Μηνιαία εφηµερίδα για το ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ | www.dea.org.gr
Φύλλο Νο 479 | 2 Μάρτη 2022 | 3€
Απεργίες, κινητοποιήσεις και εκλογές σε εργασιακούσ χώρους
100 χρόνια από το τραγικό τέλοσ της Μικρασιατικήσ Εκστρατείας
σελ. 9, 10, 11, 12, 13
σελ. 24-25
8 Μάρτη
σελ. 16-17, 18
Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού για την «ΕφΣυν».
Το µήνυµα της φεµινιστικής απεργίας να φτάσει παντού
¼÷é óôïí ðüëåµï ôùí éµðåñéáëéóôþí • Ï×É ÓÔÇ ÑÙÓÉÊÇ ÅÉÓÂÏËÇ ÓÔÇÍ ÏÕÊÑÁÍÉÁ • ÊÁÌÉÁ ÅËËÇÍÉÊÇ ÄÉÅÕÊÏËÕÍÓÇ/ ÅÌÐËÏÊÇ ÓÔÏÍ ÐÏËÅÌÏ – ÍÁ ÊËÅÉÓÏÕÍ ÏÉ ÂÁÓÅÉÓ
• ÍÁ ÄÉÁËÕÈÅÉ ÔÏ ÍÁÔÏ • Ï×É ÓÔÏÕÓ ÅÎÏÐËÉÓÌÏÕÓ ÊÁÉ ÔÏÍ ÁÍÔÁÃÙÍÉÓÌÏ ÌÅ ÔÇÍ ÔÏÕÑÊÉÁ • ÄÉÅÈÍÉÓÔÉÊÇ ÁËËÇËÅÃÃÕÇ ÔÙÍ ËÁÙÍ–ÐÁËÇ ÃÉÁ ÔÏ ÓÏÓÉÁËÉÓÌÏ
2
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
της σύνταξης... Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αποτελεί ένα κορυφαίο γεγονός, που θα επιφέρει µεγάλες αλλαγές στον κόσµο γύρω µας και θα έχει τεράστιες συνέπειες στις διεθνείς εξελίξεις.
Στο έδαφος της οικονοµικής κρίσης, της υποχώρησης της αµερικανικής ηγεµονίας και των τριγµών στην «παγκοσµιοποίηση», παροξύνονται οι ανταγωνισµοί µεταξύ µεγάλων δυνάµεων και η άγρια πάλη για «σφαίρες επιρροής» -που θα καθιστούν όλο και πιο εύθραστη την ισορροπία ανάµεσα στη «σθεναρή διαπραγµάτευση» και την πολεµική ανάφλεξη.
Οι λαοί της Ουκρανίας αποτελούν σή-
µερα το µεγαλύτερο θύµα αυτής της σύγκρουσης και χρειάζονται την αλληλεγγύη µας. Αλλά αυτή η αλληλεγγύη δεν έχει σχέση µε τις πολεµοκάπηλες κραυγές στη ∆ύση, που πασχίζουν να µετατρέψουν την αποστροφή στον πόλεµο στην Ουκρανία σε εντολή για… περισσότερο πόλεµο.
Ολα προµηνύουν ότι και στις δυ-
τικές πρωτεύουσες και στη Μόσχα (αλλά και υπό το βλέµµα του Πεκίνου…) υπάρχει προθυµία αυτή η σύγκρουση να παραταθεί και να διευρυνθεί. Θα έχει πολλές στροφές και δοκιµασίες, που θα δηµιουργούν και µεγάλες πολιτικές πιέσεις.
Η ανάγκη ενός πραγµατικά αντιπολεµι-
κού κινήµατος, που δεν θα σύρεται στην ουρά καµιάς µεγάλης δύναµης, που θα επιχειρεί να αντιπαρατάξει τη διεθνιστική αλληλεγγύη των εργαζοµένων απέναντι σε όλους τους πολεµοκάπηλους γίνεται µεγάλη. Οι ηρωικοί Ρώσοι διαδηλωτές δείχνουν το δρόµο που οφείλουµε να ακολουθήσουµε όλοι κι όλες στις χώρες µας.
Ούτε στη Ρωσία, ούτε στην Ουκρα-
νία, ούτε σε καµιά χώρα της ∆ύσης δεν έχουµε οι εργαζόµενοι να κερδίσουµε οτιδήποτε από µια συνέχεια και κλιµάκωση του πολέµου. Αντίθετα, είµαστε αυτοί που θα πληρώσουν τις συνέπειες –τις απώλειες σε ζωές, την πίεση στα δηµοκρατικά δικαιώµατα, τις συνέπειες των οικονοµικών πολέµων στην καθηµερινότητα, ακόµα και την παρανοϊκή προοπτική µιας πυρηνικής σύγκρουσης.
Το ενδιαφέρον των αρχουσών τάξεων και των κυβερνήσεών τους για τις ανθρώπινες ζωές «αποδείχθηκε» περίτρανα στη διάρκεια της πανδηµίας, µε τα συστήµατα υγείας να παραµένουν στην
ίδια ακριβώς τραγική κατάσταση 2 χρόνια (!) µετά την εµφάνιση του κορονοϊού και το «τραγούδι» πλέον να λέει ότι πρέπει «να µάθουµε να ζούµε» µε αυτή την κατάσταση. Οι πόροι που θα µπορούσαν να αντιµετωπίσουν την πανδηµία και να στηρίξουν την κοινωνία από τις συνέπειες των µέτρων περιορισµού της υπάρχουν. Αλλά τα χρήµατα που θα µπορούσαν να σώσουν ζωές και να στηρίξουν τους ευάλωτους, κατευθύνονται σε εργαλεία θανάτου. Σήµερα αυτή η παράνοια (από τη σκοπιά της κοινωνικής πλειοψηφίας) κλιµακώνεται, καθώς τα κράτη µετατρέπονται σε «αστακούς».
Το ενδιαφέρον των αρχουσών τάξεων και των κυβερνήσεών τους για τα δηµοκρατικά δικαιώµατα έχει «αποδειχθεί» µε πολλαπλούς τρόπους τα τελευταία χρόνια, αλλά µε προµετωπίδα την οργανωµένη απανθρωπιά απέναντι στους µετανάστες και πρόσφυγες και την συστηµατική προσπάθεια «εξοικείωσης» της κοινής γνώµης µε τον υποβιβασµό ολόκληρων πληθυσµών σε «ανάξιων δικαιωµάτων». Καλούµαστε «να µάθουµε να ζούµε» µε την αθλιότητα των καµπς και των βίαιων επαναπροωθήσεων. Σε αυτό το πεδίο ξεχειλίζει η υποκρισία τις τελευταίες µέρες. Μπροστά στη µαζική έξοδο των Ουκρανών κατά εκατοντάδες χιλιάδες, οι κυβερνήσεις, προκειµένου να ενισχύσουν το προφίλ «αλληλεγγύης στον ουκρανικό λαό», οργανώνουν (καλώς!) την υποδοχή τους. Παίρνοντας τέτοια µέτρα «ανακαλύπτουν» ότι τελικά… χωράµε κι άλλους. Αρκεί να είναι «Ευρωπαίοι», «µορφωµένοι», «ξανθοί γαλανοµάτηδες» (!), οι οποίοι κατά πώς φαίνεται είναι «άνθρωποι σαν αυτούς που έχουµε για γείτονες» (οι «σκουρόχρωµοι» δεν κάνουν για γείτονες…). Τέτοιες ξεδιάντροπες δηλώσεις επιχειρούν προληπτικά να απαντήσουν στην εύλογη απαίτηση να γίνουν καλοδεχούµενοι όλοι οι πρόσφυγες: Όλοι οι Ουκρανοί, αλλά και όλοι οι Αφγανοί, οι Σύριοι, οι Ιρακινοί κ.ο.κ.
Το ενδιαφέρον των αρχουσών τά-
ξεων και των κυβερνήσεών τους για τις συνέπειες των «οικονοµικών πολέµων» στους εργαζόµενους έχει «αποδειχθεί» από τη µοιρολατρική ανοχή στην καλπάζουσα ακρίβεια και την απροθυµία να βάλουν χέρι στην «αυθόρµητη» τάση των αφεντικών να µεγιστοποιούν τα κέρδη τους µε κάθε ευκαιρία. Έχει φανεί από
ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ: Αντώνης Νταβανέλος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Κλαζοµενών 1-3, Τ.Κ. 10440, ΑΘΗΝΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IRIS ΑΕΒΕ EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: Τηλ.: 210-3306286, e-mail: sidaxi@dea.org.gr
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ» Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία
Κυκλοφορεί την πρώτη Τετάρτη κάθε µήνα
τον προσανατολισµό των ευρωπαϊκών πόρων στην ενίσχυση των επιχειρηµατικών οµίλων, διαθέτοντας χρήµατα που θα µπορούσαν να αλλάξουν ριζικά τις ζωές των «από κάτω» προς το καλύτερο. Οφείλουµε «να µάθουµε να ζούµε» µε την εµπέδωση της φτώχειας. Αυτή η σκληρή πραγµατικότητα µπορεί επίσης να επιδεινωθεί, µπροστά στο απειλητικό φάσµα µιας καταιγίδας ανατιµήσεων, ενεργειακής ανασφάλειας, ακόµα και διατροφικής ανεπάρκειας σε πολλά µέρη του πλανήτη.
Και πλέον καλούµαστε «να µά-
θουµε να ζούµε» µε τον πόλεµο. Πριν τα σκληρά γεγονότα στην Ουκρανία, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ προειδοποιούσε ότι η ένταση και οι απειλές θα είναι «το νέο κανονικό» στην Ευρώπη. Καθώς ο κόσµος θυµίζει όλο και περισσότερο τα χρόνια πριν τον Πρώτο Παγκόσµιο Πόλεµο, µε τα διµερή πολεµικά σύµφωνα, την επαναδιατύπωση των συσχετισµών δύναµης, τις διεκδικήσεις «σφαιρών επιρροής» και την επιδίωξη κάθε αστικής τάξης να διεκδικήσει τους δικούς της στόχους, συνδέοντάς τους µε τους ευρύτερους ιµπεριαλιστικούς σχεδιασµούς, οφείλουµε να θυµόµαστε τη σχετική ελληνική προϊστορία: 100 χρόνια µετά το 1922, έχουµε να διδαχθούµε πολλά από την αιµατηρή τραγωδία του ελληνοτουρκικού πολέµου αλλά και από την εµφάνιση ενός σοσιαλιστικού-εργατικού ρεύµατος του οποίου ο πυρήνας «σφυρηλατήθηκε» στην αντιπολεµική αντίρρηση.
Η δύσκολη εποχή µας απαιτεί και
την αντίστοιχη Αριστερά. Οι (εκλογικές και όχι µόνο) δυσκολίες που αντιµετωπίζει διεθνώς, υπογραµµίζουν τα καθήκοντα, που αφορούν την επικαιροποίηση και την επιβεβαίωση του «λόγου ύπαρξης» αυτού του ιστορικού ρεύµατος, την οργανωµένη επιδίωξη της αντικαπιταλιστικής ανατροπής. Οι δυνάµεις της ριζοσπαστικής-αντικαπιταλιστικής Αριστεράς οφείλουν να εργαστούν επίµονα για την ανάκτηση της «αντι-ηγεµονικής» ικανότητας, δηλαδή εκείνων των σταθερών οργανωτικών και πολιτικών δεσµών µε τον κόσµο της εργασίας, που θα επιτρέπουν στην αντικαπιταλιστική προοπτική να ξαναγίνει µαζική και πειστική. Για να µπορέσουµε να αντιπαρατάξουµε τη συνολική εναλλακτική απέναντι στη «νέα κανονικότητα» µε όλες τις βάρβαρες πτυχές της που θέλουν να «µάθουµε να ζούµε» µαζί τους…
ΓΙΝΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ • Εξάµηνη 30 ευρώ • Ετήσια 60 ευρώ • Εξωτερικού 70 ευρώ • Μπορείτε να καταθέσετε τη συνδροµή σας στο λογαριασµό 064/754747-11 της Εθνικής Τράπεζας. • Υπεύθυνος Γρηγόρης Δεµέστιχας, τηλ 6976564624
πολιτική
2 μαρτη 2022
3
Ο Μητσοτάκης, η Ουκρανία και ο πόλεμος στο εσωτερικό Της Μαρίας Μπόλαρη
Η
κυβέρνηση Μητσοτάκη τρέχει για να αναδειχθεί ως το «καλύτερο παιδί» του ευρωατλαντικού στρατοπέδου. Η απόφαση να στείλει όπλα στην ουκρανική κυβέρνηση είναι συνάμα γελοία και επικίνδυνη. Γελοία, γιατί είναι απολύτως αμφίβολο αν τα ελληνικά όπλα θα φτάσουν στους Ουκρανούς, ή αν θα έχουν όποια χρησιμότητα. Πολύ πιο πολύτιμα θα ήταν φάρμακα ή νοσηλευτικό υλικό προς τα αγρίως δοκιμαζόμενα νοσοκομεία του Κιέβου, όμως τέτοιες «ειρηνικές» σκέψεις είναι απολύτως έξω από το πεδίο σκέψεων της ηγεσίας της ΝΔ. Η ανακοίνωση του Οικονόμου για την πιθανότητα αποστολής πολεμικών αεροσκαφών (μαζί με τους πιλότους τους…) περιγράφει σαφέστερα τον κίνδυνο της άμεσης πολεμικής εμπλοκής. Οι πράξεις αυτές δεν είναι μεμονωμένες. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη (αξιοποιώντας επικίνδυνες παραχωρήσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) έχει δώσει ρέστα στην ενίσχυση των ελληνο-ευρωατλαντικών σχέσεων. Τα πολεμικά σύμφωνα με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, το κολοσσιαίο πρόγραμμα εξοπλισμών και κυρίως η επέκταση των αμερικανονατοϊκών βάσεων στο ελληνικό έδαφος, δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία για τις πραγματικές επιλογές. Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης είναι άμεσα και συγκεκριμένα μπλεγμένο στο νατοϊκό σχεδιασμό στρατιωτικής περικύκλωσης της Ρωσίας. Αυτή η πολιτική είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Το ΝΑΤΟ έχει την καθοριστική ευθύνη για τη διαμόρφωση των συνθηκών που προετοίμασαν το έδαφος για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Και ο Μητσοτάκης που έδωσε την Αλεξανδρούπολη ως βασική «πύλη» του διαδρόμου ταχείας μετάβασης των νατοϊκών δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα, έχει στις πλάτες του το μερίδιο ευθύνης που αναλογεί. Για όσους-όσες ζούμε και παλεύουμε στην Ελλάδα, η ανατροπή αυτής της πολιτικής, στην κατεύθυνση της πλήρους ρήξης με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, οφείλει να είναι απόλυτη προτεραιότητα. Μόνο έτσι μπορούμε να υπερασπίσουμε αποτελεσματικά την ειρήνη και όχι στέλνοντας όπλα και αεροπλάνα μέσα στη φωτιά της μάχης.
Ελληνοτουρκικά Οι υποστηρικτές των εξοπλισμών, των βάσεων και της ευθυγράμμισης στην ουρά του ΝΑΤΟ, χρησιμοποι-
ούν ασύστολα το «επιχείρημα» του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού για κυριαρχία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, που παρουσιάζεται σαν «αμυντική» πολιτική του ελληνικού κράτους απέναντι σε μια μόνιμη τουρκική «επιθετικότητα». Ο ισχυρός προπαγανδιστικός μηχανισμός έδωσε ρέστα παρουσιάζοντας τον Ερντογάν ως έτοιμο «να μιμηθεί το παράδειγμα του Πούτιν» και να επιτεθεί στην Ελλάδα που, κατά συνέπεια, θα χρειαστεί τα όπλα και τους δυτικούς συμμάχους. Η πραγματικότητα είναι πιο περί-
από τις δυο πλευρές. Γι’ αυτό ο Μητσοτάκης καθορίζεται από την προσπάθεια να εμφανίζεται νατοϊκότερος των νατοϊκών.
Πόλεμος κατά της Αριστεράς Όμως όχι μόνο. Η ΝΔ προσπαθεί να αξιοποιήσει τις εξελίξεις στην Ουκρανία για τον πολυπόθητο γενικευμένο «πόλεμο κατά της Αριστεράς» που είχαν υποσχεθεί ο Βορίδης και ο Γεωργιάδης. Η μηχανή το Σκάι και του «ακραίο κέντρου» των ΜΜΕ, έχει εξαχρειωθεί σε αυτή την προσπάθεια, παλεύοντας να ταυτίσει ιδεολογικο-
Η άκαμπτη επιμονή του Μητσοτάκη στη λιτότητα, συνδυάζεται με τον ισχυρισμό του για την «επένδυση» στους εξοπλισμούς, ως «επένδυση» στην ειρήνη. Ψεύδεται ασύστολα. πλοκη. Ο Ερντογάν ήδη υποχρεώθηκε να κλείσει τα Στενά για τα ρωσικά πολεμικά πλοία. Η διαμόρφωση των νέων συνθηκών μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (βλ. σελ. 4-5), θα κάνουν τις ΗΠΑ και την ΕΕ να κλιμακώσουν τις πιέσεις για «καθαρές επιλογές», απαιτώντας την επανασύσταση της Νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ που έχει παραλύσει από τον προηγούμενο γύρο των ελληνοτουρκικών ανταγωνισμών. Η διεθνής πίεση για «συνεννόηση» είναι ήδη παρούσα. Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη καλό νέο για όσους-όσες υποστηρίζουμε με πάθος την πολιτική ειρηνικής και αλληλέγγυας επίλυσης των όποιων «διαφορών» στην περιοχή. Ιστορικά, πριν από την κάθε φορά «συνεννόηση» προηγήθηκαν τα πιο επικίνδυνα περιστατικά επίλυσης διαφορών. Σήμερα, η ελληνική κυβέρνηση και το ελληνικό κράτος προβάλουν την αξίωση ότι η πειθαρχία που επέδειξαν στις δυτικές δυνάμεις κατά την προηγούμενη περίοδο, θα πρέπει να καταγραφεί με ευνοϊκό για τα ελληνικά συμφέροντα «κλείσιμο» των διαφορών, ως προϋπόθεση για συνεννόηση (ΑΟΖ, αιγιαλίτιδα ζώνη, αναγνωρισμένος εναέριος χώρος κ.ά.). Αντίστοιχα, η τουρκική κυβέρνηση και το τουρκικό κράτος προβάλει τις δικές του προϋποθέσεις, με «κόκκινη γραμμή» το ζήτημα του εξοπλισμού των νησιών του ανατολικού Αιγαίου με τα σύγχρονα πυραυλικά συστήματα μεγάλης εμβέλειας. Είναι φανερό ότι η κατάσταση παραμένει τεταμένη και επικίνδυνη και
πολιτικά την Αρστερά με τον… Πούτιν! Ο στόχος δεν είναι (μόνο ή κυρίως) οι οργανωμένες δυνάμεις της Αριστεράς, αλλά οι πολιτικές και αγωνιστικές παραδόσεις του εργατικού κινήματος, η εργατική αγωνιστικότητα όπως διαμορφώθηκε στον 20ό αιώνα. Η ΝΔ έχει πολλούς λόγους για αυτές τις επιδιώξεις. Ξέρει πως στους μήνες που έρχονται η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε μια βίαια επίθεση λιτότητας. Η ακρίβεια, που ήδη δοκιμάζει άγρια το εργατικό εισόδημα, δεν έχει τίποτα το αντικειμενικό. Ο καπιταλισμός καθορίζεται από την επιδίωξη του μέγιστου κέρδους: όταν υπάρχουν «ειδήσεις» που μπορούν να αξιοποιηθούν για την αύξηση των κερδών, τότε οι «αγορές» ορμούν σε αυξήσεις των τιμών, απαιτώντας ταυτόχρονα το πάγωμα των μισθών στα κατώτατα δυνατά επίπεδα. Αυτό είναι που συμβαίνει σήμερα στην ενέργεια, στα τρόφιμα, σε όλα τα είδη της υποχρεωτικής και πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης. Ο Μητσοτάκης ανταποκρίνεται σε αυτή την τάχα «αυθόρμητη» κίνηση των αγορών, ανάγοντας την σε κυβερνητικό πρόγραμμα: αποκλείει κάθε πιθανότητα δημόσιου ελέγχου των τιμών, αποκλείει ακόμα και τη μείωση ληστρικών φόρων σε κρίσιμα αγαθά (πχ καύσιμα), αποκλείει κάθε σκέψη γενικευμένης και ουσιαστικής αύξησης των μισθών και των συντάξεων. Αυτή η πολιτική ασφαλώς συνδέεται με άλλες πλευρές της λιτότητας, όπως είναι η διαρκής ελαστικο-
ποίηση των εργασιακών σχέσεων, οι καλπάζουσες ιδιωτικοποιήσεις κ.ο.κ. Ο Μητσοτάκης γνωρίζει πως με την προσήλωσή του σε αυτή την πολιτική θα συγκρουστεί φανερά με τα συμφέροντα της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Έχει πάρει τις προειδοποιήσεις από την E-Food και την Cosco, βλέπει το «νεύρο» στη ΛΑΡΚΟ, και γνωρίζει ότι μια γενικευμένη επιστροφή της εργατικής αγωνιστικότητας είναι ρεαλιστική και πιθανή. Για την αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου προετοιμάζεται με την πολιτική επιθετικότητα «κατά των άκρων», που πυροδότησε μετά την Ουκρανία. Η άκαμπτη επιμονή του Μητσοτάκη στη λιτότητα, συνδυάζεται με τον ισχυρισμό του για την «επένδυση» στους εξοπλισμούς, ως «επένδυση» στην ειρήνη. Ψεύδεται ασύστολα. Οι εξοπλισμοί δεν είναι μόνο πανάκριβοι, δεν είναι μόνο κοινωνικά άχρηστοι (σε σύγκριση με την κατάρρευση των νοσοκομείων και των δημόσιων σχολείων), είναι και επικίνδυνοι: έχουν την τάση να αναπαράγονται και στην άλλη πλευρά δημιουργώντας ένα διαρκές σπιράλ, συνδέουν τους «αγοραστές» με τους εξαιρετικά επικίνδυνους «πωλητές», ενώ παράγουν σχέσεις και δίκτυα πολεμοκάπηλων στρατοκρατών με επικίνδυνη ισχύ. Η κυβέρνηση έχει μπει σε μια περίοδο μεγάλων δοκιμασιών. Στην προηγούμενη φάση αποδυναμώθηκε χάνοντας επιρροή. Με την επιθετικότητα που δείχνει με αφορμή το ουκρανικό, επιχειρεί να ανακτήσει απώλειες. Είναι εξαιρετικά απίθανο να το καταφέρει. Στην πολιτική της λιτότητας, των εξοπλισμών, αλλά και τη γραμμή «αντιπαραθετικής συνεννόησης» με την Τουρκία του Ερντογάν, θα έχει να απαντήσει σε κρίσιμα σταυρόλεξα. Μέσα από τις καθεστωτικές δυνάμεις ακούγονται ήδη οι αμφιβολίες για το αν θα τα καταφέρει, οι φωνές που πριμοδοτούν τις αναζητήσεις για «ευρύτερες συναινέσεις». Αυτές οι αντινομίες εκφράζονται και στους προβληματισμούς για το χρόνο των εκλογών. Η κυβέρνηση αναζητά «παράθυρο ευκαιρίας» για να κάνει στην παρούσα πολιτική περίοδο (μέσα στην άνοιξη του 2022;) τις εκλογές, με στόχο να διεκδικήσει ξανά αυτοδυναμία. Αν δεν το βρει, όπως είναι και το πιθανότερο με βάση την επιδείνωση των διεθνών συνθηκών, τότε ξέρει πως οι σκληρές δοκιμασίες του κόσμου στους μήνες που έρχονται, θα οδηγήσουν τον Μητσοτάκη πολύ κοντά σε μια πολιτική και εκλογική ήττα σε εκλογές κοντά στη λήξη αυτής της τραγικής κυβερνητικής περιόδου.
4
πολιτικη
2 μαρτη 2022
Εισβολή στην Ουκρανία: Η επόμενη ημέρα
Ο κόσμος γίνεται ένας πιο επικίνδυνος τόπος Του Αντώνη Νταβανέλου
Τ
ην επόμενη ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, θα ήταν μεν υπερβολή να μιλήσουμε για «το τέλος του κόσμου, όπως τον γνωρίσαμε», αλλά επίσης θα ήταν αφέλεια το να μην αναγνωρίσουμε ότι το γεγονός θα επιφέρει μεγάλες αλλαγές. Η αναβάθμιση των δυτικών κυρώσεων, με τον αποκλεισμό της Ρωσίας από το σύστημα τραπεζικών και νομισματικών συναλλαγών Swift, αποδεικνύει ότι οι διαδικασίες της «παγκοσμιοποίησης» μπαίνουν πλέον σε μια νέα αχαρτογράφητη περίοδο. Η ανακοίνωση του κολοσσιαίου επείγοντος εξοπλιστικού προγράμματος της Γερμανίας, υποδεικνύει ότι σύντομα στην Ευρώπη ο γερμανικός μιλιταρισμός θα έχει σοβαρή παρουσία για πρώτη φορά από το 1945. Η κήρυξη κόκκινου συναγερμού στο πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας δείχνει το πόσο έχει εξασθενίσει η διαχωριστική γραμμή που χωρίζει τους συνήθεις συστημικούς ανταγωνισμούς με την «πύλη της κολάσεως» για τον πλανήτη. Και αυτά είναι μόνο κάποια ενδεικτικά παραδείγματα. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα έχει μεγαλύτερες συνέπειες στις διεθνείς εξελίξεις, απ’ ό,τι είχε η 11 Σεπτέμβρη στις αρχές του 21ού αιώνα.
Αφύπνιση του ρώσικου ιμπεριαλισμού Η εισβολή στην Ουκρανία αναδεικνύει την αφύπνιση του ρωσικού ιμπεριαλισμού. Η Ρωσία του Πούτιν αισθάνεται ότι έχει βγει από τις συνθήκες της ήττας της εποχής Γιέλτσιν. Πτυχές της διεθνούς συγκυρίας (επιπτώσεις της κρίσης μετά το 2007 στο δυτικό στρατόπεδο, άνοδος της Κίνας, «στροφή» των ΗΠΑ στην Ασία, AUKUS κ.ο.κ.) την κάνουν να εκτιμά ότι έφτασε η ώρα να απαιτήσει τη σαφή επαναδιατύπωση του συσχετισμού δύναμης. Παύει να αντιμετωπίζει τη Δύση «αμυντικά» (όχι στην επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά), αλλά απαιτεί την επιστροφή των «συνόρων ισχύος» στα προ του 1991 όρια, ενώ διατυπώνει απειλές ακόμα και προς τους γύρω της «παραδοσιακά ουδέτερους» φιλοδυτικούς (Φινλανδία, Σουηδία).
Η εισβολή αποδείχθηκε μεγάλης κλίμακας. Δεν περιορίστηκε στην περιφέρεια του Ντονμπάς (ακόμα και έξω από τα όρια των αυτονομιστών του Λουγκάνσκ και του Ντονιέτσκ), αλλά έφτασε στο Κίεβο, εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα δυτικά του Ντονμπάς. Η εισβολή αυτής της κλίμακας, αλλά και το διάγγελμα του Πούτιν, έβαλε στο «τραπέζι» το διακύβευμα ολόκληρης της Ουκρανίας. Αυτές οι αξιώσεις προετοιμάστηκαν σταδιακά. Προαναγγέλθηκαν με την προσάρτηση περιοχών της Γεωργίας το 2008, με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, με την οικοδόμηση του «προγεφυρώματος» στο Ντονμπάς. Προετοιμάστηκαν στο πεδίο της οικονομίας, με την αξιοποίηση της περιόδου υψηλής ζήτησης και τιμών του φυσικού αερίου και των ορυκτών πρώτων υλών. Η στρατιωτική μηχανή της πρώην ΕΣΣΔ διατηρήθηκε σε υψηλό επίπεδο μέσω μιας πολεμικής βιομηχανίας που ξεπερνά το 20% του παραγωγικού δυναμικού. Όμως η επίθεση του Πούτιν στην Ουκρανία, αποδείχθηκε γρήγορα ότι ήταν κάθε άλλο παρά χωρίς μεγάλα προβλήματα. Αφενός, η ουκρανική αντίσταση αποδείχθηκε μεγαλύτερη του αναμενόμενου. Η επιλογή το πολέμου μέσα στις πόλεις, που προϋποθέτει την υποστήριξη του πληθυσμού, αποδείχθηκε εφικτή για την ουκρανική κυβέρνηση. Η στρατιωτική νίκη απέναντι στον υπερμεγέθη αντίπαλο δεν είναι εφικτή, αλλά η παράταση της αντίστασης έχει ήδη παράξει πολιτικό αποτέλεσμα. Το σχέδιο ακαριαίας «μετάβασης» σε ένα καθεστώς-μαριονέτα απέτυχε και η Ρωσία βρίσκεται μπροστά στην κολασμένη προοπτική μιας μακρόχρονης κατοχής μιας χώρας όπου η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού θα έχει εχθρικά αισθήματα και διαθέσεις. Αφετέρου, η Ρωσία φαίνεται να υποτίμησε την αποτελεσματικότητα των οικονομικών τανκς», στα οποία προσέφυγε η Δύση. Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων το ρούβλι έχασε πάνω από το 30% της αξίας του, υπήρξε η πρώτη χρεοκοπία στον τραπεζικό τομέα, ενώ οι Ρώσοι ολιγάρχες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να αποκλειστούν από πεδία δράσης σε μεγάλο τμήμα το ανεπτυγμένου καπιταλισμού.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι επιδιώξεις του Πούτιν δεν είναι δεδομένο ότι θα εξασφαλιστούν. Το ρωσικό καθεστώς θα χρειαστεί παρατεταμένες μάχες, στροφές και ελιγμούς σε μακρότερη περίοδο, για να αποδείξει ως ρεαλιστικούς και επιτεύξιμους τους στόχους που έθεσε τη νύχτα της εισβολής στην Ουκρανία. Ο Πούτιν με το διάγγελμά του έδειξε έτοιμος να αναλάβει αυτά τα ρίσκα. Όμως θα κριθεί στο πεδίο της σύγκρουσης, όχι μόνο μέσα στην Ουκρανία, αλλά και στις οικονομικές διεθνείς συγκρούσεις.
Ανταγωνισμοί εν μέσω κρίσης Τριάντα χρόνια μετά το 1991, η «μετασοβιετική» εποχή, η εποχή όπου οι ευρωατλαντιστές ήλπιζαν σε μια δι-
θεί η «Ένωση» στο στρατιωτικό και διπλωματικό πεδίο, είτε θα ενισχυθούν οι τάσεις αυτονόμησης α λα Brexit. Η γελοιοποίηση των αυτόνομων διπλωματικών πρωτοβουλιών του Μακρόν και –κυρίως– οι εξαγγελίες του Σολτς για τους γερμανικούς εξοπλισμούς, είναι «μεγάλες» προειδοποιήσεις. Αυτά σημαίνουν πρόσθετες και μεγάλες οικονομικές δυσκολίες, που προστίθενται στο σαθρό έδαφος της οικονομικής κρίσης του συστήματος. Στον τομέα της ενέργειας, η απεξάρτηση από τα ρωσική αποθέματα και τους αντίστοιχους αγωγούς, θα έχει μεγάλο κόστος και θα χρειαστεί χρόνο. Η διαταραχή στις παγκόσμιες αλυσίδες παραγωγής και εφοδιασμού θα επιφέρει πρόσθετες δυσκολίες
Στην περίοδο που έρχεται η διεθνής Αριστερά θα χρειαστεί να κάνει άλματα. Το έχουμε ξαναδεί στην ιστορία: η εισβολή στην Ουγγαρία το ’56 άλλαξε τη διεθνή Αριστερά, ο πόλεμος στο Βιετνάμ άλλαξε το παγκόσμιο μαζικό κίνημα. αρκή ανεμπόδιστη ηγεμονία, έχει τελειώσει. Και τη διαδέχεται μια εποχή πολύ οξύτερων ανταγωνισμών. Μπροστά στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το δυτικό στρατόπεδο συσπειρώθηκε. Το τρίγωνο ΗΠΑ-ΕΕ-Βρετανία ευθυγραμμίστηκε πιο γρήγορα απ’ ό,τι είχε πετύχει (;) στην επίθεση στο Ιράκ. Γύρω του έσπευσαν να συγκλίνουν όσοι συνήθιζαν να κρατούν κάποιες αποστάσεις (Αυστραλία, Καναδάς, Σκανδιναυοί, Ιαπωνία κ.ά.), ενώ όσοι κρατούν αμφιλεγόμενη στάση (Ινδία, Πακιστάν, Τουρκία) πιέζονται ήδη και θα πιεστούν περισσότερο για σαφείς επιλογές. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο συσπείρωσης, θα διαφοροποιηθούν πλέον οι στρατηγικές των επί μέρους «αυτονομιών» απέναντι στις ΗΠΑ. Στην ΕΕ χτυπάει το καμπανάκι προειδοποίησης ότι το σημερινό «υβρίδιο ολοκλήρωσης» δεν θα αντέξει τους τρανταγμούς και ότι είτε θα ενισχυ-
και κόστος. Η Volkswagen ανακοίνωσε ήδη τη μείωση των εργασιών στα εργοστάσιά της (προχωρώντας σε 4ήμερη ή και 3ήμερη εβδομαδιαία εργασία) λόγω έλλειψης καλωδίων και ανταλλακτικών που παρήγε στην Ουκρανία. Η κατάτμηση της «παγκοσμιοποίησης» σε ημίκλειστες ή κλειστές «ζώνες» προστατευμένης επιρροής, δεν έχει ομαλό δρόμο μετάβασης. Θα χρειαστεί χρόνο, θα έχει κόστος και θα προϋποθέτει επίλυση περίπλοκων διπλωματικών και γεωπολιτικών διλλημάτων. Μέσα σε αυτή την εξέλιξη η Κίνα βγαίνει ενισχυμένη, παραμένοντας «διακριτικά» απομακρυσμένη από τη σύγκρουση. Πολλοί αναλυτές προβλέπουν τη συγκρότηση ενός «ασιατικού μπλοκ», την υποχρεωτική για την Πούτιν σύγκλιση με την Κίνα. Είναι νεωτερισμοί που δεν γίνονται εύκολα και απλά, γιατί προϋποθέτουν την εγκατάλει-
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
ψη άλλων σχεδίων, προοπτικών και οικονοµικών δικτύων (πχ σχεδιασµοί της Gazprom στη σύνδεση µε την ΕΕ). Πολύ περισσότερο όταν ο συσχετισµός καθορίζεται από τη σαφή οικονοµική υπεροχή της Κίνας απέναντι στη Ρωσία. Ένας κυριαρχικά διπολικός κόσµος (∆ύση-Κίνα) δεν είναι εφικτός και πιθανός, ενώ ένας τριπολικός (∆ύση-Κίνα-Ρωσία) δεν έχει πραγµατική υλική βάση. Η εξέλιξη θα είναι πιο άναρχη και συγκρουσιακή απ’ ό,τι προβλέπουν τα σχέδια επί χάρτου.
Ένας νέος Ψυχρός Πόλεµος;
Αυτή την προοπτική, τα δηµοσιογραφικά κλισέ περιγράφουν ως ένα «νέο Ψυχρό Πόλεµο». ∆εν είναι ακριβές. Υπάρχουν αναλογίες, αλλά και µεγάλες διαφορές µε την περίοδο 1945-91. Η περίοδος του Ψυχρού Πολέµου διέθετε ισχυρό ιδεολογικό υπόβαθρο. Εκατοµµύρια άνθρωποι, και στις δυο πλευρές, αποδέχονταν αυθόρµητα είτε την υποκρισία περί «ελεύθερου κόσµου», είτε την απατηλή υπόσχεση «οικοδόµησης του κοµµουνισµού». Στη σηµερινή περίοδο οι συγκρούσεις και τα συµφέροντα πίσω τους θα είναι πολύ πιο «γυµνά» και γι’ αυτό πιο ευάλωτα και ασταθή. Στην περίοδο του Ψυχρού Πολέµου τα στρατόπεδα διέθεταν εσωτερική πειθαρχία και ήταν εµφανώς διαχωρισµένα. Στην «πίσω αυλή» της Αµερικής η ΕΣΣ∆ δεν µπορούσε να παρεµβαίνει και το ίδιο ίσχυε για τους Αµερικανούς στην «πίσω αυλή» της ΕΣΣ∆. Σήµερα, µετά από 30 χρόνια νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσµιοποίησης, όλοι οι ανταγωνιστές «κολυµπάνε» µέσα στην ίδια διεθνή πισίνα. Αυτό σηµαίνει ότι οι ανταγωνισµοί θα είναι ακόµα πιο άναρχοι, ενώ µεταξύ των ανταγωνιστών θα υπάρχουν πολλά και διάφορα σηµεία «επαφής». Ήδη η Ταϊβάν περιγράφεται ως η πιθανότερη «συνέχεια της Ουκρανίας», ενώ στην Αφρική µαίνεται ένας ακήρυχτος πόλεµος, µε ισχυρή πλέον την παρουσία της Κίνας, ανερχόµενη τη διείσδυση της Ρωσίας, ενώ κανείς δεν µπορεί να υποτιµήσει την «παραδοσιακή» ισχύ των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων ιµπεριαλιστών. Θα δούµε, λοιπόν, να επαναλαµβάνεται το σενάριο της στρατιωτικής επέµβασης σε αδύναµες χώρες, των αποσχιστικών «κινηµάτων» που θα αξιοποιούνται από τις Μεγάλες ∆υνάµεις, τις πανίσχυρες µηχανές προπαγάνδας να διαστρεβλώνουν αναίσχυντα τις πραγµατικότητες, τη δράση άγριων πολεµικών σωµάτων όπως οι «ιδιωτικοποιηµένοι» µισθωτοί στρατοί (αµερικανική Blackwater, ρωσική Wagner κ.ά.). Κατά συνέπεια η περίοδος που διαµορφώνεται δεν µπορεί να παροµοιαστεί κυρίως µε την περίοδο του Ψυχρού Πολέµου, αλλά περισσότερο
µε την περίοδο της κατάρρευσης του προηγούµενου «κύµατος» καπιταλιστικής παγκοσµιοποίησης, την κατάρρευση του laissez faire – laissez passer στα τέλη του 19ου αιώνα, που οδήγησε στην ανάδυση των περιφρουρηµένων «ζωνών» της αποικιοκρατίας και, τελικά, στον Πρώτο Παγκόσµιο Πόλεµο. Και ως γνωστόν, η ιστορία επαναλαµβάνεται κάποτε ως φάρσα, αλλά ενίοτε και ως τραγωδία.
Ιδεολογικές και πολιτικές συνέπειες
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι ένα «µεγάλο γεγονός». Θα έχει ιδεολογικές και πολιτικές συνέπειες. Μέσα στα πρώτα κύµατα του φόβου και της σύγχυσης γίνεται φανερός ο κίνδυνος στοίχισης τµηµάτων των λαϊκών µαζών στην ουρά των κυβερνήσεων, των κρατών και των συµµαχιών τους. Σε αυτές τις συνθήκες ο «στρατοπεδισµός» µέσα στην Αριστερά, συνιστά πολύ σοβαρό πολιτικό λάθος. Όσοι θεωρούν ότι, τάχα, µπορούν να πολεµάνε την δυτική «Αυτοκρατορία», ταυτιζόµενοι µε τη Ρωσία ή την Κίνα κινδυνεύουν να βρεθούν σε αντιδραστικές θέσεις. Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι το ΚΚΕ, πολύ πιο ενήµερο για τις πραγµατικότητες στη Ρωσία από πολλούς άλλους αυτόκλητους και όψιµους θαυµαστές του Πούτιν, πρόλαβε και ολοκλήρωσε την προσαρµογή το πριν το κρίσιµο τεστ της Ουκρανίας. Στη διεθνή ριζοσπαστική Αριστερά υπάρχουν και άλλα τέτοια θετικά παραδείγµατα προσαρµογής (πχ η Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν). Όσοι δεν προλάβουν ή αρνηθούν να προσαρµοστούν στην πραγµατικότητα, είναι καταδικασµένοι να εκφυλιστούν. Στην περίοδο που έρχεται η διεθνής Αριστερά θα χρειαστεί να κάνει άλµατα. Το σηµείο αφετηρίας δεν είναι ικανοποιητικό, αλλά ως γνωστόν, «το αγώι ξυπνά τον αγωγιάτη». Το έχουµε ξαναδεί στην ιστορία: η εισβολή στην Ουγγαρία το ’56 άλλαξε τη διεθνή Αριστερά, ο πόλεµος στο Βιετνάµ άλλαξε το παγκόσµιο µαζικό κίνηµα. Σε ψήγµα, µπορούµε να το δούµε και σήµερα: η µικρή και αδύναµη αντικαπιταλιστική Αριστερά στη Ρωσία, υποχρεώνεται να κάνει «άλµα» για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της και οργανώνει ορατές αντιπολεµικές διαδηλώσεις σε πολλές πόλεις της Ρωσίας, κατακτώντας σεβασµό διεθνώς. Οφείλουµε αλληλεγγύη σε αυτούς τους ηρωικούς συντρόφους και συντρόφισσες, αλλά κυρίως οφείλουµε να τους µιµηθούµε κλιµακώνοντας τη δράση µας, µε σοβαρότητα, σχεδιασµό, συγκέντρωση δυνάµεων, ενόψει µιας περιόδου µε µεγάλες δοκιµασίες και ακόµα µεγαλύτερα διακυβεύµατα.
5
Επιµέλεια: Σπύρος Αντωνίου
ΕΦΟΠΛΙΣΤΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ Με το µακάβριο έργο της περισυλ- ριων παραγωγών ενέργειας. Βοηθούλογής των απανθρακωµένων πτω- ντος της «απελευθερωµένης ευρωπαµάτων στο κουφάρι του «Euroferry ϊκής αγοράς ηλεκτρισµού» και των 4 Olympia», του οµίλου «Γκριµάλντι», χρηµατιστηρίων ενέργειας (η Ελλάδα να βρίσκεται σε εξέλιξη (έως την ώρα είναι η µόνη χώρα στην Ευρώπη που που γράφονταν αυτές οι γραµµές ανα- το 100% της ενέργειας µπαίνει στο ζητούνταν άλλοι 3 άνθρωποι), πληθαί- σύστηµα µέσα από το χρηµατιστήριο νουν τα ερωτήµατα για τις συνθήκες ενέργειας, όπου η τιµή της χονδρικής Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού ασφαλείας του µοιραίου πλοίου και καθορίζεται από την τιµή του ακριβόγια την «Εφ. Συν». τις ευθύνες για τους ελέγχους που διε- τερου καυσίµου, δηλαδή του φυσινεργούν οι αρµόδιες αρχές. Στο όνοµα κού αερίου τώρα). Το τελευταίο έτος, της κερδοφορίας του εφοπλιστικού το κόστος της µεγαβατώρας στην κεφαλαίου είναι γνωστό ότι η γραµµή Ελλάδα είναι το υψηλότερο στην ΕυΕλλάδας-Ιταλίας, αποτελεί εδώ και ρώπη. Έτσι, οι ιδιώτες πάροχοι ενέρχρόνια πεδίο δοκιµών αντεργατικών γειας, µε την κυβέρνηση να κάνει την επιλογών των πλοιοκτητών: τραγικές ανήξερη για το «φόνο», µετακυλίουν ελλείψεις στις οργανικές συνθέσεις το κόστος του χρηµατιστηρίου στους των πληρωµάτων, εντατικοποίηση καταναλωτές, επιτυγχάνοντας υπερτης εργασίας, ανεπαρκείς έλεγχοι, µε κέρδη για τους ίδιους και ενεργειακή ότι αυτό συνεπάγεται για την ασφά- φτώχεια για όλους εµάς. Πριν λίγες λεια στα πλοία και την αντιµετώπιση µέρες, µόνο τα ΕΛΠΕ, ανακοίνωσαν κάποιου έκτακτου κινδύνου. Σε όλες κέρδη 400 εκατ. ευρώ για το 2021, εκ τις επιθεωρήσεις στο πλοίο από το των οποίων τα 94 εκατ. προέρχονται 2018, είχε καταγραφεί παρατήρηση από τη θυγατρική τους Elpedison, για πρόβληµα στα συστήµατα πυρα- που είναι η µία από τις εταιρείες που σφάλειας και πυρόσβεσης, ενώ οι χώ- πωλούν ρεύµα. Ανάλογα αποτελέροι διαµονής (καµπίνες, µπάνια κλπ), σµατα ανακοίνωσαν και η ∆ΕΗ και οι δεν τηρούσαν τις απαραίτητες υγειο- υπόλοιποι παίκτες του κλάδου. Όσο νοµικές προδιαγραφές, ειδικά εν µέσω το ρεύµα θεωρείται «χρηµατιστηριπανδηµίας. Παρ› όλα αυτά ταξίδευε ακό προϊόν» και όχι κοινωνικό αγαθό, κανονικά µε πιστοποιητικά αξιοπλο- είναι σίγουρο ότι δύσκολα θα απαλΐας από τις αρµόδιες αρχές και τους λαγούµε από τις υπέρογκες αυξήσεις νηογνώµονες. Ο τελευταίος έλεγχος της ασύδοτης «αγοράς». έγινε στις 16 Φλεβάρη, δύο µέρες πριν αρπάξει φωτιά! Επιπλέον, τραγικές TO IONIO ήταν και οι καθυστερήσεις τους κρα- (ΞΑΝΑ)ΚΙΝ∆ΥΝΕΥΕΙ τικού µηχανισµού στην επιχείρηση Το εφιαλτικό σενάριο «εξορύξεις στο πυρόσβεσης. Όσο η κερδοφορία των Ιόνιο» επιστρέφει µε τον πιο επικίνεφοπλιστών και οι εξυπηρετήσεις των δυνο τρόπο. Το τελευταίο διάστηµα, κυβερνήσεων σε αυτούς, θα µπαίνουν µε διαδικασίες express και µεγάλης πάνω από την ανάγκη για ασφαλή και µυστικότητας, το ειδικό ερευνητικό σύγχρονα πλοία, τόσο θα µετράµε πο- σκάφος «SW Cook», «σαρώνει» θαλύνεκρες ναυτικές τραγωδίες. λάσσιες περιοχές του Ιονίου, πραγµατοποιώντας όπως όλα δείχνουν σεισµικές έρευνες, µε σκοπό την διΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΚΡΙΒΕΙΑ Τη στιγµή που στην Ευρώπη επιβάλ- ερεύνηση κοιτασµάτων φυσικού αελονται πλαφόν στα τιµολόγια ρεύµα- ρίου και πετρελαίου, για λογαριασµό τος και φυσικού αερίου, ο υπουργός των ΕΛΠΕ. Μάλιστα, πρόκειται για τη Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέ- θαλάσσια περιοχή, όπου ελάχιστες κας λέει πως στην Ελλάδα δεν υπάρ- µέρες πριν, καταγράφηκαν περισταχουν τέτοια περιθώρια, παρόλο που τικά προσάραξης τριών ζιφιών. Με δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά έχουν επιστολή τους στον πρωθυπουργό «γονατίσει» από τις εξωφρενικές τιµές και στο υπουργείο Περιβάλλοντος και στους λογαριασµούς ενέργειας. Οι κυ- Ενέργειας, 15 περιβαλλοντικές οργαβερνητικές επιδοτήσεις-ψίχουλα και νώσεις ζητούν να διακοπούν άµεσα οι αστείες προτάσεις για χαµηλότοκα οι σεισµικές έρευνες για τον εντοπιδάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα σµό υδρογονανθράκων, λαµβάνοΕπενδύσεων, είναι βέβαιο πως δεν ντας υπόψη τις σοβαρές επιπτώσεις µπορούν να αποτρέψουν τις επιπτώ- του θορύβου στα κητώδη, τα οποία σεις από την ενεργειακή ακρίβεια, η επιπλέον αποτελούν προστατευόοποία αναµένεται να κλιµακωθεί µετά µενα είδη. Μετά το διαφαινόµενο την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρα- «ναυάγιο» των µεγαλόπνοων σχεδίων, νία. Η διεθνής κρίση όµως, αποτελεί εξορυκτικών εταιριών και ελληνικού τη µισή αλήθεια για τους φουσκωµέ- κράτους, στο Αιγαίο, ο αγώνας ενάνους λογαριασµούς. Η άλλη µισή είναι ντια στην καταστροφή του πετα κερδοσκοπικά παιχνίδια των εγχώ- ριβάλλοντος συνεχίζεται!
6
πολιτικη
2 μαρτη 2022
Ανάγκη ανεξάρτητης αντιπολεμικής δράσης Του Πάνου Πέτρου
Η
πιο φωτεινή είδηση μέσα στο σκοτάδι των ημερών, έρχεται από τις φωνές αντιπολεμικής αντίρρησης στη Ρωσία. Από την έναρξη της εισβολής μέχρι και την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις είναι καθημερινές και σε πάρα πολλές πόλεις. Η συμμετοχή είναι περιορισμένη, αλλά -στις αφάνταστα σκληρές ρωσικές συνθήκες- η σημασία τους είναι τεράστια και ο ηρωισμός των ανθρώπων που συμμετέχουν συγκλονιστικός. Οι αντιπολεμικοί ακτιβιστές κι ακτιβίστριες μετρούν αρκετές χιλιάδες συλλήψεις αυτές τις πρώτες μέρες. Σε πολλές πόλεις, τα μικρά μεγέθη (σκόρπιες ομάδες, ατομικοί ακτιβισμοί κ.ο.κ.) είναι και επιλογή των ίδιων των διαδηλωτών για να αποφύγουν μαζικές συλλήψεις και καταστολή. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι στους δρόμους εκπροσωπούν πολύ περισσότερους Ρώσους από τα μεγέθη των διαδηλώσεων. Και η αλήθεια είναι ότι σε επίπεδο δηλώσεων, ψηφισμάτων, ανακοινώσεων κλπ η αντιπολεμική αντίρρηση είναι ισχυρή. Από εκλεγμένους δημοτικούς συμβούλους μέχρι ένα σημαντικό τμήμα της διανόησης ή της τέχνης κι από δημοσιογράφους μέχρι εκπαιδευτικούς ή εργαζόμενους στην πληροφορική, το «όχι στο όνομά μας», η αλληλεγγύη στους Ουκρανούς, η «συγνώμη» και η δήλωση «ντροπής» αποτελούν αχτίδα φωτός. Η αντιπολεμική αντίρρηση ξεπερνά τα όρια των σκληρών αντικαθεστωτικών, όπως αποτυπώνεται από παραιτήσεις και καταγγελίες ανθρώπων που δραστηριοποιούνταν (ειδησεογραφικά, επαγγελματικά, καλλιτεχνικά, επιστημονικά) στο «mainstream» της ρωσικής ζωής. Στη Ρωσία, όπου λειτουργεί μια μηχανή απαγγελιών κατηγορίων για υποκινούμενη από το εξωτερικό πρακτόρικη δράση, ακόμα και σε καιρό ειρήνης, μπορεί να φανταστεί κανείς το βάρος που επικρατεί σε καιρό πολέμου, καθώς το Κρεμλίνο φουσκώνει τα πανιά του μεγαλορωσικού εθνικισμού. Το κλίμα που καλλιεργείται απέναντι σε όσους κι όσες εκφράζουν την ντροπή τους για τον πόλεμο, το έθεσε ένα από τα παπα-
γαλάκια του Κρεμλίνου στα κρατικά ΜΜΕ: «Αν ντρέπεστε που είστε Ρώσοι, δεν είστε Ρώσοι». Υπογραμμίζουμε τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η δημόσια αντιπολεμική αντίρρηση στη Ρωσία, όχι μόνο για να φωτίσουμε το σθένος όσων το κάνουν, αλλά κυρίως για να αναδειχθεί ότι το αντιπολεμικό αίσθημα μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που φαίνεται. Από πριν την εισβολή, Ρώσοι σύντροφοι περιέγραφαν ότι το κλίμα δεν συγκρίνεται καθόλου με τον πατριωτικό ενθουσιασμό του 2014 και ελάχιστοι στηρίζουν θερμά τις επιδιώξεις του Πούτιν. Ο φόβος της καταστολής, η κυνική παραίτηση («άλλοι αποφασίζουν για μας, δεν έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε κάτι»), η εξοικείωση με την ύπαρξη «εμπόλεμης κατάστασης» στο Ντονμπάς τα τελευταία 8 χρόνια και η προσδοκία ο πόλεμος να παραμείνει μακριά ή να λήξει σύντομα συμβάλουν σε μια πιο παθητική αποδοχή ή σιωπηλή διαφωνία, αλλά οι συγγενικοί δεσμοί με τον ουκρανικό λαό, το σοκ της μαζικής εισβολής και ιδιαίτερα η περίπτωση ο πόλεμος και οι συνέπειές του να τραβήξουν σε πιο παρατεταμένο χρονικό διάστημα, υπονομεύουν την υποστήριξη στη ρωσική επέμβαση. Αυτό το κλίμα και αυτή τη δυναμική αντανακλά έμμεσα η διαφοροποίηση ενός βουλευτή του ΚΚ Ρωσίας, που ψήφισε την πρόταση του κόμματός του για αναγνώριση των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών»: «Ψήφισα να γίνει η Ρωσία ασπίδα, όχι να βομβαρδιστεί το Κίεβο». Τα αντιπολεμικά νέα από τη Ρωσίααποτελούν ένα διπλό «κάλεσμα» σε όλους κι όλες μας. Αφενός, για την πολιτική στάση απέναντι στο ρωσικό κράτος και τον πόλεμό του: Είμαστε στο πλευρό των ανθρώπων που αντιστέκονται στον πόλεμο, που αυτήν τη στιγμή υιοθετούν την πιο αυθεντικά αντι-ιμπεριαλιστική και αντι-εθνικιστική στάση, ενάντια στην κυβέρνηση που τους φυλακίζει. Αφετέρου, για τη στάση που οφείλουμε να κρατήσουμε στις χώρες μας. Έχουμε να εμπνευστούμε από τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες που πάνε κόντρα στις φιλοπόλεμες ιαχές της «δικής τους» κυβέρνησης και να ανταποδώσουμε πράττοντας τα ανάλογα και εδώ, απέναντι στις «δικές μας». Οι κυβερνήσεις και τα μεγάλα
Αντιπολεμική διαδήλωση στη Μόσχα
Παραφράζοντας το σύνθημα της αμερικανικής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς μετά την 11η Σεπτέμβρη («ο θρήνος μας δεν είναι κραυγή πολέμου») θα πρέπει να δοθεί σκληρή μάχη για να εμπεδωθεί ότι «η εναντίωσή μας στη ρωσική εισβολή δεν είναι απαίτηση για περισσότερο πόλεμο». ΜΜΕ στον λεγόμενο «δυτικό κόσμο» ενορχηστρώνουν μια χυδαία κι επιθετική καμπάνια που επιχειρεί να μετατρέψει την αγωνία για τον ουκρανικό λαό σε πολεμοκάπηλη κραυγή. Οι, τάχα, υπερασπιστές του «ελεύθερου κόσμου»απέναντι στο «ρωσικό αυταρχισμό», αντιγράφουν συστηματικά τον Πούτιν. Στη Ρωσία, όποιος δε συσπειρώνεται ενθουσιωδώς γύρω από τη ρωσική σημαία, «είναι άνθρωπος της Δύσης». Στις δυτικές χώρες, όποιος δεν συσπειρώνεται με ενθουσιασμό γύρω από τον ευρωατλαντισμό, «κάνει τη δουλειά των Ρώσων». Τα ρωσικά ΜΜΕ απαγορεύουν φράσεις όπως «εισβολή», «επίθεση» ή «κήρυξη πολέμου». Στην ΕΕ, συζητάνε την απαγόρευση ΜΜΕ ρωσικών συμφερόντων -για την υπεράσπιση της ελευθερίας και
της δημοκρατίας πάντα! Διαμορφώνεται ένα κλίμα, που αν εμπεδωθεί, θα θυμίζει «μακαρθισμό». Και αξίζει να θυμόμαστε ότι ο αυθεντικός «μακαρθισμός», αυτό το συνώνυμο συκοφάντησης και διώξεων, γεννήθηκε επίσης στη «δημοκρατική Δύση», την τελευταία φορά που και πάλι καλούσε τους πληθυσμούς να συσπειρωθούν γύρω της απέναντι στον «ολοκληρωτισμό». Αυτή η πίεση αφορά την συκοφάντηση της Αριστεράς, την επιβολή σιωπητηρίου στο αντιπολεμικό κίνημα και την προσπάθεια να αποσπάσει τη συναίνεση των πληθυσμών σε πολεμοκάπηλους σχεδιασμούς. Έχουμε να διδαχθούμε από το σθένος των Ρώσων διαδηλωτών. Έχουμε να τρίψουμε στη μούρη των «γερακιών» που στέλνουν όπλα και
πολιτικη
2 μαρτη 2022
φτιάχνουν κλίμα σύγκρουσης, στο όνομα τάχα της ειρήνης, τις φωνές μέσα από τη Ρωσία, που αναδεικνύουν την παράνοια του ισχυρισμού του Κρεμλίνου ότι εξαπέλυσε πόλεμο γιατί νοιάζεται για την ειρήνη. Από τις διαδηλώσεις αυτών των ημερών ενάντια στη ρωσική εισβολή, ξεχώρισαν οι 100.000 διαδηλωτές στο Βερολίνο. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις -που δείχνουν εύλογες- το πλήθος ήταν ανάμικτο και το μήνυμα θολό. Ανθρωπιστικά ανακλαστικά («ανησυχώ γι’ αυτό που γίνεται στην Ουκρανία και μόνο να διαδηλώσω μπορώ»), πατριωτικά ή και εθνικιστικά αισθήματα της μεγάλης ουκρανικής κοινότητας, ένα φάσμα απόψεων και συνθημάτων στις πικέτες που περιλάμβανε το γενικό αίσθημα «να κάνουμε κάτι», τη συμπάθεια προς τις κυρώσεις, την απαίτηση στρατιωτικής ενίσχυσης των Ουκρανών, αλλά και την αυθεντική αντιπολεμική αντίρρηση, κυ-
ρίως με το «Όχι σε Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο», που ήταν εμφανές ότι αφορούσε την προοπτική δυτικής «ανταπάντησης». Παίρνοντας υπόψη το μέγεθος της αντιμιλιταριστικής διάθεσης στο γερμανικό λαό, που παρέμενε συγκλονιστική ψηλά στις δημοσκοπικές έρευνες μέχρι και λίγο πριν την εισβολή, είμαστε σίγουροι ότι οι καλοπροαίρετοι άνθρωποι σε αυτή τη διαδήλωση ήταν πολλοί. Αλλά αυτοί οι άνθρωποι γύρισαν σπίτι τους για να μάθουν εμβρόντητοι από την τηλεόραση ότι εκείνη τη μέρα ο «σοσιαλδημοκράτης» Σολτζ ανακοίνωσε τη μετατροπή της Γερμανίας σε πολεμική υπερδύναμη, δαπανώντας 100 δισ. ευρώ (!) σε όπλα. Και διάβασαν ρεπορτάζ που επιχειρούσαν χυδαία να συνδέσουν όσα γίνονταν στους δρόμους του Βερολίνου με όσα γίνονταν στη Βουλή, ως «αφύπνιση της Γερμανίας». Ελπίζουμε ότι με την παρέμβαση και της ριζοσπαστικής Αριστε-
ράς, η αντιμιλιταριστική διάθεση θα στραφεί ενάντια σε αυτή την κολοσσιαία πρόκληση για την ειρήνη. Παραφράζοντας το σύνθημα της αμερικανικής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς μετά την 11η Σεπτέμβρη («ο θρήνος μας δεν είναι κραυγή πολέμου») θα πρέπει να δοθεί σκληρή μάχη για να εμπεδωθεί ότι «η εναντίωσή μας στη ρωσική εισβολή δεν είναι απαίτηση για περισσότερο πόλεμο». Άλλωστε, οι προθέσεις και οι διαθέσεις των κυβερνήσεων στη Δύση δεν κρύβονται. Στη Βρετανία, η αντιπολεμική ομπρέλα Stop The War Coalition, έβγαλε μια ανακοίνωση που κατήγγειλε τη ρωσική επέμβαση, ζητούσε απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων, αναδείκνυε τις ευθύνες του ΝΑΤΟ στην κλιμάκωση και ζητούσε να σταματήσει η επέκταση του ΝΑΤΟ και να «επιστρέψει η διπλωματία». Μια αυτονόητη δήλωση όποιου ενδιαφέρεται πραγ-
7
ματικά για την ειρήνη, την οποία συνυπέγραψαν 11 βουλευτές του Εργατικού Κόμματος. Αλλά η ηγεσία του κόμματος τους απείλησε με διαγραφή, οδηγώντας στην απόσυρση των 11 υπογραφών. Αμέσως μετά, η ηγεσία «κατέλαβε» το λογαριασμό της Νεολαίας του κόμματος στα κοινωνικά δίκτυα, επειδή διατύπωνε κριτικές -και- στο ΝΑΤΟ. Δεν τους ενδιαφέρει η ειρήνη, ούτε η καταδίκη της Ρωσίας: το μήνυμα είναι ότι δεν ανέχονται καμιά κριτική του ρόλου του ΝΑΤΟ. Γιατί μιλάνε για ειρήνη, αλλά σκέφτονται τα επόμενα πολεμικά επεισόδια. Όλα τα παραπάνω, υπογραμμίζουν την κρισιμότητα που έχει η διαφύλαξη της ανεξαρτησίας της Αριστεράς ως προϋπόθεση για την ανάπτυξη ενός πραγματικού αντιπολεμικού κινήματος, για να μη χάσει το «Όχι στον Πόλεμο» το νόημά του στα χέρια των πολεμοκάπηλων προπαγανδιστών.
Ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας του πολέμου και η Αριστερά
Τ
α πρόσφατα γεγονότα προσφέρονται για ένα αυτοκριτικό συμπέρασμα. Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου γράφει εύστοχα ότι ο Μπάιντεν αντιμετωπίστηκε όταν προειδοποιούσε για επικείμενη ρωσική εισβολή σαν τον «ψεύτη βοσκό». Επισημαίνει τα ελαφρυντικά, όπως προκύπτουν άλλωστε και από την εύστοχη επιλογή της αναλογίας (ο βοσκός του παραμυθιού είχε φωνάξει πολλές φορές ψευδώς «λύκος» ώστε να μην τον πιστέψουν οι συχωριανοί όταν τελικά ο λύκος εμφανίστηκε). Στην προκειμένη περίπτωση, η εξέλιξη θυμίζει μια άλλη ρήση, του Μπόρις Καγκαρλίτσι: «το ότι κάποιος έχει μανία καταδίωξης, δεν αποκλείει ότι κάποια στιγμή ίσως τον καταδιώκουν όντως». Ο Ρώσος μαρξιστής την είχε χρησιμοποιήσει για τον Πούτιν, αναδεικνύοντας ότι ενώ το ρωσικό καθεστώς καλλιεργούσε ένα σοβινιστικό κλίμα αντι-δυτικής υστερίας που αξιοποιούσε εργαλειακά, αυτό δεν αναιρούσε το γεγονός της περικύκλωσης της Ρωσίας από το ΝΑΤΟ. Σήμερα μπορεί να πει κανείς ότι το γεγονός ότι καλλιεργείται κι εργαλειοποιείται στη Δύση μια ρωσοφοβική υστερία, δεν αναιρεί το γεγονός ότι στη Ρωσία υπάρχουν φιλοδοξίες αυτοκρατορικής «παλινόρθωσης» που απειλούν γειτονικά της κράτη. Η αποτυχία πρόβλεψης μιας τέτοιας ρωσικής επίθεσης αφορά τους περισσότερους (αν όχι όλους!) από όσους γράψαμε σχετικά για την ουκρανική κρίση το προηγούμενο διάστημα. Σε ό,τι μας αφορά, δεν θα το γράφαμε διαφορετικά από το Ρώσο σύντροφο Ιλία Μπουντραΐτσκις: «Όπως και οι περισσότεροι σχολιαστές στη Ρωσία, μέχρι και την τελευ-
ταία στιγμή δεν πίστευα ότι ήταν πιθανή μια πλήρους κλίμακας επίθεση στην Ουκρανία. Ωστόσο μου ήταν ξεκάθαρος ο επιθετικός προσανατολισμός της Ρωσικής εξωτερικής πολιτικής και η υβριδική εμπλοκή του ρωσικού στρατού στον πόλεμο στο Ντονμπάς. Αλλά όσοι στη δυτική Αριστερά μέχρι το τελευταίο λεπτό παρουσίαζαν τη Ρωσία σαν θύμα και αποκαλούσαν αδιάκοπα το ουκρανικό καθεστώς “ναζιστικό”, έχουν σήμερα τη δική τους ευθύνη μπροστά στον πόλεμο. Κι αν θέλουν να είναι ειλικρινείς με τους εαυτούς τους και τους υποστηρικτές τους, θα όφειλαν να παραδεχτούν το λάθος τους». Η ανάλυση για τον άδικο-ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα των ανταγωνισμών στην εποχή που έχουμε μπει είναι πολύτιμη. Σήμερα, μπορεί να δείξει κανείς κατανόηση σε Ουκρανούς που υπερασπίζονται το «δίκιο τους» απέναντι στη ρωσική εισβολή. Όπως και χθες θα μπορούσε κανείς να δείξει κατανόηση σε ανθρώπους του Ντονμπάς, που υπερασπίζονταν το «δίκιο τους» απέναντι στο καθεστώς του Κιέβου. Αλλά, δυστυχώς, η υπόθεσή τους καθορίζει τη φύση και τα επίδικα της σύγκρουσης όσο καθόρισε και η δίκαιη υπόθεση των Σέρβων απέναντι στην Αυστροουγγαρία τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Από την αντιπολεμική Αριστερά εκείνης της εποχής έχουμε να αντλήσουμε πολλά μαθήματα. Στην αντιπαράθεση με τις κυβερνήσεις τους, ο Γερμανός Λίμπκνεχτ έδειξε σθένος παρά τη χυδαία συκοφάντηση ως υποστηρικτής του Τσάρου της Ρωσίας κι ο Ρώσος Λένιν αντίστοιχα παρά
τη χυδαία συκοφάντηση ως άνθρωπος του Γερμανού Κάιζερ. Αλλά δεν θα βρει κανείς ούτε λέξη τους που να αφήνει την παραμικρή υποψία «κατανόησης» στις επιδιώξεις του Τσάρου ή του Κάιζερ στον Μεγάλο Πόλεμο. Στα αντιπολεμικά γραπτά του Τρότσκι, θα βρει κανείς τις πιο λαμπρές επισημάνσεις για τα όρια της «αυτοδιάθεσης» των μικρών εθνών, όταν η σχετική απόφαση παίρνεται με το πιστόλι στο κρόταφο ή δένει τις τύχες της με την «προστασία» του ενός ή τον άλλου ιμπεριαλισμού. Σήμερα η υποκρισία ξεχειλίζει. Ο Πούτιν, δικαιολογεί την ιμπεριαλιστική του επέμβαση αντιγράφοντας σε βαθμό «τρολαρίσματος» τη φρασεολογία που επιστράτευσαν οι ευρωατλαντικές κυβερνήσεις στο Κόσοβο (αποτροπή εθνοκάθαρσης, υπεράσπιση της «αυτοδιάθεσης»), στο Ιράκ (γκρέμισμα αυταρχικού καθεστώτος, που κάνει εγκλήματα κατά των Κούρδων ή εισβάλει στο Κουβέιτ), στη Λιβύη (ο εμφύλιος πόλεμος προϋπήρχε, παρεμβαίνουμε για να σταματήσουμε τη σφαγή). Όλα αυτά τα προηγούμενα πρέπει να τρίψουμε στη μούρη των δυτικών όψιμων υπερασπιστών της «εδαφικής ακεραιότητας», της «διεθνούς νομιμότητας» και του «σεβασμού στην κυρίαρχη κυβέρνηση». Αλλά για να το κάνει κανείς αυτό πειστικά, οφείλει να αναγνωρίσει ότι οι ισχυρισμοί του Πούτιν σήμερα είναι εξίσου προσχηματικά φύλλα συκής για μια εξίσου αντιδραστική πολιτική. Όσα λέγαμε -για το Κόσοβο, το Ιράκ, τη Λιβύη- συνεχίζουν να ισχύουν -και για την Ουκρανία. Δυστυχώς, η επαναστατική Αρι-
στερά βρίσκεται σε πολύ αδύναμη κι άσχημη θέση διεθνώς, όπως και το εργατικό-σοσιαλιστικό κίνημα συνολικά. Αυτά αυξάνουν τις «στρατοπεδικές» πιέσεις, μιας και φθείρουν την παλιά αισιοδοξία των «κλασσικών», ότι απέναντι και στην φρίκη του πολέμου και στην προοπτική μιας άδικης(και υπονομευμένης) ειρήνης, την απάντηση θα δώσει «η τρίτη δύναμη», ο σοσιαλισμός. Αλλά αυτή η «ουτοπική» απάντηση, παραμένει η μόνη δίκαιη, καθώς κάθε άλλη «άμεση λύση» (στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, στις εθνικές αντιπαλότητες) που προτείνεται είναι υπονομευμένη στον κόσμο που ζούμε. Όταν ο πόλεμος έρχεται στην ημερήσια διάταξη, το «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» γίνεται πολύ πιο χειροπιαστό. Το γεγονός ότι δείχνουμε να απέχουμε από το σοσιαλισμό, δεν αποτελεί λόγο να διαλέξουμε εκδοχή βαρβαρότητας. Αν το κάνουμε, μπορούμε μετά κάλλιστα να αυτοκαταργηθούμε, αυτό το «έργο» το επιτελούν άλλοι καλύτερα από την Αριστερά. Η ανεξάρτητη δράση της υπάρχουσας Αριστεράς και η πιο θερμή εμπλοκή στην οικοδόμηση ενός πλατιού κινήματος αντίστασης στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, την κούρσα εξοπλισμών, τους ανταγωνισμούς, παραμένει ο μόνος δρόμος να ανατραπεί και ο σημερινός αρνητικός συσχετισμός. Άλλωστε και στο λαμπρό παρελθόν, δεν ήταν (όπως αποδείχθηκε τραγικά) η έτοιμη από τα πριν σοσιαλιστική απάντηση που σταμάτησε στον πόλεμο, αλλά η γενίκευση της αντιπολεμικής διάθεσης και δράσης που άνοιξε το δρόμο για το σοσιαλισμό…
8
ΑΡΙΣΤΕΡΑ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
Ανακοίνωση της ∆ιεθνιστικής Εργατικής Αριστεράς
Για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία
1.
Η εισβολή της Ρωσίας του Πούτιν στην Ουκρανία, είναι µια ιδιαίτερα επικίνδυνη εξέλιξη για τους λαούς όλου του πλανήτη. Είναι το αποτέλεσµα της όξυνσης και της κλιµάκωσης των ανταγωνισµών των καπιταλιστικών/ιµπεριαλιστικών δυνάµεων, όπως αυτές διαµορφώθηκαν κατά τη λεγόµενη «µετα-ψυχροπολεµική» εποχή, στα 30 χρόνια µετά το 1989-91. Της σύγκρουσης µεταξύ του ισχυρότερου Νατοϊκού στρατοπέδου των ΗΠΑ και της ΕΕ, που προώθησαν την οικονοµική διείσδυση και την άµεση στρατιωτική παρουσία τους βαθιά στην ανατολική Ευρώπη και του ρωσικού καθεστώτος, που ανασυγκροτήθηκε µέσω του συµβιβασµού του κρατικοκαπιταλιστικού τοµέα και των νέων ολιγαρχών στην εποχή του Πούτιν, που διεκδικεί την επιστροφή του σε ρόλο αναγνωρισµένης Μεγάλης ∆ύναµης στην Ευρασία. Η σύγκρουση αυτή είναι αντιδραστική και άδικη και από τις δυο πλευρές. Η εργατική τάξη και η διεθνής Αριστερά δεν έχει κανένα πραγµατικό συµφέρον για τη νίκη µιας από αυτές σε βάρος της άλλης. Στη σύγκρουση µεταξύ «χορτάτων» και «πεινασµένων» ιµπεριαλιστών, η ανεξαρτησία του εργατικού κινήµατος και της Αριστεράς του πρέπει να διαφυλαχτεί ως κόρη οφθαλµού, όπως ακούραστα υπογράµµιζε ο Λένιν. Σε αυτόν τον ανταγωνισµό ο λαός της Ουκρανίας είναι το πιο άµεσο θύµα. Θα πληρώσει µε αίµα, ιδρώτα και δάκρυα τη σύγκρουση των Μεγάλων ∆υνάµεων στο έδαφος της χώρας του και τον παροξυσµό των εθνικιστικών διαιρέσεων στο εσωτερικό της. Αξίζει να υπογραµµιστεί ότι αυτό θα ισχύσει και για τον κόσµο στην ανατολική Ουκρανία, στις λεγόµενες «Λαϊκές ∆ηµοκρατίες» του
2.
Ντονµπάς. Η ντεφάκτο προσάρτησή τους από τη Ρωσία, δεν θα τους οδηγήσει στο να δρέψουν τους καρπούς µιας υποθετικής «αντιφασιστικής επανάστασης» στα χρόνια µετά το 2014, αλλά στο να µοιραστούν την άγρια εκµετάλλευση και καταπίεση που το καθεστώς Πούτιν επιβάλει σε όλη την εργατική τάξη στο εσωτερικό της Ρωσίας. Η ελάχιστη υποχρέωση αλληλεγγύης απέναντι σε αυτό τον πληθυσµό, µιας από τις πιο φτωχές και βασανισµένες χώρες στην Ευρώπη, µεταφράζεται στην απαίτηση να αποχωρήσουν από το έδαφος της Ουκρανίας όλες οι εξωτερικές στρατιωτικές δυνάµεις, να δοθεί στους Ουκρανούς η δυνατότητα να αποφασίσουν µόνοι για το µέλλον τους. Το δικαίωµα των λαών στην αυτοδιάθεση, που ο Πούτιν στο διάγγελµά του χαρακτήρισε ως «ιστορικό λάθος του Λένιν και των Μπολσεβίκων», παραµένει µια πολύτιµη-δηµοκρατική κληρονοµιά της εποχής της Οκτωβριανής Επανάστασης. Οι ΗΠΑ στο Βιετνάµ, στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, η Γαλλία στην Αλγερία, αλλά και η ΕΣΣ∆ παλιότερα στο Αφγανιστάν, διαπίστωσαν ότι η παραβίασή του µπορεί να πληρωθεί µε ιδιαίτερα οδυνηρό τρόπο. Η εξέλιξη αυτή βάζει ιδιαίτερα καθήκοντα για όσους-όσες ζούµε και παλεύουµε στην Ελλάδα, µια χώρα όπου οι καθεστωτικές δυνάµεις πάντα διακηρύσσουν ότι «ανήκοµεν εις την ∆ύση». Η ρήξη µε την πολιτική των ΗΠΑ και της ΕΕ είναι απόλυτη προτεραιότητα, είναι «οδηγός» των υποχρεώσεών µας. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη (συνεχίζοντας εν πολλοίς τις επιλογές των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) εντάσσει ολοκληρωτικά το ελληνικό κράτος στους σχεδιασµούς του ευρωατλαντισµού. Τα πολεµικά «σύµφωνα» µε τη Γαλλία
3.
και τις ΗΠΑ, οι «άξονες» µε το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τα Εµιράτα, η επέκταση των αµερικανονατοϊκών βάσεων και τα κολοσσιαία εξοπλιστικά προγράµµατα, περιγράφουν τη βαθιά ένταξη στην πολεµική αλυσίδα της ∆ύσης. Πρέπει να υπογραµµιστεί η ιδιαίτερη σηµασία της στρατιωτικής αξιοποίησης του λιµανιού της Αλεξανδρούπολης για την οικοδόµηση του αµερικανονατοϊκού χερσαίου «διαδρόµου» ταχείας µετάβασης προς τη Μαύρη Θάλασσα, µιας απόφασης άµεσα ενταγµένης στους πολεµικούς υπολογισµούς για την Ουκρανία. Όλα αυτά τα σηµεία πρέπει να γίνουν µέτωπα πάλης για όλες τις δυνάµεις που θέλουν να ξεδιπλώνουν µια αυθεντικά αντιιµπεριαλιστική/αντικαπιταλιστική πάλη, που οφείλει να αποσκοπεί στην απαίτηση της ρήξης µε το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Προς τούτο, πρέπει να ξεπερνιέται αποφασιστικά ο καθεστωτικός ισχυρισµός ότι οι εξοπλισµοί, οι πολεµικές προετοιµασίες και η σύσφιξη των σχέσεων µε τις µεγάλες ιµπεριαλιστικές δυνάµεις, είναι τάχα αναγκαίες και δικαιολογηµένες επιλογές, λόγω του ελληνοτουρκικού ανταγωνισµού στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Τη στιγµή που γράφονται αυτές οι γραµµές, δεν είναι καθαρό το εάν και πού θα σταµατήσει η «φωτιά» στην Ουκρανία. Είναι όµως δεδοµένο ότι ο κόσµος που ζούµε έχει γίνει πλέον ένας πιο επικίνδυνος τόπος. Η στρατιωτική απειλή, συµπεριλαµβανοµένης της πυρηνικής απειλής, γα το µοίρασµα και ξαναµοίρασµα των αγορών, των πρώτων υλών, των ευκαιριών κερδοφορίας και των ζωνών ενισχυµένης επιρροής, είναι µια χαοτική εξέλιξη. Και έχει την τάση να επεκταθεί σε όλες τις γωνιές του πλανήτη: Πχ οι ΗΠΑ µε το AUKUS διεκδικούν την
4.
πρωτοκαθεδρία στον Ειρηνικό, βάζοντας ως όριο την «ασφάλεια» της Ταϊβάν, ενώ η Κίνα υπενθυµίζει ότι θεωρεί την Ταϊβάν κινεζικό έδαφος… Όµως πέρα από αυτό τον άµεσο ανταγωνισµό δια των όπλων, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για αυταπάτες σχετικά µε τον έµµεσο, µε τον οικονοµικό-διπλωµατικό ανταγωνισµό. Η γλώσσα των «κυρώσεων» που (για την ώρα;) χρησιµοποιούν οι ΗΠΑ και η ΕΕ στην ουκρανική κρίση, είναι απολύτως υποκριτική. Τα καθεστώτα έχουν εναλλακτικές. Ο Πούτιν θα έχει ως διέξοδο να διαθέσει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, που µέχρι σήµερα πουλούσε στις ευρωπαϊκές αγορές, προς την Κίνα. Επίσης θα µπορεί να προµηθεύεται από αυτήν τα προϊόντα νέων τεχνολογιών, που µέχρι σήµερα αγόραζε από τη Γερµανία και τις ΗΠΑ. Όµως οι εργαζόµενοι και οι λαϊκές µάζες θα πληρώσουν ακριβά τις «κυρώσεις». Το παράδειγµα της εκτίναξης προς τα πάνω των τιµών στα καύσιµα και στην ενέργεια που ήδη διαπιστώνουµε στην Ελλάδα, είναι πλέον διεθνές φαινόµενο. Το κόστος των ανταγωνισµών και των συγκρούσεων θα κληθούν να πληρώσουν τελικά οι εργαζόµενοι, µε δραµατική επιδείνωση του επιπέδου της ζωής τους. Αυτό δείχνει και το προς τα πού θα πρέπει να στραφεί ο στρατηγικός προσανατολισµός µας. Στην εποχή που ζούµε, η απάντηση στην ιµπεριαλιστική καταπίεση είναι άµεσα δεµένη µε την πάλη ενάντια στην καπιταλιστική εκµετάλλευση. Απέναντι στην αγριότητα που επικρατεί στην Ουάσινγκτον και στο Βερολίνο, αλλά και στη Μόσχα και στο Πεκίνο, η εναλλακτική είναι η πάλη για το σοσιαλισµό και ο διεθνισµός.
Βιβλία για τη Ρώσικη επανάσταση
Η άνοδος των μπολσεβίκων στην εξουσία
Οι μπολσεβίκοι στη Δούμα
Εργοστασιακές επιτροπές και εργατικός έλεγχος στην Πετρούπολη το 1917
Αλεξάντερ Ραμπίνοβιτς
Α. Υ. Μπαντάγιεφ
Νταβίντ Μαντέλ
Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο
Έτος Ένα της Ρωσικής Επανάστασης
Τζον Ριντ
Βικτόρ Σερζ
εργατικα
2 μαρτη 2022
9
Ενάντια σε ακρίβεια, ιδιωτικοποιήσεις, νόμο Χατζηδάκη
ΑΔΕΔΥ: Επιτέλους απεργία Της Κατερίνας Γιαννούλια
Τ
ο πρόσφατο ΓΣ ΑΔΕΔΥ (28/2) αποφάσισε Γενική Απεργία το πρώτο δεκαήμερο του Απρίλη (πιθανότερη ημερομηνία 6 ή 7/4), με απεύθυνση και στον ιδιωτικό τομέα (ΕΚΑ, ΕΚΠ, Ομοσπονδίες, σωματεία κ.ά.). Στάση εργασίας θα προκηρυχθεί και στις 29 Μάρτη, ημέρα που εκδικάζεται στο ΣτΕ η προσφυγή συνδικαλιστικών οργανώσεων, για την ακύρωση της υπουργικής απόφασης με την οποία δημιουργείται το Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕΜΗΣΟΕ). Η Γενική Απεργία έχει αποφασιστεί από το ΓΣ της 4/10/2021 και η υλοποίησή της εκκρεμεί μέχρι σήμερα (!), παρά τις συνεχείς και εντεινόμενες, ακραίες αντεργατικές επιθέσεις της κυβέρνησης και την αγωνιστική διάθεση μεγάλων εργατικών τμημάτων να αντισταθούν (εκπαιδευτικοί, υγειονομικοί, εργαζόμενοι ΕΦΚΑ, Τοπική Αυτοδιοίκηση κλπ). Οι αντιστάσεις δεν συνενώθηκαν, όπως μπορούσε και χρειαζόταν κι έμειναν αποσπασματικές. Ωστόσο, η Γενική Απεργία του Απρίλη θα δώσει την ευκαιρία να εκφραστεί η οργή κι η ταξική αγανάκτηση των εργαζομένων, απέναντι σε κολοσσιαίες προκλήσεις, ακόμα και στον ίδιο τον πόλεμο που είναι εδώ κι απειλεί το σύνολο των λαών του πλανήτη, για τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα των δυο «στρατοπέδων» που επανεμφανίζονται.
Να ακυρώσουμε το νόμο
Η οργανωμένη συλλογικά ακύρωση του Νόμου Χατζηδάκη έχει μείνει «στη μέση», από τον Ιούνιο του 2021 που έχει ψηφιστεί, παρόλο που έχει διατυπωθεί από τα ανώτατα συνδικαλιστικά όργανα, τόσο πριν, όσο κι αμέσως μετά την ψήφιση, ότι δεν θα εφαρμοστεί ο νόμος-έκτρωμα. Οι καθυστερήσεις για συντεταγμένη και συνολική κίνηση ακύρωσης του Νόμου διάλυσης των συνδικαλιστικών οργανώσεων, από την ΑΔΕΔΥ και τις μεγάλες συνομοσπονδίες του Ιδιωτικού Τομέα έχουν ξεπεράσει κάθε όριο (το ΓΕΜΗΣΟΕ, με εντολή του Υπ. Εργασίας λειτουργεί από
Τ ο πρόσφατο ΓΣ ΑΔΕΔΥ (28/2) αποφάσισε Γενική Απεργία το πρώτο δεκαήμερο του Απρίλη (πιθανότερη ημερομηνία 6 ή 7/4), με απεύθυνση και στον ιδιωτικό τομέα (ΕΚΑ, ΕΚΠ, Ομοσπονδίες, σωματεία κ.ά.). την 1η Φλεβάρη). Τα σωματεία και οι ομοσπονδίες έχουν αφεθεί να χειριστούν την αλλαγή καταστατικών, τις ηλεκτρονικές ψηφοφορίες και την εγγραφή στο ΓΕΜΗΣΟΕ κατά βούληση, χωρίς κατεύθυνση, συντονισμό και κάλυψη από τις μεγάλες συνδικαλιστικές οργανώσεις. Η βούληση των συνδικαλιστών της δεξιάς είναι διατυπωμένη και σαφώς με την κυβέρνηση και τον κρατικό κι εργοδοτικό έλεγχο των σωματείων. Τα πεπραγμένα της ΔΗΣΥΠ (πρώην ΠΑΣΚΕ) είναι με τη γνωστή διφορούμενη πρακτική (άλλο τα λόγια-άλλο η πράξη). Οι δυνάμεις της ΔΑΣ-ΠΑΜΕ έχουν δηλώσει διάθεση σύγκρουσης με το Νόμο κι έχουν υλοποιήσει σε σωματεία κι ομοσπονδίες που έχουν συσχετισμούς υπέρ τους, σύμφωνα με τη μη συμμόρφωση στο Νόμο. Όμως, στο κεντρικό συνδικαλιστικό επίπεδο (στην ΑΔΕΔΥ), έχουν αφήσει πολλά περιθώρια σε ΠΑΣΚΕ και τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ να μην οργανώνεται η επί του πρακτέου αντίσταση, με αποτέλεσμα, πλέον, να συσσωρεύονται «τετελεσμένα» αιτημάτων εγγραφής στο ΓΕΜΗΣΟΕ, αλλαγής καταστατικών και
πραγματοποίησης «υβριδικών» συνεδρίων και ηλεκτρονικών ψηφοφοριών σε σωματεία και συνέδρια ομοσπονδιών. Περιπλέκεται όλο και περισσότερο η κατάσταση σε εκλεγμένα ΔΣ σωματείων και σε εκλογή αντιπροσώπων για συνέδρια, ώστε σε λίγο καιρό, η κατάσταση θα είναι μη αντιστρεπτή. Έτσι, η πρόταση του ΠΑΜΕ για μεγαλύτερη αναμονή σαφών αποφάσεων της ΑΔΕΔΥ ακόμα και για την ίδια και το συνέδριό της, μέχρι τις 29/3 και την απόφαση του ΣτΕ, δεν βοηθάει καθόλου το κίνημα, ούτε τις συνδικαλιστικές διαδικασίες αρχαιρεσιών, χαώνοντας την όλη κατάσταση κι αφήνοντας ακάλυπτους τους συνδικαλιστές και τις συνδικαλίστριες που θέλουν να προστατέψουν τα σωματεία τους από τις διαλυτικές διατάξεις του Νόμου Χατζηδάκη. Το ΜΕΤΑ, με τις ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, υποστήριξαν (και με κοινό ψήφισμα) το συντονισμό με σαφείς αποφάσεις-οδηγίες της ΑΔΕΔΥ, για την ακύρωση του Νόμου Χατζηδάκη, έστω και την τελευταία στιγμή, στο ΓΣ της 28/2. Θα συνεχίσουμε τις πιέσεις και τον αγώνα για να μην εφαρμοστεί αυτό το έκτρωμα, με όσο το δυνατό μεγα-
λύτερες συνεργασίες που θα εξασφαλίζουν αυτήν την προοπτική στην πράξη.
Για την 8 Μάρτη
Στα εντυπωσιακά δυσάρεστα αυτού του ΓΣ ΑΔΕΔΥ ήταν η αντιμετώπιση της 8 Μάρτη (παγκόσμια μέρα των αγώνων των γυναικών). Αφενός γιατί, παρόλο που η ΕΕ ΑΔΕΔΥ δέχτηκε την πρόταση της Γραμματείας Ισότητας της ΑΔΕΔΥ για φεμινιστική απεργία και απεργιακή συγκέντρωση στην Πλ. Κλαυθμώνος (1μμ), το κείμενο της Γραμματείας Ισότητας δεν έχει ακόμα αποσταλεί στα Νομαρχιακά Τμήματα και τις Ομοσπονδίες, δεν έχει τυπωθεί, δεν έχουν σταλεί προτάσεις για εκδηλώσεις και δραστηριότητες, ζητήματα που εντοπίστηκαν στις ομιλίες των μελών του ΜΕΤΑ. Ακόμα χειρότερα, η ΔΑΚΕ εξαπέλυσε ένα λόγο χλευαστικό και υποτιμητικό για τη θέση και την πάλη των εργαζομένων γυναικών στη σημερινή κοινωνία κι εργασία και μάλιστα, με παρόντα δυο από τα μέλη της Γραμματείας Ισότητας στο εν λόγω ΓΣ ΑΔΕΔΥ. Δυστυχώς και σε αυτό το αντι-φεμινιστικό «επεισόδιο» με πρωτεργάτες τους ΔΑΚίτες Γενικούς Συμβούλους, το ΠΑΜΕ παρέμεινε άφωνο κι αμέτοχο. Τα βασικά εργατικά «επίδικα» της τρέχουσας συγκυρίας, τα οποία αποτελούν και τα αιτήματα των αγώνων και της Γενικής Απεργίας καταγράφονται στην πρόταση του ΜΕΤΑ για απόφαση του ΓΣ ΑΔΕΔΥ, όπως κατατέθηκαν και υποστηρίχθηκαν.
10
ΕΡΓΑΤΙΚΑ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
Επιµέλεια Θοδωρής Πατσατζής
εργατικ ύς χώρ υς Όχι στη διάλυση της ΛΑΡΚΟ
Έ
να µαζικό πολύβουο ποτάµι κόσµου διαδήλωσε το Σάββατο 26/2 στην Αθήνα µε απαίτηση να σταµατήσει η εγκληµατική πολιτική της κυβέρνησης που οδηγεί σε διάλυση τη ΛΑΡΚΟ. Οι εργαζόµενοι της ΛΑΡΚΟ πραγµατοποίησαν 24ωρη απεργία για να ενώσουν τη φωνή τους µε χιλιάδες ανθρώπους που διαδήλωναν στο Σύνταγµα µε αφορµή τα 2 χρόνια από το πρώτο κρούσµα Covid-19 στη χώρα, για την ενίσχυση του εργατικού εισοδήµατος, ενάντια στην ακρίβεια, ενάντια στους εξοπλισµούς και τον πόλεµο, για την ενίσχυση του δηµόσι-
ου συστήµατος υγείας. Μαζί µε τις οικογένειές τους και εκατοντάδες συµπαραστάτες που ταξίδεψαν στην Αθήνα από την Εύβοια και τη Στερεά Ελλάδα. Μαζί µε συναδέλφους τους εργάτες από τα πετρέλαια της Καβάλας και από τα Λιπάσµατα Καβάλας, µαζί µε τους εργαζόµενους στην Cosco. Με τη συµπαράσταση του ΠΑΜΕ που διοργάνωσε την διαδήλωση αλλά και µε τη συµπαράσταση άλλων εργατικών παρατάξεων που δήλωσαν συµµετοχή στη διαδήλωση, όπως το ΜΕΤΑ. Οι εργαζόµενοι θα αντισταθούν µαζικά και δυναµικά στις απολύσεις και τη δι-
άλυση της παραγωγικής διαδικασίας της ΛΑΡΚΟ. Ξεχωριστό τόνο έδωσαν µε τα πλακάτ και τα συνθήµατά τους οι γυναίκες της ΛΑΡΚΟ, αποδεικνύοντας ότι οι γυναίκες είναι πάντα παρούσες στην πρώτη γραµµή του αγώνα. Το κλείσιµο της ΛΑΡΚΟ θα οδηγήσει µε τη σειρά του σε κλείσιµο άλλων µαγαζιών και στην απώλεια ακόµη περισσότερων θέσεων εργασίας. Θα οδηγήσει στο να διαλυθούν ολόκληρα χωριά. Η µαζική συµµετοχή στην κινητοποίηση έδωσε ακόµη µεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στους εργαζόµενους να συνεχίσουν δυναµικά στο δρόµο του αγώνα.
Λουκέτο στην Ουκρανική ROCKET DELIVERY της Αθήνας
Μ
ια «παράπλευρη» συνέπεια του πολέµου στην Ουκρανία είναι και το… «κανόνι» της Ουκρανικών συµφερόντων πλατφόρµας παραγγελειοληψίας ROCKET DELIVERY. Οι ντελιβεράδες που εργάζονταν στην επιχείρηση έµαθαν την ώρα που δούλευαν στους δρόµους την Τρίτη 22 Φλεβάρη ότι η εταιρεία προχώρησε σε παύση εργασιών. Την Τετάρτη 23 Φλεβάρη συγκεντρώθηκαν έξω από τα γραφεία της επιχείρησης στην οδό Αιόλου αναµένοντας µια επίσηµη ενηµέρωση. Οι εργαζόµενοι περίµεναν µάταια. Η επιχείρηση είχε κατεβάσει ρολά. Ακόµη και σήµερα οι εργαζόµενοι δεν έχουν καµιά επίσηµη ενηµέρωση. Είναι στον αέρα και
δεν ξέρουν τι θα γίνει µε τις δουλειές τους, αν θα πληρωθούν τα δεδουλευµένα τους και ότι άλλο δικαιούνται νόµιµα ως την ηµέρα που έβαλε λουκέτο η εταιρεία. Έκαναν µε τη συνδροµή του σωµατείου τους (ΣΒΕΟ∆ – Συνέλευση Βάσης Εργαζοµένων Οδηγών ∆ικύκλου) καταγγελία στην Επιθεώρηση Εργασίας αλλά το µόνο αποτέλεσµα ως τώρα ήταν ένα µέηλ της εταιρείας που ισχυριζόταν ότι σε 24 ώρες θα τους δινόταν επίσηµη ενηµέρωση. Ακόµη την περιµένουν. Όντως στη διάρκεια πολεµικών συγκρούσεων χιλιάδες εργαζόµενοι χάνουν τις δουλειές τους και εξαιτίας του ότι ο ιµπεριαλισµός είναι όπως έχει γραφτεί πριν 100 χρόνια το ανώτατο στάδιο του καπιταλισµού αυτό πλέον µπορεί να συµβεί και σε
εργαζόµενους που δεν εργάζονται στις περιοχές και τις χώρες όπου γίνονται οι πολεµικές συγκρούσεις. Η εταιρεία ακόµη και έτσι οφείλει να αποζηµιώσει πλήρως τους εργαζόµενους. Και αν δεν το κάνει η εταιρεία είναι υποχρεωµένη να το κάνει η ελληνική κυβέρνηση. Άλλωστε λόγο της στήριξης των σχεδίων του ΝΑΤΟ η ελληνική κυβέρνηση είναι συνυπεύθυνη στον πόλεµο που γίνεται στην Ουκρανία. Οπότε έχει χρέος αν η εταιρεία δεν αποζηµιώσει τους εργαζόµενους να το κάνει αυτή. Ταυτόχρονα θα πρέπει να δοθεί το επίδοµα ανεργίας σε όλους τους εργαζόµενους ακόµη και αν δεν πληρούν τις οριζόµενες από το νόµο προϋποθέσεις και να ρυθµιστούν τα χρέη τους προς ∆ΕΚΟ και τράπεζες.
ΟΑΕΔ: Νοµοσχέδιο καρµανιόλα για τους ανέργους
Η
ταξική µεροληψία της κυβέρνησης σε βάρος της εργατικής τάξης έρχεται να χτυπήσει ανελέητα και τα πιο εξαθλιωµένα τµήµατά της. Τους ανέργους. Η κυβέρνηση στο νοµοσχέδιο που ετοιµάζει για τον ΟΑΕ∆ ετοιµάζεται να επιβάλει ποινές. Ποινές στους ανέργους µε στόχο να µειώσει και τα επιδόµατα ανεργίας και τα µεροκάµατα. Καθώς για να αποφύγουν αυτές τις ποινές δεκάδες άνεργοι θα υποχρεωθούν να δεχθούν θέσεις εργασίας και µε χαµηλούς µισθούς και χωρίς δικαιώµατα. Το πρόσχηµα της µείωσης της ανεργίας και της µαύρης ανασφάλιστης εργασίας που επικαλείται η κυβέρνηση µόνο µε ένα τρόπο µπορεί να λυθεί. Με αυξήσεις στους µισθούς που θα φτάσουν τουλάχιστον στο 25-30% για να καλύψουν τις αντίστοιχες αυξήσεις στα είδη πρώτης ανάγκης, τα καύσιµα και στην ενέργεια (ρεύµα-φυσικό αέριο) και ταυτόχρονα µε µαζικές προσλήψεις προσωπικού στο Σώµα Επιθεώρησης Εργασίας ώστε να µπορούν να ελέγχουν τους εργοδότες αλλά και σε σχολεία, δήµους και νοσοκοµεία. Μονιµοποιώντας τους συµβασιούχους και όχι ανακυκλώνοντας την ανεργία. Αν λοιπόν κάποιος άνεργος αρνηθεί θέση τότε θα κινδυνεύει να χάσει παροχές απολύτως αναγκαίες για την επιβίωσή του, όπως τα επιδόµατα, την κάρτα δωρεάν µετακίνησης στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κ.α. Παροχές που θα τις χάνουν ακόµη και αν αρνηθούν να περάσουν από διαδικασίες κατάρτισης. Επίσης, ποινές θα περιµένουν όσους θα διαπιστώνεται ότι βάσει συνολικού ατοµικού ή οικογενειακού εισοδήµατος, δεν θα έπρεπε να βρίσκονται στο µητρώο του Οργανισµού χωρίς κανείς από την κυβέρνηση να αναφέρει πόσο θα είναι αυτό το εισοδηµατικό όριο. Οι αλλαγές αυτές χρειάζεται να µείνουν στα χαρτιά από το εργατικό κίνηµα.
εργατικα
2 μαρτη 2022
11
31 Μάρτη Εκλογές ΕΙΝΑΠ
Στηρίζουμε-Ψηφίζουμε Ενωτικό Κίνημα για την Ανατροπή Των Αντώνη Καραβά,
παθολόγου, ΚΥ Ηλιούπολης-ΓΝΑ Γ. Γεννηματάς
Χαράλαμπου Φαράντου,
χειρουργόυ ΓΝΑ Γ. Γεννηματάς
Ευτυχίας Χαμόδρακα,
καρδιολόγου ΓΝ Ασκληπιείο Βούλας
Τ
ο Εργατικό Κέντρο Αθήνας (ΕΚΑ) μέσα στα σκληρά χρόνια της πανδημίας και της κρίσης διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αποκάλυψη της κυβερνητικής προπαγάνδας και πήρε σημαντικές πρωτοβουλίες ενεργοποίησης της ΕΙΝΑΠ, της ΟΕΝΓΕ αλλά και των πρωτοβάθμιων σωματείων για την οργάνωση κλιμάκωση και συντονισμό των αγώνων κόντρα στις αυταρχικές μεθοδεύσεις κυβέρνησης και διοικήσεων, διεκδικώντας μέτρα στήριξης του ΕΣΥ και προστασίας των εργαζομένων και του λαού. Αναδείξαμε ότι η σφοδρότητα της πανδημίας στη χώρα μας ήταν αποτέλεσμα των κυβερνητικών επιλογών για να μην στηριχθεί με κρατικούς πόρους ένα άλλο επιδημιολογικό μοντέλο με μαζικά επαναλαμβανόμενα δωρεάν τεστ, ισχυρούς μηχανισμούς ιχνηλάτησης, απομόνωσης και καραντίνας. Η επιλογή να μην αποσυμφορηθούν οι εστίες υπερμετάδοσης, τα ΜΜΜ, τα σχολεία και οι χώροι δουλειάς οδήγησε σε μια ανεξέλεγκτη διασπορά του ιού. Η επιλογή να μην ενισχυθεί ουσιαστικά το ΕΣΥ, μετέτρεψε τη χώρα από «παγκόσμιο πρότυπο» σε παράδειγμα προς αποφυγή διεθνώς. Χάθηκαν ζωές που θα μπορούσαν να έχουν σωθεί λόγω έλλειψης προσωπικού, υποβάθμισης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), υποθεραπείας και έλλειψης κλινών ΜΕΘ. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είδε την υγειονομική κρίση ως ευκαιρία να υλοποιήσει τα προ-πανδημίας σχέδιά της για ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ, για Συμπράξεις Δημοσίου & Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), για στήριξη και ενίσχυση του μεγάλου ιδιωτικού κεφαλαίου στην Υγεία που κυριολεκτικά κερδοσκόπησε και λιποτάκτησε στην πανδημία. Ο χειρισμός της πανδημίας καθοριζόταν από την αρχή από την υποταγή στα μεγάλα συμφέροντα των καπιταλιστών, τις μεγάλες ξενοδοχειακές εταιρείες, τα διεθνή τουριστικά πρακτορεία, τις αεροπορικές και ακτοπλοϊκές εταιρίες κλπ
Μετά τα χειροκροτήματα και τα δάκρυα έψαχναν να χρεώσουν τις απώλειες και τα αδιέξοδά τους στους υγειονομικούς. Πλάι σε όλα αυτά, ο αυταρχισμός, το «αποφασίζομεν και διατάσσομεν», οι εκδικητικές μετακινήσεις, οι αναστολές εργασίας και ο παραλογισμός… Από την πρώτη στιγμή αποκαλύψαμε πλατιά τις δραματικές ελλείψεις σε προσωπικό και υποδομές, τις αθρόες αναγκαστικές μετακινήσεις προσωπικού και τα εντέλλεσθε, τις ψεύτικες ΜΕΘ, τη μείωση των χειρουργείων κατά 80%, την σκανδαλώδη ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα. Καταγγείλαμε και οργανώσαμε κινητοποιήσεις ενάντια στις διώξεις των συναδέλφων που αποκάλυψαν την πραγματική κατάσταση και τις κυβερνητικές ευθύνες. Αποκαλύψαμε την υποκριτική στάση του μεγάλο- καθηγητικού κατεστημένου, αλλά και πολλών εκ των επιστημονικών συμβούλων που κάλυπταν τα αντιφατικά και αδιέξοδα μέτρα της κυβέρνησης για τη διαχείριση της πανδημίας. Καταγγείλαμε τη λιποταξία του καθηγητικού κατεστημένου για να μην αναλαμβάνουν περιστατικά covid τις κλινικές τους.
Κινητοποιήσεις σε κάθε νοσοκομείο
Το ΕΚΑ πήρε την πρωτοβουλία μέσα στις ενώσεις και στην ομοσπονδία για να οργανωθούν οι πρώτες κινητοποιήσεις με συγκεντρώσεις στις πύλες των νοσοκομείων όλης της χώρας στις 7 Απρίλη 2020, για να σπάσει η απαγόρευση που προσπαθούσε να επιβάλει η κυβέρνηση με πρόσχημα την πανδημία.. Ενάντια στις απαγορεύσεις και την αστυνομοκρατία συνεχίσαμε, αυτά τα δύο χρόνια, να απαιτούμε από την ΕΙΝΑΠ, την ΟΕΝΓΕ και τα πρωτοβάθμια σωματεία, την κλιμάκωση και συντονισμό των αγώνων, με έμφαση στην κινητοποίηση της βάσης των νοσοκομειακών γιατρών και των υπολοίπων εργαζομένων μέσα από γενικές συνελεύσεις. Το ΕΚΑ απαίτησε, από τη αρχή της πανδημίας, την επίταξη κλινικών και κλινών ΜΕΘ του ιδιωτικού τομέα. Αναδείξαμε την ανάγκη του μαζικού καθολικού εμβολιασμού με όπλο την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και την πειθώ, ενάντια σε υποχρεωτικούς εμβολιασμούς και την αναστολή εργασίας των συναδέλφων υγειονομικών.
Προσπαθήσαμε να οργανώσουμε τους ειδικευόμενους γιατρούς στα νοσοκομεία ενάντια στα εντέλλεσθε, τις μετακινήσεις, τις ατελείωτες εφημερίες,τον αυταρχισμό των διοικήσεων μέσα από γενικές συνελεύσεις και επιτροπές αγώνα.. Οι δυνάμεις μας, κατανοώντας ότι μόνο ο λαός μπορεί να σώσει το λαό, προσπάθησαν να ανοίξουν το ζήτημα της υπεράσπισης του ΕΣΥ και των αναγκαίων κοινωνικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ευρύτερα στην κοινωνία, με συσκέψεις σωματείων και φορέων, με πρωτοβουλίες στις γειτονιές, με συλλαλητήρια στα νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας, με πολλαπλές συγκεντρώσεις στο υπουργείο υγείας και με τα συλλαλητήρια στο Σύνταγμα. Αντισταθήκαμε στις απολύσεις – μη ανανέωση συμβάσεων των επικουρικών γιατρών και στην μη καταβολή των απλήρωτων δεδουλευμένων εφημεριών όπως έγινε με τους γιατρούς των κέντρων υγείας της 1ης ΥΠΕ. Oι δυνάμεις του EKA πρωταγωνίστησαν στον αγώνα ενάντια στην υποβάθμιση και στοχοποίηση συγκεκριμένων νοσοκομείων, μέσα από τα πρωτοβάθμια σωματεία και τις συνελεύσεις των νοσοκομειακών γιατρών, όπως το Σωτηρία, τη Νίκαια, το Ασκληπιείο Βούλας, το Αττικό, τον Ερυθρό, το Σισμανόγλειο, το Αμαλία Φλέμινγκ, το Παίδων Πεντέλης κ.α. Oργανώσαμε την αντίσταση των ειδικευόμενων γιατρών στο σχέδιο περί φραγμών στην έναρξη ειδικότητας, αυτή την φορά όχι με εξετάσεις αλλά με βάση τον βαθμό πτυχίου. Δώσαμε μάχες ενάντια στις παραβιάσεις των κοινωνικών δικαιωμάτων κόντρα στον σεξισμό και τις γυναικοκτονίες με την συμμετοχή στις κινητοποιήσεις της 8 Μάρτη, με την πλατιά καταγγελία για τον αποκλεισμό της συναδέλφου που βγήκε πρώτη στην κρίση αλλά δεν πήρε τη θέση επειδή είχε… δύο μικρά παιδιά. Υπερασπιστήκαμε τα δικαιώματα των αδύναμων των μεταναστών, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Σε όλη αυτή την σκληρή περίοδο το κριτήριο του ΕΚΑ ήταν -και είναι κάθε φορά -οι ανάγκες του υγειονομικού και του ευρύτερου κινήματος και όχι κοινοβουλευτικές σκοπιμότητες ΝΔ- ΣΥΡΙΖΑ –ΠΑΣΟΚ, αλλά ούτε και οι αυτοπεριοριζόμενες και εν τέλει συμβολικές κινητοποιήσεις της ΔΗΠΑΚ, χωρίς προοπτική κλιμάκωσης, συντονισμού και ανατροπής της όλης νεοφιλελεύθερης επίθεσης.
Πρόγραμμα πάλης
Αγωνιζόμαστε μαζί με όλο το εργατικό κίνημα για την ανατροπή της εγκληματικής κυβερνητικής πολιτικής. Για την ανατροπή των σχεδίων Πλεύρη-Γκάγκα για την είσοδο των ιδιωτών στο ΕΣΥ και την άρση της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Για να σταματήσουμε τα ΣΔΙΤ και το «νέο ΕΣΥ «της ιδιωτικοποίησης και των περικοπών. Για να διώξουμε οριστικά τους εργολάβους από τα νοσοκομεία. -Για αποκλειστικά δημόσιο σύστημα υγείας δωρεάν για όλους και όλες με γενναία αύξηση της χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό και την άμεση φορολογία των πλουσίων , για επίταξη του ιδιωτικού τομέα και πρόσβαση σε δωρεάν φάρμακα και εμβόλια για όλους κόντρα στα συμφέροντα των κλινικαρχών και φαρμακοβιομηχάνων. - Για μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού. Για την μονιμοποίηση των συμβασιούχων στο ΕΣΥ. Ενάντια σε κάθε απόλυση υγειονομικού, να μην επιτρέψουμε στην κυβέρνηση να φορτώσει την εγκληματική διαχείριση της πανδημίας στους μη εμβολιασμένους υγειονοικούς. Όχι στις αναστολές και τη στέρηση μισθού. - Για πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς. - Για να αρθούν τα εμπόδια στην εκπαίδευση των νέων γιατρών, την ιατρική έρευνα και την πρόληψη με κριτήρια επιστημονικά και όχι του κέρδους των εταιριών - Για ένα κίνημα των νοσοκομειακών γιατρών και όλων των εργαζομένων που να παλεύει ενάντια στον ιμπεριαλισμό και των πόλεμο, ενάντια στους εξοπλισμούς και τον στρατιωτικό ανταγωνισμό με την Τουρκία. Καμμιά ελληνική συμμετοχή στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων κόντρα στο ρατσισμό και τον φασισμό. Για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών κόντρα στις ανισότητες, τις σεξιστικές επιθέσεις και τις γυναικοκτονίες. Οι αγώνες των υγειονομικών να γίνουν υπόθεση όλου του λαού, να δημιουργηθεί ένα μέτωπο εργαζομένων στην υγεία και χρηστών, που μπορεί να μαζικοποιηθεί σε κάθε γειτονιά και με τη συνεργασία των σωματείων κάθε περιοχής. Έτσι μπορεί να υπηρετηθεί αποτελεσματικά και το ότι «μόνο ο λαός μπορεί να σώσει το λαό».
12
εργατικα
2 μαρτη 2022
Δήμοι: 2 χρόνια πανδημίας, ατελείωτα Του Θοδωρή Πατσατζή
Κ
λείνοντας 2 χρόνια πανδημίας μια σειρά Σύλλογοι Εργαζομένων σε Δήμους της χώρας διεξάγουν εκλογικές διαδικασίες για να αναδείξουν νέα Διοικητικά Συμβούλια (Δ.Σ.) και εκπροσώπους για το 48ο τακτικό συνέδριο της ΠΟΕ-ΟΤΑ που θα διεξαχθεί από τις 3 ως τις 6 Μάη στο Ξενοδοχείο PORTO CARRAS στο Νέο Μαρμαρά Χαλκιδικής. Το φόντο μέσα στο οποίο γίνονται οι εκλογικές διαδικασίες είναι αρκετά ζοφερό για τους εργαζόμενους. Ξεκινώντας από τα βασικά προβλήματα και από τους αγώνες που δόθηκαν σε μια σειρά δήμους την περασμένη χρονιά για να χορηγηθούν σε είδος ή έστω σε χρήμα τα απαραίτητα Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) μέχρι το ζήτημα της ύπαρξης του κάθε πρωτοβάθμιου σωματείου και της υπακοής ή όχι στο Νόμο Χατζηδάκη.
ΒΑΕ, συμβασιούχοι και ιδιωτικοποίηση
Τελευταίο πρόβλημα τα Βαρέα και Ανθυγιεινά καθώς πολλές κατηγο-
ρίες εργαζομένων στους δήμους αναμένεται να πεταχθούν εκτός των κατηγοριών εργαζομένων που δικαιούνται το επίδομα. Ενώ και άλλες κατηγορίες εργαζομένων που θα συνεχίσουν να το παίρνουν θα έχουν μείωση 50%. Οι εργαζόμενοι δηλαδή σε μια περίοδο που θα έπρεπε να παίρνουν αυξήσεις για να καλύψουν την απώλεια του εισοδήματος τους από τις αυξήσεις τιμών που καλπάζουν θα έχουν περαιτέρω συρρίκνωσή του. Παρότι είναι βέβαιο ότι η επιδοματική πολιτική που είχε κυριαρχήσει για χρόνια στο δημόσιο πριν τα μνημόνια δεν είναι η λύση στο ζήτημα της αύξησης των μισθών, το να χάσουν αυτή τη στιγμή 150 ευρώ κάποιοι εργαζόμενοι μπορεί να οδηγήσει σε καθοριστική αλλαγή της καθημερινότητάς τους. Για παράδειγμα οι καθαρίστριες των σχολείων αμείβονται ήδη με πολύ χαμηλούς μισθούς. Και η μείωση αυτή θα γίνει προσπάθεια να επιβληθεί επειδή η πρόταση στο πόρισμα της επιτροπής προέρχεται με βάση όσα διάβασαν τα μέλη της επιτροπής στα βιβλία, όπως αναφέρεται στο πόρισμα και όχι στην πραγματική κατάσταση που βιώ-
νουν οι εργαζόμενοι και τις συνθήκες στους χώρους δουλειάς. Η επιτροπή σε αυτά τα βιβλία δεν ήταν δυνατό να διαβάσει για τις μάχες που δόθηκαν σε πάρα πολλούς δήμους για την χορήγηση των ΜΑΠ, για τα δεκάδες εργατικά ατυχήματα στους χώρους που εργάζονται οι δημοτικοί υπάλληλοι, για τους κινδύνους που αντιμετώπισαν από την πανδημία, για τις επαγγελματικές ασθένειες. Αυτά η επιτροπή δεν τα βλέπει και η κυβέρνηση τα αγνοεί. Αν δεν τα αγνοούσε θα είχε ήδη προχωρήσει σε αλλαγή του εργασιακού τοπίου μέσα στους δήμους. Αντίθετα, όπως όλες οι κυβερνήσεις στα χρόνια των μνημονίων, έχει επενδύσει στην ανακύκλωση της ανεργίας μέσα από το θεσμό των συμβασιούχων. Το μισό προσωπικό των δήμων και μάλιστα σε κάποιες από τις πιο κρίσιμες κοινωνικά υπηρεσίες, όπως η καθαριότητα, είναι πλέον συμβασιούχοι. Είτε ορισμένου χρόνου, με δίμηνες ως οκτάμηνες συμβάσεις, είτε με μίσθωση έργου που συνήθως διαρκεί ένα χρόνο, είτε με ΕΣΠΑ, είτε με κοινωφελής εργασία του ΟΑΕΔ. Θέσεις που εναλλάσσονται μεταξύ των ανέργων και καλύ-
πτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες των δήμων κρατώντας μάλιστα σε χαμηλό επίπεδο τους μισθούς και τα εργασιακά δικαιώματα. Και για να μην έχουμε και καμιά αυταπάτη ότι το πάρτι που στήνουνε εδώ και χρόνια για το μεγάλο κεφάλαιο θα υπάρξει μόνο μέσα από τις ιδιωτικοποιήσεις κοινωνικών αγαθών όπως το ρεύμα και το νερό, φέρνουνε στους δήμους τη δυνατότητα να υπάρξουν αναπτυξιακές εταιρείες που θα μπορούν να βάλουν χέρι ακόμη και σε περιουσιακά στοιχεία των δήμων και που θα μετακυλήσουν το κόστος για τις παρεχόμενες υπηρεσίες από το κράτος στις τσέπες των δημοτών.
Εκλογές και συνέδριο
Οι εκλογικές διαδικασίες που γίνονται το επόμενο διάστημα στα συνδικάτα είναι απόλυτα κρίσιμες. Τα πρωτοβάθμια σωματεία χρειάζονται να έχουν αγωνιστικά Δ.Σ. που θα δώσουν προτεραιότητα στις αγωνιστικές δράσεις και κινητοποιήσεις ώστε να υπάρξει πραγματική αντίσταση στα σχέδια της κυβέρνησης και όχι με το σταγονόμετρο και μόνο όταν η κατάσταση φτάνει στο απροχώρητο όπως βλέπουμε σε
Εκλογές στο Σωματείο Εργαζομένων του Της Ελένης Χριστοπούλου, συμβασιούχου εργαζόμενης στο Δήμο Καλλιθέας
Τ
ην Τετάρτη 9 και Πέμπτη 10 Μάρτη θα διεξαχθούν οι εκλογές του Σωματείου Εργαζομένων στο Δήμο Καλλιθέας για την ανάδειξη νέου Δ.Σ. και εκπροσώπων για το συνέδριο της ΠΟΕ-ΟΤΑ. Σε αυτές τις εκλογές θα είναι πολύ κρίσιμο να βγει μπροστά ο κόσμος που έδωσε τις μάχες το προηγούμενο διάστημα. Τις μάχες για τις συναδέλφισσες από τους παιδικούς σταθμούς, τις μάχες για να πληρωθούμε τα Μέσα Ατομικής Προστασίας προηγούμενων χρόνων και να μας χορηγηθούν και αυτά του 2021. Ήταν μάχες που δείξαμε πως όταν οι εργαζόμενοι δράσουν ενωτικά, μαζικά και αποφασιστικά μπορούν να τα καταφέρουν, μπορούν να πετύχουν νίκες, μπορούν να αναγκάσουν τον εκάστοτε δήμαρχο να υποχωρεί και να δέχεται τις απαιτήσεις μας.
Μπορεί στις κάλπες να μην υπάρχει ένα αντίστοιχο ενωτικό ψηφοδέλτιο της Αριστεράς αλλά χρειάζεται να ψηφίσουμε και με το βλέμμα στο ποιος θα προσπαθήσει πραγματικά να υπάρξει αυτή η κατεύθυνση μέσα στο Δ.Σ. την επομένη των εκλογών
και για αυτό το λόγο είναι κρίσιμη η ψήφος στην Πρωτοβουλία Ενότητας και Δράσης (ΜΕΤΑ-ΟΤΑ Καλλιθέας).
Μάχες Το επόμενο διάστημα οι ενωτικοί αγώνες θα παίξουν καθοριστικό ρόλο
και σε μάχες που ξεπερνάνε τα όρια του δήμου μας. Οι μονιμοποιήσεις των συμβασιούχων και οι προσλήψεις προσωπικού που θα καλύπτει τις ανάγκες μας ώστε να μην εξουθενώνεται το υπάρχον λειψό προσωπικό, οι περικοπές στα Βαρέα και Ανθυγιεινά,
ΕΡΓΑΤΙΚΑ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
πολλούς δήµους που τα σωµατεία τους κυριαρχούνται από τις δυνάµεις της ΣΥΝΑΝ (πρώην ΠΑΣΚΕ) και της ∆ΑΚΕ. Χρειάζεται να έχουν ∆.Σ. από τις δυνάµεις της Αριστεράς και ιδιαίτερα της ριζοσπαστικής Αριστεράς που πρωτοστάτησαν και στις µάχες για τα ΜΑΠ και που είναι έτοιµες να αντιµετωπίσουν µέχρι τέλους την προσπάθεια εφαρµογής του νόµου Χατζηδάκη στα σωµατεία. Το να αλλάξουν οι συσχετισµοί στα πρωτοβάθµια σωµατεία είναι το πρώτο
βήµα για να αλλάξουν οι συσχετισµοί και στην ΠΟΕ-ΟΤΑ και να µπορέσουν επιτέλους να εκπροσωπούνται σε αυτή και οι συµβασιούχοι εργαζόµενοι που σε πολλές υπηρεσίες τείνουν πια να αποτελούν την πλειοψηφία των εργαζοµένων. Σε αυτές τις εκλογικές διαδικασίες θα κριθεί εν πολλοίς αν το ταξίδι το Μάη στη Χαλκιδική θα είναι ταξίδι µάχης για τις ανάγκες των εργαζοµένων και την οργάνωση των αγώνων τους ή ταξίδι αναψυχής για να καταγραφεί ότι έγινε και το 48ο τακτικό συνέδριο της Οµοσπονδίας.
∆ήµου Καλλιθέας η µάχη για τη µη εφαρµογή του νόµου Χατζηδάκη, η µάχη για ασφαλείς συνθήκες εργασίας σε κάθε δήµο. Για αυτό το λόγο είναι εξίσου κρίσιµη και η συµµετοχή της παράταξής µας στο νέο ∆.Σ. αλλά και η εκπροσώπησή της στο συνέδριο της ΠΟΕ-ΟΤΑ. Μάχες που πρέπει να οργανωθούν µαζί µε την κοινωνία. Γιατί οι δήµοι χρειάζεται να είναι αρωγοί της κοινωνίας και αυτή την κατεύθυνση µπορούµε να την επιβάλλουµε µε τους αγώνες µας. Μόνο έτσι θα αποκτήσουν µόνιµο προσωπικό οι παιδικοί σταθµοί και µόνο έτσι θα δοθούν χρήµατα για να φτιαχτούν και καινούργιοι. Μόνο έτσι θα υπάρξουν στελεχωµένες κοινωνικές υπηρεσίες που θα εξυπηρετούν και θα αναβαθµίσουν προς τα πάνω το βιοτικό επίπεδο των δηµοτών.
Φεµινιστική παρέµβαση
Μια από αυτές τις µάχες είναι και η απαίτηση που προβάλλεται ήδη από το τι συµβαίνει στη κοινωνία µας µε την αύξηση των κρουσµάτων επιθέσεων σε βάρος των γυναικών. Οι εργαζόµενες-οι στο ∆ήµο Καλλιθέας
χρειάζεται να ενώσουµε τις φωνές µας µε τους κατοίκους της πόλης που ζητάνε τη δηµιουργία Ξενώνα φιλοξενίας κακοποιηµένων γυναικών στην Καλλιθέα. Σε ένα ∆ήµο όπως η Καλλιθέα, έναν από τους µεγαλύτερους δήµους της χώρας, δεν επιτρέπεται να µην υπάρχει κέντρο στήριξης γυναικών και παιδιών ενάντια στην έµφυλη βία. ∆ε θέλουµε να µετράµε θύµατα και περιστατικά βίας. Απαιτούµε µέτρα πρόληψης της βίας αλλά και στήριξης των θυµάτων, τα οποία καταγγέλλουν τους κακοποιητές τους και διεκδικούν δικαιοσύνη και ασφάλεια. Για αυτό το λόγο και µέσα στο σωµατείο µας χρειάζεται να φτιαχτεί επιτροπή από συναδέλφισσες εκλεγµένες στο ∆.Σ. ή έστω υποψήφιες για αυτό, όπου οι συναδέλφισσες να καταγγέλλουν περιστατικά βίας και παρενόχλησης εναντίον τους στο χώρο δουλειάς. Για αυτούς τους λόγους και στην πρόσφατη συνέλευση του σωµατείου επιµείναµε να υπάρξει ψήφισµα-κάλεσµα στη διαδήλωση και την φεµινιστική απεργία της 8ης Μάρτη.
ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ µέσα από την ανεξάρτητη δράση
Η ∆ΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΠΑΛΕΥΕΙ ΓΙΑ:
προβλήµατα
13
της εργατικής τάξης
Οι εργάτες δηµιουργούν όλο τον πλούτο µέσα στον καπιταλισµό. Μια νέα κοινωνία απαλλαγµένη από την εκµετάλλευση, ο σοσιαλισµός, µπορεί να δηµιουργηθεί µόνο όταν οι εργάτες πάρουν συλλογικά στα χέρια τους τον έλεγχο όλου του κοινωνικού πλούτου και όταν προγραµµατίσουν την παραγωγή και τη διανοµή σύµφωνα µε τις ανθρώπινες ανάγκες.
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ και όχι ρεφορµισµό Ο καπιταλισµός δεν παίρνει διορθώσεις. Πρέπει να ανατραπεί µε την εργατική δράση. ∆εν υπάρχει κοινοβουλευτικός δρόµος προς µια τέτοια αλλαγή. Το κοινοβούλιο, ο στρατός, η αστυνοµία, η δικαιοσύνη, όλο το αστικό κράτος λειτουργεί για να προστατεύει τα συµφέροντα της άρχουσας τάξης. H εργατική τάξη θα χρειαστεί το δικό της κράτος, στηριγµένο στην άµεση δηµοκρατία, στα συµβούλια αντιπροσώπων απ’ τους χώρους δουλειάς, καθώς και στην εργατική πολιτοφυλακή.
∆ΙΕΘΝΙΣΜΟ και όχι «σοσιαλισµό σε µια χώρα» ή «σοσιαλισµό µε εθνικά χρώµατα»
Η εµπειρία της Ρωσίας αποδεικνύει ότι ακόµα και µια νικηφόρα εργατική σοσιαλιστική επανάσταση, όπως ο Οχτώβρης του 1917, δεν µπορεί να επιβιώσει σε αποµόνωση. Τα καθεστώτα της ΕΣΣ∆, µετά την επικράτηση του σταλινισµού, όπως και τα καθεστώτα της Κίνας και των άλλων ανατολικών χωρών ήταν ή είναι κρατικοί καπιταλισµοί, όπου η εκµετάλλευση και η καταπίεση της εργατικής τάξης δεν διαφέρει από τη ∆ύση. Γι’ αυτό υποστηρίζουµε τις εργατικές εξεγέρσεις ενάντια στη γραφειοκρατική άρχουσα τάξη αυτών των χωρών. Υποστηρίζουµε, επίσης, όλα τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήµατα που αντιστέκονται στην ιµπεριαλιστική καταπίεση. H δύναµη που θα τσακίσει τελειωτικά τον ιµπεριαλισµό είναι η ενότητα της εργατικής τάξης σε διεθνή κλίµακα, από τη Nέα Yόρκη ώς τη Σεούλ και από το Λονδίνο ώς το Σάο Πάολο. Aντιπαλεύουµε κάθε µορφή σοβινισµού, ρατσισµού ή σεξιστικών διακρίσεων που απειλεί να διασπάσει τους εργάτες. Aπέναντι στην αντιτουρκική πολεµοκαπηλία της «δικής µας» άρχουσας τάξης, υποστηρίζουµε το σύνθηµα Έλληνες και Tούρκοι εργάτες ενωµένοι. Eίµαστε αντίθετοι στην καταπίεση των µειονοτήτων στη Θράκη και τη Mακεδονία και στα µέτρα αστυνόµευσης των µεταναστών.
ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ
της εργατικής πρωτοπορίας
H εργατική τάξη µπορεί να απελευθερώσει τον εαυτό της και όλους τους καταπιεσµένους µέσα από τη δική της δράση. Για να κερδηθούν όλα τα κοµµάτια της τάξης σ΄ αυτήν την πάλη είναι απαραίτητο να οργανωθούν τα πιο ξεκάθαρα και µαχητικά τµήµατα σε ένα επαναστατικό σοσιαλιστικό εργατικό κόµµα. Ένα τέτοιο κόµµα µπορεί να πείθει τους εργάτες για την επαναστατική προοπτική, παρεµβαίνοντας στους µαζικούς αγώνες. Eίµαστε αντίθετοι σε κάθε αντίληψη υποκατάστασης της τάξης, απ’ όπου και αν προέρχεται.
Επικοινωνήστε μαζί μας: • Α’ ΑΘΗΝΑΣ: 6973005569 • ΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6932045320 • ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6942602766 • ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6972036692 • ΝΟΤΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6945754555 • ΠΕΙΡΑΙΑΣ: 6942993423 • ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ: 6939014803 • ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: 6972878820 • ΚΡΗΤΗ: 6979925065 • ΚΥΚΛΑΔΕΣ: 6972743637 • ΜΕΣΣΗΝΙΑ: 69832422501 • ΚΥΠΡΟΣ: 0035-796554166
14
κορονοϊόσ
2 μαρτη 2022
Πανδημία δύο
Ζώντας με τον ιό - Περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της Υγείας Του Σπύρου Αντωνίου
Μ
ετά από δύο χρόνια πανδημίας και σχεδόν 26.000 θανάτους, η κυβέρνηση Μητσοτάκη συνεχίζει να πανηγυρίζει το -ακόμα ένα- «τέλος της πανδημίας», μετά τη σχετική αποκλιμάκωση των σκληρών δεικτών, προαναγγέλλοντας παράλληλα την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ. Με το υπερμεταδοτικό στέλεχος Όμικρον να κυριαρχεί, παρά το γεγονός ότι ο ιός δεν έχει γίνει ενδημικός και παραμένει φονικός, στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη, τα κράτη προχωρούν στη σταδιακή άρση όλων των (ανεπαρκών) μέτρων προστασίας, ενστερνιζόμενα το νέο δόγμα του Μπ. Τζόνσον στη Βρετανία: «living with Covid». Και αυτό, παρόλο που δεν υπάρχει ακόμα το εμβόλιο που θα μας προστατεύει για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ η πιθανότητα νέων εξάρσεων ή ακόμα πιο επικίνδυνων μεταλλάξεων, παραμένει ισχυρή. Είναι προφανές ότι παντού στον κόσμο, οι κρατούντες βάζουν τα κέρδη του κεφαλαίου, πάνω από την ανάγκη για προστασία της κοινωνίας. Όπως εύστοχα σημειώνει και ο Μπεν Χίλιερ (βλ. διπλανή σελίδα), “όταν οι πολιτικοί χρησιμοποιούν τη φράση «να μάθουμε να ζούμε με τον ιό», αυτό που πραγματικά εννοούν είναι ότι πρέπει να μάθουμε να αποδεχτούμε ως «φυσιολογικό» ένα υψηλότερο επίπεδο ασθένειας και θανάτου στην κοινωνία. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον COVID όπως μαθαίνουμε να αποστρέφουμε το βλέμμα μας από την ύπαρξη άστεγων ή από οποιοδήποτε απεχθές παράγωγο της καπιταλιστικής κοινωνίας. Θέλουν να αγνοήσουμε τον COVID και τα βάσανα που προκαλεί στους ανθρώπους”. Με τις προετοιμασίες για το άνοιγμα του Τουρισμού από το Μάρτιο να υπερισχύουν της ανθρώπινης ζωής, η κυβέρνηση Μητσοτάκη βαδίζει με την ίδια κυνική στρατηγική, δύο χρόνια μετά τη διάγνωση του πρώτου κρούσματος κορονοϊού. Τα όποια κονδύλια στήριξης της δημόσιας υγείας και των εργαζόμενων που υποφέρουν από την ακρίβεια,
«πρέπει» να περιοριστούν στο ελάχιστο. Έτσι, πολύτιμοι οικονομικοί πόροι κατευθύνονται στην ελληνική εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς ή επιδοτούν τα επενδυτικά πλάνα κρατικοδίαιτων καπιταλιστών, που ορέγονται τα δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης. Πίσω από την τεχνοκρατική γλώσσα της «πράσινης μετάβασης» και του «ψηφιακού μετασχηματισμού», κρύβονται τα χρήματα που λείπουν από τα νοσοκομεία και την ΠΦΥ. Στη συνάντηση με αντιπροσωπείες της ΠΟΕΔΗΝ και της ΟΕΝΓΕ, που πραγματοποιήθηκε μετά την απεργιακή κινητοποίηση των υγειονομικών στις 23/2, ο Υπουρ-
δι είναι η μεγαλύτερη είσοδος των ιδιωτών της Υγείας στα δημόσια νοσοκομεία, μέσα από τις περίφημες «συμπράξεις» με το Δημόσιο. Συνεχίζεται έτσι η προκλητική κυβερνητική υποστήριξη στους εμπόρους της Υγείας. Οι ιδιωτικές μονάδες υγείας και τα διαγνωστικά κέντρα, όχι μόνο δεν επιτάχθηκαν χωρίς αποζημίωση μπροστά στην υγειονομική κρίση, αλλά έχουν κυριολεκτικά θησαυρίσει την τελευταία διετία, τόσο από το κρατικό χρήμα, όσο και από την πελατεία των non covid περιστατικών. Αν κάτι μας δίδαξε η πανδημία είναι η ανάγκη για την ουσιαστική ενίσχυση και στελέχωση των δημόσιων
Αν κάτι μας δίδαξε η πανδημία είναι η ανάγκη για την ουσιαστική ενίσχυση και στελέχωση των δημόσιων δομών Υγείας, αλλά και τη δημιουργία νέων, με έμφαση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. γός Υγείας Θ. Πλεύρης ξεδίπλωσε όλες τις αντεργατικές επιλογές της κυβέρνησης, που στοχεύουν στην περαιτέρω εμπορευματοποίηση της Υγείας, νέες ιδιωτικοποιήσεις υπηρεσιών και απολύσεις. Συγκεκριμένα, ο υπουργός έκανε σαφές ότι επιλογή της κυβέρνησης είναι να επανέλθουν οι εργολάβοι στις υποστηρικτικές υπηρεσίες (καθαριότητα, φύλαξη, εστίαση, τεχνικές κλπ), επέμεινε ότι οι ανεμβολίαστοι εργαζόμενοι που είναι σε αναστολή θα πεταχτούν στο δρόμο και φυσικά δεν θα υπάρξει καμία νομιμοποίηση συμβασιούχου.
«Νέο ΕΣΥ» Μάλιστα, επανέλαβε και τον σχεδιασμό που πρόσφατα αποκάλυψε, για να αντιμετωπιστούν τα εκατοντάδες χιλιάδες χειρουργεία που αναβλήθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια, εξαιτίας της μετατροπής του συστήματος Υγείας σε σύστημα μιας νόσου: τη λειτουργία απογευματινών χειρουργείων, στο πρότυπο των απογευματινών ιατρείων, δηλαδή επί πληρωμή, από γιατρούς του ΕΣΥ και όχι μόνο. Γιατί το μεγάλο παιχνί-
δομών Υγείας, αλλά και τη δημιουργία νέων, με έμφαση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Απέναντι όμως στην αναγκαιότητα παροχής ποιοτικών υπηρεσιών Υγείας για τους πολλούς, οι νεοφιλελεύθεροι κανίβαλοι που μας κυβερνούν, βρήκαν την τέλεια ευκαιρία για να δρομολογήσουν το διαβόητο «νέο ΕΣΥ». Ο αντιδραστικός σχεδιασμός αναδιάρθρωσης του ΕΣΥ που περιλαμβάνει καταργήσεις-συγχωνεύσεις νοσοκομείων, που θα λειτουργούν ως αυτοχρηματοδοτούμενες επιχειρήσεις, με την αποθέωση των ΣΔΙΤ και των ελαστικών εργασιακών σχέσεων. Με άλλα λόγια, απόσυρση του κράτους από κρίσιμες κοινωνικές υπηρεσίες και εξασφάλιση σίγουρης κερδοφορίας για τον ιδιωτικό τομέα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Νοσοκομείο Σαντορίνης, υπό τη διαχείριση της Ανώνυμης Εταιρείας Μονάδων Υγείας ΑΕ (ΑΕΜΥ ΑΕ), που εγκαινιάστηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και τώρα παρουσιάζεται ως πρότυπο από τη ΝΔ για την επέκταση αυτού του «ευέλικτου μοντέλου λειτουργίας» και σε άλλες δημόσιες μονάδες Υγείας. Ένα
νοσοκομείο που λειτουργεί χωρίς το απαραίτητο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό (που άλλοτε αντιμετωπίζονται ως εργαζόμενοι ιδιωτικού δικαίου και άλλοτε δημόσιου δικαίου), με ελλείψεις σε εξοπλισμό και χωρίς να μπορεί να αντιμετωπίσει σοβαρά περιστατικά, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες που ο πληθυσμός του νησιού αυξάνεται. Αυτό το «πετυχημένο» μοντέλο αφαίμαξης των ασθενών και λειτουργίας μέσω ΣΔΙΤ, θέλουν να γενικεύσουν ο Πλεύρης και οι φίλοι του επιχειρηματίες. Οι καπιταλιστές και οι κυβερνήσεις τους κατάφεραν την τελευταία διετία να μετατρέψουν ακόμα μια κρίση, σε ευκαιρία κερδοφορίας, επιχειρώντας να φορτώσουν τις επιπτώσεις στις πλάτες των «από κάτω». Η τάξη μας πλήρωσε τεράστιο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές, σε εισοδήματα και δουλειές, σε εργατικά δικαιώματα και δημοκρατικές ελευθερίες. Τα δημόσια συστήματα υγείας, ρημαγμένα από την διαχρονική πολιτική της λιτότητας και των ιδιωτικοποιήσεων, δέχτηκαν τρομακτική πίεση, χειρουργεία και θεραπείες ακυρώθηκαν και μόνο η ηρωική στάση των υγειονομικών περιόρισε σε κάποιο βαθμό την δραματική κατάσταση. Την ίδια ώρα, ο ιδιωτικός τομέας απολάμβανε παχυλές κρατικές ενισχύσεις. Η μαζική και ενωτική δράση σωματείων, συλλογικών φορέων και της Αριστεράς, με συντονισμένες πρωτοβουλίες και καλά προετοιμασμένες κινητοποιήσεις, είναι η μόνη που μπορεί να εξασφαλίσει την προστασία της υγείας και της ζωής του κόσμου μας. Για αυτό και τα αιτήματα για δημόσια και δωρεάν Υγεία και ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ, ήταν από τις βασικές αιχμές στην μεγάλη κινητοποίηση των συνδικάτων στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, το Σάββατο 26/2, όπως και στα υπόλοιπα κινηματικά ραντεβού αντίστασης, τα τελευταία δύο χρόνια. Γιατί είναι βέβαιο, πώς μια καλύτερη δημόσια Υγεία, δεν πρόκειται να μας δοθεί από αυτούς που την οδηγούν στη διάλυση και την εμπορευματοποίηση. Όπως και για τις άλλες ζωτικές ανάγκες μας, χρειάζεται να παλέψουμε επίμονα και οργανωμένα για αυτή.
κορονοϊόσ
2 μαρτη 2022
15
ο χρόνια μετά
Πέντε πράγματα που μάθαμε από την πανδημία
Ολόκλ ηρο στο RP roject. g
Του Μπεν Χίλιερ, αναδημοσίευση από RedFlag, μετάφραση: Έφη Μάνθου
Ο
κόσμος έχει γυρίσει ανάποδα κατά την διάρκεια της πανδημίας και ο COVID-19 δεν φαίνεται να έχει τέλος. Ενώ το μέλλον παραμένει αβέβαιο, η τελευταία διετία μας έχει εφοδιάσει με πολλά μαθήματα σχετικά με την φύση της κοινωνίας μας. Ιδού λοιπόν πέντε πράγματα που μάθαμε.
1. Η τάξη των καπιταλιστών δεν έχει πρόβλημα με τους μαζικούς θανάτους
«Τραγικές απώλειες ζωών». Οι δηλώσεις θρήνου από τους πολιτικούς παγκοσμίως είναι πανομοιότυπες. Κι όμως, θα δυσκολευτεί κανείς πολύ να βρει μια χώρα στην οποία το δημόσιο σύστημα υγείας είναι σήμερα καλύτερα εξοπλισμένο και στελεχωμένο σε σχέση με την αρχή της πανδημίας. Στην πραγματικότητα, ήδη από την αρχή της πανδημίας, οι αρμόδιοι σχεδόν σε κάθε χώρα έδωσαν προτεραιότητα στα οικονομικά συμφέροντα των επιχειρηματιών εις βάρος των αναγκών για δημόσια υγεία. Τον πρώτο καιρό, κάποιες από τις κακές αποφάσεις μπορούσαν να γίνουν κατανοητές ως αναμενόμενα λάθη σε μια κατάσταση που άλλαζε ραγδαία. Δύο χρόνια αργότερα, είναι ξεκάθαρο ότι ουσιαστικά δεν πρόκειται για «λάθη» και «ανικανότητα». Πρόκειται για προσεκτικά μελετημένες πολιτικές επιλογές. Και το κόστος σε ζωές συγκλονίζει. [...]
2. Η επιστήμη είναι ένα θαύμα, αλλά ο καπιταλισμός είναι ένα εμπόδιο
Όταν ο κίνδυνος του κορονοϊού έγινε ξεκάθαρος στις αρχές του 2020, μας είχανε προειδοποιήσει ότι θα χρειαστούν χρόνια για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού εμβολίου. Αλλά, η κατεπείγουσα δραστηριοποίηση των επιστημόνων για να επιτύχει το εγχείρημα αυτό – μια μαζική κινητοποίηση της ανθρώπινης ευφυίας, στηριγμένη πάνω στη συλλογική γνώση αιώνων επιστημονικής έρευνας– είχε ως αποτέλεσμα οι πρώτες ανθρώπινες δοκιμές για διάφορα εμβόλια να πραγματοποιηθούν μέσα σε λίγους μήνες. Μέσα σε ένα χρόνο άρχισαν να κυκλοφορούν
εντυπωσιακά αποτελεσματικά εμβόλια. Είκοσι οκτώ έχουν ήδη πάρει πλήρη έγκριση ή έχει επιτραπεί η έκτακτη χρήση τους. Περισσότερα από εκατό επιπλέον βρίσκονται στο στάδιο των δοκιμών. Ωστόσο, ενώ οι επιστήμονες εργάζονταν ακούραστα για να παράγουν αυτά τα ιατρικά θαύματα, σώζοντας στην πορεία ίσως εκατομμύρια ζωές, οι καπιταλιστές που ελέγχουν την πνευματική ιδιοκτησία αυτών των εφευρέσεων, έχουν σταθεί εμπόδιο στην διανομή τους σε όλους όσοι τα χρειάζονται. Η συλλογική προσπάθεια της επιστημονικής ανακάλυψης μονοπωλείται από τους διευθυντές και διοικητές εταιρειών των οποίων το κύριο ενδιαφέρον έγκειται στο να κάνουν περιουσίες για τους εαυτούς τους και για τους μετόχους τους. Έτσι, στην Αφρική, όπου ο Economist εκτιμά ότι -από τη στιγμή που τα εμβόλια έγιναν διαθέσιμα και μετά- έχουν υπάρξει πάνω από 2 εκατομμύρια θάνατοι σχετιζόμενοι με την πανδημία, μόλις το 15% του πληθυσμού έχει λάβει την πρώτη δόση. Στις χώρες με χαμηλά εισοδήματα ανά την υφήλιο, μόλις το 11% των πολιτών έχει κάνει εμβόλιο, σε σχέση με το 78% στις χώρες με υψηλά εισοδήματα. Για τους καπιταλιστές, η προστασία της «αξίας των μετόχων» (shareholder value) είναι πιο σημαντική από την προστασία της ανθρώπινης ζωής.
3. Η ανθρώπινη ανθεκτικότητα έχει και μια αρνητική πλευρά
Η ανθρωπότητα έχει επιβιώσει από πολύ χειρότερες καταστάσεις από αυτή την πανδημία. Όμως η επιβίωση του είδους μέσα στις χιλιετίες δεν είναι τόσο αξιοθαύμαστη –είναι απλά αποτέλεσμα της προσαρμογής του στον φυσικό κόσμο καθώς και του μετασχηματισμού του κόσμου αυτού για την ικανοποίηση των αναγκών μας. Παρόλα αυτά, η ανθρώπινη κοινωνία κάνει πολύ περισσότερα από το να «επιβιώνει». Θέτει ένα ουσιαστικό ερώτημα για τον εαυτό της: Πώς θα πρέπει να ζει τη ζωή; Ακούγεται σαν καθαρά υποθετικό κι αφηρημένο ερώτημα, αλλά συνήθως παίρνει πρακτική απάντηση: είτε αναγκάζοντας όλα τα μέλη της υπάρχουσας κοινωνίας να υιοθετήσουν τον τρόπο ζωής της, είτε αλλάζοντας την ίδια την κοινωνία για να εξυπηρετηθεί και ενσωματωθεί ένα νέο και διαφορετικό πλαίσιο αξιών. [...]
Αυτό υπήρξε ως διακύβευμα με την διαχείριση της πανδημίας. Όταν οι πολιτικοί χρησιμοποιούν τη φράση «να μάθουμε να ζούμε με τον ιό», αυτό που πραγματικά εννοούν είναι ότι πρέπει να μάθουμε να αποδεχτούμε ως «φυσιολογικό» ένα υψηλότερο επίπεδο ασθένειας και θανάτου στην κοινωνία. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον COVID όπως μαθαίνουμε να αποστρέφουμε το βλέμμα μας από την ύπαρξη άστεγων ή από οποιοδήποτε απεχθές παράγωγο της καπιταλιστικής κοινωνίας. Θέλουν να αγνοήσουμε τον COVID και τα βάσανα που προκαλεί στους ανθρώπους.
4. Ο κόσμος δεν γίνεται καλύτερος
Η πανδημία απαρτίζεται από μια συνεχιζόμενη παρέλαση μεταλλάξεων, από τις οποίες τα πιο αποτελεσματικά στελέχη εξαπλώνονται ταχύτατα σαν πυρκαγιά. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να παραμείνει ο COVID-19 μαζί μας για χρόνια. Το τέταρτο πράγμα που μάθαμε είναι ότι ενώ η κατάσταση τη μια στιγμή δείχνει σημάδια βελτίωσης, μπορεί την επόμενη να επιδεινωθεί ραγδαία. Στις πλούσιες χώρες, οι μεγαλύτεροι «φονιάδες» είναι οι ασθένειες που συνδέονται με τον τρόπο ζωής ή την μεγάλη ηλικία: καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνος, εγκεφαλικά επεισόδια, νόσος Alzheimer και άνοια. Στις φτωχότερες χώρες, οι μεταδιδόμενες ασθένειες είναι η κυριότερη αιτία θανάτων –ασθένειες όπως η φυματίωση, η ελονοσία καθώς και γαστρεντερικές και αναπνευστικές λοιμώξεις. Με τον κορονοϊό, οι πλούσιες χώρες, ή τουλάχιστον η εργατική τάξη και οι φτωχοί στις πλούσιες χώρες, ωθούνται πιο κοντά στο τριτοκοσμικό αυτό προφίλ. Πόσο πιο κοντά μετακινήθηκαν; Σε άλλα μέρη μερικές ίντσες και σε άλλα ολόκληρα μίλια. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Υγειονομικών Δεικτών και Αξιολόγησης, ένα ερευνητικό κέντρο του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, ο Covid-19 ήταν η πρώτη αιτία θανάτου σε ΗΠΑ, Γαλλία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Πολωνία και Ιράν μεταξύ Ιανουαρίου του 2020 και Αυγούστου του 2021. Την ίδια περίοδο, ο COVID ήταν η τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου στον κόσμο, πίσω από τις καρδιοπάθειες και τα εγκεφαλικά. Ο κορονοϊός μπορεί να επιβάλλει μακροπρόθεσμες αλλαγές όχι μόνο στον τρόπο που ζούμε, αλλά
r
και στον τρόπο που πεθαίνουμε.
5. Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός
Τον περισσότερο καιρό, μας λένε ότι είναι απλά ανέφικτο για μια κοινωνία να φροντίσει όλα τα μέλη της. Οι υψηλότεροι μισθοί βλάπτουν την «οικονομία», το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο για τους ανέργους βλάπτει τον προϋπολογισμό, το να μοιραστούμε τους πόρους της κοινωνίας απλά δεν αποδίδει. Όμως, ανακαλύψαμε ότι η οικονομία δύναται να λειτουργήσει και με διαφορετικό τρόπο. Όπως σημείωναν οι Financial Times στις αρχές του 2020: «Οι ηγεσίες παγκοσμίως υποχρεώθηκαν να σκίσουν τα παραδοσιακά οικονομικά εγχειρίδια» για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της πανδημίας. Κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο άρχισαν να διανέμουν πλούτο για να κρατήσουν την οικονομία όρθια και να ξοδεύουν χρήματα για να κάνουν πράγματα που προηγουμένως χαρακτήριζαν «αδύνατα». Στην Αυστραλία, οι άστεγοι φιλοξενήθηκαν σε ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις για μήνες δωρεάν. Η παροχή φροντίδας παιδιών έγινε επίσης δωρεάν. Η κυβέρνηση έπρεπε να παρέμβει για να εξασφαλίσει ότι όλοι θα έχουν εισόδημα. Το επίδομα ανεργίας διπλασιάστηκε σε μια νύχτα. Έγινε ξεκάθαρο ότι οι άνθρωποι που είναι «αναγκαίοι» σε μια κοινωνία δεν είναι οι CEO, οι πολιτικοί και οι δικηγόροι, αλλά οι εργαζόμενοι στα σουπερμάρκετ, οι ντελιβεράδες, το νοσηλευτικό προσωπικό, οι εκπαιδευτικοί κ.ο.κ. Στην πραγματικότητα, ο μόνος τρόπος για να σταθεροποιηθεί και να διασωθεί το καπιταλιστικό σύστημα ήταν το να πράξουν οι κυβερνήσεις τα αντίθετα από αυτά που συνηθίζουν να μας λένε. Με τις πράξεις τους αυτές, μας έδειξαν ότι υπάρχει αρκετό χρήμα για όλους. Οι πόροι υπάρχουν, είναι απλά ζήτημα του πώς διανέμονται. Οι μεγιστάνες του πλούτου καταφέρανε τελικά να εκμεταλλευτούν την κατάσταση προς όφελός τους και να κερδίσουν αστρονομικά χρηματικά ποσά τα τελευταία δύο χρόνια. Αλλά αυτή η εξέλιξη απλά μας έδωσε και ένα τελευταίο μάθημα: μια μόνιμα καλύτερη κοινωνία δεν θα μας παραδοθεί σαν δώρο από τους ανθρώπους που διευθύνουν την τωρινή, θα πρέπει εμείς να παλέψουμε για αυτήν.
16
αντισεξισμόσ
2 μαρτη 2022
8 μάρτη: Ενάντια σε έμφυλη βία, θεσμ
Το μήνυμα της φεμινιστ απεργίας να φτάσει παντ Της Κατερίνας Γιαννούλια
Σ
τις 8 Μάρτη 2022 πολλές συλλογικότητες δίνουν ήδη ραντεβού στους δρόμους της Αθήνας (στην απεργιακή κινητοποίηση ΑΔΕΔΥ και σωματείων, 1μμ, στην Κλαυθμώνος και στις απογευματινές συγκεντρώσεις, στις 6μμ), αλλά και σε πολλές πόλεις της περιφέρειας, όπως σε Θεσσαλονίκη, Καλαμάτα, Ζάκυνθο και αλλού. Το ελληνικό #metoo, η τραγική και επαναλαμβανόμενη επικαιρότητα των γυναικοκτονιών, οι καταγγελίες σεξουαλικής παρενόχλησης, κακοποίησης, έμφυλης βίας και διακρίσεων, αποκαλύπτουν σε πολύ μεγάλο τμήμα της κοινωνίας, καθημερινές «εμπειρίες» των γυναικών στη δουλειά, τις σχολές, τα σχολεία, στο σπίτι, στη ζωή τους. Αρχικά από τους χώρους του αθλητισμού και του θεάτρου, «οι σιωπές έχουν σπάσει» κι έχουν συμπεριλάβει δήμους, σχολές, σχολεία. Αυτό που έχουν φέρει στην επιφάνεια οι αυξανόμενες καταγγελίες φαίνεται πως οι ίδιες οι γυναίκες και τα κορίτσια έχουν τη διάθεση να το αντιμετωπίσουν, να μην το ανεχτούν άλλο, να το σταματήσουν. Και οι συλλογικότητες των χώρων όπου εκφράζεται η έμφυλη βία κι ο σεξισμός δεν μπορούν να αποφύγουν το θέμα, κάτι πρέπει να κάνουν. Το ίδιο το σύστημα, η κυβέρνηση και τα κόμματα εξουσίας πιέζονται από την πραγματικότητα που οι ίδιες οι γυναίκες δεν φαίνονται διατεθειμένες να αποσιωπήσουν και να αντέξουν άλλο, απαιτώντας δραστικές πρωτοβουλίες.
Θεσμικός σεξισμός Όμως, το ίδιο το σύστημα είναι υπεύθυνο για τον εντεινόμενο σεξισμό που εξαπολύει, σε συνέχεια των μνημονίων, της πανδημίας, των υπερ-ελαστικών σχέσεων εργασίας, των ανύπαρκτων Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, των Νόμων Χατζηδάκη και Τσιάρα, των ιδεολογικών επιθέσεων για τη «φύση της γυναίκας» ως φροντίστριας των ανθρωπίνων αναγκών και υπεύθυνης για την κοινωνική αναπαραγωγή, με τα συνέδρια γονιμότητας και τα μαθήματα «γονεϊ-
σμού» σε μικρά παιδιά, με την υποβάθμιση κι αλλαγή του ρόλου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (σε Οικογενειακής και Δημογραφικής Πολιτικής), της απροθυμίας παρέμβασης κράτους και θεσμών, ταυτόχρονα με την ανυπαρξία δομών χρήσιμων στην πρόληψη, στην προστασία και στη στήριξη των κακοποιημένων γυναικών. Ο σύγχρονος ιμπεριαλιστικός πόλεμος είναι άλλος ένας οδυνηρός κρίκος στην ιδιαίτερη επιβάρυνση των γυναικών της εργατικής τάξης. Οι σεξιστικές επιθέσεις των θεσμικών παραγόντων (από την Προεδρία της Δημοκρατίας, μέχρι την Υπουργό Παιδείας κι από την Περιφέρεια Αττικής, μέχρι την εκκλησία και την Υπουργό Υγείας, μαζί με τα συστημικά ΜΜΕ, μεγαλογιατρούς των εξωσωματικών κι άλλους πολλούς) δεν κρύβονται και το φεμινιστικό κίνημα, μαζί με την κοινωνία, έχουν δείξει γρήγορα αντανακλαστικά πετυχημένων απαντήσεων, ακυρώνοντας πολλές τέτοιες προσπάθειες του επίσημου κράτους. Οι διάχυτες απαντήσεις και κινητοποιήσεις, ενάντια στο θεσμικό σεξισμό και την έμφυλη βία, του προηγούμενου διαστήματος μπροστά στη φετινή 8 Μάρτη συνενώνονται και αρχίζουν να αποτελούν συλλογική υπόθεση σωματείων, εργατικών και διαφόρων άλλων ειδών συλλογικοτήτων, σχολών, σχολείων, δημοτικών σχημάτων. Οι κινητοποιήσεις έχουν εξαγγελθεί και προετοιμάζονται σε διάφορες μεγάλες πόλεις.
Κινηματική προετοιμασία
Παρά το γεγονός ότι η ΑΔΕΔΥ άργησε να προκηρύξει την, έγκαιρα προτεινόμενη από τη δική της Γραμματεία Ισότητας, φεμινιστική απεργία και διαδήλωση, αρκετές αποφάσεις σωματείων προηγήθηκαν, χωρίς να περιμένουν τις καθυστερήσεις της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας. Η ΕΛΜΕ Εύβοιας, ο Σύλλογος Εργαζομένων του Δήμου Αγ. Παρασκευής και του Δήμου Καλλιθέας, το Νομαρχιακό Τμήμα ΑΔΕΔΥ Μεσσηνίας κι ο Σύλλογος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Καλαμάτας, σωματεία νοσοκομείων της Αθήνας είναι κάποια από αυτά που κινήθηκαν δυναμικά κι αποφασιστικά προς την εξασφάλιση της φεμινιστι-
κής απεργίας της 8 Μάρτη 2022. Μια σειρά από άλλα σωματεία και ομοσπονδίες ετοιμάζουν τις επόμενες μέρες τις δικές τους αποφάσεις (ΕΛΜΕ Πειραιά, ΝΤ ΑΔΕΔΥ Άρτας), ενώ η ΕΛΜΕ Φωκίδας, η ΕΣΠΗΤ (Ένωση Συντακτών Περιοδικού και Ηλεκτρονικού Τύπου), το ΣΕΡΕΤE (Πανελλαδικό Σωματείο Εργαζομένων στην Έρευνα και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση) και άλλοι σύλλογοι κι ενώσεις έχουν ανακοινώσει δράσεις ή συμμετοχή και κάλεσμα στη φεμινιστική απεργία για τη φετινή 8 Μάρτη. Εκδηλώσεις για συζήτηση για τα προβλήματα των γυναικών στη δουλειά προγραμματίζονται και γίνονται, όπως αυτή που διοργανώνεται από τον ΕΝΙΑΙΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ - Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων - ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ, με θέμα «8 Μάρτη, τι σημαίνει για τις σημερινές γυναίκες για τις εργαζόμενες και τους εργαζόμενους στη χώρα μας; Γιορτή ή ορόσημο αγώνα για τη διεκδίκηση των σύγχρονων αιτημάτων της εργαζόμενης γυναίκας». Και μάλιστα, ο στόχος είναι φιλόδοξος για τη συνέχεια και πέραν της 8 Μάρτη, όπως διατυπώνεται και στην αντίστοιχη πρόσκληση: «Θα ακολουθήσει ελεύθερη συζήτηση ανταλλαγή απόψεων για να καταλήξουμε σε προτάσεις δράσης του συλλόγου μας στον αγώνα για ουσιαστική ισότητα.»
Στη Ζάκυνθο, με πρωτοβουλία της προέδρου του Συλλόγου Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, πέρα από τη στάση εργασίας της ΑΔΕΔΥ, γίνεται προσπάθεια για απεργιακή συγκέντρωση με άλλα σωματεία και σε συνεργασία με ομάδα μαθητριών διοργανώνεται προβολή σχετικής ταινίας, με τη συζήτηση που της αντιστοιχεί, το απόγευμα της 8 Μάρτη. Στη Φωκίδα, με πρωτοβουλία της ΕΛΜΕ, οργανώνονται σχετικά αφιερώματα στα σχολεία. Στην Καλαμάτα, η αντιφασιστική κίνηση θα μοιράσει σχετική ανακοίνωση ανήμερα της 8ης Μάρτη, στην κεντρική πλατεία όπου το Νομαρχιακό τμήμα της ΑΔΕΔΥ κι ο σύλλογος δασκάλων καλούν σε απεργιακή κινητοποίηση με μικροφωνική-μουσική-συνθήματα. Αν στους εργατικούς χώρους η φετινή 8 Μάρτη έχει αποτελέσει φέτος, πολύ περισσότερο εργατική υπόθεση, σε γειτονιές, σχολές και σχολεία η ανταπόκριση του κόσμου για συμμετοχή στις φεμινιστικές κινητοποιήσεις είναι ορατή και εκφράζεται πολύ θετική αλληλεπίδραση. Φεμινίστριες, αγωνίστριες, συνδικαλίστριες, μέλη δημοτικών παρατάξεων, φοιτητικών συλλόγων, φεμινιστικών συλλογικοτήτων, σε μαζικές εξορμήσεις στις γειτονιές και τις σχολές, με «όπλο» τις ανακοινώσεις της Συνέλευσης 8 Μάρτη της Αθήνας και της Συνέλευσης Γυναικών 8 Μάρτη
ΑΝΤΙΣΕΞΙΣΜΟΣ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
17
ΜΙΚΟ ΣΕΞΙΣΜΟ, ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ
τικής τού Θεσσαλονίκης έχουν να µετρήσουν όχι µόνο καλές αντιδράσεις, αλλά και προθυµία για νέες συµµετοχές στο φεµινιστικό αγώνα του επόµενου διαστήµατος. Στην Καλλιθέα, η δηµοτική παράταξη ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΣΤΟ ∆ΡΟΜΟ έχει βάλει στόχο τη δηµιουργία δοµής κακοποιηµένων γυναικών και µαζεύει υπογραφές, ενηµερώνοντας και συσπειρώνοντας τον κόσµο της περιοχής, ενώ η ΑΝΥΠΟΚΤΑΚΤΗ ΑΘΗΝΑ, η δηµοτική παράταξη της Αθήνας, εξορµά σε διάφορες περιοχές του κέντρου, µε φεµινιστικά αιτήµατα και δράσεις που καλούν στις 8 Μάρτη, αλλά και σε γενικότερη φεµινιστική πάλη. Στα σχολεία έχουν ήδη υπάρξει αντιδράσεις για σεξιστικές συµπεριφορές (βλέπε Ίλιον, καταλήψεις σχολείων σε Θεσσαλονίκη κι αλλού) και αυτό εκφράζεται στις αγωνίες και ανησυχίες µαθητριών και µαθητών για το θέµα και µε αφορµή τη φετινή 8 Μάρτη. Το απόγευµα, στις 6µµ στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, από φεµινιστικές συλλογικότητες καλούνται, επίσης, διαδηλώσεις, για τον κόσµο που δεν θα µπορέσει να είναι στις µεσηµεριανές-απεργιακές. Η ΟΓΕ (Οργάνωση Γυναικών του ΚΚΕ) καλεί σε απογευµατινή κινητοποίηση, ενώ δεν έχει ψηφίσει στα σωµατεία τις στάσεις εργασίας και τις απεργιακές κινητοποιήσεις, µη αναγνωρίζοντας την ανάγκη ιδιαίτερης φεµινιστικής-εργατικής πάλης, εντάσσοντας το πρόβληµα των διακρίσεων των γυναικών στη γενική ταξική πάλη, θεωρώντας το ταξική συνέπεια της εκµετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ωστόσο, δεν γίνεται να αποφευχθεί η αναγνώριση ότι οι γυναίκες της εργατικής τάξης «ζορίζονται» υπερβολικά κι έτσι, το κάλεσµα σε κινητοποίηση (έστω απογευµατινή) επανέρχεται φέτος, καθώς την προηγούµενη χρονιά δεν υπήρξε. Καλοδεχούµενο κι αυτό! Ο νεοφιλελεύθερος και συστηµικός φεµινισµός επιχειρεί φέτος να ενσωµατώσει στις αδιέξοδες πολιτικές της κυβέρνησης και των κοµµάτων εξουσίας την αυξανόµενη ανάγκη των εργαζοµένων, κυρίως, γυναικών, για αντιµετώπιση της βάρβαρης σεξιστικής καθηµερινότητάς τους. Πολλά τα καλέσµατα και οι εκδηλώσεις από αυτό το τµήµα του φεµινισµού (για
τις γυναικοκτονίες, βασικά), χωρίς διαχωρισµό από γυναίκες σε πολιτικές θέσεις, που ψηφίζουν και προωθούν πολιτικές και ιδεολογίες, που χειροτερεύουν στην πράξη τη θέση των γυναικών, αυξάνοντας ανάλογα και τους κινδύνους έµφυλης βίας. Την ώρα που γράφεται αυτό το κείµενο, η 8η Μάρτη είναι µπροστά. Η πρόβλεψη είναι εύκολη: θα είναι µια µέρα µε µαζικές διαδηλώσεις, τόσο το µεσηµέρι (απεργιακές), όσο και το απόγευµα. Αυτό που προσπαθήσαµε φέτος, όπως αναφέρεται και στο ψήφισµα της Συνέλευσης 8 Μάρτη, ήταν η «8 Μάρτη 2022 να γίνει απεργιακός σταθµός». Η επέκταση της παγκόσµιας ηµέρας των γυναικών σε εργατικά σωµατεία και συλλογικότητες (φοιτητικές, σχολικές, γειτονιών), γιατί ο φεµινισµός είναι λαϊκή υπόθεση και αυτό πρέπει και µπορεί να εκφραστεί αυτήν τη χρονιά, µετά από όσα έχουν προηγηθεί. Όπως γράφουµε και στην ανακοίνωση του ΜΕΤΑ, «Η φετινή 8 Μάρτη στη χώρα µας και τον κόσµο είναι ‘πολύ κοντά’ στη Νέα Υόρκη του 1857 και τα αιτήµατα των εργατριών της κλωστοϋφαντουργίας που πάλεψαν για µείωση των ωρών εργασίας και καλύτερες συνθήκες ζωής. Με την παγκόσµια φεµινιστική απεργία, τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα, διεκδικούµε ΚΑΙ ΨΩΜΙ ΚΑΙ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ! Και φέτος, ακόµα περισσότερο, παλεύουµε µέσα από τα σωµατεία µας για µια κοινωνία χωρίς έµφυλη βία, χωρίς σεξισµό, χωρίς φτώχια, χωρίς καταπίεση κι εκµετάλλευση. Για µια κοινωνία που η απελευθέρωση των γυναικών θα έχει κατακτηθεί.» Η µατιά µας είναι για τη συνέχεια, µετά την επιτυχία της φεµινιστικής απεργίας, µετά τις 8 Μάρτη. Σκοπεύουµε να µην αφήσουµε τα σωµατεία σε ησυχία, για να βάλουν στην ατζέντα τους και να παλέψουν τα αιτήµατα για την απελευθέρωση των γυναικών, για ζωή και δουλειά µε ισότητα, χωρίς θεσµικό σεξισµό και έµφυλη βία. Σκοπεύουµε να µην αφήσουµε τις σχολές και τα σχολεία χωρίς αντισεξιστική παρέµβαση. Σκοπεύουµε να κρατήσουµε τις γειτονιές και τις δηµοτικές παρατάξεις σε φεµινιστικό διεκδικητικό παλµό.
Κινητοποιήσεις και στη Θεσσαλονίκη Της Κατερίνας Καλλέργη
Μ
ε πυρετώδεις ρυθµούς προχωράνε οι προετοιµασίες για την 8η Μάρτη και στην Θεσσαλονίκη. Με πρωτοβουλία της Συνέλευσης Γυναικών 8 Μάρτη θα πραγµατοποιηθούν για πρώτη φορά δύο διαδηλώσεις, µια πρωινή-απεργιακή συγκέντρωση στη 1µµ και µια φεµινιστική απογευµατινή στις 7µµ στο Άγαλµα Βενιζέλου. Η προσθήκη της πρωινής διαδήλωσης αποτελεί ένα πολύ σηµαντικό βήµα για να µετατραπεί η 8η Μάρτη σε µαζική φεµινιστική απεργία. Με σύνθηµα «Φεµινιστική ΑπεργίαΕνάντια σε βία, φτώχεια, θεσµικό σεξισµό, φεµινιστικό κίνηµα και συνδικάτα µαζί» η Συνέλευση Γυναικών 8 Μάρτη προσπαθεί να δηµιουργήσει γέφυρες ανάµεσα στο φεµινιστικό κίνηµα, τους φοιτητικούς συλλόγους και τα σωµατεία µε διπλό στόχο: Από την µία την αντιµετώπιση του σεξισµού και των σεξουαλικών παρενοχλήσεων σε χώρους εκπαίδευσης και εργασίας και από την άλλη την καθιέρωση της φεµινιστικής απεργίας σε σπίτι, δουλειά και πανεπιστήµιο. Σε αυτό το πλαίσιο πραγµατοποιούνται δράσεις στα Πανεπιστήµια και αφισοκολλήσεις στις γειτονιές και σε µαζικούς χώρους εργασίας. Με αυτές τις δράσει γίνεται οι προσπάθεια να αναδειχθούν
σε κάθε χώρο τα συγκεκριµένα αιτήµατα που θα οδηγήσουν στην αντιµετώπιση αλλά κυρίως στην πρόληψη των σεξιστικών διακρίσεων και των σεξουαλικών παρενοχλήσεων. Στους χώρους εργασίας διεκδικούµε να αναλάβουν τα σωµατεία την προστασία των γυναικών και όχι η εργοδοσία όπως αναφέρεται στο νόµο Χατζιδάκη, να οργανώσουν καµπάνιες ενηµέρωσης και εκπαίδευσης των µελών τους, µε τη βοήθεια ερευνητικών και ενηµερωτικών προγραµµάτων του ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΟΥ της Α∆Ε∆Υ και του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, αύξηση των πόρων για δοµές κοινωνικής αναπαραγωγής που απελευθερώνουν τις γυναίκες από τα βάρη της φροντίδας, και φυσικά όχι στην ευελιξία –την τηλεργασία– την απλήρωτη εργασία, ταυτόχρονα σε σπίτι και δουλειά που καταδικάζει τις γυναίκες σε φτώχεια και καταπίεση. Ανάλογα και οι φοιτητικοί και σπουδαστικοί σύλλογοι να απαιτήσουν την δηµιουργία δοµών στους χώρους σπουδών στους οποίους θα µπορούν να καταφεύγουν οι επιβιώσασες βίας και παρενόχλησης για να εξασφαλίζουν την αρµόζουσα διαχείριση των περιστατικών. Στόχος των φετινών κινητοποιήσεων για την 8η Μάρτη είναι το απεργιακό στίγµα της να είναι ακόµα πιο δυνατό, και να βρεθούν στους δρόµους φοιτητικοί σύλλογοι και σωµατεία καθώς η προστασία των γυναικών εξαρτάται από την δυναµική και τις δράσεις τους!
18
ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
Για µια πραγµατική φεµινιστική πολιτική στην τοπική αυτοδιοίκηση Της Ράνιας Παπαγεωργίου
Η
8η Μάρτη 2022 µας βρίσκει στην Ελλάδα σε µια συγκυρία που η ανοδική δυναµική του φεµινιστικού κινήµατος, αλλά και η τραγική επικαιρότητα των γυναικοκτονιών και της έµφυλης βίας, έχει θέσει τις έµφυλες ανισότητες στο επίκεντρο της δηµόσιας συζήτησης. Σε αυτή τη συγκυρία, θα ήταν αναµενόµενο η τοπική αυτοδιοίκηση να αναδείξει τα ζητήµατα ισότητας και να επιχειρήσει να βρει το δικό της ρόλο στη λεγόµενη ένταξη της ισότητας των φύλων στις πολιτικές των ΟΤΑ. Αντίθετα, διαπιστώνουµε ότι -πέρα από αποσπασµατικές πρωτοβουλίες για σχεδιασµό και υλοποίηση µίας πολιτικής ισότητας των φύλων σε τοπικό επίπεδο- ο γενικός κανόνας είναι οι δήµοι και οι περιφέρειες να θεωρούν στην πράξη την έµφυλη διάσταση των πολιτικών τους ως όχηµα που µπορεί να εξασφαλίσει χρηµατοδότηση µέσω ΕΣΠΑ ή άλλων κοινοτικών προγραµµάτων. Στην συντριπτική τους πλειονότητα αυτές οι πολιτικές εκπονούνται σε πλήρη ευθυγράµµιση µε την κυβερνητική κατεύθυνση. Η ενίσχυση των αρµοδίων υπηρεσιών των δήµων επιτελείται αποκλειστικά µε συµβασιούχους διαφόρων κατηγοριών, ενώ αντί για δηµόσια πολιτική υλοποιούνται αποσπασµατικά προγράµµατα µε ηµεροµηνία λήξης -όπως βέβαια συµβαίνει και µε άλλα σοβαρά κοινωνικά προβλήµατα (όπως ανεργία, µετανάστευση, φτώχεια κλπ). Με καθυστερήσεις και, συχνά, µέσα σε πολεµικό κλίµα µεταξύ των διαφόρων δηµοτικών/ περιφερειακών παρατάξεων συστήνονται ∆ηµοτικές Επιτροπές Ισότητας (∆ΕΠΙΣ) /Περιφερειακές Επιτροπές Ισότητας (ΠΕΠΙΣ) που προσβλέπουν στην τυπική εκπλήρωση της σχετικής νοµικής τους υποχρέωσης. Η σύστασή τους γίνεται χωρίς πρόσκληση για συµµετοχή των ζωντανών φεµινιστικών συλλογικοτήτων και η λειτουργία τους είναι στις καλύτερες περιπτώσεις επετειακού χαρακτήρα (για την 25η Νοέµβρη πιο συχνά, ή για την 8η Μάρτη πιο σπάνια). Χωρίς στήριξη µε κατάλληλο προσωπικό, η όποια ∆ΕΠΙΣ δεν µπορεί ούτε σε επικοινωνιακό επίπεδο διακηρύξεων να σταθεί, όσο και αν τα γραφεία τύπου των δηµοτικών και περιφερειακών αρχών αναλαµβάνουν να τονώσουν τη δηµόσια εικόνα των τοπικών αρχόντων και µε ολίγη πινελιά φεµινιστικής ευαισθησίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διαβούλευση του Εθνικού Σχεδίου ∆ράσης για την Ισότητα των Φύλων
σχόλια αναρτήθηκαν µόνο από µια ∆ΕΠΙΣ και δύο ΠΕΠΙΣ. Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι δήµοι -µε µικρές παραλλαγές-, µε βάση τα οργανογράµµατά τους, διαθέτουν διοικητικές υπηρεσίες αρµόδιες για τις πολιτικές ισότητας αλλά και την υποστήριξη της λειτουργίας του ∆ικτύου Ξενώνων για γυναίκες θύµατα βίας, της Γενικής Γραµµατείας Ισότητας των Φύλων. Ωστόσο, ακόµη και η επίσηµη έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου µαρτυρά τι συµβαίνει στην πραγµατικότητα: «οι οικείοι ∆ήµοι αντιµετωπίζουν τους Ξενώνες ως συγχρηµατοδοτούµενο έργο, που πρέπει να υλοποιηθεί µε βάση τους όρους της σχετικής Πράξης ένταξης
ριφέρειες της χώρας να αρκούνται στην υιοθέτηση µίας απόφασης (Πρόγραµµα ∆ράσης) του δήµου της Αθήνας για την πρόληψη και καταπολέµηση της σεξουαλικής παρενόχλησης –που, µάλιστα, ένα χρόνο µετά, παραµένει στα χαρτιά, αφού επιτέλεσε τον επικοινωνιακό της στόχο. Για να προβάλλουν ως εργοδότες πραγµατικές καλές πρακτικές στην αντιµετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης και βίας, οφείλουν να αναλάβουν συγκεκριµένες δράσεις στήριξης των εργαζόµενων που µέσα σε τόσο δύσκολες συνθήκες βρήκαν το θάρρος να καταγγείλουν τέτοια περιστατικά και έχουν υποστεί πειθαρχικές διώξεις από δηµοτικές αρχές.
Μέσα από τους αγώνες και τις διεκδικήσεις µας και σε τοπικό επίπεδο, παλεύουµε να καταστούν δήµοι και περιφέρειες ουσιαστικοί συµπαραστάτες για την εξάλειψη των διακρίσεων που εξακολουθούν να υφίστανται οι γυναίκες στην εργασία, το σπίτι, την εκπαίδευση, την υγεία, την πολιτική ζωή. και να παρακολουθείται σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα στο οποίο εντάσσεται, και όχι ως Υπηρεσία, που πρέπει να εποπτεύσουν ουσιαστικά και να µεριµνήσουν για την ποιότητα του έργου της». Στο ίδιο πνεύµα κινείται η δηµιουργία Συµβουλευτικών Κέντρων -µέσα από άλλα προγράµµατα (π.χ. της Ευρωπαϊκής Χάρτας για την ισότητα των φύλων και την αντιµετώπιση των έµφυλων και πολλαπλών διακρίσεων). Και αυτά τα Κέντρα στελεχώνονται από επισφαλώς εργαζόµενες/ους και στερούνται σχεδιασµού για την κάλυψη κενών στις προσφερόµενες κοινωνικά απαραίτητες υπηρεσίες (π.χ. διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας, διερµηνεία σε νοηµατική γλώσσα και σε µητρικές γλώσσες µεταναστριών και προσφυγισσών, στοχευόµενες παρεµβάσεις ανάλογα µε τις ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες -όπως ύπαρξη σηµαντικού πληθυσµού Ροµά). Μάλιστα, ενδεικτικό είναι ότι στα συµβουλευτικά αυτά κέντρα παρέχεται µόνο νοµική συµβουλευτική σε σχετικά σταθερή βάση, ενώ η νοµική βοήθεια και η εκπροσώπηση σε δικαστήρια επαφίεται σε συνεργασία µε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και δεν είναι εξασφαλισµένη σε διαρκή βάση -όπως θα µπορούσε, εάν ήταν αρµοδιότητα της νοµικής υπηρεσίας του δήµου ή/ και της περιφέρειας. ∆εν είναι δυνατόν οι δήµοι και οι πε-
∆ιεκδικήσεις
Απέναντι στις ανεπαρκείς πολιτικές κίβδηλης ευαισθησίας, είναι κρίσιµο το φεµινιστικό κίνηµα σε συνεργασία µε δηµοτικές κινήσεις να διεκδικήσει και σε επίπεδο τοπικό: • Την άµεση αύξηση της στελέχωσης όλων των κοινωνικών προγραµµάτων µε µόνιµο και εξειδικευµένο – όπου απαιτείται – προσωπικό ώστε οι κοινωνικές υπηρεσίες του δήµου να υλοποιούν ολοκληρωµένες πολιτικές στήριξης των γυναικών κι όλων των πληττόµενων κοινωνικών κατηγοριών που ζουν κι εργάζονται στις πόλεις και τα χωριά µας. • Τη στήριξη και επέκταση δωρεάν βρεφικών και παιδικών σταθµών, παιδικών χαρών, κέντρων δηµιουργικής απασχόλησης των παιδιών, µε ειδική µέριµνα για τα παιδιά µε ειδικές αναπτυξιακές ανάγκες ή αναπηρίες • Την ανάπτυξη προγραµµάτων προληπτικής ιατρικής στα δηµοτικά ιατρεία µε έµφαση σε συστηµατικό δωρεάν γυναικολογικό έλεγχο για όλες αντί των επικοινωνιακών «εορταστικών» λίγων τεστ µε αφορµή κάποια παγκόσµια ηµέρα και χορηγούς διαφηµιζόµενα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα • Την πραγµατική λειτουργία σε επίπεδο γειτονιάς δοµών υποδοχής, κοινωνικής, οικονοµικής και ψυχολογικής υποστήριξης γυναικών όπου θα µπορούν να καταφεύγουν για να κα-
ταγγείλουν σεξιστικές και κακοποιητικές συµπεριφορές και να στηριχθούν θύµατα ενδοοικογενειακής και κάθε είδους έµφυλης βίας. Παροχή ασφαλούς πλαισίου διαβίωσης µακριά από τον κακοποιητή και το περιβάλλον του µε εξασφάλιση καταλυµάτων έκτακτης/ επείγουσας ανάγκης καθώς και πλήρη νοµική και πρακτική βοήθεια όχι µόνο ολιγόµηνη φιλοξενία σε ξενώνες αλλά ένταξη σε προγράµµατα εξασφάλισης στέγης και εργασίας όλων των γυναικών θυµάτων έµφυλης βίας • Για τα θύµατα στον προσφυγικό πληθυσµό, η δηµιουργία χώρων για την φιλοξενία τους είναι άµεσης προτεραιότητας, δεδοµένων των συνθηκών διαβίωσής τους. Είναι απαραίτητη η εκπαίδευση του προσωπικού των υπαρχουσών δοµών σε διαπολιτισµικά θέµατα και η παροχή διερµηνείας, ώστε να διευκολύνεται η φιλοξενία του προσφυγικού πληθυσµού στις υφιστάµενες δοµές µαζί µε τον εγχώριο πληθυσµό • Συνεχή και συστηµατική διοργάνωση σεµιναρίων ισότητας, σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης βιωµατικών εργαστηρίων (workshops) σε γειτονιές και ιδιαίτερα σε χώρους όπου συχνάζουν, εργάζονται, περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους οι ευάλωτες κοινωνικά οµάδες (προσφύγισσες/µετανάστριες, κ.ά.) αντί για διαφηµιστικού τύπου καµπάνιες ευαισθητοποίησης που έχουν επετειακό χαρακτήρα • Στήριξη και επέκταση µονάδων περίθαλψης και φροντίδας ηλικιωµένων ατόµων ή ατόµων µε αναπηρίες µε ειδική µέριµνα για τις αυξηµένες κι ιδιαίτερες ανάγκες που δηµιούργησε η πανδηµία • Πρωτόκολλα συνεργασίας µε πανεπιστήµια και ερευνητικά κέντρα για χρηµατοδότηση διεπιστηµονικών κοινωνικών ερευνών για την έµφυλη βία στο δήµο µας ώστε να αποτυπωθεί η πραγµατική κατάσταση, να προταθούν στοχευµένες λύσεις, να αξιολογείται η αποτελεσµατικότητα των πολιτικών, και να καταδειχθούν οι προσεγγίσεις που διατηρούν και ενδυναµώνουν στερεότυπα. • Ανάπτυξη προγραµµάτων αντιµετώπισης των εµποδίων πρόσβασης των γυναικών στην εργασία και της ανισότητας στις αµοιβές µε έµφαση στις γυναίκες θύµατα πολλαπλών ανισοτήτων (ΑΜΕΑ, µακροχρόνια άνεργες, προσφύγισσες, κ.α.) • Συστηµατική αποτύπωση της πραγµατικής κατάστασης στις εργαζόµενες (µε κάθε είδους σύµβαση εργασίας) στους δήµους και τις περιφέρειες και άµεσες συγκεκριµένες δράσεις για την πρόληψη και καταπολέµηση της σεξουαλικής παρενόχλησης.
ΝΕΟΛΑΙΑ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
19
Η πανεπιστηµιακή αστυνοµία µέρος της συνολικής κυβερνητικής επίθεσης Του Τάσου Φίντζου-Βαβλή, Υ∆ Ιστορίας
Σ
τις 16 Φεβρουαρίου* πραγµατοποιήθηκε διαδικτυακή εκδήλωση µε πρωτοβουλία των συλλόγων ∆ΕΠ και άλλων φορέων που έχουν προσφύγει στο Συµβούλιο της Επικρατείας ενάντια στην ίδρυση της Πανεπιστηµιακής Αστυνοµίας. Οι Οµάδες Προστασίας Ιδρυµάτων (ΟΠΠΙ), όπως αποκαλούνται από τον Νόµο 4777/2021, ευρύτερα γνωστό ως νόµο Κεραµέως- Χρυσοχοϊδη, τέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης ως µια προβληµατική λύση για µια πληθώρα λόγων. Το πρώτο ζήτηµα που αναδείχθηκε ήταν ότι η ανοµία στα πανεπιστήµια, η οποία αποτελεί την αφορµή για την εισαγωγή των ΟΠΠΙ, είναι στην πραγµατικότητα µύθος για δύο λόγους. Ο πρώτος, όπως ανέφερε ο ∆. ∆αµίγος από τον Σύλλογο ∆ιδασκόντων ΕΜΠ, είναι ότι η εγκληµατικότητα στα πανεπιστήµια είναι στατιστικά ασήµαντη σε σύγκριση µε την υπόλοιπη κοινωνία. Προσέθεσε µάλιστα ότι σύµφωνα µε την έρευνα της εγκληµατολόγου Σ. Βιδάλη, βασισµένη στα αρχεία της αστυνοµίας, ελάχιστα είναι τα πραγµατικά σοβαρά περιστατικά που δεν αφορούν τις µικροκλοπές εντός του χώρου, ενώ συχνά παραβάσεις που συµβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή των ιδρυµάτων, συνδέονται αυθαίρετα µε αυτά (µε πιο χαρακτηριστική περίπτωση αυτή του ΑΠΘ). Το δεύτερο σηµείο που αντιµάχεται την εισαγωγή των ΟΠΠΙ, έχει να κάνει µε το προηγούµενο νοµικό πλαίσιο, το οποίο, όπως ανέφερε ο Γ. Ψαρράς από το Σύλλογο ∆ιδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού Πανεπιστηµίου Πατρών, επέτρεπε την δράση της αστυνοµίας για αυτόφωρα εγκλήµατα, λ.χ. κατά της ζωής ή βιασµό. Στην πραγµατικότητα, τα ελάχιστα περιστατικά βίας εντός των πανεπιστηµίων αναδεικνύονται και τους αποδίδεται µεγαλύτερη σηµασία λόγω της αναπαραγωγής τους από τα ΜΜΕ, τα οποία έχοντας πάρει χιλιάδες ευρώ από την λίστα Πέτσα λειτουργούν ως φερέφωνα της εκάστοτε κυβερνητικής πολιτικής. Επίσης, εκτενής αναφορά έγινε στη διεθνή εµπειρία και ιδιαίτερα την εµπειρία των πανεπιστηµίων στις ΗΠΑ, µετά τη δηµιουργία σωµάτων αντίστοιχων των ΟΠΠΙ τη δεκαετία του ‘60,
Το φοιτητικό κίνηµα µε τις κινητοποιήσεις που πραγµατοποίησε το προηγούµενο διάστηµα από κοινού µε όλα τα µέλη της πανεπιστηµιακής κοινότητας κατάφερε να παγώσει δύο φορές την εισαγωγή της ΟΠΠΙ. όπου έρευνες έχουν αναδείξει την αύξηση της βίας λόγω της παρουσίας της αστυνοµίας δηµιουργώντας περαιτέρω προβλήµατα στην εύρυθµη λειτουργία του Πανεπιστηµίου. Ειδική αναφορά έκανε η Τ. Ζορµπαλά, από τον Σύλλογο ∆ΕΠ Πανεπιστηµίου Αιγαίου, στο υπέρογκο ποσό των 30 εκ. ευρώ που δίνεται σε κάθε ένα από τα τέσσερα πρώτα ιδρύµατα πιλοτικής εφαρµογής, αποκλειστικά για αγορά εξοπλισµού επιτήρησης, ποσό που θα µπορούσε να δαπανηθεί για την κάλυψη πολύ πιο βασικών αναγκών των πανεπιστηµίων. Αναφέρθηκε, επιπλέον, στις άλλες πλευρές του νόµου 4777, όπως η θεσµοθέτηση δρακόντειου πειθαρχικού δικαίου, η στοχοποίηση των κινητοποιήσεων και οι διαγραφές φοιτητών.
Οι στόχοι της κυβέρνησης ∆εδοµένου ότι όλα τα παραπάνω είναι ευρέως γνωστά και τεκµηριωµένα, οι οµιλήτριες και οµιλητές, µέλη ∆ΕΠ, Ε∆ΙΠ, εκπρόσωποι συλλόγων διοικητικών, συµβασιούχοι ερευνητές και διδάσκοντες καθώς και εκπρόσωποι φοιτητικών συλλόγων, προσπάθησαν να περιγράψουν τους στόχους της κυβέρνησης µε την εισαγωγή την πανεπιστηµιακής αστυνοµίας. Οµόφωνα εντάχθηκε η εισαγωγή των ΟΠΠΙ σε
Αγαπάμε το δημόσιο πανεπιστήμιο Παλεύουμε για ένα καλύτερο δημόσιο δωρεάν πανεπιστήμιο
Λέμε ΟΧΙ στην πανεπιστημιακή αστυνομία
έναν γενικότερο νεοφιλελεύθερο και νεοσυντηρητικό σχεδιασµό της κυβέρνησης για την τριτοβάθµια εκπαίδευση και για την κοινωνία. Όπως ανέφερε και ένας συµβασιούχος διδάσκων «οι κινητοποιήσεις που ζήσαµε το 2006-07, θα ήταν πολύ διαφορετικές αν υπήρχε τότε η πανεπιστηµιακή αστυνοµία». Η αναγνώριση των ιδιωτικών κολλεγίων, που συνήθως παρέχουν αµφιβόλου ποιότητας σπουδές, σε συνδυασµό µε την θέσπιση της ενιαίας βάσης εισαγωγής, µε αποτέλεσµα να ωθούνται πολλοί µελλοντικοί φοιτητές στην ιδιωτική εκπαίδευση. Φυσικά µόνο όσοι έχουν να πληρώσουν τα δίδακτρα, µε άµεσο αποτέλεσµα αυτής της πολιτικής τη δηµιουργία ταξικών φραγµών στην τριτοβάθµια εκπαίδευση. Με απλά λόγια, όπως έχει πει και ο πρωθυπουργός, το παιδί ενός ψυκτικού θα µπορεί να γίνει µόνο ψυκτικός, καθώς είχε την τύχη/ατυχία να γεννηθεί στο Περιστέρι. Το φοιτητικό κίνηµα έχει ήδη εκφράσει την αντίθεσή του στην πολιτική αυτή και µε τις κινητοποιήσεις που πραγµατοποίησε το προηγούµενο διάστηµα από κοινού µε όλα τα µέλη της πανεπιστηµιακής κοινότητας κατάφερε να παγώσει δύο φορές την εισαγωγή της ΟΠΠΙ. Η πανεπιστηµιακή αστυνοµία θα
υπάρχει πλέον για να ανακόψει την αγωνιστική δράση των συλλόγων και του φοιτητικού κινήµατος, κάνοντας πιο εύκολη την επιβολή νόµων που θα προωθούν την εντατικοποίηση των σπουδών, την εισαγωγή διδάκτρων, την διαγραφή φοιτητών, την προώθηση της έρευνας ιδιωτικών εταιριών. Η εισαγωγή συστηµάτων ελέγχων εισόδου, καµερών και αρχικά 400 αστυνοµικών και άλλων 600 σε δεύτερο χρόνο είναι ένα αναγκαίο κριτήριο για την εµβάθυνση της αναδιάρθρωσης στην τριτοβάθµια εκπαίδευση, που θέλει να κάνει τα πανεπιστήµια χώρους παραγωγής εξειδικευµένου αλλά και επισφαλούς, δίχως κανένα δικαίωµα εργατικού δυναµικού. Μπροστά σε αυτή την ζοφερή προοπτική, οι συµµετέχοντες στην εκδήλωση µε τίτλο «Αγαπάµε το ∆ηµόσιο Πανεπιστήµιο», ανανέωσαν το αγωνιστικό τους ραντεβού για την συνέντευξη τύπου που θα δοθεί στις 9 Μαρτίου ενόψει της εκδίκασης της προσφυγής στο Συµβούλιο της Επικρατείας στις 11 Μαρτίου, στο πλαίσιο του αγώνα για ένα δωρεάν και δηµόσιο πανεπιστήµιο για όλους και όλες. *Ολόκληρη η εκδήλωση είναι διαθέσιµη στο κανάλι «∆Σ Συλλόγου ∆ΕΠ ΠΑΝΤΕΙΟ» στο youtube.
20
δικαιώματα
Συνεχίζονται οι καταγγελίες διεθνών θεσμών και δημοσιογράφων για τις επαναπροωθήσεις προσφύγων στα ελληνικά σύνορα. Μετά τις τέσσερις διεθνείς εφημερίδες («Guardian», «Lighthouse Reports», «Mediapart», «Spiegel») ακολούθησε και η κατακραυγή από τον ύπατο αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Φιλίπο Γκράντι. Αυτό που είναι ήδη γνωστό στον κόσμο του κινήματος και στους εργαζόμενους σε ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στα ελληνικά σύνορα ανέφερε και ο Γκράντι, ότι δηλαδή «η Ύπατη Αρμοστεία έχει καταγράψει σχεδόν 540 περιστατικά άτυπων επιστροφών από την Ελλάδα από τις αρχές του 2020». Παρότι για όλο τον υπόλοιπο κόσμο δεν αποτελεί και κάποια σοκαριστική είδηση, καθώς είναι επί χρόνια γνωστές αυτές οι πρακτικές του ελληνικού κράτους, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης δήλωσε ότι η κυβέρνηση είναι έκπληκτη και ότι δεν γνωρίζει τίποτα τέτοιο. Μια απάντηση που είθισται να δίνει κάθε φορά που το ελληνικό κράτος κατηγορείται για επαναπροSOS εκπέμπουν οι εκπαιδευτικοί της Β’ ΕΛΜΕ Πειραιά για τα σχολεία των φυλακών. Σύμφωνα με επιστολή τους στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά και τον Δήμο Κορυδαλλού, πέντε μήνες μετά το άνοιγμα των σχολείων -και παρά τις συνεχείς εκκλήσεις του- το σχολείο δεύτερης ευκαιρίας των φυλακών Κορυδαλλού συνεχίζει να αντιμετωπίζει τραγικές ελλείψεις με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να ολοκληρωθούν τα μαθήματα. Υπάρχουν μόνο δύο καθηγητές για όλο το συγκρότημα ενώ η συνεχής υποχρηματοδότηση τους αναγκάζει να καλύπτουν τις ελλείψεις σε χαρτί και γραφική ύλη με χρήματα από την τσέπη τους ώστε να πραγματοποιηθούν τα μαθήματα. Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζει και το Δεύτερο ΙΕΚ Κορυδαλλού (ΙΕΚ Φυλακών), ενώ οι εκπαιδευτικοί θέτουν στο στόχαστρο και τις επαναλαμβανόμενες μεταγωγές κρατουμένων, που διακόπτουν την εκπαιδευτική διαδικασία τους, χωρίς να διαβεβαιώνεται ότι αυτή θα συνεχιστεί στο ίδρυμα που μεταφέρονται. Για ακόμα μια φορά γίνεται εμφανές ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τους φυλακισμένους ως πολίτες 2ης κατηγορίας. Το υποτιθέμενο «σωφρονιστικό» σύστημα είναι ένα σύστημα βαθιά τιμωρητικό, που οδηγεί στον αποκλεισμό χιλιάδων ανθρώπων από τα βασικά δικαιώματά τους. Μετά τις συνεχείς καταγγελίες για παντελή έλλειψη μέτρων για την προστασία των κρατούμενων από τον κορονοϊό και για έλλειψη ιατρικού προσωπικού, οι καταγγελίες των εκπαιδευτικών έρχονται να συμπληρώσουν την εικόνα. Μια εικόνα ενός σκληρά τιμωρητικού κράτους που ενάντια σε κάθε έννοια δικαιωμάτων αντιμετωπίζει τους κρατούμενους απάνθρωπα. Πριν ένα χρόνο, το Ανώτατο Δικαστήριο του Μεξικού αποφάσισε ομόφωνα να αποποινικοποιήσει την έκτρωση σε όλη τη χώρα. Πλέον όμως οι ακτιβίστριες και οι ακτιβιστές της χώρας στρέφουν τις προσπάθειές τους προ τα βόρεια. Προσπαθούν να στείλουν φάρμακα που προκαλούν έκτρωση πέρα από τα σύνορα, στην Πολιτεία του Τέξας, όπου από τον περασμένο Σεπτέμβρη μια δρακόντεια νομοθεσία έχει πρακτικά απαγορεύσει την έκτρωση. Ένας νέος νόμος του Τέξας, ποινικοποιεί την παράδοση τέτοιων φαρμακευτικών σκευασμάτων σε εγγύους γυναίκες, σπρώχνοντας στην «παρανομία» τις ακτιβίστριες που προσπαθούν να βοηθήσουν τις Αμερικανές αδελφές τους, αρκετές από τις οποίες διασχίζουν τα σύνορα προς το Μεξικό για να τερματίσουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες. Πρόκειται για μια εικόνα που μπορεί να γενικευθεί μέσα στο 2022, καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει σοβαρά την ανατροπή της ιστορικής απόφασης Roe εναντίον Wade του 1973, που έκτοτε εμποδίζει δεκάδες Πολιτείες να
2 μαρτη 2022
ωθήσεις και push-backs. Μια απάντηση που αναδεικνύει την τακτική της Νέας Δημοκρατίας σε μια συνεχή προσπάθεια να κρύψει κάτω από το χαλί την κατάσταση που επικρατεί στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Σημαντικό ρόλο παίζει φυσικά και το γεγονός ότι από τέτοιες «αυστηρές» δηλώσεις δεν έχει να φοβηθεί τίποτα, καθώς οι ίδιοι θεσμοί που στρέφονται εναντίον των επαναπροωθήσεων τώρα είναι και αυτοί που ανέθεσαν στην Ελλάδα τον ρόλο του μαντρόσκυλου των ευρωπαϊκών συνόρων. Μόνο ένα δυναμικό αντιρατσιστικό κίνημα μπορεί να τους κάνει να λογοδοτήσουν για αυτή την απάνθρωπη πολιτική και να επιβάλει την ανατροπή της.
Στο κλείσιμο του προγράμματος ESTIA προχωράει η ελληνική κυβέρνηση, απολύοντας 17.000 εργαζόμενους -με την κατάργηση των θέσεών τους- αλλά και αφήνοντας τους επωφελούμενους πρόσφυγες στον αέρα. Πρόκειται για ένα «πολυταξιδεμένο» πρόγραμμα, το οποίο ξεκίνησε ως δράση της Ύπατης Αρμοστείας για να περάσει στα χέρια του υπουργείου Μετανάστευσης και σταδιακά να καταργηθεί. Το πρόγραμμα αυτό είχε ως στόχο της ένταξη των προσφύγων στον αστικό ιστό, την εύρεση κατοικίας αλλά και την κοινωνική και ψυχολογική στήριξή τους. Το υπουργείο αναφέρει ότι το πρόγραμμα δεν είναι αναγκαίο πλέον καθώς μειώνονται οι αιτήσεις επωφελούμενων. Για να γίνει δεκτός όμως ένας πρόσφυγας στο πρόγραμμα χρειάζεται να είναι αιτών άσυλο. Ωστόσο, με αφορμή τον κορονοϊό, οι αιτήσεις για άσυλο έχουν «παγώσει», με αποτέλεσμα να μειώνεται τραγικά ο αριθμός των προσφύγων που αιτούνται και άρα και όσων θα μπορούσαν να επωφεληθούν από το πρόγραμμα. Το κλείσιμο του προγράμματος θα έχει ως αποτέλεσμα οι επωφελούμενοι πρόσφυγες να μείνουν χωρίς κατοικία αλλά και χωρίς στήριξη και να βρεθούν είτε άστεγοι στα αστικά κέντρα είτε να εγκλωβιστούν για ακόμα μια φορά στις άθλιες συνθήκες των καμπ. Είναι εμφανές ότι είναι ακόμα ένα βήμα στη συνεχή προσπάθεια της Νέας Δημοκρατίας να εξαφανίσει τους πρόσφυγες από τον αστικό ιστό και να τους «κρύψει» σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, με στόχο τόσο να μην χρειαστεί να πάρει κανένα μέτρο για την προστασία τους αλλά και η απάνθρωπη αντιμετώπισή τους να λειτουργήσει αποτρεπτικά για όσους προσπαθούν να έρθουν. ενεργοποιήσουν δρακόντειες νομοθεσίες κατά του δικαιώματος στην έκτρωση, τις οποίες έχουν «στα συρτάρια». Όπως αναδεικνύει και η αντίστροφη πορεία τους με το Μεξικό (ή άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες με σκληρή καθολική παράδοση), οι ΗΠΑ για μια σειρά ιδιαίτερους λόγους αποτελούν μια από τις πιο καθυστερημένες χώρες στο ζήτημα της έκτρωσης. Ωστόσο πολλές φορές, οι μάχες που δίνει η αμερικανική σκληρή Δεξιά γίνονται «φάρος» για τους αντιδραστικούς-συντηρητικούς διεθνώς. Η αμφισβήτηση του δικαιώματος στην έκτρωση θα είναι μια καταστροφή για εκατομμύρια γυναίκες στις ΗΠΑ, αλλά ένα τέτοιο πισωγύρισμα, στην «καρδιά» του «ανεπτυγμένου κόσμου», θα δημιουργήσει ένα τρομακτικό προηγούμενο για όλες μας…
αντιρατσισμοσ
2 μαρτη 2022
21
Όχι στις ρατσιστικές συμφωνίες Μηταράκη με Μπαγκλαντές και Πακιστάν Του Νικόλα Κολυτά
Τ
ις ονειρώξεις των πιο ακραίων ρατσιστών έρχεται να κάνει πραγματικότητα ο Νότης Μηταράκης μετά τις συμφωνίες που σύνηψε με κυβερνητικούς αξιωματούχους σε Πακιστάν και Μπαγκλαντές. Στο επίκεντρό τους, βρίσκονται τα φτηνά εργατικά χέρια, οι μετανάστες χωρίς δικαιώματα, οι μαζικές απελάσεις και τα κέρδη για τα αφεντικά. Όλη η ξενοφοβική ατζέντα πασπαλισμένη με επίσημη φρασεολογία, ετοιμάζεται να τεθεί σε εφαρμογή, γεγονός που πρέπει να θέσει σε κίνηση το αντιρατσιστικό κίνημα και ενόψει 21 Μάρτη.
Εγκληματικές συμφωνίες
Έπειτα από την επίσκεψη στο Πακιστάν, ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, επισκέφθηκε στα μέσα Φεβρουαρίου και το Μπαγκλαντές όπου συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας, Αμπντούλ Μομέν, και τον υπουργό Αποδήμων και Εργαζομένων στο Εξωτερικό, Ιμράν Αχμάντ. Στο πλαίσιο της επίσκεψης υπεγράφη «διμερές Μνημόνιο Κατανόησης για την καλύτερη συνεργασία σε θέματα νόμιμης και παράνομης μετανάστευσης». Σύμφωνα με tweet του ίδιου του Μηταράκη, βασικός στόχος αυτής της συμφωνίας είναι «η προώθηση ενός νέου μοντέλου συνεργασίας με χώρες προέλευσης μεταναστών που εστιάζει στην παροχή δυνατοτήτων νόμιμης μετανάστευσης, ειδικότερα σε τομείς εποχικής εργασίας & στην από κοινού καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης & των δικτύων λαθροδιακινητών». Πρόκειται για λόγια κενά και υποκριτικά. Οι συμφωνίες αυτές δεν καταπολεμούν κανένα παράνομο δίκτυο διακινητών, αλλά αντιθέτως θεσμοθετούν αφενός ένα νέο πλαίσιο στυγνής εκμετάλλευσης των μεταναστών εργατών στην Ελλάδα, αφετέρου ένα νέο καθεστώς μαζικών απελάσεων από τη χώρα. Τι προβλέπεται συγκεκριμένα; Σε πρώτη φάση δίνεται η δυνατότητα σε 15.000 πολίτες του Μπανγκλαντές που σήμερα διαμένουν στην Ελλάδα να ενταχθούν στο καθεστώς των αδειών εποχικής εργασίας. Στην
Οι συμφωνίες αυτές δεν καταπολεμούν κανένα παράνομο δίκτυο διακινητών, αλλά αντιθέτως θεσμοθετούν αφενός ένα νέο πλαίσιο στυγνής εκμετάλλευσης των μεταναστών εργατών στην Ελλάδα, αφετέρου ένα νέο καθεστώς μαζικών απελάσεων από τη χώρα. περίπτωση αυτή θα μπορούν να παραμένουν στη χώρα έως εννιά μήνες ανά έτος, ακολουθώντας τις διαδικασίες που προβλέπονται γι’ αυτή την άδεια παραμονής και στη συνέχεια μετά το πέρας του 9μήνου θα πρέπει να επιστρέφουν στη χώρα τους(!). Επιπλέον, θα διατεθούν 4.000 άδειες ανά έτος μέσα σε χρονικό ορίζοντα πενταετίας σε πολίτες Μπανγκλαντές που έχουν νέα σύμβαση εποχικής εργασίας με εργοδότες στην Ελλάδα. Η εν λόγω άδεια δεν οδηγεί σε καθεστώς μόνιμης παραμονής, ούτε δίνει δικαίωμα μετέπειτα πρόσβασης σε ιθαγένεια, και σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπει την οικογενειακή επανένωση. Το μόνο δικαίωμα που έχουν οι δικαιούχοι είναι η πρόσβαση στην εποχική εργασία. Ούτε πολιτογραφούνται, ούτε ψηφίζουν. Μετά το πέρας της 5ετίας, θα επιστρέφουν αναγκαστικά στη χώρα τους (!).
Ωμός ρατσισμός
Σε Συνέντευξη Τύπου σχετικά με το ζήτημα, που οργάνωσαν στο Εργατικό Κέντρο Αθήνας η Πακιστανική Κοι-
νότητα Ελλάδος “η Ενότητα”, η Ένωση Μεταναστών Εργατών, το Συμβούλιο Δικαιωμάτων Μπαγκλαντεσιανών της Διασποράς -Τμήμα Ελλάδος και η ΚΕΕΡΦΑ στις 14/2, ασκήθηκε έντονη κριτική στο περιεχόμενο των συμφωνιών αυτών από τη σκοπιά των μεταναστών εργατών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασαν οι επισημάνσεις του Αποστόλη Καψάλη, ερευνητή του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, ο οποίος τόνισε ότι η κυβέρνηση αξιοποιεί το πνεύμα μιας πρόσφατης Οδηγίας της ΕΕ για την εποχική απασχόληση, και αντιμετωπίζει μετανάστες που ζουν για πάνω από μια εφταετία στην Ελλάδα, ως ανθρώπους που έχουν έρθει για πρώτη φορά στη χώρα. Έτσι, λοιπόν, αντί η κυβέρνηση να δώσει άδεια διαμονής σε όσους ήδη βρίσκονται στη χώρα, τους εντάσσει στο καθεστώς της εποχικής εργασίας και τους αντιμετωπίζει ως νεοεισερχόμενους. Με αυτό τον τρόπο οι μετανάστες από το Μπαγκλαντές χάνουν τα όποια δικαιώματα έχουν διεκδικήσει και κερδίσει όσα χρόνια ζουν και εργάζονται στη χώρα και υπάγο-
νται στο νέο στυγνό καθεστώς εργασιακής αφαίμαξης και έπειτα εξόδου ή απέλασης από τη χώρα. Θα πρέπει δηλαδή, ως εποχικά εργαζόμενοι, να υπογράφουν εννιάμηνες συμβάσεις εργασίας κομμένες και ραμμένες στις ορέξεις του εκάστοτε εργοδότη, και μετά το εννιάμηνο να επιστρέφουνστη χώρα προέλευσης. Πρόκειται για ένα μέτρο ρατσιστικό και ταξικό, που ρουφάει τον ιδρώτα των εργαζόμενων μεταναστών και τους αφαιρεί σημαντικά δικαιώματα, όπως αυτό της οικογενειακής επανένωσης. Όμως το βαθύτερο στοιχείο των προωθούμενων ρυθμίσεων είναι η δημιουργία μιας νέας βιομηχανίας απελάσεων. Είναι η εξώθηση χιλιάδων μεταναστών που ήδη διαμένουν και εργάζονται στην Ελλάδα, να υπαχθούν -και αυτομάτως παγιδευτούνστο νέο καθεστώς, υπό το φόβο και την απειλή της απέλασης. Ήδη έχουν υπάρξει στοχευμένες απελάσεις που δημιουργούν το πλαίσιο του θεσμικού εκβιασμού για όσα σχεδιάζει να φέρει η κυβέρνηση με νομοθετική ρύθμιση έπειτα από τα ταξίδια Μηταράκη σε Μπαγκλαντές και Πακιστάν. Στόχος όλων των παραπάνω, σύμφωνα με τον Καψάλη, είναι οι μετανάστες να απασχολούνται «με όρους καταναγκαστικής εργασίας, με πλήρη εξάρτηση από την εργοδοτική πλευρά και χωρίς τη δυνατότητα να έχουν άδεια διαμονής με ό,τι συνεπάγεται αυτή για ελεύθερη μετακίνηση στη χώρα, για αλλαγή νομού και για αλλαγή επαγγέλματος».
22
πολιτικη
2 μαρτη 2022
Το σύστημα που δολοφονεί τους Άλκηδες ζει και βασιλεύει
Ολόκ ληρο στο R Proje ct.gr
Η κυβέρνηση επιτίθεται στη συλλογική οπαδική έκφραση Του Νικόλα Κολυτά
Τ
ο όνομα του 19χρονου Άλκη ήρθε να προστεθεί σε μια μακρά λίστα θυμάτων της λεγόμενης «οπαδικής βίας». Η σκληρότητα του εγκλήματος συγκλόνισε την κοινή γνώμη και αμέσως άνοιξε μια μεγάλη δημόσια συζήτηση σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λάβει η πολιτεία προκειμένου να μην υπάρξει ανάλογο περιστατικό. Κάποιοι νοστάλγησαν τη Θάτσερ, κάποιοι θυμήθηκαν το ιδιώνυμο του Ορφανού, κάποιοι απαίτησαν τη ένταση της αστυνόμευσης. Όλοι όμως έμειναν στο σύμπτωμα μιας χρόνιας πάθησης και όχι στην αιτία της.
Σάπιο υπόβαθρο
Στην Ελλάδα παράγοντες ποδοσφαιρικών και μπασκετικών ομάδων στην καλύτερη περίπτωση αφήνουν ένα γυναικείο εσώρουχο στον πάγκο της αντίπαλης ομάδας για να την πικάρουν ή σουλατσάρουν με μπράβους έξω από αντίπαλα γήπεδα φωνάζοντας συνθήματα της ομάδας τους, και στη χειρότερη περίπτωση εμπλέκονται σε ξυλοδαρμούς, δολοφονίες και λαθρεμπόριο κάθε είδους. Το πιο πρωτόγονο και συνάμα ισχυρό κομμάτι της ελληνικής αστικής τάξης, φοράει το εκάστοτε κασκόλ του και πουλάει νταηλίκι, διαπλέκεται με την πολιτική εξουσία, χτίζει ακροατήριο και ανοίγεται επιχειρηματικά και γεωγραφικά. Αυτό συμβαίνει δεκαετίες στη χώρα και καμία μα καμία κυβέρνηση δεν έχει τολμήσει να το πειράξει. Γύρω από τους ισχυρούς παράγοντες διαμορφώνεται ένας κύκλος δημοσιογράφων φερέφωνων, βουλευτάδων και υπουργών που ικανοποιούν τα κέφια τους και οπαδικών στρατών που ορκίζονται πίστη στο όνομά τους. Ο Άλκης με το αίμα του πλήρωσε την ύπαρξη όλων των παραπάνω. Όσοι κυκλοφορούν με μαχαίρια και ματσέτες και σφάζονται φορώντας ένα κασκόλ, δεν είναι λάτρεις μιας ομάδας ή ενός
αθλήματος, αλλά υπερασπιστές αυτής της μάτσο αισθητικής, της εξουσιαστικής ρητορικής και της οικονομικής δύναμης που διαφεντεύει τον ελληνικό συλλογικό επαγγελματικό αθλητισμό. Είναι τα λουμπενοποιημένα τμήματα των υποβαθμισμένων τάξεων που με πρόσχημα τις ομάδες, δηλώνουν υποταγή στα αφεντικά.
Υποκριτικά μέτρα
Τι αποφάσισε λοιπόν η κυβέρνηση; Σε πρώτη φάση ανέστειλε τη λειτουργία όλων των συνδέσμων φιλάθλων και οπαδών όλων των ομάδων μέχρι τις 31 Ιουλίου. Πρόκειται για τη λογική «πονάει χέρι - κόβω χέρι». Πρόκειται για ένα μέτρο αντιδημοκρατικό, που τσουβαλιάζει άκριτα τους οπαδούς και ποινικοποιεί τη συλλογική έκφραση ακόμη και στην ψυχαγωγία. Υπάρχουν σύνδεσμοι και λέσχες φιλάθλων με βαθιά ιστορία, πολιτισμική συνεισφορά, αλλά και σκληρούς αγώνες απέναντι στα συμφέροντα των ιδιοκτητών των ομάδων. Κάπως έτσι η κυβέρνηση επαναφέρει στα γήπεδα το λεγόμενο «κουκουλονόμο»! Καθιερώνεται δηλαδή ειδικό ποινικό αδίκημα, με βάση το οποίο, αν κατά τη διάρκεια αθλητικών αγώνων κάποιος έχει καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου του, κινδυνεύει με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματικό πρόστιμο. Όποιος πηγαίνει στο γήπεδο τακτικά, ή το έχει επισκεφθεί έστω και μια φορά, γνωρίζει ότι πρόκειται για ένα φαιδρό μέτρο που είναι αδύνατον να υλοποιηθεί και περισσότερο επιχειρεί να εδραιώσει μια αντίληψη πειθάρχησης και καταστολής. Τα γήπεδα είναι ανοιχτοί χώροι που το χειμώνα έχουν πολύ κρύο και αέρα. Τα σκουφιά, οι κουκούλες και τα κασκόλ, είναι βασικές ενδυματολογικές επιλογές για να παρακολουθήσει κανείς έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Το να είναι καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου του φιλάθλου είναι αναπόφευκτο. Πόσο μάλλον σε περίοδο πανδημίας, που εκτός όλων των παραπάνω, οι παρευρισκόμενοι στα γήπεδα φοράνε και μάσκα…
Όμως, εκεί που πραγματικά η κυβέρνηση δίνει ρέστα είναι στο ζήτημα της λειτουργίας των συνδέσμων και των λεσχών φιλάθλων και οπαδών, τις οποίες ουσιαστικά χαρίζει στους ιδιοκτήτες και τους προέδρους των ομάδων. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Υπουργός Αθλητισμού Λευτέρης Αυγενάκης, «Το ερασιτεχνικό σωματείο, η ΠΑΕ και η ΚΑΕ μπορούν να αναγνωρίσουν έως μία Λέσχη Φιλάθλων, έκαστη». Και συνέχισε «Έδρα της Λέσχης, θα είναι υποχρεωτικά πλέον η έδρα του ερασιτεχνικού σωματείου, της ΠΑΕ ή της ΚΑΕ, απ’ όπου βεβαιώνεται η Λέσχη. Έτσι, ΠΑΕ, ΚΑΕ ή ερασιτεχνικό σωματείο θα έχουν τη δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και ελέγχου στο Μητρώο και στις δράσεις των μελών της Λέσχης». Δεν υπάρχει πιο φιλική ρύθμιση προς τα συμφέροντα των αφεντικών των ομάδων. Οι οργανωμένοι οπαδοί μετατρέπονται σε κολαούζοι του εκάστοτε προέδρου έχοντας εξάρτηση από εκείνον. Κάπως έτσι οι λέσχες φιλάθλων από αυτόνομες συλλογικότητες, ικανές να επιτελέσουν το ρόλο τους, που είναι η συμμετοχή στα δρώμενα της ομάδας και η άσκηση κριτικής στα κακώς κείμενα, μετατρέπονται σε παρακλάδια εταιρειών, ελεγχόμενα και χρηματοδοτούμενα. Μέλη συνδέσμων που στάθηκαν απέναντι σε μαφιόζους ιδιοκτήτες ομάδων, που ανέπτυξαν αντιφασιστική δράση και που αγαπούν την ομάδα τους ως σωματείο και όχι απλώς μια εταιρική μορφή, βρίσκονται ξαφνικά στο ίδιο καζάνι με τους δολοφόνους του Άλκη. Πρόκειται για ένα μέτρο που θα οδηγήσει σε λέσχες φαντάσματα, που θα κάνουν τις δημόσιες σχέσεις των προέδρων, τη στιγμή που η ωμή βία θα βρει άλλα «πεδία δόξης λαμπρά». Κάτι τέτοιο έγινε και στη Βρετανία επί Θάτσερ.
«Οπαδοί» και οπαδοί
Με αφορμή το τραγικό περιστατικό της δολοφονίας του Άλκη, η κυβέρνηση Μητσοτάκη βρίσκει μια ακόμη ευκαιρία για να περάσει ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους επιχειρηματίες φίλους της. Αντί
να ελεγχθούν οι σχέσεις των ΠΑΕ με οργανωμένους στρατούς, αντί να εξετασθούν περιπτώσεις υποκίνησης της αθλητικής βίας, αντί να μπει φρένο στην ασυδοσία του μαφιόζικου επιχειρείν που λυμαίνεται τον εγχώριο επαγγελματικό αθλητισμό, στιγματίζεται συνολικά η συλλογική οπαδική έκφραση και η ευθύνη μετατίθεται στον ανώνυμο όχλο και όχι στους επώνυμους πρωταγωνιστές. Το ποδόσφαιρο εμπορευματοποιείται διαρκώς και οι τελευταίοι «ρομαντικοί» που προσπαθούν να διαφυλάξουν το ιστορικό φορτίο των αθλητικών σωματείων μέσα από συλλογικές οντότητες και συνδέσμους, ανεξάρτητους από τις διοικήσεις των ομάδων, ουσιαστικά εξαφανίζονται από το χάρτη. Σε καμία περίπτωση δεν ισχυριζόμαστε ότι στους οπαδικούς συνδέσμους είναι όλοι «άγιοι». Οι σύνδεσμοι σε ποικίλες περιπτώσεις έχουν αλωθεί από συμμορίες και μαφίες που αναπτύσσουν τους δικούς τους κώδικες αντιπαράθεσης και δράσης. Αυτό μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχει ξεφύγει σε μεγάλο βαθμό, και ιστορικές οργανώσεις οπαδών έχουν διαβρωθεί και χάσει τον χαρακτήρα και την ταυτότητά τους. Για αυτό το φαινόμενο όμως δεν ευθύνονται οι σύνδεσμοι ως οντότητες, αλλά η ηγεμονία στο εσωτερικό τους. Και αυτή είναι μια μεγάλη κουβέντα που αφορά τους από κάτω και όχι την αστυνομία, τα αφεντικά των ομάδων και τους υπουργούς. Το περίφημο «no politca», το δόγμα που ορίζει ότι πάνω από όλα και από όλους είναι τα χρώματα της ομάδας και όχι η πολιτική θέση των οργανωμένων οπαδών σε ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα, αποτέλεσε ένα ισχυρό εργαλείο στη φαρέτρα όσων ήθελαν να κάνουν τους συνδέσμους φυτώρια μαχαιροβγαλτών και όχι λέσχες κοινωνικά δρώντων οπαδών. Απέναντι σε αυτή την απολιτίκ κουλτούρα που κρύβει βαθιά πολιτικά χαρακτηριστικά, πρέπει να αντιπαρατεθούν όσοι λατρεύουν το ποδόσφαιρο ως άθλημα και όχι ως προϊόν, την ομάδα τους ως σωματείο και όχι ως εταιρεία και το γήπεδο ως κοινωνικό χώρο και όχι ως πεδίο μάχης.
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
23
Νέα κυκλοφορία των εκδόσεων Red Marks
«Οι Πολωνοί κοµµουνιστές απέναντι στον Στάλιν»
Ο
ι εκδόσεις RedMarks ανακοινώνουν την κυκλοφορία του βιβλίου «Οι Πολωνοί κοµµουνιστές απέναντι στον Στάλιν» του Χρήστου Κεφαλή. Οι σταλινικές εκκαθαρίσεις του 1936-38 στην ΕΣΣ∆ παρέσυραν χιλιάδες ξένους κοµµουνιστές, ηγέτες και ακτιβιστές των εθνικών τµηµάτων της Κοµιντέρν. Οι Πολωνοί κοµµουνιστές υπέστησαν τις συνέπειές τους χειρότερα από όλους τους άλλους. Από µια εκατοντάδα ηγετικών στελεχών του ΚΚ Πολωνίας, µελών του ΠΓ και της ΚΕ, βουλευτών, κ.ά., επέζησε µόνο ένας. Από τα 3817 µέλη του κόµµατος που βρίσκονταν στα 1936 στην ΕΣΣ∆ επέζησαν λιγότερα από 100 και από τους 15.000 Πολωνούς αντιφασίστες πρόσφυγες λίγες εκατοντάδες. Το ίδιο το ΚΚ Πολωνίας διαλύθηκε τον Αύγουστο του 1938 µε απόφαση της Κοµιντέρν, µετά από εντολή του Στάλιν, σαν µια πρακτορική οργάνωση. Οι ηγέτες και τα στελέχη του, παλιοί, δοκιµασµένοι αγωνιστές, σύντροφοι της Ρόζας Λούξεµπουργκ, συµµέτοχοι στην Οκτωβριανή Επανάσταση και το ρωσικό εµφύλιο, φυ-
λακισµένοι για χρόνια στην Πολωνία από τη δικτατορία του Πιλσούντσκι, κατηγορήθηκαν ότι ήταν πράκτορες της POW, της Πολωνικής Στρατιωτικής Οργάνωσης. Στη συνέχεια οι διώξεις επεκτάθηκαν στον πολωνικό πληθυσµό της ΕΣΣ∆, κοστίζοντας στα 1937-38 περίπου 110.000 θύµατα και δεκάδες χιλιάδες ακόµη, αιχµαλώτους πολέµου και εκτοπισµένους µετά το 1939. Στο παρόν βιβλίο ο Χρήστος Κεφαλής αφηγείται την άγνωστη και από πολλές απόψεις συνταρακτική ιστορία των Πολωνών κοµµουνιστών, αλλά και των άλλων αθώων που συµπαρέσυραν οι διώξεις. Τεκµηριώνει τη σταθερή δέσµευσή τους στην υπόθεση του σοσιαλισµού, εξηγώντας τους πραγµατικούς λόγους της εκκαθάρισής τους. Ταυτόχρονα, φωτίζει τους αγώνες τους κατά το Μεσοπόλεµο και αργότερα, όσων βρίσκονταν στην Πολωνία και των ελάχιστων που επέζησαν στην ΕΣΣ∆, στην αντιφασιστική κοµµουνιστική αντίσταση και τη µεταπολεµική Πολωνία. Το βιβλίο περιλαµβάνει ένα µέρος ντοκουµέντων και σπάνιο φωτογραφικό υλικό.
Στα βιβλιοπωλεία από τη ∆ευτέρα 28 Φεβρουαρίου
«Οι Πολωνοί κοµµουνιστές απέναντι στον Στάλιν» Χρήστος Κεφαλής Σελίδες 494, διαστάσεις 17x24 ISBN 978-618-5473-06-8
τιµή λιανικής €20,00 Εκδόσεις Redmarks, Φεβρουάριος 2022
Αναµνήσεις του Ρόµαν Μπορτνόβσκι Το παρόν είναι µέρος των αναµνήσεων του Ρόµαν Μπορτνόβσκι εκείνων των χρόνων. Απόσπασµα από το κεφάλαιο «Ντοκουµέντα», στο βιβλίο του Χρήστου Κεφαλή, «Οι Πολωνοί κοµµουνιστές απέναντι στον Στάλιν», εκδ. Redmarks, Αθήνα, 2022. [...] Στα τέλη Μάη 1937, µετά την αποφοίτηση, η µητέρα, η αδελφή µου και εγώ πήγαµε στην ντάτσα στο Ιλίνσκογιε, στο δρόµο του Καζάν. Ο πατριός έµεινε στη Μόσχα, ερχόταν σε µας τα σαββατοκύριακα (τότε στην ΕΣΣ∆ υπήρχε ένα ρεπό κάθε έκτη µέρα). Μια µέρα ρεπό ήταν η 12η Ιούνη, και ο πατριός µου δεν ήρθε. Η ανήσυχη µητέρα µάς άφησε µε τη Μαρούσια και πήγε στη Μόσχα. Επέστρεψε λίγες ώρες αργότερα. Η τότε νεαρή, 36χρονη γυναίκα είχε το γκριζωπό, λερωµένο µε δάκρυα πρόσωπο µιας ηλικιωµένης. Σαν να απαγγέλλει ένα αποµνηµονευµένο κείµενο, µε µια ανάσα, µου είπε ότι ο πατέρας µου και ο πατριός µου συνελήφθησαν από το NKVD, ότι ήταν αναµφίβολα µια παρανόηση που θα διευκρινιζόταν τις επόµενες ηµέρες. Αποδείχθηκε ότι ο πατέρας µου συ-
νελήφθη κάπου στα τέλη Φλεβάρη και αρχές Μάρτη. Επιστρέψαµε στη Μόσχα, σπίτι. Το µεγαλύτερο δωµάτιο, το χολ της εισόδου, ήταν ένα πλήρες χάος. Σκορπισµένα χαρτιά, βιβλία, φωτογραφίες ήταν διάσπαρτα στο πάτωµα, στο τραπέζι, στο περβάζι. Οι πόρτες του παιδικού δωµατίου ήταν κλειδωµένες και σφραγισµένες µε µεγάλη κόκκινη σφραγίδα. Ήταν ένα µακρύ, λυπηµένο καλοκαίρι του 1937. Επικεφαλής του πολωνικού τµήµατος της Κοµιντέρν ήταν ο Jan Paszyn-Bielewski, ένας παλιός φίλος του πατέρα µου. Με τον γιο του Ρόµεκ, δύο χρόνια µεγαλύτερο από µένα, που ζούσε στο Λουξ, ήµασταν φίλοι. Θυµάµαι πώς η µητέρα µου πήγε σε αυτόν στην Κοµιντέρν, παίρνοντας µαζί εµένα και τη Μαρούσια. Ο Paszyn ήταν ένας κοντός, γεροδεµένος άνδρας µε µαύρα µαλλιά και µαύρο µουστάκι α λα Στάλιν (έτσι, λαθραίως, το κοµµατικό ψευδώνυµο του Paszyn στο ΚΚ Πολωνίας ήταν «Μαύρος»). Ο Paszyn, όπως ο Lenski και ο πατέρας µου, ήταν ένας από τους ηγέτες της «µειοψηφίας» στο ΚΚ Πολωνίας (υπήρχε µια «µει-
οψηφία» και µια «πλειοψηφία» στο ΚΚ Πολωνίας στη δεκαετία του 1920, αυτές οι οµάδες δεν είχαν καµία σχέση µε τους Μπολσεβίκους και τους Μενσεβίκους στο ΡΣ∆ΕΚ). Σε απάντηση στην ερώτηση της µητέρας: «Γιάνεκ, εξηγήστε µου τι συµβαίνει;» ανασήκωσε κάπως τους ώµους του ανήµπορα και έριξε κάτω τα χέρια του χωρίς λέξη. Αρκετούς µήνες αργότερα συνελήφθη και καταστράφηκε. Κάθε µέρα µαθαίναµε ότι ένας από τους γνωστούς µας είχε συλληφθεί. Κάποτε, όταν ήµασταν στο σπίτι, χτύπησε τρεις φορές το κουδούνι (το διαµέρισµα, όπως είπα, ήταν κοινόχρηστο, µας ειδοποιούσαν τρεις φορές). Έτρεξα στο διάδροµο και άνοιξα την πόρτα του χολ. Στην πόρτα, ντυµένος µε ανοιχτό γκρι κοστούµι, στεκόταν ο Julian Lenski (µέχρι το 1937 ο Γενικός Γραµµατέας του ΚΚ Πολωνίας), ο οποίος µόλις είχε φτάσει στη Μόσχα από το Παρίσι, όπου ήταν εκείνη την εποχή το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚ Πολωνίας. Από έκπληξη, βρυχήθηκα και κρεµάστηκα στο λαιµό του («τελικά όλα θα ξεκαθαριστούν, θα πάει στον Στάλιν και αυτός ο εφιάλτης θα
τελειώσει ...»), και τον έβαλα µέσα. Μόλις έκλεισα την πόρτα στο δωµάτιό µας, η µητέρα µου φώναξε αντί να τον χαιρετήσει: «Γιούλεκ, ο Μπρόνεκ συνελήφθη!…» Ο Lenski ήταν µύωπας, φορούσε γυαλιά. Και µετά είδα τα τεράστια, γαλάζια µάτια του Lenski σαν να πετάγονται από τις κόγχες των µατιών µέσα από τα γυαλιά του. Τότε µε έδιωξαν από το δωµάτιο στην κοινή κουζίνα, δεν ήµουν στη συνοµιλία τους. Όταν επέστρεψα στο δωµάτιο, είδα ότι η µητέρα µου, καθισµένη στο τραπέζι, έκλαιγε. Ο Lenski στεκόταν από πάνω της, σκύβοντας πάνω της, χαϊδεύοντας το κεφάλι της µε το χέρι του και επαναλαµβάνοντας: «Στέλλα, µην κλαις, µην κλαις... Θα πάω κατευθείαν από εδώ να µάθω για όλα αυτά...» Από όσο ξέρω, κανείς από τους Πολωνούς κοµµουνιστές δεν είδε ξανά τον Lenski. Όπως και οι σύντροφοί του, συνελήφθη και καταστράφηκε. Τη µοίρα του µοιράστηκε µαζί του η σύζυγός του Τζούλια, µια Ρωσίδα. (Το Κοµµουνιστικό Κόµµα της Πολωνίας το 1938 διαλύθηκε µε απόφαση της Κοµιντέρν. Αυτή η απόφαση ακυρώθηκε το 1955). [...]
24
ιστορια
2 μαρτη 2022
100 χρόνια από το τραγικό τέλος της Μικρασιατικής
1922: Μια δύσκολη επέτει
Του Παναγιώτη Λίλλη
Γ
ια την άρχουσα τάξη αυτή η επέτειος παρουσιάζει μια ιδιαίτερη δυσκολία: το 1922 είναι ταυτισμένο με μια καταστροφή και όχι μ’ ένα εθνικό θρίαμβο. Επιπλέον η σύγχρονη Ελλάδα είναι πολύ πιο καθορισμένη από τη «τομή του ‘22» απ’ ότι από την επανάσταση του 1821. Ως εκ τούτου είναι υποχρεωμένη να υπερασπίσει την Μικρασιατική Εκστρατεία σαν απελευθερωτικό πόλεμο και να εξηγήσει την καταστροφή σαν αποτέλεσμα του Εθνικού διχασμού, των κακών ελληνικών κυβερνήσεων, των ξένων δυνάμεων κλπ Για την Αριστερά όμως, τα καθήκοντα είναι ακριβώς αντίθετα! Ξεκινώντας απ’ αυτή τη βάση και σαν μικρή συμβολή στη συζήτηση που αναπτύσσεται γύρω από τον ελληνοτουρκικό πόλεμο 1919-22, θέλουμε να θίξουμε εισαγωγικά τα εξής σημεία:
Ο χαρακτήρας του πολέμου
Η Μικρασιατική εκστρατεία ήταν ουσιαστικά η συνέχεια και ο επίλογος του πρώτου παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Η εισαγωγή του ήταν όμως οι Βαλκανικοί πόλεμοι του 1912-13. Ήταν το προτελευταίο σκαλί στη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το άμεσο αποτέλεσμα που είχαν αυτοί οι πόλεμοι ήταν το τεμάχισμα των Βαλκανίων σε έξι εθνικά κράτη και ένα πρώτο μεγάλο κύμα μουσουλμάνων προσφύγων (περίπου 400 με 500 χιλιάδες) που εκδιώχτηκαν με την βία και κατέληξαν στην Μικρά Ασία. Πόλεμοι και εθνοκάθαρση είχαν γίνει πιά αδιάσπαστο στοιχείο. Η σύνοδος της ειρήνης των νικητών ιμπεριαλιστών (Βρετανία, Γαλλία, ΗΠΑ και Ιταλία) στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο κατέληξε σε μια σειρά συνθήκες για το μοίρασμα της λείας των νικημένων. Η Ελλάδα ήταν με την πλευρά των νικητών και στενή σύμμαχος με τον αγγλικό ιμπεριαλισμό. Οι λεγόμενες εθνικές διεκδικήσεις της χώρας ήταν η προσάρτηση νέων εδαφών, αυτή τη φορά και στην Ασία. Ήταν τα ανταλλάγματα που διεκδικούσε ο Βενιζέλος και η κυβέρνηση του, που αντιστοιχούσαν στον ρόλο του χωροφύλακα και εγγυητή των αποικιοκρατικών συμφερόντων στην περιοχή. Ταυτόχρονα εξασφάλιζαν την επέκταση του τραπεζικού και εφοπλιστικού κεφαλαίου. Ενώ η συνθήκη των Βερσαλλιών τακτοποιούσε τους λογαριασμούς των νικητών με τη νικημένη Γερμανία με εδαφικούς ακρωτηριασμούς και τεράστιες αποζημιώσεις, η συνθήκη των Σεβρών επικύρωνε τη διάλυση της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας. Βάση της συνθήκης ήταν ο διαμελισμός της Τουρκίας στη γαλλική ζώνη της Κιλικίας, στην ιταλική ζώνη της Αττάλειας, στην ελληνική κατάληψη της Σμύρνης και την παραχώρηση της δυτικής και ανατολικής Θράκης στο ελληνικό κράτος, στο αρμενικό κράτος στα ανατολικά, και τέλος στην επιβολή διεθνούς ελέγχου των Στενών και της Κωνσταντινούπολης. Ότι απόμενε για τους τούρκους ήταν οι περιοχές γύρω από την Άγκυρα. Για την κατάληψη της Σμύρνης, η ελληνική κυβέρνηση επιστράτευσε το επιχείρημα ότι εθνολογικά το ελληνικό και χριστιανικό στοιχείο κυριαρχούσε στα μικρασιατικά παράλια και για αυτό είχε το δικαίωμα της κατοχής. Αλλά όταν στη Διάσκεψη στο Λονδίνο στις αρχές του 1921, που συμμετείχαν οι ευρωπαικές δυνάμεις των συμμάχων (Βρετανία, Γαλλία και Ιταλία) μαζί με μια ελληνική και τουρκική αντιπροσωπεία, προτάθηκε να γίνει απογραφή του πληθυσμού από ουδέτερη επιστημονική επιτροπή, η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα και κάθετα. Δεν θα επέτρεπε με τίποτε να γίνει τέτοια καταγραφή. Ήταν η απόλυτη χρεοκοπία του θέατρου των ιμπεριαλιστικών συσκέψεων και της ελληνικής παραμυθολογίας. Τον Μάη του 1919, όταν πραγματοποιούνταν η απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, εκατοντάδες χιλιάδες τούρκοι φωνάζαν σε μια συγκέντρωση στην Κωνσταντινούπολη, το σύνθημα : «Δεν θα γίνουν σκλάβοι 2 εκατομμύρια τούρκοι για διακόσιες χιλιάδες έλληνες». Κατέχοντας τη Σμύρνη, το βασικό εξαγωγικό και εμπορικό λιμάνι στη Μικρά Ασία, η ελληνική άρχουσα τάξη έφτανε πολύ κοντά στην πραγματοποίηση του
οράματος της Μεγάλης Ιδέας, την ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Με τους Βαλκανικούς πολέμους είχε διπλασιάσει σε έκταση και πληθυσμό το παλιό ελληνικό κράτος και με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο μετατρεπόταν σε μια περιφερειακή δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο πατώντας και στις δύο όχθες του Αιγαίου. Αυτή ήταν πολύ συνοπτικά η πλευρά των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Τα εθνικά κινήματα Υπήρχε όμως και η άλλη πλευρά των πραγμάτων. Η εποχή της Μικρασιατικής εκστρατείας (1919-22) συνέπιπτε με την εποχή της ίδρυσης και τα τέσσερα πρώτα συνέδρια της Τρίτης Διεθνούς. Η Τρίτη Διεθνής ήταν το γέννημα της επαναστατικής παλίρροιας του 1917. Τα επαναστατικά εργατικά κινήματα κατέκλυσαν σχεδόν όλη την Ευρώπη μετά το τέλος του μεγάλου πολέμου, αλλά μόνο στην Ρωσία υπήρξε νικηφόρο αποτέλεσμα. Η υποχώρηση και η ήττα της επανάστασης στην Ευρώπη, υποχρέωσαν τη Διεθνή να προσαρμόσει την πολιτική της στους νέους συσχετισμούς και έτσι διαμόρφωσε την αμυντική τακτική του Ενιαίου Μετώπου. Την ίδια ώρα όμως που η καπιταλιστική σταθεροποίηση στην Ευρώπη προχωρούσε, στον κόσμο των αποικιών αναπτύσσονταν τα εθνικά αντιαποικιακά κινήματα. Τουρκία, Ινδία και Κίνα γίνονταν το επίκεντρο μεγάλων ταραχών και ανατροπών. Κατά τον ιστορικό Αντώνη Λιάκο («Ο ελληνικός 20ος αιώνας» 2019) οι πόλεμοι αντίστασης στον ιμπεριαλισμό, που ξέσπασαν την περίοδο μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, είχαν εκατομμύρια ανθρώπινες
απώλειες. Το εθνικό κίνημα του Κεμάλ στην Τουρκία, σε ότι απόμεινε από την διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, υπάγεται σ ’αυτό το κύμα. Ο Ν. Ψυρούκης στο βιβλίο του «Η μικρασιατική καταστροφή»(1964) αναλύει σε βάθος τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του τουρκικού λαού. Η προσέγγιση της Διεθνούς ήταν η αναγνώριση του αντιιμπεριαλιστικού χαρακτήρα αυτών των κινημάτων, και μιας πολιτικής της συμμαχίας μαζί τους, έστω και σε τακτική βάση. Οι αποφάσεις του τρίτου(1920) και τέταρτου(1921) συνέδριου ήταν εξαιρετικά σαφείς: υποστηρίζουμε χωρίς όρους αυτά τα κινήματα όσο είναι αντιιμπεριαλιστικά και ταυτόχρονα κρατάμε αδιαπραγμάτευτα την πολιτική ανεξαρτησία του εργατικού κινήματος και των κομμουνιστικών κομμάτων στις χώρες των αποικιών.
Η Μεγάλη Ιδέα Η αποβίβαση του ελληνικού στρατού τον Μάη του 1919 και η κατοχή της Σμύρνης μετατράπηκε στο μεγαλύτερο πανηγύρι του ελληνικού εθνικισμού και επεκτατισμού. Ο αλυτρωτισμός (η Μεγάλη Ιδέα), η απελευθέρωση των υπόδουλων ελληνικών και χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τον ελληνικό στρατό, σχεδόν ολοκληρωνόταν. Η Μεγάλη Ιδέα, σαν επεκτατική ιδεολογία είχε σαν επιφάνεια τον αλυτρωτισμό αλλά ο πυρήνας της ήταν ο ακραίος φυλετισμός. Οι βούλγαροι και οι τούρκοι δηλώνονταν ως οι προαιώνιοι φυσικοί εχθροί του έθνους, που έπρεπε να εξοντωθούν και να καταχτηθούν τα εδάφη τους. Ειδικά για τους τούρκους ήταν οι βάρβαροι εισβολείς που έπρεπε να απωθηθούν στα βάθη της Ασίας
ΙΣΤΟΡΙΑ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
25
Εκστρατείας
ιος για την άρχουσα τάξη Μετά σχεδόν 3,5 χρόνια ενός αµείλικτου πόλεµου, που πιθανόν να κόστισε ένα εκατοµµύριο ανθρώπινες απώλειες από όλες τις πλευρές, η Μεγάλη Ιδέα κατέρρευσε. Το εθνικιστικό πανηγύρι είχε καταλήξει σε µια αιµατηρή τραγωδία κλπ. Έτσι η Μεγάλη Ιδέα νοµιµοποιούσε στα µάτια της κοινής γνώµης την πολιτική εθνοκάθαρσης που εφάρµοσε ο ελληνικός στρατός την περίοδο του πολέµου. Ο Τάσος Κωστόπουλος έχει παρουσιάσει µια πλήρη περιγραφή και ανάλυση της πολιτικής της εθνοκάθαρσης στο βιβλίο του «1912-22 πόλεµος και εθνοκάθαρση»(2007). Η ιδεολογία του αλυτρωτισµού είχε όµως ακόµη µια λειτουργία. Συγκάλυπτε µέσα από την εθνική µυθολογία τα πραγµατικά υλικά συµφέροντα που κρύβονταν πίσω από την κατοχή της Σµύρνης. Όπως έλεγε και η ∆ιδώ Σωτηρίου («Τα µατωµένα χώµατα» 1962) η απελευθέρωση µύριζε αίµα και πετρέλαιο. Από την Σµύρνη ξεκινούσε ο δρόµος για τα πετρέλαια της Μοσούλης. Παρόλα αυτά όµως το επιχείρηµα «ότι υπήρχε άµεσος κίνδυνος για την σφαγή των χριστιανών από τους τούρκους εθνικιστές» και γι ’αυτό έπρεπε να επέµβει ο ελληνικός στρατός σαν δύναµη εγγύησης και ασφάλειας στην περιοχή της Σµύρνης, έµοιαζε ακαταµάχητο και ακλόνητο. Μετά σχεδόν 3,5 χρόνια ενός αµείλικτου πόλεµου, που πιθανόν να κόστισε ένα εκατοµµύριο ανθρώπινες απώλειες από όλες τις πλευρές, η Μεγάλη Ιδέα κατέρρευσε. Το εθνικιστικό πανηγύρι είχε καταλήξει σε µια αιµατηρή τραγωδία άνευ προηγουµένου. Αυτό ήταν και το τίµηµα του κατακτητικού, και όχι απελευθερωτικού πολέµου, που οργάνωσε η ελληνική καπιταλιστική ολιγαρχία.
Η κρίση και το κίνηµα
Η Μικρασιατική εκστρατεία κατέληξε σε καταστροφή. Αναπόφευκτα η αντιπαράθεση για τον χαρακτήρα του πολέµου µετατέθηκε στις αιτίες της συντριβής.
Η αντιπαράθεση όµως ξετυλιγόταν ταυτόχρονα µε την όξυνση της οικονοµικής και πολιτικής κρίσης που έφερε ο πόλεµος και η ήττα. Ακόµη και κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας, οι εργάτες κατέβαιναν σε άγριες απεργίες για τους µισθούς πείνας που έπαιρναν και τις άθλιες συνθήκες δουλειάς. Ο Βόλος και η Καβάλα ήταν τα επίκεντρα αυτών των απεργιακών αγώνων. Η αντιµετώπιση τους δεν ήταν µόνο η καταστολή αλλά και η επιστράτευση και η αποστολή των απεργών στο µέτωπο. Σε ποιόν απελευθερωτικό πόλεµο καταδικάζονταν άνθρωποι να πάνε να πολεµήσουν; Αλλά η κοινωνική δυσαρέσκεια έβρισκε την έκφραση της και στο απίστευτα µαζικό ρεύµα λιποτακτών που σάρωσε τον ελληνικό στρατό. Ο Πέτρος Τσάγκαρης, σε παλιότερα φύλλα αυτής της εφηµερίδας, περιέγραφε πολύ παραστατικά αυτό το φαινόµενο της λιποταξίας, που πλησίασε τον αριθµό των 100 χιλιάδων την ίδια ώρα που το ενεργό στράτευµα έφτανε στις 250 χιλιάδες άνδρες! Μέσα σε αυτό το ρεύµα έδρασε συνειδητά µια µειοψηφία στρατευµένων µελών του ΣΕΚΕ, που έδωσε λαµπρά παραδείγµατα αντιµιλιταριστικής- επαναστατικής παρέµβασης. Από αυτήν την εµπειρία καθορίστηκε ο κύκλος των «παλαιών πολεµιστών» που, µε ηγετική φυσιογνωµία τον Παντελή Πουλιόπουλο, έδωσε την πρώτη ηγετική οµάδα του ΚΚΕ καθοδηγώντας τη σύνδεσή του µε την 3η ∆ιεθνή. Μια µεγάλη απειλή για το καθεστώς, ήταν όµως και οι εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες που είχαν φτάσει κυνηγηµένοι στις ακτές του Αιγαίου και ζητούσαν να φύγουν για την Ελλάδα. Και τότε η βουλή ενέκρινε παµψηφεί το νόµο2870 (20 Ιούλη του 1922) που τους απαγόρευσε οριστικά και αµετάκλητα τη µετανάστευση, ενώ η κυβέρνηση τους εγκατέλειψε εγκλωβισµένους στα µικρασιατικά παράλια. Όπως το είπε και ο Στεργιάδης, ο ύπατος αρµοστής της Σµύρνης, κατόπιν εντελών του πρωθυπουργού Γούναρη: « Καλύτερα να µείνουν εδώ να τους σφάξη ο Κεµάλ, γιατί αν πάνε στην Αθήνα θα ανατρέψουν τα πάντα….» Αυτό ήταν το υπέδαφος για να αναπτύξει το ΣΕΚΕ την αντιπολεµική του δράση στο µέτωπο και στα µετόπισθεν . Κέντρο της προπαγάνδας του ήταν το ερώτηµα « Γιατί βρισκόµαστε εδώ σ’ αυτή τη χώρα και για ποιο σκοπό πολεµάµε;». Απευθυνόταν ιδιαίτερα στους φαντάρους του µετώπου που βλέπαν µε τα µάτια τους αυτή τη χώρα που δεν ήταν ούτε χριστιανική και πολύ περισσότερο ούτε ελληνική. Ήταν ένα διαβρωτικό ερώτηµα που καµία πατριωτική επιχειρηµατολογία δεν µπορούσε να απαντήσει και να ανατρέψει….
Η κρίση και η άρχουσα τάξη
Η κατάσταση που διαµορφωνόταν ήταν αντικειµενικά επαναστατική. Η άρχουσα τάξη βρισκόταν µπροστά σε ένα θανάσιµο κίνδυνο. Γι’ αυτό η διαχείριση της ήττας όφειλε να έχει άξονα τη συνέχεια του κράτους και όχι τη σωτηρία της κυβερνητικής ηγεσίας. Έτσι έπρεπε να βρει εξιλαστήρια θύµατα για να εκτονωθεί η οργή των µαζών και να δώσει εξηγήσεις φορτώνοντας τις ευθύνες στους «άλλους». Πάνω απ’ όλα αυτό σήµαινε ότι έπρεπε να διασωθεί το κύρος του στρατού και να βρεθεί στο απυρόβλητο της κριτικής γιατί ήταν η τελική εγγύηση του κοινωνικού καθεστώτος. Η «∆ίκη των Εξ» ήταν η θυσία ενός τµήµατος της κυβερνώσας οµάδας της περιόδου 1920-23, για τον εξιλασµό των ατιµωτικών πράξεων του ελληνικού στρατού. Και αυτή τη φορά όταν λέµε για ατιµωτικές πράξεις του ελληνικού στρατού δεν εννοούµε µόνο την προδοσία του ∆’ Σώµατος Στρατού, το 1916, που ήταν µοναρχικών φρονηµάτων και παραδόθηκε οικειοθελώς στον γερµανικό στρατό στο µακεδονικό µέτωπο. ∆εν εννοούµε ακόµη την συγκρότηση της «Εθνικής Άµυνας» στην Κωνσταντινούπολη το 1920, ενάντια στην εθνική κυβέρνηση εν ώρα πολέµου, από 500 βενιζελικούς αξιωµατικούς. ∆εν εννοούµε ούτε τα εγκλήµατα εθνοκάθαρσης στη Μικρά Ασία, σε όλη τη διάρκεια του πολέµου 1919-23. Όλες αυτές οι πράξεις µε βάση το στρατιωτικό δίκαιο τιµωρούνταν τότε, αλλά και σήµερα, µε την ποινή του θανάτου. Εννοούµε τη κυνική εγκατάλειψη των χριστιανικών πληθυσµών στην εκδικητική µανία των τούρκων εθνικιστών. Ο ελληνικός στρατός πέρασε µπροστά από τις µάζες των προσφύγων, από την γνωστή παραλία της Σµύρνης, όπου πριν 3,5 χρόνια είχε κάνει την υπερήφανη παρέλαση του, αγνοώντας τώρα τις ικεσίες και τις οιµωγές τους για να τους σώσουν. Μπορεί να υπάρξει πιο ατιµωτική και ντροπιαστική πράξη για ένα στρατό από το να εγκαταλείψει αβοήθητους αυτούς που ορκίστηκε να απελευθερώσει και να προστατέψει; Αυτή ήταν και η απάντηση στο κορυφαίο επιχείρηµα των εθνικιστών ότι ο ελληνικός στρατός πήγε στην Μικρά Ασία για την σωτηρία των χριστιανικών πληθυσµών. Να γιατί η Μεγάλη Ιδέα δεν κατέρρευσε µόνο, αλλά δεν µπόρεσε να αναστηθεί και ποτέ ξανά…
Οι συνέπειες
Ο πόλεµος είχε µακροπρόθεσµες συνέπειες. Για τον κεµαλισµό, ο στρατιωτικός θρίαµβος, που στηρίχτηκε βασικά στον παθιασµένο για απελευθέρωση τουρκικό λαό, µεταλλάχθηκε γρήγορα στο αντίθετο του. Η κυρίαρχη πολιτική του έγινε η εθνοκάθαρση µε θύµατα κάθε είδους εθνική και θρησκευτική µειονότητα . Σ’
αυτό το πλαίσιο της κρατικής πολιτικής κάθε δηµοκρατική σκέψη και φωνή πνίγηκε ανηλεώς. Σχεδόν τριάντα χρόνια µετά, η Τουρκία ήταν µια στυγνή στρατοκρατική δικτατορία. Λίγο πρωτύτερα και µέσα στον πόλεµο, οι κεµαλιστές είχαν εξοντώσει την «πράσινη επανάσταση» των φτωχών αγροτών εν ονόµατι της εθνικής ενότητας µε τους τσιφλικάδες. Και είχαν δολοφονήσει την ηγεσία του κοµµουνιστικού κόµµατος της Τουρκίας. Η αντιδραστική πορεία του κεµαλισµού ολοκληρώθηκε µε την συµµετοχή του στο βρετανικό σχέδιο ανάσχεσης του µπολσεβικισµού. Στην Ελλάδα οι εξελίξεις πήραν µια διαφορετική τροπή. Ο άµεσος κίνδυνος της επανάστασης πέρασε γρήγορα γιατί δεν υπήρχε ένα επαναστατικό κόµµα έτοιµο να αξιοποιήσει την ευκαιρία. Το ΣΕΚΕ ήταν ένα ταξικό εργατικό κόµµα, αλλά ακόµη χωρίς ξεκάθαρη επαναστατική φυσιογνωµία. Τον Αύγουστο του 1923, ένα χρόνο µετά την καταστροφή, η γενική απεργία του προλεταριάτου συντρίφτηκε στον Πειραιά. Ο απολογισµός ήταν 11 νεκροί, 500 τραυµατίες και εκατοντάδες συλλήψεις. Αυτή η ήττα διαµόρφωσε σε µεγάλο βαθµό και το πλαίσιο για το πώς θα λυνόταν το προσφυγικό ζήτηµα (1.200.000 εξαθλιωµένοι άνθρωποι). Λύθηκε µε τους όρους της άρχουσας τάξης: φτηνό εργατικό δυναµικό για τα εργοστάσια, ρατσισµός και καταπίεση. Παρόλα αυτά οι τσακισµένες προσφυγικές µάζες άντεξαν. Και ένα µεγάλο κοµµάτι προσφύγων προσανατολίστηκε προς την Αριστερά και το ΚΚΕ. Τα χρόνια που ακολούθησαν, οι πρόσφυγες µαζί µε τις άλλες καταπιεσµένες εθνικές µειονότητες, των εβραίων και των σλαβοµακεδόνων, αποτέλεσαν τον βασικό κορµό των µαζικών αγώνων για µια καλύτερη ζωή. Ακόµη περισσότερο, την περίοδο της ναζιστικής κατοχής οι προσφυγικές συνοικίες αποτέλεσαν τα προπύργια της εαµικής αντίστασης. Αντι επιλόγου, η κραυγή µιας αντιπολεµικής προκήρυξης των κοµµουνιστών φαντάρων στο µέτωπο: «…οι φρικαλεότητες του µεγάλου σας πολέµου ήταν το προανάκρουσµα. Το µεγαλουργό έργο του Βορρά ήταν η θριαµβευτική επωδός του…το ξέρουµε πως κ’εσύ και οι άλλοι αλαλάζοντες ανθρωπίσκοι της αστικής τάξης…στηρίζετε τις απαίσιες ελπίδες σας στον βαθύ ύπνο των πολλών. Είσαστε γελασµένοι αφέντες! Ο Βοριάς είναι αγέρας πολύ δυνατός και ορµητικός κι αδύνατα φτερά µπροστά του είναι τα πλάνα ιδανικά σας. Για τις οµάδες των κοµµουνιστών στρατιωτών του µετώπου. Η κεντρική εκτελεστική επιτροπή -Νοέµβρης του 1920»
26
αναλυση
2 μαρτη 2022
Η Ουκρανία, η κομμουνιστ και η σύγχρονη συζήτηση Του Αντώνη Νταβανέλου
Η
Ουκρανία είναι μια από τις φτωχότερες περιοχές της Ευρώπης και ίσως η πιο βασανισμένη χώρα της ηπείρου. Μεταξύ του 1991 και σήμερα, δηλαδή στα χρόνια του περάσματος από τον κρατικό καπιταλισμό στο «φιλελεύθερο» ιδιωτικό καπιταλισμό, ο πληθυσμός της μειώθηκε από τα 52 εκατομμύρια στα περίπου 43 εκατομμύρια σήμερα. Η ιστορία της είναι ζυμωμένη με τον πόλεμο και την επανάσταση. Το έδαφός της υπήρξε επί αιώνες πεδίο συγκρούσεων των παλιών αυτοκρατοριών. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, υπήρξε το πεδίο των σκληρότερων μαχών του Εμφυλίου Πολέμου. Οι επαναστατικές δυνάμεις υπήρξαν ιδιαίτερα ισχυρές: ο Κόκκινος Στρατός με την ηγεσία του Αντόνοφ-Οβσέγενκο, αλλά και το μαζικό αναρχικό αντάρτικο του Μάχνο (σε σχέσεις συνεργασίας στις μάχες, πολύ στενότερες απ’ ό,τι γενικά πιστεύεται…) νίκησαν τους Λευκούς του Αντόν Ντενίκιν και το στρατό του Πιοτρ Βράγκελ στην Κριμαία και άνοιξαν το δρόμο στην ανακήρυξη της σοβιετικής εξουσίας στην Ουκρανία. Στα 1932-33, η κατάρρευση της βίαιης κολεκτιβοποίησης της γεωργίας, υπό τις οδηγίες του Στάλιν, οδήγησε στην τρομακτική πείνα με θύματα εκατομμύρια αγρότες. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, οι Ναζί χρησιμοποίησαν ως σκλάβους εκατομμύρια Ουκρανούς, εξόντωσαν τη μαζική εβραϊκή κοινότητα και άλλες θρησκευτικές ή εθνοτικές μειονότητες, με αποτέλεσμα ο ουκρανικός πληθυσμός να έχει απώλειες-ρεκόρ, που υπολογίζονται στα 5-7 εκατομμύρια νεκρούς.
Το έγκλημα του Λένιν;
Σκοπεύοντας να εισβάλει σε μια χώρα με τέτοια ιστορία, δεμένη με τις εμπειρίες του ρωσικού λαού, ο Πούτιν δεν είναι τυχαίο ότι αισθάνθηκε την ανάγκη για το διαβόητο διάγγελμά του, που ήταν ένα μακροσκελές ιστορικό και ιδεολογικό «μανιφέστο». Κεντρική του θέση (που προειδοποιεί για την «τελική λύση» που επιφυλάσσει για την Ουκρανία) είναι ότι η χώρα αυτή υπήρξε ιστορικά… ανύ-
παρκτη, ότι οι Ουκρανοί είναι μια… τεχνητά κατασκευασμένη εθνότητα. Η κατασκευή αυτή, είπε, οφείλεται σε ένα «ιστορικό λάθος» του Λένιν και των Μπολσεβίκων, κατηγορώντας ειδικά τον Λένιν για την επιμονή του σε «κάτι παραπάνω από ένα ιστορικό λάθος» (εννοώντας ευθέως ένα ιστορικό έγκλημα). Η θέση αυτή διαγράφει με μια μονοκοντυλιά όλη την επαναστατική παράδοση στη Ρωσία. Πριν το 1917, οι Μπολσεβίκοι (αλλά και οι Μενσεβίκοι, οι Σοσιαλεπαναστάτες και οι αναρχικοί) δεν θεωρούσαν την Τσαρική Ρωσία ως «αποκρυστάλλωση» του ρωσικού έθνους, αλλά ως «φυλακή λαών». Το ζήτημα της απελευθέρωσης αυτών των λαών από την εθνική καταπίεση και το βάρβαρο «μεγαλορωσικό σοβινισμό» του τσαρικού καθεστώτος, ήταν κεντρικό σε όλα τα επαναστατικά προγράμματα των κομμάτων που πραγματικά αποσκοπούσαν στην ανατροπή του Τσάρου. Στη μετεπαναστατική περίοδο, προς το τέλος του Εμφυλίου, είχαν προκύψει 6 επαναστατημένες εθνικές δημοκρατίες (η ρωσική ομοσπονδία-ΡΟΣΣΔ, η Ουκρανία, η Λευκορωσία, η Γεωργία, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν). Οι 3 δημοκρατίες του Καυκάσου είχαν απελευθερωθεί μόλις στα τέλη του 1920, με τις νίκες του Κόκκινου Στρατού εκεί, υπό την ηγεσία του Ορτζονικίτζε. Οι σχέσεις μεταξύ τους καθορίζονταν από διμερείς συμφωνίες της ΡΟΣΣΔ με κάθε μια από τις άλλες 5 δημοκρατίες, που
αφορούσαν κυρίως την οικονομία, την άμυνα και την εξωτερική πολιτική. Στην πράξη το ενοποιητικό-συνεκτικό στοιχείο ήταν το Κόμμα και ο Κόκκινος Στρατός, παρότι είχε αναγνωριστεί το δικαίωμα να διατηρούν οι δημοκρατίες ανεξάρτητες στρατιωτικές δυνάμεις. Μπροστά στο ζήτημα της ουσιαστικότερης ενοποίησής τους, ο Στάλιν (ως Επίτροπος επί των Εθνοτήτων, αλλά πλέον και ως Γραμματέας της ΚΕ) ετοίμασε ένα σχέδιο που ουσιαστικά ενέτασσε τη διοίκηση των δημοκρατιών στην κεντρική κυβέρνηση της ΡΟΣΔΔ, στη Μόσχα. Στο σχέδιο αντέδρασαν οι Γεωργιανοί κομμουνιστές, υπό την ηγεσία του Μντιβάνι (ενός μπολσεβίκου υψηλού κύρους, που ήταν αδύνατον να κατηγορηθεί για εθνικιστική παρέκκλιση), αλλά και οι Ουκρανοί που εκπροσωπήθηκαν στις συζητήσεις από τον μπολσεβίκο Πετρόφσκι. Το σχέδιο αυτό ανατράπηκε μετά από δριμύτατη παρέμβαση του Λένιν, που βομβάρδιζε την ΚΕ με «τροπολογίες» που έπαιρναν υπόψη τις ευαισθησίες των δημοκρατιών. Στις 6 Οκτώβρη του 1922, ο ήδη βαριά άρρωστος Λένιν γράφει προς τον Κάμενεφ, που συντονίζει τις σχετικές συζητήσεις: «Σύντροφε Κάμενεφ! Κηρύσσω πόλεμο ζωής και θανάτου ενάντια στο μεγαλορωσικό σοβινισμό… Πρέπει οπωσδήποτε ένας Ρώσος, ένας Ουκρανός, ένας Γεωργιανός κ.ο.κ. να προεδρεύουν διαδοχικά στην Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή της
Ένωσης. Οπωσδήποτε! Δικός σας, Λένιν» (Άπαντα, τ. 45). Ο Λένιν κηρύσσει πόλεμο ενάντια στο μεγαλορωσικό σοβινισμό, αυτή τη φορά μέσα στο ίδιο του το κόμμα, δείχνοντας με σαφήνεια τον Γενικό Γραμματέα. Το κύρος του Λένιν δεν ήταν δυνατόν στα 1922 να υποτιμηθεί και η παρέμβασή του κατοχύρωσε τις αρχές της αυτοδιάθεσης των λαών -μέχρι και το δικαίωμα του αποχωρισμού- στα ιδρυτικά κείμενα της ΕΣΣΔ. Η συζήτηση ήταν κάθε άλλο παρά εύκολη και οδήγησε τον Λένιν στο να τροποποιήσει τη «Διαθήκη» του, προσθέτοντας την παράγραφο που πρότεινε στους συντρόφους του να καθαιρέσουν τον Στάλιν από τη θέση του Γ. Γραμματέα (βλ. Μοσέ Λεβίν, Η τελευταία μάχη του Λένιν, μετάφραση Δ. Ψαρράς). Οι κατευθύνσεις του κατοχυρώθηκαν στα αρχικά κείμενα, ακόμα και στο ιδρυτικό Σύνταγμα της ΕΣΣΔ, αλλά στη ζωή έγιναν άλλα… Λέει σήμερα ο Πούτιν: «…η μπολσεβίκικη πολιτική οδήγησε στην ανάδυση της Σοβιετικής Ουκρανίας, η οποία ακόμα και σήμερα θα έπρεπε να αποκαλείται “Ουκρανία του Βλαντιμίρ Λένιν”. Είναι ο συγγραφέας και αρχιτέκτονάς της…. Ο Στάλιν στην πραγματικότητα εφάρμοσε στην πράξη όχι τις ιδέες του Λένιν, αλλά τις δικές του ιδέες για την κρατική υπόσταση. Αλλά δεν εισήγαγε τις κατάλληλες αλλαγές στα συστημικά έγγραφα, στο Σύνταγμα της χώρας, δεν επανεξέτασε επίσημα τις διακηρυγμένες λενινι-
αναλυση
2 μαρτη 2022
27
τική παράδοση στην Αριστερά στικές αρχές για την οικοδόμηση της ΕΣΣΔ… Είναι μεγάλο κρίμα που οι απεχθείς, ουτοπικές φαντασιώσεις που εμπνεύστηκαν από την επανάσταση, δεν απαλείφθηκαν αμέσως από τα βασικά τυπικά νομικά θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομήθηκε η κρατική μας υπόσταση… Φαινόταν
νο του «δοσιλογισμού» δεν παρουσιάστηκε μόνο στην Ουκρανία και οι δυνάμεις του Μπαντέρα δεν ήταν πιο μαζικές, ως αναλογία μέσα στο γενικό πληθυσμό, από τις δυνάμεις των Τσέτνικ στη Σερβία, των Ουστάζι στην Κροατία, των ταγματασφαλιτών στην Ελλάδα, ή των απομειναριών
Σε όσους αναλύουν τις εξελίξεις στην Ουκρανία υπό το δίπολο «ναζιστικό πραξικόπημα το 2014 – αντιφασιστική εξέγερση στο Ντονμπάς», θα θέλαμε να θυμίσουμε μια προκλητική πτυχή της πραγματικότητας: οι δυνάμεις του νεοναζισμούφασισμού είναι πιο ισχυρές στο εσωτερικό της Ρωσίας απ’ ό,τι στο εσωτερικό της Ουκρανίας! ότι δεν υπήρχε καμιά ανάγκη -όλα λειτουργούσαν υπό ολοκληρωτικό καθεστώς και έμοιαζαν πολύ όμορφα, ελκυστικά…» (μετάφραση του διαγγέλματος Πούτιν από την Iskra). Ο πρώην καγκεμπίτης Πούτιν γνωρίζει καλά από ποιες ιδέες κινδυνεύει και από ποια πρακτική προέρχεται ο ίδιος και το καθεστώς του.
Ναζιστικοποίηση; Μια άλλη συκοφαντική κατηγορία που απευθύνεται στους «ανύπαρκτους» Ουκρανούς είναι η, τάχα, μαζική επιρροή στις γραμμές τους του… ναζισμού! Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, πράγματι αναπτύχθηκε στο εσωτερικό της Ουκρανίας και ένα εθνικιστικό «αντάρτικο» υπό τον Μπαντέρα, που κατέληξε να συνεργάζεται με τη Βέρμαχτ. Όμως αυτό ήταν ένα μειοψηφικό φαινόμενο. Η μαζική αντίσταση του πληθυσμού καθορίστηκε από τον αντιφασισμό και υποχρέωσε τον Χίτλερ να αλλάξει την αρχική πολιτική του, που προέβλεπε τη δημιουργία ενός «ανεξάρτητου» φιλοναζιστικού κρατικού μορφώματος στην Ουκρανία, και να την αντιμετωπίσει σαν μια κατακτημένη «επαρχία» του Τρίτου Ράιχ. Αυτή η μαζική αντίσταση των Ουκρανών έκανε υποχρεωτική την παραμονή μεγάλων δυνάμεων της Βέρμαχτ στο έδαφος της Ουκρανίας, γεγονός που υπήρξε σημαντικό για την όλη έκβαση του πολέμου στο έδαφος της ΕΣΣΔ. Το φαινόμε-
των Λευκών και των νοσταλγών του Τσάρου που συνεργάστηκαν με τους Ναζί στη Ρωσία. Όποιος διαλέγει σήμερα να προβάλει το «παράδειγμα» Μπαντέρα, υποτιμώντας όλη την υπόλοιπη ιστορία της αντιναζιστικής αντίστασης στην Ουκρανία, δείχνει μια ροπή «ιστορικής» δικαιολόγησης της εισβολής του Πούτιν. Πιο σημαντικά είναι τα σύγχρονα ζητήματα. Μετά το 1991 οι ολιγάρχες αναδύθηκαν στην Ουκρανία, όπως και σε όλη την πρώην ΕΣΣΔ. Όμως αυτή η κυρίαρχη τάξη σημαδευόταν εξαρχής από μια εσωτερική διάσπαση και δεν κατόρθωσε να έχει μια ενιαία στάση σε σχέση με το «εθνικό ζήτημα» και τον προσανατολισμό της Ουκρανίας. Οι ολιγάρχες των ανατολικών βαριά βιομηχανοποιημένων περιοχών, καθορίζονταν από τις προηγούμενες σχέσεις με τους «ομολόγους» τους στη Ρωσία και υποστήριξαν τον φιλορωσικό προσανατολισμό. Στις δυτικές και νότιες περιοχές, της αγροτικής παραγωγής και του εμπορίου, κυριάρχησαν οι ολιγάρχες που προσανατολίζονταν στις σχέσεις με τη Δύση και την προοπτική ένταξης στην ΕΕ. Αυτό ήταν το υπόβαθρο των πολιτικών συγκρούσεων «από τα πάνω» της περιόδου Γιουτσένκο-Γιανουκόβιτς-Ποροσένκο. Όταν ο φιλορώσος πρόεδρος της Ουκρανίας Γιανουκόβιτς ανακοίνωσε την ακύρωση της προοπτικής σύνδεσης με την ΕΕ και τη σύναψη μιας «στρατηγικής» δανειακής συμφωνίας με τη Ρωσία, ξέσπασαν οι ταραχές
που ονομάστηκαν Ευρω-Μαϊντάν. Ήταν ένα «κίνημα» με φιλο-ΕΕ, δεξιό προσανατολισμό, όπου συμμετείχαν δραστήρια και οι ακροδεξιές και νεοναζιστικές δυνάμεις. Κατέληξε στην ανατροπή του Γιανουκόβιτς και στην ανάδειξη του ολιγάρχη Ποροσένκο στην προεδρία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν μια «στροφή» προς το νεοφιλελευθερισμό, όπως έχει συμβεί και αλλού (σε Ανατολή και Δύση), σε συνθήκες ήττας και αποπροσανατολισμού των μαζών. Όμως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ναζιστικό πραξικόπημα. Οι συνδικαλιστικές και πολιτικές ελευθερίες παρέμειναν τυπικά ενεργές και το γεγονός ότι δεν ασκούνταν μαζικά, οφείλεται περισσότερο στις αδυναμίες των κινηματικών και αριστερών δυνάμεων, παρά σε μια πραξικοπηματική κατάργησή τους. Στις εκλογές που ακολούθησαν, οι ακροδεξιές και νεοναζιστικές δυνάμεις υποχώρησαν σε μειοψηφικά ποσοστά απλής «καταγραφής», με τα περισσότερα στελέχη τους να έχουν ακολουθήσει τη συνταγή της ενσωμάτωσης στα μεγαλύτερα αστικά-δεξιά κόμματα. Στις προεδρικές εκλογές του 2019, ο Εβραίος ηθοποιός Ζελένσκι κέρδισε εύκολα τον Ποροσένκο, περιλαμβάνοντας στο πρόγραμμά του κυρίως ζητήματα κατά της διαφθοράς, αλλά και σημεία προς μια προοπτική «συνεννόησης» με τη Ρωσία. Ομοίως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως «αντιφασιστική επανάσταση» η πορεία αυτονόμησης των περιοχών των αυτοαποκαλούμενων Λαϊκών Δημοκρατιών στο Ντονμπάς. Ο κοινωνικός συσχετισμός δύναμης στο εσωτερικό τους -με την κυριαρχία των ολιγαρχών της βιομηχανίας- παρέμεινε απαράλλαχτος. Στις ένοπλες δυνάμεις τους είναι καθοριστικό το βάρος των Ρώσων «ειδικών» και των «εθελοντικών» σχηματισμών Ρώσων βετεράνων των πολέμων στον Καύκασο. Πολιτικά, η κυριαρχία της κατεύθυνσης ενσωμάτωσης στη Ρωσία του Πούτιν αναδεικνύει μια κάθε άλλο παρά ισχυρή αντιφασιστική ριζοσπαστικοποίηση. Σε όσους αναλύουν τις εξελίξεις στην Ουκρανία υπό το δίπολο «ναζιστικό πραξικόπημα το 2014 – αντιφασιστική εξέγερση στο Ντονμπάς», θα θέλαμε να θυμίσουμε μια προκλητική πτυχή της πραγματικότητας: οι δυνάμεις του νεοναζισμού-φασι-
σμού είναι πιο ισχυρές στο εσωτερικό της Ρωσίας απ’ ό,τι στο εσωτερικό της Ουκρανίας! Οι ρώσοι φασίστες στο δρόμο, έχουν πετύχει τραγικές επιδόσεις μαύρης τρομοκρατίας, με τελετουργικούς αποκεφαλισμούς μεταναστών, δολοφονίες συνδικαλιστών, κοινωνικών ακτιβιστών, αναρχικών και ακροαριστερών αντιφασιστών κ.ο.κ. Στις εκλογές, η έξαλλη ρατσιστική αρκοδεξιά του Ζιρινόφσκι διατηρεί επιρροή πολλών εκατομμυρίων ψήφων. Τα σκληρά ναζιστικά μικρο-κόμματα, που «φιλοξένησαν» το 2015 στην Πετρούπολη τη διεθνή σύνοδο των ευρωπαίων Ναζί, έχουν σήμερα βρει καταφύγιο μέσα στο κόμμα του Πούτιν. Ο σύμβουλος του Πούτιν επί των γεωπολιτικών εξελίξεων, ο σκοτεινός Αλεξάντερ Ντούγκιν, είναι ο «γκουρού» των πιο σκληρών σύγχρονων νεοναζιστικών οργανώσεων διεθνώς. Γι’ αυτό άλλωστε, η πλειοψηφία των ευρωπαίων νεοναζί (συμπεριλαμβανομένης της Χρυσής Αυγής) τάχθηκε όλα αυτά τα χρόνια με την πλευρά της Ρωσίας και του Πούτιν και εναντίον των «εκφυλισμένων» νεοφιλελεύθερων ηγετών της Ουκρανίας. Σήμερα ο Πούτιν, την ώρα της σαρωτικής εισβολής μιας στρατιωτικά υπερεξοπλισμένης δύναμης στο έδαφος μιας φανερά πιο ανίσχυρης γειτονικής χώρας, επιδιώκει να νομιμοποιήσει ιδεολογικά την εισβολή μιλώντας για «αποναζιστικοποίηση». Είναι μια απόλυτη υποκρισία, που γίνεται πιο φανερή όταν συνδυάζεται με την έκκληση του Πούτιν προς τους στρατιωτικούς της Ουκρανίας να οργανώσουν το ταχύτερο δυνατόν ένα… φιλορωσικό πραξικόπημα. Κανένα από όλα αυτά τα ιδεολογικά και ιστορικά «επιχειρήματα» δεν πρέπει να θολώνει τη σαφή, μεγάλη, εικόνα: Είμαστε μπροστά σε μια βάρβαρη εισβολή μιας μεγάλης δύναμης σε μια κατά πολύ πιο αδύναμη και φτωχή χώρα. Και το «μάρμαρο» αυτής της εισβολής δεν θα πληρώσουν οι ολιγάρχες της Ουκρανίας, αλλά οι εργάτες, οι αγρότες, οι φτωχοί άνθρωποι μιας βασανισμένης περιοχής. Οι αγωνιστές-στριες στη Ρωσία, που βρίσκουν σήμερα το κουράγιο να διαδηλώνουν, παρά τις ανείπωτες δυσκολίες, ενάντια στον πόλεμο που κήρυξε η «δική τους» χώρα, δείχνουν τα καθήκοντα όλων μας, παντού.
28
διεθνή
2 μαρτη 2022
Εκλογές στη Γαλλία: Η κατάσταση Του Πάνου Πέτρου
Σ
το προηγούμενο φύλλο της «Εργατικής Αριστεράς», παρουσιάσαμε την (ακρο) δεξιά μετατόπιση της πολιτικής σκηνής στη Γαλλία και την εκλογική έκφραση που παίρνει αυτή στο δρόμο για τις προεδρικές εκλογές του Απρίλη -μέσα από το διαγκωνισμό του Μακρόν, της Βαλερί Πεκρέζ (Ρεπουμπλικάνοι, παραδοσιακή Δεξιά) και των ακροδεξιών ΜαρίνΛεπέν και Ερίκ Ζεμούρ. Η ζοφερή εικόνα συμπληρώνεται από την κατάσταση της γαλλικής Αριστεράς, ακόμα και με τη «γαλλική» χρήση του όρου, που περιλαμβάνει τους Σοσιαλιστές ή τους Πράσινους, δηλαδή όσες δυνάμεις γίνονται αντιληπτές ή αυτό-προσδιορίζονται ως «στα αριστερά του κέντρου». Αυτή η «πληθυντική» Αριστερά βρίσκεται στη γωνία. Δέκα χρόνια πριν, είχε αναδειχθεί πρώτος ο Σοσιαλιστής Ολάντ, χωρίς τη στήριξη άλλων δυνάμεων (πχ οι Πράσινοι δοκίμαζαν αυτοδύναμη παρουσία), ενώ αντιμετώπιζε και ισχυρό ανταγωνισμό από το καλό σκορ που είχε συγκεντρώσει ο Μελανσόν ως υποψήφιος του τότε Μετώπου της Αριστεράς. Σήμερα, θεωρείται αμφίβολο αν θα μπορούσε να περάσει στο δεύτερο γύρο ακόμα κι ένας κοινός υποψήφιος που θα στηριζόταν από όλες τις κεντροαριστερές και αριστερές δυνάμεις.
Σοσιαλιστές και Πράσινοι Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, η μέχρι πρότινος κραταιά δύναμη της κεντροαριστεράς, παραμένει βυθισμένο σε μια υπαρξιακή κρίση. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του περασμένου καλοκαιριού, είχε διαφανεί μια τάση «ανασύνταξης» των δύο δυνάμεων του παλιού δικομματισμού. Στα δεξιά, οι Ρεπουμπλικάνοι πράγματι δείχνουν να διατηρούν μια σοβαρή παρουσία στην πανεθνική πολιτική. Αλλά στην περίπτωση των Σοσιαλιστών, μάλλον επρόκειτο αμιγώς για επιβίωση των ριζωμένων τοπικών μηχανισμών, χωρίς καμιά απολύτως κοινωνική/εκλογική δυναμική σε πανεθνικό πεδίο. Πέντε χρόνια μετά την ιστορική ισοπέδωση, όταν ο Ολάντ «παρέδωσε» στον Μπενουά Αμόν ένα Σοσιαλιστικό Κόμμα που μπόρεσε να κερδίσει μόλις 6,36%, τα πράγματα παραμένουν εξίσου τραγικά -ή και χειρότερα. Στις πιο άνευρες και περιορισμένης συμμετοχής εσωκομματικές προκριματικές, το ΣΚ επέλεξε τη δήμαρχο του Παρισιού, Ανί Ινταλγκό. Αλλά το
να εκλέγεσαι και να επανεκλέγεσαι στο Παρίσι είναι διαφορετική υπόθεση από τη νεκρανάσταση ενός κόμματος που υπέστη στρατηγική
Σήμερα, θεωρείται αμφίβολο αν θα μπορούσε να περάσει στο δεύτερο γύρο ακόμα κι ένας κοινός υποψήφιος που θα στηριζόταν από όλες τις κεντροαριστερές και αριστερές δυνάμεις συντριβή. Η Ινταλγκό δημοσκοπικά κινείται μεταξύ 2-4%. Την παρακμή του ιστορικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος συνοψίζει η εφήμερη υποψηφιότητα του Αρνό Μοντεμπούργκ. Αυτό το έμπειρο στέλεχος της πιο «αριστερής» πτέρυγας μέσα στο ΣΚ που είχε αποχωρήσει από το κόμμα το 2018 ανακοίνωσε την πρόθεσή του να συμμετέχει στις προεδρικές ως ανεξάρτητος εκφραστής μιας αριστερής σοσιαλδημοκρατίας. Ανέβασε στους λογαριασμούς του στα κοινωνικά δίκτυα διαδοχικά μικρά βίντεο στα οποία παίρνει τηλέφωνο τους άλλους υποψηφίους της Αριστεράς για να επιχειρήσει συνεννόηση αλλά δεν του το σηκώνει κανένας. Και μετά αποσύρθηκε από την κούρσα, δηλώνοντας ότι δεν στηρίζει καμία υποψηφιότητα αφού κανείς δεν αφουγκράστηκε τις προγραμματικές του ιδέες… Στο φόντο της κατάρρευσης των Σοσιαλιστών, οι Πράσινοι ελπίζουν
να επωφεληθούν, δίνοντας συνέχεια στα καλά αποτελέσματα που έχουν πετύχει σε άλλες αναμετρήσεις αλλά και στις επιτυχίες «αδελφών κομμάτων» σε άλλες χώρες (πχ Γερμανία). Οι προκριματικές εκλογές τους προσέλκυσαν περισσότερους ανθρώπους από εκείνες των Σοσιαλιστών, ενώ ο υποψήφιός τους, Γιανίκ Τζαντό, κινείται δημοσκοπικά στο 5-7%. Αυτά είναι αρκετά για να υπάρξει μια ειρωνική αντιστροφή στη σχέση μεταξύ των δύο κεντροαριστερών κομμάτων: Είναι οι Πράσινοι αυτοί που καλούν την Ινταλγκό να αποσυρθεί στο όνομα της «εκλογιμότητας», παρουσιάζοντας ως «χαμένη ψήφο» τη στήριξη στους πάλαι ποτέ κραταιούς Σοσιαλιστές. Αλλά απέχουν πολύ από τη συγκρότηση ενός ισχυρού ρεύματος, κινούμενοι αρκετά πιο χαμηλά από τις επιδόσεις τους σε ευρωεκλογές ή αυτοδιοικητικές εκλογές. Πολιτικά, η διαδικασία των προκριματικών αποκάλυψε τη διαίρεση ανάμεσα στις δύο ψυχές της οικολογίας: Η «οικοφεμινίστρια» Σαντρίν Ρουσό, επιχείρησε να εκφράσει τη «ριζοσπαστική οικολογία», κάνοντας λόγο για ανάγκες βαθιών κοινωνικών αλλαγών και υιοθετώντας μια ρητορική μερικής αμφισβήτησης του καπιταλισμού. Ηττήθηκε οριακά από τον Γιανίκ Τζαντό, τον «πραγματιστή», που συνδυάζει τις όψεις «πράσινου κεϊνσιανισμού» στο πρόγραμμά του με την πρόθεση να συνομιλήσει με τον επιχειρηματικό τομέα για να τον πείσει να γίνει πιο φιλικός στο περιβάλλον κ.ο.κ. Το γεγονός ότι ο Τζαντό είχε εξαρχής την προτίμηση της ιστορικής ηγεσίας, όπως και το γεγονός ότι πλέον το κόμμα «ενωμένο θα δώσει την εκλογική μάχη» με το πρόγραμμά του, είναι
ένα μόνο δείγμα για τη φύση και τα όρια αυτού του κόμματος.
Η Αριστερά της Αριστεράς
Δυστυχώς, σοβαρά προβλήματα ταλανίζουν και την «Αριστερά της Αριστεράς». Το τοπίο διαφέρει από εκείνο του 2017, όταν η κατάρρευση των Σοσιαλιστών συνδυάστηκε με μια πλατιά συσπείρωση γύρω από την υποψηφιότητα Μελανσόν που είχε αγγίξει το 20% και «φλέρταρε» με τον δεύτερο γύρο, στο κατακερματισμένο τοπίο που είχε διαμορφωθεί. Καταρχήν, υπήρξε ένα ρήγμα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα αποφάσισε να κατεβάσει δικό του υποψήφιο για πρώτη φορά μετά το 2007. Το 2012 υπήρχε το Μέτωπο της Αριστεράς (ΚΚΓ, Αριστερό Κόμμα, ομάδες της άκρας Αριστεράς). Το 2017, ενώ το Μέτωπο είχε διαλυθεί, επικράτησε τελικά στις διαδικασίες του κόμματος(ανατρέποντας την απόφαση της ηγεσίας) η γραμμή της κριτικής στήριξης στον Μελανσόν (συμμετοχή στην καμπάνια της Ανυπότακτης Γαλλίας, αλλά με αυτόνομο-διακριτό τρόπο). Φέτος, το κόμμα αποφάσισε την αυτοδύναμη κάθοδο. Τα νέα δεν είναι άσχημα μόνο από τη σκοπιά της διαίρεσης δυνάμεων. Πρόκειται για μια (ακόμα πιο) δεξιά στροφή στην πολιτική του ΚΚΓ. Η υποψηφιότητα του Φαμπιάν Ρουσέλ (γενικού γραμματέα του κόμματος), που δημοσκοπικά συσπειρώνει ένα 2-4%, συνδυάζει τα πιο προβληματικά χαρακτηριστικά των «δύο ψυχών του ΚΚΓ» -την κεντροαριστερή πολιτική φαρδυπλατιάς «πληθυντικής Αριστεράς» και τις σταλινικές ρίζες του. Είναι γνωστό ότι η διάλυση του Μετώπου της Αριστεράς αφορούσε σε μεγάλο βαθμό τη διαφωνία του ΚΚΓ με την οικοδόμηση του Μετώπου
διεθνη
2 μαρτη 2022
29
η στο «αριστερό ημισφαίριο» ως ανταγωνιστική (και όχι σύμμαχη) δύναμη στους Σοσιαλιστές. Η φετινή ακόμα πιο πλήρης αποστασιοποίηση από τον Μελανσόν, με την άρνηση «κριτικής στήριξης» όπως το 2017, στέλνει καθαρό «σήμα» ενταφιασμού της προηγούμενης τακτικής συμμαχιών «στα αριστερά της Αριστεράς». Αυτή φέτος συνδέεται με την υιοθέτηση ενός προφίλ υπεράσπισης της «σκληρής» κομματικής ταυτότητας. Πρόκειται όμως για μια καταφυγή στις πιο συντηρητικές εκφράσεις της νεοσταλινικής παράδοσης όπως και μια υπόκλιση στην πίεση προσαρμογής της Αριστεράς στις ιδέες της ακροδεξιάς. Ο Ρουσέλ ισχυρίζεται ότι η Αριστερά πρέπει να «διεκδικήσει» τις «ανησυχίες» για τα θέματα της ασφάλειας και του φόβου για την ισλαμική τρομοκρατία -και το υπογράμμισε στηρίζοντας τις κινητοποιήσεις των διαβόητα αντιδραστικών συνδικάτων των αστυνομικών. Ένας γενικόλογος αντιρατσισμός συνδυάζεται με «ρεαλιστικές» απόψεις όπως το ότι «εφόσον κάποιος δεν δικαιούται άσυλο, πρέπει να φύγει από τη χώρα». Ο Ρουσέλ εκτιμά ότι το στρατηγικό λάθος των ηγεσιών της Αριστεράς ήταν ότι ερμήνευσαν το ΟΧΙ στο Ευρωσύνταγμα ως «αντινεοφιλελεύθερο», ενώ κατά τη γνώμη του ήταν «ανακλαστική υπεράσπιση του έθνους». Αυτές οι θεματολογίες, που απασχολούν τον «απλό εργάτη» (βλ. λευκό ψηφοφόρο της Λεπέν), έχουν αφεθεί, λέει, να μονοπωλούνται από την ακροδεξιά. Για όλα αυτά, ο Ρουσέλ έχει κερδίσει τη συμπάθεια της δεξιάς «Λε Φιγκαρό»… Επιπλέον, το ΚΚΓ, «απελευθερωμένο» πλέον από τα οικολογικά δεσμά των πρώην συμμάχων του, υπερασπίζεται ανοιχτά τη θέση του υπέρ της πυρηνικής ενέργειας (την στροφή στην οποία καθοδηγεί με θέρμη ο Μακρόν), ως υπόθεση «εθνικής κυριαρχίας». Η «Ανυπότακτη Γαλλία», που παρουσιάζεται με την καμπάνια «Λαϊκή Ενότητα», παραμένει η πιο μαζική-αναγνωρίσιμη εκλογική επιλογή στον κόσμο της Αριστεράς, συγκεντρώνοντας στις δημοσκοπήσεις ένα 10-11%. Η εμφάνιση ανταγωνιστών (αυτόνομη κάθοδος των Πρασίνων που το 2017 είχαν συμπλεύσει με τους βυθιζόμενους Σοσιαλιστές, αυτόνομη κάθοδος του ΚΚΓ που δεν ξαναστηρίζει Μελανσόν) αποτελεί μέρος της εξήγησης της υποχώρησης από το εντυπωσιακό 19,5% που είχε φέρει τον Μελανσόν μια ανάσα από το δεύτερο γύρο. Ωστόσο δεν είναι ο μοναδικός λόγος, με τις θερμές συζητήσεις για τα όρια αυτού του πολιτικού σχεδί-
ου να έχουν απασχολήσει έντονα την Α.Γ. όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα (πχ με ιδιαίτερη ένταση μετά τις ευρωεκλογές). Πολιτικά, έχει υπάρξει βελτίωση σε κάποιες από τις πιο προβληματικές απόψεις που κυκλοφορούσαν στις γραμμές της (ως προς την ισλαμοφοβία και το ρατσισμό, ως προς την «εθνική κυριαρχία»), όπως συμβολίζεται από την αποχώρηση του Κουζμάνοβιτς, πρώην στενού συμβούλου του Μελανσόν σε αυτά τα θέματα. Για το πού οδηγούσε το φλερτ με αυτές τις απόψεις, είναι ενδεικτική η διαδρομή του ίδιου του Κουζμάνοβιτς. Ο οποίος μετά την αποχώρηση ίδρυσε το κόμμα που ονομάζεται «Κυρίαρχη Δημοκρατία», δηλώνει «ούτε αριστερό, ούτε δεξιό», εμπνέεται από το «Εθνικό Συμβούλιο της Αντίστασης» (όπου το ΚΚ ενώθηκε με τις αστι-
μοψηφισματικών διαδικασιών των πολιτών. Πρόκειται για το μοντέλο του «αριστερού λαϊκισμού», που έχει δείξει μια προεκλογική αποτελεσματικότητα (ιδιαίτερα στις προσωποκεντρικές προεδρικές εκλογές της Γαλλίας και με δεδομένο το ρητορικό χάρισμα του Μελανσόν), διατηρεί ένα αφήγημα πιο «ρηξιακό» όταν συγκρίνεται με τις θλιβερές εναλλακτικές στη «θεσμική Αριστερά» της Γαλλίας, αλλά αναπαράγει όλα τα πολιτικά και οργανωτικά προβλήματα αυτής της στρατηγικής: Πολιτικά, η υποβάθμιση της ταξικής σύγκρουσης, όχι μόνο στη «γλώσσα» και στα σύμβολα, αλλά και ως τμήμα του πολιτικού σχεδίου. Οργανωτικά, η συνύπαρξη μιας «οριζοντιότητας» με μια αδιαμφισβήτητη ηγεσία, καθώς ο ηγέτης ενσαρκώνει το «λαό» στην αντιπαράθεσή του με τις «ελίτ».
Δυστυχώς, σοβαρά προβλήματα ταλανίζουν και την «Αριστερά της Αριστεράς». Το τοπίο διαφέρει από εκείνο του 2017, όταν η κατάρρευση των Σοσιαλιστών συνδυάστηκε με μια πλατιά συσπείρωση γύρω από την υποψηφιότητα Μελανσόν που είχε αγγίξει το 20% και «φλέρταρε» με τον δεύτερο γύρο κές-πατριωτικές δυνάμεις υπό την ηγεσία του εθνάρχη Ντε Γκωλ) και δεν έχει πρόβλημα να συμμετέχει σε «ακτιβισμούς» πανηγυρισμού του Brexitμαζί με τις διάφορες φυλές του σκληρού δεξιού «κυριαρχισμού» (Ασελινό, Φιλιπό, Ντιπόν-Ενιάν κ.ά.). Η υποψηφιότητά του στις προεδρικές δεν ανιχνεύεται δημοσκοπικά. Το πρόγραμμα του Μελανσόν αποτελεί την πιο προωθημένη εκδοχή μεταρρυθμιστικής αμφισβήτησης του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος, όπως συμπυκνώνεται στην υπόσχεση για ένα νέο σύνταγμα και μια 6η Δημοκρατία (ο Μελανσόν δηλώνει πως θα είναι «ο τελευταίος πρόεδρος της 5ης Δημοκρατίας»), που επιχειρεί να συνενώσει διάφορες όψεις του οικονομικού-οικολογικού-δημοκρατικού προγράμματος. Κατά τη γνώμη μας, το μεγαλύτερο πρόβλημα του πολιτικού σχεδίου της Α.Γ. δεν αφορά τόσο την αμφισημία του ίδιου του «στόχου», όσο τη θολή μέθοδο που προτείνει για την επίτευξή του, που σε μεγάλο βαθμό αρχίζει και τελειώνει σε ένα συνδυασμό εκλογής του Μελανσόν στην προεδρία και δη-
Η καμπάνια της Α.Γ. εξακολουθεί να προκαλεί ενθουσιώδη συμμετοχή σε κύκλους ανένταχτων ακτιβιστών και οι συγκεντρώσεις του Μελανσόν παραμένουν πιο μαζικά και ζωντανά γεγονότα σε σχέση με όλους τους ανταγωνιστές του. Μένει να φανεί αν αυτή η προεκλογική αύξηση της διαθεσιμότητας-συμμετοχικότητας, όπως και το γεγονός ότι ο Μελανσόν έχει κατακτήσει τον ρόλο της «χρήσιμης ψήφου» ως ανοιχτά προπορευόμενος στο «αριστερό ημισφαίριο» θα ωθήσουν στην τελική ευθεία τα ποσοστά της Α.Γ. Οι υποψηφιότητες της άκρας Αριστεράς (Ναταλί Αρτό, Lutte Ouvriere και Φιλίπ Πουτού, NPA) δείχνουν καθηλωμένες στην «καταγραφή» πάνω-κάτω από το 1% η καθεμιά, απέχοντας πλέον πολύ από την εκλογική δυναμική που παρουσίαζαν στο παρελθόν. Στο NPA τα πράγματα φέτος είναι πολύ πιο δύσκολα. Στο NPA τα πράγματα φέτος είναι ακόμα πιο δύσκολα, καθώς έχει βρεθεί σε σκληρές εσωκομματικές περιπέτειες και κρίσεις συνοχής. Επιπλέον, ο σύντροφος Πουτού, ο απολυμένος εργάτης αυτοκινητοβιομηχανίας που «μιλά
όπως εμείς», δυσκολεύεται να συγκεντρώσει τις αναγκαίες 500 υπογραφές εκλεγμένων αξιωματούχων για να συμμετέχει τελικά στις εκλογές και ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, απείχε αρκετά από το στόχο.
Οι Προκριματικές του Λαού
Σε αυτό το τοπίο υπήρξε η παρέμβαση των «Προκριματικών του Λαού». Μια πρωτοβουλία ανένταχτων που οργάνωσαν μια δική τους προκριματική διαδικασία με στόχο να επιλέξει «ο λαός της Αριστεράς» την υποψηφιότητα που θεωρεί ικανότερη να τον «ενώσει». Η ανταπόκριση είχε τις πιο αγαθές προθέσεις. Οι 400.000 άνθρωποι που ανταποκρίθηκαν (περισσότεροι από όσους κλήθηκαν να δώσουν «χρίσμα» στον Μελανσόν, πολύ περισσότεροι από τις «ανοιχτές προκριματικές» των Πρασίνων και απείρως περισσότεροι από όσους διάλεξαν την Ινταλγκό στο Σοσιαλιστικό Κόμμα) διακατέχονται από ειλικρινή επιθυμία για ενότητα και ειλικρινή αγωνία απέναντι στην παρέλαση δεξιών και ακροδεξιών. Η μέθοδος υπήρξε -τουλάχιστοναμφιλεγόμενη: Χωρίς σοβαρή προγραμματική βάση, χωρίς πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των υποψηφίων, χωρίς καν τη… σύμφωνη γνώμη των περισσότερων από αυτούς, οι διοργανωτές κάλεσαν τον κόσμο να «βαθμολογήσει» πρόσωπα. Η έκβαση υπήρξε -σύμφωνα με τους πιο καχύποπτους-προδιαγεγραμμένη. Αναδείχθηκε ως πιο δημοφιλής (περισσότερες καλές/ λιγότερες κακές γνώμες) η Κριστιάν Τομπιρά, η μοναδική υποψήφια που καλωσόρισε εξαρχής με θέρμη την πρωτοβουλία και διατυμπάνιζε τη συμφωνία της με το εγχείρημα. Η Τομπιρά υπήρξε υπουργός του Ολάντ. Διατύπωσε χλιαρά τις ενστάσεις της στην οικονομική πολιτική, όταν «σκέφτηκε να παραιτηθεί» αλλά δεν το έκανε και παρέμεινε στη θέση της ακόμα και μετά το διορισμό του «σαρκοζικού» Μανουέλ Βαλς ως πρωθυπουργού. Παρόλα αυτά διατηρεί συμπάθειες για τη νομιμοποίηση του ομόφυλου γάμου επί των ημερών της, την τελική παραίτησή της όταν ο Ολάντ αποφάσισε την αφαίρεση υπηκοότητας των καταδικασμένων για τρομοκρατία, τις προοδευτικές της απόψεις στα ζητήματα ρατσισμού και των πρώην αποικιών της Γαλλίας και τη χυδαία στοχοποίησή της από τη μιντιακή ακροδεξιά (που την αποκαλούσε ανοιχτά «μαϊμού»). Εμφανίστηκε έτσι (συγκεντρώνοντας αρχικά ένα 3-5%), επικαλούμενη την ανάγκη ενότητας, μία επιπλέον υποψηφιότητα στο χάρτη της πλατιάς Αριστεράς… (συνέχεια σελ. 30)
30
∆ΙΕΘΝΗ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
Μια κρίση που δεν λύνεται στις κάλπες (συνέχεια από σελ. 29)
Τ
ο πρόβληµα του κατακερµατισµού είναι εµφανές. Η δηµοσκοπική αριθµητική λέει ότι διάφορες παραλλαγές συµµαχιών θα είχαν τη πιθανότητα να διεκδικήσουν να στείλουν υποψήφιο στο δεύτερο γύρο. Στο σκληρό περιβάλλον πολιτικής ήττας, άλλοι αγωνιστές αισθάνονται την ανάγκη να «οχυρωθούν» στο κόµµα τους, ενώ άλλοι χάνουν το ενδιαφέρον τους στα υπαρκτά πολιτικά κόµµατα και τις διαθέσιµες εκλογικές επιλογές, προτιµώντας να αφοσιωθούν στη δράση στα σωµατεία τους ή σε κοινωνικά κινήµατα. Ωστόσο, σωστά υπενθυµίζουν αρκετοί ότι πολλές φορές στην ιστορία η (ευρύτερη) Αριστερά σηµείωνε εκλογικές επιτυχίες και διαιρεµένη, καθώς υπήρχε ένα διευρυµένο και πολιτικά ενεργοποιηµένο κοινωνικό ακροατήριο στο «αριστερό ηµισφαίριο».
Ζωτικός χώρος
Το µεγάλο ζητούµενο είναι η αντιστροφή αυτής της πραγµατικότητας –της συρρίκνωσης του ζωτικού χώρου για κάθε εκδοχή Αριστεράς τα τελευταία χρόνια. Αυτό δεν αντιµετωπίζεται στο δρόµο προς τις κάλπες. Χωρίς να υποτιµούµε τη σηµασία όσων συµβαίνουν σε µια προεκλογική περίοδο (οι καµπάνιες, τα προγράµµατα, οι προσπάθειες ανάπτυξης δυναµικής στην τελική ευθεία κλπ), οι εκλογικές αναµετρήσεις σε γενικές γραµµές είναι «στιγµές» που αποτυπώνουν (έστω στρεβλά) τον πολιτικό συσχετισµό που έχει ήδη διαµορφωθεί από όσα έγιναν ή δεν έγιναν στην ταξική πάλη και τον πολιτικό ανταγωνισµό όλα τα προηγούµενα χρόνια. Το πρώτο µισό της θητείας Μακρόν καθορίστηκε από την εξέγερση των Κίτρινων Γιλέκων και από τη συγκλονιστική απεργιακή µάχη ενάντια στη µετωπική επίθεση στο ασφαλιστικό σύστηµα. Ο Τζον Μάλεν, που ζει στο Παρίσι, προέβλεπε τότε ότι «ο Μακρόν θα επενδύσει στην ισλαµοφοβία για το δεύτερο µισό της θητείας του», γνωρίζοντας ότι αποτελεί δοκιµασµένο εργαλείο δεξιάς µετατόπισης του πολιτικού τοπίου και της δηµόσιας συζήτησης. ∆εν γνωρίζουµε αν περίµενε και ο ίδιος ο σύντροφος τον παροξυσµό που ακολούθησε από τις αρχές του 2020 µέχρι και σήµερα, µε µια αντιδραστική επίθεση βγαλµένη από τα εγχειρίδια των «πολιτισµικών πολέµων» της Alt-Right, που µετέτρεψε τη Γαλλία
στο ζοφερό µέρος όπου «ανθούν» οι Λεπέν και οι Ζεµούρ. Παράλληλα, η πανδηµία σκέπασε το κοινωνικό ζήτηµα: ο Μακρόν ευφυώς σεβάστηκε µια κάποια «κοινωνική ειρήνη», αναστέλλοντας επ’ αόριστον τις εµβληµατικές επιθέσεις που είχε στα συρτάρια, ενώ τον τόνο έδωσε η αντιπαράθεση γύρω από το Green Pass, που ενίσχυε την ακροδεξιά εκδοχή «αντίστασης στις ελίτ». Σε αντίθεση πχ µε τις εκλογές του 2017, όπου οι «τελευταίες πράξεις» της κρίσης του Ολάντ ήταν ο απεργιακός αγώνας ενάντια στον αντεργατικό νόµο Ελ Κοµρί και το κίνηµα Nuit Debout, τα οποία τροφοδότησαν την «ζήτηση» για αριστερή πολιτική και την εκτίναξη του Μελανσόν, σήµερα µια πολύ σκοτεινή συγκυρία ρίχνει τη «σκιά» της πάνω στις επερχόµενες κάλπες. Ένα άρθρο στα πλαίσια της απολογιστικής συζήτησης για την πορτογαλική ριζοσπαστική Αριστερά, έθιγε το ζήτηµα της σχέσης εκλογικού συσχετισµού και κοινωνικών αγώνων: «Τα αντικαπιταλιστικά κόµµατα µπορούν να αναπτύξουν ένα σκληρό εκλογικό πυρήνα γύρω στο 5% αλλά µπορούν επίσης να φτάσουν σε διψήφια ποσοστά αν καταφέρουν να συνδεθούν µε µαζικές ανησυχίες και αγώνες. Όταν οι εργαζόµενοι είναι σε υποχώρηση και οι δεξιές λαϊκιστικές ιδέες ενισχύονται, είναι δύσκολο να διατηρηθεί η υποστήριξη των λιγότερων ριζοσπαστικών τµηµάτων που ίσως ψηφίσουν [την αντικαπιταλιστική Αριστερά] σε συγκεκριµένες περιόδους. Ένα από τα δύσκολα καθήκοντα µιας δύναµης της ριζοσπαστικής Αριστεράς είναι το πώς να συντηρήσει αυτό το ρεύµα µέσα σε δύσκολες περιόδους. Αυτό είναι ευκολότερο αν η πολιτική κουλτούρα της δεν είναι πολύ εκλογικίστικη και διατηρεί ως κυρίαρχο προσανατολισµό την ανάπτυξη της αυτό-οργάνωσης στους χώρους δουλειάς και στις κοινότητες». Αυτή η προσέγγιση –που θα µπορούσε να γραφτεί και για τις εκλογικές δυσκολίες που αντιµετωπίζει η γαλλική Αριστερά φέτος σε σύγκριση µε το 2017– παίρνει υπόψη τα όρια που δηµιουργεί το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον (τι «αποτυπώνεται» στην κάλπη), αλλά δεν εισηγείται µοιρολατρία. Σκιαγραφεί την ανάγκη πιο «ανθεκτικών» µορφών πολιτικοποίησης και ριζωµένης οργάνωσης, για να αντέχουν στις στροφές της συγκυρίας. Πρόκειται για την καρδιά του (διεθνούς) προβλήµατος, το οποίο είχε περι-
γράψει πολύ εύστοχα ο Ούγκο Παλέτα (NPA), σε κείµενο που αναδηµοσιεύσαµε και στο προηγούµενο φύλλο της «Ε.Α.» και στο Rproject: «Αλλά αυτές οι [εκλογικές] επιτυχίες ήταν εφήµερες και δεν αποκρυσταλλώθηκαν -για διάφορους λόγους- σε οργανώσεις ικανές να αναδηµιουργήσουν οργανικούς, ανθεκτικούς δεσµούς µε την εργατική τάξη… οι περισσότερες µεγάλες στιγµές µαζικής κοινωνικής σύγκρουσης, όπου τέθηκε συγκεκριµένα το ζήτηµα της επαναστατικής ρήξης, ήταν επίσης στιγµές όπου η πολιτική Αριστερά κατόρθωνε να συγκεντρώσει την εκλογική στήριξη µεγάλου τµήµατος των εργαζόµενων τάξεων και να χτίσει µεγάλες και αγωνιστικές οργανώσεις ικανές να αναπλάθουν την “κοινή λογική” που επικρατεί στην εργατική τάξη από τα µέσα της. Είναι αυτή η αντι-ηγεµονική δυνατότητα –αυτός ο οργανικός δεσµός µε την εργατική τάξη– που έχει χαθεί».
Εκλογική τακτική ∆εν είναι τυχαίο ότι τα «λαϊκιστικά» πειράµατα, ή και διαφορετικές απόπειρες που είχαν όµως στο επίκεντρο τον «ηγέτη» και την εκλογική αποτελεσµατικότητα (κορµπινίστας, ρεύµα Σάντερς), που επιχειρούν να παρακάµψουν αυτή την απουσία οικοδοµώντας «εκλογικές πολεµικές µηχανές» έχουν αποδειχθεί τα πιο ευάλωτα στις στροφές της συγκυρίας. Αυτό αποτελεί και το µεγαλύτερο ζήτηµα µε την «λαϊκιστική» στρατηγική της Ανυπότακτης Γαλλίας, που -6 χρόνια µετά την ίδρυσή της- δεν έχει κάνει τα βήµατα που αντιστοιχούσαν στον αρχικό εκλογικό της θρίαµβο το 2017, παραµένοντας σε µεγάλο βαθµό κάτι µεταξύ χαλαρού «δικτύου εθελοντών» και εκλογικού µηχανισµού του Μελανσόν (κάτι που κοστίζει στη δράση της τον υπόλοιπο καιρό, αλλά αποτυπώνεται ακόµα και µε εκλογικούς όρους, µε την αναντιστοιχία που έχει παρουσιάσει η δύναµή της σε άλλες αναµετρήσεις, εκτός από τις προεδρικές). Ακόµα κι αν η ζωντάνια και η ευρηµατικότητα που χαρακτηρίζει τους ακτιβιστές της Α.Γ. καταφέρει να εµπνεύσει κι ενεργοποιήσει ένα ευρύτερο εκλογικό ρεύµα, πράγµα που ασφαλώς το ευχόµαστε, τα προβλήµατα θα παραµένουν. Οι σύντροφοι και οι συντρόφισσες του NPA έχουν ίσως την πιο καθαρή και πλήρη επίγνωση αυτών των ζητηµάτων. Τονίζουν εύστο-
χα ότι οι γενικές εκκλήσεις για µια νέα «Ένωση της Αριστεράς» (µε όσους θέλουν µια επανάληψη της εµπειρίας Ολάντ;) ή µε τρικ όπως οι «προκριµατικές του λαού» δεν θα ξεπεραστούν οι δυσκολίες και οι αδυναµίες της γαλλικής Αριστεράς, ενώ κάνουν συχνά λόγο για την ανάγκη οικοδόµησης σταθερής ενότητας στους αγώνες, την ανάγκη πολιτικής οργάνωσης της εργατικής τάξης, την ανάγκη συζήτησης κι αντιπαράθεσης για το αναγκαίο περιεχόµενο της ενότητας. Η αλήθεια είναι ότι ακριβώς λόγω αυτής της ικανότητας των συντρόφων-φισσών να µην περιορίζουν τον ορίζοντά τους στις εκλογές, δείχνει ανεξήγητη η επιµονή σε µια εκλογική καµπάνια στενής κοµµατικής «καταγραφής», που -ιδιαίτερα στις σκληρές συνθήκες που έχουν διαµορφωθεί φέτος στα αριστερά της αριστεράς- έχει τον κίνδυνο ενός ιδιότυπου «αντικαπιταλιστικού» εκλογοκεντρισµού. Σεβόµαστε τη µακρά γαλλική παράδοση (όπου όλες οι δυνάµεις σχεδόν «υποχρεούνται» να παρουσιαστούν/δοκιµάσουν την τύχη τους στον πρώτο γύρο των προεδρικών) και τον θεµιτό στόχο να αξιοποιηθεί η αυξηµένη προεκλογική ορατότητα για την ενίσχυση του κόµµατος. Αλλά η διαπίστωση ότι τα µεγάλα και δύσκολα καθήκοντα ανασυγκρότησης δεν θα κριθούν σε αυτές τις εκλογές, αφορά και τους πόρους και την ενέργεια που απαιτεί (και έχει απαιτήσει ήδη) η στήριξη µιας πανεθνικής προεκλογικής εκστρατείας από µια αποδυναµωµένη οργάνωση. Ο συµβολισµός που έχει αποκτήσει στο κεντρικό πολιτικό τοπίο η υποψηφιότητα Μελανσόν (ως βασικός «δείκτης» της επιρροής του στρατοπέδου αριστερής αντιπολίτευσης στον Μακρόν), η χαλαρή συγκρότηση της Α.Γ. και η επίγνωση ότι η ψήφος δεν σηµαίνει «λευκή επιταγή» ή πολιτικό «γάµο», θα επέτρεπε ένα ευρύ φάσµα τακτικών επιλογών απέναντί της (από απλή δήλωση εκλογικής προτίµησης, µέχρι αυτόνοµη-διακριτή συµµετοχή στην καµπάνια, µε ενδιάµεσες παραλλαγές). Θεωρούµε ότι τέτοιες επιλογές θα συνέβαλλαν στη σύνδεση του NPA µε έναν ευρύτερο κύκλο ακτιβιστών-στριών της Αριστεράς που αγωνιούν καλοπροαίρετα για τον κατακερµατισµό, κάνοντας πιο πειστική την διακηρυγµένη προθυµία του να συζητήσει µαζί τους για το «ποια ενότητα χρειάζεται».
∆ΙΕΘΝΗ
ΩΣ Γ
ΥΡΙΖΕΙ
2 ΜΑΡΤΗ 2022
Ο ΚΙ
Μ
Αφγανιστάν Το Αφγανιστάν είναι από τις φτωχότερες και πιο καθυστερηµένες οικονοµικά χώρες του πλανήτη. Είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στη χώρα γνωρίζουν µόνο τις ΜΚΟ ως το πλησιέστερο σε «κράτος» (µε την έννοια της οργάνωσης της στοιχειώδους καθηµερινότητας και της κοινωνικής αναπαραγωγής). Αυτό δεν άλλαξε ούτε στα 20 χρόνια αµερικανικής «ανοικοδόµησης». Η ακραία φτώχεια συνέχισε να καλπάζει ενώ η «ανοικοδόµηση» αφορούσε αρπαχτές Αµερικανών εργολάβων και Αφγανών πολεµάρχων που µόνο «υποδοµές» δεν άφησαν πίσω τους. Η σκληρή αυτή πραγµατικότητα -της οικονοµικής αθλιότητας- υπέπεσε στην αντίληψη των διεθνών ΜΜΕ κατά τις πρώτες εβδοµάδες µετά την αµερικανική στρατιωτική αποχώ-
Σαχέλ Μετά από 9 χρόνια «πολέµου κατά της τροµοκρατίας», ο γαλλικός στρατός αποχωρεί επίσηµα από το Μάλι, µετά τη σχετική ανακοίνωση από τον Εµµανουέλ Μακρόν. Οι δυνάµεις της Γαλλίας δεν εγκαταλείπουν την περιοχή, καθώς αναδιπλώνονται σε γειτονικές, πιο φιλικές χώρες. Ωστόσο κάθε στοιχειωδώς σοβαρός αναλυτής, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, αν δεν είναι σκέτος αυλοκόλακας, κάνει ήδη λόγο για το «Βατερλώ» του Γάλλου προέδρου. Η στρατιωτική χούντα που κατέλαβε την εξουσία ανατρέποντας την αντιδηµοφιλή φιλοδυτική κυβέρνηση, προχωρά σε ρήξη των σχέσεων µε το Παρίσι, του οποίου τα στρατιωτικά κονβόι δέχονταν επιθέσεις κατά την αποχώρησή τους -όχι µόνο από τζιχαντιστικές ένοπλες οµάδες, αλλά και από… χωρικούς. Η ρήξη µε τη Γαλλία αφορούσε ένα
ρηση. Το µήνυµα ήταν ότι το Αφγανιστάν «καταρρέει» τώρα, που ξανάρχονται στα πράγµατα οι «κακοί» Ταλιµπάν και -δυστυχώς- πρέπει να φύγουν οι «καλές» αµερικανικές δυνάµεις κατοχής. Αλλά σήµερα η κατάρρευση, µε την έννοια της ραγδαίας επιδείνωσης µιας ήδη τραγικής κατάστασης, γίνεται πραγµατικότητα. Και σύµφωνα µε όλους τους διεθνείς οργανισµούς, τα χειρότερα είναι µπροστά: Το 98% δεν τρέφεται επαρκώς, ενώ 21 εκατοµµύρια άνθρωποι, πάνω από το µισό πληθυσµό, αντιµετωπίζει σοβαρή πείνα. Το πρόβληµα γίνεται οξύτερο στα παιδιά. Η χώρα αντιµετωπίζει το φάσµα της καθολικής φτώχειας µέσα στο 2022. Ήταν αναπόφευκτο όµως; Αποχωρώντας, η αµερικανική κυβέρνηση δέσµευσε και «πάγωσε» τα αποθεµατικά της Κεντρικής Τράπεζας του Αφγανιστάν (περίπου 7 δισ. βρίσκονται στις ΗΠΑ και άλλα 2 σε Ευρώπη και Εµιράτα). Πρόκειται για το µισό του µεγέθους της αφγανικής οικονοµίας ή αλλιώς 18 µήνες πολύτιµων εισαγωγών (τρόφιµα, φάρµακα κ.ά.). Αυτό το χυδαίο πλιάτσικο απειλεί να κοστίσει περισσότερους νεκρούς από όσους τα 20 χρόνια του πολέµου. Αλλά γίνεται, λέει, στο όνοµα της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, τα οποία παραβιάζουν οι Ταλιµπάν. Πρόσφατα ο Μπάιντεν «ξεπάγωσε» τα µισά (3,5 δισ.), αναζητώντας όµως «διαδρόµους» παράκαµψης του αφγανικού κράτους για να πάνε ως µορφή «βοήθειας»! Πιο εξοργιστική όµως είναι η λογική που κρατούνται ακόµα τα άλλα 3,5 δισ. Εκκρεµούν αποφάσεις των δικαστηρίων για αγωγές συγγενών των θυµάτων της 11ης Σεπτέµβρη που ζητάνε αποζηµιώσεις από την Αλ Κάιντα και τους Ταλιµπάν. Αν αποφασίσουν υπέρ τους τα δικαστήρια, τα χρήµατα αυτά θα πάνε στις αποζηµιώσεις! Ακόµα κι αν εµπλέκονταν Αφγανοί στην επίθεση, µια τέτοια απόφαση θα ήταν µια χυδαία συλλογική τιµωρία ενός ολόκληρου λαού. Αλλά το κάνει ακόµα χειρότερο το γεγονός ότι ούτε ένας Αφγανός δεν είχε εµπλοκή στην 11η Σεπτέµβρη…
συγχυσµένο συνδυασµό του ιστορικού αντιαποικιακού αισθήµατος µε µια κριτική στο γαλλικό στρατό για «αναποτελεσµατικότητα» στην αποστολή του. Και καθώς η «κατάρα» των µικρότερων εθνών στον ιµπεριαλιστικό κόσµο είναι να επιλέγουν «προστάτη», τις τελευταίες µέρες αποβιβάζονται στο Μάλι εκατοντάδες Ρώσοι στρατιωτικοί σύµβουλοι, για να «αναπληρώσουν» το γαλλικό κενό. Η πλάκα είναι ότι η ρωσική διείσδυση στην Αφρική (µε δεκάδες διµερείς στρατιωτικές συµφωνίες µετά το 2014), που επιχειρεί σταδιακά να εκτοπίσει τη Γαλλία, είχε αποκτήσει τη µεγαλύτερη αρχική ώθησή της µέσω… Γαλλίας: Όταν το γαλλικό υπ.Εξ., πρότεινε στον πρόεδρο της Κεντρικής Αφρικανικής ∆ηµοκρατίας (ΚΑ∆) να ζητήσει ρωσικά όπλα, ως τρόπο να καµφθεί το ρωσικό βέτο (υπήρχε εµπάργκο όπλων και απόφαση να αίρεται µόνο υπό τη σύµφωνη γνώµη όλων των µελών του Συµ-
31
Παλαιστίνη Στη συνοικία της Ανατολικής Ιερουσαλήµ, Σεΐχ Τζαράχ, «λίκνο» της περσινής παλαιστινιακής εξέγερσης, ισραηλινές ειδικές δυνάµεις συνέλαβαν µια 5µελη οικογένεια, εκκένωσαν το σπίτι της και οι µπουλντόζες διέλυσαν όλο το κτίριο. Η οικογένεια Σαλίγια ανήκει στους εσωτερικούς πρόσφυγες, που ξεριζώθηκαν το 1948 από τα χωριά τους και επανεγκαταστάθηκαν σε άλλες παλαιστινιακές περιοχές που δεν είχαν πέσει ακόµα θύµατα της ισραηλινής επέκτασης. Σήµερα το Ισραήλ επικαλείται το νόµο που δίνει δικαίωµα στο κράτος να κατάσχει την ιδιοκτησία Παλαιστινίων που «απουσίαζαν» κατά την ίδρυσή του, ενώ δηλώνει ότι το οικόπεδο ανήκε στο Μεγάλο Μουφτή της Ιερουσαλήµ και το Κράτος του Ισραήλ απέκτησε το δικαίωµα να το κατάσχει µετά την εισβολή στην ανατολική Ιερουσαλήµ το 1967. Οι Σαλίγια γίνονται πρόσφυγες για δεύτερη φορά. Εν τω µεταξύ, στην έρηµο Νεγκέβ, ισραηλινές δυνάµεις συγκρούονται µε διαδηλωτές, καθώς χιλιάδες Βεδουΐνοι αντιστέκονται στην προσπάθεια εξαφάνισης ολόκληρων χωριών τους, καθώς οι ισραηλινές Αρχές χαρακτηρίζουν «µη-αναγνωρισµένη» την παρουσία τους σε γη που ανήκει στο Κράτος του Ισραήλ. Το 1948 ισοπεδώθηκαν τα παλαιστινιακά χωριά που υπήρχαν στην έρηµο Νεγκέβ, για να µην υπάρχει «αναγνωρισµένη» παλαιστινιακή παρουσία. Σήµερα, το Εβραϊκό Εθνικό Ταµείο δηλώνει την πρόθεσή του να εγκαταστήσει 500.000 ανθρώπους στην περιοχή, που ως αραιοκατοικηµένη «δίνει άνευ προηγούµενου ευκαιρίες για µεγέθυνση». Η σύνδεση των σηµερινών εγκληµάτων µε εκείνα του 1948 υπογραµµίζει καθαρά τί σηµαίνει η διαπίστωση ότι «η Νάκµπα συνεχίζεται» και ότι το σιωνιστικό σχέδιο εποικιστικής αποικιοκρατίας «παραµένει ενεργό». Ενώ η συστηµατική συνέχεια τέτοιων (και άλλων) πρακτικών, έκανε πρόσφατα τη ∆ιεθνή Αµνηστία, την ανθρωπιστική οργάνωση µε το µεγαλύτερο κύρος παγκοσµίως, να περιγράψει το Ισραήλ ως ένα ενιαίο σύστηµα αντιπαλαιστινιακού απαρτχάιντ, από το ποτάµι ως τη θάλασσα…
βουλίου Ασφαλείας). Ο Λαβρόφ ανταποκρίθηκε στο αίτηµα της ΚΑ∆ και ρώτησε µε γενναιοδωρία «να βάλω και µερικούς µισθοφόρους που ξέρουν να τα χειρίζονται;». Έκτοτε, η «Wagner», το διαβόητο αντίστοιχο της εξίσου διαβόητης αµερικανικής «Blackwater», δρα στην κεντρική Αφρική. Η άφιξη Ρώσων αξιωµατικών στο Μάλι προκαλεί το ερώτηµα να θα συνδυαστεί µε γεωγραφική «διεύρυνση» της παρουσίας της Wagner. Αν συµβεί κάτι τέτοιο, κρίνοντας και από τις καταγγελίες των ντόπιων σε άλλες αφρικανικές χώρες για τις πρακτικές της εν λόγω µισθοφορικής δύναµης, δυστυχώς η δίκαιη σηµερινή χαρά των χωρικών που βλέπουν τα γαλλικά κονβόι να ξεκουµπίζονται, δεν θα κρατήσει πολύ…
2 ΜΑΡΤΗ 2022
Οχι στην πανεπιστηµιακή αστυνοµία σελ. 19
Καλοδεχούµενοι ΟΛΟΙ οι πρόσφυγες Του Νικόλα Κολυτά
Η
ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έθεσε σε ένα τελείως νέο πλαίσιο το προσφυγικό ζήτηµα στην Ευρώπη. Στους φτωχούς και κυνηγηµένους Ασιάτες και Αφρικανούς, προστίθενται οι Ουκρανοί που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εµπόλεµη χώρα τους.
Άγριες συνθήκες Η «πολιτισµένη Ευρώπη» δείχνει αυτή τη στιγµή µια µπαρουταποθήκη. Το πλαίσιο εντός του οποίου καλούνται να συνυπάρξουν οι λαοί, ακόµη κι αν λήξουν οι εχθροπραξίες, περιλαµβάνει απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων, οικονοµικά αντίµετρα, φίµωση του τύπου, τερατώδεις πολεµικές επενδύσεις, ανίερες συµµαχίες και διαρκή φόβο. Το διεθνές δίκαιο σε τέτοιες περιπτώσεις γίνεται ένα κουρελόχαρτο που ερµηνεύεται κατά το δοκούν, ενώ τα ανθρώπινα δικαιώµατα πετιούνται στον κάλαθο των αχρήστων. Μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις, οι µόνοι ηττηµένοι είναι οι λαοί. ∆εν είναι καθόλου τυχαίο ότι στα Μέσα Κοινωνικής ∆ικτύωσης πολλοί θυµήθηκαν τους στίχους του Μπρεχτ που έλεγαν ότι «Ο πόλεµος που έρχεται δεν είναι ο πρώτος. Πριν απ’ αυτόν γίνανε κι άλλοι πόλεµοι. Όταν τελείωσε ο τελευταίος, υπήρχαν νικητές και νικηµένοι. Στους νικηµένους, ο φτωχός λαός πέθαινε από την πείνα. Στους νικητές ο φτωχός λαός πέθαινε το ίδιο». Ψήγµατα αυτών των στίχων τα βλέπουµε ήδη. Με την καταστολή των αντιπολεµικών διαδηλωτών στη Ρωσία και µε τη µαζική έξοδο προσφύγων από την Ουκρανία. Σύµφωνα µε στοιχεία της Ύπατης Αρµοστείας του ΟΗΕ, από τα πρώτα 24ωρα της σύρραξης, υπήρξαν περίπου 1 εκατοµµύριο εκτοπισµένοι από τις εστίες τους, από τους οποίους 660.000 άνθρωποι είχαν εγκαταλείψει την Ουκρανία ως την 1η Μάρτη. Υπάρχουν εκτιµήσεις ότι σε βάθος χρόνου το συνολικό προσφυγικό κύµα των Ουκρανών µπορεί και να ξεπεράσει τα τέσσερα εκατοµµύρια ανθρώπους.
Επιλεκτική ευαισθησία Καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πασχίζουν να εµφανιστούν ως «προστάτες του ουκρανικού λαού», στα πλαίσια της σύγκρουσής τους µε τη Ρωσία, υποχρεώνονται να δείξουν ένα πιο ανθρωπιστι-
κό προφίλ απέναντι στους Ουκρανούς πρόσφυγες. Οι άνθρωποι αυτοί αντιµετωπίζουν το δικό τους δράµα (περπάτηµα στο κρύο, ατελείωτες ουρές) και στηρίζονται σε µεγάλο βαθµό στην εθελοντική αλληλεγγύη, αλλά η «άνεση» µε την οποία κάποιες από τις ξενοφοβικές κυβερνήσεις της Ευρώπης διευκολύνουν την υποδοχή δεν έχει καµία σχέση µε τις συνηθισµένες εικόνες αγριότητας στα τείχη της Ευρώπης. Και δεν πρόκειται µόνο για τις γειτονικές χώρες (Πολωνία, Ρουµανία, Ουγγαρία, Ρουµανία, Μολδαβία) που υποδέχονται τα κύµατα χιλιάδων ανθρώπων. Οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ, σε έκτακτη συνεδρίασή τους, προχώρησαν σε έναν πρώτο συντονισµό για το καθεστώς υποδοχής των χιλιάδων προσφύγων από την Ουκρανία που διέφυγαν της ρωσικής εισβολής. Συγκεκριµένα, συζητήθηκε η δυνατότητα να δοθεί στους Ουκρανούς το καθεστώς προσωρινής προστασίας βάσει µιας ακόµη αχρησιµοποίητης Οδηγίας Προσωρινής Προστασίας του 2001 που θα τους επέτρεπε να ζήσουν και να εργάζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση για έως και τρία χρόνια. Μάλιστα η Γερµανίδα υπουργός Εσωτερικών Νάνσυ Φίζερ, ανέφερε πως τα κράτη µέλη της ΕΕ συµφώνησαν οµόφωνα να δέχονται Ουκρανούς πρόσφυγες για έως και τρία χρόνια χωρίς να τους ζητήσουν να υποβάλουν αίτηση για άσυλο. Όλα αυτά είναι καλοδεχούµενα και θα έπρεπε να είναι αυτονόητα για τους ξεριζωµένους, αν και ο χρόνος θα δείξει κατά πόσο οι πρόσφυγες πολέµου από την Ουκρανία θα τύχουν της αντιµετώπισης που πρέπει, ειδικά αν η επικοινωνιακή αξιοποίηση του θέµατος υποχωρήσει από την επικαιρότητα. Όµως δε γίνεται να µην αναδειχθεί η ρατσιστική χυδαιότητα: Η Ευρώπη διαβαθµίζει την αλληλεγγύη της ανάλογα µε την εθνικότητα και το χρώµα του δέρµατος των προσφυγικών ρευµάτων; ∆εν έχουν περάσει παρά λίγοι µήνες από το Νοέµβριο του 2021, όταν η προσπάθεια 3.000 Σύριων και Ιρακινών προσφύγων να περάσουν από τη Λευκορωσία στην Πολωνία έγινε αφορµή σχεδόν «θερµού επεισοδίου» ανάµεσα στις δύο χώρες. Σήµερα, ξαφνικά, εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες είναι «καλοδεχούµενοι». Ενώ ο αριθµός των προσφύγων συγκλονίζει, δεν υπάρχει κανένας «πανικός» στα επιτελεία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Ποια είναι την ίδια ακριβώς στιγµή η στάση της ΕΕ απέναντι στους πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική; ∆ιαρ-
κείς επαναπροωθήσεις, εξαφανίσεις, στρατόπεδα συγκέντρωσης, φράχτες και ειδικά ευρωπαϊκά σώµατα επιφορτισµένα µε κάθε είδους απώθηση ανθρώπων στα σύνορα. Ο ακροδεξιός Βίκτορ Ορµπάν το έχει διατυπώσει ξεδιάντροπα στο παρελθόν: ∆έχεται µόνο χριστιανούς λευκούς πρόσφυγες. Ακόµα εν τω µέσω της ουκρανικής κρίση, στα σύνορα των ανατολικοευρωπαϊκών κρατών, αυτή η «γραµµή» γίνεται πράξη. Οι άπειρες καταγγελίες και µαρτυρίες για διακρίσεις ανάµεσα στους Ουκρανούς και τους «σκουρόχρωµους» κατοίκους Ουκρανίας που επίσης παλεύουν να διαφύγουν, έχει οδηγήσει ακόµα και κυβερνήσεις των χωρών καταγωγής τους να διαµαρτυρηθούν. Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός έκανε λόγο για «Ευρωπαίους, έξυπνους, µορφωµένους ανθρώπους, προγραµµατιστές Η/Υ… δεν είναι το συνηθισµένο προσφυγικό κύµα ανθρώπων µε άγνωστο παρελθόν. Καµιά ευρωπαϊκή χώρα δεν τους φοβάται…», ενώ ένας Γάλλος κεντρώος βουλευτής µας ενηµέρωσε ότι πρόκειται για «µετανάστευση εξαιρετικής ποιότητας, διανοούµενοι, άνθρωποι που µπορούν να αξιοποιήσουµε». Η ίδια άθλια λογική των «φωνακλάδων» Ορµπάν, πιο άρρητα και «ντροπαλά», επικρατεί και στους «κεντρώους» του Βερολίνου και του Παρισιού, που σήµερα συντονίζουν την «πανευρωπαϊκή αλληλεγγύη» ενώ 6 χρόνια πριν προωθούσαν τη ρατσιστική
συµφωνία ΕΕ-Ελλάδας-Τουρκίας.
19 Μάρτη Οι κινητοποιήσεις που θα γίνουν στις 19 Μάρτη (στα πλαίσια της Παγκόσµιας Μέρας κατά του Ρατσισµού στις 21 Μάρτη), από αντιρατσιστικές οργανώσεις, µεταναστευτικές κοινότητες, πολιτικές δυνάµεις της Αριστεράς, αποκτούν επιπλέον σηµασία, στο φόντο των εξελίξεων. Η ανάδειξη και της αντιπολεµικής αιχµής («όχι στον πόλεµο, τους ιµπεριαλιστικούς ανταγωνισµούς, την κούρσα των εξοπλισµών») γίνεται δραµατικά επίκαιρη, τη στιγµή που η κυβέρνηση Μητσοτάκη συντάσσεται µε τις νατοϊκές ιαχές και αντί για ανθρωπιστική βοήθεια στέλνει όπλα. Την ώρα που ο Μηταράκης λέει ότι «αυτοί είναι πραγµατικοί πρόσφυγες» και ο Κικίλιας καλεί τις ΜΚΟ του βορείου Αιγαίου να… πάνε στην Ουκρανία, έχοντας το θράσος να µιλά αυτός για «δύο µέτρα και σταθµά» (!), οι διαδηλωτές στους δρόµους της Αθήνας και άλλων πόλεων θα απαιτήσουν αλληλεγγύη στους πρόσφυγες από την Ουκρανία, ενώ θα καταγγέλουν τη ρατσιστική συµφωνία ΕΕ-Ελλάδας-Τουρκίας, που αποδεικνύει ότι η όποια «αλληλεγγύη» κι ελευθερία µετακίνησης εντός της Ευρώπης Φρούριο, είναι χτισµένη πάνω στον απάνθρωπο αποκλεισµό των «άλλων». Ο κόσµος της πραγµατικής αλληλεγγύης άνευ όρων, οι άνθρωποι του αντιρατσιστικού κινήµατος, χρειάζεται να κινητοποιηθεί µαζικά φέτος, για να δηλώσουµε από τα κάτω και δυνατά ότι ΟΛΑ τα θύµατα του ιµπεριαλισµού, του πολέµου, της φτώχειας και των δικτατοριών είναι καλοδεχούµενα. Ανεπιθύµητοι είναι οι πολεµοκάπηλοι, οι ιµπεριαλιστές και όλη η δολοφονική βιοµηχανία τους.