρανούς: Ήµουν, είµαι και θα είµαι! Από το τελευταίο άρθρο της Ρόζας Λούξεµπουργκ στη «Ρότε Φάνε» («Κόκκινη Σηµαία»), στις 14 Γενάρη 1919, µια µέρα πριν από τη δολοφονία της από τα Freikorps, ένοπλα αποσπάσµατα των ακροδεξιών.
σεις των χωρών τους. Έβρισκαν µάλιστα µαρξιστικοφανή επιχειρήµατα για ποιο λόγο είναι καλό για την παγκόσµια σοσιαλιστική υπόθεση να κερδίσει στον πόλεµο η πατρίδα του καθενός κόµµατος. Οι σοσιαλδηµοκράτες της Γερµανίας στη διάρκεια του πολέµου στήριξαν ουσιαστικά κάθε µέτρο των γερµανικών κυβερνήσεων υπέρ του πολέµου και κατά της αντιπολεµικής και διεθνιστικής διαµαρτυρίας µέσα στη χώρα. Το 1918, ελάχιστα πριν ξεσπάσει η επανάσταση, ο Έµπερτ, επικεφαλής του SPD, δήλωσε στον πρίγκιπα Μαξ, πρωθυπουργό της Γερµανίας: «Η επανάσταση είναι αναπόφευκτη! Όµως δεν πρόκειται να την αφήσω να συµβεί! Τη µισώ σαν αµαρτία!» Τον Νοέµβρη 1918, ο πρίγκιπας παρέδωσε την πρωθυπουργία στον πιστό Έµπερτ, για να σώσει το σύστηµα από την Επανάσταση.
«Ο εχθρός είναι στην ίδια µας τη χώρα»
Ένα µεγάλο µέρος του στελεχικού δυναµικού του SPD αποχώρησε το 1917, ιδρύοντας το Ανεξάρτητο Σοσιαλδηµοκρατικό (USPD). Ήταν ένα κόµµα αρκετά µαζικό, µε ενστάσεις απέναντι στη συµµετοχή στον πόλεµο –αλλά χωρίς να οργανώνει καµπάνια κατά του πολέµου. Οι κοινοβουλευτικοί ρήτορες και των
ριο ενάντια στον πόλεµο. Οµιλητής ήταν ο Λήµπνεχτ που, φορώντας τη στρατιωτική του στολή, πρόλαβε να πει µόνο µια φράση, «Κάτω ο πόλεµος. Κάτω η κυβέρνηση. Ο εχθρός είναι στην ίδια µας τη χώρα», πριν τον αρπάξει η αστυνοµία, που διέλυσε µε µανία τους διαδηλωτές. Λίγο µετά ο Λήµπνεχτ µπροστά στους στρατοδίκες δήλωνε: «Κανείς στρατηγός δεν ήταν ποτέ τόσο περήφανος για τη στολή του, όσο εγώ µε αυτά τα ρούχα του κατάδικου». Μέχρι να απελευθερωθούν από την επανάσταση το Νοέµβρη 1918, οι κυριότεροι ηγέτες του «Σπάρτακου» ήταν φυλακισµένοι.
«Κάποιος πρέπει να κάνει το κυνηγόσκυλο»
Οι υπουργοί της νέας κυβέρνησης, µε επικεφαλής τον Έµπερτ, ονοµάστηκαν «επίτροποι του λαού», όπως ακριβώς και στη Ρωσία η κυβέρνηση των µπολσεβίκων. Μα οι επίτροποι του Έµπερτ δεν είχαν σκοπό να βασιστούν στη δύναµη και την αυτενέργεια των γερµανικών σοβιέτ. Αντίθετα, στηρίχτηκαν στο κατακάθι της γερµανικής κοινωνίας για να αντιµετωπίσουν την επανάσταση, στα «Ελεύθερα Σώµατα» (Freikorps). Τα αποτελούσαν εθελοντές στρατιώτες αποφασισµένοι
για κάθε έγκληµα προκειµένου να συντρίψουν την Αριστερά και τις εργατικές ενώσεις. Τα Freikorps πρωτοχρησιµοποίησαν τη σβάστικα ως σύµβολό τους και αρκετοί από τα εγκληµατικά στοιχεία που συσπείρωσαν, αποτέλεσαν αργότερα τη ραχοκοκαλιά του ναζιστικού κόµµατος. Έτσι, συνέβη το παράδοξο, η κυβέρνηση Έµπερτ να χαίρει της εµπιστοσύνης της µεγάλης πλειοψηφίας της εργατικής τάξης. Όµως αυτή η τάξη ήταν οπλισµένη και ακριβώς τον αφοπλισµό και την υποταγή της προσπαθούσε να πετύχει η κυβέρνηση. Κι ακόµα την εξόντωση του «Σπάρτακου», που απειλούσε να συσπειρώσει γύρω του τους εργάτες όσο είχαν ακόµη όπλα και οργάνωση. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση έπρεπε να οργανώσει άµεσα µια αιµατηρή προβοκάτσια για να αποκεφαλίσει τον «Σπάρτακο». Το Γενάρη του 1919, η κυβέρνηση απάλλαξε από τα καθήκοντά της τον Άιχορν, διοικητή της Αστυνοµίας του Βερολίνου. Ο Άιχορν ήταν αριστερός, µέλος των Ανεξάρτητων Σοσιαλδηµοκρατών, που τοποθετήθηκε στο πόστο του από τα εργατικά συµβούλια του Βερολίνου και δήλωσε πως µόνο αυτά µπορούν να τον καθαιρέσουν. Η κυβέρνηση εύκολα µπορούσε να πετύχει µια τέτοια απόφαση από τα συµβούλια της πόλης. Αλλά επέλεξε την πυγµή. Οι διαδηλώσεις υπέρ του Άιχορν µεταβλήθηκαν σε συµβολικές καταλήψεις κατά της κυβέρνησης και τελικά σε οδοµαχίες µε τα Freikorps. Πάνω από 150 επαναστάτες έχασαν τη ζωή τους τις µέρες του Γενάρη 1919 στο Βερολίνο. Κι ανάµεσά τους ο Λήµπκνεχτ και η Ρόζα Λούξεµπουργκ. Η γερµανική επαναστατική Αριστερά έµεινε ακέφαλη την ώρα που χρειαζόταν περισσότερο µια επαναστατική ηγεσία. Η περίφηµη «εξέγερση του Σπάρτακου» στη Γερµανία δεν οργανώθηκε από τον «Σπάρτακο». Ο «Σπάρτακος» προς τιµή του δεν εγκατέλειψε τους χιλιάδες αγωνιστές που υπεράσπιζαν στον δρόµο τη θέση του Άιχορν, µια θέση που είχε κατακτήσει η επανάσταση. Η µόνη ευθύνη του «Σπάρτακου» είναι που δεν µπόρεσε να πείσει τους πιο ανυπόµονους µαχητές του προλεταριάτου, να κρατήσει τον αµυντικό χαρακτήρα της σύγκρουσης και, στην ανάγκη, να υποχωρήσει συντεταγµένα περιορίζοντας τις απώλειες. Τέτοιες υποχωρήσεις ήταν σε θέση να κάνουν οι µπολσεβίκοι στη Ρωσία, που είχαν σφυρηλατήσει από πριν ένα πραγµατικό κόµµα και µπορούσαν να αντιµετωπίσουν ήττες χωρίς να υποστούν πανωλεθρίες. Αλλά η σφυρηλάτηση του κόµµατος είχε καθυστερήσει δραµατικά στη Γερµανία και το κενό δεν µπορούσε να αναπληρωθεί τις µέρες των οδοµαχιών. Αυτό το µάθηµα της Ιστορίας πληρώθηκε µε το πιο βαρύ τίµηµα.
διεθνή
10 γεναρη 2018
15
Οι εκλογές στην Κύπρο και η προοπτική της Αριστεράς Του Θέμη Θεμιστοκλέους
Η
Κύπρος μετά τη 5ετή διακυβέρνηση του Αναστασιάδη, κατά την οποία εφαρμόστηκαν πιστά και πρόθυμα όλα τα μνημονιακά μέτρα δοσμένα από την τρόικα σε πλήρη ευθυγράμμιση με την ντόπια αστική τάξη, φαίνεται έστω και στα χαρτιά να περνάει σε μια σχετική οικονομική σταθερότητα. Ταυτόχρονα όμως οφείλουμε να μην ξεχνάμε ότι η φτωχοποίηση του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας είναι πιο φανερή από ποτέ: σχεδόν μηδενική μέριμνα στη δημόσια υγεία, εργασιακός μεσαίωνας, κομμένα επιδόματα, σταθερά χαμηλοί μισθοί και συντάξεις, κάτω από τη συνεχή εποπτεία των τραπεζών και του προϋπολογισμού από την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και με την κατάσχεση πρώτης κατοικίας να είναι προ των πυλών. Το χειρότερο είναι ότι τους τελευταίους 18 μήνες όλα αυτά έχουν μπει στο περιθώριο με τη δικαιολογία των διαπραγματεύσεων στο κυπριακό. Στο όνομα της ενιαίας γραμμής και του κοινού μετώπου με τη Δεξιά, όλα τα κοινωνικά ζητήματα μπήκαν στην άκρη ακόμα και από τις δυνάμεις της Αριστεράς, η οποία οφείλει να τα αποκαλύπτει, να τα προβάλλει και κυρίως να διεκδικεί τη λύση τους μαζί με τους εργαζόμενους. Οι διαπραγματεύσεις, όμως, ναυάγησαν παρ’ όλη την εξωτερική πίεση και το υποτιθέμενο θετικό κλίμα που ήθελαν οι κυβερνώντες να προβάλλουν. Και έφτασαν στο αδιέξοδο για πολλούς λόγους. Πρώτα και κύρια, όμως, γιατί ο Αναστασιάδης και η ελληνική κυβέρνηση θεώρησαν ότι «τους παίρνει να στριμώξουν» την Τουρκία και να ζητήσουν παραπάνω δεσμεύσεις και υποχωρήσεις από αυτήν λόγω της (πρόσκαιρα;) δυσμενούς θέσης της στην ιμπεριαλιστική σκακιέρα. Αυτό βόλεψε τόσο τον Αναστασιάδη που είχε ήδη αρχίσει να σκέφτεται την προεκλογική του τακτική στο εσωτερικό, όσο και την Ελλάδα που διεκδικεί το ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή μέσα στη συμμαχία του ΝΑΤΟ. Με αυτά τα δεδομένα, οι πολιτικές δυνάμεις έκαναν ξεκάθαρες επιλογές.
Οι πολιτικές δυνάμεις
Το κόμμα του Αναστασιάδη (ΔΗΣΥ) ήταν αναμενόμενο να στηρίξει και πάλι την υποψηφιότητά του. Προβάλλεται ως ο κύριος εκπρόσωπος της ντόπιας αστικής τάξης που γλυκοκοιτά τη λύση του κυπριακού. Με τον τρόπο, όμως, που χειρίστηκε τις διαπραγματεύσεις, σκληραίνοντας τη στάση του στο τέλος με μεγαλύτερη στροφή προς τα δεξιά, θεωρείται ότι θα υποστηριχτεί ακόμα και από την πιο σκληροπυρηνική του βάση. Έχει τη στήριξη της ΕΕ μετά την πιστή
εφαρμογή μνημονίου και κουρέματος, χωρίς να έχει αμφισβητηθεί σε βαθμό που θα τον έκανε αχρείαστο για το σύστημα. Φαντάζει το ακλόνητο φαβορί μιας και ο μόνος που θα μπορούσε θεωρητικά να τον κοντράρει θα ήταν ένας αριστερός υποψήφιος, αλλά αυτός αγνοείται. Οι δυνάμεις του ακραίου κέντρου (ΔΗΚΟ-ΕΔΕΚ-Αλληλεγγύη) στηρίζουν Νικόλα Παπαδόπουλο (γιο του Τάσσου Παπαδόπουλου), ο οποίος κρατά τα σκήπτρα του «γραβατωμένου εθνικισμού» και εμφανίζεται ως μονίμως απορριπτικός. Προβάλει κυρίως το θέμα του κυπριακού με μια «νέα» γραμμή σκληρής στάσης (απόρριψη της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας κτλ). Τα κόμματα αυτά κάνουν γαργάρα όλα τα οικονομικά-κοινωνικά ζητήματα και παραμένουν συνεπείς στο να στηρίζουν όλα τα μνημονιακά μέτρα για την «εξυγίανση της πατρίδας». Οι φασίστες του ΕΛΑΜ (παράρτημα της Χ.Α.) θα κατέβουν μόνοι τους. Δυστυχώς
θεν» πρόσφυγες που είναι εγκάθετοι της Τουρκίας και έρχονται για να αλλοιώσουν την εθνική μας ταυτότητα και να εισπράξουν παχυλά επιδόματα. Επιπλέον, η εθνικιστική κατεύθυνση που έχει πάρει το κυπριακό μέσα από τις ενέργειες της κυβέρνησης και των κομμάτων του ακραίου κέντρου, αλλά και μέσα από τον τρόπο που παρουσιάζεται το θέμα από τα ΜΜΕ, τροφοδοτεί αντικειμενικά τον φασιστικό και ρατσιστικό τους λόγο. Πρόκειται για ένα από τα πιο επικίνδυνα εκλογικά κατεβάσματα, μιας και το αντιφασιστικό κίνημα παρ’ όλες τις προσπάθειες, αλλά και τις πρόσφατες νικηφόρες κινηματικές απαντήσεις στις φασιστικές προκλήσεις, δεν έχει καταφέρει να έχει σταθερή παρουσία και παρέμβαση στην κοινωνία. Αποτέλεσμα αυτής της αδυναμίας είναι να μην μπορεί το αντιφασιστικό κίνημα να δείξει τα απαιτούμενα αντανακλαστικά και να πλήξει καίρια αυτή την υποψηφιότητα που απο-
Η λογική της διαχείρισης του συστήματος χωρίς συγκρούσεις με τους από πάνω και οι γενικότερες επιλογές ήττας τύπου Μαλά, καθιστούν αναπόφευκτη την απαξίωση του ΑΚΕΛ ως εναλλακτικής πρότασης ακόμα και στα μάτια πεισμένων ΑΚΕΛικών. έχουν τη δυνατότητα, αλλά και τη δυναμική να το κάνουν. Πρώτον, γιατί στηρίζονται άμεσα και έμμεσα από την εκκλησία. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β› έχει δηλώσει πως ταυτίζεται με πολλές από τις θέσεις τους και τους περιγράφει ως «μορφωμένα παιδιά που ενδιαφέρονται για τον τόπο»,(1) ενώ εξέφρασε και την ικανοποίησή του για την είσοδο τους στη βουλή.(2) Μάλιστα για να τους στρώσει κι άλλο το δρόμο, στο χριστουγεννιάτικο «λόγο αγάπης», πέρα από τις γνωστές διχοτομικές του θέσεις για το κυπριακό, προχώρησε σε ένα εμετικό διάγγελμα ενάντια στους μετανάστες και τους «δή-
τελεί θανάσιμο κίνδυνο για την κοινωνία συνολικά.
Η Αριστερά
Το ΑΚΕΛ μετά από την παρωδία της παρά τρίχα υποψηφιότητας του… επιχειρηματία Μάικ Σπανού, πήγε στη «μετριοπαθή» λύση του «κεντρώου τεχνοκράτη» Σταύρου Μαλά. Το έργο το είδαμε και πριν 5 χρόνια, όταν τον κάλεσε το κόμμα να απορροφήσει τους κραδασμούς της αποτυχημένης διακυβέρνησης Χριστόφια. Τώρα καλείται να λειτουργήσει ως ο συνδετικός ιστός ανάμεσα στη βάση του ΑΚΕΛ, στη μερίδα των αστών που στηρί-
ζουν τη λύση, αλλά δεν βλέπουν τον Αναστασιάδη να τους εκπροσωπεί, και τέλος στο κομμάτι της κοινωνίας που ψάχνει τη λύση του κυπριακού, αλλά τοποθετείται στον κεντρώο χώρο. Το ΑΚΕΛ δεν φαίνεται να πιστεύει στην ίδια του την προβληματική επιλογή για άνοιγμα προς τα δεξιά, ούτε όμως να προκρίνει και αριστερό πρόγραμμα και πολιτική, αλλιώς θα όριζε τουλάχιστον ως υποψήφιο κάποιο στέλεχος του κόμματος. Δυστυχώς, αυτό το γεγονός, μαζί με τη λογική της διαχείρισης του συστήματος χωρίς συγκρούσεις με τους από πάνω, και τις γενικότερες επιλογές ήττας τύπου Μαλά, καθιστούν αναπόφευκτη την απαξίωση του ΑΚΕΛ ως εναλλακτικής πρότασης ακόμα και στα μάτια πεισμένων ΑΚΕΛικών. Οι επερχόμενες προεδρικές εκλογές στην Κύπρο (28/01) βρίσκουν, για μία φορά ακόμα, την ντόπια Αριστερά σε δυσμενή θέση από άποψη επιλογών. Την τελευταία 5ετία ένα σημείο καμπής για τις δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς ήταν οι αδιέξοδες προσπάθειες αυτόνομης καθόδου στις κατά καιρούς εκλογικές αναμετρήσεις. Πρώτη ήταν η διάσπαση της Επιτροπής για μια Ριζοσπαστική Αριστερή Συσπείρωση (ΕΡΑΣ) μπροστά στο δίλημμα της στήριξης ή μη στήριξης της τότε υποψηφιότητας του Μαλά. Η επόμενη ήταν το δικοινοτικό εκλογικό κατέβασμα της ΔΡΑΣΥ-EYLEM στις ευρωεκλογές του 2014 που, παρόλο το θετικό της πρόσημο, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Αυτή, όμως, η εκλογική αναμέτρηση τη βρίσκει μάλλον στο χειρότερο σημείο συσπείρωσης των τελευταίων χρόνων. Κυρίως γιατί δεν έχει πιστέψει στις δυνάμεις της αρκετά ώστε να απογαλακτιστεί από το ΑΚΕΛ. Αποτέλεσμα αυτών είναι η αναγκαστική εκλογική στήριξη του ΑΚΕΛ σύμφωνα με τη λογική του μικρότερου κακού. Το ίδιο θα γίνει και σε αυτές τις εκλογές όπου ο κόσμος της Αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων θα «χαθεί» ανάμεσα στην αποχή και στην (με το ζόρι) ψήφο στο ΑΚΕΛ. Είναι όμως μια στιγμή που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι την ανάγκη δημιουργίας πολιτικού μετώπου της ριζοσπαστικής-αντικαπιταλιστικής Αριστεράς και να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Μόνο με μια τέτοια συσπείρωση των δυνάμεων υπάρχει η προοπτική της ανάδυσης μιας δύναμης που έχει τις δυνατότητες και το ηθικό ανάστημα να σπάσει στο μέλλον το εκλογικό αδιέξοδο της ανύπαρκτης επιλογής, αλλά κυρίως να δώσει στην κοινωνία τα εργαλεία της διεκδίκησης μιας καλύτερης μέρας. (1) http://www.lykavitos.gr/ archives/410524 (2) http://www.romfea. gr/sinenteyxeis/8958-oarxiepiskopos-kuprou-gia-elamkupriako-kai-sxedio-anan
16
αντιρατσισμος
10 γεναρη 2018
Λευτεριά στους 9 Τούρκους και Κούρδους αγωνιστές
Για να αποφύγουν την καταδίκη για συκοφαντική δυσφήμιση ο Μιχαλολιάκος και ο Κασιδιάρης ισχυρίστηκαν ότι η ιστοσελίδα xryshaygh.com δεν ανήκει επίσημα στο κόμμα, αλλά στο Δημήτρη Βογιατζή (κατώτερο στέλεχος του κόμματος) που είναι σχεδιαστής της σελίδας. Δεν ξέρει τι να πρωτοθαυμάσει κανείς. Την ευκολία με την οποία ο «Φίρερ» Μιχαλολιάκος απαρνείται την ιστοσελίδα της οργάνωσής του ή την άνεση με την οποία υποδεικνύει στη Δικαιοσύνη ως υπεύθυνο για τις ελεγχόμενες πράξεις έναν χαμηλόβαθμο «συναγωνιστή» του;
Του Θανάση Κούρκουλα
Κινητοποίηση ενάντια στο κλείσιμο του προσφυγικού κέντρου Λαυρίου
Μ
ετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις με το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, την Υπηρεσία Ασύλου και τον Ερυθρό Σταυρό, οι Κούρδοι πολιτικοί πρόσφυγες αποφάσισαν να κλιμακώσουν τις κινητοποιήσεις τους ενάντια στη μεθόδευση κλεισίματος του παλιότερου και ιστορικότερου προσφυγικού κέντρου στην Ελλάδα στο Λαύριο. Ήδη από το περασμένο καλοκαίρι, το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής αρνήθηκε να ανανεώσει τη σύμβαση με τον Ερυθρό Σταυρό, αφήνοντας 300 πρόσφυγες στο Λαύριο χωρίς φαγητό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Αρνήθηκε την αναστήλωση των κτιρίων του Κέντρου. Αξίωσε από τους Κούρδους πρόσφυγες να διασκορπιστούν σε άλλες προσφυγικές δομές, κάτι στο οποίο οι ίδιοι αντιστέκονται, καθώς έχουν απόλυτη ανάγκη τη συλλογική πολιτική σχέση των προσφύγων από το Κουρδιστάν, στα πλαίσια του αγώνα τους για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των Κούρδων στην Τουρκία και των Κούρδων προσφύγων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είμαστε μαζί τους. Την Παρασκευή 12 Γενάρη διαδηλώνουμε στην πλατεία Κλαυθμώνος, διεκδικώντας από το Υπουργείο Μεταναστευτικής
Πολιτικής να άρει την «καραντίνα» στο Λαύριο, να εξασφαλίσει τη συνέχεια και τη λειτουργικότητα του κέντρου προσφύγων, ως ανοιχτό κέντρο μόνιμης φιλοξενίας με όλες τις απαραίτητες επιδιορθώσεις, ώστε να μην κινδυνεύουν οι οικογένειες των προσφύγων. Από τις 15 ως τις 19 Γενάρη, η Κίνηση «Απελάστε το Ρατσισμό» θα στηρίξει τις καθημερινές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας των προσφύγων έξω από το Δημαρχείο Λαυρίου, ενάντια στην απόφαση του Οκτωβρίου του Δημοτικού Συμβουλίου που πήρε θέση υπέρ της κατεδάφισης του Κέντρου. Οι πρόσφυγες του Λαυρίου μπορούν και πρέπει να νικήσουν και να αποτρέψουν το λουκέτο του κ. Μουζάλα και τα επιχειρηματικά συμφέροντα στην περιοχή. Απαραίτητη προϋπόθεση γι’ αυτό είναι να γίνουν οι φωνές τους πιο δυνατές με τη βοήθεια και την αλληλεγγύη όλων μας. Η δυνατότητα είναι δεδομένη, αρκεί να δει κανείς την αμέριστη αλληλεγγύη που έχει εκφραστεί όλο το τελευταίο διάστημα από εκατοντάδες ανθρώπους, συλλογικότητες και φορείς που εξασφαλίζουν την τροφοδοσία και την κάλυψη των προσφύγων σε φάρμακα. Οι πρόσφυγες του Λαυρίου ποτέ δεν ήταν και ούτε θα μείνουν μόνοι.
Την απελευθέρωση ενός ιδιαίτερα ευάλωτου πρόσφυγα, με σοβαρό νόσημα και κατάθλιψη, ζητά η Αλληλεγγύη Λέσβου. Μιλά για «απάνθρωπη και παράνομη κράτηση που συνδέεται με την εφαρμογή της Συμφωνίας Ευρώπης-Τουρκίας», καθώς, όπως καταγγέλλει, βρίσκεται κλεισμένος με άλλους 16 κρατούμενους σε έναν θάλαμο για 23 ώρες κάθε μέρα.
Μία οργάνωση με αυστηρή ιεραρχία και συνεχή εγκληματική δράση περιέγραψε ο Δημήτρης Χριστόπουλος στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Ερωτηθείς για το τι σημαίνει η δήλωση Μιχαλολιάκου ότι αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για τη δολοφονία Φύσσα, ο Δημήτρης Χριστόπουλος απάντησε ότι σημαίνει «δηλώνω πολιτικά υπεύθυνος γι’ αυτή την πράξη, καλύπτω αυτή την πράξη, σημαίνει ότι δεν είμαι ο φυσικός, αλλά ο ηθικός αυτουργός, σημαίνει ότι αυτή η πράξη εντάσσεται σε ένα πλαίσιο εντολών που εγώ δίνω».
Επιμέλεια: Έλενα Παπαγεωργίου
ντήθηκε ότι δεν μπορεί να δέχεται επισκέψεις. Οι μαζικοί φορείς, τα συνδικάτα, οι πολιτικές οργανώσεις και τα κόμματα της Αριστεράς χρειάζεται να πάρουν θέση υπέρ της αποφυλάκισης των 9 αγωνιστών από την Τουρκία. Ήδη μετά από σύσκεψη που κάλεσε η Επιτροπή Αλληλεγγύης για τους Πολιτικούς Κρατούμενους στην Τουρκία και το Κουρδιστάν, με τη συμμετοχή οργανώσεων της Αριστεράς και του αντιεξουσιαστικού χώρου, αποφασίστηκε η διοργάνωση εκδήλωσης-συζήτησης στις 19 Ιανουαρίου, σε χώρο που θα γίνει σύντομα γνωστός, καθώς και διαδήλωση στις 25 Γενάρη, με συγκέντρωση στα Προπύλαια και σταθμούς τη Βουλή και την Τουρκική πρεσβεία. Είναι καθήκον όλων μας να σπάσουμε τη σιωπή, να αποτρέψουμε την έκδοση των αγωνιστών στην Τουρκία, να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά τους που κατάφορα καταπατούνται, να πολλαπλασιάσουμε την πίεση στην Κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου και στη δικαστική εξουσία για την αθώωση των 9. Είναι μια σημαντική μάχη που θα κρίνει εν γένει την αντιμετώπιση των Τούρκων πολιτικών προσφύγων στην Ελλάδα το επόμενο διάστημα. Μπορούμε να έχουμε νίκες, όπως αυτή της πρόσφατης αθώωσης με Τελεσίδικη απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων του Μουσταφά και της Χάρικα, που είχαν κατηγορηθεί για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση (DCKP-C) και για την υπόθεση οπλισμού, που ανευρέθηκε σε σκάφος έξω από την Χίο το 2013, ενώ για έναν ακόμα Τούρκο αγωνιστή, τον Sinan, κατέρρευσε η κατηγορία του άρθρου 187α.
μικρά αντιρατσιστικά
Τ
ην ώρα που τα μεγάλα ΜΜΕ στην Ελλάδα χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τα ανθρώπινα δικαιώματα των 8 Τούρκων πραξικοπηματιών στρατιωτικών, τηρούν σιγή ιχθύος για τα δικαιώματα των 9 Τούρκων και Κούρδων αγωνιστών που συνελήφθησαν παραμονές της επίσκεψης του Ερντογάν στην Ελλάδα ως κίνηση «καλής θέλησης» προς το καθεστώς του Ερντογάν, με αστήριχτες κατηγορίες περί προετοιμασίας τρομοκρατικής επίθεσης κατά του Τούρκου προέδρου. Η υπόθεση προσθέτει με τον πιο βαρύγδουπο τρόπο το «αντιτρομοκρατικό» στην ατζέντα των θεμάτων καλής συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας, μαζί με το προσφυγικό, τα διασυνοριακά έργα υποδομής, την τουριστική συνεργασία κ.λπ., θυμίζοντας πως οι δύο άρχουσες τάξεις, εκτός από τον μακρόχρονο οικονομικό και στρατιωτικό ανταγωνισμό, έχουν ιδιαίτερα καλές σχέσεις συνεργασίας σε συγκεκριμένους «κοινούς τόπους». Για τους 9 αγωνιστές από την Τουρκία αυτή η συνεργασία μπορεί να κοστίσει πολύ ακριβά, αφού ήδη αντιμετωπίζονται ως στυγνοί τρομοκράτες. Είναι διασκορπισμένοι και απομονωμένοι σε 9 διαφορετικές φυλακές ανά τη χώρα. Οι κατηγορίες, που αντιμετωπίζουν, είναι ιδιαίτερα βαριές. Θα δικαστούν με τον αντιτρομοκρατικό νόμο, με τον 187α. Πιθανότατα θα διεξαχθεί μια μακρόχρονη δίκη, εάν δεν τους στείλει η κυβέρνηση στην Τουρκία. Ήδη έχει υπάρξει αίτημα παράδοσης εκ μέρους του τουρκικού κράτους για τους δύο από αυτούς και η σχετική υπόθεση θα εκδικαστεί τέλος Γενάρη αρχές Φλεβάρη. Οι φυλακισμένοι έχουν ενημερωθεί από τον Άρειο Πάγο ότι εντάσσονται στη διεθνή λίστα περί τρομοκρατίας, χωρίς όμως να αναφέρεται σε ποια οργάνωση τους εντάσσουν. Σε έναν από τους φυλακισθέντες, μετά από ερώτημά του, του απα-
Στον φάκελο ενός ασυνόδευτου ανηλίκου από το Μαρόκο, τον οποίο εξέτασε η Επιτροπή Προσφυγών για να κρίνει σε δεύτερο βαθμό το αίτημα για άσυλο, υπήρχαν φωτογραφίες από τις ουλές στην πλάτη του. Υπήρχαν επίσης ψυχιατρικές εκθέσεις που διαπιστώνουν ότι πάσχει από μετατραυματικό στρες. Όλα αυτά δεν μέτρησαν για την Υπηρεσία Ασύλου και για τη δευτεροβάθμια Επιτροπή Προσφυγών, η οποία, χωρίς να καλέσει τον ασυνόδευτο ανήλικο σε ακρόαση, χαρακτήρισε τα στοιχεία γενικά και αόριστα και έκρινε ότι δεν στοιχειοθετούν λόγο να δοθεί άσυλο ή έστω καθεστώς ανθρωπιστικής προστασίας στον ασυνόδευτο ανήλικο. Ευτυχώς η απέλαση δεν θα γίνει, τουλάχιστον προς το παρόν. Σε μία από τις πρώτες υποθέσεις που εξετάζονται από τη Δικαιοσύνη για το άσυλο ασυνόδευτων ανηλίκων, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής Προσφυγών.
Λίγο πριν τις χειμερινές διακοπές των σχολείων στη Σουηδία οργανώθηκε μια ιστορική αποχή από τα μαθήματα ενάντια στις απελάσεις προσφύγων. Στις 12 Δεκέμβρη, στις 12 το μεσημέρι, μαθητές σε όλη τη χώρα, από το Μπόντεν στο βορά μέχρι το Ίσταντ στο νότο, άδειασαν τα σχολεία. Τουλάχιστον 50 σχολεία σε 19 πόλεις συμμετείχαν στην κινητοποίηση. Αυτό που τη χαρακτήρισε ήταν η αίσθηση δύναμης και συνοχής. Η επιτυχημένη κινητοποίηση ανέδειξε τις δυνατότητες κλιμάκωσης του αγώνα ενάντια στην πολιτική των απελάσεων που εφαρμόζει η σουηδική κυβέρνηση.
Σε ναυάγιο στα ανοιχτά της Λιβύης, 64 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να φτάσουν από τη Λιβύη στην Ευρώπη με βάρκες. Πώς να ευχηθείς καλή χρονιά, όταν το έγκλημα συνεχίζεται;
διεθνη
10 γεναρη 2018
17
Καταλονία: Το μπλοκ της ανεξαρτησίας και η Αριστερά μπροστά σε νέες προκλήσεις Της Κατερίνας Σεργίδου
Ο
ι εκλογές της 21ης Δεκέμβρη στην Καταλονία, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν έφεραν «τη λύση» στο καταλανικό πρόβλημα. Απλώς έδωσαν μια μικρή παράταση χρόνου στις πολιτικές δυνάμεις εντός και εκτός Καταλονίας, ούτως ώστε να ανασυγκροτηθούν και να ανανεώσουν την επιχειρηματολογία τους. Η συζήτηση δεν κινείται πια γύρω από το αν μπορεί να υπάρξει ένα αυτόνομο καταλανικό κράτος, αλλά γύρω από το αν μπορεί να υπάρξει καταλανικό κοινοβούλιο και αν με τους συσχετισμούς όπως διαμορφώθηκαν μετά τις τελευταίες εκλογές μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση. Θυμίζουμε ότι στις εκλογές της 21ης Δεκέμβρη, οι δυνάμεις που τοποθετούνται υπέρ της ανεξαρτησίας (JxCAT, ERC, CUP) κατόρθωσαν να κερδίσουν την πλειοψηφία των εδρών του καταλανικού κοινοβουλίου, δηλαδή 70 στις συνολικά 135 έδρες. Μετά από απόφαση του ισπανού πρωθυπουργού Ραχόι, στις 17 Γενάρη, το καταλανικό κοινοβούλιο είναι υποχρεωμένο να συνεδριάσει, ανοίγοντας τη διαδικασία διερευνητικής εντολής για το σχηματισμό κυβέρνησης μέχρι τις 31 Γενάρη. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία για το ποιος-α θα είναι ο επόμενος-η πρόεδρος της Καταλονίας, τότε οι εκλογές θα γίνουν σε δύο μήνες, δηλαδή τον Μάη του 2018. Τα πράγματα θα ήταν αρκετά απλά, αν το αποτέλεσμα
καθοριζόταν από μια απλή συμφωνία των ανεξαρτησιακών δυνάμεων. Τόσο το κεντροδεξιό κόμμα του Πουιτζντεμόντ (JxCAT) όσο και η Εσκέρρα Ρεπουμπλικάνα (ΕRC), με την ανοχή της CUP, αποδέχονται τον Πουιτζνεμόντ ως αδιαμφισβήτητο πρόεδρο της καταλανικής αυτονομίας. Μόνο που υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια. Ότι τόσο ο ίδιος ο Πουιτζντεμόντ όσο και κάποιοι από τους εκλεγμένους βουλευτές των τελευταίων εκλογών βρίσκονται είτε στην εξορία (Βέλγιο), είτε στις φυλακές της Μαδρίτης.
Ερωτηματικά Σε αυτές τις συνθήκες προκύπτουν διλήμματα που, αν δεν απαντηθούν, δεν γίνεται εφικτή η συγκρότηση μιας κυβέρνησης υπέρ της ανεξαρτησίας. Ένα από τα βασικά διλήμματα αφορά το κατά πόσο ο Πουιτζντεμόντ θα επιστρέψει στην Καταλονία ως πρόεδρος της καταλανικής Αυτονομίας, αναγκάζοντας τον Ραχόι να συλλάβει όχι πια έναν απλό βουλευτή και πρώην πρόεδρο, αλλά τον αρχηγό της νέας κυβέρνησης. Θυμίζουμε ότι εκκρεμεί ένταλμα σύλληψης ενάντια στα τέσσερα μέλη της κυβέρνησης που έχουν ζητήσει άσυλο από τη Βελγική κυβέρνηση. Η αντιπρόταση του Πουιτζντεμόντ για τη διακυβέρνηση της Καταλονίας «από μακριά» αντιμετωπίστηκε με χλευασμό από το PP, τους Ciudadanos και το PSOE, που επιμένουν ότι διακυβέρνηση μέσω τουίτερ δεν μπορεί να υπάρξει. Επομένως το ερώτημα είναι αν ο Πουιτζντεμόντ θα επιστρέψει ως ήρωας και θα συλληφθεί ως
πρόεδρος ή αν θα παραχωρήσει τη θέση του σε κάποιαν-ον άλλο. Σε αυτή την περίπτωση αυτός ο άλλος είναι ο Χουνκέρας, ο πρώην υπουργός οικονομικών και αντιπρόεδρος της προηγούμενης κυβέρνησης και νυν εκλεγμένος βουλευτής. Όμως ο Χουνκέρας μαζί με άλλους τρεις, συμπεριλαμβανομένων και των δύο κοινωνικών αγωνιστών Jordi, βρίσκονται στη φυλακή. Το δίλημμα αφορά και τους υπόλοιπους εκλεγμένους που βρίσκονται στη φυλακή και στην εξορία, αφού αν δεν παρουσιαστούν στο κοινοβούλιο στις 17 Γενάρη και δεν αντικατασταθούν από τους επόμενους, οι ανεξαρτησιακές δυνάμεις χάνουν την πλειοψηφία τους. Επομένως δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα το κατά πόσον οι δυνάμεις της ανεξαρτησίας θα επιλέξουν τη μία ή την άλλη ταχτική. Το πρόβλημα περιπλέκεται από το γεγονός, ότι εντός αυτού του μπλοκ υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις για την ένταση της σύγκρουσης και για τα επόμενα βήματα.
Καταστολή Στο μεταξύ με απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στις 5 Γενάρη, οι τέσσερις κρατούμενοι παραμένουν στη φυλακή. Η Άντα Κολάου και άλλα δημόσια πρόσωπα κάνουν πλέον λόγο για ομηρία, που οδηγεί τα πράγματα στα άκρα, αφού οι κρατούμενοι δεν είναι πια απλά πολιτικοί κρατούμενοι, αλλά όμηροι της κυβέρνησης Ραχόι. Από την άλλη ο μονάρχης Φελίπε πυροδότησε το κλίμα με νέες δηλώσεις, υποσχόμενος κλιμάκωση της καταστολής,
προκειμένου να ηττηθεί η καταλανική εξέγερση. Στο μεταξύ, κυβερνητικά στελέχη δηλώνουν ότι κατά τη διάρκεια των προηγούμενων εβδομάδων ο στρατός βρισκόταν σε επιφυλακή και το ενδεχόμενο παρέμβασής του για την επιβολή της τάξης ήταν αρκετά πιθανό. Σε αυτό το σκηνικό, οι δυνάμεις της Αριστεράς είτε είναι υπέρ της ανεξαρτησίας, είτε προτείνουν μια ομοσπονδιακού τύπου ισπανική δημοκρατία, χρειάζεται να συντονιστούν και να οργανώσουν την απάντηση στο καθεστώς του ’78, που παλεύει με νύχια και με δόντια για την επιβίωσή του. Είναι αναγκαίο να χτιστεί μια ενότητα των λαών της Ισπανίας γύρω από τα κοινωνικά και δημοκρατικά αιτήματα που θα περιλαμβάνουν και ταυτόχρονα θα ξεπερνούν το καταλανικό ζήτημα. Όπως γράφει ο πολιτικός επιστήμονας Jaime Pastor στο τελευταίο του άρθρο (6/1/18) στο περιοδικό «Viento Sur»: « Η αποφυγή μιας αντιπαράθεσης ανάμεσα στους λαούς περνά μέσα από την κατανόηση ότι μπορούμε και οφείλουμε να παλέψουμε μαζί, προκειμένου να υπερασπιστούμε τις ελευθερίες και τα δικαιώματά μας απέναντι σε μια κλιμακούμενη καταστολή του κράτους και στην άρνησή του να αναγνωρίσει το δικαίωμα των λαών να αποφασίζουν. Αυτός είναι και ο απαραίτητος όρος για να εμποδίσουμε τους από πάνω να βάλουν ένα τέλος στην κρίση καθεστώτος και για να διατηρήσουμε ανοιχτή την προοπτική μιας δημοκρατικής, ρεπουμπλικανικής, συνταγματικής και ενάντια στη λιτότητα ρήξης».
Ιταλία: Potere Al Popolo, μια νέα δύναμη στην Αριστερά Του Πάνου Πέτρου
Μ
ια νέα δύναμη γεννιέται στην ιταλική Αριστερά. Και το όνομά της Potere Al Popolo (Δύναμη, Εξουσία στο Λαό). Μετά την πρώτη πανεθνική συνάντηση, όπου συμμετείχαν περίπου 800 άνθρωποι, ακολούθησαν 80 τοπικές συναντήσεις σε όλη την Ιταλία. Μετά από μια μεγάλη αντιρατσιστική διαδήλωση («δικαιώματα για όλους») που έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς ακτιβιστές από όλη την Ιταλία να βρεθούν στην ίδια πόλη, οργανώθηκε στα τέλη Δεκέμβρη και η δεύτερη πανεθνική συνάντηση, με τη συμμετοχή πάνω από 1.000 αγωνιστές. Είναι ίσως η πιο ελπιδοφόρα προσπάθεια ανασυγκρότησης της ιταλικής Αριστεράς, μακριά από παθογένειες του πρόσφατου παρελθόντος, που κυριάρχησαν μετά την κρίση της Κομουνιστικής Επανίδρυσης κατά την κατάρρευση της κεντροαριστερής κυβέρνησης Πρόντι το 2008. Σε αυτά τα χρόνια «πορείας στην έρημο», όσοι δεν μπήκαν στον πειρασμό να λειτουργήσουν ως δυνάμει «εταίροι» του Δημοκρατικού Κόμματος (τη στιγμή που αυτό με ηγεσία Ρέντσι ισοπέδωνε κατακτήσεις), επιχείρησαν διάφορα «εκλογικίστικα» άλματα στο κενό και αναζήτησαν «παρακάμψεις» για την επιστροφή στην
κεντρική πολιτική σκηνή, ενώ οι δυνάμεις που κράτησαν αποστάσεις από τέτοιες ακροβασίες, ήταν πολύ αδύναμες για να οικοδομήσουν μια εναλλακτική πορεία. Παλιότερες προσπάθειες «ανασυγκρότησης» (στις οποίες συμμετείχε κυρίως η Επανίδρυση) είχαν πάντοτε εκλογικό ορίζοντα και προβληματικά χαρακτηριστικά. Από την «Επανάσταση των Πολιτών» (συμμαχία αριστερών κομμάτων με την «Ιταλία των Αξιών» του Ντι Πιέτρο, ενός σχήματος «ριζοσπαστικής δημοκρατίας» και «κατά της διαφθοράς») με επικεφαλής τον Ινγκρόια (εισαγγελέας που είχε δώσει μάχη ενάντια στη μαφία) και ένα θολό πολιτικό στίγμα, ως τη «Λίστα Τσίπρα», που επεδίωκε να κεφαλαιοποιήσει με λάθος τρόπο
την αίγλη του τότε ανερχόμενου ΣΥΡΙΖΑ και έδινε κεντρικό ρόλο σε διάφορες ανένταχτες «προοδευτικές» προσωπικότητες. Αυτή τη φορά, ο προσανατολισμός δείχνει διαφορετικός και μάλλον επιβεβαιώνει τη διαπίστωση αρκετών από τους συμμετέχοντες ότι πρόκειται για μια προσπάθεια «που πάει πολύ πέρα από τις εκλογές». Από την πολιτική Αριστερά, συμμετέχουν η Κομουνιστική Επανίδρυση, το Ιταλικό Κομουνιστικό Κόμμα, η Αντικαπιταλιστική Αριστερά και άλλα «κομουνιστογενή» δίκτυα. Επιπλέον, στηρίζεται από κινηματικές συλλογικότητες, όπως το εμβληματικό κίνημα No Tav που έχει δώσει σκληρές μάχες όλο το προηγούμενο διάστημα, τοπικά σωματεία και
εργατικές συλλογικότητες, την πρωτοβουλία Eurostop, αλλά και αρκετά αυτοδιαχειριζόμενα Κοινωνικά Κέντρα. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι η πρωτοβουλία ξεκίνησε από ένα από αυτά τα Κοινωνικά Κέντρα, στη Νάπολη. Το πάνελ των ομιλητών, ξεκίνησε από τη μητέρα του Κάρλο Τζουλιάνι και αντανακλούσε όλες αυτές τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις: Πολιτικά στελέχη της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς όπως ο Φράνκο Τουριλιάτο, αντιρατσιστές ακτιβιστές από τη Λαμπεντούζα, μαχητικοί συνδικαλιστές όπως ο Τζόρτζιο Κρεμάσκι, εκπρόσωποι Κοινωνικών Κέντρων και κινημάτων όπως το No Tav κ.ο.κ. Οι συμμετέχοντες γνωρίζουν και παραδέχονται ότι στις εκλογές του Μάρτη το έργο τους (ακόμα και αυτό της στοιχειώδους «αναγνωρισιμότητας», πόσο μάλλον μιας επιτυχίας) θα είναι πάρα πολύ δύσκολο. Αλλά πρόκειται για μια «μαγιά» αγωνιστών-στριών που μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην επιστροφή της ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ιταλία. Ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος, η προσπάθεια κάλυψης αυτού του καταθλιπτικού κενού (απουσία μαζικής Αριστεράς στην Ιταλία!) οφείλει να συνεχιστεί και «πέρα από την κάλπη». Και η «μαγιά» αγωνιστών-στριών, που δείχνει να συγκεντρώνεται στη νέα προσπάθεια, επιτρέπει μια καταρχήν αισιοδοξία ότι θα δείξει προσήλωση σε αυτό τον στόχο…
18
ΔΙΕΘΝΗ
10 ΓΕΝΑΡΗ 2018
Ονδούρα Η νοθεία υπέρ του εκλεκτού της ηµι-δικτατορίας Ορλάντο Ερνάντεζ επικυρώθηκε στις εκλογές στην Ονδούρα, ενώ οι νεκροί των διαδηλώσεων ενάντια στη νοθεία έχουν φτάσει τους 35. Οι ΗΠΑ έχουν ρίξει όλες τους τις πιέσεις στις πιο µετριοπαθείς προσωπικότητες της Συµµαχίας Ενάντια στη ∆ικτατορία, µε στόχο να σταµατήσουν να αµφισβητούν το αποτέλεσµα. Οι κινητοποιήσεις όµως συνεχίζονται µέχρι σήµερα, και ο Νασράλα (ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης και πραγµατικός νικητής των εκλογών), αλλά και ο Σελάγια (που είχε ανατραπεί στο πραξικόπηµα του 2009 και αποτελεί «πνευµατικό ηγέτη» του αντιδικτατορικού κινήµατος) προς το παρόν επιµένουν ότι ο αγώνας θα συνεχιστεί µέχρι να παραδώσει την εξουσία ο Ερντάντεζ...
Τι συµβαίνει στο Ιράν; Του Πάνου Πέτρου
Τ
ο κύµα διαδηλώσεων που ξέσπασε στα τέλη ∆εκέµβρη στο Ιράν αποτέλεσε αντικείµενο διαφωνιών ακόµα και ως προς το µέγεθός του. Αλλού οι αριθµοί φούσκωναν ανεξέλεγκτα και γινόταν λόγος για «εξέγερση», ενώ αλλού γραφόταν υποτιµητικά ως «λίγες χιλιάδες ανθρώπους». Το µέγεθος της συµµετοχής στις διαδηλώσεις είναι άγνωστο, αλλά κατά πάσα πιθανότητα περιορισµένο σε σύγκριση για παράδειγµα µε τις κινητοποιήσεις του 2009. Ωστόσο είναι αναµφισβήτητα εντυπωσιακός ο αριθµός των διαδηλώσεων που ξέσπασαν σε δεκάδες πόλεις, που εξαπλώθηκαν στη –συνήθως ήσυχη– επαρχία και σε περιοχές «που κανείς δεν είχε ξανακούσει». Το µόνο σίγουρο είναι ότι το µέγεθος αυτού του κινήµατος διαµαρτυρίας ήταν αρκετό για να το πάρει σοβαρά υπόψη το καθεστώς και αυτό αποτελεί την ισχυρότερη ένδειξη ότι κάτι σηµαντικό συµβαίνει στους δρόµους του Ιράν.
Το υπόβαθρο
Στο υπόβαθρο των διαδηλώσεων βρίσκεται η οικονοµική κατάσταση που ζουν οι εργαζόµενοι και οι φτωχοί στο Ιράν. Το σηµερινό ξέσπασµα γίνεται πιο κατανοητό στο φόντο πραγµάτων που είχαν προηγηθεί. Από την εκλογή του Ρουχάνι το 2013 και µετά, οι απεργίες και οι διαδηλώσεις έχουν πυκνώσει στη χώρα και τον τελευταίο ένα χρόνο (µετά την επανεκλογή του) έχουν πάρει µορφή χιονοστιβάδας: Απλήρωτοι εδώ και 6 ή 9 µήνες εργάτες που διεκδικούν τα χρωστούµενα, οι δάσκαλοι και οι νοσηλευτές που διεκδικούν αύξηση των δαπανών, οι εργαζόµενοι στην Αράκ και άλλες πλούσιες σε κοιτάσµατα περιοχές στο νότο, οι φτωχοποιηµένοι συνταξιούχοι, τα µεσοστρώµατα που έχασαν τις καταθέσεις τους σε ένα κύµα τραπεζικών σκανδάλων-χρεοκοπιών, η (πολυπληθής) άνεργη νεολαία, έχουν δώσει σχεδόν καθηµερινούς αγώνες όλο το προηγούµενο διάστηµα. ∆εν πρόκειται λοιπόν για «κεραυνό εν αιθρία». Το αντίθετο. Ιρανοί οικονοµολόγοι και διανοούµενοι (πολλοί από αυτούς καθεστωτικοί) προειδοποιούσαν από καιρό για το ενδεχόµενο κοινωνικής έκρηξης. Άλλωστε δεν θα ήταν η πρώτη στην πρόσφατη ιστορία του Ιράν. Τη δεκαετία του ’90 υπήρξε ένα αντίστοιχο κύµα «άγριων» διαδηλώσεων στις φτωχές περι-
οχές, όταν ο τότε πρόεδρος Ραφσαντζανί (εκπρόσωπος της «µεταρρυθµιστικής» πτέρυγας του καθεστώτος) ξεκινούσε τη νεοφιλελεύθερη επίθεση «ξηλώµατος» των κοινωνικών κατακτήσεων της Επανάστασης του 1979. Αυτή η λαϊκή οργή έφερε το 2005 στην εξουσία τον Μαχµούντ Αχµαντινετζάντ, εκπρόσωπο της «σκληροπυρηνικής» πτέρυγας του καθεστώτος που πάντοτε είχε ισχυρότερη κοινωνική στήριξη στα φτωχότερα στρώµατα. Η επανεκλογή του το 2009 µε καταγγελίες για εκτεταµένη νοθεία πυροδότησαν το λεγόµενο «Πράσινο Κίνηµα». Ήταν ένα κατεξοχήν πολιτικό κίνηµα, µε δηµοκρατική ατζέντα, µε σαφή ηγεσία (τους «µεταρρυθµιστές»), µε πρωταγωνιστικό το ρόλο των φοιτητών και των µεσοστρωµάτων, µε συγκροτηµένη άποψη «µη-βίας» και εντός πολιτικού πλαισίου. Απευθυνόταν στην ηγεσία του καθεστώτος, ζητώντας να αποκατασταθεί η παραβία-
άρχισαν να καταργούνται. ∆εν είναι τυχαία η σύγκριση των σηµερινών ταραχών µε αυτές της δεκαετίας του ’90. Είναι άλλωστε σε εξέλιξη µια ένταση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών αντίστοιχη µε εκείνη της «εποχής Ραφσαντζανί»...
Ποιοι διαδηλώνουν;
Οι σηµερινές διαδηλώσεις διαφέρουν πολύ από αυτές του 2009. Τα µεσοστρώµατα κυρίως παρακολουθούν, ενώ διαδηλώνουν οι «πληβείοι». Οι επαρχιακές πόλεις βράζουν, ενώ η Τεχεράνη είναι σιωπηλή. ∆εν υπάρχει σαφής πολιτική ηγεσία, όπως στο «Πράσινο Κίνηµα». Το «δηµοκρατικό» πρόγραµµα έρχεται σε δεύτερη µοίρα, πίσω από την οργή ενάντια στη φτώχεια. ∆εν υπάρχει κάποια στοχευµένη πολιτική διεκδίκηση, αλλά περισσότερο ένα κλίµα «απορριπτικών» οργισµένων ξεσπασµάτων.
∆εν είναι τυχαία η σύγκριση των σηµερινών ταραχών µε αυτές της δεκαετίας του ’90. Είναι άλλωστε σε εξέλιξη µια ένταση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών αντίστοιχη µε εκείνη της «εποχής Ραφσαντζανί»... ση ενός από τα δηµοκρατικά δικαιώµατα που εγγυάται το καθεστώς («Πού πήγε η ψήφος µου;»). Η δεύτερη θητεία του Αχµαντινετζάντ ήταν στην εποχή της κορύφωσης της ιµπεριαλιστικής επιθετικότητας και των σκληρών κυρώσεων που απείλησαν να γονατίσουν την ιρανική οικονοµία. Οι σκληρές κυρώσεις έπληξαν –όπως πάντα– τους φτωχότερους, ενώ κάποιοι κερδοφορούσαν στη µαύρη αγορά. Το 2013, σε συνθήκες µαζικής συµµετοχής, επικράτησε ο «µεταρρυθµιστής» Ρουχάνι, υποσχόµενος ότι η πυρηνική συµφωνία µε τη ∆ύση θα οδηγούσε σε άρση των κυρώσεων και ότι µια πολιτική «προσέλκυσης ξένων επενδύσεων» θα δηµιουργούσε πλούτο που θα διαχεόταν στην κοινωνία. Αυτές οι προσδοκίες µαταιώθηκαν σύντοµα. Οι ιδιωτικοποιήσεις και κάποιες πρώτες συµφωνίες µε ξένες εταιρίες (Μπόινγκ, Τοτάλ, ιταλικές αλυσίδες καφέ) δεν βοήθησαν σε τίποτα τους φτωχούς, τη στιγµή που τα µέτρα λιτότητας έρχονταν το ένα µετά το άλλο, ενώ διάφορες επιδοµατικές «προστασίες», που επιβίωναν,
Σε γενικές γραµµές, οι αναφορές µιλούν για πρωταγωνιστική συµµετοχή νεολαίων εργατικής καταγωγής, για διαδηλώσεις στις επαρχιακές πόλεις και στη νότια Τεχεράνη, όπου ζουν οι φτωχότεροι, για µαζικότερες κινητοποιήσεις στις φτωχογειτονιές κ.ο.κ. Οι διαδηλωτές και οι γεωγραφικές περιοχές, στις οποίες δρουν, ανήκουν στην παραδοσιακή κοινωνική βάση των «σκληροπυρηνικών». Όµως κάποιοι στα συνθήµατά τους δεν στρέφουν τις οργισµένες απειλές τους µόνο ενάντια στον «µεταρρυθµιστή» Ρουχάνι, αλλά και ενάντια στον Ανώτατο Ηγέτη, Χαµενεΐ, αποτυπώνοντας µια σχετική διάρρηξη της κλασσικής διχοτόµησης στην ιρανική κοινωνία. Σε ένα από τα λίγα βίντεο όπου δόθηκε ο λόγος στους διαδηλωτές, αποτυπώνεται εν µέρει το «ποιοι διαδηλώνουν»: Μια γυναίκα ζητά από τον Ρουχάνι να δοκιµάσει να ζήσει µε τον µισθό της. Ένας βετεράνος του πολέµου µε το Ιράκ δηλώνει ότι ανήκει «στους ξεχασµένους». Μια άλλη απάντηση στο «ποιοι διαδηλώνουν» έδωσε γεµάτος ταξική περιφρόνηση ο Εµπραχίµ Ναµπάβι, διάσηµη προσωπικό-
τητα στους κόλπους των εξόριστων στη ∆ύση µεταρρυθµιστών: «είναι ο όχλος που τρέφεται µε πατάτες».
Γιατί τώρα;
Η αφορµή για το ξέσπασµα ήταν η κατάθεση ενός ακόµα προϋπολογισµού λιτότητας στα µέσα ∆εκέµβρη, µε τις τιµές σε βασικά αγαθά να αυξάνονται, ενώ πολύτιµα επιδόµατα καταργούνται. Αλλά λάδι στη φωτιά έριξαν και οι ενδοκαθεστωτικοί ανταγωνισµοί. Για να δικαιολογήσει την αύξηση της φορολόγησης στη βενζίνη και άλλα µέτρα λιτότητας και να «εκτρέψει» από το πρόσωπό του τη λαϊκή οργή, ο Ρουχάνι αποκάλυψε τα θηριώδη ποσά του προϋπολογισµού που υποχρεωτικά κατευθύνονται στα διάφορα «θρησκευτικά ιδρύµατα» που ελέγχουν οι Αγιατολάχ. Αυτή η αποκάλυψη, στο φόντο διάφορων σκανδάλων υπεξαίρεσης πόρων, όξυνε την οργή. Από το απέναντι στρατόπεδο, δίκτυα «σκληροπυρηνικών» ήταν αυτά που οργάνωσαν τις πρώτες διαδηλώσεις στην πόλη Μασάντ, µε αφορµή την αύξηση στην τιµή των αυγών, για να καταγγείλουν τον Ρουχάνι για τη διαρκή αύξηση στις τιµές των καταναλωτικών αγαθών. Αφού έπαιξαν και οι δύο µε τα σπίρτα, η φωτιά που εξαπλώθηκε γρήγορα ξέφυγε από τον έλεγχο και των µεν και των δε.
Πολιτικά προβλήµατα και κίνδυνοι
Σε ένα χαοτικό ξέσπασµα οργής θα υπάρχουν και αντιφάσεις και αντιδραστικές ιδέες, αλλά και η συνειδητή δράση πολιτικών δυνάµεων πρόθυµων να παίξουν πάνω σε αυτές τις αντιφάσεις και να ενισχύσουν αυτές τις ιδέες. Αυτό αποτυπώνεται σε κάποια παραδείγµατα πιο «πολιτικής» συνθηµατολογίας. Ένα ζήτηµα αφορά τη συνάντηση µιας «πρωτόγονης» αντιπολεµικής οργής (στο φόντο της νέας αύξησης των στρατιωτικών δαπανών, ενώ η κοινωνία περνά µια σκληρή οικονοµική κρίση) µε έναν αντιδραστικό «εθνικιστικό αποµονωτισµό». Αν το «αφήστε τη Συρία και ασχοληθείτε µε εµάς» αντανακλά το πρώτο σκέλος, ανατριχίλα προκαλούν άλλα πολύ πιο δηλητηριώδη συνθήµατα όπως «Ούτε Γάζα, ούτε Λίβανος, δίνουµε τη ζωή µας µόνο για το Ιράν» ή το «Είµαστε Άριοι και δεν προσκυνάµε Άραβες». Είναι συνθήµατα που ενισχύουν τον Ντόναλντ Τραµπ να δηλώνει ότι «ο κόσµος επιτέλους καταλαβαίνει ότι τα χρήµατά του κλέβονται και δα-
διεθνη
10 γεναρη 2018
19
Ιορδανία
Παλαιστίνη
Συνελήφθησαν μέλη της ιορδανικής βασιλικής οικογένειας με την κατηγορία της συνωμοσίας για πραξικόπημα. Με τις πληροφορίες να βγαίνουν με το σταγονόμετρο σε τέτοιες περιπτώσεις, υπάρχει η φήμη ότι η συνωμοσία υποκινείται από τη Σαουδική Αραβία. Αν ισχύει, η σαουδαραβική έξαλλη επιθετικότητα «ή μαζί μας ή εναντίον μας» φαίνεται ότι φτάνει σε πρωτόγνωρη έξαρση, αν το δίλημμα «αγγίζει» ακόμα και τον μονάρχη της Ιορδανίας, σταθερό «άνθρωπο της ιμπεριαλιστικής σταθερότητας» στην περιοχή, που απλώς υποχρεούται από τη θέση του να ψελλίζει κάποια πράγματα παραπάνω υπέρ των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων...
Το ισραηλινό κοινοβούλιο ήταν πολύ απασχολημένο τις τελευταίες μέρες με την καταρχήν έγκριση της θανατικής ποινής για «πράξεις τρομοκρατίας» εντός του Ισραήλ (ίσχυε ήδη για την κατεχόμενη Δυτική Όχθη), τις μαζικές απελάσεις αφρικανικής καταγωγής μεταναστών και την αύξηση της απαιτούμενης πλειοψηφίας σε 2/3 (από 51%) για να εγκριθεί οποιαδήποτε παραχώρηση τμήματος της Ιερουσαλήμ σε Παλαιστίνιους. Και όλο του το έργο μοιάζει να αποτελεί «οχύρωση» μπροστά στην εμφανή πλέον κατάρρευση της «λύσης των δύο κρατών» και προετοιμασία για το ενδεχόμενο να υπάρξει το Μεγάλο Ισραήλ (σε όλη την ιστορική Παλαιστίνη). Το θετικό είναι ότι η συζήτηση για τη λύση «ενός κράτους» ανοίγει δειλά και μέσα στην PLO (δια στόματος του ηγετικού δημοφιλούς στελέχους Μπαργούτι). Ίσως κάποια στιγμή η ίδια η πραγματικότητα να θέσει το ερώτημα του χαρακτήρα που θα έχει ένα τέτοιο κράτος που –με εκατομμύρια Παλαιστίνιους στην επικράτειά του– ή θα είναι «εβραϊκό» ή «δημοκρατικό»…
σχέδιο «απόπειρας ανατροπής του καθεστώτος».
Προοπτικές και Αριστερά
πανώνται σε τρομοκράτες» ή τον Νετανιάχου να δηλώνει ότι μετά την πιθανή ανατροπή του καθεστώτος, «οι δύο λαοί θα ξαναγίνουν φίλοι». Είναι συνθήματα που εκφράζουν έναν «περσικό, αντι-αραβικό» εθνικιστικό ρατσισμό που ταιριάζει με τη νοσταλγία για ένα «παλιό προ-ισλαμικό Ιράν», που συνήθως συνδέεται με την εξιδανίκευση της εποχής του Σάχη (και με αντίστοιχα μοναρχικά συνθήματα). Είναι ένα «ρεύμα σκέψης» που καλλιεργείται επίμονα από διάφορα αντικαθεστωτικά μίντια της διασποράς, τα οποία έπειτα φροντίζουν να υπερ-προβάλουν στο εξωτερικό τον αντίκτυπο που έχει η «δουλειά τους», για να κερδίσουν στήριξη και χρηματοδότηση. Η ρητορική στήριξη του Τραμπ στις διαδηλώσεις σίγουρα θα συνοδευτεί κι από ενέργειες «στο έδαφος». Δυνάμεις όπως οι Μουτζαχεντίν Χαλκ, που είναι κοινό μυστικό ότι είναι σε επαφή με ξένες μυστικές υπηρεσίες, θα επιχειρήσουν να αξιοποιήσουν την αναταραχή.
Επιχείρηση αλλαγής καθεστώτος;
Όμως θα ήταν λάθος να χαρακτηριστούν τα γεγονότα στο Ιράν ως «ξένη συνωμοσία» ή ως «πολιτικό αντικαθεστωτικό κίνημα». Η επιλογή και προβολή κάποιων συνθημάτων μπορεί να οδηγήσει στα πιο διαφορετικά συμπεράσματα, αν επιχειρήσει κανείς να γενικεύσει και να αποφανθεί με βάση αυτά. Γιατί, ενώ αναφέραμε την ύπαρξη ενός «περσικού αντιαραβικού ρατσισμού» στα συνθήματα κάποιων διαδηλωτών, η επαρχία όπου ζει η αραβική (και παραμελημένη από το καθεστώς) μειονότητα επίσης βρίσκεται σε κινητοποιήσεις. Γιατί μπορεί κανείς να επιλέξει να δει μόνο τα αντιδραστικά συνθήματα των μοναρχικών, ή μόνο τα απλά συνθήματα «κάτω οι καταχραστές»,
«θέλουμε δουλειές», «όχι στον πληθωρισμό» και τις διεκδικήσεις των εργατών στην Αράκ, ή μόνο τα αριστερά συνθήματα «καπιταλιστή Μουλά, δώσε μας τα λεφτά σου» και «εργάτη, εκπαιδευτικέ, φοιτητή, ενωθείτε!» για να βγάλει τα πιο αυθαίρετα συμπεράσματα. Αυτοί οι οποίοι σπεύδουν να βάλουν σε συγκεκριμένο πολιτικό καλούπι τις κινητοποιήσεις είναι καταρχήν οι δυτικοί αναλυτές που προβάλουν τις επιθυμίες τους για πραγματικότητα. Ο Eskandar Sadeghi-Boroujerdi δημοσίευσε ένα πολύτιμο σε πληροφορίες και ανάλυση άρθρο, γραμμένο από τη σκοπιά της «φιλικής προειδοποίησης» προς το καθεστώς να ακούσει τα οικονομικά αιτήματα των διαδηλωτών και ενάντια στα σχέδια του δυτικού ιμπεριαλισμού για «αλλαγή καθεστώτος». Σε αυτό γράφει χαρακτηριστικά: «Αναμενόμενα, οι ίδιοι που μονίμως απαιτούν τη διεθνή απομόνωση του Ιράν, μαζί με την επιβολή κυρώσεων, στρατιωτική επέμβαση και αλλαγή καθεστώτος, έσπευσαν ταχύτατα να τσουβαλιάσουν τις πρόσφατες εκφράσεις δυσαρέσκειας και να τις οικειοποιηθούν για τη δική τους ιμπεριαλιστική ατζέντα. Τέτοιος άγριος και ανοιχτά κακοπροαίρετος οπορτουνισμός είναι τουλάχιστον εξοργιστικός. Μέσα σε 24 ώρες και με ελάχιστες εξαιρέσεις, όλα τα μέινστριμ δυτικά ΜΜΕ έτειναν να εξομοιώσουν τις δίκαιες εκφράσεις κοινωνικο-οικονομικής δυσαρέσκειας και τα αιτήματα για περισσότερη κυβερνητική λογοδοσία με ένα ζήτημα αλλαγής καθεστώτος». Στην ίδια γραμμή περίπου κινήθηκαν αρκετά μεγάλα κινεζικά ΜΜΕ, που στον σχετικό πόλεμο προπαγάνδας με τις ΗΠΑ επέλεξαν να μην τους «χαρίσουν» τους διαδηλωτές, αλλά να εκπέμψουν μια
γραμμή που συμπυκνώνεται σε ένα «μη χαίρεστε στην Ουάσινγκτον, δεν είναι αυτό που φαντασιώνεστε». Οι πιο νηφάλιες εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι πρόκειται για ένα ταξικό ξέσπασμα ενάντια στις άσχημες οικονομικές συνθήκες, χωρίς σαφές πολιτικό πρόσημο. Ο Sadeghi-Boroujerdi γράφει ακόμα πιο εύστοχα ότι «είναι δύσκολο να μιλήσουμε για ένα ενιαίο κίνημα ή για πολλαπλά κινήματα διαμαρτυρίας, καθώς υπάρχουν διαφορετικές (και μερικές φορές αλληλοσυγκρουόμενες) δυσφορίες και λύσεις που προτείνονται». Ωστόσο αρκετοί έσπευσαν να κάνουν το ίδιο με τα δυτικά ΜΜΕ και τις κυβερνήσεις. Το έκανε για δικούς του λόγους το ίδιο το ιρανικό καθεστώς που, εστιάζοντας στην ανάμιξη της Σαουδικής Αραβίας, των ΗΠΑ και του Ισραήλ, πέτυχε μια εντυπωσιακή συσπείρωση που φάνηκε στις θηριώδεις διαδηλώσεις στήριξης του καθεστώτος ενάντια σε προσπάθειες αποσταθεροποίησης. Το καθεστώς βέβαια, γνωρίζοντας ότι έχει να αντιμετωπίσει υπαρκτά προβλήματα και όχι απλά κάποια συνωμοσία, υπήρξε αρκετά προσεκτικό, φροντίζοντας να μην οξύνει την καταστολή στο βαθμό π.χ. του 2009 και να μιλήσει για «δίκαιες δυσφορίες» και για την «ανάγκη να δοθεί χώρος στο λαό να κάνει κριτική». Λιγότερη προσοχή έδειξαν όσοι αναλυτές διεθνώς δεν έμειναν σε έναν εύλογο σκεπτικισμό για τις προβληματικές πτυχές των διαδηλώσεων ή στην ανάγκη προσεκτικής παρακολούθησης των πολιτικών δυναμικών που θα αναπτυχθούν μέσα από αυτές, αλλά έσπευσαν εξαρχής και προληπτικά να καταδικάσουν όσα συμβαίνουν στο Ιράν ως «υποκινούμενα» ή «επικίνδυνα» κι απολύτως ενταγμένα σε ένα ξενοκίνητο
Στην παρούσα κρίση, φίλοι και (από αριστερή σκοπιά) αντίπαλοι του καθεστώτος συμφωνούν ότι η πολιτική ηγεσία του Ιράν θα καταφέρει να ανταπεξέλθει και ότι δεν τίθεται στην ημερήσια διάταξη θέμα «μαζικής αμφισβήτησης του καθεστώτος», αλλά ένα ξέσπασμα «ταξικής δυσφορίας». Αν όμως η παρούσα κατάσταση συνεχιστεί, κανείς δεν ξέρει τι μορφή θα πάρει ένα πιθανό επόμενο ξέσπασμα των «από κάτω». Αν η κρίση φτάσει να πάρει ανοιχτά πολιτικό, αντικαθεστωτικό χαρακτήρα, όλα τα ενδεχόμενα θα είναι ανοιχτά. Όπως γράφτηκε στο σάιτ της «Συμμαχίας Σοσιαλιστών της Μέσης Ανατολής»: «για εκείνους τους Ιρανούς που στέκονται ενάντια σε όλες εκείνες τις δυνάμεις και ελπίζουν ειλικρινά σε ένα απελευθερωτικό κίνημα, είναι εξαιρετικής σημασίας να διδαχθούν από τα μαθήματα της συριακής επανάστασης. Αν το μαζικό κίνημα ενάντια στη φτώχεια και τη δικτατορία αυτοπεριοριστεί στο στόχο της ανατροπής του καθεστώτος, χωρίς να διαθέτει ένα θετικό και προοδευτικό όραμα, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να ηγεμονευτεί από δεξιούς λαϊκιστές ή μοναρχικούς και να γίνει πιόνι στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς». Όμως σωστά επισημαίνουν οι σύντροφοι ότι η απάντηση σε αυτούς τους κινδύνους περνά μέσα από την ενίσχυση της Αριστεράς, η οποία –για να ενισχυθεί– οφείλει να οργανώσει τη δική της παρέμβαση στους αγώνες που ξεσπούν όλο και πιο συχνά στο Ιράν και αποτελούν το μόνο «ζωτικό χώρο» για να μπορέσει να ανασυντάξει τις δυνάμεις της. Με τις δυνατότητες, αλλά και τις δυσκολίες που δημιουργούν τα χρόνια που έχουν περάσει από τη συντριβή της «παλιάς φρουράς» από το καθεστώς στις αρχές της δεκαετίας του ’80... Οι σύντροφοι που το επιχειρούν αυτό, σε δύσκολες συνθήκες, αξίζουν όλη την αλληλεγγύη μας. Πέρα από αυτό, έχουμε να αναδείξουμε την υποκρισία των Τραμπ-Νετανιάχου, που έχουν το θράσος να επικαλούνται τα «ανθρώπινα δικαιώματα», πόσο μάλλον τα «δικαιώματα» αυτών τους οποίους πολύ θα ήθελαν να βομβαρδίσουν. Να αναδείξουμε τις ευθύνες του δυτικού ιμπεριαλισμού και του καταστροφικού εμπάργκο για την επιδείνωση της ζωής των Ιρανών, για τους οποίους τάχα σήμερα κόπτονται. Πέρα από την ετοιμότητα ενάντια σε κάθε πιθανή κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας, η απαίτηση να αρθούν άμεσα όλες οι κυρώσεις (και όχι να επιβληθούν νέες) αποτελεί τη μεγαλύτερη βοήθεια που μπορούμε να προσφέρουμε στους Ιρανούς εργάτες...
10 ΓΕΝΑΡΗ 2018
Βιβλιοπαρουσίαση: Αλεξάντερ Ραµπίνοβιτς - «Η άνοδος των µπολσεβίκων στην εξουσία» σελ. 7
Η απάντηση του κινήµατος στους σχεδιασµούς κυβέρνησης-δανειστών-τραπεζιτών
Ξεκινά η πραγµατική µάχη των πλειστηριασµών Του Στέλιου Φαζάκη
Μ
ε την έλευση του 2018 το ζήτηµα των πλειστηριασµών µπαίνει σε µια νέα φάση. Η νέα αυτή περίοδος σηµατοδοτείται από την ολοκληρωτική επίθεση στη λαϊκή κατοικία και περιουσία. Το σύστηµα εξουσίας τραπεζιτών-δανειστών-κυβέρνησης, µέσα στη χρονιά που πέρασε, δηµιούργησε όλο το απαραίτητο νοµοθετικό και επιχειρησιακό πλαίσιο για τη µεγάλη αρπαγή ακίνητης περιουσίας και τις κατασχέσεις από τραπεζικούς λογαριασµούς. Τώρα όλος αυτός ο µηχανισµός µπαίνει σε πλήρη λειτουργία. Τράπεζες και ∆ηµόσιο εξαπολύουν τη µεγάλη επίθεση ενάντια στις εργαζόµενες τάξεις, σαρώνοντας ό,τι άφησε πίσω της µια επταετία µνηµονιακής λιτότητας, φτωχοποίησης, κατάργησης δικαιωµάτων και πρόνοιας, ξεπουλήµατος και κατάργησης δηµόσιων οργανισµών.
Εφαρµογή και καταστολή
Το φθινόπωρο που πέρασε, οι εξελίξεις επιταχύνθηκαν. Κάτω από την πίεση των δανειστών ενόψει της τρίτης αξιολόγησης, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ξεκίνησε την εφαρµογή των ηλεκτρονικών πλειστηριασµών. Λίγο πριν τελειώσει το 2017, εγκαινίασε και τους πλειστηριασµούς από δηµόσιο φορέα (ΑΑ∆Ε). Επίσης, πρόλαβε και νοµοθέτησε το «ιδιώνυµο» για να ποινικοποιήσει την παρέµβαση του κινήµατος κατά των πλειστηριασµών. Τέλος, για να εµπεδωθεί η συνέπεια της κυβέρνησης προς τους «θεσµούς», έπρεπε να γίνει και µια επίδειξη πυγµής. Χωρίς προσχήµατα, προαναγγέλθηκε από τους Τόσκα και Κοντωνή η χρήση βίας από την αστυνοµία
και πράγµατι είδαµε µια πρωτοφανή επίθεση µέσα και γύρω από το ειρηνοδικείο της Αθήνας, όπως ήταν αναµενόµενο. Όλα τα παραπάνω έγιναν µε σαφή σχεδιασµό, πολύ γρήγορα και χωρίς δισταγµούς, από µια κυβέρνηση που υποστηρίζει ότι ήταν και παραµένει αριστερή, αλλά αφήνει άναυδους ακόµα και τους πιο ακραιφνείς νεοφιλελεύθερους (ακόµα και ακροδεξιούς) µε την «αποφασιστικότητα» και τη σκληρότητά της απέναντι στον λαό. Μια κυβέρνηση που έµαθε πλέον πώς παίζεται το παιχνίδι και απολαµβάνει να την επαινούν αυτοί που κάποτε ήταν οι ταξικοί αντίπαλοί της. Για να τα «πετύχει» όλα αυτά η κυβέρνηση είχε και έχει στο πλευρό της όλο το σύστηµα που κατήγγειλε πριν έρθει την εξουσία και υιοθετώντας όλους τους τρόπους του για να παρουσιάζει το άσπρο µαύρο. Ταυτόχρονα, σε εξέλιξη βρίσκεται και ένας πόλεµος λάσπης απέναντι στο κίνηµα. Λέει ότι αυτό το κίνηµα προστατεύει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, ότι ασκεί βία στους συµβολαιογράφους, ότι βάζει σε κίνδυνο τη σταθερότητα των τραπεζών. Το σκηνικό διαστρέβλωσης της πραγµατικότητας συµπληρώνεται µε τη χρησιµοποίηση του «αναλώσιµου» Ρούσκα, προέδρου του Συλλόγου Συµβολαιογράφων Αττικής, έτσι ώστε να µετατοπιστεί η εστίαση της «κοινής γνώµης» και να υποβιβαστεί σε µια αντιπαράθεση µεταξύ συµβολαιογράφων που «προσπαθούν να κάνουν απλώς τη δουλειά τους» και ενός κινήµατος «βίας και τροµοκράτησης». Βλέπουµε λοιπόν ότι κάτω από το µαστίγιο (και το καρότο) των δανειστών, οι µηχανισµοί του κράτους είναι έτοιµοι. Προκύπτει λοιπόν το ερώτηµα κατά πόσο το κίνηµα κατά των πλειστηριασµών είναι έτοιµο να αντιµετωπίσει την κατάσταση. Πώς πρέπει να προχωρήσει και τι στόχους πρέπει να βάλει. Να µην ξεχνάµε
ότι οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασµοί είναι ένα µέτρο στο οποίο κατέφυγε η κυβέρνηση εξαιτίας του νικηφόρου αγώνα στα ειρηνοδικεία. Υπήρξαν λοιπόν αντανακλαστικά που την κατάλληλη στιγµή λειτούργησαν. Οι µικρές τοπικές συλλογικότητες, που δραστηριοποιούνταν εδώ και χρόνια, κατάφεραν να βρουν κοινούς τόπους συνεννόησης. Έχουν δηµιουργηθεί ενωτικοί φορείς και αυτή η διαδικασία συνεχίζεται ξεπερνώντας πότε εύκολα και πότε δύσκολα τα προβλήµατα. Το να παίρνονται αποφάσεις πανελλαδικής πλέον εµβέλειας είναι µια κατάκτηση µεγάλης σηµασίας τόσο για το ζήτηµα των πλειστηριασµών, όσο και για άλλους κοινωνικούς αγώνες που θα βοηθηθούν, εφόσον δηµιουργείται, εκ των πραγµάτων, µια βάση πολιτικής και κινηµατικής «συναντίληψης».
Αριστερά
Tαυτόχρονα όµως η πολύ πιο ενεργητική παρέµβαση της Αριστεράς ανέβασε κατακόρυφα το πολιτικό βάρος του ζητήµατος. Η Αριστερά δεν συνέβαλε µόνο στην αποενοχοποίηση των θυµάτων των πλειστηριασµών, αλλά έδειξε έµπρακτα και την αλληλεγγύη της. Το πιο σηµαντικό όµως ήταν ότι πρόσφερε «γενικές ιδέες» που εξηγούν τους στόχους των τοκογλύφων, των τραπεζιτών και της κυβέρνησης, που όλους αυτούς µαζί τους ένωνε η πολιτική των µνηµονίων. Επίσης η Αριστερά ανέδειξε την κρίσιµη σηµασία που είχε και έχει η σύνδεση του κινήµατος των πλειστηριασµών µε την ευρύτερη αντίσταση ενάντια στη λιτότητα και τον νεοφιλελευθερισµό και την ανάγκη µιας λαϊκής εναλλακτικής λύσης. Σίγουρα δυνάµεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ έπαιξαν έναν πολύ ριζοσπαστικό ρόλο –ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη– στο κίνηµα κατά των πλειστηριασµών. Όµως η παρέµβαση της ΛΑΕ ήταν επίσης πολύ καθοριστική για
τη µεταµόρφωση των αποσπασµατικών πρωτοβουλίων σε ένα κίνηµα κεντρικοποιηµένο και µε αιχµή την κυβέρνηση. Αυτή η δυναµική ανάγκασε το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ να εµπλακούν στη µάχη, προσθέτοντας έναν µεγάλο όγκο δυνάµεων που µέχρι τότε έλειπε. Αυτή η διαφορά καταγράφηκε αµέσως από τον αστικό Τύπο, που άρχισε να παρατηρεί και να σχολιάζει για πρώτη φορά τόσο συστηµατικά το «κίνηµα των ειρηνοδικείων», σαν την πρώτη σοβαρή απειλή στην κυβέρνηση, από τα αριστερά.
Συντονισµός
Πέρα από τη δηµιουργία κεντρικών συνεννοήσεων (όπως είναι το Πανελλαδικό ∆ίκτυο Συλλογικοτήτων και Πρωτοβουλιών Κατά των Πλειστηριασµών) βασικότερος και δύσκολος στόχος είναι η δηµιουργία κινηµάτων γειτονιάς. Απέναντι στον θεσµικό µηχανισµό κράτους-τραπεζών είναι απόλυτη ανάγκη να αντιπαρατεθεί η δύναµη των πολλών. Με συντονισµένα βήµατα και οργανωτικότητα πρέπει να δηµιουργηθεί ένας ιστός αντίστασης σε κάθε περιοχή, έτσι ώστε να γίνει συνείδηση σε όλους ότι το σπίτι της διπλανής οικογένειας µας αφορά όλους και δεν θα επιτρέψουµε τα κερδοσκοπικά παιχνίδια των τραπεζιτών πάνω στις ζωές µας. Χαρακτηριστικό παράδειγµα που δείχνει τον δρόµο είναι η συλλογικότητα της Νέας Σµύρνης «Λαϊκή Στέγη SOS» που µέσα σε λίγους µήνες λειτουργίας έχει κάνει σηµαντικές κινήσεις. Έχει παρέµβει στο δηµοτικό συµβούλιο, παίρνοντας ψήφισµα ενάντια στους πλειστηριασµούς και έχει έρθει σε επαφή µε τους εργαζόµενους του δήµου και το σωµατείο δασκάλων της πόλης. Πάνω σ’ αυτό το µονοπάτι –στη συγκρότηση επιτροπών– πρέπει να βαδίσουµε για να µετατρέψουµε το «κίνηµα των ειρηνοδικείων» σε κίνηµα των γειτονιών.