EA 465

Μηνιαία εφηµερίδα για το ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ | www.dea.org.gr

Φύλλο Νο 465 | 6 Γενάρη 2020 | 3€

Παγκόσµια µαχη για το δικαίωµα στην αµβλωση

Η µάχη της παιδέιασ σήµεραδιδάγµατα από το ’90-’91

Η πρώτη δεκαετία της αραβικής επαναστατικήσ διαδικασίασ

σελ. 14-15

σελ. 20-21, 22-23

σελ. 26-27

Προσφυγικό: Ένα διαρκές έγκληµα σελ. 16-17

ÌÁÆÉÊÏÓ, ÅÍÙÔÉÊÏÓ ÁÃÙÍÁÓ ÃÉÁ ÍÁ ÐÅÑÁÓÏÕÌÅ ÁÐÏ ÔÉÓ ÓÕÌÐËÇÃÁÄÅÓ ÕÃÅÉÏÍÏÌÉÊÇÓ ÊÁÉ ÏÉÊÏÍÏÌÉÊÇÓ ÊÑÉÓÇÓ

Íá ðÜñïõµå ôéò Τ æùÝò µáò ðßóù Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού.

ο 2020 ήταν µια χρονιά πολλαπλών κρίσεων. Ο Covid-19 ήρθε ως προειδοποίηση ότι η διατάραξη της σχέσης του ανθρώπου µε το οικοσύστηµα µπορεί να οδηγήσει σε µια νέα εποχή επιδηµιών (που εύκολα γίνονται πανδηµίες στην εποχή της παγκοσµιοποίησης). Η αδυναµία των κρατών να προστατεύσουν τους πληθυσµούς τους, αποκάλυψε πόσο σαθρά είναι τα συστήµατα υγείας µετά από δεκαετίες νεοφιλελεύθερων επιθέσεων. Τα lockdown επιτάχυναν κι επιδείνωσαν την κρίση µιας παγκόσµιας οικονοµίας που ήδη «άσθµαινε». Στο περιβάλλον της κρίσης, οξύνθηκαν και οι γεωπολιτικοί ανταγωνισµοί. Οι πιο διορατικοί αστοί αναλυτές, προειδοποιούσαν από τους πρώτους µήνες της άνοιξης για «πιθανές εξεγέρσεις κι επαναστάσεις» (Bloomberg). (συνέχεια σελ. 2)

Åëëçíïôïõñêéêüò áíôáãùíéóµüò êáé êõñþóåéò ÅÅ-ÇÐÁ

Ï×É ÅÎÏÐËÉÓÌÏÕÓ ÊÁÉ ÐÏËÅÌÉÊÁ ÐÁÉ×ÍÉÄÉÁ

Μ

έσα στο 2021 πρόκειται να κορυφωθούν οι διεθνείς διπλωµατικές διεργασίες σε σχέση µε τις αντιπαραθέσεις στην ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο. Μέσα στο Φλεβάρη αναµένεται να συγκληθεί η Πενταµερής ∆ιάσκεψη για

το Κυπριακό, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Η επανεκκίνηση της διαδικασίας που κατέρρευσε στο Κραν Μοντανά, θα φέρει εκ των πραγµάτων στο φως τις ευθύνες για την τότε αποτυχία, αλλά και τα γενικότερα κενά στη στρατηγική της κάθε πλευράς. (συνέχεια σελ.6-7)

2

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

της σύνταξης... (συνέχεια από σελ. 1)

Μετά το αρχικό «πάγωµα» της κα-

ραντίνας, που ανέκοψε το κύµα αγώνων που χαρακτήρισε το 2019, τo δεύτερο µισό του 2020 ήταν γεµάτο από τέτοιες ελπιδοφόρες ενδείξεις: Black Lives Matter, Ταϊλάνδη, Νιγηρία, Ινδία, µάχες και νίκες για την έκτρωση σε Πολωνία-Αργεντινή, νικηφόροι αγώνες στη Λατ. Αµερική.

Ολοι αυτοί οι παράγοντες θα συνεχίσουν να καθορίζουν το 2021.

Η πανδηµία εξακολουθεί

να µαίνεται σε πολύ µεγάλο µέρος του κόσµου. Το εµβόλιο –που υπενθυµίζει ταυτόχρονα τις µεγάλες δυνατότητες της ανθρωπότητας αλλά και το «φρένο» που τους βάζει το σύστηµα του κέρδους– παρουσιάζεται ως «πανάκεια», αλλά όλα δείχνουν ότι θα χρειαστούν αρκετοί µήνες για να ξεπεραστεί η πανδηµία, που θα ρίχνει τη σκιά της στο µεγαλύτερο µέρος του 2021.

Ακόµα κι αν όλα πάνε καλά σε

αυτό το µέτωπο (ένα µεγάλο «αν»), αποδεικνύονται τουλάχιστον αφελείς οι αισιόδοξες εκτιµήσεις για άµεση «αναπήδηση» της διεθνούς οικονοµίας, που τάχα θα «απογειωθεί» ως ελατήριο µετά τη λήξη της πανδηµίας και των lockdown. Η ύφεση του 2020, συνέβη εν τω µέσω µιας άνευ προηγουµένου στήριξης των οικονοµιών (πολλά τρισ. δολάρια παγκοσµίως) από τις Κεντρικές Τράπεζες, που απέτρεψε µια ακόµα µεγαλύτερη κατάρρευση. Ο «ελέφαντας στο δωµάτιο» είναι η εκτόξευση των χρεών. Το κρίσιµο ερώτηµα που απασχολεί τους πάντες, όσον αφορά τις οικονοµικές προοπτικές του 2021, είναι πότε θα τερµατιστεί η τρέχουσα πολιτική µαζικής οικονοµικής κρατικής στήριξης και –κυρίως!

– τι θα συµβεί την «επόµενη µέρα»…

Στο επίπεδο των

ιµπεριαλιστικών ανταγωνισµών, το 2021 «ξηµέρωσε» µε την αποχώρηση του Ηνωµένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, µετά από ένα (ακόµα) «θρίλερ» στις διαπραγµατεύσεις του περασµένου ∆εκέµβρη, που αποτέλεσε πρόγευση της όξυνσης των διεθνών ανταγωνισµών το ερχόµενο διάστηµα. Εν τω µεταξύ, στις ΗΠΑ αναλαµβάνει η διακυβέρνηση Μπάιντεν, µε βασική «εντολή» να αποκαταστήσει τις «βλάβες» που προκάλεσε η εποχή Τραµπ, να ανορ-

θώσει το διεθνές κύρος της υπερδύναµης και να βρει τρόπους ανάσχεσης της ανόδου της Κίνας, που κέρδισε ακόµα περισσότερο έδαφος µέσα στο 2020 και η αντιµετώπισή της εξελίσσεται σε «υπαρξιακό άγχος» για τον αµερικανικό ιµπεριαλισµό.

Σε αυτό το κολασµένο

τοπίο, έχουµε κάθε λόγο να πιστεύουµε ότι ο παράγοντας της µαζικής αντίστασης από τα κάτω, που «σηµάδεψε» το 2020, θα παραµείνει ενεργός και θα παίξει καθοριστικό ρόλο και τη χρονιά που έρχεται. Όπως υπενθυµίζει ο Ζιλµπέρ Ασκάρ, στα 10χρονα των αραβικών εξεγέρσεων, οι βαθιές δοµικές κρίσεις προκαλούν εξεγέρσεις –και καθώς οι ήττες αυτών των αγώνων δεν επιλύουν το «κοινωνικό ζήτηµα», νέες εξεγέρσεις κυοφορούνται…

Στη χώρα µας,

οι «πολλαπλές κρίσεις» του 2020 πήραν σκληρό χαρακτήρα. Μια σειρά από εγκληµατικοί χειρισµοί των προηγούµενων µηνών οδήγησαν σε ένα δεύτερο κύµα της πανδηµίας πολύ πιο θανατηφόρο από το πρώτο και ένα νέο lockdown. Η ήδη αδύναµη ελληνική οικονοµία, που έβγαινε ασταθώς από πολλά χρόνια βαθιάς κρίσης, υπέστη ένα ισχυρό πλήγµα, ενώ «στο τιµόνι» βρίσκεται µια κυβέρνηση που στέκεται στο δεξί άκρο της διεθνούς συζήτησης για τις οικονοµικές πολιτικές εν µέσω της κρίσης, καθοδηγώντας µια άγρια επίθεση στα εργατικά δικαιώµατα. Η κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις βάθυνε, µε ένα ολόκληρο καλοκαίρι µε ένα πιθανό «θερµό επεισόδιο» στην ηµερήσια διάταξη, µε θηριώδη εξοπλιστικά προγράµµατα, διπλωµατικές πιέσεις (κυρώσεις) κ.ο.κ. Ήταν η χρονιά που έληξε ο «µήνας του µέλιτος» για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία καλείται να αντιµετωπίσει πολλαπλά «ναρκοπέδια» µέσα στο 2021, στο ασταθές διεθνές περιβάλλον που περιγράψαµε.

Το φιάσκο της

έναρξης των εµβολιασµών, τα µπρος-πίσω και τα παιχνίδια γύρω από το «άνοιγµα» (των σχολείων, της αγοράς κλπ), η µείωση των δαπανών για την υγεία (!) στον προϋπολογισµό, αποτελούν δείγµατα γραφής της διαχείρισης της πανδηµίας τους επόµενους µήνες.

Στο µέτωπο της οικονοµίας,

η κυβέρνηση επιχειρεί να «κάνει την κρίση ευκαιρία», επιχειρώντας µια ριζική αναδιαµόρφωση του τοπίου που θα επικρατήσει στις εργασιακές σχέσεις µετά το 2021, ενώ

επιταχύνει τις νεοφιλελεύθερες επιθέσεις στην Παιδεία.

Στο προσφυγικό, συνεχίζει τη ρατσιστική αθλιότητα στα καµπς, ενώ κλιµακώνει την πολιτική των επαναπροωθήσεων.

Στα ελληνοτουρκικά, επιµένει στην

αναβάθµιση του µιλιταρισµού, τους µεγα-εξοπλισµούς και τη διεκδίκηση κυρώσεων, ως µέσα πίεσης καθώς πλησιάζει µάλλον η ώρα του «διαλόγου».

Όλα αυτά κρύβουν

παγίδες για τον Μητσοτάκη. Οι φιέστες για το εµβόλιο, γρήγορα έδωσαν τη θέση τους στη συνειδητοποίηση ότι έχουµε µπροστά µας αρκετούς µήνες «συνύπαρξης» µε την πανδηµία. Η επιµονή στις νεοφιλελεύθερες συνταγές δεν θα λύσει τα αδιέξοδα στα οποία έχει οδηγηθεί ο νεοφιλελευθερισµός από το 2008. Ο διάλογος µε την Άγκυρα, αποκαλύπτοντας την απόσταση µεταξύ µαξιµαλιστικών προσδοκιών και πραγµατικότητας, µπορεί να αποδειχτεί πολιτική περιπέτεια.

Το 2021 δεν θα

είναι περίπατος για την κυβέρνηση. Αλλά αυτό δε σηµαίνει ότι θα µας αδειάσει ήσυχα τη γωνιά ή ότι θα αναδιπλωθεί από τις στρατηγικές επιλογές της.

Η κλιµάκωση του αυταρχισµού

όλους αυτούς τους µήνες αφορά σε µεγάλο βαθµό την «προετοιµασία» της για την επόµενη µέρα. Είναι το όπλο µε το οποίο ελπίζει να επιβάλει το αντιδραστικό της πρόγραµµα απέναντι σε κοινωνικές αντιδράσεις.

Αν αφεθεί, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα

οργανώσει το πέρασµα σε ένα τοπίο ακόµα πιο ασφυκτικό από αυτό που ζήσαµε το περασµένο έτος.

Απέναντι σε αυτή την προοπτική πρέπει να διεκδικήσουµε πίσω τις ζωές µας. Θα χρειαστεί να ακολουθήσουµε το δρόµο των αδελφών µας στους δρόµους των ΗΠΑ, της Πολωνίας, της Γαλλίας, της Αργεντινής. Εκεί βρίσκεται η δυνατότητα να έχει τελικά αυτή η κυβέρνηση την ίδια τύχη µε την προηγούµενη κυβέρνηση Μητσοτάκη. Τριάντα χρόνια πριν, η δολοφονία του Νίκου Τεµπονέρα ήταν η αρχή του τέλους για µια κυβέρνηση που είχε έρθει ως οδοστρωτήρας αλλά κατέρρευσε υπό το βάρος των νεολαιίστικων κι εργατικών αγώνων...

ΓΙΝΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ: Αντώνης Νταβανέλος ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ» Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Κλαζοµενών 1-3, Τ.Κ. 10440, ΑΘΗΝΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IRIS ΑΕΒΕ EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: Τηλ.: 210-3306286 e-mail: sidaxi@dea.org.gr Fax: 210-3303566

• Εξάµηνη 30 ευρώ • Ετήσια 60 ευρώ • Εξωτερικού 70 ευρώ • Μπορείτε να καταθέσετε τη συνδροµή σας στο λογαριασµό 064/754747-11 της Εθνικής Τράπεζας.

• Υπεύθυνος Γρηγόρης Δεµέστιχας, τηλ 6976564624

οικονομια

6 γεναρη 2021

3

Οι προοπτικές των οικονομιών μετά τα lockdown Του Θάνου Λυκουργιά

Κ

αθώς το νέο έτος ξεκινά και μαζί η διαδικασία παρασκευής και χορήγησης των εμβολίων, η συζήτηση για τις εξελίξεις της οικονομίας στην Ελλάδα και διεθνώς έχει ανοίξει. Σε γενικές γραμμές δείχνει να επικρατεί μια αρκετά συγκρατημένη -και οπωσδήποτε όχι ανέφελη - αισιοδοξία ως προς τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας. Ακόμα και αν δεν λείπουν οι πιο «ενθουσιώδεις» αναλύσεις, (πχ η MorganStanley εκτίμησε την ύφεση το 2020 στο 3,5% και αναμένει πως η παγκόσμια οικονομία θα καταγράψει αύξηση της τάξης του 6,4%), ο κυρίαρχος τόνος είναι διαφορετικός. Το ΔΝΤ και πολύ περισσότερο η Παγκόσμια Τράπεζα αποτιμούν ως πολύ πιο βαθιά της συρρίκνωση των οικονομιών, υπολογίζοντας ύφεση 4,9% και 7% αντίστοιχα για το 2020. Το ΔΝΤ αναμένει επίσης σταδιακή ανάκαμψη της τάξης του 5,4% για το 2021,η οποία δεν θα είναι ισοκατανεμημένη, ενώ περιμένει ότι ο ρόλος της Κίνας θα ενισχυθεί έτι περαιτέρω. Όλα αυτά πάντα υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει νέο κύμα πανδημίας και επιστροφή στα lockdown. Κατ’ αντιστοιχία στην Ελλάδα όπου καταγράφηκε ύφεση 10,5%, το ΙΟΒΕ διαμόρφωσε ένα αισιόδοξο σενάριο για ανάπτυξη της τάξης του 4,5% για το 2021 (σαφώς χαμηλότερα από τις αντίστοιχες κυβερνητικές προβλέψεις), αλλά και ένα εναλλακτικό το οποίο υπολόγιζε επιπλέον ύφεση της τάξης του 2,5% - 4%.

Πανδημία χρέους

Ακόμα και αν επιβεβαιωθούν τα θετικά σενάρια ως προς την ανάπτυξη και ακόμα και αν η αντιμετώπιση της πανδημίας εξελιχθεί ομαλά, τα προβλήματα στη λειτουργία του συστήματος κάθε άλλο παρά θα έχουν εκλείψει. Τα υφεσιακά μεγέθη που διαμορφώθηκαν εντός του 2020 «συγκρατήθηκαν» σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις κολοσσιαίες ενισχύσεις που προσφέρθηκαν από τις κεντρικές τράπεζες σε ιδιωτικές τράπεζες και επιχειρήσεις.. Σύμφωνα με στοιχείατου ΔΝΤ και άλλων οργανισμών, αυτή η πρωτοφανής δημοσιονο-

μική χαλάρωση εκτόξευσε το ήδη υψηλό παγκόσμιο χρέος στο 365% του παγκόσμιου ΑΕΠ και είναι εκείνη η οποία εξηγεί την ανοδική πορεία των χρηματιστηρίων την ώρα που η οικονομία βυθιζόταν. Αυτές οι ενισχύσεις απέτρεψαν μια πολλαπλασίως μεγαλύτερη κατάρρευση, αλλά ο τρόπος με τον οποίο θα υπάρξει προσαρμογή δεν είναι καθόλου δεδομένος και ακόμα και στα πλέον επίσημα έντυπα γίνεται λόγος για τον κίνδυνο μιας «πανδημίας χρέους». Η αύξηση του χρέους λόγω των ενισχύσεων υπήρξε διεθνές φαινόμενο αλλά, αρκετά αναμενόμενα, ούτε αυτή υπήρξε ισοκατανεμημένη μεταξύ των διαφόρων κρατών: κατηγοριοποιώντας σχετικά, οι ανεπτυγμένες οικονομίες προχώρησαν σε ενισχύσεις που κατά μέσο όρο αντιστοιχούσαν στο 20%

όμως αποτελεί πρόβλημα και για τις πιο ισχυρές οικονομίες και σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει σε δυσθεώρητα μεγέθη. Οι Financial Times ανέφεραν πως δεν είναι απίθανο να υπάρξουν φαινόμενα αδυναμίας άντλησης χρηματοδότησης ακόμα και σε χώρες των G20 μέσα στην επόμενη διετία, δημιουργώντας επιπλέον ανακατατάξεις και αλλαγές συσχετισμών δύναμης. Πολύ περισσότερο όμως, το συσσωρευμένο χρέος δεν είναι μόνο κρατικό αλλά και εταιρικό και έχει διαμορφωθεί σε μια συγκυρία όπου τα επιτόκια διατηρούνταν σκόπιμα χαμηλά από τις κεντρικές τράπεζες προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα αποτελέσματα της προηγούμενης κρίσης. Ο φθηνός δανεισμός είχε οδηγήσει στην εμφάνιση των λεγόμενων «εταιρειών ζόμπι», οι οποίες επιβίωναν χάρη

κύμα κλεισιμάτων, η συσσώρευση του εταιρικού χρέους αποτελεί τροχοπέδη στην επιλογή των εταιριών να επενδύσουν, η οποία με την σειρά της θέτει όρια στα επίπεδα της ανάπτυξης που μπορεί να επιτευχθεί. Οι θεωρίες που έκαναν λόγο ή έστω υποννοούσαν «rebound» και εξέλιξη των οικονομιών τύπου V(όπου το λατινικό γράμμα προσομοιάζει στην πτώση και την επάνοδο της οικονομίας στο προ lockdown επίπεδο) αγνοούν τα ανωτέρω. Αγνοούν επίσης το γεγονός ότι η αύξηση των αποταμιεύσεων που πραγματοποιήθηκε λόγω διακοπής της λειτουργίας της οικονομίας δεν αφορα τα λαϊκά στρώματα, τα οποία θα έχουν υψηλότερη ροπή προς κατανάλωση όταν οι αγορές ξανανοίξουν. Δεν ήταν όμως το μέσο νοικοκυριό που συσσώρευσε χρήματα (τα στοιχεία κάνουν λόγω αντιθέτως για αύξηση του χρέους τους), αλλά τα ανώτερα στρώματα. Συνεπώς το άνοιγμα και ο εμβολιασμός δεν θα μεταφραστούν σε επιστροφή στην κατανάλωση και τις επενδύσεις και άμεση ανάκτηση του χαμένου εδάφους.

Όπως σημειώνει ο μαρξιστής οικονομολόγος Michael Roberts η εκτόξευση του χρέους αποτελεί «τον ελέφαντα στο δωμάτιο». Είτε μέσω σκληρών πολιτικών λιτότητας, είτε μέσω απορρυθμίσεων της εργασιακής και γενικόΕπίθεση στους εργαζόμενους Για την αντιμετώπιση αυτής της τερα κοινωνικής νομοθεσίας, είτε μέσω ελεγπραγματικότητας καταγράφονται χόμενων διακανονισμών «καλού» και «κακού» αρκετά σενάρια, κανένα εκ των χρέους, η επίθεση στο βιοτικό επίπεδο και τα οποίων δεν είναι ευοίωνο για τις δικαιώματα των εργαζόμενων τάξεων αναμέζωές των μεγάλων κοινωνικών πλειοψηφιών. Όπως σημειώνει ο νεται να είναι πολύ σφοδρή. του ΑΕΠ τους, οι μεσαίου μεγέθους αναπτυσσόμενες οικονομίες σε αντίστοιχες ύψους 6%-7% και οι πιο φτωχές σε ενισχύσεις ύψους μόλις 2%, με τους πολίτες ειδικά αυτών των χωρών να απειλούνται με πρωτόγνωρη αύξηση της απόλυτης φτώχειας. Συνολικά, τουλάχιστον 6 χώρες έχουν οδηγηθεί σε αδυναμία αποπληρωμής χρεών και χρεοκοπίες/αναδιαρθρώσεις, ενώ τον περασμένο Απρίλη συγκροτήθηκε η πρωτοβουλία για την αναστολή των χρεών των φτωχότερων χωρών (DSSI). Η τελευταία όμως δεν μπορεί παρά να είναι προσωρινή, καθώς τυχόν διαγραφή χρεών θα μεταφραζόταν άμεσα ως πρόβλημα στα οικονομικά στοιχεία των δανειστριών χωρών, ενώ επίσης αφορά μόνο κράτη και διεθνείς οργανισμούς καθώς οι ιδιώτες εξακολουθούν να αξιώνουν τα οφειλόμενα. Η συσσώρευση του χρέους

σε αυτόν αδυνατώντας να καλύψουν τους οφειλόμενους τόκους. Κατά αντιστοιχία με τα κρατικά, τα εταιρικά χρέη βρίσκονται επίσης σε πρωτοφανώς υψηλά επίπεδα διεθνώς και το να δίνονται δυσανάλογα πολλές κρατικές ενισχύσεις σε ισχυρότερες και γενικότερα μη πληγείσες επιχειρήσεις είναι επίσης διεθνές φαινόμενο, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ. Υπό αυτή την έννοια, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε κλάδους όπως οι μεταφορές, ο πολιτισμός και η εστίαση βρίσκονται στην πλέον δύσκολη θέση και απειλούνται με μαζικά λουκέτα, ειδικά όταν θα διακοπούν τα μέτρα οικονομικής στήριξης. Φυσικά επίσης, εφόσον υπάρξει κάποια στιγμή άνοδος των επιτοκίων αυτή θα φέρει προ της χρεοκοπίας χιλιάδες επιχειρήσεις. Ακόμα όμως και αν δεν υπάρξει

μαρξιστής οικονομολόγος Michael Roberts παραπέμποντας σε συστημικούς αναλυτές, η εκτόξευση του χρέους αποτελεί «τον ελέφαντα στο δωμάτιο». Είτε μέσω σκληρών πολιτικών λιτότητας, είτε μέσω απορρυθμίσεων της εργασιακής και γενικότερα κοινωνικής νομοθεσίας, είτε μέσω ελεγχόμενων διακανονισμών «καλού» και «κακού» χρέους, η επίθεση στο βιοτικό επίπεδο και τα δικαιώματα των εργαζόμενων τάξεων αναμένεται να είναι πολύ σφοδρή. Η όποια προστασία προσφέρθηκε ήταν μερική και σε τελική ανάλυση υπέρ των επιχειρήσεων, ενώ το κόστος θα επιχειρηθεί να μεταφερθεί εξ ολοκλήρου σε εμάς. Μπροστά στο ξεδίπλωμα αυτών των πολιτικών και υπό την απειλή μιας νέας οικονομικής επιδείνωσης, η πολιτική προετοιμασία των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων αντίστασης είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

4

πολιτική

6 γεναρη 2021

2021: ένας «μεταβατικός» Του Αντώνη Νταβανέλου

Σ

τις αρχές του φθινοπώρου του 2020 η σκληρή πραγματικότητα της πανδημίας, της οικονομικής κρίσης και των οξυμένων γεωπολιτικών διλημμάτων, έβαλε τέλος στην καθεστωτική αισιοδοξία που δήλωνε ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα ηγεμονικό «κέντρο» πολιτικής καθοδήγησης για τον καπιταλισμό στην Ελλάδα. Την ίδια εποχή εμφανίστηκαν στον Τύπο τα πρώτα άρθρα που άνοιγαν τη συζήτηση προς την κατεύθυνση της πιθανότητας μιας κυβέρνησης «έκτακτης ανάγκης». Είτε με τη μορφή μιας σημαντικής διεύρυνσης της κυβέρνησης της ΝΔ, είτε με τη μορφή μιας νέας εκδοχής «κυβέρνησης Παπαδήμου», είτε ακόμα και με τη μορφή μιας κυβέρνησης «μεγάλου συνασπισμού» μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, που θα έπρεπε να διευκολυνθεί με την ανάδειξη νέων προσωπικοτήτων (ή και νέων κομματιδίων) που θα αναλάμβαναν να λειτουργήσουν ως «ενδιάμεσοι» παράγοντες πολιτικής συνοχής. Αυτές οι αναζητήσεις μοιάζουν να βρίσκονται σε απόσταση από τις πολιτικές εικόνες που προβάλλονται σήμερα: είτε του κλίματος κυβερνητικής αυτοπεποίθησης που καλλιεργεί το επιτελείο Μητσοτάκη, είτε των συνθηκών «σκληρού ροκ» που (τάχα) έχουν εγκατασταθεί μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αν αφήσει κανείς αυτές τις εικόνες να

καθορίσουν την άποψή του για τις πολιτικές προοπτικές, κινδυνεύει να καταλήξει σε μια κοντόθωρη αντιμετώπιση. Που θα διατρέχει τον κίνδυνο να αιφνιδιαστεί από τις μεταβολές που επωάζονται. Γιατί, όπως έλεγε παλιότερα ο Χαρ. Φλωράκης, η σημερινή πολιτική κατάσταση «είναι γκαστρωμένη». Και μάλιστα ο τοκετός εξελίσσεται μέσα σε συνθήκες ιδιαιτέρως ασταθείς, ευμετάβλητες και επικίνδυνες, τόσο στο εσωτερικό της χώρας, όσο και διεθνώς.

Αστάθεια

Ας σταχυολογήσουμε: Στο μέτωπο της πανδημίας, πριν καν στεγνώσει το μελάνι στα πληρωμένη δημοσιεύματα που ανακήρυσσαν το εμβόλιο ως απελευθέρωση από την απειλή του Covid19, οι μεγάλες χώρες της Ευρώπης, η μία μετά την άλλη, μπαίνουν ξανά σε μεγάλη πίεση. Οι αρνητικοί αριθμοί εκτοξεύονται προς τα πάνω, η μετάλλαξη του ιού πυροδοτεί ανασφάλεια, ο ΠΟΥ προειδοποιεί για το τρίτο -και πιο φονικό- κύμα στους μήνες της άνοιξης του 2021. Στη Βρετανία, το Royal London Hospital ανακοινώνει επισήμως ότι ασκεί πλέον «πολεμική ιατρική», δηλαδή αφήνει εκατοντάδες ασθενείς να πεθάνουν ουσιαστικά αβοήθητοι. Στο μέτωπο της οικονομίας, οι διεθνείς θεσμοί και οργανισμοί αναθεωρούν προς τα κάτω όλες τις προβλέψεις για το 2021 ως έτος διεθνούς ανάκαμψης και μάλιστα με τη μορφή της «αναπήδησης» (σενάριο «ριμπάουντ»). Υπονομεύουν έτσι όλη την αρχιτεκτονική

της κολοσσιαίας κρατικής ενίσχυσης των «αγορών» που, όμως, σχεδιάστηκε και αιτιολογήθηκε ως μια σύντομη «παράκαμψη» της ορθοδοξίας, για να αντιμετωπιστούν οι έκτακτες ανάγκες της πανδημίας. Τα μέτρα δρακόντειας ενίσχυσης των εξουσιών του ESM, με στόχο να καθοδηγήσει την επιστροφή όλων των χωρών μελών της ΕΕ στην πειθαρχία στο Σύμφωνο Σταθερότητας, προσωρινά αναστέλλονται, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι αυτό το «τάιμ άουτ» δεν μπορεί να παραταθεί για πολύ. Και όπως προειδοποίησε ο Κ. Σημίτης, στην επόμενη ημέρα «οι υπερχρεωμένες χώρες θα βρεθούν σε εξαιρετικά δυσχερή θέση». Σε αυτό το τοπίο, κανείς δεν μπορεί να υποτιμά την εργατική και λαϊκή πίεση. Η κυβέρνηση της Αργεντινής υποχρεώθηκε να επιβάλει ένα νέο (και αρκετά βαρύ) φόρο πάνω στους πλούσιους, προκειμένου να διατηρήσει μια στοιχειώδη συνοχή και τον πολιτικό έλεγχο πάνω στην κοινωνία. Αντίστροφα, μπορεί να διακρίνει κανείς ιδιαίτερα απειλητικές προετοιμασίες για την αντιμετώπιση του εργατικού/λαϊκού παράγοντα: Στην Ισπανία, μια μεγάλη διαδήλωση (!) των αξιωματικών, προειδοποίησε την κυβέρνηση ότι η συνοχή του Ισπανικού Κράτους ήταν και παραμένει υπόθεση του στρατού. Στη Γαλλία, ο νόμος του Μακρόν για τη «συνολική ασφάλεια» αναθέτει στην αστυνομία και στο στρατό (!!) τα καθήκοντα αντιμετώπισης «ταραχών» στα προάστια και στα εργοστάσια, προβάλλοντας σενάρια απειλών κατά του γαλλικού κράτους από μια

κάποια «ισλαμική διείσδυση». Όλα τα παραπάνω (τουλάχιστον στο παρόν άρθρο) παρατίθενται ως παραδείγματα των πιέσεων που αναπτύσσονται από τη συγκυρία μέσα στις κυρίαρχες τάξεις, σε σχέση με το ζήτημα της ισχυρής πολιτικής ηγεσίας.

Πιέσεις

Αντ’ αυτού τι έχουμε στην Ελλάδα; Μετά τη σημαντική πολιτική και εκλογική νίκη του 2019, το κόμμα της παραδοσιακής Δεξιάς υπό την ηγεσία του Κυρ. Μητσοτάκη έχει μπει στη διαδικασία μιας σταθερής διάβρωσης. Στις δημοσκοπήσεις αυτής της εποχής, το μόνο στοιχείο που έχει πολιτική σημασία είναι η διαπίστωση ότι η ΝΔ χάνει από μέτρηση σε μέτρηση ένα ποσοστό της επιρροής της (γύρω στο 3%) που μετακομίζει προς την αδιευκρίνιστη ψήφο. Την ίδια στιγμή, ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει επίσης ένα ανάλογο (και ελαφρώς μεγαλύτερο!) ποσοστό της επιρροής του προς την ίδια κατεύθυνση. Είναι η ανάδειξη της απόσυρσης της εμπιστοσύνης απέναντι στις «μεγάλες» πολιτικές ηγεσίες. Είναι το φαινόμενο που, όπως πάντα, προειδοποιεί για επερχόμενες πολιτικές κρίσεις και αναδιατάξεις του πολιτικού σκηνικού. Σε αυτή τη διαπίστωση λογοδοτούν πιο συγκεκριμένες πολιτικές «κινήσεις», που -για την ώρα- διακρίνονται μόνο μέσα από την προσεκτική ανάγνωση του «βαθιού» πολιτικού ρεπορτάζ. Η συνοχή της Δεξιάς, όπως διαμορφώθηκε μετά την εκλογική νίκη του 2019, δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Η πτέρυγα του

Ανασχηματισμός-

Ο

ανασχηματισμός της κυβέρνησης Μητσοτάκη αποδείχτηκε σκέτο ανεμογκάστρι. Με την παραμονή στην υπουργική καρέκλα των Αδ. Γεωργιάδη, Κικίλια, Κεραμέως, Χρυσοχοΐδη, Σταϊκούρα κ.ο.κ., ο Μητσοτάκης δηλώνει ότι θα επιχειρήσει να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις του 2021 με το σχήμα που απέτυχε παταγωδώς μπροστά στις δοκιμασίες της πανδημίας και της οικονομικής κρίσης κατά το 2020. Δεν πρόκειται για αυτοπεποίθηση και για σταθερότητα, αλλά για αδυναμία να στηρίξουν πολιτικές πρωτοβουλίες διεύρυνσης. Διατηρώντας ουσιαστικά τον ίδιο κυβερνητικό σχηματισμό, ο Μητσοτάκης στέλνει το «μήνυμα» ότι πρυτάνευσε το κριτήριο

της διατήρησης της κομματικής συνοχής της ΝΔ, σε μια περίοδο που η καταφυγή στις κάλπες γίνεται όλο και πιο πιθανή. Οι πολιτικές «ειδήσεις» του ανασχηματισμού είναι ελάχιστες. Τη θέση του (κάποτε διατελέσαντος Γραμματέα της ΚΝΕ) Τ. Θεοδωρικάκου στο Υπ. Εσωτερικών, ανέλαβε ο (κάποτε διατελέσας συνοδοιπόρος του Μιχαλολιάκου στη Νεολαία του Παπαδόπουλου) Μάκης Βορίδης. Η αναβάθμιση του Βορίδη είναι τμήμα της ενίσχυσης της σαμαρικής ακροδεξιάς στη νέα κυβερνητική σύνθεση –η Σοφία Βούλτεψη στο Υπ. Μετανάστευσης και Ασύλου (!), αλλά και ο Θ. Πλεύρης αναπληρωτής κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος… Ταυτόχρονα στο Υπ. Εργασίας ο Γ. Βρούτσης, της «λαϊκής Δεξιάς» που δεν χώνευε

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

χρόνος Αντ. Σαµαρά γίνεται πιο απαιτητική. Ο Κ. Καραµανλής που δήλωνε «εµπιστοσύνη στον Κυριάκο», τώρα διαµηνύει ότι πρέπει «να αφεθεί ο νικητής του 2019 να ολοκληρώσει την τετραετία του δικαιούται». Στον επερχόµενο ανασχηµατισµό θα πάρουµε µια γεύση από τις διεργασίες και τους συσχετισµούς µέσα στη ∆εξιά σχετικά µε την επόµενη µέρα. Στον ΣΥΡΙΖΑ κλιµακώνονται οι πιέσεις πάνω στον Αλ. Τσίπρα για «να αποδείξει τα ηγετικά προσόντα του». ∆ηλαδή, να ξεκαθαρίσει αν τελικά θα γείρει αποφασιστικά προς την «κυβερνησιµότητα» (αναβαθµίζοντας τις πολιτικές και τα πρόσωπα της «Προοδευτικής Συµµαχίας») ή αν θα επιλέξει να διατηρήσει τα φύλλα συκής που είναι απαραίτητα για να κυκλοφορεί ένα κοµµατικό δυναµικό ως τµήµα µιας κάποιας «ριζοσπαστικής Αριστεράς». Οι επόµενες εκλογές θα γίνουν µε απλή αναλογική. Η κατάσταση του τρίτου κόµµατος µπορεί να αποδειχθεί κρίσιµη για το σχηµατισµό της επόµενης κυβέρνησης. Ίσως η καλύτερη απεικόνιση της σηµερινής πολιτικής αβεβαιότητας είναι η χαοτική κατάσταση στο ΚΙΝΑΛ της Φώφης Γεννηµατά. Με τον Ανδρέα Λοβέρδο να δηλώνει έτοιµος να γίνει «σερίφης» της ∆εξιάς σαν τον Χρυσοχοΐδη, και τον Γ. Παπανδρέου να κινείται προς την «προοδευτική» διακυβέρνηση µαζί µε τον Τσίπρα. Και ταυτόχρονα, ένα κύµα «τυχαίων» δηµοσιευµάτων να φέρουν τον Π. Μόραλη (γόνο παραδοσιακού πασοκικού τζακιού, αλλά και δήµαρχο υπό την αιγίδα του Β. Μαρινάκη…) ως πρόθυµο για να

ηγηθεί σε µια νέα προσπάθεια της κεντροαριστεράς, που θα είναι ανοιχτή για συγκυβέρνηση µε τον ΣΥΡΙΖΑ ή και για κυβέρνηση «Εθνικής Σωτηρίας», αν τούτο καταστεί αναγκαίο…

Αντίσταση

Το 2021 θα είναι µια «συνέχεια» του 2020. Θα είναι µια χρονιά παρατεταµένης πίεσης της πανδηµίας, µια χρονιά βαθέµατος της οικονοµικής κρίσης. Μια χρονιά όπου η «απελευθερωµένη» απληστία των καπιταλιστών θα απειλεί µε κλιµάκωση των κοινωνικών ανισοτήτων, ενώ η κυβερνητική διαχείριση όλων των παραπάνω παραγόντων θα απειλεί όλο και πιο βάναυσα τις δηµοκρατικές ελευθερίες. Όµως η «συνέχεια» µέσα σε ένα τέτοιο ζοφερό τοπίο, και πολύ περισσότεροι οι «κλιµακώσεις» µέσα σε αυτό, ενέχουν ένα σηµαντικό κίνδυνο για τους από πάνω: το φαινόµενο του «ριµπάουντ», στην οικονοµία µπορεί εύκολα να αποκλειστεί από τις προβλέψεις, αλλά δεν µπορεί καθόλου να αποκλειστεί στο πεδίο των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων. Το τι θα κάνει η οργανωµένη πολιτική Αριστερά, το εργατικό κίνηµα και οι κοινωνικές αντιστάσεις µέσα στο 2021, θα είναι ο καθοριστικός παράγοντας για τις αναδιατάξεις όλων των συσχετισµών δύναµης, συµπεριλαµβανοµένων των πολιτικών εξελίξεων. Σε αυτόν το «µεταβατικό» χρόνο που έρχεται, οφείλουµε να δράσουµε µε όλες µας τις δυνάµεις έχοντας επίγνωση ότι οι αντίπαλοί µας είναι κατά πολύ λιγότερο ισχυροί απ’ ό,τι καµώνονται ότι είναι…

-ανεµογκάστρι εύκολα την πολιτική ιδιωτικοποίησης του ασφαλιστικού, δίνει τη θέση του στον Βρυξελλο-αναθρεµµένο Κωστή Χατζηδάκη, που υπήρξε παραδοσιακά αγαπηµένο παιδί των «αγορών». Οι περισσότερες ειδήσεις αφορούν αυτά που δεν έγιναν στον ανασχηµατισµό. ∆εν υπήρξε καµιά σηµαντική «µεταγραφή», δεν σηµειώθηκε κανένα σηµαντικό «άνοιγµα». Η αναβάθµιση 2-3 «ποταµίσιων» δίπλα στους άλλους γιάπηδες που πλαισιώνουν τον Μητσοτάκη, δεν έχει καµιά γενικότερη σηµασία. Για όσους παρακολουθούν τα εσωτερικά της «δεξιάς πολυκατοικίας», η ενίσχυση της σαµαρικής ακροδεξιάς υπογραµµίζεται από την περαιτέρω αποδυνάµωση της καραµανλικής πτέρυγας. Που έχασε τη θέση του Γ. Κουµουτσάκου και

δεν πήρε τίποτα από τα υπεσχηµένα (Ρουσσόπουλος, Καϊρίδης κ.ά.). Ο Μητσοτάκης θα χρειαστεί σύντοµα τους καραµανλικούς –όταν πχ φτάσει η ώρα των αποφάσεων για τον ελληνοτουρκικό «διάλογο»– αλλά, για την ώρα, η πτέρυγα αυτή ακόµα πληρώνει τις «οµαλές» σχέσεις που διατήρησε µε τον Αλ. Τσίπρα. Έχουµε µπροστά µας µια κυβέρνηση που θα συνεχίσει την ίδια πολιτική, πατώντας γκάζι για την επιβολή των αντεργατικών νεοφιλελεύθερων αντιµεταρρυθµίσεων (µε φανερή πλέον την έµφαση στο ασφαλιστικό). Αυτή η κυβέρνηση δεν θα πέσει σαν ώριµο φρούτο. Θα χρειαστεί οργανωµένη πάλη για να τη ρίξουµε. Και αυτό θα γίνεται όλο και πιο καθαρό στις ηµέρες µετά τον ανασχηµατισµό.

5

Επιµέλεια: Σπύρος Αντωνίου

«ΠΡΟΟ∆ΕΥΤΙΚΗ» ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ; Συνεχίζοντας να µην καρπώνεται (σχεδόν) τίποτα από την κυβερνητική φθορά, ο Α. Τσίπρας και η πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζουν το φλερτ προς το ΚΙΝΑΛ, αναθερµαίνοντας τα σενάρια για µια µετεκλογική συνεργασία του «προοδευτικού» χώρου. Το ενδεχόµενο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, µέσα στο 2021, αν και εφόσον έχει ελεγχθεί κάπως η πανδηµία του κορωνοϊού, θεωρείται εξαιρετικά πιθανό από την αξιωµατική αντιπολίτευση. Για αυτό και στην Κουµουνδούρου, πέρα από το ξεκαθάρισµα του εσωκοµµατικού τοπίου και την ανασύνθεση της προεδρικής τάσης, εντείνουν τα ανοίγµατα προς τις πασοκογενείς δυνάµεις. Με το βλέµµα κυρίως στη συγκρότηση συµµαχικών κυβερνήσεων, βοηθούντος και της απλής αναλογικής, µε την οποία θα γίνουν οι επόµενες εκλογές. Είναι κοινό µυστικό άλλωστε ότι υπάρχει µόνιµος δίαυλος επικοινωνίας µε τον Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος πρόσφατα δήλωσε θετικός σε «µια προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης», ασκώντας περαιτέρω πίεση προς τη Φώφη Γεννηµατά, ώστε η τελευταία να τερµατίσει την πολιτική «ίσων αποστάσεων» απέναντι σε Ν∆ και ΣΥΡΙΖΑ και να ανταποκριθεί στις επιθέσεις φιλίας του Α. Τσίπρα. Όλα δείχνουν ότι και η λεγόµενη «αριστερή» πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ συναινεί σε µια σύγκλιση µε το ΚΙΝΑΛ, στο όνοµα του αντιδεξιού µετώπου. Το πρόβληµα βέβαια είναι ότι η πολιτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ συγκλίνει όλο και περισσότερο µε την πολιτική κατεύθυνση που υλοποιεί ο Μητσοτάκης. Τόσο προοδευτική…

ΕΘΝΙΚΗ ∆ΙΑΠΑΙ∆ΑΓΩΓΗΣΗ Από το πρωτοχρονιάτικο µήνυµα του πρωθυπουργού, µέχρι τις δράσεις της περίφηµης Επιτροπής «Ελλάδα 2021», που ηγείται η Γιάννα Αγγελοπούλου, πληθαίνουν οι ετοιµασίες του ελληνικού κράτους, για τον εορτασµό των 200 χρόνων από το 1821. Στις επίσηµες ανακοινώσεις της Επιτροπής και στα σχετικά αφιερώµατα των µεγάλων ΜΜΕ, αναπαράγονται όλοι οι εθνικοί µύθοι που ντύνουν εδώ και αιώνες την κυρίαρχη αφήγηση για το «αθάνατο ελληνικό γένος». Αυτό που πορεύεται ανάµεσα στους αιώνες αγέρωχο: από την αρχαιότητα, µέχρι το Βυζάντιο και από το ‘21, µέχρι σήµερα. Ή έστω που σώθηκε από την προηγµένη ∆ύση. Υπάρχει βέβαια παντού η αναφορά στην υποτιθέµενη βοήθεια της εκκλησίας που σήκωσε τα λάβαρα µαζί µε τους εξεγερµένους και οργάνωσε το κρυφό σχολείο (το οποίο ήταν τόσο κρυφό που δεν υπήρξε ποτέ). Πίσω

όµως από τους ύµνους για την «ελληνική παλιγγενεσία» και την πλαστογράφηση του ιστορικού παρελθόντος, ο πρωταρχικός στόχος των εορτασµών είναι ο υπερτονισµός του δήθεν κοινού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, όλων των Ελλήνων, ενάντια στον προαιώνιο εχθρό. Η συµµετοχή στην επανάσταση καταπιεσµένων από όλους τους λαούς και τις θρησκείες των Βαλκανίων, η εχθρότητα των κοτζαµπάσηδων και του κλήρου απέναντι στους ξυπόλητους, κάνουν θρύψαλα το ανιστόρητο αστικό αφήγηµα. Το «όλοι οι Έλληνες µαζί», ιδιαίτερα σήµερα, όπου µπροστά στα αδιέξοδα της νέας κρίσης (αλλά και την απειλή ενός θερµού επεισοδίου µε την Τουρκία), πληθαίνουν οι φωνές περί «εθνικής ενότητας» και αποφυγής των αντιπαραθέσεων, θα γίνει και πάλι το µόνιµο «ρεφρέν» της εθνικής διαπαιδαγώγησης. Εµείς πάλι, θα προτιµήσουµε το Θούριο του Ρήγα Φεραίου.

ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΤΕ ΤΟΥΣ ΠΛΟΥΣΙΟΥΣ Με δεδοµένα από 18 χώρες και σε βάθος 50 ετών, καθηγητές της Σχολής Οικονοµικών του Λονδίνου (London School of Economics, LSE) και του Κολλεγίου Κινγκ (King’s College, ΚC) έδωσαν πρόσφατα στη δηµοσιότητα µελέτη που δείχνει πως οι µεγάλες φοροαπαλλαγές ή χαριστικές νοµοθετικές ρυθµίσεις προς τους πλούσιους δεν ωφελούν κανέναν πλην της τσέπης τους. Μεταξύ των 18 κρατών είναι µερικές από τις πλουσιότερες χώρες του κόσµου, µέλη του ΟΟΣΑ, όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Νορβηγία, των οποίων εξετάστηκαν τα σχετικά στοιχεία από το 1965 ως το 2015. Όπως έδειξαν τα στοιχεία αυτά, οι πλούσιοι γίνονται συνεχώς πλουσιότεροι από τη δεκαετία του ’80 και µετά. Και όσο πλούτιζαν τόσο αυξάνονταν οι ευεργετικές προς αυτούς φορολογικές ελαφρύνσεις και η εισοδηµατική ανισότητα. Η µείωση της φορολογίας στον πλούτο δεν προκάλεσε ούτε την έκρηξη των ιδιωτικών επενδύσεων, ούτε τη µείωση της ανεργίας, ούτε αξιοσηµείωτη αύξηση του ΑΕΠ, όπως υποστηρίζουν εδώ και χρόνια οι απολογητές του νεοφιλελευθερισµού. Κατά τους ερευνητές, το κλασσικό επιχείρηµα για τη «διάχυση των κερδών προς τα κάτω», δεν έχει καµία βάση. Εν µέσω πανδηµίας και παγκόσµιας καπιταλιστικής κρίσης, τώρα που χρειαζόµαστε οικονοµικούς πόρους για τις κοινωνικές ανάγκες, τα συµπεράσµατα της έρευνας αυτής, δικαιώνουν πανηγυρικά το αίτηµα της Αριστεράς: φορολογήστε -επιτέλους-τους πλούσιους!

6

πολιτική

6 γεναρη 2021

Ελληνοτουρκικά: Το ναρκοπέδιο της διαμόρφωσης των όρων «διαλόγου» Του Αντώνη Νταβανέλου (συνέχεια από σελ. 1)

Έ

χουμε κατ’ επανάληψη ισχυριστεί ότι η τουρκική διπλωματία, συνειδητοποιώντας τον σε βάρος της συσχετισμό δυνάμεων λόγω της γραμμής των ΗΠΑ και της ΕΕ, έχει στραφεί στην επίκληση και στην αξιοποίηση των διαδικασιών του λεγόμενου Διεθνούς Δικαίου, γνωρίζοντας ότι οι θέσεις της Αθήνας (παρά τους εδώ ισχυρισμούς για εσωτερική κατανάλωση) απέχουν ιδιαίτερα από ρυθμίσεις που έχουν γίνει διεθνώς αποδεκτές. Ας το πούμε με τα λόγια ενός γνωστού «εθνικού δημοσιογράφου»: «…η τουρκική πλευρά είναι πιο ξεκάθαρη στο θέμα των διερευνητικών επαφών με την Αθήνα, παρουσιάζεται να τις θέλει, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε δραστηριότητα στη θαλάσσια περιοχή της Ελλάδας… το Ορούτς Ρέις θα βρίσκεται για έρευνες μέχρι τον Ιούνη του 2021 εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας…» (Κ. Βενιζέλος, SLPRESS, «Κυπριακό: Οδικός χάρτης με 5 σταθμούς»). Η Τουρκία αξιοποιεί τα γεωγραφικά δεδομένα: Πραγματοποιεί «σκληρές» έρευνες για υδρογονάνθρακες εντός των χωρικών υδάτων της και –κατά καιρούς– «εξέρχεται» στα διεθνή ύδατα –είτε με Navtex, είτε με «χαλαρές» σεισμογραφικές έρευνες– με στόχο να υπενθυμίζει, ακριβώς, ότι πρόκειται για διεθνή ύδατα. Αμφισβητώντας στην πράξη τον ισχυρισμό του ελληνικού κράτους ότι πρόκειται για τη «δυνητική» ελληνική ΑΟΖ. Υπογραμμίζοντας ότι τα δικαιώματα εθνικής/κρατικής κυριαρχίας επί θαλασσίων ζωνών (υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ) έχουν ως προϋπόθεση διεθνείς συμφωνίες οριοθέτησης και αναγνώρισής τους και δεν μπορούν να επιβληθούν δια των τετελεσμένων ή μονομερώς. Απέναντι σε αυτή την πρακτική, που εγκαινιάστηκε μετά την κατάθεση στον ΟΗΕ του τουρκολιβυκού συμφώνου για τις ΑΟΖ, η Αθήνα βρίσκεται σε αμηχανία. Επισήμως, η ελληνική διπλωματία δηλώνει ότι αναγνωρίζει μια και μόνη ελληνοτουρκική διαφορά –την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών– επί της οποίας αναγνωρίζει εξουσία και αρμοδιότητα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Αντίθετα, αρνείται να «νομι-

μοποιήσει» δια της συμμετοχής της κάθε συζήτηση που θα αφορά: α) Ζητήματα «άμυνας» (στρατιωτικοποίηση νησιών ανατολικού Αιγαίου), β) Ζητήματα κυριαρχίας επί εδάφους («ελληνικότητα» βραχονησίδων), γ) Ζητήματα σχέσης χωρικών υδάτων-εθνικού εναέριου χώρου (επέκταση κυριαρχίας στον αέρα του Αιγαίου στα 10 ναυτικά μίλια). Υπήρξαν πολλές οι φωνές διπλωματών και κρατικών στελεχών που προειδοποιούσαν ότι η θέση αυτή θα οδηγούσε σε διπλωματική δυσπραγία. Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών αντικειμενικά συναρτάται ή συνδυάζεται με την αναζήτηση λύσεων και σε άλλα θέματα, συμπεριλαμβανομένων κρίσιμων πτυχών των τριών παραπάνω που δεν θα είναι τελικά δυνατόν να μείνουν έξω από το τραπέζι των συζητήσεων.

Το παράδειγμα του Ιονίου

Απόδειξη του παραπάνω ισχυρισμού είναι το πώς τελικά διευθετήθηκε το «εύκολο» ζήτημα της επέκτασης των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο. Μέσα στα Χριστούγεννα επικυρώθηκε δια νόμου που ψηφίστηκε στη Βουλή το περιεχόμενο της σχετικής συμφωνίας με την Ιταλία. Η επιλογή αυτής της διαδικασίας υπενθύμισε ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων είναι επέκταση κρατικής κυριαρχίας, είναι αλλαγή συνόρων, και όχι μια αυτονόητη «μετάφραση» του Διεθνούς Δικαίου που μπορεί να επιβληθεί μονομερώς. Η επέκταση των χωρικών υδάτων σταμάτησε στο Ταίναρο, αποφεύγοντας να φτάσει στο ανατολικό ακρωτήρι της Πελοποννήσου (το Μαλέα) που «αντικρύζει» το Αιγαίο: Όπου, πέρα από την Τουρκία, έχουν ειδικά συμφέροντα όλες οι ναυτικές δυνάμεις που κινούν πλοία μεταξύ Μεσογείου και Μαύρης Θάλασσας. Η Ιταλία επέβαλε στη συμφωνία ειδικές εξαιρέσεις από τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα (ανεμπόδιστη και μη-ελέγξιμη αλιεία), που μπορεί να αποδειχθούν κρίσιμες όταν αρχίσει η ανάλογη συζήτηση στα πολύ πιο δύσκολα ζητήματα του Αιγαίου. Τέλος για να υπάρξει συμφωνία, υπήρξαν «συμβιβασμοί» (μερική επήρεια νησιών, καθορισμός ευθειών γραμμών βάσης που «κλείνουν» μεγάλους κόλπους κ.ο.κ.) που μπορεί να αποδειχθούν πικρά αυτογκόλ για την ανάλογη συζήτηση στο Αιγαίο… Σε αυτή τη βάση η ελληνική διπλωματία κρατά μια στάση «αναχωρητισμού» απέναντι στις διεργασίες που

αφορούν την ανατολική Μεσόγειο, ελπίζοντας ότι ο διεθνής δυτικός παράγοντας θα επιβάλει τελικά τη μέθοδο των τετελεσμένων γεγονότων. Η ελληνική αντιπροσωπεία δεν προσέρχεται στις επιτροπές του ΝΑΤΟ για την αποτροπή πολεμικής κλιμάκωσης, απαιτεί την εδώ και τώρα «πυροδότηση» των κυρώσεων της ΕΕ (αποφεύγοντας να παρεμβαίνει στη διαδικασία του μηχανισμού που επεξεργάζεται τις προϋποθέσεις για τις κυρώσεις), ενώ η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφεύγει να συγκεκριμενοποιήσει ημερομηνίες για τις ελλη-

κάλεσε ο Αναστασιάδης, αποσύροντας ξαφνικά την ελληνοκυπριακή πλευρά από τη στρατηγική της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, παρά τα σημαντικά «ανταλλάγματα» που έβαζε στο τραπέζι ο δυτικός παράγοντας (χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των τουρκικών δυνάμεων και «χαλάρωση» των εγγυητικών εξουσιών). Η διαβόητη «στρατηγική των υδρογονανθράκων» και οι συμμαχίες με τους «τριαδικούς άξονες» έμοιαζαν να υπόσχονται περισσότερα στην ελληνοκυπριακή ελίτ, ακόμα και στο σενάριο της διχοτόμησης.

Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών αντικειμενικά συναρτάται ή συνδυάζεται με την αναζήτηση λύσεων και σε άλλα θέματα. νοτουρκικές «διερευνητικές επαφές». Αυτός ο δρόμος της αποχής από διαδικασίες επεξεργασίας «συμβιβαστικών λύσεων», έμοιαζε αποδοτικός στις ανέμελες ημέρες των σχεδιασμών του υπερφίαλου πρότζεκτ East Med, όταν η συμμαχία με ΗΠΑ, ΕΕ, Ισραήλ και Αίγυπτο υποσχόταν «βέλτιστες λύσεις». Σήμερα, που τα πράγματα γίνονται πολύ πιο συγκεκριμένα, μοιάζει με «βήμα σημειωτόν» μέσα σε μια περιοχή όπου πολλά αλλάζουν με ταχύτητα.

Κυπριακό

Το καλύτερο παράδειγμα είναι το Κυπριακό. Είναι κοινό μυστικό ότι το ναυάγιο στις συνομιλίες του Κραν Μοντανά το προ-

Ένας ολόκληρος κόσμος κρατικών στελεχών, δημοσιογράφων, πολιτικάντηδων στην Αθήνα και στην Κύπρο, άρχιζε ξαφνικά να εξωραΐζει τις προοπτικές ενός «βελούδινου» σεναρίου δύο κρατών. Σήμερα όλοι αυτοί διαπιστώνουν ότι η «λύση» των δύο κρατών είναι πλέον η τουρκική στρατηγική, ότι η ανατροπή του Ακιντζί έχει ενισχύσει αυτή τη γραμμή μέσα στην τουρκοκυπριακή ελίτ, ενώ τώρα αρχίζουν να καταλαβαίνουν τις συνέπειες που θα επιφέρει η «λύση» των δύο κρατών στα ζητήματα των ΑΟΖ και της όποιας τύχης του East Med. Και όλα αυτά παραμένουν ανοιχτά ελάχιστες εβδομάδ ε ς

7

πολιτικη

6 γεναρη 2021

Συναίνεση, κυρώσεις και Αριστερά υποχρεωθεί να προσέλθει στην Πενταμερή Διάσκεψη υπό τον ΟΗΕ. Η σύνδεση του Κυπριακού με τα άλλα ζητήματα ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού στο Αιγαίο, δημιουργεί κρίσιμες προοπτικές. Από τη σκοπιά των καθεστωτικών δυνάμεων, αναπόφευκτα θα αρχίσει μια διαδικασία αναζήτησης «δημιουργικών συμβιβασμών», μέσω της οργάνωσης των «επαφών» υπό την κηδεμονία των ΗΠΑ και της ΕΕ, με ορίζοντα τη Χάγη. Αυτή η δοκιμασία θα είναι δύσκολη για το Μητσοτάκη. Το κόμμα του, που διακρίθηκε στον «απορριπτισμό» την εποχή των Πρεσπών, θα πρέπει τώρα να συγκρουστεί με τις μαξιμαλιστικές τοποθετήσεις που καλλιεργήθηκαν τεχνητά μέσα στην κοινή γνώμη όλα τα προηγούμενα χρόνια. Πολιτικά αυτό το στοιχείο μπορεί να βάλει σε δοκιμασία ακόμα και τη συνοχή της Δεξιάς.

Αριστερά

Από τη σκοπιά των εργατικών και λαϊκών δυνάμεων, από τη σκοπιά της Αριστεράς, το κρίσιμο στοιχείο θα είναι η διαφύλαξη της ανεξαρτησίας απέναντι στις καθεστωτικές δυνάμεις κάθε όχθης και πλευράς: Η απόρριψη της συγκρουσιακής δυναμικής και η υποστήριξη της ειρήνης ως μείζονος αγαθού. Η ρήξη με τους ιμπεριαλιστές και η καθαρή άρνηση απέναντι σε όλες τις λυκοσυμμαχίες. Η απόρριψη των εξοπλισμών και η απαίτηση να στραφούν όλοι οι δημόσιοι πόροι στις κοινωνικές ανάγκες. Η συνειδητή υποστήριξη της συνεννόησης, της συμφιλίωσης, της αλληλεγγύης μεταξύ των λαών της περιοχής, που είναι αναντικατάστατη προϋπόθεση για να βγούμε όλοι μαζί και ο καθένας από τη σημερινή κρίση.

Ο

ι πολεμικές δαπάνες βαφτίζονται (πάντα) ως αμυντικές δαπάνες, για να διευκολυνθεί η δημιουργία πολιτικής συναίνεσης στην αποδοχή τους, παρότι σήμερα βρίσκονται σε προκλητική αντίφαση με τις κοινωνικές προτεραιότητες που θα έπρεπε να κυριαρχούν μέσα στην υγειονομική και οικονομική κρίση. Η Βουλή ενέκρινε εξοπλιστικά προγράμματα-μαμούθ (με κόστος μεγαλύτερο των 11,2 δισ. ευρώ), ενέκρινε ταυτόχρονα τη μείωση των δαπανών για τη δημόσια υγεία, μέσα στην κορύφωση της πανδημίας… Αλήθεια σε τι είδους πολεμικά παιχνίδια «προπονούνται» σήμερα οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις υπό την καθοδήγηση των σιωνιστών χασάπηδων; Στο μόνο πόλεμο που ξέρει να κάνει το Κράτος του Ισραήλ: στον επιθετικό πόλεμο, σε μια τεράστια ακτίνα δράσης, που περιλαμβάνει την Άγκυρα, την Τεχεράνη, τον Κόλπο.

Εξοπλισμοί

Αυτό επιβεβαιώνεται σε όλες τις συγκεκριμένες επιλογές των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Οι φρεγάτες, τα υπερμεγέθη πλοία «ανοιχτής θαλάσσης» είναι παντελώς ακατάλληλα για «άμυνα» στα στενά, στα μπουγάζια και στις ρηχοπατιές του Αιγαίου. Είναι όμως πλοία με μεγάλη καταστρεπτική δύναμη πυρός, με μεγάλη ακτίνα απειλής, κατάλληλα για τη διεκδίκηση «πλεονεκτήματος» στην Ανατολική Μεσόγειο. Τα Ραφάλ και τα F35 είναι πανάκριβα γιατί μπορούν να φέρουν όπλα μεγάλης καταστρεπτικής ισχύος, να απειλούν σε μεγάλες αποστάσεις από τις βάσεις τους και να καθοδηγούν ηλεκτρονικά την καταστρεπτική δράση άλλων –φτηνότερων– όπλων. Δίπλα σε αυτές τις ιδιαίτερα φιλόδοξες αγορές ξεχωρίζουν οι μαζικές παραγγελίες πολλαπλών συστημάτων σύγχρονων βλημάτων και πυραύλων για το πυροβολικό του στρατού, για το ναυτικό και την αεροπορία. Τα φιλομιλιταριστικά sites ήδη μιλούν για ένα νέο πολεμοχαρές «σπορ», τον «πυραυλοκεντρικό πόλεμο». Όλα αυτά θα μπορούσαν να εκληφθούν ως πολεμοκάπηλες ονειρώξεις. Όμως την ίδια στιγμή, το Κράτος του Ισραήλ ανέλαβε επισήμως να κατασκευάσει (με κόστος πάνω από 1,5 δισ. ευρώ) ένα καινούργιο στρατιωτικό αεροδρόμιο στην Καλαμάτα, με κεντρικό κριτήριο στην απόφαση (και στην επιλογή του αναδόχου) τη δυνατότητα ηλεκτρονικής καθοδήγησης ανάλογων «επιχειρήσεων». Όπως είχε δηλώσει παλιότερα ο Γουές Μίτσελ και όπως επανέλαβε πρόσφατα ο Πομπέο, μετά το ρήγμα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν το ελληνικό κράτος

ως το στρατηγικό στήριγμά τους «στο τόξο ανάσχεσης μεταξύ Πολωνίας και Ισραήλ», απέναντι στη Ρωσία και στην Κίνα στην Ανατολική Μεσόγειο. Το σύμπλεγμα των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο μπορεί να εξελιχθεί σε ένα σύγχρονο Ιντσιρλίκ, δηλαδή να αναλάβει την εποπτεία και ανάσχεση κάθε δυνατότητας «καθόδου» από τη Μαύρη Θάλασσα στη Μεσόγειο. Σε αυτό το πραγματικό πλαίσιο θα πρέπει να τοποθετήσουμε την επιβολή ή την απειλή επιβολής κυρώσεων από τις δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις απέναντι στην Τουρκία.

Ιμπεριαλιστικές κυρώσεις

Οι ΗΠΑ ξεκίνησαν ήδη επισήμως τις κυρώσεις, με τα μέτρα περιορισμού της πολεμικής βιομηχανίας της Τουρκίας. Αν ο Ερντογάν δεν ακυρώσει το πρόγραμμα ανάπτυξης των ρωσικών πυραύλων που έχει προμηθευτεί (κάτι που θεωρείται απίθανο στη γειτονική χώρα) θα ακολουθήσει η κλιμάκωση των κυρώσεων με μέτρα που θα αφορούν τη βιωσιμότητα των τουρκικών τραπεζών.

Θα είναι πολιτικό έγκλημα η υποτίμηση των κυρώσεων ή – χειρότερα– η φιλική αντιμετώπισή τους, για λόγους «εθνικού συμφέροντος»… Πιο σύνθετες ήταν οι ευρωπαϊκές αποφάσεις. Οι προσδοκίες ότι η Μέρκελ θα τραβούσε τη σκανδάλη των κυρώσεων της ΕΕ ανεστάλησαν για την επόμενη Σύνοδο Κορυφής της Ένωσης. Στην Αθήνα, ο Τύπος έκανε λόγο για «χάδι» στην Τουρκία, ακόμα και για γερμανική (ή και ισπανική και ιταλική) «φιλία» προς τον Ερντογάν. Αυτή η φιλολογία δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί επισήμως στην υποστήριξη των ελληνικών θέσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Έχει αποφασίσει την επιβολή των κυρώσεων, με πλειοψηφική απόφαση του ευρωκοινοβουλίου. Όμως η επιλογή της στιγμής της πυροδότησης των κυρώσεων συναρτάται και με άλλους κρίσιμους παράγοντες, που απέναντί τους η ΕΕ είναι πιο προσεκτική από τις ΗΠΑ. Η Αθήνα στο επόμενο διάστημα θα έχει να ξεπεράσει το «σκόπελο» της Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο, υπό ευρωπαϊκή επιδιαιτησία. Δεν είναι μια ξαφνική συμφιλίωση της Γερμανίας της Μέρκελ ή της Γαλλίας του Μακρόν με τον Ερντογάν. Είναι μια

Ολόκλ ηρο στο RP roject. g

r

προσπάθεια των ευρωπαίων καπιταλιστών να χειριστούν μια επικίνδυνη κρίση με τα δικά τους «όπλα», δηλαδή κυρίως τη διπλωματική και οικονομική διείσδυση. Όμως στο ζήτημα των κυρώσεων τα κριτήρια του κόσμου της Αριστεράς θα πρέπει να είναι τελείως διαφορετικά. Αφενός, το αίτημα για κυρώσεις απευθύνεται στις ΗΠΑ και στην ΕΕ, στους δύο μεγάλους «πόλους» της δυτικής ιμπεριαλιστικής αλυσίδας. Είναι σαν να καλεί κανείς τους λύκους να αναλάβουν το μαντρί, ελπίζοντας σε καλή διαχείριση. Ειδικότερα ο πολιτικός χώρος της «πατριωτικής Αριστεράς» -που διακρίνεται για μια γενική αντιιμπεριαλιστική ρητορική- εδώ ξεπερνά τα όρια της παραδοξολογίας: καλεί τις ιμπεριαλιστικές υπερδυνάμεις να αναλάβουν αντιιμπεριαλιστικό έργο… Αφετέρου, οι κυρώσεις εξ ορισμού –παντού και πάντα– συνδέονται με κλιμάκωση της συγκρουσιακής δυναμικής σε κάθε αντιπαράθεση. Το κόστος πολλών από τα μέτρα των κυρώσεων θα κληθούν να σηκώσουν οι εργαζόμενοι και οι λαϊκές μάζες στην Τουρκία και όχι οι ελίτ που συσπειρώνονται γύρω από τον Ερντογάν. Οι ελίτ, επίσης, θα έχουν αντίλογο, δεν θα παραμείνουν παθητικές μπροστά σε ενδεχόμενη υποβάθμισή τους: οι εξοπλισμοί θα απαντηθούν με εξοπλισμούς και οι κυρώσεις θα απαντηθούν με αντίμετρα και διπλωματικές στροφές που δεν μπορούν να υποτιμώνται. Η αναποτελεσματικότητα των κυρώσεων στο Ιράν είναι μια καλή προειδοποίηση για το τι μπορεί να συμβεί και στην περίπτωση της Τουρκίας. Ο κόσμος της Αριστεράς έχει –σωστά– σταθεί ενάντια στις κυρώσεις των ιμπεριαλιστών ενάντια σε χώρες σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Την ώρα που τα πρόβλημα φτάνει στη γειτονιά μας, θα είναι πολιτικό έγκλημα η υποτίμηση των κυρώσεων ή –χειρότερα– η φιλική αντιμετώπισή τους, για λόγους «εθνικού συμφέροντος»… Η κριτική του Τσίπρα προς τον Μητσοτάκη, με άξονα το ότι απέτυχε να αποσπάσει «κυρώσεις που θα δαγκώνουν», είναι μια κριτική από τα δεξιά. Η άποψη του ΚΚΕ, ότι αποδείχθηκε ξανά ότι «δεν μπορούμε να στηριχθούμε στις ΗΠΑ και στην ΕΕ προκειμένου να υπερασπίσουμε τα κυριαρχικά δικαιώματά μας», πέρα από το ότι χρωματίζει «αμυντικά» τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό, κινδυνεύει με άμεσες διαψεύσεις: οι ΗΠΑ ήδη αποφάσισαν τις κυρώσεις και ο Μάρτης για τις ευρωπαϊκές αποφάσεις δεν είναι μακριά.

8

κορονοϊοσ

6 γεναρη 2021

Παρενέργειες έχει το σύστη όχι η επιστήμη και ο εμβολ Του Αντώνη Καραβά, παθολόγου του ΚΥ Ηλιούπολης, μέλους της παράταξης ΕΚΑ στην ΕΙΝΑΠ-ΟΕΝΓΕ

Τ

α εμβόλια αποτελούν μία τεράστια ανακάλυψη, ένα μεγάλο όπλο στα χέρια της ιατρικής και των κοινωνιών για την αντιμετώπιση των λοιμωδών νοσημάτων. Η βελτίωση των όρων ζωής μαζί με τον μαζικό εμβολιασμό έδωσε την δυνατότητα στην ανθρωπότητα να αντιμετωπίσει μάστιγες όπως η ευλογιά, η πολιομυελίτιδα, ο τέτανος, η διφθερίτιδα, η ερυθρά, η ιλαρά, η φυματίωση, ο τύφος κλπ Σήμερα λόγω των εμβολιασμών υπολογίζεται ότι μέχρι και 6 εκατομμύρια θάνατοι αποφεύγονται κάθε χρόνο. Τα εμβόλια περιέχουν ουσίες όπως ζώντες ή εξασθενημένους ιούς (τα παλαιότερα εμβόλια) και αδρανοποιημένους ιούς η πρωτεΐνες ή γενετικό υλικό mRNA ή DNA του ιού (τα νεότερα εμβόλια). Δηλαδή τα εμβόλια μιμούνται τον ιό χωρίς όμως να προκαλούν τη νόσο, αναγκάζουν τον οργανισμό να παράξει κύτταρα μνήμης και αντισώματα, ώστε αν έρθει ο οργανισμός σε επαφή με το πραγματικό ιό να παράξει πολύ γρήγορα και σε μεγάλες ποσότητες πολλά αμυντικά κύτταρα και αντισώματα ώστε να εξουδετερώσει τον ιό.

Επιστημονική πρόοδος

Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας αυτή τη στιγμή τρέχουν 180 projects και κλινικές μελέτες για εμβόλιο σε όλο τον κόσμο, με διάφορες τεχνικές που προχώρησαν ραγδαία μέσα στο χρόνο, επιτρέποντας να έχουμε πολύ γρήγορα διαθέσιμο εμβόλιο για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Το άλμα αυτό της επιστήμης έχει επιτευχθεί επειδή: α) υπήρχε μία προεργασία πάνω σε νέες τεχνικές παρασκευής εμβολίων την τελευταία δεκαετία (η βασική έρευνα παρόλο που δεν είναι επιλογή των φιλελευθέρων κυβερνήσεων, όσο υπάρχει στοιχειωδώς δημόσια παιδεία κι έρευνα, που σέβεται την επιστήμη, κάνει μεγάλα κι απαραίτητα προχωρήματα), β) στον πολύ γρήγορο προσδιορισμό του γονιδιώματός του από τις κινεζικές επιστημονικές αρχές, γ) τη συνεργασία πολλών κρατικών ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, πανεπιστημίων και φαρμακοβιομηχανιών και δ) την πρωτοφανή και τεράστια διοχέτευ-

ση πόρων για την έρευνα και την παραγωγή των εμβολίων.

Tα εμβόλια mRNA φαίνεται ότι αποτελούν μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση έναντι των συμβατικών εμβολίων, λόγω της υψηλής ισχύος τους, της δυνατότητας για ταχεία παραγωγή, του χαμηλού κόστους και της ασφαλούς χορήγησής τους. Τα πειραματικά δεδομένα in vivo (σε ζώντα οργανισμό) χρονολογούνται από το 1990, όμως η εφαρμογή τους μέχρι πρόσφατα περιορίζονταν από την αστάθεια, την ανοσογονικότητα (αυτοαντισώματα από τον φορέα) και την αναποτελεσματική in vivo χορήγηση του mRNA. Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν πλέον ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό αυτά τα ζητήματα, και πολλές πλατφόρμες εμβολίων mRNA κατά μολυσματικών ασθενειών (ιοί Zika, Influenza, Ebola, Toxoplasma, HIV, HCV, HPV κ.ά.), αλλά και διάφορων τύπου καρκίνων (μελάνωμα, καρκίνος πνεύμονα, καρκίνος προστάτη) έχουν δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα και στα ζωικά μοντέλα και σε ανθρώπους. Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι τα εμβόλια mRNA έχουν τη δυνατότητα να λύσουν πολλές από τις προκλήσεις

στην ανάπτυξη εμβολίων, τόσο για μολυσματικές ασθένειες όπως η πανδημία COVID-19, όσο και για τον καρκίνο. Σε αντίθεση με άλλες κλινικές δοκιμές για εμβόλια αυτή τη φορά συμμετείχε πολύ μεγάλος αριθμός εθελοντών, περίπου 40.000, με αποτέλεσμα να έχουμε πολύ γρήγορα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του εμβολίου.

Το κέρδος ως εμπόδιο

Αντικειμενικά, υπάρχει δυνατότητα για την αντιμετώπιση όλων των λοιμωδών ασθενειών που μαστίζουν την ανθρωπότητα όπως π.χ. Έμπολα, Αids κλπ, αλλά παραμένουν αναξιοποίητες γιατί δεν υπάρχει το προσδοκώμενο κέρδος για τις φαρμακοβιομηχανίες, όπως τώρα γίνεται με τον COVID-19 (που χρηματοδοτείται από δημόσια κονδύλια και μάλιστα εκ των προτέρων, ενώ επιπλέον, αξιοποιείται η πρόοδος της επιστήμης από δημόσια ακαδημαϊκά ιδρύματα -βλέπε και σχετικό άρθρο του Μάικλ Ρομπερτς στο Rproject.gr). Όλη η έρευνα και η παραγωγή εμβολίων βρίσκεται στα χέρια των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών, που έτσι έχουν τη δυνατότητα να εκβιάζουν τα κράτη και να παράγουν και να διανέ-

μουν τα εμβόλια με βάση το κέρδος και τις διακρατικές συμφωνίες και όχι με βάση τις ανάγκες, όπως των φτωχών χωρών για παράδειγμα. Αντί να υπάρχει μία διακρατική συνεργασία και αλληλεγγύη για τη διανομή του εμβολίου παρακολουθούμε εδώ και καιρό τον ανελέητο ανταγωνισμού ανάμεσα σε φαρμακοβιομηχανίες και κράτη για το ποιος θα έχει τις μεγαλύτερες παρτίδες του εμβολίου και με ποιες τιμές, είναι δε χαρακτηριστικό ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνείται να δώσει στη δημοσιότητα τις συμβάσεις που έχουν υπογραφεί για την προμήθεια των εμβολίων που θα πάρει η Ελλάδα.

Καπιταλισμός και υγεία

Ο Μαρξ έλεγε ότι ο καπιταλιστής δεν ενδιαφέρεται για την υγεία του εργάτη όσο η κοινωνία δεν τον υποχρεώνει. Αυτό που ενδιαφέρει τον καπιταλισμό δεν είναι η υγεία των εργαζόμενων, αλλά η αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Και από αυτή την άποψη τον ενδιαφέρει να αντιμετωπίσει την πανδημία: γιατί έχει τεράστια επίδραση στην εργατική δύναμη, με εκατομμύρια εργατοώρες χαμένες, με τεράστια ποσά να πηγαίνουν για τη νοσηλεία

κορονοϊοσ

6 γεναρη 2021

9

ημα του κέρδους, λιασμός όσων ασθενούν και την οικονομία να βυθίζεται σε ακόμα μεγαλύτερη κρίση. Για αυτό και τα καπιταλιστικά κράτη καίγονται να αντιμετωπίσουν την πανδημία, δημιουργώντας όμως ταυτόχρονα και ένα εργασιακό πλαίσιο επιστροφής στη μετά COVID-19 εποχή, με πολύ χειρότερους όρους εκμετάλλευσης. Όμως τα ποσά που είναι πρόθυμοι να διαθέσουν οι καπιταλιστές για το σκοπό αυτό είναι όσο το δυνατό λιγότερα και, με χρηματοδότηση μόνο του ιδιωτικού τομέα, αρνούμενοι πεισματικά την ενίσχυση οποιασδήποτε δημόσιας δομής (από την υγεία, μέχρι την παιδεία και τις συγκοινωνίες). Για αυτό θα πρέπει να υποχρεωθούν να το κάνουν υπό την πίεση του εργατικού κινήματος. Όπως δεν υπάρχει γενικώς ασθένεια, αλλά ταξικά αίτια των ασθενειών και της αρρώστιας, έτσι δεν υπάρχει και γενικά θεραπεία για τις ασθένειες: τα ποσά που θα διατεθούν για την πρόληψη των ασθενειών και τη θεραπεία τους είναι αποτέλεσμα της ταξικής πάλης.

Οι εγκληματικές ευθύνες της κυβέρνησης

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας φέρει εγκληματικές ευθύνες για την μέχρι τώρα διαχείριση της πανδημίας: Στις 26 Νοεμβρίου 2020 η χώρα καταγράφει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας σε όλο τον κόσμο, με αριθμό θανάτων που καλπάζει μέχρι σήμερα, καθώς μόνο τον Δεκέμβρη είχαμε 2.266 θανάτους, δηλαδή οι μισοί (48,5%) θάνατοι από την αρχή της πανδημίας (2.266 σε σύνολο 4.672). Και το τραγικότερο είναι ότι το τελευταίο δίμηνο το μεγαλύτερο ποσοστό (πάνω από 80%!!!) από τους ανθρώπους που έχασαν την ζωή τους δεν νοσηλεύτηκαν σε κρεβάτι ΜΕΘ, γιατί απλά ήταν όλα γεμάτα! Τα μέτρα επιδημιολογικής επιτήρησης στο δεύτερο κύμα αφορούσαν ένα lockdown αποκλειστικά για τη ζωή πέραν της εργασίας: για την ψυχαγωγία (κλείσιμο εστίασης, απαγόρευση κυκλοφορίας το βράδυ), αλλά και τον περιορισμό της διαδήλωσης και των ελευθεριών συλλογικής έκφρασης (που θα εξασφάλιζαν οι ορδές των ΜΑΤ του Χρυσοχοΐδη), αλλά όχι για την οικονομία, δηλαδή για τα κέρδη των εργοδοτών. Μέτρα που ήρθαν να αντιμετωπίσουν την έξαρση της επιδημίας, που προέκυψε από το τυφλό άνοιγμα του τουρισμού το καλοκαίρι και δεν το

καταφέρνουν μέχρι σήμερα, γιατί το ιϊκό φορτίο ήταν υψηλό και τα μέτρα καταπολέμησης απαράδεκτα: χωρίς να αγοραστούν νέα μέσα μαζικής μεταφοράς, χωρίς κανέναν έλεγχο αν εφαρμόζονται τα υγειονομικά πρωτόκολλα στους χώρους δουλειάς, χωρίς κανένα μετρό στους κλειστούς χώρους των φυλακών, των καταυλισμών, των στρατοπέδων, των προσφυγικώνcamps, χωρίς επαρκή διαδικασία μαζικής ιχνηλάτησης και απομόνωσης των κρουσμάτων. Για αυτό η κυβέρνηση παρουσιάζει το εμβόλιο σαν πανάκεια, για να κρύψει αυτές τις εγκληματικές ευθύνες και για να μην πάρει κανένα μέτρο για την ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, ούτε μέτρα προστασίας των εργαζομένων και του λαού. Η κυβέρνηση οργάνωσε την παραλαβή μόλις δύο κουτιών εμβολίων, με τελετουργικό σαν το άγιο φως από τα Ιεροσόλυμα, διαβεβαιώνοντας ότι η επιχείρηση «ελευθερία» θα προχωρήσει χωρίς προβλήματα. Την επόμενη ημέρα βέβαια δεν δίστασε να ακυρώσει τον εμβολιασμό «στους ήρωες με τις άσπρες μπλούζες» στο Σωτηρία, για να εμβολιαστούν οι κυβερνητικοί παράγοντες και οι

υπόλοιπες φαρμακευτικές εταιρείες. Το πρόβλημα επάρκειας σε εμβόλια και ρυθμού τροφοδοσίας των εμβολιαστικών κέντρων φάνηκε στις 31/12/20, όπου ακυρώθηκαν οι εμβολιασμοί COVID-19 του υγειονομικού προσωπικού που ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσουν τη Δευτέρα 4/1, σε πολλά νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας όλης της χώρας. Αλλά ακόμα και εάν η επάρκεια και η αλυσίδα τροφοδοσίας των εμβολίων ομαλοποιηθεί ζητούμενο και ερωτηματικό είναι με ποιο προσωπικό θα λειτουργήσουν τα εμβολιαστικά κέντρα. Γιατί πέρα από τις χρόνιες ελλείψεις, ένα μεγάλο τμήμα του προσωπικού θα συνεχίσει να λειτουργεί τα ιατρεία COVID-19. Είναι πρακτικά αδύνατον οι υπάρχοντες νοσηλευτές και οι επισκέπτες υγείας, που θα πραγματοποιούν κατά κύριο λόγω τους εμβολιασμούς, να καλύψουν τα 1.018 εμβολιαστικά κέντρα, που θα μπορούσαν να εμβολιάσουν 2.117.440 ανθρώπουςκάθε μήνα σε δύο βάρδιες, πρωινή και απογευματινή, με έξι μέρες την εβδομάδα εργασία, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Υπ. Υγείας. Ενδεικτικό καμπανάκι, επιλογών των αντίστοιχων κυβερνήσεων με τη δική μας, όπως της Βρετανικής, είναι η από-

Η κυβέρνηση παρουσιάζει το εμβόλιο σαν πανάκεια, για να κρύψει τις εγκληματικές της ευθύνες στη διαχείριση της πανδημίας και για να μην πάρει κανένα μέτρο για την ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, ούτε μέτρα προστασίας των εργαζομένων και του λαού. παρατρεχάμενοι. Προς το παρόν η επιχείρηση «ελευθερία» εξελίσσεται σε επιχείρηση-απάτη, καθώς οι κυβερνητικοί παράγοντες διαρκώς μειώνουν με τις δηλώσεις τους το ποσοστό του πληθυσμού που θα εμβολιαστεί μέχρι τον Ιούνιο, ξεκινώντας από το 70%, συνεχίζοντας στο 60% και 50% και διαρκώς τα νούμερα πέφτουν... Οι κυβερνητικοί παράγοντες μιλούσαν για τη δυνατότητα εμβολιασμού πάνω από δύο εκατομμύρια πολιτών κάθε μήνα. Από ό,τι διαφαίνεται μέχρι τώρα όμως, μέχρι το τέλος Μαρτίου θα έχουν παραλάβει από την Pfizer 1.255.800 δόσεις, ενώ με αβέβαιες εκτιμήσεις δόθηκε το χρονοδιάγραμμα για την παραλαβή των εμβολίων από τις

φαση να μειώσουν τις απαιτούμενες δόσεις του εμβολίου από δυο σε μια ή και η ανάμειξη εμβολίων!!! Παίζουν στα ζάρια την υγεία των λαών, μέσα κι έξω από την ΕΕ! Όπως και στην περίπτωση των τεστ και των κλινών ΜΕΘ έχουμε ταξικές επιλογές της κυβέρνησης: αυτό που διαφαίνεται με τους μέχρι τώρα ρυθμούς οι υγειονομικοί, ηλικιωμένοι και οι ευπαθείς ομάδες θα εμβολιαστούν στην καλύτερη περίπτωση ως τον Ιούνιο και μόνο τότε θα έχει έρθει η σειρά και του υπόλοιπου πληθυσμού. Ακόμα πιο προκλητική είναι η ρατσιστική αντιμετώπιση χιλιάδων κατοίκων της χώρας, που ενώ, κατά δηλώσεις των ίδιων των κυβερνητικών στελεχών, ζουν σε αυξημένου κινδύνου συν-

θήκες, δεν περιλαμβάνονται σε κανένα σχεδιασμό, ούτε καν στον αρχικό και συμβολικό, όπου πήραν μέρος, εκτός από την ανώτερη πολιτική ηγεσία (πρόεδρος της Δημοκρατίας, πρωθυπουργός, αρχηγοί κομμάτων), οι στρατιωτικές κι εκκλησιαστικές ηγεσίες. Απουσιάζουν εντυπωσιακά από κάθε συζήτηση για εμβολιασμό οι ρομά, οι μετανάστες, οι φυλακισμένοι, ενώ γι’ αυτούς προβλέπονται μόνο απαξίωση, περιθωριοποίηση κι ακόμα μεγαλύτεροι περιορισμοί κάθε ελευθερίας, δικαιωμάτων, ζωής εντέλει! Ταυτόχρονα η αντεργατική επίθεση κλιμακώνεται: Μετά το χειροκρότημα για τους υγειονομικούς ήρθε το φτύσιμο: απάτη η ένταξη στα ΒΑΕ, απάτη η μονιμοποίηση των επικουρικών, απάτη η χορήγηση δώρου Χριστουγέννων... Τα ίδια και χειρότερα γίνονται και στους υπόλοιπους εργασιακούς χώρους: κατάργηση του οκταώρου στην πράξη και απλήρωτη 10ωρη εργασία, αναστολή συμβάσεων, απολύσεις.

Διεκδικήσεις

Απέναντι σε αυτήν την πολιτική το οργανωμένο εργατικό και λαϊκό κίνημα πρέπει να απαντήσει και να διεκδικήσει: Μαζικό δημόσιο και δωρεάν εμβολιασμό για όλες -ους, όχι στον ιμπεριαλισμό και τον εθνικισμό των εμβολίων, όχι στον εμβολιασμό της αριστοκρατίας σε βάρος των εργαζομένων και των λαϊκών τάξεων, κρατική φαρμακοβιομηχανία και διακρατικές συμφωνίες για να εξασφαλιστούν εμβόλια για όλες τις χώρες, εμβόλια για την εργατική τάξη όχι για τους λίγους και εκλεκτούς, εμβόλια μαζί με τους υγειονομικούς σε ομάδες εργαζομένων που βρίσκονται σε καθημερινό κίνδυνο: οδηγοί καθαριστές, υπάλληλοι supermarket, εργάτες της βιομηχανίας, εργάτες γης, μετανάστες, ρομά κλπ, άμεση ενίσχυση του ΕΣΥ και της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με κλίνες ΜΕΘ και κλίνες με χορήγηση οξυγόνου υψηλή ροής, μαζικά και συνταγογραφούμενα τεστ στον πληθυσμό και τους χώρους δουλειάς, από τις δομές της ΠΦΥ, ανάπτυξη κέντρων υγείας με 24ωρη λειτουργία και δυνατότητα παρακολούθησης και νοσηλείας στο σπίτι. Για να γίνουν όλα αυτά πάνω από όλα χρειαζόμαστε επειγόντως προσωπικό, χρειαζόμαστε μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού και μονιμοποίηση όλου του επικουρικού προσωπικού!

10

ΕΡΓΑΤΙΚΑ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

Επιµέλεια Θοδωρής Πατσατζής

εργατικ ύς χώρ υς Κλινική Covid χωρίς υποδοµές και προσωπικό στο ΨΝΑ!

Ό

πως καταγγέλλει ο Σύλλογος Εργαζοµένων στο Ψυχιατρικό Νοσοκοµείο Αττικής-∆αφνί, το υπουργείο Υγείας και η διοίκηση του νοσοκοµείου προχώρησαν στη δηµιουργία κλινικών Covid-19 παρότι ούτε η σχετική υποδοµή υπάρχει στο νοσοκοµείο, ούτε εκπαιδευµένο προσωπικό (καθώς είναι ειδικό νοσοκοµείο) και ούτε ο απαραίτητος εξοπλισµός. Η κατάντια του υπουργείου και της διοίκησης έφτασε στο απίστευτο σηµείο να κάνει σε αυτούς τους νοσηλευτές «εντέλλεσθαι» µέσα στις µέρες των γιορτών. Το προσωπικό του νοσοκοµείου θα έπρεπε να είναι 2.670 υπάλληλοι σύµφωνα µε τις οργανικές θέσεις που προβλέπονται, αλλά σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία, που υπάρχουν µόνο για το 2019, είναι 1342. Αυτό το προσωπικό καλύπτει µε υπεράνθρωπη προσπάθεια (µε 1 ή 2 νοσηλεύτριες-ες στη βάρδια για 40 και πλέον ασθενείς), τις 9 κλινικές οξέων περιστατικών, τα 2 τµήµατα χρονίων πασχόντων, την παθολογική κλινική, το Ψυχογηριατρικό τµήµα, τα ΤΕΠ

και τα εξωτερικά Ιατρεία αλλά και υποδοµές που είναι: 19 Οικοτροφεία, 15 ξενώνες, 21 δοµές «18 ΑΝΩ» (απεξάρτηση), 3 Κέντρα Ψυχικής Υγείας, µία Μονάδα οικογενειακής θεραπείας και τα εξωτερικά Ιατρεία στην Πειραιώς. Είναι χαρακτηριστικό ότι, επειδή στο ΨΝΑ-∆αφνί δεν υπάρχουν σχετικοί γιατροί, µετακίνησαν γιατρούς από άλλα νοσοκοµεία που είναι κέντρα αναφοράς και δεν τους περισσεύουν (2 από το Θριάσιο και 3 από το Λοιµωδών). Αν η παραπάνω πολιτική δεν αλλάξει τότε σωστά καταγγέλλει ο Σύλλογος Εργαζοµένων ότι η λειτουργία κλινικών Covid-19 το µόνο που θα κάνει θα είναι να θέσει σε κίνδυνο την υγεία όλων των ασθενών του νοσοκοµείου και των εργαζοµένων που ήδη µετράνε κρούσµατα καθώς από τις περικοπές που έχουν γίνει στις κλινικές οξέων περιστατικών, ενώ προβλέπεται νοσηλεία για 25 ασθενείς έχουν 43 και ψάχνουν να βρουν την ευθύνη της διασποράς στο υγειονοµικό προσωπικό, αδιαφορώντας για τις όποιες οδηγίες και πρωτόκολ-

λα υπάρχουν. Επίσης οι καθαρίστριες του εργολαβικού συνεργείου αλλάζουν κάθε µέρα βάρδια από κλινική σε κλινική, χωρίς να λαµβάνεται υπόψη αν η κλινική βρίσκεται σε καραντίνα λόγω covid-19. Το σωµατείο απαιτεί την άµεση παρέµβαση του ΕΟ∆Υ ώστε να ελεγχθεί η διασπορά στο ΨΝΑ-∆αφνί, την άµεση πρόσληψη µόνιµου προσωπικού για να καλυφθούν οι κενές οργανικές θέσεις και να τηρηθεί η δέσµευση της κυβέρνησης για την εξασφάλιση 25 κλινών µέσης νοσηλείας στο Λοιµωδών. Να καταργηθεί

το νεοσυσταθέν τµήµα νοσηλείας ασθενών θετικών σε Covid-19, το οποίο δεν πληροί τις προδιαγραφές τµήµατος covid αλλά ούτε τις προδιαγραφές για τη νοσηλεία ψυχιατρικών ασθενών σε οξεία φάση. Και να γίνονται επαναλοµβανόµενα τεστ covid σε όλους τους ασθενείς και το προσωπικό. Συνάµα προειδοποιεί ότι το επόµενο διάστηµα για την ικανοποίηση αυτών των αιτηµάτων και για την προάσπιση της υγείας ασθενών και εργαζοµένων θα πραγµατοποιήσει σειρά παρεµβάσεων και συγκεντρώσεων.

Έντεκα χρόνια απλήρωτοι εργαζόµενοι!

ΛΑΡΚΟ Κινητοποιήσεις και το 2021!

Ό

Τ

πως καταγγέλλει ο Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου – Χάρτου νοµού Θεσσαλονίκης, µε αφορµή την έκδοση του νέου βιβλίου του πρώην υπουργού Α. Λοβέρδου, δεν υπάρχει µεγαλύτερο σκάνδαλο από την απλήρωτη εργασία, που µάλιστα στην περίπτωση των εργαζοµένων των εκδόσεων “Ίνδικτος” ξεπερνάει κάθε ανεκτό όριο. Οι εργαζόµενοι στο παράρτηµα Θεσσαλονίκης των εκδόσεων «Ίνδικτος» παραµένουν απλήρωτοι όχι για ένα, όχι για δύο αλλά για έντεκα ολόκληρα χρόνια!!! Το σωµατείο αναφέρει τη φιλία του εκδότη Μ. Βελιτζανίδη µε τον Α. Λοβέρδο που περιλαµβάνει εκτός από την έκδοση 4 βιβλίων και “διορισµούς σε ιδρύµατα, συµβάσεις µε υπουργεία, προ-

µήθειες”. Είναι πραγµατικά ενδιαφέρον ότι ο πρώην υπουργός που είναι και νοµικός αδιαφορεί για το ότι ο εκδοτικός οίκος που εκδίδει τα βιβλία του δεν τηρεί τις αποφάσεις της δικαιοσύνης αφήνοντας τους δύο εργαζόµενούς του στη Θεσσαλονίκη χωρίς εισόδηµα. Σύµφωνα µε τις αποφάσεις των δικαστηρίων ο εκδοτικός οίκος θα έπρεπε να είχε καταβάλλει συνολικά 83.718,11 ευρώ στους 2 εργαζόµενους. Όπως τονίζει και το Σωµατείο µπορεί τα ποσά αυτά να είναι ψιλολόγια µπροστά στα δεκάδες δισεκατοµµύρια που τρώγονται στα µεγάλα σκάνδαλα (µιας και το πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο ασχολείται µε το σκάνδαλο Novartis) αλλά είναι απολύτως αναγκαία για τη διαβίωση των εργαζοµένων και των οικογενειών τους.

ο 2020 µπορεί να είχε πολλά αρνητικά γεγονότα για την εργατική τάξη και προφανώς και για τους 1.200 εργαζόµενους στη ΛΑΡΚΟ που βρίσκονται αντιµέτωποι µε την πιθανότητα σύντοµα να είναι άνεργοι καθώς είναι γνωστή η ειληµµένη απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει τη ΛΑΡΚΟ αρχικά και στη συνέχεια να την πουλήσει σε ιδιώτες επενδυτές. Είχε όµως και το καλό ότι οι εργαζόµενοι στη ΛΑΡΚΟ µπόρεσαν να συντονιστούν και τα σωµατεία τους ενωµένα να απαντήσουν µε δυναµικές κινητοποιήσεις και απεργίες ενάντια σε αυτό το σχεδιασµό. Και µάλιστα έχοντας την αλληλεγγύη πολλών ακόµη εργαζοµένων. Τελευταία κινητοποίηση για το 2020 ήταν η 4ωρη στάση εργασίας και η συγκέντρωση που πραγ-

µατοποιήθηκε την παραµονή Πρωτοχρονιάς στο εργοστάσιο της ΛΑΡΚΟ στη Λάρυµνα. Το ίδιο δυναµικά δήλωσαν οι εργαζόµενοι ότι θα συνεχίσουν και το 2021 τονίζοντας στην συγκέντρωση ότι το µήνα που διανύουµε πια, το Γενάρη, σκοπεύουν να κλιµακώσουν τις κινητοποιήσεις µε 24ωρη απεργία. Οι εργαζόµενοι απαιτούν να διασφαλιστεί η ενιαία λειτουργία και η παραγωγική διαδικασία, οι θέσεις εργασίας και τα δικαιώµατα των εργαζοµένων, και παράλληλα να τους καταβληθεί έκτακτη οικονοµική ενίσχυση, ως αντιστάθµισµα για το κοµµένο ∆ώρο Χριστουγέννων και το τσεκούρωµα των αποδοχών τους. Είναι η πρώτη φορά µετά από 56 χρόνια λειτουργίας της ΛΑΡΚΟ που δεν πήραν το δώρο Χριστουγέννων.

εργατικα

6 γεναρη 2021

11

Η κυβέρνηση δεν έχει εξασφαλίσει όρους υγιεινής και ασφάλειας

Παιχνίδια με το άνοιγμα των σχολείων Του Νίκου Αναστασιάδη

Τ

ο άνοιγμα των σχολείων είναι πάντα ένας από τους διακηρυγμένους στόχους της εκπαι-δευτικής κοινότητας. Κυρίαρχη είναι η άποψη ότι η τηλεκπαίδευση δε συνιστά πραγματική εκπαίδευση και μπορεί μόνο να λειτουργήσει ως ένα κακό υποκατάστατο της δια ζώσης διδασκαλίας. Και αυτό για όσο καιρό η εξέλιξη της πανδημίας απαγορεύει κάθε σκέψη για άνοιγμα των σχολείων. Τα σχολεία πρέπει να ανοίξουν λοιπόν. Όσο μένουν κλειστά υπονομεύεται η μαθησιακή διαδικασία και πλήττονται οι πιο αδύναμοι/ες μαθητές και μαθήτριες. Υπάρχει όμως ένα «αλλά».

Όσα δεν έγιναν και δεν πρόκειται να γίνουν Για να ανοίξουν τα σχολεία υπάρχουν προϋποθέσεις. Χρειάζονται συστηματικά δωρεάν τεστ σε παιδιά και εκπαιδευτικούς αλλά και σε όσους/ ες εργάζονται στα σχολεία, χρειάζονται μικρά τμήματα, καλός αερισμός των αιθουσών, καλή καθαριότητα, παροχή μέσων προστασίας και πρωτόκολλα που να εξασφαλίζουν κατά το δυνατόν την προστασία όλων των εμπλεκόμενων. Για να λειτουργούν με σχετική ασφάλεια τα σχολεία λοιπόν, χρειάζεται προσωπικό. Εκπαιδευτικοί, καθαρίστριες και καθαριστές, υγειονομικοί και αυστηρά πρωτόκολλα που θα κλείνουν τις σχολικές μονάδες όταν εμφανίζονται κρούσματα. Και βέβαια, κάτι που ισχύει γενικότερα, ένα σύστημα υγείας, που θα εξασφαλίζει ότι όσοι και όσες νοσούν θα έχουν τη δυνατότητα να θεραπευτούν. Η κυβέρνηση όμως δεν έχει κάνει από την αρχή της πανδημίας τίποτε από τα παραπάνω. Και δεν τα έκανε ούτε τους τελευταίους δύο μήνες που είναι κλειστά τα σχολεία. Αδιαφό-ρησε λοιπόν πλήρως στο να εξασφαλίσει τους όρους για να ξανανοίξουν τα σχολεία. Ακόμα χειρότερα, δεν έλεγξε την κατάσταση στους χώρους εργασίας του ιδιωτικού τομέα που λειτουργούσαν χωρίς μέτρα προστασίας, δεν εξασφάλισε ότι δε θα υπάρχει συνωστισμός στα μέσα μαζικής μεταφοράς, άνοιξε τον τουρισμό χωρίς προϋποθέσεις το καλοκαίρι. Αλλά και επέτρεψε το

συνωστισμό στις εκκλησίες χωρίς μέτρα προφύλαξης, κάτι που στη γιορτή του Αγίου Δημητρίου ειδικά στη Θεσσαλονίκη εκτόξευσε τα κρούσματα.Η έκφραση «νεοφιλελεύθερος κυνισμός» ίσως είναι λίγη γι’ αυτού του είδους την πολιτική.

Νεοφιλελεύθερες εμμονές ή η πανδημία ως ευκαιρία Η κυβέρνηση της ΝΔ ως μια δεξιά, σκληρά νεοφιλελεύθερη, κυβέρνηση βλέπει την κρίση μέσα από ταξικά γυαλιά. Αυτό έχει να κάνει και με τη διάλυση του όποιου κοινωνικού κράτους έχει απομείνει, μια που οι δαπάνες για υγεία και παιδεία περικόπτονται στον νέο προϋπολογισμό ενώ το «έργο» που η υπουργός παιδείας έχει παραγάγει εκτιμήθηκε δεόντως από τον πρωθυπουργό που την διατήρησε στην υπουργική της καρέκλα στον πρόσφατο ανασχηματισμό. Η κυβέρνηση με μια σειρά νομοθετικές παρεμβάσεις αύξησε τον αριθμό των μαθητών ανά τμήμα, ενώ αξιοποίησε την τηλεκπαίδευση όχι μόνο ως ισότιμο υποκατάστατο της δια ζώσης διδασκαλίας -η οποία μπορεί να αξιοποιείται και για την εξέταση και αξιολόγηση των μαθητών/ τριών- αλλά και για την καταστολή των μαθητικών κινητοποιήσεων καθώς και για την είσοδο της κάμερας στην τάξη. Ακόμα εισήγαγε την τράπεζα θεμάτων, εξοστράκισε τα καλλιτεχνικά μαθήματα και τα μαθήματα κοινωνικών επιστημών από το Λύκειο, επιχείρησε να επιβάλλει την ηλεκτρονικήψηφοφορία στις εκλογές των αιρετών εκπροσώπων των εκπαιδευτικών, πέρασε τέλος ένα νομοσχέδιο ταξικής επιλογής για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Και την νέα χρονιά θα συνεχίσει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Έρχονται νομοσχέδια, και αναφέρουμε μόνο όσα αφορούν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, για την θεσμοθέτησηβάσης εισαγωγής στα ΑΕΙ, την αξιολόγηση την εκπαιδευτικών, τις Δομές Υποστήριξης Εκπαιδευτικού Έργου (Στελέχη Εκπαίδευσης) την καθιέρωση του πολλαπλού βιβλίου στα Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια.Και βέβαια εκκρεμεί η εφαρμογή όσων έχουν ψηφιστεί το προηγούμενο διάστημα.

Για το άνοιγμα των σχολείων

Είναι φανερό από τη μέχρι τώρα κυβερνητική πορεία, ότι το σχέδιο της ΝΔ είναι ένα σχο-λείο σκληρής ταξικής επιλογής, που από πολύ νωρίς θα διαχωρίζει τα παιδιά, ένα φτηνό σχολείο της αγοράς, πεδίο κερδοφορίας διάφορων επιχειρηματικών συμφερόντων. Ένα σχολείο των ελαστικών εργασιακών σχέσεων και της υποταγής του προσωπικού στις κυ-βερνητικές επιλογές. Η πανδημία επιτάχυνε αυτή την πορεία. Επέτρεψε στην κυβέρνηση να προχωρήσει με γρήγορο ρυθμό στην εφαρμογή της ατζέντας της έτσι που όταν θα ανοίξουν κανονικά τα σχολεία η εκπαιδευτική κοινότητα θα αντιμετωπίσει μια καινούρια πραγματικότητα. Στην οποία είτε θα υποκύψει είτε θα αγωνιστεί για να μην εφαρμοστεί. Η έγνοια λοιπόν της κυβέρνησης είναι να ψηφίσει και να εφαρμόσει την πολιτική της, να προωθήσει την τηλεκπαίδευση με κάθε δυνατό τρόπο ώστε να την χρησιμοποιήσει και με ανοικτά σχολεία -ήδη ανακοινώθηκε πρόγραμμα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών- και να αποφύγει τις αντιδράσεις που μοιραία θα εμφανιστούν. Μια τέτοια πολιτική δεν εμποδίζεται από τα κλειστά σχολεία, αν δεν διευκολύνεται κιόλας. Μη ξεχνάμε ότι με το που ανοίξανε τα σχολεία το Σεπτέμβρη, οι μαθητές και οι μαθήτριες προχώρησαν σε καταλήψεις, ενώ η τελευταία απεργία της ΑΔΕΔΥ με ανοικτά σχολεία στις 15 Οκτωβρίου είχε πολύ μεγάλη συμμετοχή εκπαιδευτικών. Το άνοιγμα των σχολείων λοιπόν δεν είναι τόσο σημαντικό για την κυβέρνηση γιατί τότε θα είχε κάνει τα αδύνατα δυνατά για να εξασφαλίσει τους όρους λειτουργίας τους. Η κυβέρνηση αδιαφορεί λοιπόν για το αν τα σχολεία παραμένουν κλειστά ή ανοικτά.Γιατί τόση πρεμούρα λοιπόν για το άνοιγμά τους που να δικαιολογεί ένα νέο λοκντάουν;

Η κυβέρνηση παρά τις δηλώσεις της για θωρακισμένο σύστημα υγείας, καταλαβαίνει ότι το πολιτικό κόστος από τους νεκρούς της πανδημίας συσσωρεύεται. Θέλει να αποτρέψει ένα τρίτο κύμα πανδημίας που δε θα αφήσει τίποτα όρθιο. Χρησιμοποιεί λοιπόν το άνοιγμα των σχολείων ως άλλοθι για τη νέα σκληρή καραντίνα.Υποτίθεται ότι η αγορά κλείνει για να ανοίξουν τα σχολεία. Γνωρίζει ότι τόσο οι αντιδράσεις της Επιτροπής λοιμωξιολόγων όσο και η αύξηση των κρουσμάτων θα κάνουν κατανοητές τις δεύτερες σκέψεις,ακόμα και την ολοκληρωτική αλλαγή της απόφασης. Ήδη με τις δηλώσεις του ο Άδωνις Γεωργιάδης σχετικοποίησε την «ανακοίνωση» του ανα-σχηματισθέντα πρώην κυβερνητικού εκπροσώπου, και το άνοιγμα των σχολείων μετατράπηκε σε «στόχο». Επίσης μια σειρά λοιμωξιολόγοι ζητούν είτε το πάγωμα είτε την αλλαγή ημερομηνίας του ανοίγματος. Ή ακόμα μόνο το άνοιγμα των δημοτικών. Είναι πιθανό λοιπόν η κυβέρνηση να σαλπίσει μερική ή ολική υποχώρηση κάτω από το βάρος των δεδομένων. Όμως δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε. Οι αντιδραστικές τομές στην εκπαίδευση συνεχίζονται, οι συνθήκες λειτουργίας των σχολείων παραμένουν επικίνδυνες τόσο για τα παιδιά όσο και για τους εκπαιδευτικούς που παραμένουν ένας γερασμένος κλάδος, ενώ η τηλεκπαίδευση αξιοποιείται με τρόπο που εξυπηρετεί την κυβερνητική πολιτική. Το λοκντάουν δεν είναι η απάντηση στην πανδημία αλλά η μόνη πρόταση που δε συγκρούεται με τις νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές σκοπιμότητες. Η οργάνωση της αντίστασης μέσα στις πρωτόγνωρες αυτές συνθήκες παραμένει η δική μας πραγματική προτεραιότητα.

12

εργατικά

Συνέντευξη με το Γιάννη Κουζή, Καθηγητή Εργασιακών Σχέσεων στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου και Κοσμήτορα της Σχολής Πολιτικών Επιστημών. Τη συνέντευξη πήρε η Κατερίνα Γιαννούλια.

6 γεναρη 2021

Οι επιπτώσεις της της κυβέρνησης στ Στην ετήσια έκθεση, του 2020, «ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» του ΕΙΕΑΔ (Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού) αναφέρεται στο πρώτο κεφάλαιο ότι «οι εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις στην αγορά εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο διαφοροποιούνται σημαντικά μεταξύ αναλυτών και οργανισμών. Όλοι όμως συμφωνούν ότι οι επιπτώσεις στην αγορά εργασίας θα είναι και σημαντικές και αρνητικές». Πες μας πώς αποκωδικοποιείται και συμπυκνώνεται αυτή η διαπίστωση στην Ελλάδα. [...] Αυτό που θα μπορούσαμε να επισημάνουμε είναι ότι η πανδημία είναι μία αφορμή για ένα βάθεμα των κοινωνικών επιπτώσεων και ιδίως των επιπτώσεων στην αγορά εργασίας. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι μόνο στην περίοδο της πανδημίας οι εκτιμήσεις που υπάρχουν είναι ότι σε παγκόσμιο επίπεδο στον ένα χρόνο που διαρκεί αυτή η πανδημία ο αριθμός των ανέργων θα ξεπεράσει τα 25 εκατομμύρια. Και βεβαίως μία ακόμη συνακόλουθη διάσταση έχει να κάνει με το ότι υποβαθμίζεται η εργασία. Ένα στοιχείο της υποβάθμισης της εργασίας είναι αφενός η υποβάθμιση και η υποχώρηση του ύψους των μισθών αφετέρου η περαιτέρω ανάπτυξη της ευελιξίας της εργασίας. Μορφών εργασίας δηλαδή οι οποίες αντιπαραβάλλονται από την πλήρη και σταθερή απασχόληση. [...]

Στην ίδια έκθεση του ΕΙΕΑΔ, αναφέρεται τεράστια αύξηση της ανεργίας το 2020, ακόμα και πριν την πανδημία. Μπορείς να μας πεις το ρόλο που παίζει στην κατάσταση του υπάρχοντος εργατικού κινήματος, όπως και η κυριαρχία των ελαστικών σχέσεων εργασίας; Εδώ να πούμε το εξής. Όταν μιλάμε για ανεργία προφανώς αναφερόμαστε σε μία στατιστική ανεργία όπως αυτή καταγράφεται αλλά υπάρχει και η πραγματική ανεργία. [...] Η περίοδος της πανδημίας παρουσιάζει τα καινούργια εξής χαρακτηριστικά: προφανώς έχουμε

μία νέα κρίση που γεννάει ανεργία. Τα στοιχεία της ανεργίας ακόμη δεν έχουν φανεί έντονα και για αυτό επισήμανα προηγουμένως τη διαφορά ανάμεσα στη στατιστική και την πραγματική ανεργία, γιατί φαίνεται πώς παραμένει ελαφρά αυξημένη τώρα στο τέλος του 2020 κοντά στο 17 με 18%, σε σχέση με το τέλος του 2019. Με μόνη διαφορά όμως ότι αυτό είναι μία πλασματική εικόνα γιατί κρύβει ότι έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό ο μη ενεργός πληθυσμός δηλαδή κάποιοι που δεν ζητούν εργασία πλέον. Και αυτό το αναδεικνύει και η έκθεση που αναφέρατε. Υπάρχει και μία ακόμη σημαντική διάσταση. Το εκτεταμένο φαινόμενο των αναστολών συμβάσεων εργασίας υποκρύπτει σε μεγάλο αν όχι σε απόλυτο βαθμό ανεργία. Κατά συνέπεια αυτό το στατιστικό του 17% που παρουσιάζεται η ανεργία ακόμα και σήμερα κρύβει την πραγματικότητα. Αλλά και αυτό ας λάβουμε υπόψη μας ότι είναι 10 μονάδες πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο ανεργίας που καταγράφεται σήμερα στο 7 με 8%. Η Ελλάδα επομένως παρά τους χαμηλότερους δείκτες που παρουσίαζε από την κορύφωση της ανεργίας το 2013 παραμένει σήμερα η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ. [...] Μέσα σε ελάχιστους μήνες ο μέσος μισθός στην Ελλάδα έχει μειωθεί περίπου κατά 100 ευρώ. Από 885 ευρώ που ήταν στο τέλος του 2019 έχει πέσει στα 800 ευρώ σήμερα. Ωστόσο αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι έχουμε μία πολύ μεγάλη αύξηση του ποσοστού των μισθών που είναι κάτω από 500 και 400 ευρώ. Στο τέλος του 2019 μόνο το 1% των εργαζομένων στην Ελλάδα είχαν μισθό κάτω από 200 ευρώ. Στο τέλος του 2020 το ποσοστό έχει εκτοξευθεί στο 12%. Μόνο μέσα σε λίγους μήνες. Αυτό μπορεί να δημιουργεί και ένα πρόκριμα για το τι θα γίνει μετά το τέλος της πανδημίας. Το 2020 δεν είχαμε επανεξέταση του κατώτατου μισθού με αφορμή την πανδημία. Για το 2021 με βάση τις εκτιμήσεις που υπάρχουν είναι πολύ πιθανόν να έχουμε υποχώρηση του κατώτατου μισθού κάτω από τα 650 ευρώ. Τα 534 ευρώ, η αποζημίωση ειδικού σκοπού που δίνεται για την αναστολή εργασίας που έχει γίνει σε εκτεταμένη βάση για 900 χιλιάδες εργαζόμενους που έχουν μπει σε αυτό το καθεστώς, δημιουργεί και ένα ψυχολογικό όριο για

μία υποχώρηση του κατώτατου μισθού και κάτω από τα 650 ευρώ. [...]

Και με το σχέδιο Πισσαρίδη ακόμη και για το δημόσιο συζητιέται η μείωση μισθών. [...] Αυτό που ενδεχομένως έρθει με το καινούργιο νομοσχέδιο κάτι το οποίο το αναφέρει και εμμέσως η έκθεση Πισσαρίδη είναι το να διευκολύνει ακόμη περισσότερο τους εργοδότες να μπούνε σε αυτή τη διαδικασία των απλήρωτων υπερωριών με το αντιστάθμισμα μειωμένων ωρών εργασίας σε κάποιες περιόδους που δεν έχει ανάγκη τους εργαζόμενους η επιχείρηση. Αυτό βεβαίως είναι μία πρακτική που αυξάνει πολύ την κερδοφορία των επιχειρήσεων μιας που δεν πληρώνονται οι υπερωρίες και οι προσαυξήσεις σε υπερωρίες και ενδέχεται αυτό το μέτρο να γίνει με ατομικές συμφωνίες εργαζόμενου και εργοδότη παρακάμπτοντας τις συλλογικές συμφωνίες και όλους τους νόμους μέχρι τώρα, ακόμη και τις συλλογικές συμφωνίες που έγιναν με Ενώσεις προσώπων. [...] Στα ζητήματα του χρόνου εργασίας η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη θέση με τον υψηλότερο εργάσιμο χρόνο και δεν βάζω μέσα τις υπερωρίες, βάζω μόνο την τυπική απασχόληση, το κανονικό ωράριο, συμπεριλαμβανομένων αργιών ετήσιας άδειας. Βρίσκεται στη δεύτερη θέση στην Ευρώπη μετά την Εσθονία. Άρα λοιπόν να ένα ακόμη στοιχείο που φανερώνει το εκτεταμένο φαινόμενο της φτωχοποίησης της εργασίας και φτωχοποίησης της κοινωνίας.

Γιατί καθυστερούν να καταθέσουν το νομοσχέδιο; Πρώτα από όλα ξέρουμε πολύ καλά ότι όταν πρόκειται να κατατεθεί ένα νομοσχέδιο προηγούνται διαρροές για να δουν αντιδράσεις από την πλευρά της κοινής γνώμης. Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή, αυτή την περίοδο μάλλον, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος των αντιδράσεων που έχουν καταγραφεί, δεν θα αργήσει να καταθέσει το νομοσχέδιο. [...] Δηλαδή είναι θα λέγαμε μιας πρώτης τάξης ευκαιρία προκειμένου τέτοια μέτρα να αντιμετωπίσουν τις εικαζόμενες μειωμένες αντιδράσεις λόγω του εγκλεισμού που έχει επιβληθεί στην περίοδο της πανδημίας. [...]

εργατικα

6 γεναρη 2021

13

πανδημίας και τα σχέδια α εργασιακά Ολόκλ ηρο στο RP roject. g

r

Η πανδημία έφερε και την αύξηση της τηλεργασίας. Στο 2ο κύμα κορονοϊού δεν φάνηκε ως προτιμώμενη επιλογή των εργοδοτών, όσο στην πρώτη φάση. Μήπως δεν είναι πράγματι τόσο επιθυμητή από το σύστημα, όσο μοιάζει εκ πρώτης όψεως; [...] Υπερδιογκώθηκε και διευκολύνθηκαν ακόμα περισσότερο οι εργοδότες. Αυτό το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει στην Ελλάδα στην περίοδο της πανδημίας υπό το επιχείρημα των εκτάκτων μέτρων, περιόρισε δικαιώματα των εργαζομένων και επιβλήθηκαν όροι εργασιακά μονομερώς από τον εργοδότη. Αυτό έγινε μέσα στην πανδημία όπου η τηλεργασία, η εκ περιτροπής εργασία αλλά και ο δανεισμός εργαζομένων μέσα στον ίδιο όμιλο επιχειρήσεων που μεταφέρονταν από επιχείρηση σε

κατά πόσο δηλαδή μπορεί να εφαρμοστεί η νομοθεσία. Ο έλεγχος από πλευράς του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας όπου υπάρχουν μία σειρά από προβλήματα στο να μπορεί να ελεγχθεί η λειτουργία της τηλεργασίας. [...]

Στην εποχή της πανδημίας αποδείχτηκε σε μαζικό επίπεδο η υπεροχή κι η αναγκαιότητα του Δημοσίου τομέα. Κι όμως, η κυβέρνηση ενισχύει, με προκλητικά ταξικό τρόπο, τον ιδιωτικό τομέα, εντείνοντας την αντίφαση. Πώς μπορεί η πλευρά των εργαζομένων να διαχειριστεί το θέμα; Το δημόσιο εκεί που το χρειαζόμαστε το αξιοποιούμε και μάλιστα πολλές φορές και έχουμε και εμπειρίες όπου χρέη επιχειρήσεων κρατικοποιούνται ή έχουμε το αντίθετο, την ιδιωτικοποίη-

Μέσα σε ελάχιστους μήνες ο μέσος μισθός στην Ελλάδα έχει μειωθεί περίπου κατά 100 ευρώ. Ωστόσο αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι έχουμε μία πολύ μεγάλη αύξηση του ποσοστού των μισθών που είναι κάτω από 500 και 400 ευρώ. επιχείρηση με μονομερή επιβολή από πλευράς εργοδότη χωρίς καν τη συναίνεση τους. Έτσι στην τηλεργασία έχουν επιβληθεί όροι λειτουργίας χωρίς να εφαρμόζονται οι στοιχειώδεις κανόνες που όριζε το προηγούμενο πλαίσιο, που έλεγε ότι χρειάζεται συναίνεση του εργαζόμενου, έλεγε ότι ο εργοδότης παρέχει τον εξοπλισμό στον τηλεργαζόμενο, αναλαμβάνει τη συντήρηση, αναλαμβάνει τα έξοδα τηλεφωνίας, αναλαμβάνει τους όρους υγείας και ασφάλειας της εργασίας. Δηλαδή αν δεν έχεις τον κατάλληλο εξαερισμό ή φωτισμό στο χώρο σου θα έπρεπε ο εργοδότης να αναλάβει τα κόστη αυτά, κόστη που θα αναλάμβανε ούτως ή άλλως αν είχε τον εργαζόμενο στις εγκαταστάσεις του και μία σειρά από άλλες υποχρεώσεις. Αυτά έχουν πάει περίπατο. Και βεβαίως δεν μπαίνω και στη διάσταση της εφαρμογής της νομοθεσίας

ση των κερδών όταν έχει να κάνει με το δημόσιο. Αυτό είναι μία προσφιλής τακτική. Αυτή την έστω και σε συμβολικό επίπεδο ήττα της νεοφιλελεύθερης αντίληψης σε αυτή τη συγκυρία προσπαθεί να τη διαχειριστεί η κυβέρνηση και να τη φέρει στα μέτρα της με όρους τέτοιους ώστε αυτό που θα ακολουθήσει στο τέλος της πανδημίας να είναι η συνέχεια της αντίληψης από την οποία διακατέχεται και τώρα η κυβέρνηση για μείωση και διαχείριση του δημόσιου τομέα υπέρ του ιδιωτικού. Νομίζω ότι όλα τα στοιχεία μας δείχνουν ότι εάν δεν πιεστούν από την κοινωνία προκειμένου να αλλάξουν πλεύση σε αυτό το θέμα θα κάνουν αυτό που είχαν αρχικά στο μυαλό τους παρότι στην περίοδο της πανδημίας η υπεροχή του δημοσίου φάνηκε με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα η υγεία του κόσμου που δοκιμάστηκε στηρίχτηκε αποκλειστικά

στο δημόσιο σύστημα υγείας και αυτό το δημόσιο σύστημα υγείας στηρίχθηκε στα δημόσια πανεπιστήμια. Είναι διπλή διάσταση που πρέπει να δούμε. Η υγεία παρασχέθηκε από το δημόσιο σύστημα και το στήριξαν στη λειτουργία του τα δημόσια πανεπιστήμια που συνεργάζονται με το δημόσιο σύστημα υγείας. Αφορά και το ζήτημα της υγείας και το ζήτημα της παιδείας και τα λοιπά. [...]

Πώς εκτιμάς την κατάσταση του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, σήμερα; Είναι σε θέση να απαντήσει, στο καινούριο τοπίο ανασφάλειας από την πανδημία και σαφούς ταξικού διαχωρισμού από την πλευρά του συστήματος; [...] Αν περιοριστούμε στο τι εκφράζει σήμερα το συνδικαλιστικό κίνημα και στο πώς λειτουργούν τα συνδικάτα δυστυχώς η κατάσταση είναι πάρα πολύ άσχημη. Πρώτον γιατί έχουμε μία συνδικαλιστική πυκνότητα που συνεχώς μειώνεται με ευθύνη και με αιτίες οι οποίες είναι είτε εξωγενείς εκτός συνδικάτων και επηρεάζουν και οδηγούν στην αποδυνάμωση των συνδικάτων αλλά και με ευθύνες από το ίδιο το συνδικαλιστικό κίνημα το οποίο με πράξεις ή παραλείψεις αποδυναμώνει από μόνο του το ρόλο των συνδικάτων. Αυτό που κατά την άποψή μου είναι το πιο ελπιδοφόρο που μπορεί να δει κανείς από πλευράς εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος είναι οι πρωτοβουλίες που λαμβάνονται κυρίως από συνδικάτα βάσης. Από το πρωτοβάθμιο επίπεδο του συνδικαλιστικού κινήματος. [...]

Σε αυτό πρέπει να δούμε ακόμη και το ποιοι και γιατί έχουν δικαίωμα ψήφου στα συνδικάτα. Στο δημόσιο ψηφίζουν πολλές φορές μόνο οι μόνιμοι που τείνουν να είναι η μειοψηφία πια στους χώρους

και όχι οι συμβασιούχοι που είναι η πλειοψηφία. Είναι απόλυτα προφανές αυτό, αλλά μιας που οι περισσότεροι όπως πολύ σωστά λες είναι συμβασιούχοι μπαίνει πάλι επί τάπητος το θέμα της ενιαίας συνδικαλιστικής έκφρασης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Από τα πράγματα ο διαχωρισμός ΑΔΕΔΥ και ΓΣΕΕ, δημόσιων και ιδιωτικών υπαλλήλων είναι ξεπερασμένος και είναι να θυμίσω απόρροια μιας παρέμβασης που έκανε το 1920, πριν 100 χρόνια δηλαδή, ο Ελ. Βενιζέλος όπου απαγόρευσε στους δημόσιους υπαλλήλους να είναι στα ίδια συνδικάτα με τους εργάτες. Όπως έγραφε η αιτιολογική έκθεση του τότε νόμου αυτό έγινε για να μην μολυνθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι από το μικρόβιο της ταξικής πάλης που είχε κατοχυρώσει στο καταστατικό της από το ιδρυτικό της συνέδριο η ΓΣΕΕ το 1918. Αυτή λοιπόν η κατάσταση που διαμορφώθηκε με κρατική παρέμβαση κάποια στιγμή τα ίδια τα συνδικάτα θα πρέπει να την αποτινάξουν. [...]

14

αντισεξισμόσ

6 γεναρη 2021

Παγκόσμια μάχη για το δι Της Σαπφώς Διαμαντοπούλου

Τ

α τελευταία χρόνια έχει ανοίξει σε μια σειρά από χώρες το ζήτημα των αμβλώσεων υπό το πρίσμα της επίθεσης στα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών και την αυτοδιάθεση των σωμάτων τους. Η επίθεση αυτή που επιχειρείται βαθμιαία αλλά όλο και πιο έντονα ανά τον κόσμο ενάντια σε αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα των γυναικών αναδεικνύει συντηρητικές ιδεολογίες, που σε περιόδους κρίσεων του καπιταλισμού ισχυροποιούνται. Αναδεικνύεται έτσι η κρίση φροντίδας και κοινωνικής αναπαραγωγής. Ακροδεξιές κυβερνήσεις και εκκλησιαστικοί φορείς έχουν δημιουργήσει –και εξακολουθούν να δημιουργούν– τις αφηγήσεις εκείνες, που βρίσκοντας έρεισμα σε μια συντηρητική μερίδα του κόσμου προχωρούν σε νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες περιορίζουν όλο και περισσότερο (ανά περιπτώσεις καταργούν πλήρως) το δικαίωμα των γυναικών στην διακοπή κύησης. Στις επιθέσεις αυτές το φεμινιστικό κίνημα, όπως άλλοτε έτσι και τώρα, δηλώνει στο δρόμο με εμβληματικές κινητοποιήσεις, γεμάτες δυναμισμό και δημιουργικότητα, ότι τον λόγο για τα σώματά μας τον έχουμε εμείς οι ίδιες.

Διεθνή

Ας πιάσουμε το νήμα από την Ισπανία όταν το 2014 το φεμινιστικό κίνημα οργανώθηκε ενάντια στο νομοσχέδιο του Αλμπέρτο Γκαγιαρδόν, υπουργού δικαιοσύνης, σύμφωνα με το οποίο θα απαγορεύονταν οι εκτρώσεις με εξαίρεση τις περιπτώσεις βιασμού. Η απάντηση ήρθε τον Φεβρουάριο του 2014 όταν χιλιάδες γυναίκες οργάνωσαν το Τρένο Ελευθερίας και διαδήλωσαν στη Μαδρίτη. Η δύναμη του κινήματος ήταν τέτοια που είχε ως αποτέλεσμα την παραίτηση του Γκαγιαρδόν και την απόσυρση του νομοσχεδίου. Λίγα χρόνια αργότερα τον Οκτώβριο του 2020 στην Πολωνία το Συνταγματικό Δικαστήριο κρίνει ως αντισυνταγματικό το νόμο του 1993, σύμφωνα με τον οποίο η άμβλωση θεωρείται νόμιμη στις περίπτωσεις που η εγκυμοσύνη απειλεί τη ζωή ή την υγεία της εγκύου, εάν βάσει των προγεννετικών εξετάσεων υπάρχει υψηλή πιθανότητα ανίατης ασθένειας ή βλάβης του εμβρύου, εάν τέλος η εγκυμοσύνη έχει προέλθει από αξιόποινη πράξη, όπως ο βιασμός ή η αιμομιξία. Τα αντανακλαστικά του φεμινιστικού κινήματος στην Πολωνία ήταν πραγματικά εντυπωσιακά, συνεχίζοντας στο δρόμο των φεμινιστικών απεργιών των «Μαύρων Δευτέρων» του 2016. Παρά το καθεστώς απαγόρευσης των διαδηλώσεων που επικαλέστηκε η πολωνική κυβέρνηση λόγω της πανδημίας του Covid-19, χιλιάδες αγωνι-

στριών γέμισαν τους δρόμους αρκετών πόλεων για μέρες καθώς βρίσκονταν αντιμέτωπες με τη σκληρή καταστολή του κράτους. Και ήταν ακριβώς η αντίδραση αυτή, όπως και το διεθνές κύμα αλληλεγγύης στις αδερφές μας στην Πολωνία που τελικά πάγωσε την απαγόρευση των αμβλώσεων για δεύτερη φορά (η πρώτη ήταν το 2016, όπου η πρόταση της κυβέρνησης για πλήρη απαγόρευση των αμβλώσεων καταψηφίστηκε). Το πιο εμβληματικό παράδειγμα αγώνα υπεράσπισης των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών όμως καταγράφεται στην Αργεντινή. Στην εκπνοή του 2020 και ύστερα από μακροχρόνιους και επίμονους αγώνες του φεμινιστικού κινήματος σε αυτή τη χώρα κατοχυρώθηκε για πρώτη φορά το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση. Έπειτα από πολυάριθμες καμπάνιες, κινητοποιήσεις και δράσεις του οργανωμένου φεμινιστικού κινήματος της Αργεντινής φτάσαμε στην πρώτη μεγάλη νίκη των αδελφών μας. Σε ένα κράτος, όπου η επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας αμφισβητεί για χρόνια το δικαίωμα των γυναικών για την αυτοδιάθεση των σωμάτων τους, και το οποίο ταυτόχρονα αποτελεί τη γενέτειρα του Πάπα Φραγκίσκου, η νομική αυτή κατοχύρωση μπορεί να αποτελέσει την αρχή και για τις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής, καθώς σήμερα στα μόνα κράτη όπου μια γυναίκα μπορεί να προβεί

σε διακοπή κύησης είναι η Κούβα και η Ουρουγουάη. Η επίθεση στα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών βρίσκει σήμερα έδαφος ακόμα και στην «πολιτισμένη» Δύση. Συγκεκριμένα, στις ΗΠΑ όπου η έκτρωση θεωρείται νόμιμη για κάθε περίπτωση ήδη από το 1973, με την κυβέρνηση Τραμπ οχτώ πολιτείες περιόρισαν, στο βαθμό της απαγόρευσης, το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρ’ότι στις περισσότερες χώρες η άμβλωση θεωρείται νόμιμη, στη Μάλτα και το Βατικανό οι εκτρώσεις είναι παράνομες χωρίς εξαιρέσεις, στη Γαλλία κάθε χρόνο πραγματοποιείται διαδήλωση κατά των εκτρώσεων, στην Ιταλία και στην Κροατία οι περισσότεροι γυναικολόγοι αρνούνται να κάνουν εκτρώσεις για λόγους θρησκευτικής συνείδησης, ενώ στην Αγγλία και τη Φινλανδία προϋποτίθεται η συμφωνία δύο γιατρών προκειμένου μια γυναίκα να προβεί σε διακοπή μιας εγκυμοσύνης. Η κρίση της πανδημίας έχει δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την κατάσταση για τις γυναίκες που επιθυμούν να προχωρήσουν σε άμβλωση. Στα κράτη όπου το νομοθετικό πλαίσιο είναι ήδη ασφυκτικό, οι εκάστοτε κυβερνήσεις εκμεταλλευόμενες τα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας συμπεριέλαβαν στα μη αναγκαία χειρουργεία και αυτά των αμβλώσεων ανεξαρτήτως προϋπο-

θέσεων, αναγκάζοντας έτσι τις περισσότερες γυναίκες στη διατήρηση μιας ανεπιθυμήτης εγκυμοσύνης ή εξωθώντας τες σε παράτυπες μεθόδους που θέτουν τις ίδιες σε κίνδυνο. Αυτές οι επιλογές συμπληρώνονται από την περικοπή των προϋπολογισμών για την υγεία και τη συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας δημιουργώντας ένα εφιαλτικό σκηνικό για τη δημόσια υγεία και τη ζωή των γυναικών.

Ελλάδα

Στην Ελλάδα παρ’ότι η νομοθεσία σχετικά με τις αμβλώσεις είναι συγκριτικά ευνοϊκή και τυπικά τα χειρουργεία ως μέθοδοι διακοπής μιας εγκυμοσύνης δεν έχουν ανασταλεί εν μέσω πανδημίας, στην πραγματικότητα η περιπλοκότητα και η γραφειοκρατία της διαδικασίας σε ό,τι αφορά τη δημόσια και δωρεάν άμβλωση αναγκάζει πολλές από τις γυναίκες να καταφεύγουν είτε σε ιδιωτικές κλινικές (εφόσον έχουν την οικονομική δυνατότητα) είτε σε άλλα μέσα. Παράλληλα, ενώ στην Ελλάδα η άμβλωση έχει αποποινικοποιηθεί από το 1986, ύστερα από πολύχρονες και επίμονες δράσεις και πιέσεις του φεμινιστικού κινήματος, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια συστηματική προσπάθεια αμφισβήτησης του δικαιώματος των γυναικών να αποφασίζουν οι ίδιες για τα σώματά τους, η οποία εκκινεί ναι μεν από χριστιανικές οργανώσεις, αλλά ταυτόχρονα εμπλέκει

ΑΝΤΙΣΕΞΙΣΜΟΣ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

15

καίωµα στην άµβλωση περισσότερο ή λιγότερο και θεσµικούς φορείς. Ειδικότερα, το 2019 θεσπίστηκε από την Ιερά Σύνοδο η τελευταία Κυριακή του ∆εκεµβρίου ως µέρα προστασίας του Αγέννητου Παιδιού. Στις αρχές του 2020 το µετρό της Αθήνας γέµισε από αφίσες κατά των αµβλώσεων, µια κίνηση η οποία πραγµατοποιήθηκε ύστερα από πρωτοβουλία της καµπάνιας «Αφήστε µε να ζήσω» µε την ανοχή του Υπουργείου Μεταφορών. Είναι γνωστό άλλωστε ότι στην εν λόγω καµπάνια εκτός από χριστιανικές και πολυτεκνικές οργανώσεις εµπλέκονται και πρόσωπα τα οποία σχετίζονται µε την κυβέρνηση της Ν.∆. Ευτυχώς, τα άµεσα αντανακλαστικά από µια µεγάλη µερίδα του κόσµου που εξέφρασε στα κοινωνικά δίκτυα την αντίδρασή του

τόσο για την περίπτωση της Ελλάδας όσο και για τη διεθνή κατάσταση είναι για ποιο λόγο η άµβλωση, ένα δικαίωµα των γυναικών που θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο και κατοχυρωµένο στον 21ο αιώνα, αµφισβητείται µε τέτοια ένταση και τόσο συστηµατικά. Ένα επιχείρηµα κατά των αµβλώσεων το οποίο τίθεται επανειληµµένα από διάφορες χριστιανικές οµάδες στην Ελλάδα είναι το δηµογραφικό πρόβληµα. Ωστόσο, τα διάφορα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζονται δεν ανταποκρίνονται στην πραγµατικότητα και δεν τεκµηριώνονται επιστηµονικά. Άλλωστε, διεθνώς όπου όχι απλά δεν τίθεται δηµογραφικό ζήτηµα, αλλά αντίθετα παρατηρούνται φαινόµενα υπερπληθυσµού (π.χ. Αµερική), η επίθεση στα αναπαραγωγικά δι-

Σήµερα και εν µέσω µιας παγκόσµιας υγειονοµικής και οικονοµικής κρίσης που ανέδειξε η πανδηµία του covid-19, η ταξική επίθεση που δεχόµαστε προχωρά παράλληλα µε µια όλο και µεγαλύτερη αµφισβήτηση σε θεµελιώδη ανθρώπινα δικαιώµατα. στην εν λόγω καµπάνια ανάγκασε γρήγορα το Αττικό Μετρό να αποσύρει τις αφίσες. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το νοµικό πλαίσιο στην Ελλάδα αναγνωρίζει το δικαίωµα του γιατρού στην άρνηση πραγµατοποίησης αµβλώσεων επικαλούµενος λόγους συνείδησης. Τον περασµένο χρόνο είχαµε δύο περιστατικά, στη Σάµο και στο Ιατρικό κέντρο Πατησίων στην Αθήνα, που απασχόλησαν ιδιαίτερα τη δηµόσια σφαίρα λόγω της κατάχρησης αυτού του δικαιώµατος από τους συγκεκριµένους γιατρούς. Στην πρώτη περίπτωση εξαιτίας του εγκλωβισµού της γυναίκας, καθώς στις αποµακρυσµένες περιοχές η επί της αρχής διαθεσιµότητα σε γιατρούς είναι σηµαντικά πιο περιορισµένη απ’ότι στις µεγάλες πόλεις, ενώ στη δεύτερη, η άρνηση του γιατρού συνοδευόταν από µια ολόκληρη χριστιανική κατήχηση κατά των αµβλώσεων.

Γιατί τώρα;

Ιστορικά το δικαίωµα των γυναικών στην άµβλωση ήταν κατοχυρωµένο στη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, αργότερα στον 20ο αιώνα κατά τα χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία και στην Ισπανία στα 1936-1939. Με το Μάη του ’68 στη Γαλλία τέθηκε ξανά ηχηρά το δικαίωµα στην άµβλωση, µε αυτό να γίνεται νόµος του κράτους λίγα χρόνια αργότερα, το 1975. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε. Το ερώτηµα που επανέρχεται

καιώµατα των γυναικών γίνεται µε πολύ πιο σκληρούς όρους, φτάνοντας στο σηµείο µερικής ή ολικής απαγόρευσης των αµβλώσεων. Οι λόγοι αυτής της επίθεσης εποµένως είναι καθαρά ιδεολογικοί. Η άµβλωση ως πρακτική θεωρείται «αµαρτία», έγκληµα κατά της ζωής, καθώς για το κίνηµα των “pro-lifers” η ζωή ξεκινά από την στιγµή της σύλληψης. Η έγνοια όµως για την ανθρώπινη ζωή καθαυτή είναι τουλάχιστον υποκριτική εφόσον σταµατά στην ουσία

την ηµέρα που το παιδί θα γεννηθεί. Στη συνέχεια, το καπιταλιστικό σύστηµα αδιαφορεί για την υγεία του, την εκπαίδευσή του, αλλά και την εν γένει διασφάλιση και υπεράσπιση της ζωής και της αξιοπρέπειάς του ως παιδιού και µετέπειτα ως ενήλικα. Η κυριαρχία της Εκκλησίας και της ακροδεξιάς στα γυναικεία σώµατα είναι ένας ακόµη τρόπος ελέγχου σε µια από τις πιο πληττόµενες κοινωνικές οµάδες. Παράλληλα, µέσα από την ιδεολογική επίθεση ενάντια στις γυναίκες, η οποία βρίσκει έδαφος στα πιο συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας, στήνεται µια ολόκληρη αφήγηση περί υπεράσπισης και επιβίωσης του εθνικού κράτους και της εθνικής ταυτότητας. Είτε µε πρόσχηµα την υπογεννητικότητα είτε µε βάση τη χριστιανική ηθική που ταυτίζει τις αµβλώσεις µε τις δολοφονίες, οι όροι διεξαγωγής της κουβέντας γίνονται σε εθνικό επίπεδο αδιαφορώντας για τους µετανάστες/στριες και τους πρόσφυγες/ ισσες. Ανεξάρτητα από τη χριστιανική ηθική η προσπάθεια ελέγχου των αναπαραγωγικών δικαιωµάτων αποτελεί µια πράξη πειθάρχησης των γυναικείων σωµάτων και εντάσσεται στην ευρύτερη διαδικασία ελέγχου της σεξουαλικότητας και των µοντέλων οικογένειας.

∆ιεκδικήσεις

Σήµερα και εν µέσω µιας παγκόσµιας υγειονοµικής και οικονοµικής κρίσης που ανέδειξε η πανδηµία του covid-19, η ταξική επίθεση που δεχόµαστε προχωρά παράλληλα µε µια όλο και µεγαλύτερη αµφισβήτηση σε θεµελιώδη ανθρώπινα δικαιώµατα. Ο δικός µας κόσµος, ο κόσµος που έχει στο κέντρο του την ανθρώπινη ζωή και όχι το κέρδος, που θέτει πάνω απ’όλα τα ανθρώπινα δικαιώµατα και όχι τα στατιστικά στοιχεία γεννήσεων και θανάτων, δεν πρέπει να κάνει βήµα πίσω από την υπεράσπιση του δι-

καιώµατος των γυναικών στην αυτοδιάθεση των σωµάτων τους. Οι λόγοι για τους οποίους οι γυναίκες ανά τον κόσµο θα επιλέγουν τη διακοπή µιας ανεπιθύµητης εγκυµοσύνης δε θα εκλείψουν. Η άρθρωση αιτηµάτων που θα υπερασπίζονται τη ζωή και τα αναπαραγωγικά δικαιώµατα των γυναικών είναι θεµελιώδους σηµασίας και αποτελούν τελικά τµήµα των ευρύτερων πολιτικών και δηµοκρατικών δικαιωµάτων. Τέτοια είναι: η πρόσβαση σε δηµόσια και δωρεάν άµβλωση για όλες τις γυναίκες ανεξαρτήτως καταγωγής και ταξικής θέσης, η ενίσχυση των Εθνικών Συστηµάτων Υγείας µε γυναικολόγους, νοσηλευτές/ τριες και ψυχολόγους ειδικά εκπαιδευµένους/ες στο ζήτηµα των εκτρώσεων. Είναι σηµαντικό ακόµη τα έξοδα αντισύλληψης (αντισυλληπτικά χάπια, προφυλακτικά κ.ά.) να καλύπτονται απ’το ∆ηµόσιο, ώστε όλες και όλοι να έχουν πρόσβαση σε αυτά. Από τα σχολεία µέχρι και τα πανεπιστήµια, η σεξουαλική εκπαίδευση αποτελεί κεντρικό ζήτηµα σε ό,τι αφορά την πρόληψη, αλλά και τη σεξουαλική συµπεριφορά γενικότερα στην κατεύθυνση της έµφυλης ισότητας. Ταυτόχρονα αν και σε αυτό το κείµενο δίνεται έµφαση στην υπεράσπιση του δικαιώµατος στην έκτρωση δεν µπορούµε να µην υπογραµµίσουµε τις ευθύνες του κράτους ως προς την προστασία όσων γίνονται µητέρες, είτε µε την παροχή επιδοµάτων και αδειών είτε µέσω ελέγχου των εργοδοτών για περιπτώσεις απόλυσης ή µη πρόσληψης λόγω εγκυµοσύνης. Κλείνοντας ας θυµηθούµε το αργεντίνικο σύνθηµα που συµπυκνώνει σε µια φράση τα βασικά µας αιτήµατα: «Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση για να αποφασίζουµε – Αντισύλληψη για να µην χρειαστεί να φτάσουµε στην έκτρωση – Νόµιµη άµβλωση για να µην πεθαίνουµε».

16

αντιρατσισμόσ

6 γεναρη 2021

Προσφυγικό: Ένα διαρκέ Της Κατερίνας Καλλέργη

Τ

α τελευταία χρόνια το ζήτημα του προσφυγικού έχει αναδειχθεί σε κεντρικό πολιτικό ζήτημα. Δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες επιχείρησαν κι επιχειρούν να βρουν άσυλο και ασφάλεια στην Ευρώπη. Αντ’ αυτού, έχουν βρεθεί κλεισμένοι σε καμπς και στρατόπεδα –όσοι γλίτωσαν τον πνιγμό στη Μεσόγειο.

Ευρώπη-φρούριο

Το ζήτημα του προσφυγικού ανέδειξε πόσο επιφανειακός είναι ο δήθεν ανθρωπισμός της ΕΕ. Η Ένωση που παρουσιάζει την ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων ως «προοδευτικό κεκτημένο» της, αρνιέται συστηματικά αυτό το δικαίωμα στους κατατρεγμένους. Το ύψωμα τειχών στα «εξωτερικά» σύνορά της απέναντι στους «άλλους» (του Τρίτου Κόσμου), η δημιουργία της Ευρώπης-φρούριο, είναι μια στρατηγική επιλογή. Με την εμφάνιση των σύγχρονων προσφυγικών ρευμάτων, οι επαναπροωθήσεις, το στοίβαγμα στα καμπ, η στρατιωτική αναβάθμιση της Frontex έδειξαν το βάρβαρο πρόσωπο της «πολιτισμένης Δύσης». Σε αυτό το πλαίσιο της ευρωπαϊκής αντιπροσφυγικής πολιτικής, οι ρατσιστικές φωνές «νομιμοποιούνται» και η ακροδεξιά μετατρέπεται σε κεντρική πολιτική δύναμη, με παρουσία στην Ευρωβουλή, σε εθνικά κοινοβούλια και κυβερνήσεις: Ουρμπάν στην Ουγγαρία, Λέγκα στην

Ιταλία, Λεπέν στη Γαλλία κ.ο.κ. Αλλά και κεντροαριστερά κόμματα ή κυβερνήσεις που παρουσιαστήκαν ως πιο «προοδευτικές», εφάρμοσαν σκληρές ρατσιστικές πολιτικές. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο ΣΥΡΙΖΑ, με την υπογραφή της συμφωνίας ΕΕ-Ελλάδας-Τουρκίας που σηματοδότησε το τέλος της αρχικής ευρωπαϊκής «ανεκτικότητας» και οδήγησε στη δημιουργία των καμπ στα νησιά. Το αυτονόητο «πρόσφυγες καλοδεχούμενοι!» υπήρξε υπόθεση των «από κάτω». Από το κίνημα υπέρ των προσφύγων στην Ισπανία, στις αντιρατσιστικές διαδηλώσεις στην Γερμανία και τις συγκλονιστικές δράσεις μαζικής αλληλεγγύης στην Ελλάδα, ο απλός κόσμος αναγνώρισε τους πρόσφυγες ως αδέρφια και στάθηκε δίπλα τους.

Νησιά

Φέτος, όπως και κάθε χειμώνα, οι πρόσφυγες βρίσκονται εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες. Οι εικόνες που μας έρχονται από τα νησιά είναι εικόνες απόλυτης φρίκης, με τους πρόσφυγες να βρίσκονται σε σκηνές πνιγμένες σε νερό. Από τις πρώτες μαζικές αφίξεις προσφύγων το 2015 μέχρι σήμερα, δηλαδή επί 5 ολόκληρα χρόνια, οι κυβερνήσεις «αιφνιδιάζονται» από τις… καιρικές συνθήκες του χειμώνα. Πέντε χρόνια τώρα, κάθε χειμώνα, ιδιαίτερα επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ακούγαμε ότι τα καμπ είναι προσωρινές λύσεις, ότι «αναζητούνται εναλλακτικές» προστασίας από τις καιρικές συνθήκες, που όμως «θέλουν χρόνο» κ.ο.κ. Πέντε χρόνια μετά, παρά τις γιγάντιες επιδοτήσεις

της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς το ελληνικό κράτος, οι πρόσφυγες συνεχίζουν να διαμένουν σε επισφαλείς συνθήκες, καθώς τόσο η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όσο και η προηγούμενη του ΣΥΡΙΖΑ δεν φρόντισαν να παρέχουν ούτε τις ελάχιστες αξιοπρεπείς συνθήκες στέγασης. Στη Λέσβο, η μεταφορά των προσφύγων στο Καρά Τεπέ μετά τη φωτιά στο καμπ της Μόριας, διαιώνισε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες. Μέχρι τώρα, οι καιρικές συνθήκες

πινες συνθήκες διαμονής, χαρακτηρίζοντας τις συνθήκες στο Καρά Τεπέ χειρότερες και από αυτές της Μόριας! Είναι αδιανόητο ότι βρέθηκε τρόπος να υπάρξουν χειρότερες συνθήκες από το καμπ που είχε χαρακτηριστεί «κόλαση για τους ζωντανούς»… Απελπιστική είναι η κατάσταση και στη Σάμο, όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καταγγέλλουν ότι κομμάτι των απαράδεκτων συνθηκών που επικρατούν στο καμπ στο Βαθύ είναι τα καθημερινά τσιμπήματα φιδιών, σκορπιών και αρου-

Οι απάνθρωπες συνθήκες στις οποίες εξαναγκάζονται να ζουν οι πρόσφυγες λειτουργούν τιμωρητικά για όσους κατάφεραν να γλιτώσουν από τον πόλεμο, του κινδύνους του ταξιδιού προς την Ευρώπη και τον πνιγμό στο Αιγαίο, και αποτρεπτικά για όσους θα θελήσουν να έρθουν. ήταν τέτοιες που δεν είδαμε σκηνές μέσα στα χιόνια όπως προηγούμενες χρονιές. Είδαμε όμως σκηνές πνιγμένες στο νερό ή να τις παίρνει ο αέρας καθώς δεν είναι φτιαγμένες για να αντέχουν τις συνθήκες στο νησί τον χειμώνα, ενώ η τοποθεσία του Καρά Τεπέ είναι τέτοια που με κάθε αέρα σηκώνονται νερά από την θάλασσα που χτυπάνε μεγάλο κομμάτι του καμπ. Χαρακτηριστική της κατάστασης είναι η επιστολή που έστειλαν οι πρόσφυγες του Καρά Τεπέ στην πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα Φαν Ντερ Λάιεν. Στην επιστολή ζητάνε ανθρώ-

ραίων. Για το καμπ της Σάμου (όπως και αυτό του Έβρου) είχε παρέμβει φέτος τον Νοέμβριο και η Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το ελληνικό κράτος έχει αποτύχει να σταθεί στο ύψος ακόμα και των έστω λειψών οδηγιών του ΟΗΕ και τις ΕΕ για κάποια ελάχιστα στάνταρ προστασίας των αιτούντων άσυλο. Το ότι ακόμα και όργανα της ΕΕ (η οποία έχει θεσμοθετήσει το ρατσισμό) υποχρεώνονται να εγκαλούν την Ελλάδα για τις απάνθρωπες συνθήκες, μπορεί να είναι υποκριτικό, αλλά είναι και ενδει-

αντιρατσισμόσ

6 γεναρη 2021

17

ές έγκλημα κτικό του μεγέθους της αθλιότητας στα καμπς.

χώρας είναι μια πολιτική θανάτου και εξαφάνισης.

Ενδοχώρα

Πανδημία

Παρόμοιες συνθήκες βιώνουν και όσοι πρόσφυγες βρίσκονται φυλακισμένοι στην ενδοχώρα, σε Αμυγδαλέζα, Ελαιώνα, Πέτρου Ράλλη, Σχιστό κλπ. Αυτοί έρχονται αντιμέτωποι με μια άλλη πτυχή της ρατσιστικής πολιτικής του ελληνικού κράτους: την αποσιώπηση της ύπαρξής τους. Μέσα σε κλειστές δομές, συχνά χωρίς τη δυνατότητα πρόσβασης από αλληλέγγυους και ΜΚΟ, οι πρόσφυγες που διαμένουν στα κλειστά κέντρα κράτησης και στα καμπς είναι εξαφανισμένοι από τα μάτια του κόσμου. Νέα τους μαθαίνονται μόνο αν υπάρξει κάποιο περιστατικό απεργίας πείνας ή αυτοκτονίας. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και τώρα η Νέα Δημοκρατία προσπάθησαν να κρύψουν κάτω από το χαλί την εγκληματική διαχείριση του προσφυγικού στοιβάζοντας τους πρόσφυγες στα κλειστά κέντρα κράτησης, στα οποία οι συνθήκες είναι εξίσου άθλιες μετα νησιά, αλλά δεν μαθαίνονται. Η επίθεση στο καμπ στο Ωραιόκαστρο της Θεσσαλονίκης έδειξε ότι η φύλαξη των προσφύγων από τους πραγματικούς κινδύνους είναι μηδαμινή, ενώ η γκετοποίηση κι ο αποκλεισμός τους ενθαρρύνει τη δράση ακροδεξιών στοιχείων εναντίον τους. Ταυτόχρονα, οι ελάχιστοι πρόσφυγες που κατάφεραν να γλιτώσουν από την φρίκη των καμπς, να κερδίσουν άσυλο και να μεταφερθούν στον αστικό ιστό βρίσκονται και αυτοί εγκαταλελειμμένοι. Το τέλος των προγραμμάτων εύρεσης στέγης και οικονομικής βοήθειας όπως το ESTIA οδηγεί τους πρόσφυγες στην αστεγία. Όσοι δικαιούχοι ασύλου μεταφέρθηκαν από τα νησιά στην πρωτεύουσα απλά στοιβάχτηκαν στην πλατεία Βικτωρίας χωρίς καμία μέριμνα για το πώς θα καταφέρουν να ζήσουν. Η απάντηση της Νέας Δημοκρατίας στο «συνωστισμό» αστέγων οικογενειών – ακολουθώντας τον δρόμο που άνοιξε ο ΣΥΡΙΖΑ με την fasttrack μεταφορά των προσφύγων της πλατείας Βικτωρίας το ’15– ήταν να ξηλωθούν τα παγκάκια και να οδηγηθούν τόσο αυτοί που έμειναν άστεγοι από το κλείσιμο των προγραμμάτων, όσο και οι νεοαφιχθέντες από τα νησιά, ξανά σε κάποιο καμπ, αυτή τη φορά στο ήδη υπερσυνωστισμένο Σχιστό. Οι απάνθρωπες συνθήκες στις οποίες εξαναγκάζονται να ζουν οι πρόσφυγες λειτουργούν τιμωρητικά για όσους κατάφεραν να γλιτώσουν από τον πόλεμο, του κινδύνους του ταξιδιού προς την Ευρώπη και τον πνιγμό στο Αιγαίο, και αποτρεπτικά για όσους θα θελήσουν να έρθουν. Η κρατική πολιτική για τα νησιά και τα καμπς της ενδο-

Στις τωρινές συνθήκες με την πανδημία του κορωνοϊού οι συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων έγιναν ακόμα πιο επισφαλείς. Στην πρώτη καραντίνα, τα πάνω από 100 κρούσματα στην δομή στο Κρανίδι ήταν μόνο ένα δείγμα του τι μπορεί να συμβεί όταν στοιβάζεις ανθρώπους χωρίς την ελάχιστη ιατρική φροντίδα. Πλέον, σχεδόν κάθε δομή μετρά κρούσματα. Τον Νοέμβρη στο Καρά Τεπέ υπήρχαν τουλάχιστον 174 επιβεβαιωμένα κρούσματα, ενώ τον Σεπτέμβρη σε καραντίνα ήταν οι δομές της Μαλακάσας, του Σχιστού και του Ελαιώνα. Σε καραντίνα βρίσκεται σχεδόν συνεχόμενα από τον Ιούλιο μέχρι τώρα η δομή στο Κιλκίς όπου οι πρόσφυγες μένουν σε σκηνές των 80 ατόμων. Στα καμπς οι άνθρωποι συχνά μοιράζονται σκηνές, τουαλέτες και ντουζιέρες. Οι πρόσφυγες δεν έχουν σπίτι να κλειστούν, μοιράζονται τον χώρο τους με άλλους εκατοντάδες -αν όχι και χιλιάδες, στις μεγάλες δομές. Είναι αδύνατο να κρατηθούν αποστάσεις όταν όλη η καθημερινότητά τους «οργανώνεται» σε ατελείωτες ουρές. Ούτε το απλό «πλένουμε τα χέρια μας» δεν είναι αυτονόητο, καθώς συχνά δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό -για επαρκή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ούτε λόγος. Αντί να χρησιμοποιηθούν τα σχετικά κονδύλιαγια να παραχθούν στους πρόσφυγες αξιοπρεπείς και ασφαλείς συνθήκες στέγασης, τεστ, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη

και μέσα ατομικής προστασίας, η αντιμετώπιση της Νέας Δημοκρατίας ήταν η δημιουργία του Καρα Τεπέ –όπου διαμένουν πάνω από 7.000 άνθρωποι–, η απαγόρευση της εισόδου αλληλέγγυων και εργαζομένων σε ΜΚΟ σε όλες τις δομές και η αυστηροποίηση του εγκλεισμού μέσα στις συνθήκες που «θρέφουν» την εξάπλωσή του ιού.

Επαναπροωθήσεις

Η πανδημία του κορονοϊού θεωρείται μια αιτία των μειωμένων προσφυγικών ροών το τελευταίο διάστημα. Αυτό φυσικά είναι πραγματικό. Δεν είναι όμως η μόνη πτυχή της πραγματικότητας. Οι μειωμένες προσφυγικές ροές είναι και κομμάτι της αποτρεπτικής πολιτικής της ΕΕ και της Ελλάδας. Τον ρόλο που επιτελούσαν τα προηγούμενα χρόνια τα ναυάγια –να τρομοκρατήσουν όσους σκεφτόντουσαν να έρθουν ότι δεν υπάρχει περίπτωση να πατήσουν στην στεριά, αλλά και να μειώσουν τον αριθ-

μό των προσφύγων που έφταναν στα παράλια– επιτελούν τώρα και οι συνθήκες στις οποίες ζουν οι πρόσφυγες αλλά και οι επαναπροωθήσεις. Η έκταση του φαινομένου δείχνει ότι είναι κρατική πολιτική κι όχι μεμονωμένες περιπτώσεις. Στα σύνορα στον Έβρο, είναι συχνές οι «απαγωγές» των προσφύγων και η μεταφορά τους με αυτοκίνητα χωρίς πινακίδες σε τουρκικά εδάφη. Στο Αιγαίο, οι εικόνες σκαφών του λιμενικού και της Frontex να σπρώχνουν ή και να αναποδογυρίζουν βάρκες προσφύγων είναι γνωστές. Δεκάδες ΜΚΟ, «θεσμικές» οργανώσεις, όπως και μεγάλα διεθνή ΜΜΕ (Spiegel, Bellingcat, BBC κ.ο.κ.) καταγγέλουν κατάφορες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Απέναντι σε αυτό το διασυρμό του, το ελληνικό κράτος προτιμά να απαντά με κατασκευασμένες ποινικές διώξεις σε δημοσιογράφους ή μέλη ΜΚΟ που προσπαθούν να αναδείξουν την αλήθεια.

Αλληλεγγύη και αντίσταση

Σ

ε όλα αυτά, έχει υπάρξει η απάντηση του κινήματος. Μπορεί οι δράσεις αλληλεγγύης να μην έχουν τη μαζικότητα, την δυναμική και τη συνέχεια που είχαν το ’15, όμως συνεχίζουν να υπάρχουν. Στις 6 Μάρτη, πάνω στο ζοφερό μιντιακό καταιγισμό περί «τουρκοκίνητων εισβολέων» και «ηρωικών Ελλήνων» με καραμπίνες στα σύνορα, η συγκλονιστική διαδήλωση 10 χιλιάδων ανθρώπων (μετά από ένα πολύ σύντομο κάλεσμα) υπενθύμισε την ύπαρξη «ανθεκτικών» αντιρατσιστικών αντανακλαστικώνστις πιο δύσκολες συνθήκες. Επί καραντίνας, σημαντική είναι η ανταπόκριση του κόσμου σε καλέσματα συλλογής τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης, με πιο πρόσφατο αυτό που διοργανώθηκε από τις δημοτικές παρατάξεις Φυσάει Κόντρα στην Αγία Παρασκευή και Ζωγράφου Ανυπότακτη πόλη σε συνεργασία

με την Επιτροπή Στήριξης Προσφύγων Λαυρίου. Στην συλλογή συμμετείχαν επίσης και ο Χώρος Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού στην Νίκαια «Φυσάει Κόντρα» και η δημοτική κίνηση Ριζοσπαστική Ενωτική Κίνηση Βύρωνα. Παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα δύσκολες και η πανδημία έχει οδηγήσει πολλά νοικοκυριά σε οικονομική απόγνωση, η ανταπόκριση του κόσμου ήταν μεγάλη. Η ίδια ανταπόκριση υπήρξε και στο ημερολόγιο που έβγαλε η Επιτροπή Στήριξης Προσφύγων Λαυρίου για οικονομική υποστήριξη. Τέτοιες δράσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές ειδικά σε μία περίοδο όπου δεν υπάρχουν κινητοποιήσεις. Δεν αποτελούν μόνο έναν τρόπο υποστήριξης των προσφύγων αλλά και συσπειρώνουν τον κόσμο που θα δημιουργήσει το κίνημα το οποίο θα απαιτήσει αξιοπρεπείς συνθήκες για όλους τους πρόσφυγες. Είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να υπάρξει ένα τέτοιο κίνημα. Απέναντι σε άμεσα

ζητήματα: να σταματήσουν οι παράνομες επαναπροωθήσεις, να αποσυμφορηθούν οι δομές και να υπάρξει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και αληθινά μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό. Αλλά και για τη διεκδίκηση μόνιμων ανθρώπινων λύσεων: Οφείλουμε να διεκδικήσουμε όχι μόνο αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης στα καμπς, αλλά να μην υπάρχουν πλέον καμπς. Να δοθούν χαρτιά σε όλους τους πρόσφυγες, ώστε όσοι το επιθυμούν να μετακινηθούν σε άλλες χώρες της Ευρώπης και να υπάρξει επανένωση των οικογενειών. Να υπάρξει ειδική μέριμνα για όσους θέλουν να μείνουν ώστε να μπορέσουν να ζήσουν, να εργαστούν και να εκπαιδευτούν εδώ. Η δημιουργία ενός τέτοιου πολύμορφου κινήματος που θα ξεκινάει από τους χώρους δουλειάς, τις δημοτικές παρατάξεις, τις σχολές και τα σχολεία είναι η μόνη ελπίδα για να σταματήσει η τραγωδία που βιώνουν οι πρόσφυγες.

18

δικαιωματα

6 γεναρη 2021

Να βάλουμε φρένο στο κρεσέντο Του Νικόλα Κολυτά

Η

κυβέρνηση Μητσοτάκη, από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων της, κατέστησε σαφή την πρόθεσή της να επαναθεμελιώσει το άλλοτε κραταιό δόγμα της συντηρητικής δεξιάς «νόμος και τάξη». Και το κάνει είναι η αλήθεια, καθημερινά. Υπό την απειλή της πανδημίας, ο Χρυσοχοΐδης και η αστυνομία του καταστρατηγούν θεμελιώδη δικαιώματα, περιορίζουν ελευθερίες και επιτίθονται στο οργανωμένο κίνημα και την Αριστερά. Μόνο οι εικόνες από το τελευταίο τρίμηνο του 2020 αρκούν για να περιγράψουν την κατάσταση.

Εγκληματικές πολιτικές

Στην Ελλάδα από την περασμένη άνοιξη κι έπειτα βιώνουμε την αντίφαση της κρατικής ανεπάρκειας και παρανομίας και της ταυτόχρονης επικοινωνιακής αποθέωσης. Μια κυβέρνηση που άνοιξε χωρίς όρους τον τουρισμό, που δεν αποσυμφόρησε τα ΜΜΜ, που δεν προσέλαβε επαρκές υγειονομικό προσωπικό, που δεν πήρε τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα για την εκπαίδευση και τους εργασιακούς χώρους, κουνάει το δάκτυλο σε όσους προσπαθούν συλλογικά να εκφράσουν την αντίθεσή τους στην εγκληματική πολιτική της. Η 17η Νοέμβρη υπήρξε το κατεξοχήν παράδειγμα αυτού του ξεγυμνώματος. Από τη μία χιλιάδες διαδηλωτές σε όλη την Ελλάδα τηρούσαν τα υγειονομικά μέτρα και από την άλλη χιλιάδες ένοπλοι ρόμποκοπ, που δεν τηρούσαν απολύτως τίποτα. Οι κρατικές αρχές οι οποίες θεωρητικά μεριμνούν για την υγειονομική πρόληψη και ασφάλεια, ήταν αυτές που την καταστρατηγούσαν εξόφθαλμα, κλείνοντας σταθμούς του μετρό με αποτέλεσμα μεγαλύτερο συνωστισμό, συλλαμβάνοντας και στοιβάζοντας ανθρώπους σε βανάκια και κρατητήρια, ρίχνοντας νερό με αύρες σε κόσμο που τηρούσε αποστάσεις και γεμίζοντας την Αθήνα και τις μεγάλες πόλεις με δικάβαλα μηχανάνια με αστυνομικούς που σε πολλές περιπτώσεις δε φορούσαν καν μάσκα. Την ίδια στιγμή σημειώνονταν πρωτοφανή σκηνικά αστυνομικής αυθαιρεσίας τα οποία είχαν την πλήρη θεσμική κάλυψη από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και την κυβέρνηση.

Όργιο καταστολής

Είχαν προηγηθεί βέβαια οι δολοφονικές και τραμπούκικες επιθέσεις στις μαθητικές κινητοποιήσεις που με τον πιο ζωντανό και πολιτικό τρόπο εξέθεσαν την πολιτική του «παγουρίνου» και της πλήρους ανοργανωσιάς, ενώ θα ακολουθούσε η 6η Δεκέμβρη. Εκείνη τη μέρα επιβλήθηκε για δεύτερη φορά η απαγόρευση οποιασδήποτε συνάθροισης, μέτρο για το οποίο είχε εκφράσει την αντίθεσή της μέχρι και η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων τις μέρες του Πολυτεχνείου. Όποιος βρέθηκε εκείνη την ημέρα στο δρόμο είδε την αστυνομία να συλλαμβάνει δικηγόρους εν ώρα εργασίας, συνδικαλιστές, εργαζόμενους σε νοσοκομεία, φοιτητές, μαθητές, δημοτικούς και κοινοτικούς συμβούλους, δημοσιογράφους, μέλη πολιτικών οργανώσεων, απλούς περαστικούς. Η κυβέρνηση μπερδεύοντας την υγειονομική πρόληψη με την κρατική αυθαιρεσία δρούσε ανεξέλεγκτα και επικίνδυνα. Όμως τι μπορεί να πει κανείς, όταν συνελήφθησαν φεμινίστριες που απλώς σήκωσαν ένα πανό στην πλατεία Συντάγματος την ημέρα ενάντια στη βία κατά των γυναικών; Μάλλον τίποτα. Μέχρι και ο Χρυσοχοΐδης αναγκάστηκε να τα «μαζέψει» και να απολογηθεί ίσως για πρώτη φορά στην παρούσα θητεία του. Ίσως γιατί οι πολιτικές του είναι τραβηγμένες ακόμα και με τους όρους της ίδιας της αστικής δημοκρατίας και του Συντάγματος το οποίο υπηρετεί και όχι κάποιου μανιφέστου της άκρας Αριστεράς. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η κυ-

Η κυβέρνηση ξέρει ότι αυτό που θα κληθεί να διαχειριστεί την επόμενη ημέρα δεν σώζεται με καμία λίστα Πέτσα. Αυτός είναι ο λόγος που φροντίζει από τώρα να θωρακίσει τη θέση της και να τσακίσει κάθε συλλογική έκφραση από τη ρίζα της. βέρνηση επιχειρεί να αντιμετωπίσει μια υγειονομική κρίση με κατασταλτικούς μηχανισμούς, με αναβάθμιση της αστυνομικής παρουσίας και δύναμης σε όλα τα επίπεδα. Και αυτό εγείρει πληθώρα ζητημάτων.

Πολίτες «δεύτερης κατηγορίας»

Γιατί αν συλλαμβάνονται φεμινίστριες επειδή σήκωσαν ένα πανό, μπορεί να καταλάβει κανείς σε πόσο δυσμενέστερη θέση βρίσκονται άνθρωποι που θεωρούνται «πολίτες δεύτερης κατηγορίας». Οι καταγγελίες που έρχονται καθημερινά στο προσκήνιο για την κατάσταση που επικρατεί στα προσφυγικά camps είναι ενδεικτική. Άνθρωποι στοιβαγμένοι σε απάνθρωπες συνθήκες χωρίς καμία υγειονομική πρόληψη και περίθαλψη, αφήνονται να πεθάνουν χωρίς να το μάθει κανείς. Οι εικόνες από το Καρά Τεπέ αποτελούν μια πραγματική ντροπή (βλ. σελ.1617). Η δήλωση του Χρυσοχοΐδη «με το εμβόλιο θα νικήσουμε τον ιό, με τον φράχτη θα κάνουμε το 2021 ασφαλές» στην πρόσφατη επίσκεψή του στο φυλάκιο των Καστανιών

Έβρου είναι ενδεικτική για το πώς αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση και την τάξη και την ασφάλεια. Εξωφρενικές συνθήκες, όμως, βιώνουν και όσοι βρίσκονται στις φυλακές, οι οποίοι εκτός από τον κίνδυνο του ιού, έρχονται αντιμέτωποι και με την εκδικητική μανία των κάθε λογής «σωφρονιστικών αρχών». Δεν είναι λίγες οι καταγγελίες και οι κινητοποιήσεις εντός των φυλακών λόγω των ανύπαρκτων προληπτικών μέτρων. Όσοι πρωτοστατούν στη διεκδίκηση στοιχειωδών συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης είτε στοχοποιούνται από την αστυνομία, είτε βλέπουν να λαμβάνονται δυσμενή μέτρα εναντίον τους. Χαρακτηριστικές είναι οι καταγγελίες που έχει κάνει ο Βασίλης Δημάκης, αναδεικνύοντας την υποκρισία των κρατικών αρχών απέναντι σε όσους βρίσκονται στα κελιά. Το δόγμα της μηδενικής ανοχής είναι παρόν διαρκώς. Η ξαφνική μεταγωγή του Δημήτρη Κουφοντίνα από τις αγροτικές φυλακές Κασσαβέτειας στις φυλακές Δομοκού, είναι μια κλασική περίπτωση «αποφασίζομεν και διατάσσομεν». Όμως τι μπορεί να

δικαιωματα

6 γεναρη 2021

19

αυθαιρεσίας και καταστολής πει κανείς όταν ένας νεαρός αναρχικός από την Αλβανία που συνελήφθη την 6η Δεκέμβρη, μαθαίνει ξαφνικά ότι εκκρεμεί απόφαση από τον διοικητή της Πέτρου Ράλλη για την απέλασή του από την χώρα και ότι μέχρι τότε θα κρατηθεί σε αυτό το σωφρονιστικό κάτεργο.

Θεσμική κάλυψη Όλα τα παραπάνω είναι πολλά για να είναι «μεμονωμένα περιστατικά». Ο Χρυσοχοΐδης ενορχηστρώνει, ο Μπαλάσκας δικαιολογεί, ο Μπογδάνος προκαλεί και ο Μητσοτάκης κάνει ποδήλατο στην Πάρνηθα. Υπάρχει πλήρης θεσμική κάλυψη στα όσα συμβαίνουν ακριβώς γιατί όλα αυτά αποτελούν την επίσημη πολιτική της κυβέρνησης. Την ώρα που τα νοσοκομεία καταρρέουν και ο προϋπολογισμός της Υγείας περικόπτεται, προκηρύσσονται προσλήψεις αστυνομικών και αγοράζονται νέα περιπολικά χωρίς φειδώ. Είναι μια πολιτική βάναυση, ταξική και κυρίως διορατική. Η κυβέρνηση ξέρει ότι αυτό που θα κληθεί να διαχειριστεί την επόμενη ημέρα δεν σώζεται με καμία λίστα Πέτσα. Αυτός είναι ο λόγος που φροντίζει από τώρα να θωρακίσει τη θέση της και να τσακίσει κάθε συλλογική έκφραση από τη ρίζα της, στιγματίζοντας τους πιο φτωχούς, τους πιο αδύναμους, τους πιο ευάλωτους. Η απόφαση για την ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας (βλέπε σελ.20) μαρτυρά αυτό ακριβώς. Τώρα που έχει τη δυνατότητα και τα μέσα επιδιώκει να τσακίσει κατακτήσεις και δικαιώματα δεκαετιών. Την ίδια στιγμή βάζει στο στόχαστρο τις φτωχές περιοχές της δυτικής Αττικής κλειδώνοντας τον κόσμο στα σπίτια του από τις έξι το απόγευμα, κατηγορώντας τους Ρομά και τους μετανάστες εργάτες για απειθαρχία και στέλνοντας για ακόμη μια φορά την αστυνομία όχι για να λύσει αλλά για να δημιουργήσει νέα προβλήματα. Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη συνεχίζει να απειλεί με αυστηροποίηση των μέτρων και μηδενική ανοχή στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας, την ίδια στιγμή που ο αρχιχρυσαυγίτης Παππάς παραμένει ασύλληπτος δυόμισι μήνες μετά την καταδίκη του. Είναι σαφές ότι το κατασταλτικό δόγμα της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι το οξυγόνο της και για σήμερα και για αύριο. Όμως ποια κυβέρνηση μπορεί να αναπνέει πάνω από μια κοινω-

νία που πνίγεται διαρκώς; Μάλλον καμία.

Συλλογικές αντιδράσεις Πλέον έχουν πέσει οι μάσκες. Έχει ξεπεραστεί το πρώτο σοκ και ο κόσμος βιώνει τις συνέπειες της πανδημίας και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που την ακολουθούν στο πετσί του. Αυτός είναι και ο λόγος που σημειώθηκαν αξιοσημείωτες δράσεις όλο το τελευταίο διάστημα, προσαρμοσμένες πάντα στις νέες συνθήκες. Οι καταλήψεις των μαθητών, η μεγάλη αντιφασιστική διαδήλωση για την καταδίκη των νεοναζί, οι δράσεις των υγειονομικών, οι απεργιακές παρεμβάσεις της 26ης Νοέμβρη, οι κινητοποιήσεις της 17ης Νοέμβρη και 6ης Δεκέμβρη, οι μικροί ακτιβισμοί, οι πρωτοβουλίες αγώνα και οι κινήσεις του φεμινιστικού κινήματος, έσπασαν τη σιωπή που επεδίωκε με κάθε τρόπο να επιβάλει η κυβέρνηση. Και έσπασαν αυτή τη σιωπή σε ορισμένες περιπτώσεις υποδειγ-

Μίνιμουμ συμφωνίες πάνω σε μεγάλες προκλήσεις είναι το απόλυτο ζητούμενο σήμερα, προκειμένου να απαντήσουμε στις διαρκείς επιθέσεις των από πάνω. ματικά αναδεικνύοντας με τον πιο σαφή τρόπο την κυβερνητική υποκρισία και ανεπάρκεια. Ακόμη και όσοι δίστασαν ή δεν κατάφεραν να βρεθούν στο δρόμο, πήραν δύναμη από όσους έκαναν την αρχή και θέλησαν να τους συνδράμουν έστω και ιντερνετικά. Η διαδικτυακή «Συναυλία αλληλεγγύης για τα δικαστικά έξοδα & πρόστιμα από τις διαδηλώσεις» που διοργανώθηκε από τις πρωτοβουλίες «Κανένας Μόνος/Καμία Μόνη», «Μένουμε Ενεργοί» και «Επιμένουμε-Διεκδικούμε» αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Πολλοί καλλιτέχνες συμμετείχαν στην πρωτοβουλία και χιλιάδες άνθρωποι παρακολούθησαν τη διαδικτυακή συναυλία συγκεντρώνοντας πολύ γρήγορα, ένα ποσό άνω των 11.000 ευρώ το οποίο αυξάνεται διαρκώς και προορίζεται για την

κάλυψη εξόδων ανθρώπων που το έχουν ανάγκη απέναντι στα υπέρογκα πρόστιμα που τους έχουν επιβληθεί. Η αλληλεγγύη είναι πολύ σημαντική σήμερα, αν θέλουμε η φλόγα των αγώνων να παραμείνει ζωντανή στην ομολογουμένως δύσκολη περίοδο που ανοίγεται μπροστά μας.

Επιτροπή Αλληλεγγύης

Σε αυτό το πλαίσιο συγκροτήθηκε πρόσφατα η «Επιτροπή Αλληλεγγύης στους διωκόμενους-ες για την ελευθερία σε κινητοποιήσεις», στην οποία συμμετέχουν πλήθος οργανώσεων της ριζοσπαστικής Αριστεράς, αλλά και μέλη κινηματικών φορέων. Η Επιτροπή έχει ως στόχο αφενός την οικονομική στήριξη όσων αδυνατούν να ανταποκριθούν στα υψηλά και εκδικητικά πρόστιμα, αφετέρου να σηκώσει μια ασπίδα προστασίας για τις πολιτικές ελευθερίες και τη συλλογική κινητοποίηση. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο δελτίο Τύπου που εξέδωσε: «Ο αγώνας για την υπεράσπιση του δικαιώματος στην πολιτική και κινηματική δράση και για τις λαϊκές ελευθερίες και η έμπρακτη αλληλεγγύη από την πλευρά του κινήματος σε όσους διώκονται για συμμετοχή σε κινητοποιήσεις είναι αναγκαία για να ορθώσουμε τείχος υπεράσπισης όσων αγωνίζονται, αλλά και για την προστασία στον καθένα και την

καθεμιά που έρχεται αντιμέτωπος με την κυβερνητική και κρατική τρομοκρατία, την αστυνομική βία και καταστολή και για να αντιμετωπίσουμε συλλογικά την επίθεση στο λαό». Γιατί πλέον ακόμη και τα στοιχειώδη σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπως το δικαίωμα του συνέρχεσθαι, δε θεωρούνται αυτονόητα. Η χρησιμότητα αυτής της Επιτροπής κρίνεται ως ζωτικής σημασίας την περίοδο που διανύουμε. Η κατάληξη και η φυσιογνωμία αυτής της Επιτροπής, όπως και κάθε συλλογικής προσπάθειας, είναι ένα διακύβευμα. Είναι πολύ σημαντικό η συγκέντρωση και συσπείρωση δυνάμεων να έχει πρακτικά αποτελέσματα και να συνδέεται με όσους πλήττονται από τον ιό και την κρίση, και όχι να μετατραπεί σε μία ακόμη πρωτοβουλία με συζητήσεις εσωτερικής κατανάλωσης και αντιπαράθεσης. Μίνιμουμ συμφωνίες πάνω σε μεγάλες προκλήσεις είναι το απόλυτο ζητούμενο σήμερα, προκειμένου να απαντήσουμε στις διαρκείς επιθέσεις των από πάνω. Μόνο έτσι θα μείνουμε όρθιοι μπροστά στη λαίλαπα που έρχεται πίσω από τον ιό. Μόνο έτσι θα οργανώσουμε τις μάχες του σήμερα αλλά και της επόμενης ημέρας. Μόνο έτσι ο κόσμος που απελπίζεται και αγωνιά, θα αρχίσει να ελπίζει και να αγωνίζεται ξανά.

20

νεολαια

6 γεναρη 2021

Η κυβέρνηση επιχειρεί ξανά να νομοθετήσει ένα σκληρά νεοφιλελεύθερ

Να βάλουμε φρένο στο τσά της δημόσιας εκπαίδευσης Του Βασίλη Λίτου

Τ

ην ώρα που η πανδημία θερίζει τη χώρα και τα πανεπιστήμια παραμένουν κλειστά με ευθύνη της κυβέρνησης, η υπουργός Παιδείας Ν.Κεραμέως εξαπολύει μια ολομέτωπη επίθεση προς τη δημόσια εκπαίδευση και τα δημόσια πανεπιστήμια. Καμία έκπληξη όμως δεν μας προκαλεί η παραπάνω εξέλιξη, καθώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη από την πρώτη στιγμή έκανε σαφή την πρόθεσή της για υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας.

Εξίσωση πτυχίων Σε ένα ακόμη κοινοβουλευτικό «πραξικόπημα», η υπουργός κατέθεσε τελευταία στιγμή τροπολογία η οποία αφορούσε στην αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και της επαγγελματικής ισοδυναμίας των πτυχίων των κολλεγίων. Δηλαδή οι πτυχιούχοι

των αγορασμένων πτυχίων των ιδιωτικών κολλεγίων θα έχουν ίσα δικαιώματα με τους πτυχιούχους των δημοσίων πανεπιστημίων. Από τη μια λοιπόν η κυβέρνηση επικαλούμενη την «αριστεία» και το επίπεδο σπουδών προχωρά σε μείωση των εισακτέων στα πανεπιστήμια και καταργεί πολλά από τα υπάρχοντα τμήματα κι από την άλλη αναγνωρίζει τα ιδιωτικά πτυχία και τα εξισώνει με εκείνα των δημοσίων πανεπιστημίων. Γίνεται, λοιπόν, εύκολα αντιληπτικό πως με αυτόν τον τρόπο προχωράει στην απόλυτη εμπορευματοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ ταυτόχρονα κατακερματίζει πλήρως τα επαγγελματικά δικαιώματα δημιουργώντας φθηνό εργατικό δυναμικό για τους «επενδυτές». Η επίθεση αυτή δεν είναι ξεκομμένη από την γενικότερη επίθεση που εξαπολύει η κυβέρνηση στη δημόσια εκπαίδευση το τελευταίο διάστημα. Η θέσπιση ελάχιστης βάσης για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, οι διαγραφές

φοιτητών μετά το πέρας των ν+2 χρόνων φοίτησης, καθώς και η επιβολή διδάκτρων, είναι μερικές πτυχές μιας σκληρά νεοφιλελεύθερης πολιτικής που έχει ξεκάθαρα ταξικά χαρακτηριστικά, καθώς θέτει διαρκή εμπόδια και αποκλείει τα παιδιά των φτωχότερων λαϊκών στρωμάτων από το δικαίωμα στην ανώτατη εκπαίδευση.

Εντατικοποίηση και πειθάρχηση Ταυτόχρονα, με την εντατικοποίηση της καθημερινότητας των φοιτητών, αλλά και την πειθάρχησή τους στα νέα δεδομένα μέσω της εγκατάστασης αστυνομίας στις σχολές και την εμπέδωση της καταστολής, η κυβέρνηση προσπαθεί να δημιουργήσει ένα μο-

Όχι στην αστυνομοκρατία – Αγώνας για ελε

Π

ιστή στο δόγμα «νόμος και τάξη» η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έδειξε τις διαθέσεις της από τις πρώτες μέρες εκλογής της, όταν και νομοθέτησε άρον άρον την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, εξαπολύοντας μια άνευ προηγουμένου επίθεση προς τους φοιτητικούς συλλόγους και τις δημοκρατικές τους ελευθερίες. Τώρα επιχειρεί να προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω με τη θέσπιση της πανεπιστημιακής αστυνομίας και την επιβολή ενός κλίματος διαρκούς εποπτείας και επιτήρησης στις σχολές.

Σχέδιο ελέγχου Πρόκειται για ένα σώμα, το οποίο με βάση κυβερνητικές διαρροές θα έχει την εξουσιοδότηση να περιπολεί μέσα στο χώρο των ιδρυμάτων και σε περίπτωση «ύποπτων» ενεργειών να επικοινωνεί με την ΕΛΑΣ και να λαμβάνει οδηγίες για το πώς θα αντιδράσει. Αναρωτιόμαστε πραγματικά το πού και πώς ορίζεται αυτή η «δράση». Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη,

αναμένεται το επόμενο διάστημα να προκηρύξει 1.000 προσλήψεις για τη στελέχωση του συγκεκριμένου σώματος, οι οποίες θα αγγίξουν το ποσό των 30 εκατομμυρίων ευρώ. Την ίδια στιγμή που η κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας έχει αποτύχει παταγωδώς, το επιτελείο του Μητσοτάκη επιλέγει συνειδητά, όχι να επενδύσει σε κοινωνικές παροχές, σε προσλήψεις υγειονομικών και σε στήριξη της δημόσιας υγείας και παιδείας, αλλά στην εμπέδωση ενός κλίματος τρομοκρατίας και καταστολής στις σχολές. Έτσι, λοιπόν, η «Ομάδα Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων» όπως χαρακτηριστικά θα λέγεται, θα σουλατσάρει μέσα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα φέροντας κλομπ και χειροπέδες και έχοντας προηγουμένως λάβει εκπαίδευση όμοια με εκείνη των ειδικών φρουρών, δηλαδή 5 έως 7 εβδομάδων. Το συγκεκριμένο σώμα προβλέπεται να υπάγεται απευθείας στην ΕΛΑΣ ενώ ο εξοπλισμός και η αμοιβή του σύμφωνα με την υπουργική απόφαση θα βαρύνει τα Νομικά Πρόσωπα Δη-

μοσίου Δικαίου. «Τζάμπα μάγκες» δηλαδή στην κυριολεξία. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι η πανεπιστημιακή αστυνομία να κάνει την εμφάνισή της σε πρώτο πλάνο στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ) και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΠΘ), ενώ υπάρχει και η σκέψη να συμπεριληφθεί και το Πανεπιστήμιο Πατρών, αν και δεν έχει ακόμη ληφθεί οριστική απόφαση. Πρώτη που έσπευσε να πανηγυρίσει για την παρούσα απόφαση ήταν η ΟΝΝΕΔ που σε ανακοίνωσή της κάνει λόγο για «δικαίωση για γενιές μελών της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ που επί δεκαετίες υπερασπίστηκαν την πρόοδο στο χώρο του ελληνικού πανεπιστημίου», ενώ στο ίδιο μήκος κύματος ο Χρυσοχοΐδης ανέφερε περιχαρής ότι «η κυρία Κεραμέως θα φέρει στη Βουλή την ομάδα προστασίας πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, που θα είναι μία ομάδα ήπιας αστυνόμευσης και θα συλλαμβάνει όποιον παρανομεί».

Αντιδράσεις ακαδημαϊκής κοινότητας

Βέβαια την ίδια στιγμή υπάρχουν σφοδρές αντιδράσεις για το συγκεκριμένο μέτρο που παραπέμπει σε άλλες σκληρές εποχές. Σύσσωμη η φοιτητική Αριστερά έχει πάρει θέση απέναντι στα σχέδια των αστυνομοκρατούμενων πανεπιστημίων. Δεν είναι όμως η μόνη. Πλήθος από διαδικτυακά ψηφίσματα και κείμενα εναντίωσης κατακλύζουν το διαδίκτυο πολλά από τα οποία υπογράφονται από προπτυχιακούς/μεταπτυχιακούς φοιτητές αλλά και καθηγητές και εργαζόμενους στα πανεπιστήμια. Παράλληλα, η Σύγκλητος του Παντείου και του ΑΠΘ έχουν πάρει ήδη ανοιχτά θέση ενάντια στη συγκεκριμένη μεθόδευση της κυβέρνησης, ενώ ακόμη και η Σύνοδος των Πρυτάνεων στέκεται απέναντι σε ένα μέτρο που αμφισβητεί το αυτοδιοίκητο των δημοσίων πανεπιστημίων και επιχειρεί να καταστήσει τις σχολές ελεγχόμενες ζώνες. Πρόκειται λοιπόν για μια ξεκάθαρη επίθεση στη δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση που στόχο έχει αφενός

ΝΕΟΛΑΙΑ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

ρο µοντέλο

χαρακτηριστικά εφόσον αφαιρεί τη δυνατότητα σπουδών σε παιδιά αν γράψουν κάτω από 10, τη στιγµή που παιδιά ευκατάστατων οικογενειών που έχουν λεφτά να πληρώσουν, έχουν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν πτυχία, ισότιµα µάλιστα µε τους αποφοίτους των ΑΕΙ.

Ανάγκη απάντησης Με τις σχολές λοιπόν να είναι κλειστές η κυβέρνηση επιλέγει τις περικοπές στις δαπάνες για την εκπαίδευση στον κρατικό προϋπολογισµό, την ίδια στιγµή που ξοδεύει υπέρογκα ποσά για εξοπλισµούς και για να κάνει δωράκια στο κεφάλαιο. Αυτή η πολιτική που αποκλείει τη νεολαία από την τριτοβάθµια εκπαίδευση και που της στερεί τα βασικά επαγγελµατικά δικαιώµατα και κεκτηµένα πρέπει να ανατραπεί. Μέσα στις πολύ δύσκολες παρούσες συνθήκες η φοιτητική Αριστερά οφείλει να βρει κοινό βηµατισµό και υπερασπιστεί ένα πανεπιστήµιο πραγµατικά ελεύθερο και δηµόσιο.

ύθερα πανεπιστήµια! την εµπέδωση ενός κλίµατος τροµοκρατίας απέναντι στη νεολαία, και σε όσους αγωνίζονται, ποινικοποιώντας τις πιο ριζοσπαστικές µορφές δράσης των φοιτητικών συλλόγων όπως οι συνελεύσεις και οι καταλήψεις, και αφετέρου να αλλάξει ριζικά το χαρακτήρα του Πανεπιστηµίου, µετατρέποντάς το από κοινωνικό χώρο πολιτικοποίησης και κέντρο αγώνων, σε ένα εξεταστικό κέντρο που θα παρέχει στείρες γνώσεις ανάλογα µε τις ανάγκες του κεφαλαίου και της αγοράς. Η επίθεση αυτή στους φοιτητικούς συλλόγους και τα µέσα πάλης τους, µόνο τυχαία δεν είναι, αφού πέρα από τον ιστορικό ρόλο που έχουν παίξει ως συνδετικός κρίκος, αλλά και πυρήνας και ενορχηστρωτής των µεγάλων και µαζικών κοινωνικών και εργατικών αγώνων που έχουν ξεσπάσει ιστορικά στην Ελλάδα, αποτελούν ανάχωµα στα σχέδιά της στο σήµερα, στην υλοποίηση των πιο αντιδραστικών αντιεκπαιδευτικων µεταρρυθµίσεων από το υπουργείο Παιδείας. Η κυβέρνηση καταφεύγει στην

καταστολή, επενδύοντας στην τροµοκρατία και την ποινικοποίηση της συνδικαλιστικής δράσης προκειµένου να εξασφαλίσει την εφαρµογή των διαφόρων εκπαιδευτικών αναδιαρθρώσεων που είναι διατεθειµένη να περάσει. Η νεολαία δεν έχει ανάγκη από αστυνοµία, έχει ανάγκη από περισσότερα λεφτά για τη δηµόσια εκπαίδευση. Είναι άκρως προκλητικό και ταξικά µεροληπτικό τη στιγµή που οι δαπάνες για την εκπαίδευση µειώνονται ολοένα και περισσότερο, η κυβέρνηση να σπαταλάει λεφτά για αστυνοµία και εξοπλισµούς και να αποκλείει µεγάλο µέρος της νεολαίας από το δικαίωµα στις σπουδές. Το σιωπητήριο που προσπαθεί να επιβάλλει στη νεολαία και τους αγώνες της θα σπάσει στην πράξη. Τα πανεπιστήµια θα παραµείνουν ανοιχτοί και ζωντανοί κοινωνικοί χώροι, κόντρα στα σχέδια του Μητσοτάκη και του Χρυσοχοΐδη. Το αναφαίρετο δικαίωµα στην πολιτική δράση και το συνδικαλισµό είναι υπόθεση όλων µας. Η µόνη που δεν έχει θέση στα πανεπιστήµια είναι η αστυνοµία.

Η ∆ΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΠΑΛΕΥΕΙ ΓΙΑ:

ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ µέσα από την ανεξάρτητη δράση

κισµα ντέλο full-time φοιτητή. Εκείνου δηλαδή που θα ασχολείται αποκλειστικά µε τα µαθήµατα του και µε το πώς και πότε θα πάρει πτυχίο, που θα κυνηγάει σεµινάρια και διαλέξεις για να γεµίσει τον ατοµικό του φάκελο προσόντων και δε θα έχει καθόλου χρόνο για να ασχοληθεί µε την πολιτική και τα κοινά. Η συνεχής υποχρηµατοδότηση των πανεπιστηµίων και οι περικοπές στις δαπάνες και στη φοιτητική µέριµνα έχουν ως στόχο να µετακυλήσουν το κόστος σπουδών στους ίδιους τους φοιτητές που πολλές φορές αδυνατούν να ανταπεξέλθουν ακόµη και σε στοιχειώδεις ανάγκες τους. Συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι πολλοί φοιτητές να καθυστερούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές ή ακόµη και να τις παρατούν. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, η θέσπιση ορίου φοίτησης στα ν+2 έτη βάζει ιδιαίτερες δυσκολίες σε εκείνους και εκείνες που αναγκάζονται να εργαστούν για να βιοποριστούν. Παράλληλα, η θέσπιση βάσης εισαγωγής, σαν µετρό έχει κι αυτό ταξικά

21

της εργατικής τάξης

Οι εργάτες δηµιουργούν όλο τον πλούτο µέσα στον καπιταλισµό. Μια νέα κοινωνία απαλλαγµένη από την εκµετάλλευση, ο σοσιαλισµός, µπορεί να δηµιουργηθεί µόνο όταν οι εργάτες πάρουν συλλογικά στα χέρια τους τον έλεγχο όλου του κοινωνικού πλούτου και όταν προγραµµατίσουν την παραγωγή και τη διανοµή σύµφωνα µε τις ανθρώπινες ανάγκες.

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ και όχι ρεφορµισµό Ο καπιταλισµός δεν παίρνει διορθώσεις. Πρέπει να ανατραπεί µε την εργατική δράση. ∆εν υπάρχει κοινοβουλευτικός δρόµος προς µια τέτοια αλλαγή. Το κοινοβούλιο, ο στρατός, η αστυνοµία, η δικαιοσύνη, όλο το αστικό κράτος λειτουργεί για να προστατεύει τα συµφέροντα της άρχουσας τάξης. H εργατική τάξη θα χρειαστεί το δικό της κράτος, στηριγµένο στην άµεση δηµοκρατία, στα συµβούλια αντιπροσώπων απ’ τους χώρους δουλειάς, καθώς και στην εργατική πολιτοφυλακή.

∆ΙΕΘΝΙΣΜΟ και όχι «σοσιαλισµό σε µια χώρα» ή «σοσιαλισµό µε εθνικά χρώµατα»

Η εµπειρία της Ρωσίας αποδεικνύει ότι ακόµα και µια νικηφόρα εργατική σοσιαλιστική επανάσταση, όπως ο Οχτώβρης του 1917, δεν µπορεί να επιβιώσει σε αποµόνωση. Τα καθεστώτα της ΕΣΣ∆, µετά την επικράτηση του σταλινισµού, όπως και τα καθεστώτα της Κίνας και των άλλων ανατολικών χωρών ήταν ή είναι κρατικοί καπιταλισµοί, όπου η εκµετάλλευση και η καταπίεση της εργατικής τάξης δεν διαφέρει από τη ∆ύση. Γι’ αυτό υποστηρίζουµε τις εργατικές εξεγέρσεις ενάντια στη γραφειοκρατική άρχουσα τάξη αυτών των χωρών. Υποστηρίζουµε, επίσης, όλα τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήµατα που αντιστέκονται στην ιµπεριαλιστική καταπίεση. H δύναµη που θα τσακίσει τελειωτικά τον ιµπεριαλισµό είναι η ενότητα της εργατικής τάξης σε διεθνή κλίµακα, από τη Nέα Yόρκη ώς τη Σεούλ και από το Λονδίνο ώς το Σάο Πάολο.

Aντιπαλεύουµε κάθε µορφή σοβινισµού, ρατσισµού ή σεξιστικών διακρίσεων που απειλεί να διασπάσει τους εργάτες.

Aπέναντι στην αντιτουρκική πολεµοκαπηλία της «δικής µας» άρχουσας τάξης, υποστηρίζουµε το σύνθηµα Έλληνες και Tούρκοι εργάτες ενωµένοι.

Eίµαστε αντίθετοι στην καταπίεση των µειονοτήτων στη Θράκη και τη Mακεδονία και στα µέτρα αστυνόµευσης των µεταναστών.

ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ

της εργατικής πρωτοπορίας

H εργατική τάξη µπορεί να απελευθερώσει τον εαυτό της και όλους τους καταπιεσµένους µέσα από τη δική της δράση. Για να κερδηθούν όλα τα κοµµάτια της τάξης σ΄ αυτήν την πάλη είναι απαραίτητο να οργανωθούν τα πιο ξεκάθαρα και µαχητικά τµήµατα σε ένα επαναστατικό σοσιαλιστικό εργατικό κόµµα. Ένα τέτοιο κόµµα µπορεί να πείθει τους εργάτες για την επαναστατική προοπτική, παρεµβαίνοντας στους µαζικούς αγώνες. Eίµαστε αντίθετοι σε κάθε αντίληψη υποκατάστασης της τάξης, απ’ όπου και αν προέρχεται.

Επικοινωνήστε μαζί μας: • Α’ ΑΘΗΝΑΣ: 6973005569 • ΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6932045320 • ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6942602766 • ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6972036692 • ΝΟΤΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6945754555 • ΠΕΙΡΑΙΑΣ: 6942993423 • ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ: 6939014803 • ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: 6972878820 • ΚΡΗΤΗ: 6979925065 • ΚΥΚΛΑΔΕΣ: 6972743637 • ΜΕΣΣΗΝΙΑ: 69832422501 • ΚΥΠΡΟΣ: 0035-796554166

22

ΙΣΤΟΡΙΑ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

30 χρόνια από τη δολοφονία του Ν. Τεµπονέρα από ΟΝΝΕ∆ίτες

Η αρχή του τέλους της τότε ων. Από τις 7 Γενάρη, το σχέδιο κράτους και παρακράτους µπαίνει σε εφαρµογή, θυµίζοντας τις χειρότερες µέρες της µετεµφυλιακής ∆εξιάς. Αποτέλεσµα της επιχείρησης «δυναµικής ανακατάληψης» των σχολείων από τα ακροδεξιά πρωτοπαλίκαρα της Ν∆, ήταν και η δολοφονία του Νίκου Τεµπονέρα.

Του Σπύρου Αντωνίου

Π

ριν από 30 χρόνια, µια άλλη κυβέρνηση Μητσοτάκη, µε φουσκωµένα πανιά από την διεθνή επέλαση του νεοφιλελευθερισµού, επιχείρησε να σαρώσει τις κατακτήσεις εργαζοµένων και νεολαίας. Όταν συνάντησε µαζική αντίσταση, γρήγορα πέταξε το φιλελεύθερο προσωπείο και κατέφυγε στην ωµή βία, κρατική και παρακρατική. Αποκορύφωµα ήταν η δολοφονία του 38χρονου µαθηµατικού και αγωνιστή Νίκου Τεµπονέρα. Ήταν 8 Γενάρη 1991 όταν ο αριστερός καθηγητής δέχεται το µοιραίο χτύπηµα µε σιδερολοστό, από τον Γ. Καλαµπόκα, στην Πάτρα. Η θυσία του ήταν καταλυτική για τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις που ακολούθησαν. Ύστερα από απανωτές εκλογικές αναµετρήσεις, τον Απρίλιο του 1990 η Νέα ∆ηµοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη καταφέρνει να σχηµατίσει κυβέρνηση. Ο νεοφιλελευθερισµός σάρωνε παγκοσµίως, τα καθεστώτα του λεγόµενου «υπαρκτού» κατέρρεαν και τα ιδεολογήµατα περί του «τέλους της ιστορίας» καθοδηγούσαν την επιθετική κυβερνητική πολιτική: εκτεταµένες ιδιωτικοποιήσεις, περικοπές µισθών, κοινωνικών παροχών και κάθε είδους «προνοµίου» της Μεταπολίτευσης.

Νεολαία

Η σκυτάλη των αντιδραστικών µεταρρυθµίσεων περνάει στην εκπαίδευση. Ο υπουργός Παιδείας Βασίλης Κοντογιαννόπουλος (αργότερα βουλευτής και υφυπουργός του Σηµίτη) προωθεί πολυνοµοσχέδιο που προέβλεπε µεταξύ άλλων τη λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ, κατάργηση της δωρεάν παροχής συγγραµµάτων, επιβολή χρονικού ορίου στις σπουδές, περιορισµό του πανεπιστηµιακού ασύλου. ∆ηλαδή την τωρινή ατζέντα της Κεραµέως. Καταλήψεις σε ΑΕΙ-ΤΕΙ, είναι η πρώτη απάντηση των φοιτητών/ τριων. Με µια επιλογή ολοµέτωπης επίθεσης στη νεολαία, η κυβέρνηση Μητσοτάκη εκδίδει δυο προεδρικά διατάγµατα για τα Γυµνάσια και τα Λύκεια, µνηµείο αυταρχικού συντηρητισµού: κατάργηση αδικαιολόγητων απουσιών, επιβολή «οµοιόµορφης» ενδυµασίας και «πειθαρχικού ελέγχου» της εξωσχολικής ζωής, επαναφορά προσευχής και έπαρσης της σηµαίας στα σχολεία! Το σύνθηµα της κατάληψης, από τις σχολές, περνά στα σχολεία και χιλιάδες µαθητές έρχονται σε επαφή µε µια αναβαθµισµένη µέθοδο πάλης, που

∆ολοφονία

Τα τότε κυβερνητικά σχέδια για τη δηµόσια εκπαίδευση θα µείνουν στο συρτάρι, αλλά θα επανέλθουν σε διάφορες εκδοχές, ξανά και ξανά. µέχρι τότε αξιοποιούσε το εργατικό και φοιτητικό κίνηµα. Τα πρώτα φοιτητικά συλλαλητήρια, που ζητούν επιτακτικά την απόσυρση του πολυνοµοσχεδίου, αρχίζουν να πλαισιώνονται και από µαθητές. Μέχρι το τέλος του έτους οι καταλήψεις απλώνονται σαν πυρκαγιά σε σχολεία και σχολές. Είναι ενδεικτικό ότι, στις 10/12/90, υπήρχαν 1.180 σχολεία υπό κατάληψη σε όλη τη χώρα. Στις 14 και 18 ∆εκέµβρη η Αθήνα συγκλονίζεται από τις κινητοποιήσεις δεκάδων χιλιάδων νεολαίων: «∆εν θα περάσει», «Λιτότητα - ανεργία - τροµοκρατία, κάτω η Νέα ∆ηµοκρατία», είναι τα συνθήµατα που δονούν τις πορείες στους δρόµους και ειδικά την οδό Μητροπόλεως, όπου βρισκόταν το υπουργείο Παιδείας. Τα ΜΜΕ της εποχής κατασυκοφαντούν τις κινητοποιήσεις, όπως ακριβώς πράττουν και σήµερα. Οι καταλήψεις βαφτίζονται από τα –νεοφερµένα– ιδιωτικά κανάλια «νύχτες βανδαλισµών, οργίων και χρήσης ουσιών», ενώ η κυβερνητική προπαγάνδα µιλά για «ανύπαρκτα» αιτήµατα και «υποκινούµενες» καταλήψεις. Τα γνωστά επιχειρήµατα που αναµασούν όλες οι κυβερνήσεις. Το µέγεθος των αντιδράσεων, οδηγεί την κυβέρνηση σε µικροπαραχωρήσεις, µήπως και τα σχολεία ανοίξουν. Επιστρατεύει ακόµα και τη «νηφαλιότητα» του ενιαίου Συνασπισµού της Αριστεράς, για να συνετιστούν τα «ατίθασα»

παλιόπαιδα («τα σχολεία πρέπει να λειτουργούν» δηλώνει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Γρηγόρης Φαράκος, µετά τη συνάντησή του µε τον Μητσοτάκη, στις 12/12). Η άτυπη «εθνική συναίνεση» που είχε εγκαθιδρυθεί στο πολιτικό σκηνικό, µε αφορµή την περίφηµη «κάθαρση» και το «βρώµικο ’89», επιδρούσε ακόµα. Μάταια όµως η κυβέρνηση ποντάρει στην εκτόνωση, λόγω γιορτών. Εγκύκλιοι του υπουργείου προς τους διευθυντές των σχολείων δίνουν οδηγίες για δραστικά µέτρα. Να κοπούν οι αλυσίδες και τα λουκέτα στις πόρτες των σχολείων. Να παρθούν απουσίες έστω και στο πεζοδρόµιο του κάθε σχολείου. Οι εκβιασµοί πέφτουν στο κενό. Μέσα στις διακοπές των Χριστουγέννων πολλά σχολεία παραµένουν κατειληµµένα ενώ στις 7/1, αντί για την επανέναρξη των µαθηµάτων, έχουν οριστεί γενικές συνελεύσεις. Και αφού οι θεσµικές πιέσεις δεν έπιασαν τόπο, επιλέγεται η καταφυγή στην καταστολή και η κινητοποίηση του κοµµατικού µηχανισµού της Ν∆. Με συντονισµό των κατά τόπους νοµαρχών (που τότε διορίζονταν από την κυβέρνηση) συγκροτούνται µηχανισµοί «αγανακτισµένων γονέων», µελών της Ν∆ και οµάδων κρούσης της ΟΝΝΕ∆ («Κένταυροι - Ρέιντζερς», που φτιάχτηκαν επί προεδρίας Β. Μεϊµαράκη και Γ. Βουλγαράκη και υποτίθεται ότι είχαν διαλυθεί), µε σκοπό την «ανακατάληψη» των σχολεί-

Η αρχικά δειλή υποστήριξη των καθηγητών στις µαθητικές κινητοποιήσεις µετατρέπεται σε ανοιχτή συµπαράσταση. Εκατοντάδες καθηγητές µπαίνουν µπροστά. ∆ιώχνουν τους εισαγγελείς από το δηµόσιο σχολείο, συγκρούονται µε δεξιούς διευθυντές που απειλούν µαθητές και αποτρέπουν τις επιθέσεις των τραµπούκων, που από τα ξηµερώµατα της 8ης Ιανουαρίου «εφορµούν» στις καταλήψεις αρκετών σχολείων πανελλαδικά. Στάση προστασίας προς τους καταληψίες µαθητές του, έχει υιοθετήσει και ο Ν. Τεµπονέρας. Εκείνο το βράδυ, επικεφαλής των επιδροµών στην Πάτρα, τίθεται ο Γιάννης Καλαµπόκας, πρόεδρος της ΟΝΝΕ∆ και δηµοτικός σύµβουλος της παράταξης Νικολόπουλου (µέχρι πρόσφατα βουλευτής των ΑΝΕΛ και πριν της Ν∆). Χτυπούν τους µαθητές και εισβάλλουν στο σχολικό συγκρότηµα Βούδ. Συνδικαλιστές της ΕΛΜΕ, φοιτητές, κόσµος της Αριστεράς και γονείς, φτάνουν στο σχολείο και δέχονται επίθεση µε λοστούς και αλυσίδες. Κατά τη διάρκεια της συµπλοκής και ενώ βρίσκεται χτυπηµένος στο έδαφος, ο Τεµπονέρας δέχεται δολοφονικό χτύπηµα µε σιδερολοστό στο κεφάλι. Μεταφέρεται σε κωµατώδη κατάσταση στο νοσοκοµείο, µαζί µε άλλους τρεις τραυµατίες. Η οµάδα του Καλαµπόκα εξαφανίζεται ανενόχλητη, βοηθούντος της αστυνοµικής ανοχής στη δράση της. Τα µεσάνυχτα ανακοινώνεται ότι ο Ν. Τεµπονέρας, µαθηµατικός, µέλος του ΕΑΜ (Εργατικό Αντιιµπεριαλιστικό Μέτωπο), είναι νεκρός. Ως δράστες της δολοφονίας κατηγορήθηκαν ο Καλαµπόκας και το µέλος της τοπικής ΟΝΝΕ∆ Αλέκος Μαραγκός. Ο Μαραγκός απαλλάχθηκε και στο εδώλιο κάθισε ως βασικός αυτουργός ο Καλαµπόκας. Καταδικάσθηκε σε ισόβια για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως. Αργότερα η ποινή του µειώθηκε και το 1998 αφέθηκε ελεύθερος. Σήµερα ζει και εργάζεται στο Βόλο ως υπεύθυνος παραρτήµατος της Εθνικής Τράπεζας. Τις επόµενες µέρες και νύχτες η Πάτρα και η Αθήνα κυριολεκτικά φλέγονται. Η κηδεία του Νίκου Τεµπονέρα στις 10 Γενάρη µετατρέπεται σε συλλα-

ΙΣΤΟΡΙΑ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

23

κυβέρνησης Μητσοτάκη λητήριο καταδίκης της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Μεγάλο πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο πραγµατοποιείται και στην Αθήνα στις 9 Γενάρη. Στις 10 Γενάρη οι διαδηλωτές ξεπερνούν τους 100.000 και στήνονται οδοφράγµατα. Τα χηµικά της ΕΛΑΣ πέφτουν µέσα στο κατάστηµα «Μαρούσης» µε αποτέλεσµα να καούν 4 άνθρωποι. Ο Κοντογιαννόπουλος παραιτείται και υπουργός Παιδείας αναλαµβάνει ο Γ. Σουφλιάς, ανακοινώνοντας «διάλογο από µηδενική βάση». Τα τότε κυβερνητικά σχέδια για τη δηµόσια εκπαίδευση θα µείνουν στο συρτάρι, αλλά θα επανέλθουν σε διάφορες εκδοχές, ξανά και ξανά. Τις καταλήψεις του 1990-91 ενάντια στο Μητσοτάκη, διαδέχονται οι καταλήψεις και τα συλλαλητήρια ενάντια στην εκπαιδευτική αντιµεταρρύθµιση του Αρσένη την περίοδο 1998-1999, της Γιαννάκου το 2006-07 και της ∆ιαµαντοπούλου το 2011.

Αντιπολεµικό-ΕΑΣ

Λίγες µέρες µετά, η Ελλάδα και όλος ο πλανήτης ξυπνούν µε τα πλάνα νυχτερινής λήψης του CNN και την αµερικανική-ΝΑΤΟϊκή επιχείρηση, που έµεινε γνωστή ως «καταιγίδα της ερήµου». Είχε ξεκινήσει ο πρώτος πόλεµος του Κόλπου. Στα αντιπολεµικά συλλαλητήρια στις 17 και 24/1, συµµετέχουν και τα µπλοκ των καταληψιών, ενάντια στον πόλεµο και την ελληνική συµµετοχή, µαζί µε τις µητέρες των ναυτών από τις φρεγάτες «ΕΛΛΗ» και «ΛΗΜΝΟΣ». Η ίδια κυβέρνηση που δολοφονεί αγωνιστές, συµµετέχει στη σφαγή γυναικόπαιδων στο Ιράκ. Το «κάτω η κυβέρνηση των δολοφόνων», γίνεται καθολικό αίτηµα του µαζικού κινήµατος. Ήταν η αρχή του τέλους της ανάλγητης κυβέρνησης Μητσοτάκη. Η κυβέρνηση της ∆εξιάς, θα πέσει τελικά δύο χρόνια αργότερα, κάτω από το βάρος των εργατικών αγώνων, µε αποκορύφωµα τη 18µηνη απεργία της ΕΑΣ (οδηγοί και εργαζόµενοι στα λεωφορεία Αθήνας-Πειραιά), ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του κρατικού φορέα αστικών συγκοινωνιών. Ειδικά το καλοκαίρι του 1992, η Αθήνα ζει στο ρυθµό των συγκρούσεων στα αµαξοστάσια και τους δρόµους, ανάµεσα στους απεργούς και τα ΜΑΤ. Μαχητικές περιφρουρήσεις, απεργιακά ταµεία, επιτροπές και συγκεντρώσεις συµπαράστασης από άλλους εργασιακούς χώρους και φοιτητές, συναυλίες. Σπουδαίες στιγµές ταξικής αλληλεγγύης. Η πίεση προς και (σε αρκετές περιπτώσεις) η υπέρβαση των δυσκίνητων ηγεσιών των συνδικάτων από τους αγωνιστές της

Η κυβέρνηση της ∆εξιάς, θα πέσει τελικά δύο χρόνια αργότερα, κάτω από το βάρος των εργατικών αγώνων, µε αποκορύφωµα τη 18µηνη απεργία της ΕΑΣ ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του κρατικού φορέα αστικών συγκοινωνιών. βάσης, εκείνη την περίοδο, ήταν βγαλµένη από τις καλύτερες παραδόσεις του εργατικού κινήµατος. Η άνοδος στη ∆ΕΘ το Σεπτέµβριο και η απαγόρευση των πορειών εµπνέουν και άλλους κλάδους να προχωρήσουν σε απεργίες (∆ΕΗ, ΟΤΕ, τράπεζες). Ούτε οι συλλήψεις και οι φυλακίσεις καταφέρνουν να κάµψουν τον αγώνα της ΕΑΣ. Αντίθετα, ο Μητσοτάκης είναι αυτός που καταρρέει κάτω από τη λαϊκή κινητοποίηση και τα εσωτερικά προβλήµατα της κυβέρνησής του, στις 14/9/93. Για τρία χρόνια το µαζικό κίνηµα, µε αναπτερωµένο ηθικό και την ενίσχυση µιας γενιάς αγωνιστών-τριών που πολιτικοποιήθηκε µέσα από τις µαθητικές καταλήψεις και τις διαδηλώσεις που ακολούθησαν τη δολοφονία Τεµπονέρα, κατάφερε να µπλοκάρει την επέλαση του άγριου νεοφιλελευθερισµού στην Ελλάδα, να προσπεράσει την λογική «ώριµου φρούτου» της σοσιαλδηµοκρατίας και να γκρεµίσει τον, αποκαλούµενο και, βρικόλακα πρωθυπουργό. Οι απεργοί της ΕΑΣ, τρεις µή-

νες µετά, γυρνούν στις δουλειές έχοντας πετύχει µια ιστορική νίκη. Στις 10 Οκτώβρη, το ΠΑΣΟΚ του Α. Παπανδρέου επιστρέφει πανηγυρικά στην κυβερνητική εξουσία, χωρίς φυσικά να δικαιώσει τις προσδοκίες του εργατικών και λαϊκών στρωµάτων, που το στήριξαν καθολικά στην κάλπη. Το νεοφιλελεύθερο υπόδειγµα όµως, εξακολουθεί να δηµιουργεί απέχθεια στην πλειοψηφία του κόσµου. Θα χρειαστούν οι τµηµατικές επιθέσεις στα χρόνια του Κ. Σηµίτη, του Κ. Καραµανλή και φυσικά µια χρεοκοπία και το «σοκ» τριών µνηµονίων, για να υλοποιηθούν οι βίαιες αλλαγές που ονειρευόταν ο Κων. Μητσοτάκης την περίοδο 1990-93. Και πάλι όµως, όχι χωρίς κοινωνικές αντιστάσεις ή χωρίς σοβαρά πλήγµατα για το καθεστώς.

Παρακαταθήκη

Στις µέρες µας, ένας άλλος Μητσοτάκης, επιχειρεί να µας παρουσιάσει την ίδια εγκληµατική πολιτική, ως «ανάπτυξη για όλους», ως διέξοδο στις πολ-

λαπλές κρίσεις που απειλούν την ίδια µας τη ζωή, τα δικαιώµατα και τις ελευθερίες µας. Την ώρα µάλιστα που µετράµε σχεδόν 5.000 νεκρούς από τον covid-19 και τα δηµόσια νοσοκοµεία ασφυκτιούν, ακριβώς λόγω αυτής της πολιτικής. Μια πολιτική που θεωρεί «πρόοδο» τις σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις και τις πολεµικές προετοιµασίες και «αναχρονισµό» τις κινητοποιήσεις των εργαζοµένων και το πανεπιστηµιακό άσυλο. Τώρα που λήγει η «περίοδος χάριτος» για τον νεότερο Μητσοτάκη και η φθορά χτυπά την πόρτα της κυβέρνησής του, γίνεται ακόµα πιο φανερή η ανάγκη πραγµατικής αντιπολίτευσης. Όχι επικοινωνιακής και ακίνδυνης, όπως του Τσίπρα ή του ΚΙΝΑΛ. Αλλά µια µαχητικής αντιπολίτευσης «από τα κάτω», όπως στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Για να µπλοκάρει τη νεοφιλελεύθερη επέλαση, όπως και τότε, διασώζοντας τα νοσοκοµεία, το σχολεία, τις δουλειές µας, τις δηµοκρατικές ελευθερίες, τα δηµόσια αγαθά. Και µια Αριστερά που όλες οι δυνάµεις της θα «χτυπούν µαζί», για να προετοιµάσει την αντεπίθεση του κόσµου µας, απειλώντας πραγµατικά τον Μητσοτάκη. Ανοίγοντας έτσι το δρόµο, όχι για να επανέλθει κάποιο νέο ΠΑΣΟΚ, αλλά για την αντικαπιταλιστική ανατροπή. Και σε αυτά τα απαιτητικά καθήκοντα, η καλύτερη τιµή στη θυσία του Ν. Τεµπονέρα, είναι να επιχειρήσουµε να τα καταφέρουµε.

24

∆ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Με πρακτικές παρακράτους και µαφίας αντιµετώπισε η Ελληνική Αστυνοµία τον αναρχικό συλληφθέντα από τις 6 ∆εκέµβρη γαλλικής καταγωγής Ερόλ. Μετά από κράτησή του στις φυλακές της Πέτρου Ράλλη, µεταφέρθηκε στην Αµυγδαλέζα, όπου του ανακοινώθηκε ότι εκκρεµεί απόφαση απέλασης και απαγόρευσης εισόδου στην χώρα, η οποία δεν είχε κοινοποιηθεί ούτε σε αυτόν ούτε στους δικηγόρους τους. Λόγος της απέλασης το γεγονός ότι σύµφωνα µε την ΕΛΑΣ αποτελεί «δηµόσιο κίνδυνο λόγω παράβασης των υγειονοµικών µέτρων» αλλά και κάποιες κατηγορίες που του είχαν απαγγελθεί σε προηγούµενο διάστηµα λόγω της συµµετοχής του στον αναρχικό χώρο και στα κοινωνικά κινήµατα, οι οποίες όµως Συνεχίζοντας την εκδικητική πολιτική της προς τους πολιτικούς κρατούµενους, η κυβέρνηση της Νέας ∆ηµοκρατίας νοµοθέτησε µια σχεδόν φωτογραφική διάταξη, σύµφωνα µε την οποία, όχι µόνο απαγορεύονται οι µεταγωγές σε αγροτικές φυλακές όσων έχουν χαρακτηριστεί «τροµοκράτες», αλλά αίρονται και όσες µεταγωγές «τροµοκρατών» είχαν ήδη γίνει. Πρώτο θύµα της νοµοθεσίας αυτής ήταν ο ∆ηµήτρης Κουφοντίνας, ο οποίος µέσα από σκηνές που θύµιζαν ταινία του Χόλυγουντ, µε συνοδεία δεκάδων αυτοκινήτων της ΕΛΑΣ µεταφέρθηκε από τις αγροτικές φυλακές Κασσαβέτειας στις φυλακές ∆οµοκού, χωρίς να του επιτραπεί να µαζέψει καν τα προσωπικά του αντικείµενα. Η µεταφορά του προς τις φυλακές ∆οµοκού καταστρατηγεί κάθε κανόνα κράτος δικαίου, αλλά και την υπάρχουσα νοµοθεσία, που ορίζει ότι οι κρατούµενοι στην αναµεταγωγή τους πρέπει να επιστρέφουν στο ίδρυµα στο οποίο κρατούνταν αρχικά, το οποίο οφείλει να είναι το κοντινότερο στον τόπο κατοικίας και στην οικογένεια του κρατούµενου. Η µεταγωγή του ∆. Κουφοντίνα είναι το κερασάκι στην τούρτα µίας σειράς από εγκληµατικές επιθέσεις στα δικαιώµατα των κρατουµένων επί Νέας ∆ηµοκρατίας. Θυµίζουµε απλά ότι η κατάσταση σε όλα τα σωφρονιστικά ιδρύµατα της χώρας παραµένει απελπιστική εν µέσω κορονοϊού, και τα µόνα µέτρα που έχουν ληφθεί είναι καταστολής των φυλακισµένων. Πρόκειται για καταφανή καταπάτηση ακόµα και των πιο βασικών δικαιωµάτων των κρατουµένων, και για µία ακόµα απόδειξη ότι δεν πρόκειται για σύστηµα σωφρονιστικό, αλλά αυταρχικό, εκδικητικό, τιµωρητικό και παράλογο.

Η γνωστοποίηση του εξευτελισµού, του τραµπουκισµού και της βίας που υπέστη η ∆ήµητρα, τρανς κάτοικος της Λέσβου, έφερε για ακόµα µια φορά στο προσκήνιο την καθηµερινή βία που υφίστανται τα τρανς άτοµα. Στην περίπτωση της ∆ήµητρας, µια οµάδα ανήλικων εφήβων όρµησαν στο σπίτι της µέσα από το παράθυρο, και ξεκίνησαν να της φωνάζουν και να χοροπηδούν στα έπιπλα, τραβόντας βίντεο το οποίο δηµοσίευσαν στα κοινωνικά δίκτυα. Όπως µαθεύτηκε, αυτή ήταν η συνέχεια µιας σειράς επιθέσεων που έχει δεχτεί το τελευταίο διάστηµα. Το

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

είχαν παραγραφεί χωρίς να υπάρξει καταδικαστική απόφαση. Στις 19 του µήνα, χωρίς να υπάρξει καµία ενηµέρωση προς τους οικείους και τους δικηγόρους του, χωρίς κάποια εισαγγελική εντολή, ο Ερόλ οδηγήθηκε στο αεροδρόµιο µε συνοδεία πάνοπλης αντιτροµοκρατικής οµάδας, όπου µε χειροπέδες και δεµένα πόδια αναγκάστηκε να µπει σε αεροπλάνο µε κατεύθυνση την Γαλλία. Οι πρακτικές αυτές δείχνουν µε τον πιο ξεκάθαρο τρόπο το µένος και την εκδικητικότητα σε όποιον άνθρωπο τολµάει να αντιστέκεται. Η ΕΛΑΣ απαγάγει, φυλακίζει, απελαύνει, χωρίς πλέον να τηρεί ούτε τα προσχήµατα εφαρµόζοντας στο απόλυτο το δόγµα νόµος και τάξη της κυβέρνησης της Νέας ∆ηµοκρατίας.

Την ώρα που οι πρόσφυγες στα camps σε όλη την Ελλάδα βρίσκονται εκτεθειµένοι στις σκληρές καιρικές συνθήκες του χειµώνα, στον κορωνοϊό, αλλά και όπως φάνηκε και στο camp της Σάµου στα ποντίκια και στα φίδια, οι πρόσφυγες στην δοµή του Ωραιόκαστρου έγιναν ακόµα µια φορά θύµατα µιας δολοφονικής ρατσιστικής επίθεσης. Αυτή τη φορά, θύτες ήταν ένας 38χρονός και ο 14χρόνος γιος του, οι οποίοι οπλισµένοι µε ρόπαλα και µαχαίρια επιτέθηκαν στους πρόσφυγες που διαµένουν στην δοµή. Οι θύτες αφέθηκαν ελεύθεροι µετά την σύλληψή τους και µάλιστα κατέθεσαν και µήνυση (!) προς ένα ανήλικο προσφυγόπουλο. ∆εν είναι µόνο αυτοί οι αυτουργοί όµως. Θυµόµαστε καλά και τις προηγούµενες επιθέσεις στην δοµή, την προτροπή του προηγούµενου δηµάρχου Ωραιόκαστρου «να ανοίξουν κεφάλια» ώστε να µην εγκατασταθούν πρόσφυγες στην περιοχή, την µερίδα γονέων που ζήταγε τον διαχωρισµό των προσφυγόπουλων από τα ντόπια παιδιά στο σχολείο για λόγους «υγείας και θρησκευτικών διαφορών». Τόσο η προηγούµενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όσο και η κυβέρνηση της Νέας ∆ηµοκρατίας µέσα από τις ρατσιστικές πολιτικές τους έχουν επιτρέψει να υπάρχουν τέτοια φαινόµενα ακραίας ρατσιστικής βίας. Το «τέρας» που υπάρχει στο Ωραιόκαστρο είναι αυτό που δηµιουργείται παντού µε ευθύνες του κράτους. Και σε αυτό το τέρας οφείλουµε να απαντήσουµε. γεγονός ότι αυτή η βία πρόερχεται από ανήλικους, ηλικίας έως και 12-14 χρονών, δείχνει πόσο βαθιά ριζωµένη είναι η τρανσφοβία και ο σεξισµός στην ελληνική κοινωνία. Η ∆ήµητρα είναι ο εύκολος στόχος, η αδύναµη και η περιθωριοποιηµένη σε µια κλειστή επαρχιακή κοινωνία και για αυτό βρίσκεται εκτεθειµένη στην βία. Είναι άγνωστο πόσες «∆ήµητρες» έχουν υπάρξει χωρίς να µάθουµε ποτέ για αυτές, γι’ αυτό είναι καθήκον µας να παλέψουµε για το δικαίωµα στην ζωή, στην ασφάλεια και στην αξιοπρέπεια για κάθε µία από αυτές.

ΑΡΙΣΤΕΡΑ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

25

Κυκλοφορεί το 16ο τεύχος του περιοδικού της ∆ιεθνιστικής Εργατικής Αριστεράς

Το εισαγωγικό σηµείωµα της σύνταξης

Α

Υπεύθυνος διανοµής: ∆ηµήτρης Μπάρκας Επικοινωνία: τηλ.: 210 3306286 e-mail: kokkino@dea.org.gr

νάµεσα στο προηγούµενο και αυτό το τεύχος του «Κ» µεσολάβησε ένα καυτό καλοκαίρι στα ελληνοτουρκικά, που έδωσε τη θέση του σε έναν διπλωµατικό «πυρετό», αλλά και σε µια θηριώδη ενίσχυση των πολεµικών δαπανών και µια ευρύτερη αναβάθµιση του µιλιταρισµού από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ο δηµόσιος διάλογος κυριαρχείται (και θα συνεχίσει να κυριαρχείται) από τα λεγόµενα «εθνικά θέµατα» και αυτό βρίσκει αντανάκλαση και σε αντιπαραθέσεις µέσα στην Αριστερά, όπου η σχετική αρθρογραφία πύκνωσε ιδιαίτερα τους τελευταίους µήνες. Το κεντρικό αφιέρωµα αυτού του τεύχους παρεµβαίνει σε αυτή τη συζήτηση. Ο Αντώνης Νταβανέλος παρουσιάζει µια συνολική τοποθέτηση πάνω στο ζήτηµα του ελληνοτουρκικού ανταγωνισµού: Την αναγκαία ιδεολογική αφετηρία για να τοποθετηθεί κανείς, το ιστορικό της ελληνοτουρκικής διαµάχης στον 20ό αιώνα και τα σηµερινά επίδικα που καθορίζουν το χαρακτήρα της αντιπαράθεσης που ξετυλίγεται µπροστά µας. Πάνω σε αυτά, διαµορφώνει και µια κριτική αποτίµηση των απόψεων που έχουν διατυπωθεί στην ενδο-αριστερή συζήτηση για το θέµα. Ο Παναγιώτης Λίλλης αναπτύσσει περισσότερο την πτυχή της ιδε-

ολογικής αφετηρίας και των ιστορικών παραδόσεων πάνω στις οποίες (οφείλει να) πατά η ριζοσπαστική Αριστερά. Στο άρθρο του παρουσιάζει το ρήγµα και τις αντιπαραθέσεις που προκάλεσε στην Αριστερά της εποχής ο Πρώτος Παγκόσµιος Πόλεµος, µέσα από τα οποία διαµορφώθηκε η διεθνιστική-αντιπολεµική στάση του µπολσεβικισµού, που αποτελεί µέχρι σήµερα θεµέλιο και «ιδρυτικό» χαρακτηριστικό της κοµουνιστικής Αριστεράς. Στο σκληρό τοπίο που έχει διαµορφωθεί, η καταδίκη της Χρυσής Αυγής και η µεγαλειώδης συγκέντρωση της 7ης Οκτώβρη υπήρξε η πιο βαθιά ανάσα για το ευρύτερο κίνηµα αντίστασης στην Ελλάδα αλλά και το αντιφασιστικό κίνηµα διεθνώς. Μόλις λίγα χρόνια πριν από αυτή τη µεγάλη νίκη, η Ελλάδα αποτελούσε «σκοτεινό» παράδειγµα, καθώς είχε την ιδιαιτερότητα να ζήσει τη νεοναζιστική εκδοχή της διεθνούς ακροδεξιάς ανόδου. Ο Πάνος Πέτρου επιχειρεί µια αποτίµηση όλης αυτής της πυκνής περιόδου, της ανόδου και της πτώσης της Χρυσής Αυγής, καταθέτοντας κάποια ευρύτερα συµπεράσµατα για το φασισµό και την πάλη εναντίον του. Σε αυτό το τεύχος, ξαναπιάνουµε το νήµα του απολογισµού των «πλατιών κοµµάτων της Αριστεράς» διεθνώς που είχαµε ανοίξει από τα πρώτα µας τεύχη, µε την τελική αποτίµηση ενός σχηµατισµού που αποτέλεσε την άλλη µεγάλη ελπίδα εκτός του ΣΥΡΙΖΑ και κατέληξε (σχεδόν παράλληλα µαζί του) σε ένα άδοξο τέλος. Ο Μανουέλ Γκαρί γράφει για την «άνοδο και τη δύση του Ποδέµος» και καταθέτει και έναν υποδειγµατικά συγκεκριµένο και νηφάλιο απολογισµό των επιλογών των Αντικαπιταλίστας σε όλη αυτή τη διαδροµή, εξηγώντας «γιατί έπρεπε να δηµιουργήσουµε το Ποδέµος και γιατί έπρεπε να φύγουµε από αυτό». Το «Κ» επανέρχεται και σε µια άλλη «θεµατολογία» την οποία έχει ιεραρχήσει ως σηµαντική κι επιχειρεί να αναδεικνύει, τα ζητήµατα πολιτικής και θεωρητικής συγκρότησης του φεµινιστικού κινήµατος. Σε αυτό το τεύχος, ανοίγουµε τη συζήτηση για τη σεξεργασία, φιλοξενώντας δύο ενδιαφέροντα άρθρα. Ένα κείµενο της Σίλβια Φεντερίτσι, που παρουσιάζει τις ρίζες της σεξουαλικής εργασίας στις ΗΠΑ και το Ηνωµένο Βασίλειο, ως αναγκαίο θεωρητικό-ιστορικό υπόβαθρο. Και ένα άρθρο της Τζοάνα Μπρένερ για την πώληση σεξουαλικών υπηρεσιών στο σύγχρονο καπιταλισµό, όπου παρουσιάζει τη ζωηρή συζήτηση µέσα στο διεθνές φεµινιστικό κίνηµα και παρεµβαίνει σε αυτή. Από την ύλη δεν θα µπορούσαν να απουσιάζουν ζητήµατα ιστορίας και θεωρίας του µαρξιστικού-εργατικού κινή-

µατος. Συµπληρώθηκαν 100 χρόνια από την έκδοση του «Αριστερισµού» του Λένιν, ενός έργου του µεγάλου επαναστάτη που είναι από τα κορυφαία του (και για αρκετούς το κορυφαίο του…) και έχει αναµφισβήτητη επικαιρότητα στις συνθήκες όπου καλούµαστε να δράσουµε σήµερα. Ένα σηµείωµα της σύνταξης παρουσιάζει την µατιά µας πάνω στη σηµασία αυτού του έργου και τους λόγους που το αναδεικνύουµε σε αυτό το τεύχος. Ακολουθεί ένα εκτεταµένο άρθρο του Τζον Ρόουζ, που παρουσιάζει τις βασικές «εισηγήσεις» του Λένιν σε αυτό το βιβλίο, ιδωµένες µέσα από µεγάλες δοκιµασίες της εποχής στην επαναστατηµένη Γερµανία και την Ιταλία µετά την ήττα της Κόκκινης ∆ιετίας. Το άρθρο του Λούκα Ταβάν, που ακολουθεί, παρουσιάζει την ιστορική εµπειρία της Κόκκινης ∆ιετίας, 80 χρόνια µετά το άδοξο τέλος αυτής της κορυφαίας στιγµής στην ιστορία του ιταλικού κινήµατος που αξίζει να µελετήσει κάθε νέος-α αγωνιστής-στρια. Προτείνουµε να διαβαστεί «συµπληρωµατικά» µε το αφιέρωµα στον «Αριστερισµό», καθώς βοηθά στην κατανόηση γεγονότων στα οποία αναφέρεται ο Ρόουζ και παρουσιάζει τις απόψεις του Γκράµσι και του Μπορντίγκα, δύο κεντρικών προσωπικοτήτων στη συζήτηση περί αριστερισµού. Αντίστοιχα προτείνουµε να διαβαστεί και η βιβλιοκριτική που «ανοίγει» το σχετικό τµήµα του περιοδικού. Ο Σωτήρης Μάρταλης παρουσιάζει το µνηµειώδες έργο του Πιερ Μπρουέ για τη Γερµανική Επανάσταση (1917-1923). Είναι µια έκδοση που καλωσορίζουµε θερµά και ασφαλώς προτείνουµε ανεπιφύλακτα να διαβαστεί, αλλά παράλληλα η παρουσίασή της σε αυτό το τεύχος βοηθά τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερα τις αντιπαραθέσεις που παρουσιάζει ο Ρόουζ στον «Αριστερισµό». Ακολουθούν δύο ακόµα βιβλιοκριτικές που κλείνουν την ύλη αυτού του τεύχους. Ο Αντώνης Νταβανέλος γράφει για το «Πώς Συλλογάται ο Ρήγας;» του ∆ηµήτρη Ψαρρά, ένα βιβλίο που θα αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιµο στο δηµόσιο διάλογο που θα ανοίξει στα 200 χρόνια από το 1821, απέναντι στις (αναµενόµενες) «στρεβλώσεις» του νοήµατος και του χαρακτήρα της επανάστασης. Ο Νικόλας Κολυτάς παρουσιάζει το «Αν το προσφυγικό ήταν πρόβληµα, θα είχε λύση», του ∆ηµήτρη Χριστόπουλου, µια καλοδεχούµενη έκδοση που προσφέρει πολύτιµα στοιχεία και επιχειρήµατα και συµβάλει στη διαµόρφωση µιας συνεκτικής αντιρατσιστικής τοποθέτησης πάνω σε ένα από τα πιο καυτά ζητήµατα της περιόδου.

26

αναλυση

6 γεναρη 2021

Η πρώτη δεκαετία της αραβικής Του Ζιλμπέρ Ασκάρ*

Π

ριν δέκα χρόνια, στις 17 Δεκέμβρη του 2010, ένας νεαρός πλανόδιος μικροπωλητής στην πόλη Σίντι Μπουζίντ της κεντρικής Τυνησίας, άναψε μια πολιτική πυρκαγιά που σύντομα τύλιξε όλη την χώρα κι έπειτα εξαπλώθηκε σε όλη την αραβόφωνη περιοχή. Ήταν αυτό που μετά το 2011 έγινε γνωστό ως «Αραβική Άνοιξη». Οι πρώτοι μήνες εκείνης της «άνοιξης» ήταν γεμάτοι ευφορία, καθώς ένα κύμα μαζικών διαδηλώσεων σάρωσε την περιοχή και κορυφώθηκε σε 6 μεγάλες εξεγέρσεις, με την Αίγυπτο, την Υεμένη, το Μπαχρέιν, τη Λιβύη και τη Συρία να ακολουθούν το παράδειγμα της Τυνησίας. Ωστόσο μετά τον αρχικό ξεσηκωμό το επαναστατικό κύμα υποχώρησε, δίνοντας τη θέση του σε μια αιματηρή αντεπαναστατική επίθεση. Η επανάσταση του Μπαχρέιν πολιορκήθηκε και κατεστάλη. Το συριακό καθεστώς κατάφερε να αντέξει τη λαϊκή εξέγερση, η οποία εξελίχθηκε σε έναν εμφύλιο πόλεμο, έως ότου το Ιράν με την παρέμβασή του έσωσε το καθεστώς το 2013. Λίγο μετά συνέβη ένα αντιδραστικό στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αίγυπτο και ακολούθησαν κι άλλες υποχωρήσεις όπως και το ξέσπασμα εμφυλίων πολέμων σε Λιβύη και Υεμένη. Αυτή η σκληρή ήττα διέλυσε όσες αυταπάτες είχαν απομείνει. Η ευφορία έδωσε τη θέση της στον πεσιμισμό, καθώς από πολλές πλευρές διακηρυσσόταν ότι τα όνειρα της «Αραβικής Άνοιξης» είναι νεκρά. Τόσο η ευφορία όσο και η απελπισία ήταν εξίσου αποτελέσματα επιφανειακών εντυπώσεων όσον αφορά το επαναστατικό κύμα και την επακόλουθη υποτροπή. Και οι δύο στάσεις αγνοούσαν δύο θεμελιώδη χαρακτηριστικά του μπιγκ μπανγκ που συντάραξε την περιοχή το 2011.

Δομικές αιτίες

Το πρώτο χαρακτηριστικό είναι ότι η έκρηξη είχε βαθιές ρίζες στη δυσεπίλυτη δομική κρίση που έχει προκύψει από τη μετατροπή του κυρίαρχου κοινωνικού/πολιτικού συστήματος σε εμπόδιο στην ανάπτυξη, κάτι που προκαλεί πολύ χαμηλούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης και συνεπώς πολύ υψηλά επίπεδα ανεργίας, ειδικά στη νεολαία και τις γυναίκες. Η άμπωτη του επαναστατικού κύματος και η αντιδραστική επέλαση που ακολούθησε δεν έλυσαν στο ελάχιστο αυτή την κεντρική δομική κρίση, που συνέχισε να επιδεινώνεται στις συνθήκες πολιτικής αστάθειας που κυριαρχούν στην περιοχή από την αρχή της κρίσης. Αυτό σημαίνει ότι τα γεγονότα του 2011 δεν ήταν παρά μόνο η αρχή μιας μακροχρόνιας επαναστατικής διαδικασίας που δεν θα λήξει έως ότου επιτευχθεί η αναγκαία ριζοσπαστική αλλαγή στη φύση του υπαρκτού πολιτικού/κοινωνικού συστήματος. Αν δεν επισυμβεί μια τέτοια αλλαγή, η περιοχή κινδυνεύει να βυθιστεί σε μια καταστροφική παρακμή, εγκαινιάζοντας μια μακρά

Η αποτυχία της «Αραβικής Άνοιξης» -με εμφυλίους πολέμους σε τρεις χώρες και την αποκατάσταση του παλιού καθεστώτος με νέο πρόσωπο, ακόμα πιο άσχημο στην περίπτωση της Αιγύπτου- δεν έφερε καμιά κοινωνική σταθερότητα στην περιοχή περίοδο σκοτεινών χρόνων.

Ιδιόμορφα καθεστώτα

Το δεύτερο χαρακτηριστικό που αγνοήθηκε είναι ο στενός έλεγχος που ασκεί το πολιτικό και κοινωνικό σύστημα στην αραβική περιοχή πάνω σε κρίσιμους μοχλούς της κρατικής εξουσίας -ειδικά τις ένοπλες δυνάμεις. Η διάχυτη προσδοκία των πρώτων μηνών της «Αραβικής Άνοιξης» ότι η περιοχή θα βίωνε μια «δημοκρατική μετάβα-

ση» εξίσου ομαλή όπως σε άλλα μέρη του πλανήτη στηριζόταν σε μια αφελή υποτίμηση της συνεκτικότητας του κορμού του κράτους και της κατασταλτικής του ραχοκοκκαλιάς, όπως και σε μια αφελή υποτίμηση της προθυμίας των αρχουσών ελίτ να καταστρέψουν τις χώρες τους, να σφάξουν τους πληθυσμούς τους ή να τους εκτοπίσουν από τη χώρα στην προσπάθεια να διατηρήσουν την εξουσία και τα προνόμιά τους -όπως έκανε το συριακό καθεστώς. Αυτή η αφελής λανθασμένη εκτίμηση ενισχύθηκε από τις εξελίξεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Εκεί το «βαθύ κράτος» θυσίασε τον επικεφαλής του για να διασώσει τα θεμέλιά του έως ότου αναδειχθεί ένας νέος επικεφαλής ως κορυφή του παγόβουνου. Αυτή η εξέλιξη έγινε λανθασμένα κατανοητή ως η «ανατροπή του καθεστώτος» την οποία απαιτούσε ο λαός, όπως έλεγε το διάσημο σύνθημα. Συνυπολογίζοντας τα δύο αυτά χαρακτηριστικά, προκύπτει το συμπέρασμα ότι η αλλαγή που έχει ανάγκη η περιοχή για να ξεπεράσει τη χρόνια κρίση της, απαιτεί ηγεσίες ή ηγετικά όργανα του λαϊκού κινήματος που να έχουν υψηλά επίπεδα επαναστατικής αποφασιστικότητας και αφοσίωσης στο λαϊκό συμφέρον. Τέτοιες ηγεσίες είναι αναντικατάστατες για τη διαχείριση της επαναστατικής διαδικασίας και για να ξεπεραστούν οι δύσκολες δοκιμασίες και προκλήσεις που θα προκύψουν αναπόφευκτα πάνω στην προσπάθεια να ηττηθούν τα υπαρκτά καθεστώτα αποσπώντας την κοινωνική τους βάση στους πολίτες και στους στρατιώτες. Απαιτούνται ηγεσίες που μπορούν να ανταπεξέλθουν στο καθήκον της επίβλεψης ενός μετασχηματισμού του κράτους από μηχανισμό κοινωνικού εκβιασμού εκ μέρους των λίγων σε εργαλείο που υπηρετεί την κοινωνία και την εργαζόμενη πλειοψηφία. Στο βαθμό που δεν αναδύονται ή εδραιώνονται τέτοια ηγετικά όργανα, η επαναστατι-

αναλυση

6 γεναρη 2021

27

επαναστατικής διαδικασίας

κή διαδικασία θα συνεχίσει αδυσώπητα μέσα από φάσεις άμπωτης και παλίρροιας, επαναστατικών ανόδων και αντεπαναστατικών αντεπιθέσεων.

κτούς κοινωνικούς αγώνες και εμπόδισε την ανάπτυξη άλλων, ο αντίκτυπός της δεν θα διαρκέσει, πόσο μάλλον από τη στιγμή που η επακόλουθη μεγέθυνση

Μακροπρόθεσμη διαδικασία

Η πρώτη δεκαετία της αραβικής επαναστατικής διαδικασίας επιβεβαίωσε ότι πρόκειται πράγματι για μια μακροπρόθεσμη διαδικασία. Η αποτυχία της «Αραβικής Άνοιξης» -με εμφυλίους πολέμους σε τρεις χώρες και την αποκατάσταση του παλιού καθεστώτος με νέο πρόσωπο, ακόμα πιο άσχημο στην περίπτωση της Αιγύπτου- δεν έφερε καμιά κοινωνική σταθερότητα στην περιοχή. Κοινωνικές εκρήξεις και πολιτικές κινητοποιήσεις συνέχισαν να συμβαίνουν στη μια χώρα μετά την άλλη και σε διαφορετικές περιοχές στο εσωτερικό κάθε χώρας, όπως συνέβη σε Μαρόκο, Τυνησία, Αίγυπτο, Σουδάν, Ιορδανία, Συρία, Ιράκ κ.ο.κ. Οκτώ χρόνια μετά το πρώτο επαναστατικό κύμα, η περιοχή βίωσε ένα δεύτερο που εγκαινιάστηκε από την εξέγερση στο Σουδάν που ξέσπασε πριν 2 χρόνια, στις 19 Δεκέμβρη του 2018. Ακολούθησε μέσα στο 2019 το «Χιράκ» [κίνημα] στην Αλγερία και οι εξεγέρσεις σε Ιράκ και Λίβανο. Αθροιστικά, δέκα αραβικά κράτη έχουν ζήσει εξεγέρσεις την τελευταία δεκαετία, δηλαδή οι μισές χώρες της περιοχής και η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού της έχουν περάσει μέσα από μαζικά επαναστατικά ξεσπάσματα. Επιπλέον, σχεδόν όλες οι υπόλοιπες αραβικές χώρες έχουν δει μια αξιοσημείωτη αύξηση της κοινωνικής και πολιτικής διαμαρτυρίας την τελευταία 10ετία. Αν και είναι η αλήθεια ότι η πανδημία Covid19 ανέκοψε τους υπαρ-

Κάθε γενιά βγάζει συμπεράσματα από τις εμπειρίες και τις αποτυχίες της, συμπεράσματα που μεταφέρονται από τη μια γενιά στην επόμενη, από τη μια χώρα στην άλλη, μέσα στα πλαίσια μιας ενιαίας παρατεταμένης ιστορικής διαδικασίας της περιφερειακής οικονομικής κρίσης μόνο θα φουντώσει επιπλέον τις φλόγες της λαϊκής οργής.

Προκλήσεις

Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η παρούσα γενιά επαναστατών, η οποία πολιτικοποιήθηκε στη διάρκεια των εξεγέρσεων, και η θεμελιώδης προϋπόθεση για την ικανότητά της να περάσει από την εξέγερση στην πετυχημένη επανάσταση, βρίσκεται στο ζήτημα της ηγεσίας που προαναφέρθηκε, τόσο με την οργανωτική του διάσταση όσο και με την πολιτική του. Όχι μόνο στην αραβική περιοχή, αλλά σε όλο τον πλανήτη, η νέα εξεγερμένη γενιά είναι δίκαια καχύποπτη απέναντι στους παλιούς πολιτικούς και ιδεολογικούς σχηματισμούς,

γνωρίζοντας ότι κατέληξαν σε γραφειοκρατικό αυταρχισμό ή σε προσωποκεντρικές ηγεσίες και ότι πρόδωσαν τις αρχές που ισχυρίζονταν ότι ενσαρκώνουν προκειμένου να συμφιλιωθούν με διάφορες μορφές κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής καταπίεσης. Κάπως έτσι, η νέα γενιά εξεγερμένων έχει την προδιάθεση να λειτουργεί με οριζόντιες δομές βάσης, να απορρίπτει τον ιεραρχικό συγκεντρωτισμό και να προτιμά δικτυακού τύπου συντονισμούς, όπως φάνηκε καλύτερα στις Επιτροπές Αντίστασης του Σουδάν. Πολιτικά, όπως κάθε άλλη μακροχρόνια επαναστατική διαδικασία στην ιστορία, η διαδικασία στην περιοχή λειτουργεί σωρευτικά. Κάθε γενιά βγάζει συμπεράσματα από τις εμπειρίες και τις αποτυχίες της, συμπεράσματα που μεταφέρονται από τη μια γενιά στην επόμενη, από τη μια χώρα στην άλλη, μέσα στα πλαίσια μιας ενιαίας παρατεταμένης ιστορικής διαδικασίας. Είδαμε έτσι πώς το δεύτερο επαναστατικό κύμα -αυτό που κάποιοι σχολιαστές αποκάλεσαν «Δεύτερη Αραβική Άνοιξη»- απέφυγε όντως τις αυταπάτες που συνόδευσαν το προηγούμενο. Αρκεί να συγκρίνουμε τις τρεις χώρες της περιοχής που χαρακτηρίζονται από τον κυρίαρχο ρόλο των στρατιωτικών τους κατεστημένων: Αίγυπτος, Σουδάν και Αλγερία. Ενώ το 2011 και ξανά το 2013, στην Αίγυπτο επικράτησαν αυταπάτες για έναν «σωτήριο» ρόλο του στρατιωτικού κατεστημένου, τα επακόλουθα λαϊκά κινήματα σε Σουδάν και Αλγερία απέφυγαν και τα δύο αυτήν την παγίδα και επιβεβαίωσαν την απαίτησή τους για μια πολιτική κυβέρνηση ως προϋπόθεση της δημοκρατίας. Πα-

ρόμοια, τα κινήματα σε Ιράκ και Λίβανο κατάφεραν και τα δύο να αποφύγουν την παγίδα της θρησκευτικής σεχταριστικής διαμάχης που είχε χρησιμοποιηθεί για χρόνια από τις άρχουσες τάξεις για να διαιρούν το λαό και να οχυρώνουν την ηγεμονία τους πάνω του. Ασφαλώς έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας να διανύσουμε από τη σημερινή κατάσταση των λαϊκών κινημάτων και ιδιαίτερα των νεολαιίστικων, μέχρι την εκπλήρωση των προοδευτικών επαναστατικών προσδοκιών της νέας γενιάς. Στο μεταξύ, η αντιδραστική αραβική τάξη πραγμάτων συνεχίζει να χτίζει τα αντίμετρά της, ενώ οι ηγέτες της συνεργάζονται στην αντιμετώπιση της περιφερειακής επαναστατικής διαδικασίας. Ο δρόμος προς την επαναστατική λύτρωση είναι μακρύς και δύσκολος, αλλά η αποφασιστικότητα να ακολουθηθεί ενισχύεται από την επίγνωση ότι η μόνη εναλλακτική είναι η ταπείνωση και η εξαφάνιση.

*Αραβικό πρωτότυπο στην «Al-Quds alArabi». Η αγγλική μετάφραση αναδημοσιεύτηκε από το tempestmag.org

28

∆ΙΕΘΝΗ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

Τα επίδικα της πορείας του Brexit Του Πάνου Πέτρου

Τ

ο θρίλερ του Brexit επανήλθε στα τέλη του 2020, καθώς η εµπορική σχέση της ΕΕ µε το Ηνωµένο Βασίλειο µετά την 1η Γενάρη του 2021 έγινε επίδικο αντιπαράθεσης µέχρι και την τελευταία στιγµή. Η συµφωνία παρουσιάζεται ως επιτυχία και στις δυο πλευρές της Μάγχης, ενώ το πολυσέλιδο κείµενο δεν επιτρέπει ακόµα µια πλήρη αποτίµηση του περιεχοµένου. Ωστόσο, κρίνοντας από τις αντιδράσεις των σκληρών ευρωσκεπτικιστών στο κόµµα των Τόρηδων ενάντια στην «προδοσία Τζόνσον», αν υπήρξε µια πλευρά που υποχρεώθηκε σε περισσότερες παραχωρήσεις ήταν το Λονδίνο. Σε κάθε περίπτωση, αποδεικνύεται ότι το διαζύγιο δεν θα είναι µια «βελούδινη» διαδικασία. Άλλωστε πριν ακόµα υπογραφεί η συµφωνία, είχε αρχίσει η συζήτηση «ερµηνείας» και «εφαρµογής» του πολυσέλιδου κειµένου, οι ανησυχίες εκατέρωθεν για την «αξιοπιστία» της απέναντι πλευράς και τη δέσµευσή της στο µέλλον κ.ο.κ. Αυτό που εξελίσσεται µπροστά µας είναι ένας τυπικός ενδοϊµπεριαλιστικός ανταγωνισµός, από αυτούς που θα συναντάµε διαρκώς µπροστά µας σε αυτή την εποχή βαθιάς κρίσης.

Ιµπεριαλιστική ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιλέξει να φερθεί σκληρά στη Βρετανία. Οι Financial Times (που προτιµούσαν την παραµονή του ΗΒ στην ΕΕ) έκαναν λόγο για «γεράκια», όσον αφορά τη στάση των Ευρωπαίων διαπραγµατευτών. Πράγµατι, η στάση των Βρυξελλών δείχνει ότι παίζεται κάτι σοβαρότερο από την «τακτοποίηση» των σχέσεων µε ένα σύµµαχο κράτος που επέλεξε να βρεθεί εκτός Ένωσης. Η Κοµισιόν αρνήθηκε να παραχωρήσει στο Λονδίνο συµφωνίες (και κυρίως δικαιώµατα) που έχουν παραχωρηθεί σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη που δεν ανήκουν στην ΕΕ. Πρόκειται για µια ενδιαφέρουσα εξέλιξη στον ιµπεριαλιστικό προσανατολισµό της Ένωσης. Η λειτουργία της ΕΕ στηρίζεται στην οικειοθελή παραχώρηση τµήµατος της εθνικής κυριαρχίας από όλα τα κράτη-µέλη της. Αλλά στην παρούσα φάση αξιοποιεί την οικονοµική ισχύ και σηµασία της για να επιχειρήσει να επιβάλει όρους «συµπεριφοράς» όχι σε ένα κράτος-µέλος της, αλλά σε µια γειτονική χώρα. Το γεγονός ότι απέσπασε κάποιες δεσµεύσεις «συµµόρφωσης» από το Λονδίνο υπό τη διαρκή

απειλή ενεργοποίησης δασµών είναι ένα δείγµα. Τη µεγαλύτερη αδιαλλαξία έδειξε ο Μακρόν, που εξέφραζε ανησυχίες για την πιο «υποχωρητική» στάση της Μέρκελ. Υπάρχουν λόγοι για τη διαφορά προσέγγισης. Αφενός, η γαλλική κυβέρνηση εκτιµά ότι µπορεί να αξιοποιήσει το Brexit για να εκτοπίσει το Σίτι του Λονδίνου από τον κυρίαρχο χρηµατοπιστωτικό του ρόλο. Στη γερµανική καγκελαρία υπάρχει µεγαλύτερη επίγνωση της δυσκολίας αυτού του στόχου (καθώς υπάρχει ήδη ενδο-ευρωπαϊκός ανταγωνισµός Παρισιού-Φρανκφούρτης, που κάνει πιο εύκολη τη ζωή του Σίτι). Αφετέρου, ο Μακρόν είναι πιο ανήσυχος απέναντι στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα που µπορεί να αποκτήσει ένα ΗΒ που θα προχωρήσει ανεµπόδιστο σε µια πλήρη «απορύθµιση». Η πολύ πιο ανταγωνιστική γερµανική βιοµηχανία, δεν διακατέχεται εξίσου από τέτοια υπαρξιακά άγχη για τη θέση της στο διεθνή ανταγωνισµό.

«Ανάκτηση κυριαρχίας»

Από την άλλη µεριά της Μάγχης, ο Μπόρις Τζόνσον επιδιώκει τη µέγιστη «ανάκτηση κυριαρχίας», ως στρατηγική που (εκτιµά ότι) θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα συµφέροντα του βρετανικού καπιταλισµού. Η πτέρυγα της άρχουσας τάξης που συµµερίζεται αυτή την τάση είναι µειοψηφική, όπως φάνηκε από την πίεση που άσκησε το σύστηµα το ∆εκέµβρη να επιτευχθεί συµφωνία µε παραχωρήσεις την ώρα που ο Τζόνσον παρουσιαζόταν «έτοιµος για όλα». Αλλά είναι υπαρκτή και έχει σε αυτή τη συγκυρία τον άνθρωπό της στην Ντάουνινγκ Στριτ. Οι ανησυχίες των Ευρωπαίων, που µεταφράζονται στην προσπάθειά τους να υποχρεώσουν το ΗΒ να συµµορφώνεται στο «ρυθµιστικό πλαίσιο» της ΕΕ αν θέλει να συνεχίσει να εξάγει προϊόντα (έχει ενδιαφέρον –για επόµενες αναταραχές– ότι δεν

έχει θιχτεί ακόµα το κοµβικό ζήτηµα των υπηρεσιών) στην Κοινή Αγορά, λένε πολλά για το οικονοµικό περιεχόµενο της «κυριαρχίας» που επιδιώκουν οι Τόρηδες υπό τον Τζόνσον. Οι προτάσεις και οι κατευθύνσεις κυβερνητικών στελεχών όπως ο Κάµινγκς (ο «εγκέφαλος» του Brexit) δείχνουν προς αυτό που περιγράφεται ως µια «Σιγκαπούρη του Τάµεση»

Μια σύγκρουση µεταξύ ισχυρών ιµπεριαλιστικών κρατών κι ένας εµφύλιος πόλεµος µεταξύ «οικόσιτου καπιταλισµού» και «καπιταλισµού των πολέµαρχων», όπου όλοι εµείς είµαστε απλώς παράπλευρες απώλειες ή «αβύθιστο αεροπλανοφόρο για την αµερικανική ή κινεζική οικονοµική επικυριαρχία µέσα στην ΕΕ». ∆εν είναι τυχαίο ότι οι πιο αδιάλλακτοι «κυριαρχιστές» στους κύκλους της άρχουσας τάξης είναι… διεθνείς παίκτες που δρουν στο εξωτερικό. Αυτοί προωθούν έναν αχαλίνωτο νεοφιλελευθερισµό, που θα µπορούσε να κατακλύσει τις ευρωπαϊκές αγορές, αδέσµευτος από τους «διακανονισµούς» που ρυθµίζουν το εµπόριο, τα στάνταρ κλπ εντός της Ένωσης. Πρόκειται για ένα σχέδιο που δεν έχει τίποτε το φιλεργατικό και υπενθυµίζει ότι η «εθνική κυριαρχία» που εµφανίζεται ως αντίπαλο δέος στις διάφορες «διεθνείς ολοκληρώσεις» δεν έχει τίποτε το a priori προοδευτικότερο να προσφέρει. Ο νέος γύρος αντιπαράθεσης γύρω από το Brexit αφορά τη σύγκρουση µεταξύ ισχυρών ιµπεριαλιστικών κρατών (κυρίως Γαλλίας-Βρετανίας) που πασχίζουν να προωθήσουν τα

αντικρουόµενα συµφέροντά τους. Παράλληλα είναι µια αντιπαράθεση και στο εσωτερικό της Βρετανίας, όπου ο Τζορτζ Μονµπιό έγραψε στον «Γκάρντιαν» για την αντιπαράθεση µεταξύ «οικόσιτου καπιταλισµού» (που προτιµά τη σταθερότητα, συµβιώνει αρµονικά µε τους υπαρκτούς εµπορικούς διακανονισµούς κλπ) και «καπιταλισµού των πολέµαρχων» (που επιδιώκει ρητά το «χάος», γιατί πιστεύει ότι «µέσα σε αυτό θα θριαµβεύσουµε»). Στον τίτλο του άρθρου του, ο Μονµπιό εκτιµά ότι σε αυτόν τον «εµφύλιο πόλεµο µέσα στον καπιταλισµό, όλοι εµείς είµαστε απλώς παράπλευρες απώλειες».

Αδυναµία Αριστεράς

∆εν ήταν µονόδροµος αυτή η εξέλιξη. Αλλά οι δυνάµεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς στη Βρετανία ήταν πολύ µικρές για να καθορίσουν τη διαµάχη του 2016. ∆ιχασµένες µεταξύ «αριστερού Brexit» και «αριστερού Remain», και οι µεν και οι δε αδυνατούσαν να επηρεάσουν το «πρόσηµο» της κάθε επιλογής. Αντίστοιχα δεν µπόρεσαν να αξιοποιήσουν την κρίση των Τόρηδων το 2017-19. Οι ήδη µικρές δυνατότητές τους, περιορίστηκαν ακόµα περισσότερο όταν καθηλώθηκαν στην πόλωση πάνω στη στάση που κράτησε ο καθένας στο δηµοψήφισµα, αντί να επιχειρήσουν να συνενώσουν σε ταξικούς και αντιρατσιστικούς αγώνες τα πιο προοδευτικά στοιχεία των δύο «δηµογραφικών κατηγοριών». Αυτά τα καθήκοντα έπεσαν στις πλάτες του «κορµπινισµού», ο οποίος εξέφρασε την αριστερόστροφη διάθεση στη βρετανική κοινωνία. ∆οκιµάστηκε ως ρεύµα και εκ του αποτελέσµατος αποδείχθηκε αρκετά αδύναµο (σε πολιτικοποίηση, οργάνωση, µαχητικότητα), όπως δείχνει η θεαµατική του «εξαέρωση» µετά την εκλογική ήττα του 2019 και την πτώση του Κόρµπιν από την ηγεσία των Εργατικών. Αλλά αυτός ο απολογισµός είναι µια άλλη συζήτηση…

∆ΙΕΘΝΗ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

29

Ινδία Η συγκλονιστική γενική απεργία της 26ης Νοέµβρη στην Ινδία (250 εκατ. άνθρωποι) ήταν ένα κορυφαίο σηµείο που τράβηξε τη διεθνή προσοχή στην αντίσταση στη χώρα του Μόντι. Αλλά ήταν το κορυφαίο σηµείο ενός παρατεταµένου αγώνα διαρκείας που συνεχίζεται µακριά από τα φώτα της δηµοσιότητας. Εκατοµµύρια αγρότες έχουν κατασκηνώσει έξω από το Νέο ∆ελχί, «πολιορκώντας» την πρωτεύουσα µετά από µακρές πορείες χιλιοµέτρων από όλη τη χώρα. Η κυβέρνηση Μόντι επιχειρεί µια µετωπική επίθεση που γκρεµίζει ένα ολόκληρο σύστηµα κρατικών «προστασιών» (και του αγροτικού εισοδήµατος και των καταναλωτών), για να παραδώσει τεράστιες εκτάσεις σε πανίσχυρες αγροβιοµηχανικές εταιρίες. Το µέτρο θίγει όλη την αγροτιά: από τους πιο εύπορους (των οποίων ο «ηγετικός» ρόλος στις κινητοποιήσεις είναι ένα ζήτηµα του κινήµατος) αλλά και τους φτωχούς (που συχνά είναι παράλληλα µισθωτοί ή που αυτοκτονούν µαζικά τα τελευταία χρόνια λόγω χρεών). Ο Μόντι έχει πιεστεί για πρώτη φορά στη διάρκεια της διακυβέρνησής του (συναντήσεις µε αγροτικά σωµατεία, θολές υποσχέσεις για «διορθώσεις» στη µεταρρύθµιση), προκαλώντας την οργή ενός τµήµατος της εκλογικής του βάσης. Η προσπάθεια της Αριστεράς να απλώσει την κινητοποίηση και γύρω από τα ζητήµατα των ακτηµόνων εργατών γης, και κάποιων συνδικάτων να διευρύνουν το κοινωνικό µέτωπο ανοίγοντας και τις επιθέσεις στα εργατικά δικαιώµατα, θα κρίνει πολλά για τη συνέχεια…

Ισραήλ Το Κράτος του Ισραήλ βαδίζει προς τις τέταρτες (!) εκλογές σε 2 χρόνια, τον Μάρτη του 2021. Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας Νετανιάχου-Γκαντζ, που έβαλε τέλος στις διαδοχικές εκλογικές αναµετρήσεις κατέρρευσε. «Τυπικά», ήταν το κόµµα του Γκαντζ, «Μπλε και Λευκό», αυτό που πυροδότησε την κατάρρευση καθώς ψήφισε -µαζί µε την αντιπολίτευση- ενάντια στην παράταση της θητείας της Βουλής µετά την αποτυχία της να εγκρίνει προϋπολογισµό. Είχε ωστόσο προηγηθεί ένα επίµονο τρενάρισµα των διαδικασιών ψήφισης προϋπολογισµού από τον Νε-

τανιάχου, το οποίο οδήγησε στο αδιέξοδο. Αρκετοί -εύλογα- ανακαλούµε την εκτίµηση ότι ο Νετανιάχου θα οδηγούσε τη χώρα σε κάλπες πριν υποχρεωθεί να τιµήσει τη συµφωνία «εναλλασσόµενης πρωθυπουργίας» (θα παρέδιδε στον Γκαντζ το φθινόπωρο του 2021). Με την έρευνα για τις διώξεις εναντίον του να ξεκινά το Φλεβάρη και έναν νέο αντίπαλο στα δεξιά (διάσπαση του Λικούντ µε επίκεντρο το «όχι άλλο Νετανιάχου»), µένει να φανεί αν θα καταφέρει πάλι το θαύµα του. Αυτό που θεωρείται δεδοµένο -από τις τελευταίες 3 εκλογές, από τις τρέχουσες δηµοσκοπήσεις, από τη γενικότερη εξέλιξη της ισραηλινής κοινωνίας- είναι ότι η κάλπη θα βγάλει και πάλι µια

Παλαιστίνη Η απαγόρευση κυκλοφορίας λόγω της πανδηµίας, προκάλεσε το ενδιαφέρον αρκετών δυτικών ΜΜΕ που περιέγραφαν ότι φέτος τα «Χριστούγεννα στη Βηθλεέµ» δεν είναι εφικτά για χιλιάδες ανθρώπους, ότι η πρόσβαση στην Ιερουσαλήµ είναι περιορισµένη κ.ο.κ. Μια καλή ευκαιρία να θυµηθούµε ότι η πρόσβαση στην Ιερουσαλήµ είναι απαγορευµένη για εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους, όλο το χρόνο, µε ή χωρίς πανδηµία και ότι απειροελάχιστοι Παλαιστίνιοι χριστιανοί κατάφερναν να φτάσουν τα προηγούµενα Χριστούγεννα στη Βηθλεέµ. Το Ισραήλ απασχόλησε και µε έναν άλλο τρόπο τα διεθνή ΜΜΕ που καλύπτουν την πανδηµία. Για την σχετικά γρήγορη εξασφάλιση εµβολίων και την έναρξη µαζικού εµβολιασµού του πληθυσµού. Όµως το κράτος που ελέγχει όλα τα εδάφη της ιστορικής Παλαιστίνης (και τα σηµερινά «παλαιστινιακά εδάφη») δεν θα εµβολιάσει όλους τους κατοίκους αυτών των εδαφών. Οι Παλαιστίνιοι θα

Αρµενία Η Αρµενία συνεχίζει να συγκλονίζεται από οργισµένες διαδηλώσεις ενάντια στον πρωθυπουργό Πασινιάν, που χρεώνεται την ήττα στον πόλεµο του Ναγκόρνο-Καραµπάχ είτε ως «αδύναµος» είτε ως «προδότης». Οι µαξιµαλιστικές αυταπάτες που καλλιεργήθηκαν για χρόνια ήρθαν σε σύγκρουση µε την πραγµατικότητα του πολέµου, αλλά δυστυχώς η «εκπαίδευση» της κοινωνίας σε αυτές και το εθνικιστικό ντελίριο τις µέρες του πολέµου οδηγούν στο σηµερινό κλίµα, που καθορίζεται από την οργή της «εθνικής ταπείνωσης» και θολώνει την αναγκαία αυτοκριτική. Αξίζει να διαβαστεί το κείµενο του Βίκεν Τσετεριάν («Ναγκόρνο Καραµπάχ: Πόλεµος και ήττα» στο Rproject.gr), ως υποδειγµατικός απολογισµός της «πραγµατικής ήττας»: των χαµένων ευκαιριών για ειρηνική επαναπροσέγγιση Αζέρων και Αρµενίων τα τελευταία 25 χρόνια. Στο στρατόπεδο των νικητών επι-

ακόµα δεξιότερη µετατόπιση, καθώς ακόµα και η αυτοαποκαλούµενη «κεντροαριστερά» του σιωνιστικού πολιτικού συστήµατος βρίσκεται σε εξαφάνιση…

πρέπει να περιµένουν αν και πότε η Παλαιστινιακή Αρχή θα εξασφαλίσει ένα µικρό µερίδιο εµβολίων από το ήδη µικρό µερίδιο που θα διαθέσει το πρόγραµµα του ΠΟΥ στα φτωχά κράτη. Εν τω µεταξύ, δίπλα τους θα «κυκλοφορούν» εκατοµµύρια δόσεις εµβολίων -για τους Ισραηλινούς εποίκους που έχουν καταλάβει τα εδάφη τους και ζουν στη ∆υτική Όχθη πχ, αλλά για αυτούς «προνοεί» το Τελ Αβίβ. Το «Όσλο» επιτρέπει στο Κράτος του Ισραήλ να ελέγχει ασφυκτικά έναν πληθυσµό που ζει υπό στρατιωτική κατοχή, χωρίς να έχει την ευθύνη της διαβίωσής του. Αν το πρακτικό αποτέλεσµα σας θυµίζει κραυγαλέα Απαρτχάιντ, καλά κάνει… Εν τω µεταξύ, τις «άγιες» αυτές µέρες, ισραηλινές µπουλντόζες ισοπέδωσαν δεκάδες Παλαιστινιακά σπίτια για να αρπάξουν τη γη για λογαριασµό εποίκων στην Κοιλάδα του Ιορδάνη. Για την οποία «πανηγύριζαν» διάφοροι Ευρωπαίοι διπλωµάτες και Άραβες µονάρχες ότι ανέστειλαν την (επίσηµη) «προσάρτησή» της. Μεγάλη επιτυχία, αχάριστοι οι ξεσπιτωµένοι Παλαιστίνιοι που δεν εκτιµούν…

κρατεί προς το παρόν εθνικιστική ευφορία και φιέστες για την ανάκτηση των (αζερικών) εδαφών που είχε καταλάβει η Αρµενία στον Πρώτο Πόλεµο του Καραµπάχ. Αλλά σε τέτοιους πολέµους δεν υπάρχουν νικητές. Για παράδειγµα, το Μπακού υποχρεώνεται να ζήσει µε ισχυρή ρωσική παρουσία γύρω του -ένα ζήτηµα που απέφευγε επιµελώς από την κατάρρευση της ΕΣΣ∆ και µετά. Πράγµατι, αν κάποιος νίκησε ήταν οι κυνικοί υπολογισµοί της Μόσχας να οδηγήσει την εξέλιξη της σύρραξης σε αναβάθµιση της παρουσίας της στον Καύκασο (και δευτερευόντως της Άγκυρας που ενίσχυσε κι άλλο το ρόλο της στο Αζερµπαϊτζάν). Εν τω µεταξύ, η αναζωπύρωση του εθνικιστικού µίσους (µε χυµένο αίµα και εκτοπισµούς -το 1993 ήταν οι Αζέροι που ξεριζώθηκαν, σήµερα που µπορούν να επιστρέψουν είναι οι Αρµένιοι που γίνονται πρόσφυγες) αποµακρύνει περισσότερο τη µόνη λύση: την ειρηνική συµβίωση των δύο λαών σε µια ιστορικά πολυπολιτισµική περιοχή…

30

∆ΙΕΘΝΗ

6 ΓΕΝΑΡΗ 2020

Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟ Στη συζήτηση στη διεθνή αντικαπιταλιστική Αριστερά για τη διαδοχή του Τραµπ από τον Μπάιντεν, είναι κοινή η συνισταµένη ότι ελάχιστα πρόκειται να αλλάξουν σε επίπεδο εφαρµοσµένης πολιτικής (νεοφιλελευθερισµός, κρατικός ρατσισµός κλπ) στο εσωτερικό των ΗΠΑ (βλ. σελ. 32) Ένα σηµείο στο οποίο είναι πολύ πιο ορατές οι διαφορές και

αναµένονται αλλαγές, όπως φάνηκε και από το χαρακτήρα που πήρε η «από τα πάνω» προεκλογική συζήτηση, είναι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Ασφαλώς η εξωτερική πολιτική της παγκόσµιας υπερδύναµης έχει διεθνή σηµασία. ∆ηµοσιεύουµε αποσπάσµατα δύο σχετικών άρθρων. Η Κλόι Ραφέρτι, µε αφορµή την µαζική δηµόσια προεκλογική υποστήριξη

Γιατί τα «γεράκια» στήριξαν τον Μπάιντεν; Της Κλόι Ραφέρτι

Η

αµερικανική αυτοκρατορία βρίσκεται σε ένα σηµείο καµπής. Οι ΗΠΑ είναι η µεγαλύτερη οικονοµία του πλανήτη από το 1871 και ο στρατός τους έχει περίπου 800 εγκαταστάσεις σε 80 χώρες διεθνώς. Αλλά σήµερα αντιµετωπίζουν έναν ενισχυόµενο οικονοµικό ανταγωνιστή, την Κίνα, και αρκετές µικρότερες δυνάµεις που αµφισβητούν την ικανότητά τους να παίρνουν αποφάσεις σε κάθε γωνιά του πλανήτη, µε πιο σηµαντικές το Ιράν και τη Ρωσία. Ο Πόλεµος Ενάντια στην Τροµοκρατία, που εξαπέλυσε η κυβέρνηση Μπους, κατέληξε στις εισβολές στο Αφγανιστάν το 2001 και στο Ιράκ το 2003. Σκότωσε πάνω από ένα εκατοµµύριο ανθρώπους και κόστισε πάνω από 2,4 τρισ. δολάρια. Για τους λαούς της Μέσης Ανατολής, ήταν ένα σφαγείο. Για την αµερικανική αυτοκρατορία ήταν µια

καταστροφή. Η αποσταθεροποίηση του Ιράκ οδήγησε στην επέκταση της ιρανικής επιρροής σε όλη την περιοχή, αντί για την αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη που ονειρευόταν το Πεντάγωνο. Η επέµβαση στο Ιράκ υποτίθεται ότι θα διασφάλιζε την αµερικανική κυριαρχία. Αντίθετα αποκάλυψε τις αδυναµίες και τα όρια της αµερικανικής ισχύος, ακριβώς στη συγκυρία που ξεκινούσε η δραµατική οικονοµική άνοδος της Κίνας.

Η άνοδος της Κίνας

Οι εντάσεις µεταξύ ΗΠΑ και Κίνας αυξάνονταν επί χρόνια. Από όταν εντάχθηκε στον Παγκόσµιο Οργανισµό Εµπορίου το 2001, η Κίνα χτίζει την οικονοµική της δύναµη, την διπλωµατική της ισχύ και τη στρατιωτική της δύναµη, καθώς οι ΗΠΑ είχαν βρεθεί καθηλωµένες σε ατελείωτους πολέµους και υπέστησαν οικονοµική κρίση και ύφεση µετά την κρίση του 2008. Το «πίβοτ στην Ασία» του Μπαράκ Οµπάµα, που σχεδίαζε να αυξήσει τις αµερικανικές ναυτικές δυνάµεις στον

Ειρηνικό, ήταν ένα σηµάδι ότι η αµερικανική άρχουσα τάξη ήθελε να περιορίσει και να περικυκλώσει την Κίνα. Η στρατηγική Οµπάµα ήρθε καθυστερηµένα και δεν αρκούσε για την ανάσχεση της Κίνας. Η Κίνα είχε γίνει ήδη πιο επιθετική στην επιδίωξη των διεκδικήσεών της στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ενώ είχε αρχίσει να κλείνει το τεράστιο χάσµα µε τις ΗΠΑ σε στρατιωτικές δυνατότητες, υλοποιώντας το ταχύτερο εξοπλιστικό πρόγραµµα, σε καιρό ειρήνης, στην Ιστορία.

∆όγµα Τραµπ

Επί Τραµπ αυτές οι εντάσεις οξύνθηκαν. Η συγκρουσιακή ρητορική του Τραµπ και οι εµπορικοί πόλεµοι υπήρξαν µια ρήξη µε την αµερικανική στρατηγική δεκαετιών που επεδίωκε την ενσωµάτωση της Κίνας στη διεθνή φιλελεύθερη τάξη πραγµάτων. Από την εποχή της διακυβέρνησης Νίξον -που το 1972 έγινε ο πρώτος Αµερικάνος πρόεδρος που επισκέφτηκε το Πεκίνο- η αµερικανική άρχουσα τάξη πίστευε ότι θα δια-

σφάλιζε την παγκόσµια ανωτερότητά της ενσωµατώνοντας την Κίνα στο διεθνές σύστηµα. Για ένα διάστηµα, αυτό έµοιαζε να λειτουργεί. Η Κίνα έγινε το «εργασιακό κάτεργο» του πλανήτη και κοµβικός τόπος επενδύσεων για αµερικανικές εταιρίες όπως η Apple και η General Motors. Αλλά αυτή η στρατηγική δεν µπορούσε να είναι αµοιβαία επωφελής για πάντα. Σήµερα η Κίνα αξιοποιεί την µετεωρική ανάπτυξή της για να αµφισβητήσει τον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ στον Ειρηνικό. Η εµβληµατική στρατηγική ανάσχεσης του Οµπάµα ήταν η Συµφωνία Συνεργασίας στον Ειρηνικό (TPP). Η TPP θα ήταν η µεγαλύτερη συµφωνία ελευθέρου εµπορίου στην Ιστορία, µειώνοντας τους δασµούς και άλλα µη-δασµολογικά εµπόδια στο εµπόριο µεταξύ 11 χωρών του Ειρηνικού και των ΗΠΑ. Ο στόχος ήταν να αποκλειστεί η Κίνα και να ενσωµατωθούν οι χώρες του Ειρηνικού στην αµερικανική οικονοµία. Ο υπουργός Άµυνας του Οµπάµα, Άστον Κάρτερ, είχε πει ότι η TPP ήταν «εξίσου

Η αυτοκρατορία Του Άσλεϊ Σµιθ

Π

αρουσιάζοντας την εξωτερική του πολιτική, ο Μπάιντεν δήλωσε: «Η Αµερική επιστρέφει, έτοιµη να καθοδηγήσει τον κόσµο κι όχι να αναδιπλωθεί µακριά από αυτόν. Να καθίσει για άλλη µια φορά στην κεφαλή του τραπεζιού. Έτοιµη να αντιµετωπίσει τους εχθρούς µας και να µην απορρίπτει τους συµµάχους µας». Προτείνει έτσι µια νέα ιµπεριαλιστική στρατηγική που συνδυάζει όψεις της «µυώδους πολυµέρειας» του Οµπάµα

µε την προσήλωση του Τραµπ στον ανταγωνισµό µε την Κίνα και τη Ρωσία. Για να εστιάσει σε αυτούς τους αντιπάλους, ο Μπάιντεν θα χρειαστεί να συνεχίσει την αποχώρηση αµερικανικών στρατευµάτων από Αφγανιστάν και Ιράκ. Στη θέση των στρατιωτικών κατοχών, στοχεύει να εφαρµόσει µια αντιτροµοκρατική στρατηγική, κλιµακώνοντας τον Πόλεµο των Drones για δολοφονίες στελεχών της Αλ Κάιντα και το ISIS και βοµβαρδισµούς εγκαταστάσεών τους. Αν και υπόσχεται να υιοθετήσει µια πιο κριτική στάση απέναντι στο Τελ Αβίβ και το Ριάντ και να περιορίσει

κάποιες από τις πιο ακραίες πολιτικές τους, βλέπει και τους δύο ως αναντικατάστατους στρατηγικούς συµµάχους. Ανεξάρτητα από διαφωνίες σε συγκεκριµένες πολιτικές του Ισραήλ, ο Μπάιντεν στοχεύει να συντηρήσει µια «σιδερένια δέσµευση» στην ασφάλειά του. Η νέα κυβέρνηση θα συνεχίσει να στηρίζει το καθεστώς και να καταγγέλει το κίνηµα BDS, θα διατηρήσει την πρεσβεία στην Ιερουσαλήµ και την αναγνώρισή της ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και θα επικυρώσει τις ειρηνευτικές συµφωνίες που έκλεισε το Ισραήλ µε τα κράτη του Κόλπου. Ο Μπάιντεν έχει υιοθετήσει µια πιο αυστηρή στάση προς τη Σαουδική Αραβία. ∆ιαφωνεί µε τον τροµακτικό πόλεµο που έχει εξαπολύσει στην Υεµένη κι έχει σκεφτεί να τερµατίσει τις πωλήσεις επιθετικών όπλων, αλλά συνεχίζει να στηρίζει το Βασίλειο µε βάση τις κοινές στρατηγικές προτεραιότητες -συγκεκριµένα τη συµµα-

χία ενάντια στο Ιράν. Με τα πιο λυσσασµένα σκυλιά της Ουάσινγκτον να βρίσκονται και πάλι δεµένα µε λουρί, ο Μπάιντεν σκοπεύει να αρχίσει νέες διαπραγµατεύσεις µε το Ιράν για να επαναλειτουργήσει η Πυρηνική Συµφωνία την οποία εγκατέλειψε ο Τραµπ. Υπόσχεται να τερµατίσει τις κυρώσεις αν η Τεχεράνη κάνει πίσω στο πυρηνικό της πρόγραµµα.

Κίνα, Κίνα, Κίνα

Αν ο Μπάιντεν καταφέρει να τερµατίσει τους «αιώνιους πολέµους» και να περιορίσει τη σύγκρουση µε το Ιράν -και πρόκειται για ένα πολύ µεγάλο «αν»ελπίζει να εστιάσει στον ανταγωνισµό µε τις µεγάλες δυνάµεις. Με τα λόγια ενός συµβούλου του, οι προτεραιότητες της κυβέρνησης θα είναι: «Η Κίνα. Η Κίνα. Η Κίνα. Και η Ρωσία». Σε αντίθεση µε τον Τραµπ που κατέφυγε σε µονοµερείς τραµπουκισµούς, ο Μπάιντεν θέλει να υποχρεώσει την

διεθνη

6 γεναρη 2020

31

οσ στην εποχη μετα τον τραμπ του στρατιωτικού κατεστημένου (ακόμα και πολλών Ρεπουμπλικάνων) στον Μπάιντεν, παρουσιάζει το συνολικότερο υπόβαθρο. Σε άρθρο της στην εφημερίδα red flag, παρουσιάζει τα στρατηγικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός τα τελευταία 10-15 χρόνια, την αποτυχία της στρατηγικής Τραμπ να τα αντιμετωπίσει και

σημαντική με αεροπλανοφόρο». Αλλά λίγα χρόνια μετά, ο Ντόναλντ Τραμπ την γκρέμισε. Ήταν μια κίνηση σε αντίθεση με την συναίνεση που επικρατούσε στην αμερικανική οικονομική και στρατιωτική ελίτ, αλλά ο νέος πρόεδρος είχε τις δικές του ιδέες για το πώς περιορίζεται πιο αποτελεσματικά η Κίνα. Μέχρι τον περασμένο Αύγουστο, ο Τραμπ είχε επιβάλει δασμούς 550 δισ. σε κινεζικά προϊόντα, με μια καμπάνια που έβαζε στο στόχαστρο ιδιαίτερα τον τεχνολογικό γίγαντα Huawei, που έδειχνε έτοιμος να ξεπεράσει την Apple σε παγκόσμιες πωλήσεις τηλεφώνων. Αν και υπήρχε διακομματική συναίνεση στην σκληρή γραμμή απέναντι στην Κίνα, η

ανορθόδοξη προστατευτική προσέγγιση του Τραμπ απέναντι στο διεθνές εμπόριο αποξένωσε μεγάλα τμήματα της αστικής τάξης που κατά άλλα ήταν ικανοποιημένα με τις εγχώριες πολιτικές φοροαπαλλαγών και απορρύθμισης. Αυτό που ανησύχησε ακόμα περισσότερο το αμερικανικό κατεστημένο ήταν ότι ο Τραμπ υιοθέτησε μια απορριπτική στάση απέναντι σε συμμάχους των ΗΠΑ, ειδικά την ΕΕ. Ο Τραμπ δήλωνε περήφανος για την ικανότητά του να κλείνει συμφωνίες με άλλα κράτη που ευνοούσαν τις ΗΠΑ. Έδωσε το σήμα ότι η πολυμερής προσέγγιση στο εμπόριο είχε λήξει όταν έσκισε την TPP και στη συνέχεια επέβαλλε δασμούς στα γερ-

τις προσδοκίες του κατεστημένου από την διακυβέρνηση Μπάιντεν. Ο Άσλεϊ Σμιθ, σε άρθρο του στο περιοδικό tempest, «εξειδικεύει» αυτές τις προσδοκίες, παρουσιάζοντας τις εκτιμήσεις του για το πώς πρόκειται να κινηθεί συγκεκριμένα η διοίκηση Μπάιντεν σε μια σειρά από κρίσιμα μέτωπα στον πλανήτη. μανικά αυτοκίνητα, τον καναδικό χάλυβα και τα γαλλικά είδη πολυτελείας. Για ένα σοβαρό τμήμα της αμερικανικής ελίτ, αυτές οι ενέργειες το μόνο που κατάφεραν ήταν να δημιουργήσουν ένα κενό το οποίο καλύπτει το Πεκίνο, με τις δικές του συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και την πρωτοβουλία Μία Ζώνη-Ένας Δρόμος, αξίας 1 τρισ. δολαρίων, που επιδιώκει να ενσωματώσει πάνω από 138 χώρες σε εμπορικούς δρόμους και αλυσίδες παραγωγής που έχουν ως κέντρο την Κίνα. Το ΔΝΤ, το ΝΑΤΟ, ο ΟΗΕ και άλλοι διεθνείς θεσμοί προβάλουν την αμερικανική κυριαρχία ρυμουλκώντας τα σύμμαχα κράτη πίσω από την αμερικανική ηγεσία. Η προεδρία Τραμπ απονομιμοποίησε ή περιθωριοποίησε αυτούς τους θεσμούς, καθώς εστίαζε στο «Πρώτα η Αμερική». Το στρατιωτικό κατεστημένο εκτιμά ότι αυτό απείλησε και δεν ενίσχυσε την αμερικανική ισχύ.

Προσδοκίες Οι εγκληματίες πολέμου ελπίζουν ότι ο Μπάιντεν θα αποκαταστήσει την πολιτική νομιμοποίηση της αμερικανικής κυβέρνησης. Πάνω απ’ όλα, το αμερικανικό κατεστημένο ελπίζει ότι ο Μπάιντεν θα αποκαταστήσει τις σχέσεις με τους συμμάχους των ΗΠΑ και θα οικοδομήσει ένα συνασπισμό κρα-

τών για την αντιπαράθεση με την Κίνα, μετά από 4 καταστροφικά χρόνια που έθεσαν σε αμφισβήτηση τον διεθνή ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ. Όπως παραπονιόταν η επιστολή των Στελεχών Εθνικής Ασφάλειας που δήλωναν προεκλογική υποστήριξη στον Μπάιντεν: «Οι σύμμαχοί μας ούτε μας εμπιστεύονται ούτε μας σέβονται πλέον, και οι εχθροί μας δεν μας φοβούνται πια». Υπάρχει συναίνεση μέσα στην αμερικανική άρχουσα τάξη γύρω από την ανάγκη να «σκληρύνουμε με την Κίνα». Προεκλογικά ο Μπάιντεν κατηγόρησε τον Τραμπ ότι «τον δουλεύει» ο Κινέζος Πρόεδρος Ξι Τζινπίνγκ, τον οποίο χαρακτήρισε «αλήτη». Ήταν συνεπές με την πρακτική του Δημοκρατικού Κόμματος στο Κογκρέσο, που συνίσταται σε επικρίσεις στον Τραμπ ότι δεν είναι αρκετά σκληρός… Ο παγκόσμιος καπιταλισμός αντιμετωπίζει μια βαθιά κρίση που αναδιαμορφώνει τις διεθνείς σχέσεις και πιέζει τις υπάρχουσες συγκρούσεις. Η ανοιχτή ιμπεριαλιστική αντιπαλότητα θα είναι χαρακτηριστικό της ερχόμενης περιόδου, μαζί με πολέμους και περιφερειακές διαμάχες. Οι ΗΠΑ δε θα διστάσουν σε τίποτα προκειμένου να διαφυλάξουν τη θέση τους ως παγκόσμια υπερδύναμη. Και ο ο Τζο Μπάιντεν είναι ο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεών τους. Είναι πλέον ο πιο επικίνδυνος άνθρωπος στον πλανήτη.

αντεπιτίθεται Κίνα να πειθαρχήσει στις επιταγές της Ουάσινγκτον. Έχει ήδη καλέσει μια σύνοδο συμμάχων που περιλαμβάνει ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδά, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, κάποιες ευρωπαϊκές δυνάμεις, την Ιαπωνία και την Ινδία. Είναι πιθανό να διατηρήσει τους δασμούς του Τραμπ απέναντι στην Κίνα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Θέλει να επανεκκινήσει τις συζητήσεις για την TPP, προκειμένου να αντιμετωπίσει την πρόσφατη Περιφερειακή Εκτεταμένη Οικονομική Συνεργασία που υπέγραψε η Κίνα [με όλα τα κράτη του Ειρηνικού και της ΝΑ Ασίας, πλην Ινδίας, συμπεριλαμβανομένων συμμάχων των ΗΠΑ όπως η Αυστραλία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα]. Ο Μπάιντεν έχει ήδη απευθυνθεί σε Αυστραλία, Ιαπωνία, Ν. Κορέα, Ινδία και Ταϊβάν για να τους διαβεβαιώσει ότι οι ΗΠΑ θα τους στηρίξουν στις διαμάχες τους με την Κίνα. Στοχεύει να στηρίξει τις διπλωματι-

κές και οικονομικές πρωτοβουλίες με στρατιωτική δύναμη. Ήδη υποσχέθηκε τέτοια στήριξη στην Ιαπωνία σε περίπτωση που υπάρξει σύρραξη με την Κίνα για τα νησιά Σενκάκου/Ντιαογιού. Διατηρεί μια εξίσου σκληρή γραμμή υποστήριξης της Ταϊβάν απέναντι στην Κίνα. Η Κίνα έχει καταλάβει νησιά που διεκδικούνται από διάφορα άλλα ασιατικά κράτη, προκειμένου να εγκαταστήσει στρατιωτικές βάσεις, να ασκήσει έλεγχο σε κομβικά δρομολόγια της διεθνούς ναυσιπλοΐας και να αποκτήσει τον έλεγχο στην αλιεία και σε υποθαλάσσια αποθέματα φυσικής ενέργειας. Στην προεκλογική περίοδο, ο Μπάιντεν περηφανεύτηκε ότι είπε στον Ξι ότι οι ΗΠΑ θα αγνοήσουν τις κινεζικές διεκδικήσεις και θα συνεχίσουν να επιχειρούν στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Ο δεύτερος στόχος του Μπάιντεν στον ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων είναι η Ρωσία. Είναι αποφασισμένος να πειθαρχήσει την Ρωσία και ταυτόχρο-

να να την προσελκύσει μακριά από τη συμμαχία με την Κίνα, καθώς αν αυτή επιτευχθεί, θα συνδυάζει την θηριώδη οικονομική δύναμη της Κίνας με το πετρελαϊκό και πυρηνικά εξοπλισμένο κράτος του Πούτιν. Ο Πούτιν εκμεταλλεύθηκε την αμφιταλάντευση του Τραμπ για να προβάλει ακόμα περισσότερο τη δύναμη της Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Ο Μπάιντεν σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το ΝΑΤΟ για να πιέσει τη Ρωσία στην ανατολική Ευρώπη και να αμφισβητήσει τις συμμαχίες της στη Μέση Ανατολή. Έχει υποσχεθεί να αυξήσει τις κυρώσεις στο Κρεμλίνο. Την ίδια ώρα, ο Μπάιντεν υπόσχεται διπλωματική συνεργασία με τον Πούτιν για να τον τραβήξει μακριά από το Πεκίνο.

Επιθετικότητα

Η νέα στρατηγική του Μπάιντεν εγκαινιάζει μια επιθετική και παρεμβατική εξωτερική πολιτική. Όπως κατέληξε

σε άρθρο του ο Λόρεν Τόμπσον στο Forbes: «Η προεδρία Μπάιντεν είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσει αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις στο εξωτερικό σε σχέση με τον πρόεδρο Τραμπ». Αν και ο ανταγωνισμός ΗΠΑ και Κίνας οξύνεται, υπάρχουν αντίρροπες τάσεις που βάζουν φρένο στην εξέλιξή του σε ανοιχτό πόλεμο. Η βαθιά αλληλεξάρτηση των δύο οικονομιών παραμένει, κάνοντας επικίνδυνη κάθε ανοιχτή σύγκρουση και για τα δύο κράτη. Συνεπώς, η αντιπαλότητα θα εκφραστεί κυρίως σε οικονομικό και διπλωματικό ανταγωνισμό όπως και σε συγκρούσεις δι’ αντιπροσώπων. Αλλά υπάρχει μια σειρά διενέξεων, ειδικά αυτές σε Ταϊβάν και Θάλασσα Νότιας Κίνας, που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν στρατιωτικές συρράξεις ακόμα και αν τα δύο κράτη θα προτιμούσαν να τις αποφύγουν.

τα επιδικα τησ πορειασ του brexit 6 ΓΕΝΑΡΗ 2021

σελ. 29

Μετά τη νίκη του Μπάιντεν Αποσπάσµατα συνέντευξης του Αµερικάνου σοσιαλιστή Τσάρλι Ποστ στο RS21.org.uk Για τον «τραµπισµό» µετά τις εκλογές Οι προβλέψεις για «πραξικόπηµα» -συνταγµατικό ή άλλο- που διακινούνταν από πολλούς φιλελεύθερους και (δυστυχώς) τµήµατα της σοσιαλιστικής Αριστεράς δεν δικαιώθηκαν. Οι πραγµατικές φασιστικές συµµορίες δεν ήταν σε θέση να τροµοκρατήσουν αποτελεσµατικά τους ψηφοφόρους ή να παρενοχλήσουν την καταµέτρηση. Αν και στις γραµµές των καπιταλιστών αυξήθηκε η υποστήριξη στον Τραµπ σε σχέση µε το 2016 (έλαβε το 51% των καπιταλιστικών χορηγιών το 2020, σε σύγκριση µε µόλις 8% το 2016), δεν υπήρχε καµία µερίδα του κεφαλαίου που να είναι πρόθυµη να εγκαταλείψει το «συνταγµατικό πλαίσιο» που τους έχει εξυπηρετήσει τόσο καλά για πάνω από 200 χρόνια. Η «µεταθανάτια ζωή» του τραµπισµού συνίσταται κυρίως σε συγκεκριµένες πολιτικές -ο Μπάιντεν λογικά δεν θα αντιστρέψει τις θηριώδεις µειώσεις φόρων στο κεφάλαιο και τους πλούσιους- και στη συνεχιζόµενη ανάπτυξη των φασιστικών συµµοριών. Οι φασιστικές συµµορίες που έχουν αναθαρρήσει παραµένουν µια απειλή για εµάς. Η διαδήλωσή τους στην Ουάσινγκτον είναι ένα εµφανές σηµάδι ότι η «φαιά απειλή» δεν πρόκειται να εξαφανιστεί µε την εκλογή του Μπάιντεν. Πιστεύω ότι οι «Ρεπουµπλικάνοι του κοµµατικού κατεστηµένου», που ήλπιζαν να εκκαθαρίσουν το κόµµα από τον τραµπισµό, θα δυσκολευτούν να αποµονώσουν ή να τιθασεύσουν την όλο και πιο ριζοσπαστικοποιούµενη βάση τους. Ο ίδιος ο Τραµπ δεν θα εξαφανιστεί µετά την έξοδό του από το Λευκό Οίκο.

Για την κυβέρνηση Μπάιντεν

Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα επαναφέρει τη χώρα στις κλασσικές νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Αν και θα είναι πιθανότατα πιο αποτελεσµατική στην αντιµετώπιση της πανδηµίας (υποχρεωτική χρήση µάσκας, περισσότερη στήριξη σε πολιτειακές κυβερνήσεις κλπ), το «πακέτο τόνωσης της οικονοµίας» θα περιλαµβάνει ελάχιστα αναδιανεµητικά µέτρα. Αντίθετα, θα εστιάσει στη διάσωση των πολιτειακών κυβερνήσεων και των δανειστών τους. Οι ∆ηµοκρατικοί θα επιχειρήσουν να τοποθετηθούν στα κεντροδεξιά της αµερικανικής πολιτικής σκηνής. [σσ: για την εξωτερική πολιτική του Μπάιντεν, βλ. 30-31]

Για το Black Lives Matter

Οι ∆ηµοκρατικοί είχαν σηµαντικές επιτυχίες στην προσπάθεια ενσωµάτωσης αγωνιστών του Black Lives Matter. Παρά την απόρριψη του κεντρικού αιτήµατος του κινήµατος -αποχρηµατοδότηση της αστυνοµίας- από τους Μπάιντεν/Χάρις, ένα σηµαντικό στρώµα ακτιβιστών στράφηκε από το Black Lives Matter (οι ζωές των µαύρων µετράνε) στο Black Votes Matter (οι ψήφοι των µαύρων µετράνε). Πώς κατέληξε τόσο γρήγορα στις πολιτικές του ∆ηµοκρατικού Κόµµατος το µεγαλύτερο κοινωνικό κίνηµα µιας γενιάς -µε πάνω από 20 εκατοµµύρια ανθρώπους να διαδηλώνουν σε πόλεις, προάστια και χωριά σε όλες τις ΗΠΑ; Η ικανότητα των ∆ηµοκρατικών να εκτροχιάσουν το κίνηµα µέσα από συµβολικές νίκες (γκρέµισµα αγαλµάτων της Συνοµοσπονδίας) και επιλεκτική καταστολή, αντανακλά τις αδυναµίες της οργανωµένης Αριστεράς. Με εξαιρέσεις κάποιων µικρών οµάδων ακτιβιστών, δεν προέκυψε µέσα από την ιστορική εξέγερση καµιά µόνιµη, δηµοκρατική, πανεθνική οργάνωση αγωνιστών, αφοσιωµένη στην διαρκή εκπαίδευση και δραστηριοποίηση γύρω από

το αίτηµα για αποχρηµατοδότηση της αστυνοµίας. Στο κενό ενός ισοδύναµου της Φοιτητικής Μη-Βίαιης Συντονιστικής Επιτροπής (SNCC) της δεκαετίας του ’60, που παρείχε ηγεσία και όραµα στους αγώνες, οι δυνάµεις του επίσηµου ρεφορµισµού -ΜΚΟ, συνδικαλιστικές ηγεσίες, πολιτικοί των ∆ηµοκρατικών- µπόρεσαν να κατευθύνουν µεγάλο µέρος της ενέργειας του κινήµατος προς τους Μπάιντεν και Χάρις.

Για την Αριστερά

Η σοσιαλιστική Αριστερά εισέρχεται σε αυτό το ασταθές έδαφος από πιο αδύναµες πολιτικά και οργανωτικά θέσεις σε σχέση µε αυτές στις οποίες βρισκόµασταν όταν ανέλαβε ο Τραµπ το 2016. Παρά τη διαρκή αριθµητική ανάπτυξη της DSA, η βουτιά της στις εκλογικές πολιτικές του ∆ηµοκρατικού Κόµµατος στη διάρκεια της καµπάνιας Σάντερς και µετά, αποδυνάµωσε σηµαντικά τις δυνατότητές της να παρεµβαίνει ή να χτίζει µαζικούς αγώνες. Η DSA δεν µπήκε σε καµιά διαδικασία σοβαρής αυτοκριτικής αποτίµησης της αποτυχίας της καµπάνιας Σάντερς 2020. Παρά την συντριπτική υποστήριξη στην απόφαση του συνεδρίου το 2019, που δέσµευε την οργάνωση να µην στηρίξει άλλη υποψηφιότητα εκτός του Σάντερς, ηγετικά στελέχη της DSA έκαναν δηµόσια καµπάνια υπέρ των Μπάιντεν/Χάρις. Η DSA «πιάστηκε στον ύπνο» από την αντιρατσιστική εξέγερση και δεν µπόρεσε να συνδεθεί µε το νέο στρώµα ηγετικών αγωνιστών που αναδύθηκε. Αντί να εντοπίσει την ανάγκη για ριζικό αναπροσανατολισµό της δραστηριότητά της, η ηγεσία της DSA δείχνει ακόµα πιο προσανατολισµένη σε εκλογικές πολιτικές γύρω από τα ψηφοδέλτια του ∆ηµοκρατικού Κόµµατος. Η φαινοµενικά «αριστερή πτέρυγα» της DSA -ιδιαίτερα η τάση Bread&Roses- έχει εγκαταλείψει κάθε συζήτηση για ένα επερχόµενο «dirty

break» [«βρώµικη ρήξη», η διάσπαση µε τους ∆ηµοκρατικούς αφού πρώτα «λερώσεις τα χέρια σου» στο εσωτερικό τους] και για την ανάγκη ενός ανεξάρτητου εργατικού κόµµατος. Προτιµά µια πολιτική πρακτική που δεν διαφέρει από το αποτυχηµένο σχέδιο της σοσιαλδηµοκρατικής Αριστεράς του ’60 και του ’70 για «αναπροσανατολισµό», που στόχευε να µετασχηµατίσει τους ∆ηµοκρατικούς σε ένα κόµµα διαφορετικής φύσης. Τι να κάνουµε οι ριζοσπάστες και επαναστάτες µέσα κι έξω από την DSA; Χρειάζεται να αφοσιωθούµε στον κεντρικό ρόλο της εξω-εκλογικής οργάνωσης και πάλης. Σε αυτούς τους αγώνες, πρέπει να είµαστε σαφείς ότι ο Μπάιντεν και οι ∆ηµοκρατικοί είναι αντίπαλοί µας εξίσου µε τον Τραµπ και τις ορδές µεσοστρωµάτων του. Χρειάζεται να συµβάλουµε στην οικοδόµηση αγώνων και σε σταθερές ανεξάρτητες οργανώσεις που θα προκύψουν ενάντια στη ρατσιστική αστυνοµική βία, τις νέες «σιωπηλές» απελάσεις, τη µαζική ανεργία, τις εξώσεις και τις κατασχέσεις, τις νέες επιθέσεις στις συνθήκες διαβίωσης και τις εργασιακές σχέσεις. Αυτοί οι αγώνες θα χρειαστεί να ξεπεράσουν το µοντέλο «καµπάνιας» που προκρίνει το σύµπλεγµα των ΜΚΟ, µε την έµφαση στο λόµπινγκ, τις «τακτοποιηµένες» διαδηλώσεις κλπ ή τις κινητοποιήσεις των συνδικάτων που είναι απρόθυµα να σκεφτούν να ξεπεράσουν τα νόµιµα όρια της δράσης τους. Χρειάζεται να ανατρέξουµε στα παλιότερα ζωντανά παραδείγµατα µαζικών αγώνων στις ΗΠΑ -το κίνηµα των ανέργων στα 1929-33, τις µαζικές βιοµηχανικές απεργίες στα 1934-38, το Κίνηµα για τα Πολιτικά ∆ικαιώµατα και το κίνηµα της Μαύρης ∆ύναµης, όπως και το κύµα πολυφυλετικής εργατικής δράσης στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Από εκεί έχουµε να αντλήσουµε έµπνευση.