EA 483

Μηνιαία εφηµερίδα για το ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ | www.dea.org.gr

Φύλλο Νο 483 | 6 Ιούλη 2022 | 3€

Η κλιµατική κριση στην εποχή του πολέµου

1922: το αντιπολεµικό κινηµα και το ΣΕΚΕ

Σηµαντικές εκλογικές µάχες στη Λατινική Αµερικη

σελ. 14-15

σελ. 24-25

σελ. 28, 29, 30, 31

Από την Ουκρανία ως την Ανατ. Μεσόγειο

Οχι στον πόλεµο και τους εξοπλισµούς σελ. 8, 9, 10

Ç ÊÕÂÅÑÍÇÓÇ ÈÕÓÉÁÆÅÉ ÔÉÓ ÁÍÁÃÊÅÓ ÔÏÕ ÊÏÓÌÏÕ (ÁÎÉÏÐÑÅÐÇ ÄÉÁÂÉÙÓÇ, ÅÉÑÇÍÇ, ÕÃÅÉÁ, ÐÁÉÄÅÉÁ, ÐÅÑÉÂÁËËÏÍ) ÓÔÏ ÂÙÌÏ ÔÏÕ ÊÅÑÄÏÕÓ ÔÙÍ ÊÁÐÉÔÁËÉÓÔÙÍ

ÁíÜãêç µáæéêÞò åíùôéêÞò ñéæïóðáóôéêÞò äñÜóçò

Η

κυβέρνηση της Ν∆ λειτουργεί ως «πολεµική µηχανή» και έτσι θα συνεχίσει «µέχρι τέλους». Στηρίζει όλες τις προοπτικές της στην εµπιστοσύνη της άρχουσας τάξης ότι «κάνει τη δουλειά». Αλλά αυτές οι προοπτικές είναι υπονοµευµένες. Σε κάθε περίπτωση και σε κάθε σενάριο, το ζήτηµα της ανατροπής αυτής της κυβέρνησης είναι κοµβικό για τη φορά των πολιτικών-κοινωνικών εξελίξεων. Αυτός ο στόχος δεν µπορεί να υπηρετηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτά τα καθήκοντα, συστηµατικής προσπάθειας ανατροπής της υπάρχουσας κατάστασης πραγµάτων, που κάνει αναγκαία την τακτική της ενωτικής, µαζικής, ριζοσπαστικής δράσης, θα κριθούν οι προοπτικές κάθε αριστερού-ριζοσπαστικού πολιτικού σχεδίου. σελ. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 11

2

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

6 ΙΟΥΛΗ 2022

της σύνταξης... Βρισκόµαστε θρωπότητα κινδύνους.

σε µια εποχή που η αναντιµετωπίζει πολλαπλούς

Η ιµπεριαλιστική εισβολή του Πού-

τιν συνεχίζει να σπέρνει όλεθρο και καταστροφή, ενώ κάθε στρατιωτική της επιτυχία ανοίγει την όρεξη της Μόσχας να συνεχίσει -µέχρι να πάψει να υπάρχει «Ουκρανία». Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, πήρε αποφάσεις που απειλούν να γενικεύσουν τον όλεθρο, καθώς η Συµµαχία αλλάζει «Πολεµικό ∆όγµα», διευρύνεται και ενισχύει την παρουσία της στην ανατολική Ευρώπη, ενώ τα κράτη-µέλη της ΕΕ µπαίνουν σε τροχιά ραγδαίας στρατιωτικοποίησης.

Ο πόλεµος και η ενεργειακή κρίση έχουν

λειτουργήσει ως ευκαιρία για τον «εξορυκτικό καπιταλισµό», του οποίου η ασύδοτη δράση µας αποµακρύνει καθηµερινά ακόµα και από τους ανεπαρκείς στόχους που έχουν τεθεί στις διασκέψεις για το κλίµα και µας φέρνει πιο κοντά σε ανείπωτες καταστροφές. Οι επιπτώσεις εκδηλώνονται ήδη, µε ακραία καιρικά φαινόµενα ανά τον πλανήτη, µε πυρκαγιές και ξηρασίες που –µεταξύ άλλων– επιδεινώνουν ακόµα περισσότερο την διαφαινόµενη επισιτιστική κρίση.

Το φάντασµα της διατροφικής και της ενεργειακής ανασφάλειας στοιχειώνει πλέον τους εργαζόµενους σε όλο τον πλανήτη, καθώς το πενιχρό εισόδηµά τους εξανεµίζεται από τον καλπάζοντα πληθωρισµό.

Σε αυτή την εποχή κρίσεων, ενισχύ-

εται και ο αυταρχισµός των κυβερνήσεων όπως και η ενίσχυση αντιδραστικών ρευµάτων και ιδεών. Η µαζική δολοφονία µεταναστών στον ισπανικό θύλακα της Μελίγια, στα σύνορα της Ευρώπης-φρούριο, είναι ένα αδιανόητο έγκληµα που συµπυκνώνει την αγριανθρωπιά που καλλιεργείται απέναντι στους «άλλους». Στις ΗΠΑ, καταργήθηκε η προστασία του δικαιώµατος στην έκτρωση και το πολιτικό φονταµενταλιστικό ρεύµα που εργάστηκε γι’ αυτό το στόχο επί δεκαετίες δηλώνει σήµερα ότι «ήταν µόνο η αρχή», βάζοντας στο στόχαστρο ένα εύρος δικαιωµάτων που ξεκινά από την αντισύλληψη και φτάνει στον διαφυλετικό γάµο.

Οι παγκόσµιες

αυτές απειλές, έχουν και την ελληνική «µετάφρασή» τους: Στην ολόθερµη ένταξη της Ελλάδας στους ιµπεριαλιστικούς σχεδιασµούς, ως «πυλώνας» στο «τόξο ανάσχεσης» από το Ισραήλ ως την Πολωνία. Στον ελληνοτουρκικό ανταγωνισµό, του οποίου η όξυνση µας επιφυλάσσει

ένα απρόβλεπτο καλοκαίρι, ένα «σκοτσέζικο ντους» µεταξύ «συνεννόησης» και κλιµάκωσης προς «θερµό επεισόδιο». Στις πυρκαγιές που ήδη ρηµάζουν τεράστιες περιοχές της χώρας. Στην ταξικά µονοµερή πολιτική του Μητσοτάκη, που αναδιανέµει τον πλούτο προς όφελος των πλουσίων και διαλύει κάθε µηχανισµό κοινωνικής προστασίας, αφήνοντας τους εργαζόµενους και τους φτωχούς στο έλεος της ακρίβειας, των πυρκαγιών, του Covid (που καβαλάει το «τουριστικό κύµα» ενώ τα διαλυµένα νοσοκοµεία οδηγούν σε µια θνητότητα στις ΜΕΘ που ξεπερνά κατά πολύ τον ευρωπαϊκό µέσο όρο). Στην καθηµερινή αθλιότητα των push-backs στο Αιγαίο και της αγριότητας στον Έβρο, που –κρίνοντας από την τροµολαγνική υστερία για πιθανή «υβριδική εισβολή» και την χυδαία στοχοποίηση του εθελοντή διασώστη Ιάσωνα Αποστολόπουλου ως… «εχθρού της πατρίδας»– αναµένεται να ενταθεί. Στο κλίµα αµφισβήτησης των γυναικείων δικαιωµάτων (µετονοµασία ΓΓΙΦ, ηµερίδες και σχολικά προγράµµατα περί «γονιµότητας» κ.ο.κ.), πάνω στο οποίο αναπτύσσεται και η κλιµάκωση της σεξιστικής βίας. Στις επιλεκτικές ευαισθησίες της ∆ικαιοσύνης, που αφήνει ελεύθερο τον Κορκονέα λόγω «σύννοµου βίου», αλλά αρνείται να αφήσει τον Γ. Μιχαηλίδη λόγω «ιδεολογίας», εξωθώντας τον σε απεργία πείνας.

Η κυβέρνηση

της Ν∆ λειτουργεί ως «πολεµική µηχανή» και έτσι θα συνεχίσει «µέχρι τέλους». Η προώθηση του νέου νόµου-πλαισίου στα πανεπιστήµια, σε πείσµα των αντιδράσεων όλης της πανεπιστηµιακής κοινότητας, πιθανά µέσα στο καλοκαίρι, είναι ένα µόνο παράδειγµα. Στηρίζει όλες τις προοπτικές της στην εµπιστοσύνη της άρχουσας τάξης ότι «κάνει τη δουλειά». Αλλά αυτές οι προοπτικές είναι υπονοµευµένες. Το καλοκαίρι θα είναι «θερµό» για τον Μητσοτάκη, γεµάτο από απειλές που έρχονται από το πρόσφατο παρελθόν και µεγάλες προκλήσεις που βρίσκονται µπροστά για τον ελληνικό καπιταλισµό. Η διαρκής ταλάντευση γύρω από τον χρόνο των εκλογών είναι ενδεικτική των προβληµατισµών στο Μαξίµου.

Σε κάθε περίπτωση και σε κάθε σε-

νάριο, το ζήτηµα της ανατροπής αυτής της κυβέρνησης είναι κοµβικό για τη φορά των πολιτικών-κοινωνικών εξελίξεων. Αυτός ο στόχος δεν µπορεί να υπηρετηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ, ούτε αποτελεσµατικά (όπως έχει φανεί από το πώς πολιτεύτηκε σε όλη τη διάρκεια της θητείας Μητσοτάκη), αλλά ούτε και µε ουσιαστικό περιεχόµενο ώστε αυτή η

ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ: Αντώνης Νταβανέλος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Κλαζοµενών 1-3, Τ.Κ. 10440, ΑΘΗΝΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IRIS ΑΕΒΕ EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: Τηλ.: 210-3306286, e-mail: sidaxi@dea.org.gr

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ» Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία

Κυκλοφορεί την πρώτη Τετάρτη κάθε µήνα

ανατροπή να κάνει πραγµατική διαφορά για τη ζωή των εργαζοµένων και να µην αποτελεί µια θλιβερή κυβερνητική «εναλλαγή» (όπως έχει φανεί από τις οργανωτικές και πολιτικές επιλογές του Τσίπρα καθώς µπαίνουµε στην τελική ευθεία προς τις κάλπες). Η «ποιότητα» της αξιωµατικής αντιπολίτευσης άλλωστε είναι ο βασικός λόγος που ο Μητσοτάκης έχει ακόµα πιθανότητες να διατηρεί τον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων.

Ωστόσο το κοινωνικό δυναµικό που µπορεί

να αντισταθεί απέναντι στις προκλήσεις της εποχής υπάρχει. Η επιτυχία του πρώτου Φεµινιστικού Φεστιβάλ στην Ελλάδα που γέµισε αισιοδοξία όσες κι όσους συµµετείχαν και η ελπιδοφόρα κοσµοσυρροή του κόσµου των κινηµάτων, της αλληλεγγύης και της Αριστεράς στα Αντιρατσιστικά Φεστιβάλ, είναι τα πιο πρόσφατα παραδείγµατα. Οι εργατικοί αγώνες του προηγούµενου διαστήµατος δείχνουν ότι τα πρώτα σηµάδια αναθέρµανσης της εργατικής δράσης στην Ευρώπη απέναντι στην ακρίβεια (Βρετανία, Βέλγιο) µπορούν να βρουν «µιµητές» και εδώ.

Αυτός ο κόσµος χρειάζεται και τα πολι-

τικά του εργαλεία. ∆υστυχώς, διάφορες αδυναµίες του χώρου στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ σηµαίνουν ότι είµαστε αρκετά πίσω από τα αναγκαία σε αυτό το καθήκον. Η ριζοσπαστική Αριστερά θα χρειαστεί να εντάξει θαρρετά στη δράση και στο λόγο της όλη αυτή τη «θεµατολογία» που κινητοποίησε και κινητοποιεί τον κόσµο µας. Μπροστά στην όξυνση των ανταγωνισµών, οφείλει να ιεραρχήσει ψηλά στην ατζέντα της την σθεναρή αντιπολεµική στάση και δράση, αντλώντας από την πολύτιµη ιστορική παράδοση του ΣΕΚΕ/ΚΚΕ, που την εποχή της Μικρασιατικής Εκστρατείας κήρυξε τον «πόλεµο κατά του πολέµου». Έχοντας στραµµένη την προσοχή της στους κοινωνικούς αγώνες. Όπως δείχνουν δυνατότητες και κίνδυνοι, δυσκολίες κι ευκαιρίες που παρουσιάστηκαν σε µια σειρά άλλες εκλογικές αναµετρήσεις (Γαλλία, Λατινική Αµερική), κάθε εκλογική τακτική λογοδοτεί στον συσχετισµό (στην κοινωνία και µέσα στην Αριστερά). Αυτός κρίνεται από όσα έγιναν (ή δεν έγιναν) «πριν» και από όσα θα γίνουν (ή δεν θα γίνουν) «µετά».

Σε αυτά τα καθήκοντα, συστηµατικής προ-

σπάθειας ανατροπής της υπάρχουσας κατάστασης πραγµάτων, που κάνει αναγκαία την τακτική της ενωτικής, µαζικής, ριζοσπαστικής δράσης, θα κριθούν οι προοπτικές κάθε αριστερού-ριζοσπαστικού πολιτικού σχεδίου.

ΓΙΝΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ • Εξάµηνη 30 ευρώ • Ετήσια 60 ευρώ • Εξωτερικού 70 ευρώ • Μπορείτε να καταθέσετε τη συνδροµή σας στο λογαριασµό 064/754747-11 της Εθνικής Τράπεζας.

• Υπεύθυνος Γρηγόρης Δεµέστιχας, τηλ 6976564624

πολιτική

6 ιουλη 2022

3

Το καυτό καλοκαίρι του Μητσοτάκη Της Μαρίας Μπόλαρη

Η

κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπαθεί να δημιουργήσει ένα ρεύμα αισιοδοξίας στα στελέχη και τον κόσμο της ΝΔ, ισχυριζόμενη ότι το κύμα της πολιτικής φθοράς της έχει ανακοπεί και κατά συνέπεια ότι μπορεί να αντιμετωπίσει την προοπτική των εκλογών με ασφάλεια. Η εικόνα αυτή στηρίζεται κυρίως στη «φιλικότητα» της πλειοψηφίας των ΜΜΕ και των εταιρειών δημοσκοπήσεων, που αντανακλά το γεγονός ότι η κυρίαρχη τάξη υποστηρίζει ως μπλοκ το σενάριο αυτοδύναμης επανεκλογής του Μητσοτάκη. Όμως αυτός ο ισχυρισμός έρχεται σε αντίθεση με πολλές και σημαντικές εξελίξεις στην κοινωνική ζωή, που είναι δυνατόν να εκφραστούν με αναπάντεχες μετατοπίσεις στις πολιτικές επιλογές των ανθρώπων. Γι’ αυτό, άλλωστε, ο Μητσοτάκης είναι προσεκτικός: Διαρρέει το σενάριο για εκλογές το φθινόπωρο, αλλά κρατάει την «πισινή» για εξάντληση της τετραετίας, αν οι μετρήσεις το φετινό καλοκαίρι δείξουν ότι η «ασφάλεια» των πολιτικών/εκλογικών προβλέψεων είναι φούσκα.

Σοβαρές δοκιμασίες

Οι πραγματικές προοπτικές της κυβέρνησης είναι υπονομευμένες από θέματα που έρχονται ως συνέχεια από το παρελθόν, αλλά και από σοβαρές δοκιμασίες που επωάζονται στη συγκυρία. Στην πρώτη κατηγορία υπάρχουν παραδείγματα που μπορεί να γίνουν εκρηκτικά: Το σκάνδαλο της Novartis δεν ήταν δυνατόν, τελικά, να κουκουλωθεί και αν οι αποκαλύψεις συνεχιστούν ο Μητσοτάκης θα χρειαστεί να πάρει αποφάσεις που αφορούν τη συνοχή του κόμματός του (Γεωργιάδης; Αβραμόπουλος;) αλλά και την ανθεκτικότητα των «γεφυρών» της ΝΔ προς τον χώρο του ΠΑΣΟΚ (Λοβέρδος; Βενιζέλος;). Είναι κοινό μυστικό ότι συνεχίζοντας τις μνημονιακές πολιτικές, ο Μητσοτάκης έχει αποδυναμώσει σε ακραίο βαθμό τις υπηρεσίες και τους μηχανισμούς δημόσιας κοινωνικής προστασίας. Η εμπειρία του περσινού καλοκαιριού μπορεί κάλλιστα να επαναληφθεί φέτος, με τις πυροσβεστικές δυνάμεις ακόμα πιο διαλυμένες, ακυρώνοντας κάθε σκέψη για εκλογές λίγες εβδομάδες μετά. Όταν στη Γαλλία και στη Γερμανία συζητούν για την πιθανότητα νέων «κλεισιμάτων» το φθινόπωρο, λόγω του ασίγαστου κύματος Covid και των φόβων περί επικίνδυνης μετάλλαξης του ιού, στην Ελλάδα με τα δημόσια νοσοκομεία σε κατάρρευση, η επιλογή «όλα για τον τουρισμό»

μπορεί να αποδειχθεί κυριολεκτικά καταστροφική. Όμως αν τέτοιοι παράγοντες αρκούν για να ερμηνεύσουν τις πολιτικές ανασφάλειες, οι δοκιμασίες που έρχονται μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικά πιο αποσταθεροποιητικές. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο πληθωρισμός αγγίζει το 12%, το υψηλότερο από το… 1993! Δεν υπάρχει καμία δυσκολία στο να καταλάβει κανείς ότι οι λαϊκές αποταμιεύσεις, οι μισθοί και οι συντάξεις χάνουν ήδη το ισόποσο και για την ακρίβεια αισθητά περισσότερο γιατί ο πληθωρισμός που αφορά την εργατική/ λαϊκή κατανάλωση είναι μεγαλύτερος του γενικού μέσου όρου που είναι το 12%. Παρά τις κυβερνητικές προβλέψεις και διαβεβαιώσεις, το πρόβλημα

Η σύγχρονη πολιτική ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα για το πώς η ανεξέλεγκτη ακρίβεια μπορεί να οδηγήσει σε απότομη εκτίναξη της δράσης των εργαζομένων και των φτωχών, με πρωτοφανή αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα, ακόμα και απέναντι σε καθεστώτα που έδειχναν ακλόνητα (όσοι αμφιβάλουν ας θυμηθούν τις διαδικασίες της Αραβικής Άνοιξης ή τα πιο πρόσφατα παραδείγματα στη Λατινική Αμερική).

Διεθνείς εξελίξεις

Αυτή η σαθρή εσωτερική κατάσταση θα δεχθεί ισχυρούς τρανταγμούς από τις διεθνείς εξελίξεις. Τέσσερις μήνες μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, οι αποφάσεις της Συνόδου του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη είναι ιδιαίτε-

Ένα βασικό νήμα που συνδέει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία με τις εσωτερικές εξελίξεις είναι η προοπτικής της ακόμα βαθύτερης ενεργειακής κρίσης. αποδεικνύεται μακρού χρόνου: Οι διεθνείς οργανισμοί δηλώνουν πλέον ότι όλο το 2022 αλλά και το 2023 θα είναι περίοδος «υψηλού πληθωρισμού», ενώ αναθεωρούν προς τα κάτω τις προβλέψεις «ανάπτυξης» για το 2022, και για πρώτη φορά δηλώνουν επισήμως την εκτίμηση για αρνητικούς ρυθμούς, για ύφεση στη διεθνή οικονομία, κατά το 2023. Αυτήν την πραγματικότητα η soft γλώσσα των συστημικών εφημερίδων αποτυπώνει με φράσεις όπως «η ΝΔ φθείρεται, καθώς εξαντλείται ο μύθος της ανάπτυξης και αναδεικνύονται του πληθωρισμού οι εισοδηματικές απώλειες». Όμως στην πολύ πιο σκληρή γλώσσα της εμπειρίας των απλών ανθρώπων, αυτή η πραγματικότητα αποτυπώνεται με μετρήσεις όπως αυτή που ανέδειξε ότι για εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες ο μισθός εξαντλείται πλέον στο πρώτο 12ήμερο κάθε μήνα. Η κυβερνητική απάντηση περιορίζεται στην απάτη των «επιδομάτων» προς συγκεκριμένες ομάδες «δικαιούχων». Έτσι αφήνει στο έλεος του καιρού τη μεγάλη μάζα των μισθωτών και των φτωχών, που μόνο με αυτόματη τιμαριθμική αύξηση των μισθών και των συντάξεων θα μπορούσαν να διατηρήσουν (περίπου) σταθερό το πραγματικό εισόδημά τους. Έτσι αφήνει, επίσης, στο απυρόβλητο τις εταιρίες παραγωγής και εμπορίας, που ανεβάζουν κατά κύματα τις τιμές, μετατρέποντας τον πληθωρισμό σε ευκαιρία κερδοφορίας και συγκέντρωσης «ρευστότητας».

ρα σημαντικές. Η «Συμμαχία» διευρύνεται (Σουηδία, Φινλανδια), υιοθετεί ένα νέο «Πολεμικό Δόγμα» με άμεσο στόχο τη Ρωσία και έμμεσο την Κίνα, αυξάνει ραγδαία τους εξοπλισμούς και τη στρατιωτική δύναμη «άμεσης εμπλοκής» (300.000 άνδρες!), ενώ οι Αμερικανοί εγκαθίστανται με μεγάλες δυνάμεις στο «τόξο ανάσχεσης» από την Πολωνία ως την Ανατολική Μεσόγειο. Ο Μητσοτάκης δηλώνει ενθουσιωδώς έτοιμος για να συμμετάσχει σε αυτή την πολεμοχαρή πολιτική. Όμως το κόστος των Μπελχάρα, των Ραφάλ και των F35 θα χρειαστεί να πληρωθεί από τους μισθούς, τις συντάξεις και τις κοινωνικές δαπάνες. Στη Μαδρίτη, προχώρησε η ανασύσταση της Νοτιοανατολικής Πτέρυγας του ΝΑΤΟ και γι’ αυτό στάλθηκε το μήνυμα για «ήρεμα νερά στο Αιγαίο». Ο Ερντογάν φάνηκε πια έτοιμος για αυτή την πολιτική: Ζήτησε και πήρε μέτρα κατά των Κούρδων για να άρει το τουρκικό βέτο απέναντι στην είσοδο της Σουηδίας και της Φινλανδίας, αλλά έβαλε τη θεματολογία του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού «κάτω από το χαλί». Η ελληνική διπλωματία αποδείχθηκε πιο ανέτοιμη και πιο «εκνευρισμένη». Όχι τυχαία: μετά την κατάρρευση του East Med, η αναγκαιότητα επαναλειτουργίας της ΝΑ Πτέρυγας του ΝΑΤΟ, μειώνει τη διεθνή υποστήριξη στις πολιτικές που αποσκοπούσαν στο ναυτικό αποκλεισμό της Τουρκίας στο Αιγαίο και στον ενεργειακό αποκλεισμό της στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό ση-

μαίνει ότι ο Μητσοτάκης θα χρειαστεί να πορευτεί στηριζόμενος «σε δύο βάρκες»: Αφενός να συντηρεί ψηλά τα αιτήματα ανταμοιβής της δικής του «πάγιας» φιλοδυτικής πολιτικής στην περιοχή, αφετέρου να ανταποκρίνεται στις συνολικές σκοπιμότητες της «Συμμαχίας» που επιθυμεί να επαναφέρει την Τουρκία στην πειθαρχία στο ΝΑΤΟ. Δηλαδή, να συντηρεί ψηλά την ατζέντα που παίζει με το θερμό επεισόδιο, αλλά και να ανταποκρίνεται στις πιέσεις για «διάλογο και συνεννόηση» με την Τουρκία. Τα πρώτα αμήχανα δημοσιεύματα στο συστημικό Τύπο, αναδεικνύουν ήδη το πόσο διχαστικές και πολιτικά επώδυνες μπορεί να είναι οι αποφάσεις που βρίσκονται μπροστά στην κυβέρνηση. Μια από τις πιο ανόητες αποφάσεις του Τσίπρα ήταν η επιλογή να μιζάρει στην κριτική στον Μητσοτάκη για «ανεπάρκεια» στην αντιμετώπιση της Τουρκίας. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις φαίνεται ότι αυτή η κριτική, που φλερτάρισε με τα εθνικιστικά και πολεμοχαρή επιχειρήματα, είναι για τον κόσμο ελάχιστα πειστική κι ελκυστική. Ένα βασικό νήμα που συνδέει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία με τις εσωτερικές εξελίξεις είναι η προοπτικής της ακόμα βαθύτερης ενεργειακής κρίσης. Στις ισχυρές οικονομίες της ΕΕ ήδη συζητούν δημόσια την προοπτική «δελτίου» στην ενέργεια, αν δεν υπάρξει σύντομα ειρηνευτική εξέλιξη στην Ουκρανία. Στις αρχές Ιούλη συγκλήθηκε και εδώ η «Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσης» στον τομέα της ενέργειας. Είναι από τις στιγμές που συνειδητοποιεί κανείς τις αλλαγές που έχουν γίνει, αλλά και τους κινδύνους που αυτές εγκυμονούν. Στην «Επιτροπή» συμμετέχουν εκπρόσωποι της (ιδιωτικοποιημένης) ΔΕΗ, αλλά και στελέχη των ιδιωτικών Α.Ε., των διαβόητων «παρόχων» ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου. Το γεγονός ότι κρίσιμες αποφάσεις για τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων θα πάρει μια σύνθεση με ισχυρή την παρουσία των «γερακιών της αγοράς» θα πρέπει να λειτουργήσει ως καμπάνα συναγερμού για όλες τις δυνάμεις που προτάσσουν την υπεράσπιση των εργατικών και λαϊκών συμφερόντων. Έχουμε απέναντί μας μια κυβέρνηση που πρέπει να ανατραπεί. Όλη η πολιτική και κοινωνική ύλη που κάνει αυτό το καθήκον αντικειμενικά εφικτό είναι παρούσα στην τρέχουσα συγκυρία και μάλιστα με τάσεις σοβαρής επιδείνωσης. Όμως η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν θα πέσει από μόνη της. Κάποιος πρέπει να αναλάβει τα καθήκοντα για να την ρίξει. Η αναποτελεσματικότητα της αντιπολίτευσης είναι το μοναδικό ατού του Μητσοτάκη, μέσα σε τούτη την καυτή πολιτική περίοδο.

4

πολιτικη

6 ioyλh 2022

Η ριζοσπαστική Αριστ και η προοπτική των ε Του Αντώνη Νταβανέλου

Η

προοπτική των εκλογών το φθινόπωρο έχει βάλει φωτιά στα «επιτελεία» της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Και σωστά. Οι ερχόμενες εκλογές θα είναι μια σημαντική πολιτική μάχη, που στο κέντρο της θα έχει το ζητούμενο της ανατροπής της αδίστακτης κυβέρνησης Μητσοτάκη. Το εάν θα γίνει εφικτή η ανατροπή της κυβέρνησης , είναι ένα πολιτικό ερώτημα που η απάντησή του θα κριθεί από το πώς θα διεκδικηθεί αυτή η ανατροπή. Από το εάν και κατά πόσο θα τεθούν ξεκάθαροι οικονομικο-κοινωνικοί και πολιτικοί στόχοι, ελκυστικοί και πειστικοί για τις εργατικές και λαϊκές μάζες. Από το εάν και κατά πόσο θα δημιουργηθεί ένα πολιτικό ρεύμα που θα διεκδικεί το να μην περιοριστεί το διακύβευμα των εκλογών στην εναλλαγή του διαχειριστή μιας -λίγο ή πολύ- δεδομένης κυβερνητικής πολιτικής, αλλά να πάρει τη διάσταση της ανατροπής όλης της κυρίαρχης κατεύθυνσης, τη διάσταση της απαίτησης για μια ριζική αλλαγή του συσχετισμού πολιτικής δύναμης μεταξύ των βασικών κοινωνικών «στρατοπέδων». Σε αυτήν την εφημερίδα έχουμε κατ’ επανάληψη γράψει ότι επιθυμούμε την ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη «από τα κάτω και από αριστερά». Αν και φτάνουμε στις παραμονές των εκλογών, ένα τέτοιο ρεύμα εργατικής/λαϊκής κινητοποίησης απέχει ακόμα αισθητά από τα αναγκαία επίπεδα. Αυτή είναι η πραγματική βάση για να ερμηνεύσουμε το γιατί η ΝΔ διατηρεί -τουλάχιστον στις δημοσκοπήσεις- σοβαρές ελπίδες για να διατηρήσει τον έλεγχο των πολιτικών εξελίξεων. Γι’ αυτό έχει ιδιαίτερη πολιτική σημασία η παρέμβαση του κόσμου της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Ενός κόσμου που αποτελεί τμήμα της ραχοκοκκαλιάς των κινητοποιήσεων αντίστασης, ενώ σήμερα «σκέφτεται» αν θα ψηφίσει ΚΚΕ, ΜΕΡΑ25 ή τα ψηφοδέλτια της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς (με την πιο «μαζική» εκπροσώπηση κυρίως από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και την Αριστερή

Πρωτοβουλία…). Η παρακάτω πορεία οφείλει να συνδεθεί με μια βαθύτερη συζήτηση για τη συγκυρία και τις προοπτικές. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη λειτούργησε σαν μια πολεμική μηχανή στην υπηρεσία του κεφαλαίου και όχι σαν μια απλή «διαχειριστική» αστική κυβέρνηση. Η πολιτική της δεν καθορίστηκε από μια απλή (και όπως πάντα…) «ταξική μονομέρεια», αλλά από μια συντεταγμένη προσπάθεια «αντίστροφης αναδιανομής» σε βάρος των εργαζομένων και των φτωχών και ασύστολα υπέρ των καπιταλιστών και των ανώτερων μεσοστρωμάτων που είναι στην ουρά τους. Στο επιτελείο της ΝΔ γνωρίζουν ότι αυτή είναι η βάση της δύναμής τους και δεν σκοπεύουν να παραχωρήσουν ούτε ένα προσωρινό «τάιμ-άουτ» της νεοφιλελεύθερης επιθετικότητας ενόψει εκλογών. Στην απέναντι πλευρά, στον ΣΥΡΙΖΑ, έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία σοσιαλδημοκρατικής μετάλλαξης. Μάλιστα προς μια σοσιαλδημοκρατία χωρίς σοσιαλδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και με την αυταπάτη ότι δεν είναι πλέον αναγκαίο ούτε καν ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, ότι είναι αρκετή μια

«εκλογική μηχανή» στηριγμένη στη «λάμψη» του Αρχηγού που θα περι-

Η πολιτική πρόθεση «να μαυρίσουμε τη ΝΔ» πρέπει να συνδυάζεται υποχρεωτικά με τη δήλωση «καμιά εμπιστοσύνη στον ΣΥΡΙΖΑ» τριγυρίζεται από ένα πειθήνιο σταρ σύστεμ στελεχών, κυρίως ψηφοθηρικών επιδόσεων. Για όποιον/α δεν επιθυμεί να εθελοτυφλεί, αυτό ήταν το νόημα των πολιτικών αποφάσεων αλλά και των οργανωτικών «νεωτερισμών» που ο Τσίπρας επέβαλε στο πρόσφατο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό το «κόμμα-Προοδευτική Συμμαχία» θα επιχειρήσει να αντιτάξει στον πολεμικό καθεστωτισμό του Μητσοτάκη μια πολιτική «στρατηγική» που ισχυρίζεται ότι μπορεί να ικανοποιήσει τους πάντες, και τους εργάτες και τους καπιταλιστές, και τους φτωχούς και τους πλούσιους, μέσα σε μια υπόσχεση ανέφελης «ανάπτυξης» που τάχα μπορεί να

διασφαλίσει η «πολιτική βούληση» της ηγεσίας του. Γι’ αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταφύγει σε μια πολιτική ελάχιστων συγκεκριμένων δεσμεύσεων απέναντι στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα, γι’ αυτό ο Τσίπρας δεν διστάζει να δηλώνει «έτοιμος για κυβερνήσεις συνεργασίας». Προσοχή: Οι μετέπειτα διευκρινίσεις ότι αυτό δεν αφορά σενάρια «μεγάλου συνασπισμού», σενάρια συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ και «λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων», έχουν ελάχιστη αξιοπιστία, ειδικά όταν προφέρονται από τα χείλη κάποιου που (παραβιάζοντας σαφείς συνεδριακές αποφάσεις του κόμματός του) συγκυβέρνησε με τον Καμμένο και τον Παυλόπουλο. Είναι λοιπόν σαφές ότι η πολιτική πρόθεση «να μαυρίσουμε τη ΝΔ» πρέπει να συνδυάζεται υποχρεωτικά με τη δήλωση «καμιά εμπιστοσύνη στον ΣΥΡΙΖΑ». Η πέραν του ΣΥΡΙΖΑ Αριστερά οφείλει να συζητήσει στη βάση κάποιων δύσκολων νέων δεδομένων.

Οικονομική και κοινωνική κρίση Είναι σαφές ότι στην οικονομία διαμορφώνονται οι συνθήκες μιας νέας «τέλειας καταιγίδας», μιας νέας

πολιτικη

6 ioyλη 2022

5

ερά, η συγκυρία κλογών διεθνούς κρίσης. Ακόμα και στα newsletters των τραπεζών θα βρει κανείς προειδοποιήσεις όπως ότι «το βασικό σενάριο γίνεται η ισχυρή επιβράδυνση το 2022, χωρίς να αποκλείεται η ύφεση το 2023», ότι αναθεωρούνται προς τα πάνω οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό σε όλεςτις χώρες του ΟΟΣΑ (στο 8,8% κατά μέσο όρο το 2022, με προοπτική 6,1% για το 2023), ότι η άνοδος των τιμών στην ενέργεια και στα τρόφιμα «θα διευρύνει σημαντικά τις ανισότητες σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη», ότι η απειλή του παρατεταμένου στασιμοπληθωρισμού «οδηγεί τις Κεντρικές Τράπεζες στην ταχύτερη ιστορικά απόσυρση μέτρων στήριξης της οικονομίας». Σε μια τέτοια περίοδο οι κυρίαρχες τάξεις θα αντιδράσουν με κλιμάκωση της ταξικής επιθετικότητας. Μια νέα απειλή, συγκρίσιμη με εκείνη των μνημονίων, έρχεται με ταχύτητα κατά πάνω μας. Σε μια τέτοια περίοδο θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι «για σκληρή μάχη ακόμα και για μια κόρα ψωμί» (όπως αποτύπωνε ο Λένιν το νόημα των αποφάσεων του τέταρτου συνεδρίου της Κομιντέρν για το Ενιαίο Μέτωπο), έχοντας ταυτόχρονα πλήρη συνείδηση ότι η υπεράσπιση ακόμα και των στοιχειωδών δικαιωμάτων και κατακτήσεων του κόσμου μας θα είναι αντικείμενο σκληρής σύγκρουσης, «με νύχια και με δόντια», με τον κόσμο των από πάνω κι όχι αντικείμενο διαπραγμάτευσης και διαδικασιών «κοινωνικού διαλόγου». Σε τέτοιες περιόδους η ενιαιομετωπική δράση, λογική και λειτουργία, γίνεται η λυδία λίθος για την ειλικρίνεια κάθε γραμμής που ισχυρίζεται ότι επιχειρεί την «ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης των πραγμάτων». Η παράδοση του Ενιαίου Μετώπου συνιστά μια «μέθοδο» (να ενώσουμε στη δράση «όλα τα σφυριά» που διαθέτουν οι από κάτω…), αλλά και έναν αυστηρό πολιτικό προσανατολισμό (ενάντια στα κομβικά στοιχεία της πολιτικής των από πάνω, με στόχο την ανατροπή τους και όχι κάποιους υποθετικά υπαρκτούς «κοινούς τόπους» ταξικής συνεργασίας…). Με την έννοια αυτή, η παράδοση του Ενιαίου Με-

τώπου αποτελεί πιεστικό μήνυμα προς διάφορους αποδέκτες. Όσοι/ ες προσανατολίζονται προς το ΚΚΕ οφείλουν να θυμούνται ότι άλλο πράγμα είναι η «διεύρυνση» των ψηφοδελτίων ενός κόμματος και άλλο πράγμα είναι η επίμονη και σχεδιασμένη ενότητα δράσης με στόχο την κλιμάκωση των αγώνων. Όσοι/ ες σκέφτονται προς το ΜΕΡΑ25, οφείλουν να θυμούνται ότι για να υπερασπιστεί κανείς αποτελεσματικά τους εργαζόμενους και τους φτωχούς, πρέπει να συγκρούεται με τους καπιταλιστές και τους πλούσιους. Οι οργανώσεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς οφείλουν να θυμούνται ότι η προγραμματική

Η ενιαιομετωπική δράση, λογική και λειτουργία, γίνεται η λυδία λίθος για την ειλικρίνεια κάθε γραμμής που ισχυρίζεται ότι επιχειρεί την «ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης των πραγμάτων». επάρκεια δεν υπάρχει έξω από τη δοκιμασία της πράξης, και ότι οι διάφορες επιχειρήσεις «καταγραφής» (ακόμα κι όταν είναι αναγκαίες…) ποτέ δεν υπήρξαν αρκετές και πολιτικά αποτελεσματικές. Από την προηγούμενη περίοδο έχουμε λάβει την προειδοποίηση ότι η είσοδος του συστήματος σε συγκυρία κρίσης συνοδεύεται με μια ένταση της γενικευμένης κοινωνικής καταπίεσης. Ο ρατσισμός στην Ελλάδα και στην Ευρώπη βαράει κόκκινο. Ο σεξισμός οξύνεται όπως δείχνει το κύμα των βιασμών και των γυναικοκτονιών. Η αδιαφορία των κυρίαρχων ελίτ για τις συνέπειες της περιβαλλοντικής κρίσης και της κλιματικής απειλής γίνεται απολύτως προκλητική. Σε αυτές τις συνθήκες, δεν είναι αποδεκτό να κυκλοφορούν προς διάλογο κάποιες προγραμματικές προτάσεις πολιτικής/εκλογικής

συνεργασίας που υποβαθμίζουν σκανδαλωδώς τα ζητήματα των προσφύγων και μεταναστών, της καταπίεσης των γυναικών των ομοφυλόφιλων, τα ζητήματα της υπεράσπισης των λαϊκών μαζών από τις συνέπειες της περιβαλλοντικής καταστροφής. Μια ορισμένη αντίληψη που υποτιμά τα κοινωνικά κινήματα και μιλά περιφρονητικά για τον «δικαιωματισμό», δεν είναι (όπως νομίζει) μια «σκληρή» ταξική άποψη, αλλά ένας συγκεκαλυμμένος κοινωνικός συντηρητισμός. Δυστυχώς, σε αυτές τις προκλήσεις έχει προστεθεί μια ακόμα (μεγάλη) δυσκολία.

Πόλεμος και ανταγωνισμοί Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία υπήρξε ένα μεγάλο γεγονός, που αλλάζει τον κόσμο όπως τον γνωρίζαμε. Η νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση των τελευταίων 40 χρόνων, δίνει τη θέση της στη μεταβατική περίοδο της «ένοπλης παγκοσμιοποίησης», με μια τάση γρήγορης μετάβασης στις περιφρουρημένες ζώνες επιρροής και στη διασπορά των θερμών «σημείων επαφής» των ανταγωνιστών, στη διασπορά των ανταγωνιστικών συγκρούσεων. Ο κόσμος που έρχεται θυμίζει περισσότερο την προ του 1914 περίοδο, παρά την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Η εξέλιξη αυτή έχει (ίσως φυσιολογικά σε ένα αρχικό διάστημα…) επιφέρει διαλυτική σύγχυση και πρόσθετες διαιρέσεις. Αναγνωρίζοντας τις πιθανότητες βελτίωσης μέσα από την αναγκαία πολιτική συζήτηση, έχουμε από την αρχή της εισβολής του Πούτιν ισχυριστεί ότι η απόλυτη ιδεολογική και πολιτική ανεξαρτησία απέναντι στο ΝΑΤΟ αλλά και τον ρωσικό ιμπεριαλισμό, είναι πλέον μια ελάχιστη προϋπόθεση συγκρότησης. Η μετάβαση από τον μονοπολικό κόσμο της αμερικανονατοϊκής ηγεμονίας στον πολυπολικό κόσμο -όπου η Ρωσία, η Κίνα και άλλοι μικρότεροι «παίκτες» διεκδικούν αναβαθμισμένη μερίδα στη λεία της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης- δεν συνιστά από μόνη της ένα καλό νέο, δεν είναι μια «αντικειμενικά» θετική εξέλιξη. Γιατί όλοι οι «πόλοι» των ανταγωνιστών και των

συγκρούσεων είναι ιμπεριαλισμοί και η ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα για το πόσο καταστρεπτικές μπορούν να γίνουν οι ανερχόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Στη μακρά περίοδο που βρίσκεται μπροστά μας, είναι αναντικατάστατης αξίας οι επεξεργασίες της διεθνιστικής-αντιπολεμικής Αριστεράς της εποχής μετά το Τσίμερβαλντ, που ήρθε σε ρήξη με τη Δεύτερη Διεθνή, επιλέγοντας την αυτονομία του εργατικού κινήματος και της Αριστεράς του, τόσο απέναντι στους «χορτάτους» όσο και απέναντι στους «πεινασμένους» καπιταλιστές. Οργανώσεις και «μετωπικές» συγκροτήσεις που αρνούνται να κάνουν αυτήν την επιλογή, που ψάχνουν στη Ρωσία του Πούτιν ή στην Κίνα του Ξι κάποια «αντίβαρα» στην αμερικανονατοϊκή βαρβαρότητα, ή αντίστροφα που ψάχνουν στο ΝΑΤΟ τα δημοκρατικά αντίβαρα στον ρωσικό ή κινεζικό «ολοκληρωτισμό», δεν θα μπορέσουν να σταθούν μέσα στις δοκιμασίες που έρχονται. Ο «στρατοπεδισμός» στην ουρά του ενός ή του άλλου ιμπεριαλιστικού πόλου είναι πολιτική καταστροφή. Πολύ περισσότερο που η περιοχή μας είναι το επίκεντρο ενός πολύ επικίνδυνου ανταγωνισμού, του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού για την τοπική ηγεμονία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, για το τοπικό μερίδιο του λέοντος στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και τη στρατηγική των αγωγών. Η διαρκής απειλή ενός ανεξέλεγκτου «θερμού επεισοδίου» δείχνει το πόσο επείγει μια στροφή προς την πολιτική συνεννόησης, συμφιλίωσης, αλληλεγγύης με τον τουρκικό λαό. Και η ιστορία αποδεικνύει ότι τέτοιες στροφές είναι εφικτές μόνο αν η Αριστερά πάρει μεγάλες πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή, έστω κι αν σε ένα αρχικό διάστημα θα πρόκειται για μονομερείς πρωτοβουλίες απόρριψης του ανταγωνιστικού και τελικά φιλοπόλεμου σπιράλ θεμάτων που συνηθίσαμε να αποκαλούμε «κυριαρχικά δικαιώματα» (έστω κι αν αυτά είναι γνωστό ότι παραχωρούνται αυτομάτως σε ιμπεριαλιστικούς κολοσσούς τύπου Exxon, Enic, Total κ.ο.κ.). (συνέχεια σελ.6)

6

πολιτικη

6 ιουλη 2022

Η ριζοσπαστική Αριστερά, η συγκυρία και η προ (συνέχεια από σελ.5) Τα θέματα της ελληνοτουρκικής κρίσης δεν είναι δυνατόν να μπουν κάτω από το πολιτικό χαλί. Ακόμα και όποιον το επιδιώκει, θα τον εμποδίσουν οι κολοσσιαίοι εξοπλισμοί. Το κόστος των Μπελχάρα, των Ραφάλ και των F-35 θα πληρωθεί από τους μισθούς, τις συντάξεις και τις περικοπές των κοινωνικών δαπανών. Για όποιον επιθυμεί να παραμένει σοβαρός, το κοινωνικό ζήτημα στην παρούσα συγκυρία στην Ελλάδα δεν μπορεί να τεθεί με αποτελεσματικό τρόπο, αν δεν απορριφθεί η επιλογή των εξοπλιστικών προγραμμάτων, που αθροιστικά ξεπερνούν σε κόστος το μέγεθος των περικοπών καθενός από τα 3 μεγάλα μνημόνια. Στην πραγματικότητα ο Μητσοτάκης μέσα στο 2021-22 μας ανακοίνωσε, δια των εξοπλιστικών αγορών του, ένα τέταρτο μνημόνιο και ένα τμήμα της Αριστεράς κάνει ότι δεν το κατάλαβε. Όλα τα παραπάνω περιγράφουν την «πολιτική ύλη» που θα έπρεπε να απαντηθεί προγραμματικά από τη ριζοσπαστική Αριστερά, προκειμένου να στηριχτεί μια ενωτική και αποτελεσματική εκλογική παρέμβαση. Όμως το ζήτημα της πολιτικής

γραμμής και των προγραμματικών απαντήσεων, παρόλη τη σημασία και το βάρος που έχει, δεν είναι το μόνο αποφασιστικό κριτήριο.

Εκλογική τακτική

Για τη ριζοσπαστική Αριστερά, η αντιμετώπιση των εκλογών ήταν πάντα, και εξακολουθεί να είναι, ζήτημα τακτικής. Και τακτική δεν σημαίνει στρατηγική, δεν σημαίνει πάγια και αναλλοίωτη απάντηση, δεν σημαίνει πάγια «συνήθεια». Σημαίνει συγκεκριμένη επιλογή, με βάση τη συγκεκριμένη ανάλυση των συγκεκριμένων συνθηκών. Τα παραδοσιακά εκλογικά «κατεβάσματα» μικρών οργανώσεων της άκρας Αριστεράς, με αμελητέα εκλογικά αποτελέσματα (τα γνωστά 0,τόσο…) αποτελούν μια παράλογη σπατάλη πόρων και προσπαθειών, που όταν επαναλαμβάνεται αενάως στις δεκαετίες, καταλήγει να λειτουργεί συκοφαντικά για κάθε έννοια αριστερής πολιτικής τακτικής. Η ήττα του 2015 στην Ελλάδα, που έγινε κατανοητή ως ήττα διεθνώς, προκάλεσε μια «αλλαγή πεδίου» σε αυτήν τη συζήτηση. Ένας ευρύτερος κόσμος υποχώρησε από το πολιτικό στο κινηματικό επίπεδο. Τα λεγόμενα «πλατιά κόμματα» της

ριζοσπαστικής Αριστεράς μπήκαν παντού σε καθοδική πορεία (με εμβληματικά παραδείγματα την κρίση του Podemos στην Ισπανία και την υποχώρηση του Bloco στην Πορτογαλία). Η πορεία αυτή επηρέασε και μετωπικές συγκροτήσεις που θεωρούσαν ότι κάποιες πολιτικές/προγραμματικές επιλογές τις καθιστούσαν οχυρωμένες (όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην Ελλάδα, ή το NPA στη Γαλλία). Τα αποτελέσματα του Μελανσόν στη Γαλλία και παραδείγματα στη Λατινική Αμερική, δείχνουν κάποια σημάδια ανάτασης, μια τάση «επιστροφής στην πολιτική». Όμως ακόμα τα συμπεράσματα είναι επισφαλή. Αυτά περιγράφουν το πρόβλημα: Για μια στοιχειωδώς αποτελεσματική εκλογική παρέμβαση, εκτός από τις αναγκαίες πολιτικές/προγραμματικές απαντήσεις, χρειάζεται και ένα ελάχιστο επίπεδο πολιτικής δύναμης και επιρροής. Για να γίνουμε απολύτως συγκεκριμένοι: Στην Ελλάδα σήμερα θα υπήρχε το περιθώριο μιας (δύσκολης) εκλογικής παρέμβασης μόνο εάν οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, της Αριστερής Πρωτοβουλίας και ορισμένων άλλων αντικαπιταλιστικών οργανώσεων αποφάσιζαν έγκαιρα να κατέβουν

μαζί, σε ενιαίο μπλοκ, στις εκλογές. Τότε θα ήταν θεμιτό να υπολογίζουν σε μια ορισμένη πολλαπλασιαστική δυναμική που προκαλεί η ενότητα στη δράση για να αντισταθμίσουν τις μεγάλες πολιτικές πιέσεις που θα έχει η εκλογική αναμέτρηση. Η ΔΕΑ έχει δηλώσει ότι την ενδιαφέρει αυτή η προοπτική, κυρίως με το κριτήριο της διαμόρφωσης καλύτερων συνθηκών πάλης στην «επόμενη ημέρα» των εκλογών (που σε κάθε σενάριο αποτελέσματος προβλέπεται δύσκολη κι απαιτητική) και ότι αν προχωρήσει μια σχετική διεργασία θα είναι πρόθυμη να συμμετάσχει και να δεσμευτεί. Δεν είμαστε αισιόδοξοι. Εάν υπήρχε πράγματι ως ισχυρή αυτή η πρόθεση, θα είχε εκδηλωθεί ήδη με ισχυρότερους συντονισμούς μέσα στο καθημερινό κίνημα και με σοβαρότερους σχεδιασμούς κοινών δράσεων. Μόνον έτσι προκύπτουν βιώσιμα πολιτικά και εκλογικά μέτωπα και όχι βιαστικές εκλογικές συγκολλήσεις περιορισμένων φιλοδοξιών. Αντ΄αυτού, σε εξέλιξη είναι μάλλον το γνωστό blame game, οι καντρίλιες για να φορτωθούν οι «άλλοι» το ναυάγιο μιας ενωτικής απόπειρας, παρά ένα ειλικρινές άνοιγμα της συζήτησης με στόχο να υπάρξει επιτυχία.

Ο Γ. Βαρουφάκης και οι πολιτικές προτ

Ο

Γ. Βαρουφάκης δείχνει αυτή τη φορά υψηλότερα πολιτικά ανακλαστικά απ’ ό,τι έδειξε το 2015. Δείχνει να κατανοεί καλύτερα από τον Αλ. Τσίπρα το γεγονός ότι η ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι καθήκον πολιτικά πιο σύνθετο από την οργάνωση μιας ανέμελης προεκλογικής καμπάνιας, ότι το εναλλακτικό πρόγραμμα για την επόμενη μέρα προϋποθέτει κάποιες σαφείς επιλογές και, μέσα σε αυτά τα πλαίσια, ότι το κοινοβουλευτικό μέλλον του ΜΕΡΑ25 είναι κάθε άλλο παρά διασφαλισμένο. Στη βάση αυτών των διαπιστώσεων επιδίδεται σε μια πιο δραστήρια παρέμβαση που, σε αντίθεση με τους Αλ. Τσίπρα και Ν. Ανδρουλάκη, διαθέτει πολιτικές αιχμές. Περιδιαβάζοντας τα sites της διεθνούς αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι ο Γ. Βαρουφάκης θα είναι φέτος ένας εκ των προβεβλημένων ομιλητών στο Marxism 2022, στη διεθνή συνάντηση μαρξιστικής συζήτησης που, όπως κάθε χρόνο, διοργανώνει στο Λονδίνο το βρετανικό SWP (Σοσιαλιστικό

Εργατικό Κόμμα). Φαίνεται ότι ο επικεφαλής του ΜΕΡΑ25, που διατηρεί στενές σχέσεις με τους αστέρες της «αριστερής» σοσιαλδημοκρατίας όπως ο Κόρμπιν, επιχειρεί να διευρύνει τις συζητήσεις του και προς τα αριστερά. Εξ όσων γνωρίζουμε αυτό δεν αφορά μόνο τις διεθνείς σχέσεις του ΜΕΡΑ25, αλλά και επιλογές για διεύρυνση του κύκλου των συνομιλητών του και στην Ελλάδα, μιας και όπως όλοι καταλαβαίνουν οι μέρες ως τις εκλογές θα είναι «γκαστρωμένες».

Τα 7+1 σημεία και οι αμφισημίες

Τις αιχμές στην πολιτική του ΜΕΡΑ25, ο Γ. Βαρουφάκης συγκεκριμενοποίησε και παρουσίασε με τα 7 + 1 σημεία «ως βάση οποιουδήποτε διαλόγου». Σωστά, κάλεσε τα άλλα «αντιδεξιά κόμματα» και κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ, να παρουσιάσουν τώρα τις αντίστοιχες επιλογές τους αναλαμβάνοντας προεκλογικά τις δεσμεύσεις απέναντι στον κόσμο, ενώ ακόμα πιο σωστά υπογράμμισε ότι όποια «συμμαχική σχέση» θα κριθεί κατά την προεκλογική περίοδο, αφού

«μετά την κάλπη κανένα σοβαρό κυβερνητικό πρόγραμμα δεν μπορεί να σφυρηλατηθεί». Απ’ ό,τι φάνηκε και με τις δηλώσεις Τσακαλώτου, αυτή η πίεση έγινε αισθητή στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα στα 7 + 1 σημεία του ΜΕΡΑ25, υπάρχουν στόχοι που με αυθεντικό τρόπο είναι σημαντικοί για τον κόσμο. Η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή στον κατώτατο μισθό, η επανεθνικοποίηση της ΔΕΗ, μια σημαντική μείωση του ΦΠΑ, η ρήξη με την εξορυκτική στρατηγική και η «απόσυρση από τον μιλιταριστικό-εξορυκτικό άξονα με Ισραήλ-Κύπρο-Αίγυπτο-Εμιράτα» είναι δεσμεύσεις που πχ ο Αλ. Τσίπρας έχει αποφύγει να αναλάβει. Ο Γ. Βαρουφάκης μοιάζει να προτείνει την έξοδο από το ΝΑΤΟ και τη ρήξη με το καθεστώς των αμερικανονατοϊκών βάσεων. Όμως η περιληπτική αναφορά σε έναν τόσο μεγάλο στόχο, όπως και οι αμφισημίες στις διατυπώσεις, υπονομεύουν την αξιοπιστία αυτής της εξαγγελίας. Προκύπτει έτσι το ζήτημα της σαφήνειας στο γενικότερο πλαίσιο μέσα

στο οποίο ο Βαρουφάκης εντάσσει τους στόχους του, αλλά και της μεθόδου που είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει για να τους προσεγγίσει. Ενάντια σε ποιους στρέφεται η πολιτική του ΜΕΡΑ25; Ο Βαρουφάκης απαντά ότι εντάσσει την πολιτική του σε «ένα Μεγάλο Όραμα για οριστική ανατροπή της αυτοκρατορίας του κεφαλαίου… που μας επιβάλει να φυτοζωούμε σε μια ιδιότυπη φυλακή του χρέους». Καλή είναι η αντίθεση στην «αυτοκρατορία του κεφαλαίου», αλλά είναι γνωστό ότι σήμερα τυπικά ζούμε σε συνθήκες «δημοκρατίας του κεφαλαίου», οπότε ο Γ.Β. πρέπει να μας πει κάτι και γι’ αυτές. Από αυτή την άποψη, οι φίλοι του Γ.Β. όπως ο Κόρμπιν και ο Σάντερς, είναι σαφέστεροι γιατί εντάσσουν τη σκέψη τους στα πιο παραδοσιακά «δίπολα», μιλώντας για «καπιταλισμό-σοσιαλισμό». Δεν εκφράζουμε θεωρητικές ανησυχίες. Στα 7+1 σημεία του ΜΕΡΑ25 απουσιάζει κάθε μέτρο (πέρα από την αύξηση της φορολογίας μόνο των μεγάλων επιχειρήσεων στο 30%) που θα μπορούσε να γίνει κατανοητό ως τάση περιο-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

6 ΙΟΥΛΗ 2022

οπτική των εκλογών

Επιµέλεια: Σπύρος Αντωνίου

ΝΕΟ ΚΥΜΑ COVID

Σε αυτό το ενδεχόµενο δεν θα πάρουµε την ευθύνη της συµµετοχής σε κάποια από τις επιµέρους απόπειρες, που θεωρούµε ότι βαδίζουν προς πολιτική και εκλογική αποτυχία. Θα δηλώνουµε µε σαφήνεια αυτό που θα θεωρούµε διαχωριστική γραµµή: Μαύρο στη Ν∆ – Καµία εµπιστοσύνη στον ΣΥΡΙΖΑ, και θα κα-

λούµε σε ψήφο στην πέραν του ΣΥΡΙΖΑ Αριστερά. ∆εν θα έχουµε καµιά πρόθεση να τσακωθούµε µε κόσµο που θα προτίθεται να ψηφίσει ΚΚΕ, ή ΜΕΡΑ25, ή ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ή Αριστερή Πρωτοβουλία, προτιµώντας να ανοίγουµε τη συζήτηση για µετεκλογικά καθήκοντα. Με επίγνωση ότι µπροστά σε µια κρίσιµη δοκιµασία, ίσως θα έχει χαθεί µια ακόµα ευκαιρία.

άσεις του ΜΕΡΑ25 ρισµού των καπιταλιστών. Αλήθεια, πόσο πιθανή είναι µια «έξοδος από το δυστοπικό εκµεταλλευτικό σύστηµα» χωρίς σύγκρουση µε την πραγµατική κυρίαρχη τάξη; Ο Γ.Β. θέτει το στόχο της «απόδρασης από τη φυλακή του χρέους», αλλά «παραµένοντας µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Το επιχείρηµά του αφορά τους κανόνες αποβολής («αντίθετα µε την Ευρωζώνη απ’ όπου η τρόικα µπορεί να σε αποβάλει έµµεσα, κλείνοντας τις τράπεζές σου… από την ΕΕ δεν υπάρχει τρόπος να διώξουν κράτος-µέλος»). Εδώ, νοµίζουµε, ότι ο Γ.Β. βαδίζει ενάντια στην εµπειρία του στο 2015, αλλά και ενάντια στο πνεύµα των αυτοκριτικών του λίγο αργότερα. Η «χάρτινη» διάκριση µεταξύ Ευρωζώνης και ΕΕ, είναι πολύ ασθενικό επιχείρηµα µπροστά στα οικονοµικά τανκς που οι δύο όψεις αυτού του ίδιου θηρίου έχουν στη διάθεσή τους. Αυτές οι γενικότερες αµφισηµίες επιβάλουν µια προσεκτικότερη «ανάγνωση» των 7+1 σηµείων. Για παράδειγµα, γιατί η ΑΤΑ ορίζεται ως στόχος µόνο για τον κατώτατο µισθό και όχι συνολι-

κά για τους µισθούς και τις συντάξεις, όπως ήταν στην παραδοσιακή γλώσσα του εργατικού κινήµατος; Γιατί µια πολιτική ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις συγκεκριµενοποιείται µόνο στη (σωστή) επανεθνικοποίηση της ∆ΕΗ και δεν επεκτείνεται σε άλλες ιδιωτικοποιηµένες επιχειρήσεις και οργανισµούς «στρατηγικής σηµασίας»; (πχ ΟΤΕ, σιδηρόδροµοι, λιµάνια κ.ο.κ.). Γιατί στους κρίσιµους τοµείς της υγείας και της εκπαίδευσης δεν υιοθετείται η ολοφάνερα αναγκαία επιλογή της ενίσχυσης του δηµόσιου τοµέα µε τον περιορισµό του ιδιωτικού, αλλά υιοθετείται ο οµιχλώδης όρος «κοινωνικοποίηση της δηµόσιας υγείας και παιδείας…»; Τι θα γίνει µε ορισµένες βάρβαρες «µνηµονιακές» ρυθµίσεις που ενώ επιβλήθηκαν ως έκτακτες, έχουν µονιµοποιηθεί (πχ ΕΝΦΙΑ, «Εισφορά» Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ.ο.κ.); Με αυτή την έννοια, τα βήµατα µπροστά του Γ.Β. και η ριζοσπαστικοποίηση της πολιτικής του κόµµατός του είναι καλοδεχούµενα νέα. Όµως είναι βήµατα περιορισµένα, διστακτικά, και πίσω από τις ανάγκες των καιρών.

7

Παρά τις κυβερνητικές προβλέψεις, ο κορωνοϊός δεν πήγε διακοπές…για να επιστρέψει το καλοκαίρι. Τα µεγάλα αστικά κέντρα και τα τουριστικά νησιά «βράζουν» από δεκάδες χιλιάδες κρούσµατα, όπως και τα προηγούµενα δύο χρόνια. Οι παραλλαγές Όµικρον 4 και 5, που δείχνουν διαφυγή από την ανοσία και υψηλή µεταδοτικότητα, είναι πλέον κυρίαρχες. Φυσιολογικά, αυξάνονται και οι νοσηλείες, ενώ ο καθηµερινός αριθµός θανάτων από τις επιπλοκές της covid-19 παρουσιάζεται ως ένα απλό στατιστικό στοιχείο στις ανακοινώσεις του ΕΟ∆Υ. Η απροθυµία λήψης οποιαδήποτε µέτρου προστασίας του πληθυσµού από την κυβέρνηση -ώστε να µην διαταραχτεί η τουριστική περίοδος και η προσδοκία των υψηλών εσόδων- δεν προκαλεί πλέον καµία έκπληξη. Ούτε η απροθυµία του κόσµου να προσέλθει για την 4η δόση εµβολίου (το 6ο% των διασωληνωµένων ασθενών αφορά εµβολιασµένους/ες µε τρεις δόσεις), η οποία είναι η µοναδική σύσταση του υπουργείου Υγείας, µπροστά στο νέο κύµα της επιδηµίας. Τα σχέδια ιδιωτικοποίησης του ΕΣΥ, οι ελλείψεις σε δοµές και προσωπικό, η µετατροπή της ΠΦΥ σε «φραγµό» προς τα νοσοκοµεία µέσω του «προσωπικού γιατρού», είναι ενδεικτικά της κυνικής αδιαφορίας των κυβερνώντων για τη δηµόσια Υγεία και τις ζωές µας.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ «ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΙ» Ενώ η «Ε.Α.» πήγαινε προς το τυπογραφείο, αναµενόταν άλλη µια «κοκοροµαχία» Μητσοτάκη-Τσίπρα στη βουλή, στη συζήτηση που συγκάλεσε ο πρωθυπουργός µε αντικείµενο την κοινωνική πολιτική. Το πλαίσιο της αντιπαράθεσης δύσκολα θα ξεφύγει από τις επικοινωνιακές ατάκες και την ανούσια διαµάχη, για το ποιος από τους δύο «παίχτες» του διπολισµού, έχει δώσει περισσότερα «ψίχουλα» στους «από κάτω». Γιατί αυτό αντιλαµβάνονται ως κοινωνική πολιτική η νεοφιλελεύθερη και σοσιαλφιλελεύθερη εκδοχή διαχείρισης. Αντί για µισθούς, συντάξεις, δηµόσια και δωρεάν Υγεία και Παιδεία, εξασφάλιση στέγης, φαγητού, ψυχαγωγίας για όλους/ες που ζουν στη χώρα, πανηγυρίζουν για τον κατώτατο µισθό που φτάνει τα 713 ευρώ µεικτά, δηλαδή χαµηλότερα από το 2009, όταν ξεκίνησε η εκδήλωση της κρίσης, που ήταν 739 ευρώ. Κάνουν πώς δεν θυµούνται ότι δεν

υπάρχει πια 13η και 14η σύνταξη (όπως και 13ος-14ος µισθός στο ∆ηµόσιο), ενώ και οι υπόλοιπες συντάξεις έχουν «ψαλιδιστεί» δραµατικά τα τελευταία χρόνια. Αντί για κρατική παρέµβαση που θα σταµατήσει την κερδοσκοπία στην ενέργεια και στην αγορά καυσίµων, που θα περιορίσει την ενεργειακή φτώχεια, ο «Μωυσής» θεσπίζει επιδόµατα βενζίνης και ρεύµατος µερικών ευρώ, για τα οποία πρέπει να είµαστε και ευγνώµονες. Πρώτα φτωχοποίηση δηλαδή, θυσίες χωρίς τέλος στο όνοµα της καπιταλιστικής ανάπτυξης και µετά επιδόµατα στοιχειώδους επιβίωσης, που προβάλονται ως καρικατούα κοινωνικού κράτους. Ακόµα και αυτά βέβαια τα «µέτρα ανακούφισης» έχουν χρηµατοδοτηθεί από τις περικοπές στον κοινωνικό µισθό και τη φοροκλοπή των εργαζοµένων, που βλέπουν το εισόδηµά τους να λεηλατείται µήνα µε το µήνα, µε τον πληθωρισµό να τρέχει µε 12%. Τόσο κοινωνικά «ευαίσθητοι»!

ΑΥΤΑΡΧΙΚΗ ΘΩΡΑΚΙΣΗ Νέες αλλαγές στο διαβόητο άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα που αφορά την τροµοκρατία, επέφερε ξανά το υπουργείο ∆ικαιοσύνης. Με νοµοσχέδιο που ψηφίστηκε µέσα σε µια µέρα, περιστέλλεται η ελευθερία λόγου και σκέψης, αφού και ένα απλό σχόλιο στο διαδίκτυο ή ακόµα και η προσπάθεια κάποιου να «υποκινήσει», χωρίς αποτέλεσµα, σε διάπραξη τροµοκρατικής ενέργειας, θα µπορεί να οδηγήσει σε ποινική δίωξη για «υποκίνηση σε τροµοκρατία». Μέσα σε ώρες οι αρχές µπορούν να κατεβάζουν από το διαδίκτυο αναρτήσεις, ακόµα και ιδιωτικές συζητήσεις όταν υπάρχει υποψία ότι «υποκινούν σε τροµοκρατικές ενέργειες». Και όλοι ξέρουµε πόσο εύκολα βαφτίζει το κράτος «τροµοκρατική πράξη» κάθε µορφή λαϊκής διαµαρτυρίας και πολιτικής ανυπακοής ή µιας δυναµικής κινητοποίησης στο δρόµο. Αρκεί µόνο να σκεφτούµε, πόσοι αγωνιστές-τριες έχουν συρθεί σε πολύχρονες δικαστικές περιπέτειες, που κατέληξαν σε άδικες φυλακίσεις, επειδή δεν σκέφτονταν σύµφωνα µε τις κυρίαρχη ιδεολογία. Η διαρκής πάλη για τη διεύρυνση των δηµοκρατικών δικαιωµάτων και ελευθεριών είναι κοµβική ενάντια στην καταστολή και την τάση αυταρχικής θωράκισης του κράτους, σε καιρούς βαθιάς συστηµικής κρίσης.

8

πολιτικη

6 ιουλη 2022

Ο κίνδυνος «θερμού» ελληνοτουρ και η γραμμή της Αριστεράς Του Αντώνη Νταβανέλου

Τ

α καθεστωτικά Μέσα Ενη­ μέρωσης, και στις δύο όχθες του Αιγαίου, προαναγγέλλουν για φέτος το καλοκαίρι ως πι­ θανότατο ένα «θερμό επεισόδιο». Μια, μικρής χρονικής έκτασης και ελεγχόμε­ νης έντασης, δοκιμή ένοπλης αντιπα­ ράθεσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Πάσης φύ­σε­ως και (υπο)στάθ­μης από­στρα­τοι αξιω­μα­τι­κοί, συ­ντα­ξιού­χοι πρά­κτο­ρες των μυ­στι­κών υπη­ρε­σιών και κα­λο­λα­δω­μέ­νοι δη­μο­σιο­γρά­φοι έχουν ει­σβά­λει στα δελ­τία ει­δή­σε­ων και προ­πα­γαν­δί­ζουν αυτήν την προ­ο­ πτι­κή, πα­ρου­σιά­ζο­ντάς την ως ανα­πό­ φευ­κτη και μάλ­λον ως ανα­γκαία. Δυ­ στυ­χώς, όμως, αυτή η «συ­ζή­τη­ση» δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται στα λόγια: διε­ξά­γε­ται με «υπερ­πτή­σεις κι ανα­χαι­τί­σεις» οπλι­σμέ­ νων αε­ρο­σκα­φών, επι­κιν­δυ­νό­τα­τους «ελιγ­μούς» πο­λε­μι­κών πλοί­ων, και όλο και βα­ρύ­τε­ρα εξο­πλι­στι­κά προ­γράμ­μα­ τα και των δύο χωρών. Η ανα­βάθ­μι­ση του μι­λι­τα­ρι­σμού, ως με­θό­δου άτυ­πης δια­πραγ­μά­τευ­σης, κάνει πι­θα­νό­τε­ρο το «θερμό» επει­σό­διο (ακόμα και ως απο­ τέ­λε­σμα «ατυ­χή­μα­τος» ή κακής στιγ­ μιαί­ας αντί­δρα­σης στρα­τιω­τι­κών στε­ λε­χών…) και πι­θα­νό το εν­δε­χό­με­νο, αν προ­κύ­ψει το «θερμό» επει­σό­διο, αυτό να απο­δει­χθεί η αρχή μιας ανε­ξέ­λεγ­ κτης και κα­θό­λου πε­ριο­ρι­σμέ­νης κα­τα­ στρε­πτι­κής ανα­μέ­τρη­σης.

Μεγάλες δυνάμεις

Στην πα­ρού­σα συ­γκυ­ρία, η γε­νι­κή γραμ­μή πλεύ­σης των δυ­τι­κών Με­γά­ λων Δυ­νά­με­ων, δεν είναι σε αυτή την κα­τεύ­θυν­ση. Μετά την ει­σβο­λή του Πού­τιν στην Ου­κρα­νία, η επα­να­συ­ γκρό­τη­ση της νο­τιο­α­να­το­λι­κής πτέ­ρυ­ γας του ΝΑΤΟ είναι προ­τε­ραιό­τη­τα της δυ­τι­κής ιμπε­ρια­λι­στι­κής αλυ­σί­δας. Το «βρεί­τε τα» που ει­πώ­θη­κε κα­θα­ρά και δυ­να­τά από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και την ηγε­σία του ΝΑΤΟ, είναι η γε­νι­κή πο­λι­ τι­κή κα­τεύ­θυν­ση. Ενό­ψει της Συ­νό­δου Κο­ρυ­φής του ΝΑΤΟ στη Μα­δρί­τη, με­ θο­δεύ­τη­κε ήδη η «χο­ρο­γρα­φία» εξο­μά­ λυν­σης (με τις συ­να­ντή­σεις Πα­να­γιω­τό­ που­λου–Ακάρ, Δέν­δια–Τσα­βού­σο­γλου και, τε­λι­κά την εκτί­μη­ση Μη­τσο­τά­κη από την Κύπρο, ότι «σύ­ντο­μα θα φτά­ σου­με σε πιο ήρεμα νερά»…), με στόχο να μην με­τα­φερ­θεί μέσα στην κρί­σι­μη συ­ζή­τη­ση του ΝΑΤΟ το εκρη­κτι­κό πρό­ βλη­μα των ελ­λη­νο­τουρ­κι­κών σχέ­σε­ων. Όμως αυτή η δια­δι­κα­σία είναι εμ­φα­νώς επι­φα­νεια­κή: προ­α­ναγ­γελ­θεί­σες πο­ λι­τι­κές και στρα­τιω­τι­κές κι­νή­σεις δεί­

χνουν ότι αμέ­σως μετά τη Σύ­νο­δο της Μα­δρί­της, η δια­λε­κτι­κή της ανα­μέ­τρη­ σης θα επα­νέλ­θει στο Αι­γαίο και στην Αν.Με­σό­γειο. Η ιστο­ρία μας έχει δώσει πολλά πα­ ρα­δείγ­μα­τα που πεί­θουν ότι ο κα­πι­τα­ λι­σμός δεν είναι ένα ορ­θο­λο­γι­κό σύ­ στη­μα. Οι αντα­γω­νι­σμοί σε διε­θνές, πε­ρι­φε­ρεια­κό, αλλά και το­πι­κό επί­ πε­δο, πα­ρα­μέ­νουν ως απο­φα­σι­στι­κό κρι­τή­ριο για τις επι­λο­γές των (ορ­γα­νω­ μέ­νων σε εθνι­κά κράτη) αστι­κών τά­ ξε­ων. Το ερώ­τη­μα σε ποιο νέο ση­μείο ισορ­ρο­πί­ας δύ­να­μης και επιρ­ρο­ής θα κλη­θούν τε­λι­κά να «τα βρουν» οι Έλ­λη­ νες και οι Τούρ­κοι κα­πι­τα­λι­στές και οι κυ­βερ­νή­σεις τους, είναι ένα ερώ­τη­μα που κα­θό­λου δεν απο­κλεί­ει «τυ­χο­διω­ κτι­σμούς», ακόμα και όταν οι διε­θνείς ηγε­σί­ες θε­ω­ρούν ότι θα απο­τε­λού­σαν «ανευ­θυ­νό­τη­τες» μέσα στις πα­ρού­σες ιδιαί­τε­ρα επι­κίν­δυ­νες συν­θή­κες. Η δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση και στις δύο χώρες έχει μια συμ­με­τρία, είναι σχε­δόν αντι­κα­το­πτρι­κή. Η τουρ­κι­κή αφή­γη­ ση λέει ότι το ελ­λη­νι­κό κρά­τος, με την υπο­στή­ρι­ξη των ΗΠΑ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, επι­τί­θε­ται στην Τουρ­κία, ανα­ θε­ω­ρώ­ντας μο­νο­με­ρώς τις Διε­θνείς Συν­θή­κες και τις συμ­φω­νί­ες ρύθ­μι­σης των ζη­τη­μά­των «κυ­ριαρ­χί­ας» στην πε­ ριο­χή, με στόχο το ναυ­τι­κό απο­κλει­σμό και την ενερ­γεια­κή πε­ρι­θω­ριο­ποί­ησ ­η της Τουρ­κί­ας. Αντί­στοι­χα, η ελ­λη­νι­κή αφή­γη­ση λέει ότι το τουρ­κι­κό κρά­τος, με την ανοχή των ΗΠΑ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αρ­νεί­ται να ανα­γνω­ρί­σει τα ελ­ λη­νι­κά «κυ­ριαρ­χι­κά δι­καιώ­μα­τα» που (τάχα) προ­κύ­πτουν αβί­α­στα από το λε­ γό­με­νο Διε­θνές Δί­καιο. Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι ότι τα τε­λευ­ ταία χρό­νια, όταν βά­θαι­ναν οι ρωγ­μές στις σχέ­σεις με­τα­ξύ της Τουρ­κί­ας του Ερ­ντο­γάν και της Δύσης, το ελ­λη­νι­κό κρά­τος προ­χώ­ρη­σε σε απο­φά­σεις ποιο­ τι­κής ανα­βάθ­μι­σης των σχέ­σε­ών του με τον ευ­ρω­α­τλα­ντι­σμό. Στην «εποχή Πα­γιάτ» (που πε­ρι­λαμ­βά­νει τις κυ­βερ­ νή­σεις Σα­μα­ρά, Τσί­πρα και Μη­τσο­τά­ κη…) οι αρ­μο­διό­τη­τες και οι ευ­θύ­νες της κε­ντρι­κής βάσης του ΝΑΤΟ στο Ιν­ τσιρ­λίκ με­τα­φέρ­θη­καν στη Σούδα της Κρή­της, ενώ η Αλε­ξαν­δρού­πο­λη έγινε η πύλη του «χερ­σαί­ου δια­δρό­μου» του ΝΑΤΟ προς τη Μαύρη Θά­λασ­σα, πα­ρα­ κάμ­πτο­ντας τη «στρα­τη­γι­κή» υπε­ρο­χή της Τουρ­κί­ας που προ­κύ­πτει από τον έλεγ­χο των Στε­νών. Οι «άξο­νες» με το Κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ, την Αί­γυ­πτο του Σίσι και τα Εμι­ρά­τα, συ­γκρο­τούν μια ευ­ρω­α­τλα­ντι­κή δι­πλω­μα­τι­κο-στρα­τιω­ τι­κή «τα­νά­λια» πε­ρί­σφι­ξης όλης της πε­ριο­χής. Το ελ­λη­νο­γαλ­λι­κό πο­λε­μι­ κό Σύμ­φω­νο (που προ­βλέ­πει αμοι­βαία

υπο­χρέ­ω­ση εμπλο­κής) εγκα­θι­στά τον γαλ­λι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο ως ση­μα­ντι­κό «παί­κτη», με ρυθ­μι­στι­κές αρ­μο­διό­τη­τες που απο­ τέ­λε­σαν το αντί­δω­ρο του Μπάι­ντεν προς τον Μα­κρόν, μετά το χα­στού­κι του AUKUS στις διε­θνείς βλέ­ψεις της Γαλ­λί­ας. Αυτή η αναμ­φι­σβή­τη­τη πλέον προ­τί­ μη­ση του ευ­ρω­α­τλα­ντι­σμού στις σχέ­ σεις του με το ελ­λη­νι­κό κρά­τος, έχει όρια. Ο πό­λε­μος στην Ου­κρα­νία επα­ νέ­φε­ρε βίαια στις συ­ζη­τή­σεις τα «σκλη­ ρά» γε­ω­γρα­φι­κά και πλη­θυ­σμια­κά δε­δο­μέ­να της πε­ριο­χής, κά­νο­ντας υπο­ χρε­ω­τι­κή την αμε­ρι­κα­νο­να­τοϊ­κή τα­κτι­ κή να επα­να­φέ­ρει την Τουρ­κία στο δυ­ τι­κό μα­ντρί. Αυτή η είναι η υλική βάση του πο­λι­τι­κού μη­νύ­μα­τος: «Βρεί­τε τα». Όμως και στη δική μας δη­μό­σια συ­

νη­τι­κά συ­μπε­ρά­σμα­τα. Είναι αλή­θεια ότι στην εποχή Ερ­ντο­γάν υπήρ­ξε οι­κο­ νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη στην Τουρ­κία. Όμως σή­με­ρα αυτή απο­δει­κνύ­ε­ται υπο­νο­ μευ­μέ­νη, αστα­θής και αντι­μέ­τω­πη με δια­λυ­τι­κές (κυ­ριο­λε­κτι­κά!) προ­ο­πτι­ κές. Και το ξέ­σπα­σμα της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης έχει επα­να­φέ­ρει πιε­στι­κά στο εσω­τε­ρι­κό της Τουρ­κί­ας το ζή­τη­μα της εξο­μά­λυν­σης των σχέ­σε­ων με τη Δύση. Όπως το έθεσε πρό­σφα­τα μια ελ­λη­νι­ κή συ­στη­μι­κή εφη­με­ρί­δα: Δεν είναι οι κλει­στές θά­λασ­σες, αλλά οι κλει­στές διε­θνείς αγο­ρές, που απει­λούν το κα­θε­ στώς Ερ­ντο­γάν.

Πολεμοχαρείς

Πού οδη­γούν οι από­ψεις που έχουν απο­δε­χθεί την θε­μα­το­λο­γία του «θερ­ μού» επει­σο­δί­ου ως θε­μι­τή, μέσα στο

Αν οι δυο χώρες λει­τουρ­γού­σαν με κρι­τή­ριο τις ανά­γκες των απλών αν­θρώ­πων που ζουν σε αυτές, είναι ολο­φά­νε­ρο ότι θα όφει­λαν να συ­νεν­νοη­θούν, να συμ­φι­λιω­θούν, να συνεργαστούν. ζή­τη­ση, οι εκτι­μή­σεις για τη ση­μα­σία της Τουρ­κί­ας στην προ­ο­πτι­κή απο­κα­ τά­στα­σης μιας δυ­τι­κής «στα­θε­ρό­τη­ τας» στην πε­ριο­χή, πρέ­πει να τί­θε­νται εντός κά­ποιων σαφών αντι­κει­με­νι­κών ορίων. Οι ανα­λύ­σεις περί «νέο-οθω­ μα­νι­σμού», περί «αυ­το­κρα­το­ρι­κών βλέ­ψε­ων» του Ερ­ντο­γάν, περί με­τα­ τρο­πής της Τουρ­κί­ας σε ηγε­μο­νι­κή πε­ ρι­φε­ρεια­κή δύ­να­μη, είναι κυ­ριο­λε­κτι­κά εκτός τόπου και χρό­νου. Τα εκτε­τα­μέ­να τουρ­κι­κά σύ­νο­ρα, φέρ­νουν την Τουρ­ κία σε επαφή με καυτά, επι­κίν­δυ­να και δι­χα­στι­κά δι­λήμ­μα­τα. Η πι­θα­νό­τη­τα συ­γκρό­τη­σης ανε­ξάρ­τη­του κουρ­δι­ κού κρα­τι­κού μορ­φώ­μα­τος, οι εχθρι­ κές σχέ­σεις με το Ισ­ρα­ήλ, και οι πε­ρί­ πλο­κα αντι­φα­τι­κές σχέ­σεις με το Ιράν, υπο­χρέ­ω­σαν το τουρ­κι­κό κρά­τος (από το 2011…) να αλ­λά­ξει επι­σή­μως το πο­ λε­μι­κό δόγμα του και να με­τα­φέ­ρει το με­γά­λο όγκο των αξιό­μα­χων ενό­πλων δυ­νά­με­ών του στα νο­τιο­α­να­το­λι­κά σύ­ νο­ρα. Σή­με­ρα η εκτε­τα­μέ­νη ρω­σι­κή πα­ ρου­σία στη Μαύρη Θά­λασ­σα θα βάλει αντί­στοι­χες πιέ­σεις στα βο­ρειο­α­να­το­ λι­κά σύ­νο­ρα. Όσοι δια­βλέ­πουν μέσα στις εξε­λί­ξεις μόνο τις «ευ­και­ρί­ες» για τον Ερ­ντο­γάν, υπο­τι­μούν τις προ­κλή­ σεις και τους με­γά­λους κιν­δύ­νους που συ­νο­δεύ­ουν αυτές τις «ευ­και­ρί­ες». Ο εγκλω­βι­σμός μόνο στα γε­ω­πο­λι­τι­κά κρι­τή­ρια οδη­γεί συ­νή­θως σε πα­ρα­πλα­

μπρα ντε φερ του ελ­λη­νο­τουρ­κι­κού αντα­γω­νι­σμού; Ας στα­χυο­λο­γή­σου­με ορι­σμέ­νες εν­δει­κτι­κά, πα­ρα­μέ­νο­ντας μέσα στο φάσμα των δια­νο­ου­μέ­νων και δη­μο­σιο­λο­γού­ντων που δια­τή­ ρη­σαν μιαν κά­ποια σχέση με τη «δη­ μο­κρα­τι­κή πα­ρά­τα­ξη» και απο­φεύ­ γο­ντας τους ακρο­δε­ξιούς και τους επαγ­γελ­μα­τί­ες της εθνι­κο­φρο­σύ­νης (όπου τα πράγ­μα­τα έχουν κυ­ριο­λε­κτι­ κά ξε­φύ­γει…). Ο Στ. Λυ­γε­ρός (με μακρά πο­ρεία μέσα στην Αρι­στε­ρά και την κε­ντρο­α­ ρι­στε­ρά) έγρα­ψε: «η Αθήνα πρέ­πει, με τον πιο επί­ση­μο τρόπο, να δια­κη­ρύ­ξει την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα “να μπει στο φρε­νο­κο­μείο”, αν ο Ερ­ντο­γάν “ανοί­ξει την πόρτα”…» (Σ.Λ.: «Επι­διώ­κει ο Ερ­ ντο­γάν ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό πό­λε­μο;»). Ο Κ. Γρί­βας (που προ­σπά­θη­σε πα­ λιό­τε­ρα να συν­δε­θεί με τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και αρ­γό­τε­ρα με τη ΛΑΕ…) δη­λώ­νει: «ο ελ­λη­νι­κός πο­λε­μι­κός σχε­δια­σμός θα πρέ­πει να στο­χεύ­ει σε επι­βο­λή γρή­ γο­ρου τέ­λους του πο­λέ­μου… Αυτό ση­μαί­νει την κα­τα­στρο­φή των επι­θε­ τι­κών “κε­ντριών” της Τουρ­κί­ας στην αρχή της σύ­γκρου­σης, ακόμα και με προ­λη­πτι­κό πλήγ­μα αν αυτό κρι­ θεί βέλ­τι­στη λύση…» (Κ. Γρ.: «Πόσο θα διαρ­κέ­σει ένας ελ­λη­νο­τουρ­κι­κός πό­λε­μος;»). Πιο «τσε­κου­ρά­τα» τα λέει ο κ. Λά­

πολιτικη

6 ιουλη 2022

9

ρκικού επεισοδίου μειο­νέ­κτη­μα, σε επι­θε­τι­κό πλε­ο­νέ­ κτη­μα», που δίνει τη δυ­να­τό­τη­τα ενός «προ­λη­πτι­κού χτυ­πή­μα­τος» σε με­γά­ λο βάθος και με με­γά­λη ακρί­βεια και κα­τα­στρε­πτι­κή ικα­νό­τη­τα. Αυτές οι πο­λε­μο­κά­πη­λες ανα­λύ­σεις ξε­χνούν μια «λε­πτο­μέ­ρεια»: ότι και η απέ­να­ντι πλευ­ρά έχει τη δυ­να­τό­τη­τα να ανα­ πτύ­ξει ανά­λο­γα πυ­ραυ­λι­κά συ­στή­μα­ τα στις ακτές της Μι­κράς Ασίας και ταυ­τό­χρο­να απο­κτά τη δυ­να­τό­τη­τα να επι­κα­λε­στεί το… Διε­θνές Δί­καιο, δη­λώ­νο­ντας ευ­θέ­ως ότι η επι­μο­νή στην (επι­θε­τι­κή) στρα­τιω­τι­κο­ποί­ησ ­ η οδη­γεί σε έγερ­ση ζη­τή­μα­τος εθνι­κής κυ­ριαρ­χί­ας επί των νη­σιών, αφού πα­ ρα­βιά­ζε­ται η Συν­θή­κη της Λο­ζά­νης. Έτσι λει­τουρ­γεί το ανο­δι­κό σπι­ράλ της έντα­σης, προς την «πόρτα του τρε­λο­κο­μεί­ου».

Διεθνιστική απάντηση

μπρος Τζού­μης, αντι­στρά­τη­γος ε.α. και επί χρό­νια αντι­πρό­σω­πος της Ελ­ λά­δας στα ηγε­τι­κά όρ­γα­να του ΝΑΤΟ: «θα πρέ­πει η χώρα μας να βρει την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα να αιφ­νι­διά­σει την Τουρ­κία με πρώτο πλήγ­μα… [χρειά­ζε­ ται] πο­λι­τι­κή βού­λη­ση χωρίς αμ­φι­τα­ λα­ντεύ­σεις, για χρη­σι­μο­ποί­η­ση της στρα­τιω­τι­κής ισχύ­ος προ­κει­μέ­νου να προ­α­σπί­σου­με την εθνι­κή κυ­ριαρ­ χία…» (Λ. Τζ.: «Σε τρο­χιά σύ­γκρου­σης με την Ελ­λά­δα η Τουρ­κία»). Ανά­λο­γες από­ψεις δεν πε­ριο­ρί­ζο­νται στα όρια του «εθνι­κο­πα­τριω­τι­κού» χώ­ ρου. Η εφη­με­ρί­δα «Το Βήμα» (που το 1996 είχε στη­ρί­ξει απο­φα­σι­στι­κά την επι­λο­γή των Πά­γκα­λου-Ση­μί­τη να μην δια­βούν την «πόρτα του τρε­λο­κο­μεί­ ου» στα Ίμια) δη­λώ­νει σή­με­ρα –με την υπο­γρα­φή του διευ­θυ­ντή της…– ότι «Η Ελλάς δεν αντέ­χει δεύ­τε­ρα Ίμια». Και σε άλλες σε­λί­δες, βρί­σκει κα­νείς φρα­σε­ο­λο­γία πο­λε­μι­κής επο­χής, όπως το «στην Τουρ­κία πρέ­πει να αντι­τα­ χθεί τεί­χος πυρός και σι­δή­ρου» (!!). Η εμ­φά­νι­ση μιας τέ­τοιας φωνής στα mainstreamκα­θε­στω­τι­κά έντυ­πα, ανα­δει­κνύ­ει την ου­σια­στι­κή ανα­βάθ­ μι­ση της επι­θε­τι­κής τα­κτι­κής μέσα στην ελ­λη­νι­κή κυ­ρί­αρ­χη τάξη και τις κρα­τι­κές-στρα­τιω­τι­κές γρα­φειο­κρα­τί­ ες της. Οι από­ψεις αυτές δεί­χνουν με κα­ θα­ρό­τη­τα, δια της αντι­στρο­φής, το τι γραμ­μή θα έπρε­πε να δια­λέ­ξει η Αρι­ στε­ρά: Όχι, δεν υπάρ­χουν σαφή και ασφα­λή όρια με­τα­ξύ ενός «θερ­μού» επει­σο­δί­ου και ενός γε­νι­κευ­μέ­νου κα­ τα­στρε­πτι­κού πο­λέ­μου. Όχι, δεν πρέ­

πει να μπού­με στο τρε­λο­κο­μείο, ακό­ μα κι αν ο Ερ­ντο­γάν ανοί­ξει την πόρτα, αντί­θε­τα θα πρέ­πει να απο­μο­νώ­σου­με ασφυ­κτι­κά αυτές τις πο­λε­μο­χα­ρείς από­ψεις. Όχι, δεν πρέ­πει να απο­δε­ χθού­με την πι­θα­νό­τη­τα για «χρήση στρα­τιω­τι­κής ισχύ­ος» προ­κει­μέ­νου να διεκ­δι­κη­θούν οι στό­χοι της λε­γό­ με­νης «εθνι­κής κυ­ριαρ­χί­ας» πάνω στα νερά ή τους κρυμ­μέ­νους υδρο­γο­νάν­ θρα­κες στους βυ­θούς της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου. Και όμως ανά­λο­γες φωνές δεν ακού­ γο­νται, του­λά­χι­στον με την έντα­ση που απαι­τεί η συ­γκυ­ρία. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ του Αλ. Τσί­πρα έχει επι­ λέ­ξει, σε μια επί­δει­ξη ψη­φο­θη­ρι­κής δη­μα­γω­γί­ας, να μι­ζά­ρει σε εθνι­κο­ πα­τριω­τι­κή γραμ­μή, κα­τη­γο­ρώ­ντας τον Μη­τσο­τά­κη για ψο­φο­δεή τα­κτι­ κή απέ­να­ντι στην Τουρ­κία. Η κρι­τι­κή αυτή είναι απο­λύ­τως τζού­φια: ο Μη­ τσο­τά­κης, στην πράξη, συ­νέ­χι­σε τη γραμ­μή των κυ­βερ­νή­σε­ων Σα­μα­ρά και Τσί­πρα, αλλά επαυ­ξά­νο­ντας την έμ­φα­ ση στους εξο­πλι­σμούς (Ραφάλ, Μπελ­ χά­ρα, F-35, πυ­ραυ­λι­κά συ­στή­μα­τα στα νησιά κ.ο.κ.). Η κρι­τι­κή που είναι ανα­γκαία είναι ακρι­βώς η αντί­στρο­φη: πρέ­πει να στο­χεύ­ει στην ανά­δει­ξη των ευ­θυ­νών της «δικής μας» κυ­βέρ­νη­σης στην κα­τη­φό­ρα προς το «θερμό» επει­ σό­διο, στο σπι­ράλ που φέρ­νει το «τρε­ λο­κο­μείο» ενός κα­τα­στρε­πτι­κού (και για τις δυο πλευ­ρές) ελ­λη­νο­τουρ­κι­κού πο­λέ­μου μέσα στην επι­και­ρό­τη­τα. Οι ευ­θύ­νες αυτές είναι με­γά­λες και αφο­ρούν μακρό χρόνο. Ας μεί­νου­με σε ένα πα­ρά­δειγ­μα που έχει γίνει κε­

ντρι­κό στη συ­γκυ­ρία. Είναι γνω­στό ότι η Συν­θή­κη της Λο­ζά­νης απα­γο­ρεύ­ ει τη στρα­τιω­τι­κο­ποί­ησ ­ η των νη­σιών του Ανα­το­λι­κού Αι­γαί­ου, επι­τρέ­πο­ ντας σε αυτά την εγκα­τά­στα­ση μόνο «δυ­νά­με­ων τά­ξε­ως». Όσοι γυ­ρί­ζα­νε στα νησιά πα­λιό­τε­ρα, θα θυ­μού­νται ότι σε αυτά υπήρ­χαν μόνο (ενι­σχυ­ μέ­νες) δυ­νά­μεις της Χω­ρο­φυ­λα­κής. Είναι επί­σης γνω­στό ότι το ελ­λη­νι­κό κρά­τος προ­χώ­ρη­σε μο­νο­με­ρώς στην ανα­θε­ώ­ρη­ση του σχε­τι­κού άρ­θρου της Λο­ζά­νης, στρα­τιω­τι­κο­ποιώ­ντας βαριά τα νησιά στα τέλη της δε­κα­ε­ τί­ας του ’70, γε­γο­νός που έγινε τότε σιω­πη­ρά απο­δε­κτό από την Τουρ­ κία επί πολλά χρό­νια. Γιατί σή­με­ρα έχει απα­σφα­λί­σει ο Ερ­ντο­γάν για τη στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση των νη­σιών, ενώ η Τουρ­κία είχε πα­ρα­μεί­νει σιω­πη­λή όταν στη Λήμνο φτιά­χτη­κε ένα από τα με­γα­λύ­τε­ρα στρα­τιω­τι­κά αε­ρο­ δρό­μια των Βαλ­κα­νί­ων; Η απά­ντη­ση βρί­σκε­ται στην εξέ­λι­ξη της πο­λε­μι­κής τε­χνο­λο­γί­ας, αλλά και της ελ­λη­νι­κής πο­λι­τι­κής εξο­πλι­σμού των νη­σιών. Στην Ου­κρα­νία απο­δει­κνύ­ε­ται σή­με­ ρα η επι­στρο­φή του πυ­ρο­βο­λι­κού και των πυ­ραυ­λι­κών συ­στη­μά­των, στην πρώτη γραμ­μή της πο­λε­μι­κής αξιο­ λό­γη­σης. Δια­νο­ού­με­νοι και δη­μο­σιο­ λο­γού­ντες, όπως αυτοί που προ­α­να­ φέ­ρα­με, έχουν με πλη­θώ­ρα άρ­θρων εδώ και καιρό, ανα­δεί­ξει τη ση­μα­σία του «βλη­μα­το­κε­ντρι­κού» πο­λέ­μου, έχουν υπο­γραμ­μί­σει «υπε­ρή­φα­να» ότι η εγκα­τά­στα­ση πολ­λα­πλών συ­στη­ μά­των τέ­τοιων όπλων έχει με­τα­τρέ­ ψει τα νησιά «από ελ­λη­νι­κό αμυ­ντι­κό

Αυτή η επι­κίν­δυ­νη εξέ­λι­ξη ανα­δει­κνύ­ει τον πα­ρα­λο­γι­σμό που έχει επι­βά­λει η κυ­ριαρ­χία των κρι­τη­ρί­ων των αντα­γω­ νι­σμών με­τα­ξύ των αστι­κών τά­ξε­ων, για την υπο-ιμπε­ρια­λι­στι­κή ηγε­μο­νία στην πε­ριο­χή. Αν οι δυο χώρες λει­ τουρ­γού­σαν με κρι­τή­ριο τις ανά­γκες των απλών αν­θρώ­πων που ζουν σε αυτές, είναι ολο­φά­νε­ρο ότι θα όφει­ λαν να συ­νεν­νοη­θούν, να συμ­φι­λιω­ θούν, να συ­νερ­γα­στούν. Μόνο έτσι θα μπο­ρού­σαν να απα­ντή­σουν κα­λύ­τε­ρα στις πολ­λα­πλές κρί­σεις που μα­στί­ ζουν τους δύο λαούς. Και μόνο έτσι θα μπο­ρού­σαν να αντι­στα­θούν πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κά στις ιμπε­ρια­λι­στι­κές πιέ­σεις των Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων, στις πιέ­σεις απέ­να­ντι στις οποί­ες η κα­θε­μιά χω­ρι­στά φά­νη­κε ιστο­ρι­κά ανί­κα­νη να αντι­στα­θεί. Στον 21ό αιώνα πυ­κνώ­νουν τα σύν­ νε­φα των πο­λε­μι­κών συ­γκρού­σε­ων και κα­τα­στρο­φών. Η επι­στρο­φή της απλής λο­γι­κής στις διε­θνείς σχέ­σεις, προ­ϋ­πο­θέ­τει πλέον ξε­κά­θα­ρα με­γά­λες κοι­νω­νι­κές και πο­λι­τι­κές ανα­τρο­πές. Στις αρχές του 20ού αιώνα, μέσα στις γραμ­μές του πρώ­ι­μου σο­σια­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος στα Βαλ­κά­νια, υπήρ­ξε πολύ δη­μο­φι­λής η στρα­τη­γι­κή της Βαλ­κα­ νι­κής Σο­σια­λι­στι­κής Ομο­σπον­δί­ας. Η απο­τυ­χία να προ­σεγ­γί­σου­με αυτόν το στόχο μέσα στα με­γά­λα γε­γο­νό­τα του πε­ρα­σμέ­νου αιώνα και –πολύ χει­ρό­τε­ ρα!– η υπο­χώ­ρη­ση ενός με­γά­λου τμή­ μα­τος της Αρι­στε­ράς στις θέ­σεις υπε­ ρά­σπι­σης της «εθνι­κής κυ­ριαρ­χί­ας», δη­μιουρ­γούν τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για ένα με­γά­λο κίν­δυ­νο πο­λε­μι­κής ανα­μέ­ τρη­σης, που αν συμ­βεί θα είναι μια κα­ τα­στρο­φι­κή οπι­σθο­δρό­μη­ση για όλη την ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή.

10

πολιτική

6 ιουλη 2022

Ενδιαφέρουσα συζήτηση στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνας

Ειρήνη στην Ουκρανία, ελευθερία στη Ρωσία, αγώνας ενάντια στο ΝΑΤΟ Του Νικόλα Κολυτά Τις μέρες της Συνόδου του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, η αντιπολεμική πρωτοβουλία αριστερών οργανώσεων και άλλες δυνάμεις της Αριστεράς διαδήλωσαν αντιπολεμικά στην Αθήνα.

Τ

ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνας αποτελεί ένα διαχρονικό θεσμό συζήτησης, δράσης και συλλογικότητας που ανοίγει ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων που απασχολούν τον κόσμο του κινήματος και της Αριστεράς. Φέτος, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία, ξεχωρίσαμε τη συζήτηση με τίτλο «Ειρήνη στην Ουκρανία, Ελευθερία στη Ρωσία, Αγώνας ενάντια στο ΝΑΤΟ». Η συζήτηση υπήρξε πλούσια και «ζωηρή», με δεδομένες τις διάφορες απόψεις που έχουν ξεδιπλωθεί στην εγχώρια και τη διεθνή Αριστερά. Πολλές από αυτές εκφράστηκαν και από το πάνελ και από τις τοποθετήσεις από το κοινό. Ως «Ε.Α.» επιλέξαμε εδώ να εστιάσουμε κυρίως παρεμβάσεις που –συμπληρωματικά η μία στην άλλη– αποτυπώνουν την κατεύθυνση που θεωρούμε αναγκαία για τη ριζοσπαστική Αριστερά. Η εισήγηση του Ίλια Μπουντράιτσκις, Ρώσου διανοούμενου και ακτιβιστή, αφιερώθηκε στα ζητήματα του ρωσικού ιμπεριαλισμού. Τόνισε ότι ο πόλεμος που ξεκίνησε το ρωσικό κράτος είναι μια ιμπεριαλιστική εισβολή που αμφισβητεί και απειλεί την ύπαρξη της Ουκρανίας ως κράτους και των Ουκρανών ως έθνους, όπως φάνηκε και από την αρχική ομιλία του Πούτιν πριν την εισβολή, όπου δήλωσε ότι η Ουκρανία είναι τεχνητό δημιούργημα του Λένιν και τίποτα παραπάνω. Ανέδειξε επίσης τον ιμπεριαλισμό ως κινητήρια «ιδεολογία» του ρωσικού καθεστώτος. Σύμφωνα με το αφήγημα του πουτινισμού, υπάρχουν δύο ειδών κράτη: Οι Μεγάλες Δυνάμεις (όπως ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία) που αποτελούν υποκείμενα της ιστορίας, και μπορούν να μοιράζουν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής. Και τα «μικρά έθνη», που αποτελούν τα αντικείμενα της ιστορίας, και ο ρόλος τους είναι μόνο να υποτάσσονται στη μία ή την άλλη Μεγάλη Δύναμη. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της εισήγησής του ήταν εστιασμένο στην κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη Ρωσία. Ο Ίλια τόνισε ότι η Ρωσία του Πούτιν έχει κηρύξει όχι μόνο έναν εξωτερικό, αλλά και έναν εσωτερικό πόλεμο. Αν πριν την 24η Φλεβάρη υπήρχε καταστολή και «υβρίδιο» αυταρχισμού και δημοκρατίας, τα πράγματα πλέον έχουν γίνει πολύ χειρότερα. Το καθεστώς έχει υιοθετήσει, ανέφερε, μια δικτατορικού τύπου διακυβέρ-

νηση, καταστέλλοντας βάναυσα κάθε είδους αντιπολίτευση. Τις πρώτες δύο εβδομάδες της εισβολής, χιλιάδες Ρώσοι βγήκαν στους δρόμους διατρανώνοντας την αντίθεσή τους στα σχέδια του Πούτιν, με αποτέλεσμα τις βίαιες συλλήψεις τους. Αυτές οι διαδηλώσεις συντρίφτηκαν και πλέον κάθε μορφή αντίστασης είναι ποινικοποιημένη –με τη ψήφιση δεκάδων νόμων στη διάρκεια του πολέμου. Ανέφερε ένα μόνο χαρακτηριστικό παράδειγμα: Όποιος απλώς γράψει τη λέξη «ειρήνη» σε έναν τοίχο, διώκεται ποινικά και απειλείται με δύο ή τρία χρόνια φυλάκιση. Ο Ίλια επεσήμανε ότι πρέπει να είμαστε σκεπτικοί απέναντι στις δημοσκοπήσεις (μαζικής στήριξης στην εισβολή) γιατί στη ρωσική κοινωνία έχει επιβληθεί ένα σκληρό καθεστώς όπου οι αντιφρονούντες κρύβονται ή φοβούνται να πουν την γνώμη τους. Ισχυρίζεται ότι υπάρχει πόλωση (υπέρ και κατά) γύρω από την εισβολή, αλλά αυτή δεν μπορεί να εκφραστεί δημόσια. Βέβαια, όπως είπε, αυτό που συμβαίνει στη Ρωσία δεν είναι μια «εξαίρεση», κάτι που αφορά τη «ρωσική κουλτούρα», αλλά προχωρημένο παράδειγμα και πρότυπο μιας διεθνούς τάσης αυταρχικοποίησης της διακυβέρνησης κι ενίσχυσης των ακροδεξιών δυνάμεων διεθνώς. Η γραπτή δήλωση-εισήγηση που έστειλε ο Ισπανός ευρωβουλευτής και μέλος των Anticapitalistas, Μιγκέλ Ουρμπάν, ανέδειξε την άλλη πτυχή, της αναβάθμισης και της ενίσχυσης του ιμπεριαλισμού στη «Δύση». O Μιγκέλ έκανε σημαντικές επισημάνσεις σχετικά με τον ανερχόμενο μιλιταρισμό στο δυτικό κόσμο και την τεράστια επαναστρατιωτικοποίηση της Ευρώπης. Σε αυτό χρησιμοποίησε πληθώρα παραδειγμάτων, όπως την αποδέσμευση 500 εκατομμυρίων ευρώ από κονδύλια της ΕΕ για στρατιωτικό εξοπλισμό για

την Ουκρανία, τη μετά από 30 χρόνια συμφωνία του 66,9% των ψηφοφόρων της παραδοσιακά ευρωσκεπτικιστικής Δανίας υπέρ της ένταξης στα στρατιωτικά προγράμματα της ΕΕ, την αύξηση των αμυντικών δαπανών που αποφασίστηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βερσαλλιών, στο οποίο τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να επενδύσουν το 2% του ΑΕΠ τους σε όπλα, τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ για τη στρατιωτική άμυνα που θα δαπανήσει η Γερμανία μέχρι το 2024, καθώς και την πρόθεση των παραδοσιακά ουδέτερων χωρών, όπως είναι η Σουηδία και η Φινλανδία, να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Οι νέες μιλιταριστικές ορέξεις φαίνεται να έχουν κατακτήσει για τα καλά τα γραφεία των Βρυξελλών. Η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία έχει γίνει το τέλειο άλλοθι για την επιτάχυνση της ατζέντας των ευρωπαϊκών νεοφιλελεύθερων ελίτ που επιθυμούν την επαναστρατιωτικοποίηση της ΕΕ. Κάπως έτσι υλοποιείται το νέο στρατηγικό σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Μιας Ευρώπης των αγορών και της «ασφάλειας»». Ο Μιγκέλ Ουρμπάν τόνισε επίσης ότι οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ουκρανία, αποτέλεσαν το σημείο τομή για τον επαναπροσδιορισμό της θέσης του ΝΑΤΟ στη διεθνή σκακιέρα: «Μετά το τέλος του Συμφώνου της Βαρσοβίας και την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, το ΝΑΤΟ προσπάθησε να επανεφεύρει τον εαυτό του και να προσαρμοστεί σε μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα στην οποία δεν είχε προσδιορισμένο ρόλο. Ο ίδιος ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν υποστήριξε το 2019 ότι η Ατλαντική Συμμαχία είχε γίνει «εγκεφαλικά νεκρή» και ότι η Ευρώπη έπρεπε να αρχίσει να ενεργεί ως στρατηγική παγκόσμια δύναμη. Τώρα, με τους Ρώσους στρατι-

ώτες να εισβάλλουν στην Ουκρανία και με τη Μόσχα να απειλεί σιωπηρά με χρήση πυρηνικών όπλων, το ΝΑΤΟ βιώνει μια αναζωογόνηση, ανανεώνοντας τους σκοπούς του και ανακτώντας έναν νέο λόγο ύπαρξης». Η παρέμβαση που έκανε στην εκδήλωση ο Αντώνης Νταβανέλος εκ μέρους της ΔΕΑ, συνόψισε αυτές τις εξελίξεις σε Ρωσία και Δύση και τα αντίστοιχα καθήκοντα. Έκανε λόγο από τη μία για την αφύπνιση του ρώσικου ιμπεριαλισμού και από την άλλη για την επανασυσπείρωση του ΝΑΤΟ και τη στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης μετά τις τελευταίες εξελίξεις. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, ο Ψυχρός Πόλεμος θα δείχνει «παιδική χαρά» μπροστά σε αυτό που ξετυλίγεται σήμερα, που είναι πολύ πιο χαοτικό και με πολλαπλά θερμά «σημεία επαφής» ανάμεσα σε διαφορετικούς ανταγωνιζόμενους πόλους, χωρίς την «πειθαρχία» και την «τακτοποίηση» που χαρακτήριζε τον ανταγωνισμό ΕΣΣΔ-ΗΠΑ. Όσον αφορά την Ουκρανία και την Ευρώπη, ανέφερε ότι η ρωσική κατοχή μιας χώρας με πληθυσμό 40 εκατομμυρίων κατοίκων είναι κάτι το αδιανόητο και ο επανεξοπλισμός του δυτικού στρατοπέδου και η αναβάθμιση της παρουσίας του αμερικανικού στρατού στο ευρωπαϊκό έδαφος, κάτι επικίνδυνο. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση ο Αντ. Νταβανέλος αφενός χαρακτήρισε πρωτοπορία του παγκόσμιου κινήματος όσους αριστερούς αγωνιστές υψώνουν τη φωνή τους αυτή τη στιγμή στη Ρωσία ενάντια στον πόλεμο και τον Πούτιν, αφετέρου σημείωσε ότι καθήκοντα έχουμε και εμείς εδώ, ενάντια στη στήριξη των πολεμοκάπηλων σχεδίων του ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα την τοποθέτηση της Ελλάδας στο «τόξο ανάσχεσης από την Πολωνία στο Ισραήλ» και την επικίνδυνη όξυνση του ελλληνοτουρκικού ανταγωνισμού.

νεολαια

6 ιουλη 2022

11

Νέος νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ

Κεραμέως εναντίον όλων Του Χρήστου Σταυρακάκη

Τ

ην ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν είναι ακόμα γνωστό πότε εντέλει θα κατατεθεί στη Βουλή ο διαβόητος νέος νόμος πλαίσιο για τα ΑΕΙ. Ωστόσο, είναι φανερές οι προθέσεις. Η Κεραμέως θέλει να περάσει το νομοσχέδιο σε «νεκρό χρόνο», μετά το τέλος των εξεταστικών και στην αρχή των καλοκαιρινών αδειών για εργαζόμενους και εκπαιδευτικό προσωπικό, θέλοντας να παίξει χωρίς αντίπαλο σε στημένο παιχνίδι. Δεν είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση και το Υπουργείο παιδείας κινούνται με αυτό τον τρόπο. Όλες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες έχουν γίνει με αντίστοιχα αιφνιδιαστικό τρόπο, χωρίς να τηρούνται έστω τα προσχήματα μιας κάποιας δημόσιας διαβούλευσης. Όταν έχουμε ένα νομοσχέδιο περίπου 400 σελίδων το οποίο γράφτηκε τόσο γρήγορα και πρόχειρα, ώστε οι υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας «τρέχουν και δε φτάνουν» να ενσωματώσουν αλλαγές και νομοτεχνικές βελτιώσεις, είναι εξοργιστικό να προσπαθεί να περαστεί με διαδικασίες fast track.

Αντιδράσεις από την πανεπιστημιακή κοινότητα

Δεν είναι όμως μόνο, ούτε κυρίως, θέμα δημοκρατικής διαδικασίας και διαβούλευσης. Είναι ζήτημα πολιτικής ουσίας γιατί πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που επιχειρεί να βάλει ταφόπλακα στο δημόσιο δωρεάν πανεπιστήμιο όπως το έχουμε γνωρίσει, ολοκληρώνοντας και συγκεφαλαιώνοντας μία 15ετία νεοφιλελεύθερων

αντιμεταρρυθμίσεων: απόσυρση της δημόσιας χρηματοδότησης, ιδωτικοοικονομικά κριτήρια λειτουργίας, αποσύνδεση των πτυχίων από τα επαγγελματικά δικαιώματα, κατάργηση του αυτοδιοίκητου και αυταρχικό μοντέλο διοίκησης των ιδρυμάτων σε συνδυασμό με την πανεπιστημιακή αστυνομία. Οι φοιτητικοί σύλλογοι μέσα τις κινητοποιήσεις του προηγούμενου διαστήματος έχουν σταθεί απέναντι στην πολιτική του Υπουργείου για το νέο νόμο και την πανεπιστημιακή αστυνομία, όπως έκαναν και στις φοιτητικές εκλογές. Η πρωτιά της Αριστεράς και η ήττα της ΔΑΠ, βασικού κυβερνητικού εκφραστή στις σχολές, έστειλε ηχηρό μήνυμα στα κυβερνητικά επιτελεία.

να μην ψηφιστεί ο νόμος. Τέτοιες τεκτονικές αλλαγές στο χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που δεν μπορούν να αποσπάσουν καμία συναίνεση πέρα από το πολιτικό προσωπικό του κυβερνώντος κόμματος, αποδεικνύουν ότι η κυβέρνηση είναι σε αδυναμία και περισσότερο κάνει απελπισμένες επιθετικές κινήσεις, λίγο πριν την πρόωρη (από ο,τι φαίνεται) λήξη της θητείας της. Είναι χαρακτηριστικό, ότι υπάρχουν ενστάσεις ακόμα και από βουλευτές της ΝΔ, ενώ όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι απέναντι. Η αξιωματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ, στηλιτεύει το νομοσχέδιο από την σκοπιά της «πάλης» ενάντια στη γραφειοκρατία και τα συμφέροντα

Και αυτός ο νόμος-πλαίσιο, ακόμα και εάν ψηφιστεί σε μία διαδικασία επίδειξης πυγμής από την κυβέρνηση, είναι πολύ αμφίβολο εάν θα μπορέσει ποτέ να εφαρμοστεί. Η Κεραμέως έχει καταφέρει να συσπειρώσει εναντίον της όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα. Η πλειοψηφία των διοικήσεων των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων ζητά την απόσυρση του νομοσχεδίου, ενώ κάποιες ζητούν ριζικές αλλαγές του νομοσχεδίου. Κοινός παρονομαστής της Συνόδου Πρυτάνεων είναι το νέο αντιδημοκρατικό μοντέλο διοίκησης. Η ΠΟΣΔΕΠ απορρίπτει συνολικά το νομοσχέδιο Κεραμέως, ενώ έχει ήδη προειδοποιήσει για απεργιακές κινητοποιήσεις με την κατάθεση του στη βουλή και καλώντας σε κλιμάκωση του αγώνα για

που ευνοούνται από το προωθούμενο μοντέλο διοίκησης ενώ οι υποσχέσεις που δόθηκαν δια στόματος Τσίπρα στη Βουλή ήταν ο διπλασιασμός πόρων και μελών ΔΕΠ σε βάθος τετραετίας, με σαφή προεκλογικό τόνο. Αυτές οι εξαγγελίες είναι πολύ μακριά από τις πραγματικές ανάγκες του δημόσιου πανεπιστημίου, όταν πριν λίγους μήνες η Σύνοδος Πρυτάνεων διεμήνυε στην Κεραμέως ότι τα δύο βασικά προβλήματα είναι η έλλειψη χρηματοδότησης (και κατά συνέπεια οι ελλείψεις υλικοτεχνικών υποδομών) και οι ελλείψεις εκπαιδευτικού προσωπικού

που δεν μπορούν να καλυφθούν και υποβαθμίζουν αντικειμενικά την ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Αδυναμία

Ένας νόμος που δεν μπορεί να συσπειρώσει ούτε τις διοικήσεις των σχολών και το εκπαιδευτικό προσωπικό που πρόσκειται στο κυβερνών κόμμα, είναι ένας νόμος αδύναμος, όπως αδύναμη είναι και η κυβέρνηση που προσπαθεί να τον ψηφίσει. Ακόμα και η πανεπιστημιακή αστυνομία, παρόλες τις πομπώδεις εξαγγελίες δεν έχει εφαρμοστεί, κάτω από τις πραγματικές πιέσεις που υπάρχουν μέσα στα πανεπιστήμια από φοιτητικούς συλλόγους και διδάσκοντες αλλά και από την κοινωνία. Και αυτός ο νόμος-πλαίσιο, ακόμα και εάν ψηφιστεί σε μία διαδικασία επίδειξης πυγμής από την κυβέρνηση, είναι πολύ αμφίβολο εάν θα μπορέσει ποτέ να εφαρμοστεί. Το πιο κρίσιμο σημείο είναι εάν θα μπορέσει να αξιοποιηθεί η ευκαιρία για την ανάπτυξη πανεκπαιδευτικών αγώνων, που θα συσπειρώνουν φοιτητικό κίνημα, συλλόγους διδασκόντων και εργαζομένων στα πανεπιστήμια ώστε να μην κατατεθεί και να μην ψηφιστεί ο νέος νόμος πλαίσιο. Μπορεί να είναι καλοκαίρι, αλλά υπάρχουν παραδείγματα που δείχνουν ότι όταν οι κυβερνήσεις έχουν επιχειρήσει εφ’ όλης της ύλης επιθέσεις στο δημόσιο πανεπιστήμιο αντιμετώπισαν πολύ ισχυρές αγωνιστικές αντιστάσεις. Εάν η κυβέρνηση υπολογίζει «χωρίς τον ξενοδόχο» δεν είναι απίθανο να βρεθεί μπροστά σε δυσάρεστες εξελίξεις για αυτήν, ευχάριστες για την υπόθεση της υπεράσπισης του δημόσιου και δωρεάν πανεπιστημίου.

12

ΕΡΓΑΤΙΚΑ

6 IOYΛH 2022

Επιµέλεια Θοδωρής Πατσατζής

εργατικ ύς χώρ υς Μπαράζ κινητοποιήσεων στον ΟΑΣΘ

Ε

ξάωρες στάσεις εργασίας και 24ψρες απεργίες έχουν αποφασίσει να πραγµατοποιήσουν οι εργαζόµενοι στον Εργαζόµενοι ΟΑΣΘ Οργανισµό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ). Οι κινητοποιήσεις ξεκίνησαν την Τρίτη 5 Ιούλη και θα συνεχιστούν τουλάχιστον ως την Παρασκευή 22 Ιούλη, καθώς οι εργαζόµενοι δηλώνουν αποφασισµένοι αν χρειαστεί να προχωρήσουν και σε άλλες κινητοποιήσεις τον Αύγουστο. Οι εργαζόµενοι έχουν εξαγγείλει εξάωρες στάσεις εργασίας από 10-4 για την Πέµπτη 7 και τη ∆ευτέρα 11 Ιούλη. Την Τετάρτη 13 Ιούλη πραγµατοποιούν 4ωρες στάσεις εργασίας στην έναρξη και τη λήξη της βάρδιας και την Παρασκευή 15 Ιούλη και πάλι εξάωρη στάση εργασίας. Η πρώτη 24ωρη απεργία είναι προγραµµατισµένη τη ∆ευτέρα 18 Ιούλη. Θα ακολουθήσει και πάλι 6ωρη στάση εργασίας την Τετάρτη 20 Ιούλη και οι κινητοποιήσεις κορυφώνονται µε τη δεύτερη 24ωρη απεργία την Παρασκευή 22 Ιούλη. Οι εργαζόµενοι καταγγέλλουν την κυβέρνηση για εµπαιγµό και αδιαφορία καθώς παραµένουν χω-

ρίς Συλλογική Σύµβαση Εργασίας. Ταυτόχρονα η διοίκηση του ΟΑΣΘ δεν καταβάλει όπως όφειλε τα προβλεπόµενα και νοµοθετηµένα επιδόµατα στους εργαζόµενους. Αυτή η κατάσταση κάνει αβέβαιο το τι θα συµβεί µε τους µισθούς τους, αν δηλαδή θα µειωθούν περισσότερο σε µια περίοδο οξυµένης ακρίβειας και κερδοσκοπίας στην αγορά. Πιθανό-

τητα που εξοργίζει τους εργαζόµενους οι οποίοι ακριβώς λόγω αυτής της κατάστασης εκτιµούν ότι δικαιούνται γενναίες αυξήσεις στους µισθούς τους που να είναι τουλάχιστον στο ύψος του πληθωρισµού (12%). Για αυτούς τους λόγους δηλώνουν αποφασισµένοι να µη σταµατήσουν τις κινητοποιήσεις αν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήµατά τους.

Οδηγία-ΣΟΚ για να κόψουν την πρόωρη συνταξιοδότηση στο δηµόσιο

Ο

δηγία εξέδωσε το Νοµικό Συµβούλιο του Κράτους που δείχνει τις προθέσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη να καταργήσει την πρόωρη συνταξιοδότηση για τους εργαζόµενους στο δηµόσιο. Σύµφωνα λοιπόν µε τη γνωµοδότηση, καταργείτε η συνταξιοδότηση στα 55, 56 και 58 έτη και ορίζει τα 62 έτη ως βάση για την παροχή µειωµένης σύνταξη. Η οδηγία αυτή αναµένεται να δηµιουργήσει τεράστια προβλήµατα σε ένα µεγάλο αριθµό δηµοσίων υπαλλήλων, κυρίως εκπαιδευτικών που τον περασµένο Φλεβάρη υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους έχοντας κατοχυρώσει τις προβλεπόµενες προϋποθέσεις για µειωµένη σύνταξη (συµπλήρωση της 25ετίας το 2010,

το 2011, ή το 2012), αν και δεν είχαν συµπληρώσει το όριο ηλικίας. Η οδηγία αυτή σε συνδυασµό µε όλο το αντεργατικό πλαίσιο νόµων που έχει θεσµοθετηθεί ειδικά σε σχέση µε την ασφάλιση και τις συντάξεις τα τελευταία τουλάχιστον 20 χρόνια και οδηγούν στην θεσµοθέτηση της εργασίας και στο δηµόσιο και στον ιδιωτικό τοµέα µέχρι να χρειαστούν οι εργαζόµενοι µαγκούρα για να µπορούν να περπατάνε. Το δικαίωµα στη σύνταξη και την ασφάλιση έχει γίνει ατοµική υπόθεση και όχι συλλογική. Για να οδηγούνται οι εργαζόµενοι στις δαγκάνες των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών. Αυτή τη στιγµή υπάρχει τεράστιος κίνδυνος όσοι είχαν υποβάλει τις παραιτήσεις από την υπηρε-

σία τους να δουν ότι αυτές δεν θα γίνουν δεκτές και να οδηγηθούν ξανά υποχρεωτικά στην εργασία τους ενώ είχαν σχεδιάσει τελείως διαφορετικά τη ζωή τους. Η απάντηση των εργαζοµένων στο δηµόσιο χρειάζεται να είναι άµεση. Η οδηγία-σοκ του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους είναι αναγκαίο να µην εφαρµοστεί. Οι εργαζόµενοι στο δηµόσιο µπορούν να ξανανοίξουν τους αγώνες για δηµόσια και υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση για όλους. ∆ρόµος που απαιτεί την κατάργηση όλων των αντιασφαλιστικών διατάξεων και νόµων την τελευταία 20ετία. ∆ρόµος που απαιτεί την διεκδίκηση για συνταξιοδότηση όλων στα 55 έτη εργασίας µε πλήρη σύνταξη και ανεξάρτητα από το χρόνο εργασίας.

24ωρες απεργίες στην Τράπεζα Πειραιώς

∆

ύο εικοσιτετράωρες απεργίες θα πραγµατοποιηθούν στην Τράπεζα Πειραιώς την Τετάρτη 6 και την Πέµπτη 7 Ιούλη. Η κινητοποίηση της Τετάρτης είναι για όλους τους εργαζόµενους στην Τράπεζα. Στόχος της κινητοποίησης είναι η προστασία των εργαζοµένων στην «Πειραιώς Real Estate». Πρόσφατα η διοίκηση της Τράπεζας ανακοίνωσε την απόφασή της να προχωρήσει στην απόσχιση της συγκεκριµένης υπηρεσίας από την Τράπεζα κάτι που καθιστά τις θέσεις εργασίας και τα δικαιώµατα των εργαζοµένων της υπηρεσίας αβέβαια. Στο πλαίσιο της κινητοποίησης θα πραγµατοποιηθεί συγκέντρωση στις 9.30 πµ στο κτίριο της «Πειραιώς Real Estate» στην οδό Κοραή. Την Πέµπτη 7 Ιούλη θα πραγµατοποιήσουν µετά από απόφαση της Γενικής τους Συνέλευσης (που πραγµατοποιήθηκε µε µαζική συµµετοχή την ∆ευτέρα 27 Ιούνη στα πλαίσια της προηγούµενης 24ωρης απεργίας τους) νέα 24ωρη απεργία οι εργαζόµενοι στην θυγατρική της Τράπεζας Πειραιώς, την «PD Solutions» (PDS) µε αίτηµα την ανάκληση των απολύσεων 10 εργαζοµένων που έγιναν εκεί και την υπογραφή Επιχειρησιακής Συλλογικής Σύµβασης Εργασίας (ΕΣΣΕ). Και εδώ θα υπάρξει συγκέντρωση έξω από το κτίριο της PDS στην Καλλιθέα, στις 9.30 το πρωί, την ώρα που θα γίνεται συνάντηση του Σωµατείου Χρηµατοπιστωτικού µε την εργοδοσία για την υπογραφή νέας ΕΣΣΕ. Η κινητοποίηση στηρίζεται και από το Εργατικό Κέντρο Αθήνας. Σε αυτή τη νέα ΕΣΣΕ οι εργαζόµενοι απαιτούν όλοι οι εργαζόµενοι να προσληφθούν απευθείας στην PDS και να µη δουλεύουν ως ενοικιαζόµενοι ή µε διαφορετικές συµβάσεις εργασίας αλλά αντίθετα να υπογράψουν συµβάσεις αορίστου χρόνου και µε ουσιαστικές αυξήσεις για όλους τους εργαζόµενους.

εργατικα

6 ioyλh 2022

13

Προς μια νέα Πανελλαδική Εργατική Κίνηση

Ετοιμάζοντας ένα καθοριστικό βήμα για την ενότητα εργατικών συνδικαλιστικών δυνάμεων Της Κατερίνας Γιαννούλια

Τ

ο σχέδιο ιδρυτικής διακήρυξης για μια νέα Πανελλαδική Εργατική Κίνηση έχει δοθεί στη δημοσιότητα και είναι ανοιχτό για επεξεργασία, μέχρι την ιδρυτική συνδιάσκεψη, που προγραμματίζεται για το Σεπτέμβρη. Στη δύσκολη συγκυρία που διανύουμε, με τρομερές πιέσεις από το σύστημα για ατομική αντιμετώπιση των αντεργατικών επιθέσεων που εξαπολύει με μεγάλη σκληρότητα και συχνότητα, απαντάμε με εντατική προσπάθεια για συσπείρωση και συγκέντρωση δυνάμεων, με αυτό το νέο, συλλογικό εγχείρημα, στον κόσμο της δουλειάς. Στόχος παραμένει για ακόμα περισσότερη ενότητα των ταξικών και ριζοσπαστικών δυνάμεων στο συνδικαλιστικό/εργατικό τοπίο. «Οι σειρήνες του πολέμου ηχούν δυνατά, η ψαλίδα των ανισοτήτων ανοίγει, η φτώχεια βαθαίνει, οι δημοκρατικές ελευθερίες και κατακτήσεις του προηγούμενου αιώνα αμφισβητούνται, οι εργαζόμενοι ζούμε στην ανασφάλεια και τη δίνη νέων κρίσεων, σε οικονομικό, ενεργειακό, υγειονομικό, κοι-

νωνικό επίπεδο. Η περίοδος που διανύουμε σφραγίζεται από τη διεθνή υποχώρηση του εργατικού κινήματος και των ιδεών της εργατικής χειραφέτησης, εξελίξεις που έχουν επηρεάσει καταλυτικά το συνδικαλιστικό κίνημα και τον προσανατολισμό του», γράφουμε στο σχέδιο διακήρυξης. Συνεχίζουμε, όμως, με την εκτίμηση ότι δεν είναι μονόδρομος αυτή η πραγματικότητα: «… το τοπίο δεν είναι μονόχρωμο. Το προηγούμενο διάστημα αναπτύχθηκαν και εξελίσσονται αγώνες σε διάφορους χώρους (EFOOD, COSCO, εκπαίδευση, ΛΑΡΚΟ κ.ά.) που δείχνουν ότι η δυσαρέσκεια μπορεί να εκφραστεί και με κινηματική διεκδίκηση. Ιδιαίτερα όπου σε αυτούς τους αγώνες λειτούργησε η ταξική ενότητα των αγωνιστικών δυνάμεων και η συνάντηση με την κοινωνία, αυτοί οι αγώνες κατάφεραν να έχουν νίκες, και να οδηγήσουν στη δημιουργία/μαζικοποίηση σωματείων και των αγωνιστικών τους ρευμάτων. Στις ελπιδοφόρες προσπάθειες προστίθεται και η δημιουργία νέων αγωνιστικών σχημάτων (πχ. επισιτισμός, πληροφορική, δικηγόροι, έρευνα) σε νέους κλάδους της παραγωγής ή κλάδους όπου υπερίσχυε η αυταπασχόληση αλλά πλέον επικρατεί η μισθω-

τή εργασία, ειδικά στις νεότερες ηλικίες. Εκεί, το συνδικαλιστικό κενό από μια πραγματικά ριζοσπαστική οπτική ήταν τεράστιο. Αυτές οι προσπάθειες όμως αποτελούν ακόμα φωτεινές εξαιρέσεις στο συνδικαλιστικό κίνημα όπου ακόμα κυριαρχεί η στάση της υποταγής.» Με ιδιαίτερες αναφορές και φροντίδα για ισότιμη εκπροσώπηση των γυναικών στα συλλογικά όργανα του συνδικαλιστικού/ εργατικού κινήματος, αλλά και διεκδικήσεις για την απελευθέρωση των γυναικών και ΛΟΑΤΚΙ+ εργαζομένων από το σεξισμό και τις θεσμικές έμφυλες επιθέσεις. Με την αγωνία να εκφραστούν και να συμμετέχουν στο ταξικό εργατικό κίνημα οι μετανάστριες και μετανάστες με ισότητα και αλληλεγγύη. Με τη συμπερίληψη κάθε εργαζόμενης κι εργαζόμενου στο συνδικαλιστικό κίνημα, ανεξάρτητα από τη σχέση εργασίας, γιατί οι διαιρέσεις κι οι διαχωρισμοί ωφελούν το κεφάλαιο και την εργοδοσία και όχι την τάξη μας. Οργανωνόμαστε για μια νέα πανελλαδική εργατική συλλογικότητα που θα επαναφέρει τη συλλογική αυτοπεποίθηση, με ανοιχτή, δημοκρατική και πανελλαδική συγκρότηση, με οριοθέτηση

απέναντι στις λογικές της ταξικής συνεργασίας και του κοινωνικού εταιρισμού, του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού και συνολικότερα των συνδικαλιστικών ρευμάτων που έχουν γίνει απολογητές μνημονιακών πολιτικών, με συμβολή στη συμπόρευση και την ενοποίηση συνδικαλιστικών εκφράσεων, με τη φιλοδοξία να αλλάξουμε τους συσχετισμούς και σε δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο, έχοντας ουσιαστική μετωπική λογική και απευθύνοντας διαρκές κάλεσμα για συμπόρευση και κοινή δράση στα άλλα αγωνιστικά ρεύματα. Μαζί με την κοινωνία παλεύουμε για τα δικά της συμφέροντα και πιστεύουμε στο διεθνιστικό αγώνα των εργαζομένων για ειρήνη - ισότητα - ελευθερία. Υπερασπιζόμαστε το περιβάλλον και η προστασία του θεωρούμε ότι περιλαμβάνεται στα καθήκοντα της εργατικής τάξης. Μέχρι την ιδρυτική διαδικασία της νέας συνδικαλιστικής/εργατικής κίνησης οργανώνουμε παρεμβάσεις, συζητήσεις και συμμετέχουμε σε κάθε αγωνιστική και συλλογική διεργασία του εργατικού κινήματος, εμπλουτίζοντας και βαθαίνοντας τη συνεργασία μας που βαδίζει προς ένα καθοριστικό βήμα ενότητας.

14

περιβαλλον

6 ιουλη 2022

Ο καπιταλισμός και οι ιμπεριαλιστικοί ανταγων Φωτιές σε Ελλάδα, Τουρκία και Ισπανία, δελτίο νερού στην Ιταλία, ακραίος καύσωνας στη Γαλλία, πλημμύρες μετά από έντονη ξηρασία σε Ινδία και Μπανγκλαντές. Είναι λίγα μόνο από τα πρόσφατα ακραία γεγονότα, που αποδεικνύουν ότι η αδιαφορία του οικονομικού και πολιτικού κατεστημένου απέναντι στην κλιματική κρίση, απειλεί ανοιχτά τον πλανήτη και τις ζωές μας. Στα πολλαπλά αδιέξοδα του σημερινού καπιταλισμού έρχεται να προστεθεί και ο σοβαρότατος κίνδυνος της οικολογικής κατάρρευσης. Οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, η ενεργειακή κρίση και η ανάγκη απεξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό αέριο, ξαναβάζει από την «πίσω πόρτα» τα ορυκτά καύσιμα (και την πυρηνική ενέργεια), οδηγώντας σε ένα φαύλο κύκλο που επιταχύνει, αντί να περιορίζει, την περιβαλλοντική καταστροφή. Οι ευρωπαϊκές χώρες θα χρειαστεί να κάψουν περισσότερο άνθρακα, προκειμένου να κάψουν λιγότερο ρωσικό αέριο. Στο φόντο αυτής της ζοφερής πραγματικότητας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη συνεχίζει να ανέχεται το κερδοσκοπικό πάρτι με τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου, εμβαθύνοντας την ενεργειακή φτώχεια για τους πολλούς. Την ίδια ώρα, οργανώνει μια σειρά από προκλητικές παροχές προς τους «επενδυτές» που εμπλέκονται στο θηριώδες project της λεγόμενης «πράσινης μετάβασης», αντί να ξεδιπλώνει ήδη, εν μέσω ενός καλοκαιριού με υψηλές θερμοκρασίες, έναν αποτελεσματικό μηχανισμό πρόληψης πυρκαγιών.

Η κλιματική κρίση στην Του Σπύρου Αντωνίου

Ο

πόλεμος στην Ουκρανία και η διαφαινόμενη ύφεση στις ισχυρές οικονομίες, έχει μετριάσει το ενδιαφέρον για την περιβαλλοντική κρίση. Οι αντίπαλοι της προστασίας του περιβάλλοντος, όσοι μιλούν για «αειφορία και πράσινους στόχους» αλλά στην ουσία ωφελούνται από το τωρινό παραγωγικό μοντέλο υπερεκμετάλλευσης της φύσης, έχουν βρει το τέλειο πρόσχημα. Επενδύσεις που είχαν μπει στον πάγο ως αντιπεριβαλλοντικές τώρα επανέρχονται στο προσκήνιο. Για τις ευρωηγεσίες η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο και πετρέλαιο έχει αναχθεί σε υπαρξιακό στόχο. Αυτό συνεπάγεται κολοσσιαία ποσά για υποδομές ορυκτών καυσίμων, για εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ, τον Περσικό και από τα νέα κοιτάσματα της πολύπαθης Αφρικής. Ακόμη και πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η χρήση άνθρακα παγκοσμίως αυξήθηκε σε επίπεδα ρεκόρ τον περασμένο χειμώνα, προκαλώντας αύξηση των εκπομπών, ενώ οι εγκαταστάσεις «καθαρής ενέργειας» έπεσαν κάτω από τα επίπεδα που απαιτούνται για την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων. Ο στόχος του Παρισιού για περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς κελσίου δεν μπορεί πια να επιτευχθεί. Οι τρέχουσες δεσμεύσεις, αν και εφόσον υλοποιηθούν, θα μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα μόνο κατά περίπου 7,5% έως το 2030, πολύ λιγότερο από τη μείωση κατά 45% που οι επιστήμονες λένε ότι απαιτείται για να περιοριστεί η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Το πρόβλημα είναι ότι είναι η «Δύση», οι ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες, που έχουν δημιουργήσει το απόθεμα επικίνδυνου άνθρακα και άλλων αερίων στην ατμόσφαιρα τα τελευταία 100 χρόνια, κάνουν τα λιγότερα για να αποτρέψουν την κλιματική κρίση. Περίπου το ένα τρίτο του τρέχοντος αποθέματος αερίων του θερμοκηπίου έχει δημιουργηθεί από την Ευρώπη και το ένα τέταρτο από τις ΗΠΑ, με την Κίνα, την Ινδία και

τη Ρωσία, να συμμετέχουν πλέον ενεργά στην «κούρσα» με τις πιο ρυπογόνες χώρες. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, οι επιπτώσεις της κλιματικής κατάρρευσης πέφτουν δυσανάλογα στις χώρες του παγκόσμιου Νότου, οι οποίες υφίστανται τη συντριπτική πλειονότητα των ζημιών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή. Η προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ έχει υποχωρήσει στο μισό σε σύγκριση με πέρυσι και ενδέχεται να μειωθεί περαιτέρω. Η Γερμανία κήρυξε το δεύτερο στάδιο συναγερμού του έκτακτου μηχανισμού για την ασφάλεια στην παροχή φυσικού αερίου, μιας κι δεν είναι σίγουρο πως θα ξαναρχίσει η ροή του αερίου μέσω του αγωγού «Nord Stream 1», όταν ολοκληρωθούν τα έργα συντήρησης που, προς ώρας, επικαλείται η Μόσχα. Αλλά και η «πράσινη μετάβαση» με όρους αγοράς, δεν θα είναι αρκετή, καθώς η εξόρυξη και η διύλιση εναλλακτικών καυσίμων και συστημάτων απαιτούν επίσης περισσότερη ενέργεια από ορυκτά καύσιμα. Όλες οι μπαταρίες, οι ηλιακοί συλλέκτες και οι ανεμόμυλοι στον κόσμο δεν θα μειώσουν τη ζήτηση ορυκτών καυσίμων στο εγγύς μέλλον. Τα οχήματα εσωτερικής καύσης χρησιμοποιούν άφθονο χάλυβα, αλλά τα ηλεκτρικά οχήματα χρησιμοποιούν μεγαλύτερη ποικιλία ακριβότερων μετάλλων. Επιπλέον, οι μπαταρίες που είναι απαραίτητες για τα ηλεκτρικά οχήματα βασίζονται σε υλικά όπως το λίθιο και το νικέλιο, τα οποία απαιτούν γενναίες ηλεκτρικές και χημικές δαπάνες για την επεξεργασία τους. Όλα αυτά σημαίνουν περισσότερη παραγωγή ορυκτών καυσίμων για την εξόρυξη περισσότερων μετάλλων. Οι «λύσεις» της αγοράς δεν θα λειτουργήσουν γιατί απλώς δεν είναι κερδοφόρο για το κεφάλαιο να επενδύει στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, για αυτό και επιχειρεί να μετατρέψει την αντιμετώπισή της ως ένα πρόβλημα ατομικής κατανάλωσης. Για να σταματήσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη, δεν χρειαζόμαστε απλώς έξυπνη νέα τεχνολογία ή απλά την τιμολόγηση των εκπομπών. Για παράδειγμα, το τελευταίο ευρωπαϊκό σχέδιο προβλέπει να υποχρεωθούν οι προμηθευτές καυσίμων και πετρελαίου θέρμανσης να αγοράζουν σε μια νέα αγορά άνθρακα ποσοστώσεις που θα καλύπτουν

τις εκπομπές τους διοξειδίου του άνθρακα, όπως ισχύει ήδη για τους προμηθευτές ηλεκτρικού ρεύματος και ορισμένες βιομηχανίες. Πρέπει να καταργήσουμε σταδιακά

Χρειαζόμαστε άμεσα έν να κατευθύνουμε τους π που χρειάζεται η κοινων πηγές ενέργειας, βιολογ συγκοινωνίες, δημόσια δημόσια υγεία, ποιοτικά ανεκπλήρωτες σήμερα ζ

Η «πράσινη»

Π

αρά τις βαρύγδουπες κυβερνητικές εξαγγελίες για δήθεν προστασία του περιβάλλοντος, οι ρυθμίσεις που αποτυπώθηκαν στον πρόσφατα ψηφισμένο κλιματικό νόμο, ευνοούν κατά κύριο λόγο τις μπίζνες της λεγόμενης «πράσινης μετάβασης». Η κυβερνητική υποκρισία συνεχίστηκε και στη νομοθέτηση για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) με μια σειρά διευκολύνσεις στους κερδοσκόπους της «πράσινης ανάπτυξης», σε βάρος των καταναλωτών και του περιβάλλοντος. Η κυβέρνηση προσπαθεί με κάθε τρόπο να στηρίξει τους «μεγαλοκαρχαρίες» του κλάδου. Κάτι θα ήξερε ο πρόεδρος της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, Γιώργος Περιστέρης, που ζητούσε από το κράτος να επιτρέψει την επιτάχυνση της εγκατάστασης ΑΠΕ και ειδικά των αιολικών πάρκων, μιλώντας πρόσφατα στη Γ.Σ. των μετόχων της εταιρείας. Είναι ενδεικτικό ότι με το νομοσχέδιο η κυβέρνηση προχωρά στη μείωση του χρόνου αδειοδότησης νέων έργων ΑΠΕ σε 14 μήνες από 5 χρόνια που ίσχυε έως τώρα. Βέβαια, για να προωθηθούν αυτά θα πρέπει να καταπατηθούν και άλλα δάση, περιοχές NATURA, ακόμα και αρχαιολογικοί χώροι για την κερδοφορία των αρπακτικών των ΑΠΕ. Πλέον, με απόφαση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δύνανται να παραχωρούνται ακίνητα «ανεξαρτήτως έκτασης» για εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ και

περιβαλλον

6 ιουλη 2022

15

νισμοί έχουν φέρει τον πλανήτη στα όρια του

εποχή του πολέμου την παλιά τεχνολογία ορυκτών καυσίμων. Χρειαζόμαστε άμεσα ένα παγκόσμιο σχέδιο για να κατευθύνουμε τους πόρους σε πράγματα που χρειάζεται η κοι-

να παγκόσμιο σχέδιο για πόρους σε πράγματα νία, όπως ανανεώσιμες γική γεωργία, δημόσιες συστήματα ύδρευσης, ά σχολεία και άλλες ζωτικές ανάγκες.

νωνία, όπως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βιολογική γεωργία, δημόσιες συγκοινωνίες, δημόσια συστήματα ύδρευσης, δημόσια υγεία, ποιοτικά σχολεία και άλλες ανεκπλήρωτες σήμερα ζωτικές ανάγκες. Χωρίς την ανατροπή του υπάρχοντος παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου, που θα είναι απελευθερωμένο από τις επιταγές του κεφαλαίου και της παραγωγής κέρδους, δεν μπορούμε να μιλάμε για πράσινες πολιτικές, κλιματική δικαιοσύνη και σωτηρία του πλανήτη. Τέλος, η υπερθέρμανση του πλανήτη και η εξερεύνηση, η πα-

ραγωγή και η διύλιση ορυκτών καυσίμων συνδέονται άρρηκτα με τις στρατιωτικές δαπάνες. Ο στρατός των ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου στον κόσμο και άρα μία από τις κορυφαίες πηγές εκπομπής αερίων θερμοκηπίου στον κόσμο. Οι πόλεμοι και οι αυξημένες δαπάνες για όπλα δεν σκοτώνουν απλώς ανθρώπους και καταστρέφουν ζωές και σπίτια, αλλά επιταχύνουν την κλιματική καταστροφή. Ένας ειρηνικός κόσμος δεν θα έσωζε μόνο ζωές και μέσα διαβίωσης, αλλά θα συνέβαλε καταλυτικά στη σωτηρία του πλανήτη και της φύσης.

κυβερνητική υποκρισία παράγει κέρδη συστημάτων αποθήκευσης, χωρίς δημοπρασία, μετά από αίτηση του εκάστοτε ενδιαφερόμενου. Επίσης, η χρήση παραχωρείται στον αιτούντα για όσο χρόνο εξυπηρετείται ο σκοπός της παραχώρησης, με ανώτατο όριο τα 40 έτη. Συγχρόνως, ο «επενδυτής» μπορεί να επανεκδώσει απόφαση περιβαλλοντικής αδειοδότησης για ΑΠΕ, ακόμη και αν αυτή «ακυρώθηκε αμετάκλητα» από αρμόδιο δικαστήριο, αρκεί να συμμορφωθεί εκ των υστέρων. Η πρόβλεψη ειδικού καθεστώτος απαλλαγής από περιβαλλοντική αδειοδότηση για τα πιλοτικά θαλάσσια-πλωτά φωτοβολταϊκά, είναι επίσης ενδεικτική της «πράσινης» πολιτικής που προωθεί η κυβέρνηση. Άλλωστε οι μονάδες ΑΠΕ και τα σχετικά έργα υποστήριξης θεωρούνται πλέον παρεμβάσεις «κοινής ωφέλειας», προβλέποντας αναγκαστικές απαλλοτριώσεις και αρκετές απλοποιήσεις του ρυθμιστικού και αδειοδοτικού πλαισίου. Όπως αναφέρει στην τοποθέτησή του το Πανελλαδικό Δίκτυο συλλογικοτήτων για την ενέργεια, «το νομοσχέδιο προσθέτει στο σύστημα παραγωγής ενέργειας της χώρας, ακόμα περισσότερες μονάδες ΑΠΕ, μια νέα κατηγορία ενεργειακών έργων, τις μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, νέες μονάδες φυσικού αερίου, ντίζελ και μαζούτ, αναιρώντας τις προσδοκίες ότι τα έργα αποθήκευσης θα τις υποκαταστήσουν. Αυξάνει έτσι, ακόμα περισσότερο τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά

κόστη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας».

Ενεργειακή ακρίβεια

Όλες οι παραπάνω προκλητικές παροχές στους εμπόρους των ΑΠΕ είναι απαραίτητες, όπως ισχυρίζονται τα κυβερνητικά επιτελεία, για να ανακοπεί η ενεργειακή κρίση και να μειωθεί η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από στερεά και υγρά ορυκτά καύσιμα, με στόχο την «κλιματική ουδετερότητα». Μόνο που οι δήθεν υπερασπιστές των αδύναμων, συνεχίζουν να φορτώνουν το λογαριασμό από τα χρηματιστηριακά παιχνίδια στην ενέργεια στη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, που ήδη έχει γονατίσει από την ακρίβεια. Η έκτακτη φορολόγηση στα υπερκέρδη των παραγωγών ενέργειας έχει χαθεί στους υπολογισμούς, με τη ΡΑΕ να διατείνεται ότι οι εταιρίες του κλάδου ήταν ζημιογόνες το 2021. Σημειώνεται, βέβαια, ότι οι τέσσερις καθετοποιημένες εταιρείες του κλάδου υπερκάλυψαν αυτές «τις ζημιές» μέσω της παραγωγής ρεύματος. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ποσά από τις επιστροφές στους λογαριασμούς ρεύματος, ενώ η πλατφόρμα για το επίδομα βενζίνης των 20-25 ευρώ το μήνα («fuel pass 2») θα ανοίξει τέλος Ιουλίου. Όσο για τον νέο μηχανισμό διαμόρφωσης της χονδρικής τιμής ρεύματος, αντί για την «κατάργηση» της ληστρικής ρήτρας αναπροσαρμογής, όπως μας έλεγαν οι αρμόδιοι υπουργοί, τα νέα τιμολόγια, απλώς κρύβουν

τη ρήτρα σε μια τελική χρέωση και αυτό μέχρι τον Ιούνιο του 2023. Η εκτίναξη του κόστους του ρεύματος, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, συμπαρασύρει όλα τα βασικά αγαθά, σε συνδυασμό με το τζογάρισμα στις χρηματιστηριακές αγορές τροφίμων, που προϋπήρχε της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των προβλημάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Ο ίδιος ο πληθωρισμός, αποτελεί ευκαιρία για αύξηση των κερδών των καπιταλιστών, όπως ομολογούν οι αναλύσεις των δικών τους οικονομικών οίκων. Ανάλυση του Economic Policy Institute αποκαλύπτει ότι πάνω από το 53% της ανόδου των τιμών στην τελευταία διετία ήταν απόρροια της μεγάλης ανόδου των περιθωρίων κέρδους. Αντίθετα οι αυξήσεις των μισθών -που οι νεοφιλελεύθεροι ισχυρίζονται ότι προκαλούν την εκτίναξη του πληθωρισμού- ήταν υπεύθυνες μόλις για το 8% της ανόδου των τιμών. Είναι προφανές πλέον ότι μόνο με γενναίες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις (και αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού), πλαφόν στις τιμές υγρών καυσίμων, φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, κατάργηση του χρηματιστηρίου ενέργειας και της ρήτρας αναπροσαρμογής, του ειδικού φόρου κατανάλωσης και του ΦΠΑ στα βασικά είδη διατροφής και πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης, μπορεί να υπάρξει πραγματική ενίσχυση για το εργατικό εισόδημα.

Πυρκαγιές

Χωρίς καμία ουσιαστική πρόληψη Παρά τις κυβερνητικές μεγαλοστομίες περί «ετοιμότητας» είναι εμφανές ότι βαδίζουμε σε ακόμα ένα καλοκαίρι πυρκαγιών και των δραματικών συνεπειών τους. Τα ανησυχητικά μηνύματα είχαν φανεί από το χειμώνα, όταν προκλήθηκαν δεκάδες πυρκαγιές σε δάση και δασικές εκτάσεις, αρκετά πάνω από τον τυπικό μέσο όρο της εποχής. Παρόλα αυτά η αντιπυρική περίοδος ξεκίνησε την 1η Μάη σαν να μη συμβαίνει τίποτα, αποδεικνύοντας ότι δεν υπάρχει κανένας σοβαρός σχεδιασμός προστασίας του δασικού πλούτου. Και προστασία σημαίνει πρόληψη. Και πρόληψη σημαίνει προετοιμασία και όχι καταστολή της φωτιάς αφού ξεσπάσει. Σημαίνει ανθρώπους και μέσα, που το χειμώνα κάνουν καθαρισμούς δασών για να μειωθεί η καύσιμη ύλη, ανοίγουν δασικούς δρόμους και δημιουργούν αντιπυρικές ζώνες σε μόνιμη βάση και όχι μέσα στον Ιούλιο (!) και τον Αύγουστο(!!), όπως προβλέπεται σε ορισμένες περιοχές, σύμφωνα με τις επίσημες κυβερνητικές ανακοινώσεις. Με συχνότητα και ένταση πρωτόγονη, κύματα καύσωνα σαρώνουν την Ευρώπη και έφτασαν και στην Ελλάδα. Η κλιματική κρίση είναι εδώ, μαζί με τον πολλαπλασιασμό της πιθανότητας εκδήλωσης πυρκαγιών και η μόνη απάντηση της κυβέρνησης είναι το μήνυμα στο 112, για την εκκένωση κατοικημένων περιοχών. Το ίδιο «ανίκανο» κράτος στις φωτιές και τις πλημμύρες, είναι το ίδιο που οργανώνει με διαδικασίες κατεπείγοντος «πράσινες» μπίζνες σε προστατευόμενες δασικές εκτάσεις και την αποστολή όπλων στην Ουκρανία. Ακόμα και η δικομματική φασαρία για τον περίφημο «καταλογισμό ευθυνών», μετά από κάθε φονική φωτιά ή πλημμύρα, που καταλήγει σχεδόν πάντα σε δικαστικές διώξεις με αρκετές αθωωτικές αποφάσεις, αποκαλύπτει ότι για όλα τα κόμματα του αστικού μπλοκ, προέχει η προστασία της κερδοφορίας του κεφαλαίου και όχι οι ζωές του κόσμου. Τα πρώτα αρνητικά δείγματα του φετινού καλοκαιριού, φάνηκαν ήδη με τις πυρκαγιές στη Βούλα, την Εύβοια κ.α., όπου κάηκαν χιλιάδες στρέμματα, αλλά και σπίτια. Για το περίφημο «επιτελικό κράτος» μια συγκροτημένη πολιτική πρόληψης και ενίσχυσης της δασοπροστασίας, θεωρείται περιττό κόστος. Σε αντίθεση με τις εξωφρενικές πολεμικές δαπάνες και τη διαρκή ενίσχυση των μηχανισμών καταστολής με προσωπικό και εξοπλισμό. Παρά την εκθετική αύξηση των πυρκαγιών εξακολουθούν να υπάρχουν 4.000 κενές οργανικές θέσεις μονίμων στην Πυροσβεστική, με «γερασμένα» οχήματα και με ανεπαρκή πτητικά μέσα πυρόσβεσης.

16

αντισεξισμόσ

6 ιουλη 2022

ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ 2022

Μια μοναδική γιορτή διεκδίκησης Της Ναντίνας Παπαϊωάννου

Σ

τις 11 και 12 Ιούνη πραγματοποιήθηκε το πρώτο Φεμινιστικό Φεστιβάλ που διοργανώθηκε από την Συνέλευση 8 Μάρτη, στον κήπο του Συλλόγου Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) στο Θησείο. Αυτή η πρώτη προσπάθεια, στέφθηκε με επιτυχία, καθώς αγκαλιάστηκε με ενθουσιασμό από πλήθος αγωνιστριών και αγωνιστών. Στην διάρκεια του διημέρου, παρά τις αρχικά δυσμενείς καιρικές προγνώσεις, από τον κήπο του ΣΕΑ πέρασαν εκατοντάδες αγωνιστριών/ στών και φίλων του φεμινιστικού κινήματος, τόσο για να συμμετάσχουν στις εκδηλώσεις και τις συζητήσεις, όσο και για να βρεθούν σε έναν ασφαλή χώρο φεμινιστικής συζήτησης, ανταλλαγής ιδεών, ψυχαγωγίας αλλά και οργάνωσης των αγώνων του επόμενου διαστήματος. Στην είσοδο του Κήπου, το τραπεζάκι της Συνέλευσης 8 Μάρτη υποδεχόταν κάθε επισκέπτρια/η με μία ποικιλία από πρωτότυπα υλικά:

φεμινιστικά μπλουζάκια, τσάντες, κονκάρδες και αυτοκόλλητα, καθώς και κείμενα και μπροσούρες που προέκυψαν από τις επεξεργασίες της συλλογικότητας το προηγούμενο διάστημα. Ακριβώς δίπλα, το Φεμινιστικό βιβλιοπωλείο συγκέντρωσε το ενδιαφέρον, με προτάσεις τόσο σε έργα νέας φεμινιστικής θεωρίας, όσο και σε κλασικά φεμινιστικά αναγνώσματα. Ο χώρος αυτός αποτέλεσε καθ’ όλη τη διάρκεια του διημέρου το επίκεντρο ζωηρών συζητήσεων, νέων γνωριμιών και πολιτικοποιήσεων. Ιδιαίτερα εμπνευστική ήταν η αυθόρμητη διάθεση οικονομικής συνεισφοράς για τις ανάγκες της διοργάνωσης. Στο χώρο φιλοξενούνταν και τα βιβλιοπωλεία των εκδόσεων Redmarks, Εκτός Γραμμής, Πρωτοποριακή Βιβλιοθήκη και Καινά Δαιμόνια που εμπλούτισαν με τους τίτλους τους τις αναγνωστικές επιλογές του κόσμου. Η επιλογή της θεματολογίας των εκδηλώσεων έγινε με αφορμή την επικαιρότητα, για ζητήματα που απασχόλησαν την κοινωνία και το κίνημα το τελευταίο διάστημα, ενώ στα πάνελ των εκδηλώσεων συμμε-

τείχαν φεμινίστριες και αγωνίστριες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το φεστιβάλ ξεκίνησε με μια πολύ μαζική εκδήλωση για την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες, ενώ ακολούθησε η συζήτηση για την φεμινιστική αντιπολεμική αντίσταση, με διεθνείς παρεμβάσεις. Εξίσου επιτυχημένη ήταν και η εκδήλωση για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, με μεγάλη συμμετοχή από μέλη της κοινότητας και άτομα αλληλέγγυα στις διεκδικήσεις της. Η τελευταία συζήτηση στο φεστιβάλ, αφορούσε την έμφυλη βία και παρενόχληση στον κόσμο της δουλειάς. Η εντυπωσιακή συμμετοχή σε αυτήν την εκδήλωση, απέδειξε ότι πρόκειται για ένα θέμα που αφορά την πλειονότητα των εργαζόμενων, ιδιαίτερα σε επισφαλείς χώρους, καθώς και ότι η συζήτηση που άνοιξε πριν ένα χρόνο με το ελληνικό #metoo στην εργασία παραμένει ζωντανή. Πέρα από τις κεντρικές εκδηλώσεις, στο φεστιβάλ έλαβαν χώρα και δύο εξαιρετικά επιτυχημένα workshops. Το πρώτο είχε ως κέντρο το δικαίωμα στην ασφαλή δημόσια και δωρεάν άμβλωση και την αμφι-

σβήτηση αυτού στις ΗΠΑ, θέμα που αποδείχτηκε εξαιρετικά επίκαιρο λίγες μέρες αργότερα. Το δεύτερο workshop αφορούσε την φεμινιστική ποίηση και το πόσο μεγάλη ανάγκη υπάρχει για ποήματα που μας εκφράζουν, μας ενδυναμώνουν και μας ενώνουν. Το πολιτιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ ήταν εξίσου πλούσιο, με λάιβ και τις δύο μέρες που κάλυπταν όλες τις προτιμήσεις, αλλά και παράσταση stand up comedy από γυναίκες κωμικούς. Συγκινητικός ήταν ο ενθουσιασμός με τον οποίο οι καλλιτέχνιδες/ες περιέβαλαν το εγχείρημα, τόσο κατά την περίοδο της προετοιμασίας, με την αυθόρμητη συμβολή τους στο να διακινηθεί πλατιά το γεγονός, όσο και στο ίδιο το Φεστιβάλ. Όχι μόνο με την αφιλοκερδή συμμετοχή τους στο πολιτιστικό πρόγραμμα, αλλά και με την παρουσία τους σε όλο το διήμερο έγιναν κομμάτι της συλλογικής προσπάθειας, ενώ με το έργο τους κατέρριψαν την ανάγκη σεξιστικών στεροτύπων στην τέχνη, προτείνοντας έναν εναλλακτικό τρόπο διασκέδασης που το κοινό θα νιώθει ασφάλεια και οικειότητα.

Επίθεση στο δικαίωμα στην άμβλωση στις ΗΠΑ

Μια επικίνδυνη, φονική για τις γυναίκες υγε Της Πόπης Καλογεροπούλου

Μ

ε την ανατροπή της απόφασης «Ρόου εναντίον Γουέιντ» (που κατοχύρωνε το δικαίωμα στην άμβλωση), η φονταμενταλιστική χριστιανική Δεξιά, η ακροδεξιά και η Alt-Right, κατέγραψαν μία επικίνδυνη και οδυνηρή για εμάς νίκη. Πρόκειται για μια βαθιά ταξική επίθεση προνομιούχων δεξιών πολιτικών, δικαστών και πολιτικο-θρησκευτικών ηγεσιών που ύφαιναν το γαϊτανάκι της νίκης τους επί 50 ολόκληρα χρόνια, και τώρα, κυριολεκτικά στήνουν πάρτι για τα επινίκια. Στο Φεμινιστικό Φεστιβάλ της Συνέλευσης 8 Μάρτη παρακολουθήσαμε την εκδήλωση με θέμα το δικαίωμα στην άμβλωση στις ΗΠΑ και την ιδιαιτέρως αποκαλυπτική συνέντευξη της αμερικανίδας ακτιβίστριας-φεμινίστριας Σάρον Σμιθ. Η Σάρον Σμιθ ξεκίνησε την παρέμβασή της αναδεικνύοντας το συνολικότε-

ρο ζήτημα του αμερικανικού πολιτικού συστήματος: «Η σπουδαιότερη δημοκρατία, όπως αυτοαποκαλείται, διορίζει ισόβια δικαστές που δεν λογοδοτούν πουθενά για τις συνέπειες των αποφάσεών τους… Την πολιτική σκηνή… μοιράζονται μεταξύ τους οι Ρεπουμπλικάνοι με τους Δημοκρατικούς, και καμία πιθανότητα δεν υπάρχει για τρίτο κόμμα… Το Σώμα των Εκλεκτόρων τοποθέτησε στην εξουσία τον Τζορτζ Γ. Μπους και τον Ντόναλντ Τραμπ, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν την πλειοψηφία των ψήφων του Αμερικανικού λαού. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα: α) να τους φορτωθούμε για τέσσερα χρόνια, β) να ευθύνονται με τους διορισμούς τους για την ανατροπή των ισορροπιών στο Ανώτατο Δικαστήριο». Υπενθύμισε ότι οι περιορισμοί στο δικαίωμα στην άμβλωση ήταν σε εξέλιξη για δεκαετίες, αλλά και ότι αυτοί είχαν διακομματική στήριξη: «Η πρώτη επίθεση που δέχθηκε το δικαίωμα στην άμβλωση, ήταν η αποκαλούμενη τροπολογία Χάιντ, του 1976,

η οποία απαγόρευε κάθε ομοσπονδιακή χρηματοδότηση των αμβλώσεων για τις φτωχές γυναίκες. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι αυτή η τροπολογία πέρασε από το Κογκρέσο όταν οι Δημοκρατικοί κατείχαν την πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κογκρέσου και επομένως εύκολα θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει αυτήν την επίθεση στα δικαιώματα των φτωχών γυναικών. Παρόλα αυτά, αυτή η τροπολογία επικυρώνεται κάθε χρόνο από το 1976 μέχρι και σήμερα, συμπεριλαμβανομένου και του τρέχοντος έτους». Μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, τα επιτελεία Δημοκρατικών υποψηφίων για το Κογκρέσο άρχισαν να στέλνουν μαζικά επιστολές που ζητούν οικονομική προεκλογική ενίσχυση, δηλώνοντας ότι «Η απόφαση Ρόου κρίνεται στην κάλπη». Δυστυχώς, αντίστοιχα στέκονται και οι mainstream οργανώσεις υπέρ του δικαιώματος της επιλογής. Μία από αυτές έγραψε χαρακτηριστικά: «Η απόφαση ήταν η χειρότερη δυνατή, αλλά δεν είναι το τέλος του αγώνα…

Έχουμε εκλογές το Νοέμβρη και οι εξτρεμιστές πολιτικοί θα πάρουν το μάθημά τους: όταν έρχεστε να πάρετε τα δικαιώματά μας, ερχόμαστε να πάρουμε τις έδρες σας». Η Σάρον Σμιθ υπενθύμισε την υποκρισία των Δημοκρατικών και το αδιέξοδο αυτής της στρατηγικής εκ μέρους των οργανώσεων:

αντισεξισμόσ

6 ιουλη 2022

17

ς και ορατότητας Στο χώρο υπήρχε και τις δύο μέρες έκθεση φωτογραφίας της φωτογράφου Chloe Kritharas που απεικόνιζε στιγμιότυπα από την πορεία γυναικών στις 8 Μάρτη 2022 στο Μεξικό. Παράλληλα, τις περισσότερες ώρες λειτουργούσε παιδότοπος για την δημιουργική απασχόληση των παιδιών, δίνοντας τη δυνατότητα στους γονείς που ήρθαν, να απολαύσουν το πρόγραμμα του φεστιβάλ. Σε όλη την διάρκεια του διημέρου, υπήρχε και κουζίνα με πρωτότυπες προτάσεις στον τομέα του φαγητού για όλες τις διατροφικές επιλογές. Είναι σημαντικό ότι η υλοποίηση του φεστιβάλ προέκυψε μέσα από την αυτοοργανωμένη, συλλογική προσπάθεια συντροφισσών/ συντρόφων και φίλων της Συνέλευσης 8 Μάρτη. Αυτός ο τρόπος διοργάνωσης, από τα κάτω, αποδεικνύει ότι οι συλλογικότητες και οι άνθρωποι του κινήματος μπορούμε να δημιουργούμε επιτυχημένα γεγονότα – αντιπαραδείγματα συλλογικότητας, Συνολικά, στον κόσμο που συμμετείχε στο Φεστιβάλ δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσει τη Συνέλευση 8 Μάρτη και να έρθει σε επαφή με την

ιδιαίτερη ταυτότητά της, τη φυσιογνωμία και τους στόχους που φέρνει στο φεμινιστικό κίνημα. Μέσα από την καταγραφή σκέψεων και εμπειριών, καθώς και τη συζήτηση για τους επόμενους αγωνιστικούς “σταθμούς” μας, το Φεμινιστικό Φεστιβάλ πέτυχε να αποτελέσει ένα μεγάλο γεγονός, μία γιορτή ορατότητας και διεκδίκησης, που ευελπιστούμε να καθιερωθεί και να γίνει θεσμός. Το φεστιβάλ ήταν μόνο η αφετηρία για τις επόμενες δράσεις μας. Ήδη πραγματοποιήθηκε με μεγάλη συμμετοχή η πρώτη απολογιστική Συνέλευσή μας, όπου μεταφέρθηκαν η έμπνευση και ο ενθουσιασμός που τροφοδότησε το Φεστιβάλ και τέθηκαν κάποιοι πρώτοι στόχοι για το επόμενο διάστημα. Η Συνέλευση 8 Μάρτη βρέθηκε στο δρόμο και στην αντιπολεμική κινητοποίηση ενάντια στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 29 Ιουνίου, ενώ στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ από το φεμινιστικό τραπεζάκι μας πέρασαν πολλές συντρόφισσες και φίλες, με τις οποίες δώσαμε το επόμενό μας ραντεβού στην τελευταία μας συνέλευση για το καλοκαίρι, στις 6 Ιουλίου, στο ΣΕΑ.

ειονομική κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη

«Δημοκρατικοί υποψήφιοι πρόεδροι, συμπεριλαμβανομένων του Μπιλ Κλίντον, του Μπαράκ Ομπάμα και του Τζον Μπάιντεν, είχαν υποσχεθεί να κατοχυρώσουν το δικαίωμα επιλογής στην άμβλωση υπό τη μορφή ενός Νόμου για την Ελευθερία Επιλογής, αλλά καμία τέτοια νομοθεσία δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί… Οι μεγαλύτερες, mainstream

γυναικείες οργανώσεις, στηρίζονται αταλάντευτα στους πολιτικούς του Δημοκρατικού Κόμματος, οι οποίοι απέτυχαν να υποστηρίξουν ενεργά το δικαίωμα στην άμβλωση για μια περίοδο δεκαετιών. Προφανώς μια αποτυχημένη στρατηγική, που βοήθησε να φτάσουμε σε αυτό το απελπιστικό σημείο». Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Αμερικανοί είναι εξοικειωμένοι με την απόφαση της υπόθεσης Ρόου, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Η πλειοψηφία του πληθυσμού αντιτίθεται σ’ αυτήν την ανατροπή και το Ανώτατο Δικαστήριο έχει χάσει την νομιμοποίησή του στα μάτια του κόσμου. Αυτός ο κόσμος χρειάζεται να κινητοποιηθεί μαζικά κι όχι να αρκεστεί στα ημίμετρα «περιορισμού της βλάβης» που αναζητά (;) η κυβέρνηση Μπάιντεν. Την ώρα που έξω από δικαστήρια και κλινικές άμβλωσης διαδηλώνουν φονταμενταλιστές/στριες της θεωρίας του Αγέννητου Παιδιού, απειλώντας, βρίζοντας και κάποιες φορές προπηλακίζο-

ντας τις ασθενείς, η απάντηση οφείλει να είναι η δική μας μαζική κινητοποίηση. Δια στόματος Σάρον Σμιθ και πάλι: «Σε μια χρονική περίοδο που το παγκόσμιο φεμινιστικό κίνημα βρίσκεται σε άνοδο, που το δικαίωμα στη νόμιμη άμβλωση έχει ανοδική πορεία στη Λατινική Αμερική, γιατί τα αναπαραγωγικά δικαιώματα στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται υπό επίθεση; Ακριβώς όπως το δικαίωμα στην άμβλωση κατακτήθηκε στη Λατινική Αμερική μέσα από μαζικά γυναικεία κινήματα, έτσι και στις ΗΠΑ είχε κατακτηθεί επειδή το κίνημα για την απελευθέρωση των γυναικών στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970 το ανήγαγε σε ένα από τα βασικά του αιτήματα -μαζί με την ίση αμοιβή και τους επιδοτούμενους παιδικούς σταθμούς- στα πλαίσια ενός κινήματος των γυναικών της εργατικής τάξης». Χρειάζονται καμπάνιες υπέρ των αμβλώσεων, πολύμορφες δράσεις, διεθνής αλληλεγγύη. Το δικαίωμα στην νόμιμη άμβλωση δεν μας παραχωρήθηκε. Το

κερδίσαμε με μαζικούς φεμινιστικούς αγώνες. Οι διαδηλώσεις σε πολλές μεγάλες και μικρές πόλεις των ΗΠΑ, από νέους ανθρώπους κάθε φυλής και φύλου δείχνουν το δρόμο. Απέναντι στον έξαλλο σεξισμό της Δεξιάς και μια «απολογητική» υπεράσπιση (;) του δικαιώματος στην άμβλωση που εξακολουθεί να διστάζει να πει έστω τη λέξη (!) και συμμετέχει στο στιγματισμό της επιλογής, χρειάζεται ένα μαζικό, ριζοσπαστικό φεμινιστικό κίνημα που θα βάζει στην κουβέντα τον ρόλο της «αγίας οικογένειας» και της γυναίκας στο καπιταλισμό ως αναπαραγωγικής και φροντιστικής μονάδας στην κοινωνία. Που θα αναδεικνύει τον ταξικό χαρακτήρα του δικαιώματος, μιας και αμβλώσεις θα συνεχίσουν να γίνονται, αλλά αυτές θα είναι πολύ πιο επικίνδυνες για τις φτωχότερες που είναι πολύ πιο πιθανό να υποχρεώνονται να καταφύγουν σε «σκοτεινά σοκάκια». Η Χίλαρι Κλίντον έχει δηλώσει ότι θέλει τις αμβλώσεις «νόμιμες, ασφαλείς… και σπάνιες». Εμείς τις θέλουμε «δημόσιες, ασφαλείς και δωρεάν».

18

αντισεξισμοσ

6 ιουλη 2022

ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ 2022: Μια μοναδ

Σωματεία ενάντια στο σεξισμό Της Κατερίνας Γιαννούλια

Μ

ε ένα πάνελ αμιγώς γυναικείο από μαχητικές συνδικαλίστριες από διαφορετικούς χώρους δουλειάς, με ταξικούς αγώνες χρόνων στο βιογραφικό τους και με περισσότερα από 100 άτομα, όλων των φύλων, να παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή, η συζήτηση για το ρόλο των Σωματείων απέναντι στην έμφυλη βία και το σεξισμό μας έδειξε ότι την αγωνία για το συνδυασμό φεμινιστικού και εργατικού κινήματος τη μοιράζεται μαζί μας ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας μας, που μας τίμησε με την παρουσία και τη συμμετοχή του στο φεμινιστικό φεστιβάλ μας, αλλά και στο συγκεκριμένο θέμα. Και αυτό μας γεμίζει όχι μόνο συγκίνηση, αλλά και ευθύνη για τη συλλογική συνέχεια, μεταφέροντας εδώ μία φράση της Αντριάνας Ανδρέοβιτς, που ήταν στο πάνελ ως μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ). Η αλήθεια είναι ότι το θέμα της ενεργούς δράσης των Σωματείων ενάντια στο σεξισμό και της εισαγωγής των φεμινιστικών αιτημάτων στην ατζέντα των διεκδικήσεων του εργατικού κινήματος, μας απασχολεί εδώ και πολύ καιρό. Για αυτό και δεν θεωρούμε τυχαία την επιτυχία της συζήτησης αυτής, καθώς ήρθε σε συνέχεια μιας προσπάθειας συνδικαλιστριών του προηγούμενου διαστήματος, κατά την οποία θελήσα-

με να συζητήσουμε την έμφυλη διάσταση των ανισοτήτων και της έμφυλης βίας στους χώρους δουλειάς μας, όπως ανέφερε η Ράνια Παπαγεωργίου, μέλος της Συνέλευσης 8 Μάρτη και του σωματείου εργαζομένων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης. Η συντονίστρια της συζήτησης, Καλλιρρόη Γεντιλίνι (μέλος του ΣΕΜΙΣΕΑ-Σωματείο Εργαζομένων σε Μονάδες - Ιδρύματα - Σχολεία Ειδικής Αγωγής και της Σ8Μ), πολύ εύστοχα συνόψισε εξαρχής ότι για εμάς οι φεμινιστικές διεκδικήσεις είναι αναπόσπαστο κομμάτι του εργατικού κινήματος και απαραίτητες για την κοινωνική απελευθέρωση. Είναι πραγματικός και δηλωμένος στόχος μας να συμβάλλουμε στη δημιουργία συλλογικών εργατικών οργάνων αντιμετώπισης της σεξουαλικής κακοποίησης και παρενόχλησης. Η Μάνια Σωτηροπούλου, μέλος του ΔΣ του ΣΕΡΕΤΕ, εξέφρασε με τον δικό της πολύ εύστοχο τρόπο τη σημασία της διοργάνωσης μιας τέτοιας συζήτησης και ιδιαίτερα σε ένα φεμινιστικό φεστιβάλ, επειδή δεν συνηθίζεται να συζητάμε για το συνδικαλισμό με βάση τις κοινωνικές μας εκπροσωπήσεις. Η ανάγκη της αλληλεπίδρασης φεμινιστικού και εργατικού κινήματος δυστυχώς δεν είναι ακόμα προφανής και ορατή σε μεγάλα τμήματα και των δύο κινημάτων. Η μεταφορά των εμπειριών των γυναικών και ΛΟΑΤΚΙ+ εργαζομένων από το

χώρο των μουσικών, που έγινε από τη Φύλλη Γεωργιάδου (μέλος ΔΣ του σωματείου λυρικών τραγουδιστών-στριών της Εθνικής Λυρικής Σκηνής & μέλος του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου) είναι χαρακτηριστική. Σε έναν «γειτονικό» χώρο με αυτών των ηθοποιών, στα νυχτερινά μαγαζιά, όπου η διασκέδαση είναι γεμάτη με έμφυλα στερεότυπα, καθώς οι γυναίκες πρέπει να είναι όμορφες περιποιημένες «διαθέσιμες», αποτελεί παράδοξο που δεν υπάρχουν στα σωματεία αντίστοιχες καταγγελίες με αυτές που έγιναν στο ΣΕΗ. Και αυτό συμβαίνει γιατί οι γυναίκες αισθάνονται «μόνες τους» και τα συγκεκριμένα σωματεία θα έπρεπε να ασχοληθούν με αυτά τα θέματα, μιας και διανύουμε μία πιο ευνοϊκή συγκυρία αυτό το διάστημα. Εμπειρίες σεξουαλικής παρενόχλησης και εργασιακού/συνδικαλιστικού εκφοβισμού, μαζί με εμπειρίες αντιμετώπισής τους, με την προσπάθεια κινητοποίησης σωματείων και συλλογικοτήτων μεταφέρθηκαν και από τη Χαρά Νίκα, προέδρου της ΕΛΜΕ Ευβοίας. Γιατί οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να διδάσκουν και μαθήματα συλλογικής αντίστασης και διεκδίκησης, ώστε οι μαθήτριες και οι μαθητές τους, να μπορούν να αντιμετωπίσουν στη δική τους ζωή στο μέλλον, αντίστοιχα περιστατικά με το ίδιο θάρρος και συλλογική βοήθεια. Η επιστημονική προσέγγιση των θεμάτων έμφυλης βίας είναι περισσότερο από αναγκαία, γι’ αυτό στο πάνελ προσκλήθηκε η Γεωργία Πετράκη (Καθη-

γήτρια Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο), η οποία ασχολείται με προσήλωση και με αγωνία να συνεργάζεται με τον κόσμο της δουλειάς, αλληλεπιδρώντας η επιστημονική και η εργασιακή κοινότητες, για τα φεμινιστικά ζητήματα. Δεσμευόμαστε ότι θα συνεχίσουμε τη συζήτηση που ανοίξαμε στο Φεμινιστικό Φεστιβάλ της Σ8Μ για την κινητοποίηση των σωματείων ενάντια στο σεξισμό και την έμφυλη βία. Οι φεμινιστικές αντιστάσεις θα μπουν στα σωματεία και θα γίνουν διεκδικήσεις και κατακτήσεις.

τοποιούν μέχρι βασανιστικού θανάτου γυναίκες και θηλυκότητες. Αναγνωρίζοντας τις ισχυρές ιδεολογικές επιβιώσεις και στερεότυπα ( φλύαρη γυναίκα, ανήθικη μάνα) της πατριαρχίας από το μακρινό παρελθόν απομυθοποιήσαμε την έννοια της προόδου στον καπιταλιστικό κόσμο συνειδητοποιώντας τη δύσκολη μάχη που έχουμε μπροστά μας. Η κοινωνιολογική θεώρηση ξεκαθάρισε τις κοινωνικές αιτίες των έμφυλων κακοποιητικών διαπροσωπικών σχέσεων καταρρίπτοντας το μύθο των ατομικών ευθυνών λόγω προσωπικών επιλογών και μας έδειξε τα όρια αποτελεσματικότητας των θεσμικών παρεμβάσεων με εκπαιδευτικά προγράμματα πρόληψης και ατομικής ψυχολογικής ενδυνάμωσης των γυναικών. Η επιχειρηματολογία για την νομική κατοχύρωση του όρου γυναικοκτονία επικεντρώθηκε τόσο στη διεθνή εμπειρία όσο και στην ελληνική περίπτωση με μια περιεκτική διεπιστημονική ανάλυση του νομικού συστήματος και των θετικών περιορισμένων, αλλά με δυναμική, επιπτώσεων που αυτή θα έχει

στην πραγματική ζωή των γυναικών. Η δημοσιογραφική παρουσίαση του metoo, των κακοποιήσεων, βιασμών και δολοφονιών αναλύθηκε τόσο από τη σκοπιά της διαφοροποίησης που επήλθε τα τελευταία χρόνο στον τρόπο παρουσίασης των γεγονότων όσο και της κρίσιμης ανάγκης να ξεπεράσουμε τις πάντα παρούσες συντηρητικές αντιλήψεις και την ιδεολογική κυριαρχία της πατριαρχίας. Η επιτυχία της εκδήλωσης φάνηκε από τις παρεμβάσεις όσων παρακολούθησαν με αμείωτο ενδιαφέρον και τις δευτερολογίες των εισηγητριών όπου παρουσιάστηκαν συμπεράσματα τόσο για τον αγώνα νομικής κατοχύρωση του όρου όσο και συγκεκριμένες προτάσεις διεκδικήσεων για πραγματική λειτουργία δομών πρόληψης, φροντίδας, προστασίας και υποστήριξης των κακοποιημένων και κινηματικές πρακτικές στ-οργής που δεν θα αφήνουν καμία μόνη, γιατί «Ζωντανές μας θέλουμε». Ομόφωνη κατάληξη η δέσμευση μετατροπής του πόνου και της οργή μας σε φεμινιστική δράση.

Ζωντανές μας θέλουμε Της Ράνιας Παπαγεωργίου

Μ

ε μια συμβολική, αλλά και ουσιαστικής σημασίας επιλογή, η πρώτη χρονικά συζήτηση στο Φεμινιστικό Φεστιβάλ είχε θέμα την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες. Θέμα τραγικής επικαιρότητας που συγκλόνισε και κινητοποίησε το φεμινιστικό κίνημα όσο τίποτε άλλο τα τελευταία χρόνια. Στο χώρο της εκδήλωσης δέσποζε το μωβ πανό με το σύνθημα: πες τη με το όνομά της: γυναικοκτονία νομική αναγνώριση του όρου. Η απαγγελία από την ηθοποιό Κόννη Σοφιάδου του ποιήματος της Αναστασίας Μιχοπούλου «Μωβ μαρκαδόρος» για γραφούν με αυτόν παντού τα ονόματα των δολοφονημένων αποτέλεσε την ιδανική αφετηρία της εκδήλωσης. Εισαγωγικά/εισηγητικά, η Χρύσα Τσικαλουδάκη, εκ μέρους της Σ8Μ, έθεσε τα βασικά ερωτήματα για την ποσοτική διάσταση του κοινωνικού φαινομένου της βίας κατά των γυναι-

κών με εύστοχες επισημάνσεις για τη συνθήκη της πανδημίας, το κίνημα metoo, την άνοδο του φεμινιστικού κινήματος, την κατάκτηση της ορατότητας του κοινωνικού φαινομένου της κλιμακούμενης έμφυλης βία που οδηγεί στη γυναικοκτονία και τους νέους στόχους του φεμινιστικού κινήματος. Στο πλαίσιο αυτό η επιλογή των ομιλητριών από τη Σ8Μ και η ανταπόκρισή τους – με μόνο μια απουσία της τελευταίας στιγμής από την εκπρόσωπο της Διοτίμας - είχε ως αποτέλεσμα μια μεστή εκδήλωση όπου παρουσιάστηκαν οι διαφορετικές πτυχές του κοινωνικού φαινομένου. Συγκεκριμένα η ιστορική από τη Δήμητρα Τζανάκη, (ιστορικός- πολιτική επιστημόνισσα), η κοινωνιολογική από την Αναστασία Χαλκιά, (Δρ. Κοινωνιολογίας), η νομική από την Αγγελική Σεραφείμ, (δικηγορίνα) και η δημοσιογραφική από τη Μαρία Λούκα, (δημοσιογράφο-σεναριογράφο). Από την οπτική της ιστορικότητας της γυναικοκτονίας εμπλουτίστηκε η γνώση μας και κατανόηση των κακοποιητικών συμπεριφορών που θυμα-

αντισεξισμοσ

6 ιουλη 2022

19

ική γιορτή διεκδίκησης και ορατότητας

Φεμινιστική αντιπολεμική αντίσταση

Η

επιλογή μιας συζήτησης για τον πόλεμο στην Ουκρανία, στο Φεμινιστικό Φεστιβάλ, από τη Συνέλευση 8 Μάρτη (Σ8Μ), ήταν ένα ξεκάθαρο αντιπολεμικό μήνυμα. Γιατί συμμεριζόμαστε αυτό που διατυπώνει στο βίντεο που μας έστειλε η Τζούντιθ Καρρέρας (Ισπανία): «Στεκόμαστε στην ιδέα ότι ο φεμινισμός μας βοηθά να κατανοήσουμε και να καταγγείλουμε τα νήματα που κινούν αυτόν τον πόλεμο και συνδέονται μεταξύ τους, έναν πόλεμο καπιταλιστικό, μιλιταριστικό και πατριαρχικό και ο φεμινισμός

στον οποίο πιστεύουμε, μας δίνει εργαλεία για να δημιουργήσουμε ένα κίνημα αλληλεγγύης.» Με ένα ευρύ πάνελ, προσπαθήσαμε να καλύψουμε αρκετές από τις απόψεις που υπάρχουν και εντός του φεμινιστικού κινήματος για τον πόλεμο στην Ουκρανία, προκρίνοντας την ουσιαστική συζήτηση και όχι μια επιθετική αντιπαράθεση, με δεδομένο ότι πιστεύουμε σε ένα συμπεριληπτικό φεμινισμό, στον οποίο χωράμε όλες, με προτάσεις που βάζουν στο στόχαστρο τις δομικές αιτίες των συνθηκών μέσα στις οποίες ζουν οι γυναίκες.

Το πάνελ, κατά σειρά ομιλίας, συμπεριελάμβανε τις: Άντζελα Δημητρακάκη (Ελλάδα/Βρετανία, συγγραφέας, θεωρητικός και ιστορικός τέχνης), Τζούντιθ Καρρέρας (Ισπανία, υπογράφουσα του Φεμινιστικού αντιπολεμικού μανιφέστου, περιοδικό Viento Sur), Σίσσυ Βωβού (μέλος του σωματείου για τα γυναικεία δικαιώματα «Το ΜΩΒ»), Ματίνα Παπαχριστούδη (δημοσιογράφος) με Συντονισμό από την Κατερίνα Γιαννούλια (Συνέλευση 8 Μάρτη και Γραμματεία Ισότητας ΑΔΕΔΥ). Η αντιπολεμική συζήτηση αποτέλεσε μια ευκαιρία να παρουσιαστεί το Φεμινιστικό Φεστιβάλ της Σ8Μ, το Μανιφέστο φεμινιστικής αντίστασης ενάντια στον πόλεμο. Πρόκειται για ένα πολύ σύντομο κείμενο, όπου λείπουν πολλές αποχρώσεις, αλλά ο στόχος ήταν να κυκλοφορήσει γρήγορα, διότι οι συγγραφείς του το αντιλαμβάνονται ως σημείο εκκίνησης και όχι ως σημείο άφιξης, κάτι που, επίσης μας βρίσκει σύμφωνες. Τις πρώτες ημέρες υπεγράφη από περισσότερα από 2.500 άτομα από 21 χώρες και εξακολουθεί να είναι ανοικτό για υπογραφές και στην Ελλάδα. Πολλά μέλη της Σ8Μ, αλλά και άλλων φεμινιστικών συλλογικοτήτων και δομών, έχουμε βάλει την υπογραφή μας σε αυτήν την προσπάθεια δημιουργίας μαζικής αντιπολεμικής δράσης και διεθνιστικής αλληλεγγύης. Με τη συμβολή της Άντζελας Δημητρακάκη, που είναι και μέλος της Σ8Μ, κάναμε μια αναδρομή στην αντιπολε-

μική παράδοση του φεμινισμού, με τις αντιφάσεις και τις διαφοροποιήσεις της. Όπως και στις υπόλοιπες συζητήσεις του Φεμινιστικού Φεστιβάλ, αλλά και σε όλη τη «ζωή» της Σ8Μ, επιχειρήσαμε να διατυπώσουμε αιτήματα και στόχους για να μπει τέλος σε αυτόν το βάρβαρο, ιμπεριαλιστικό πόλεμο, που ήδη έχει δημιουργήσει 14.000.000 εκτοπισμένων (στην πλειοψηφία τους γυναίκες και παιδιά), με άγνωστο αριθμό βιασμών, με βίαιη παραγωγή αυταρχισμού και φτώχιας στους πληθυσμούς των άμεσα εμπλεκομένων χωρών, σε Ουκρανία και Ρωσία, αλλά και στους πληθυσμούς των χωρών της ΕΕ, των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, των οποίων οι ηγεσίες έχουν επιλέξει την ενεργή εμπλοκή, με κόστος την ακόμα μεγαλύτερη φτωχοποίηση των λαών, με άκρατο μιλιταρισμό, άφθονους εξοπλισμούς, πατριωτισμό, ως απαραίτητη κυρίαρχη ιδεολογία και θυσία τα δικαιώματα, την ελευθερία, την οικονομία της πρόνοιας και της ανθρώπινης φροντίδας. Στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, που η Συνέλευσή μας έχει καταγγείλει ως παράνομη και ολέθρια, αρνούμενη να συμμετέχει στο στρατοπεδισμό και στην επιλογή ανάμεσα στο δίπολο της υποστήριξης του ενός ή του άλλου ολιγαρχικού ιμπεριαλισμού, θέτουμε ως στόχο ένα ευρωπαϊκό κίνημα αλληλεγγύης κατά της στρατιωτικοποίησης για την ειρήνη, τη δημοκρατία και την κοινωνική ευημερία και ο φεμινισμός είναι ένα εργαλείο για αυτό.

Δεν είναι ισότητα αν δεν είναι για όλες-α

Τ

η δεύτερη μέρα του Φεστιβάλ, ένα μαζικό κοινό κάθε ηλικίας, ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού παρακολούθησε με αμείωτο ενδιαφέρον τη συζήτηση με τίτλο «Δεν είναι ισότητα αν δεν είναι για όλες/α: Ίσα δικαιώματα στο γάμο, στη γονεϊκότητα, στην εργασία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα» και συμμετείχε με τις παρεμβάσεις του σε ένα πολύ ζωντανό διάλογο. Η δημοσιογράφος Ελευθερία Κουμάντου, παρουσίασε τη συστηματική και πλατιά αναπαραγωγή του αντιδραστικού-σεξιστικού λόγου, της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας στα έντυπα Μέσα. Η εκπρόσωπος της συλλογικότητας «Orlando», έχοντας εμπειρία από την ενασχόληση με τα θέματα των διακρίσεων ως βασικό παράγοντα επικινδυνότητας για τη ψυχική υγεία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, ανέδειξε να την σκληρή πραγματικότητα πίσω από την τυπική «κατάργηση» των διακρίσεων στην εργασία. Ασφαλώς, κανένας εργοδότης δεν δικαιούται να μην προσλάβει, να απολύσει κλπ κάποιο άτομο επειδή

είναι ΛΟΑΤΚΙ+. Αλλά πίσω από την τυπική «ισότητα», υπάρχει ένα ολόκληρο πλέγμα ανισοτήτων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, ένας καθημερινός «Γολγοθάς» από το σχολείο μέχρι την πόρτα του εργοδότη που καθιστούν την τυπική «ισότητα» στην εργασία, κενό γράμμα. Η Βανέσα Βενέτη έριξε φως στην ιδιαίτερη καταπίεση που βιώνουν ειδικά τα τρανς άτομα σε σύγκριση με την υπόλοιπη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Έθεσε με υποδειγματικό τρόπο την ύπαρξη διαφορών αλλά και την στάση απέναντί τους: «Δεν πρόκειται για προνόμια, αλλά για κατακτήσεις. Όμως κάποιες από αυτές τις κατακτήσεις ένα τμήμα της κοινότητας δεν τις έχει κερδίσει ακόμα». Αν και εύγλωττη στην (καθόλου… κολακευτική) περιγραφή της για το γάμο «ως θεσμό», συμπλήρωσε με έμφαση ότι «ως δικαίωμα» θα έπρεπε να είναι αυτονόητο για όλους τους ανθρώπους. Σε μια πάντα χρήσιμη υπενθύμιση της σημαντικής διάκρισης μεταξύ ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού, αναφέρθηκε και στη σημασία του ομόφυλου γάμου για τα τρανς ομοφυλόφιλα άτομα. Που

με την υπάρχουσα κατάσταση, υποχρεούνται να «διαλέξουν» ανάμεσα στην ταυτότητά τους και τη δυνατότητα να παντρευτούν το αγαπημένο τους πρόσωπο. Ο Αντώνης Σιγάλας μίλησε πιο αναλυτικά για το δικαίωμα στο γάμο που βρίσκεται στην επικαιρότητα. Όσον αφορά την πρόθεση της ΝΔ να νομοθετήσει, υπενθύμισε την πρακτική αντιδραστικών κυβερνήσεων να επιχειρούν να «ξεπλυθούν» με κάποιες παραχωρήσεις, αναφέροντας ένα κραυγαλέο παράδειγμα: Την κυβέρνηση Πινιέρα στη Χιλή, που απέναντι στην μεγάλη εξέγερση του 2019 κατέβασε στρατό στο δρόμο, δολοφόνησε και βασάνισε διαδηλωτές και λίγο πριν καταρρεύσει στις εκλογές… νομοθέτησε το γάμο για όλους! Αναφέρθηκε επίσης στο Ισπανικό Κράτος, όπου 7 χρόνια μετά τη νομιμοποίησή του ομόφυλου γάμου, η γενίκευση της πρακτικής και η κοινωνική αποδοχή που κατέκτησε, εμπόδισε το Συνταγματικό Δικαστήριο να ικανοποιήσει το αίτημα της ισπανικής Δεξιάς για ακύρωσή του, παρά την επίκλησή

της στη ρητή συνταγματική αναφορά ότι «ο γάμος γίνεται ανάμεσα σε έναν άντρα και μία γυναίκα». Ήταν μια υπενθύμιση της σημασίας που έχει η πρόοδος στο επίπεδο των ιδεών και της κοινωνικής αποδοχής. Στον αντίποδα βρίσκεται μια άλλη απόφαση Συνταγματικού Δικαστηρίου -στις ΗΠΑ, για τις εκτρώσεις- όπου τη μάχη στην κοινωνία έδωσε πιο αποφασιστικά η Χριστιανική Δεξιά. Με αυτό, ο Σιγάλας επανήλθε στις προοπτικές στην Ελλάδα, κάνοντας μια πρόβλεψη: Αν επιβεβαιωθεί το σενάριο πρόωρων εκλογών, το νομοσχέδιο της ΝΔ για τον ομόφυλο γάμο θα «μείνει στα συρτάρια», καθώς ο Μητσοτάκης θα χρειαστεί τη «Δεξιά του Κυρίου»... Από αυτήν την πλούσια διεθνή εμπειρία, προέκυψε η κατακλείδα: τα δικαιώματα των καταπιεσμένων μειονοτήτων είναι αντικείμενο «αέναης πάλης» και βρίσκονται πάντα υπό αίρεση. Ως τέτοια, η διαρκής υπεράσπισή τους απαιτεί διαρκή αγώνα από το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα, το οποίο έχει ανάγκη να χτίζει και να διατηρεί δεσμούς με ευρύτερους συμμάχους.

20

δικαιώματα

Σε απεργία πείνας υποχρεώθηκε να κατέβει ο Γ. Μιχαηλίδης, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διεκδικήσει τα αυτονόητα δικαιώματά του απέναντι σε μια ανάλγητη δικαιοσύνη. Ενώ έχει εκτίσει το χρονικό διάστημα που απαιτείται, αυτό των 8,5 ετών από μια βαρύτατη ποινή 20 ετών, το αρμόδιο Συμβούλιο αρνείται την υπό όρους αποφυλάκισή του. Η δικαιολογία μάλιστα είναι ότι η ιδεολογία του είναι τέτοια που δικαιολογεί ληστείες τραπεζών (αδίκημα για το οποίο είχε καταδικαστεί) και άρα υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να τελέσει αυτό ή αντίστοιχα αδικήματα. Είναι μια εξόφθαλμη περίπτωση στην οποία δεν τιμωρείται το αδίκημα, αλλά η ίδια η ιδεολογία του ατόμου. Η αστική δικαιοσύνη ξανά, δείχνει τα δόΣτις 15 Ιουνίου ξεκίνησε η εκδίκαση σε δεύτερο βαθμό της υπόθεσης της Χρυσής Αυγής. Εξετάζονται τα αιτήματα τεσσάρων χρυσαυγιτών για αποφυλάκιση, μεταξύ αυτών και του Λαγού. Η εκδίκαση σταμάτησε και πήρε αναβολή για τις 6 Ιουλίου εξαιτίας τηλεφωνήματος για βόμβα. Αναμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί η δίκη. Παρά την θετική πρωτόδικη απόφαση δεν μπορεί να υπάρξει κανένας εφησυχασμός. Το αποτέλεσμα της δίκης θα είναι πολύ σημαντικό, ειδικά δεδομένης της συνολικότερης κατάστασης, με το θεσμικό ρατσισμό να οδηγεί σε δολοφονίες στο Αιγαίο, την άνοδο μικρών φασιστικών ομάδων στα σχολεία και με τους χρυσαυγίτες να συνεχίζουν την προπαγάνδα τους μέσα από την φυλακή. Κανείς δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη στη δικαστική εξουσία και στην κρίση της. Μην ξεχνάμε μελανά σημεία της εκδίκασης, με κορυφαία την πρόταση της Εισαγγελέα να τους απαλλάξει, που απαντήθηκε με τη μεγαλειώδη κινητοποίηση του αντιφασιστικού κινήματος τον Οκτώβρη του 2020. Η υπόθεση πρέπει να ξαναγίνει υπόθεση της Αριστεράς και του κινήματος. Η μαζικότητα στον δρόμο τους έκλεισε στη φυλακή, και αυτή είναι η μόνη που εγγυάται ότι δεν θα δούμε χρυσαυγίες να βγαίνουν από αυτήν πρόωρα.

Με ένα θερμό καλοκαίρι προ των πυλών στα ελληνοτουρκικά, πληθαίνουν οι καταγγελίες από φαντάρους και χαμηλόβαθμα στελέχη (ΕΠΟΠ) για κακομεταχείρηση, άρση αδειών, συνεχείς άσκοπες μετακινήσεις από μονάδα σε μονάδα αλλά και περικοπές μισθών. Στο Δίκτυο Ελεύθερων Φαντάρων-Σπάρτακος δημοσιεύτηκαν δύο καταγγελίες για το στρατόπεδο Λοχαγού Καποτά, σύμφωνα με τις οποίες υψηλόβαθμοι χρησιμοποιούσαν τους φαντάρους σαν απλήρωτους εργάτες σε αποθήκες στο Μενίδι και σέρβιραν καμμένο φαγητό. Μετά την δημοσίευση των καταγγελιών, οι αξιωματούχοι ανέκριναν τους φαντάρους. Σε στρατόπεδο στην Κομοτηνή παρά τα συνεχή παράπονα των φαντάρων για ανεξέλεγκτα κοπάδια αγριόσκυλων στο στρατό-

6 ιουλη 2022

ντια της στους πιο αδύναμους, ξεκαθαρίζοντας πως μόνο αμερόληπτη δεν είναι. Η τιμωρία ενός ατόμου για την ιδεολογία του αναιρεί κάθε έννοια ακόμα και αυτού του λειψού υπάρχοντος δικαίου. Η περίπτωση του Μιχαηλίδη, όπως και άλλων πολιτικών κρατούμενων το προηγούμενο διάστημα (βλ. Κουφοντίνας) εντάσσεται σε μία συνολική πολιτική καταστολής των κρατουμένων και καταστρατήγησης των δικαιωμάτων τους. Μια πολιτική που φλερτάρει επικίνδυνα με την περίπτωση να γίνουμε το πρώτο κράτος στην Ευρώπη εδώ και αρκετές δεκαετίες με νεκρό απεργό πείνας.

Αποφυλακίστηκε ο Κορκονέας, μετά από 11 χρόνια φυλάκισης καθώς του αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου, ελαφρυντικό που δεν του είχε αναγνωριστεί πρωτόδικά το 2010 όταν του επιβλήθηκε ποινή ισόβιας κάθειρξης για ανθρωποκτονία από πρόθεση, με άμεσο δόλο, σε ήρεμη ψυχική κατάσταση. Η απόφαση αυτή όμως άλλαξε στην δεύτερη εκδίκαση της υπόθεσης, όταν και έσπασαν τα ισόβια. Από εκεί προκύπτει και η αποφυλάκιση του, καθώς έχει εκτίσει τα 11 από τα 13 έτη της δευτεροβάθμιας απόφασης. Η οικογένεια Γρηγορόπουλου κατέθεσε υπόμνημα στον Άρειο Πάγο στο οποίο ζητάει όχι μόνο αναίρεση της αποφυλάκισης, αλλά και πειθαρχικό έλεγχο σε όσους συμμετείχαν σε αυτή καθώς και του τι ακριβώς συνέβη στο διάστημα 9 Ιουνίου έως 28 Ιουνίου, που το Δικαστήριο διέκοψε αναιτιολόγητα με αίτημα της υπεράσπισης. Το ζήτημα ξεπερνά την παραμονή ή μη του Κορκονέα στη φυλακή και αφορά το σκεπτικό της απόφασης. Οι αστυνομικοί έχουν γενικά «πρότερο σύννομο βίο» -για να έχουν θέση στα σώματα ασφαλείας. Με την απόφαση αυτή, τα μέλη ενός ένοπλου σώματος με βεβαρυμένο (για να το θέσουμε κομψά) ιστορικό, ενημερώνονται ότι έχουν ντεφάκτο ελαφρυντικά όταν δολοφονούν, ακόμα και ένα ανήλικο εν ψυχρώ. Η απόφαση της αποφυλάκισης είναι μια επίθεση όχι μόνο στην οικογένεια Γρηγορόπουλου αλλά και σε όλη την κοινωνία που είχε βρεθεί στον δρόμο μετά την δολοφονία, ακριβώς επειδή ο δράστης ήταν όργανο του κράτους. Η απόφαση συνδέεται με την ενεργοποίηση ενός συντηρητικού ακροατηρίου (προνομιακού για την κυβέρνηση), που βλέπει την πρόωρη αποφυλάκιση του Κορκονέα ως συμβολική «ρεβάνς» για την ιστορία που άφησε η εξέγερση του 2008... πεδο δεν βρέθηκε κάποια λύση με αποτέλεσμα να επιτεθούν σε φαντάρο. Την ίδια στιγμή, οι χαμηλόβαθμοι στο στρατό βρίσκονται σε απελπισία καθώς αντιλαμβάνονται ότι είναι οι πρώτοι που κινδυνεύουν σε ένα πιθανό επεισόδιο, ενώ βλέπουν τα εισοδήματα τους να μειώνονται και τις μετακινήσεις τους στην παραμεθόριο να αυξάνονται. Το σύνθημα που απευθύνεται σε όλη τη νεολαία και τον κόσμο της εργασίας, αποκτά μια ιδιαίτερη διάσταση για τους ήδη στρατευμένους: «κι ύστερα σου λένε, να πας να πολεμήσεις»...

νεολαια

6 ιουλη 2022

21

Camping.Resist.Reclaim.Revolt.2022

Αυτοοργάνωση, ψυχαγωγία, συζητήσεις Της Κατερίνας Καλλέργη

Γ

ια μια ακόμα χρονιά θα πραγματοποιηθεί το Resist Reclaim Revolt Camping. Ένα κάμπινγκ που τα προηγούμενα χρόνια μας γέμισε όμορφες στιγμές και αναμνήσεις. Από το Γύθειο μέχρι την Πρέβεζα και από την Εύβοια μέχρι την Κεφαλονιά το Resist Reclaim Revolt Camping ταξιδεύει κάθε χρόνο για να γίνει ένα σημείο συνάντησης, συζήτησης, διασκέδασης και φυσικά ξεκούρασης.

Εμπειρίες συλλογικότητας

Σε μια εποχή που οι διακοπές φαντάζουν πολυτέλεια, το Resist Reclaim Revolt Camping είναι εδώ για να δώσει μια φθηνή λύση συλλογικής διασκέδασης. Μέσα στα χρόνια, ζήσαμε πολύ όμορφες στιγμές στα προηγούμενα κάμπινγκ. Στιγμές πολιτισμού, όπως πέρυσι όπου παρουσιάστηκε παραδοσιακό Ζακυνθινό θέατρο, οι λεγόμενες Ζακυνθινές ομιλιές, ή όπως το 2017 όπου μας δόθηκε η εμπειρία να γνωρίσουμε λίγο καλύτερα τον Μπρεχτ μέσα από την παράσταση «Ο Μπρέχτ επί σκηνής». Στιγμές συζήτησης, αλληλοκατανόησης και παθιασμένου διαλόγου με θέματα ιστορικά, όπως η Οκτωβριανή Επανάσταση και η Κομμούνα αλλά και πιο καθημερινά, όπως ο σεξισμός στα σχολεία, οι φοιτητικοί και εργατικοί αγώνες. Το κάμπινγκ έχει υπάρξει μια ευκαιρία να εντρυφήσουμε σε θεματικές που θα θέλαμε, αλλά μέσα στον χαμό της καθημερινότητας δεν προλαβαίνουμε και να εξοικειωθούμε με «δύσκολες» έννοιες όπως ο οικοσοσιαλισμός και η διαθεματικότητα. Αυτό που κάνει τις συζητήσεις ξεχωριστές τόσα χρόνια είναι το γεγονός πως δεν γίνονται ούτε απευθύνονται σε «ειδικούς», αλλά αντίθετα, ανοίγουν την κουβέντα επί ίσοις όροις. Φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει και το κομμάτι της διασκέδασης –διακοπές είναι εξάλλου! Ρεμπέτικα γλέντια που κράτησαν μέχρι το πρωί, με τους μουσικούς να μας συνοδεύουν στις σκηνές παίζοντας τις τελευταίες νότες από τα ζηλιάρικα σου μάτια, πάρτυ στην παραλία που μας βρήκε η ανατολή να χορεύουμε, βραδιές μαύρης μουσικής που ξεσηκωθήκαμε με τζαζ, φανκ και ραπ ρυθμούς. Όσες και όσοι έχουμε βιώσει την μαγεία αυτής της μιας εβδομάδας

συλλογικών διακοπών ξέρουμε πως μας δίνει ελπίδα, κουράγιο και δύναμη να συνεχίσουμε όλη την υπόλοιπη χρονιά. Οι συλλογικές κουζίνες όπου άντρες και γυναίκες μαγειρεύουν, καθαρίζουν και ψήνουν σουβλάκια χωρίς διαχωρισμό φύλου, η διασκέδαση χωρίς να έχουμε ανάγκη εξαντλημένους εργαζόμενους να μας σερβίρουν και ο σεβασμός του συνομιλητή στις συζητήσεις μας δείχνουν πως μπορούμε να ζήσουμε και να διασκεδάσουμε αλλιώς.

Ενάντια στον πόλεμο και τον μιλιταρισμό

Για αυτό είμαστε πολύ ενθουσιασμένες/οι όσο πλησιάζουν οι μέρες του φετινού κάμπινγκ. Φέτος θα βρεθούμε στην Χαλκιδική, στο Camping Marmaras από τις 27 Ιουλίου έως τις 3 Αυγούστου. Κεντρικό σύνθημα φέτος είναι «Ειρήνη στους Λαούς-Πόλεμο στους αφέντες» αφού δεν θα μπορούσαμε να μείνουμε ανεπηρέαστοι/ες από το

γενικότερο κλίμα. Σε μια προσπάθεια να απαντήσουμε στις πολεμοχαρείς κραυγές κεντρικό θέμα του κάμπινγκ θα είναι ο αντιπολεμικός και αντιμιλιταριστικός αγώνας. Σε αυτό το πλαίσιο θα συζητήσουμε για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και πως γέννησε μια μαγιά αγωνιστών που στην συνέχεια καθόρισαν την πολιτική σκέψη όπως την ξέρουμε τώρα. Καθότι φέτος είναι και τα 100 χρόνια από την μικρασιατική εκστρατεία θα μιλήσουμε για τους μύθους γύρω της και τον αντιπολεμικό αγώνα που δόθηκε τότε μέσα στην χώρα, έναν αγώνα που έχει διαγραφεί από την επίσημη ιστορία και έχει ξεχαστεί και από κομμάτι της σύγχρονης αριστεράς. Θα θυμηθούμε τον αντιπολεμικό αγώνα που δόθηκε στις ΗΠΑ κατά την περίοδο του πολέμου στο Βιετνάμ και πως αυτός έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη του πολέμου για να εμπνευστούμε από το συγκλονιστικό αυτό κίνημα που συμπεριλάμβανε δράσεις στις ΗΠΑ

αλλά και αντίσταση στα στρατεύματα των αμερικάνων στο Βιετνάμ. Βέβαια, από το πρόγραμμα των αντιπολεμικών συζητήσεων δεν θα μπορούσε να λείπει και μια συζήτηση για τον πόλεμο που γίνεται στην γειτονιά μας: η ιμπεριαλιστική διαμάχη στην Ουκρανία και το πώς στεκόμαστε απέναντι της θα είναι θέμα κεντρικής συζήτησης. Κάθε χρόνο στο κάμπινγκ προσπαθούμε να συνδεθούμε και με την περιοχή στην οποία βρισκόμαστε. Για αυτό και φέτος θα συζητήσουμε για την ιστορία της Θεσσαλονίκης –μια ιστορία κεντημένη από πολλούς πολιτισμούς και ακόμα περισσότερους αγώνες- αλλά και για τον αγώνα που δίνεται στις Σκουριές ενάντια στις εξορύξεις και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Φυσικά όπως και κάθε χρόνο θα υπάρξουν γλέντια, πάρτυ, θεατρικά εργαστήρια, προβολές ταινιών και φυσικά πολλές βουτιές. Γιατί οι συλλογικές διακοπές θέλουν συζήτηση, αλλά και διασκέδαση!

22

αναλυση

6 ιουλη 2022

Το μέλλον της εργασίας: Του Michael Roberts,

μετάφραση Θάνος Λυκουργιάς

Π

ριν από λίγες βδομάδες, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου και CEO της Tesla, Elon Musk, ανακοίνωσε στους/στις υπαλλήλους του πως αν δεν επιστρέψουν με φυσική παρουσία στα γραφεία τους, θα εκδιωχθούν από την εταιρεία. Ο Musk έγραψε σε ένα mail πως όλοι στην Tesla οφείλουν να βρίσκονται για τουλάχιστον 40 ώρες εβδομαδιαίως στο γραφείο τους. «Για να είμαστε απολύτως ξεκάθαροι: το γραφείο πρέπει να βρίσκεται εκεί που βρίσκονται και οι συνάδελφοί σας, όχι σε κάποιο εξ αποστάσεως ψευτο-γραφείο. Αν δεν εμφανιστείτε, θα θεωρηθεί παραίτηση από τη θέση εργασίας». Εν συνεχεία, ο Musk έπλεξε το εγκώμιο των εργατών και εργατριών στα εργοστάσιά του στην Κίνα, οι οποίοι/ες δουλεύουν ως τις 3 το πρωί, εφόσον χρειαστεί. Το 2021, ο διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs, David Solomon, είχε δηλώσει ότι «η εξ αποστάσεως εργασία δεν είναι ιδανική για εμάς και δεν αποτελεί νέα κανονικότητα», προβλέποντας ότι θα αποδεικνυόταν «μια παρέκκλιση την οποία θα διορθώσουμε το συντομότερο δυνατόν». Ένα χρόνο αργότερα όμως, λιγότεροι από τους μισούς υπαλλήλους της εταιρείας προσέρχονταν τακτικά στα κεντρικά της γραφεία στη Νέα Υόρκη, υποχρεώνοντας τον Solomon να παρακαλέσει εκ νέου το προσωπικό να επιστρέψει. Ο Musk και τα άλλα αφεντικά θυμίζουν τον Βασιλιά Κνουτ, ο οποίος επιχείρησε να αντιστρέψει την παλίρροια διατάζοντάς την. Από το ξέσπασμα της πανδημίας και έπειτα, πολλοί εργάτες/ τριες αρνούνται να επιστρέψουν σε πενθήμερη φυσική παρουσία στη δουλειά σε όλη τη διάρκεια του ωραρίου. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, πάνω από το ένα τρίτο των εργαζομένων σε δουλειές γραφείου στο Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να εργάζεται από το σπίτι. Από την έναρξη της πανδημίας παρατηρείται το φαινόμενο της λεγόμενης Μεγάλης Παραίτησης. Μια παγκόσμια έρευνα της Microsoft, η οποία έλαβε υπόψη περισσότερες από 30.000 περιπτώσεις εργαζομένων, έδειξε ότι το 41% εξετάζει το ενδεχόμενο να παραιτηθεί ή να αλλάξει επάγγελμα. Μόνο στις ΗΠΑ, κατά τον περασμένο Απρίλιο παραιτήθηκαν πάνω από 4 εκατομμύρια άνθρωποι, σύμφωνα με μια επισκόπηση του αμερικανικού Υπουργείου Εργασίας, κάτι που αποτελεί την μεγαλύτερη αύξηση που έχει καταγραφεί ποτέ σε αυτό τον τομέα. Το φαινόμενο δεν αποτελεί αποκλειστικά αμερικανική ιδιαιτερότητα. Το κί-

νημα lie flat («μένω ξαπλωμένος») στην Κίνα, στο πλαίσιο του οποίου νεαροί άνθρωποι γυρνούν την πλάτη τους στις μυλόπετρες της εργασιακής καθημερινότητας, κερδίζει έδαφος. Στην Ιαπωνία, γνωστή για τις ατέλειωτες ώρες εργασίας, η κυβέρνηση πρότεινε την τετραήμερη εργασία. Περίπου το 18% των εργαζομένων [παγκοσμίως] απασχολούνται σε κλάδους και ζουν σε χώρες με υποδομή που θα τους επέτρεπε να διεκπεραιώνουν την εργασία τους από το σπίτι (ILO, 2020). Αυτή η εκτίμηση ταιριάζει με αντίστοιχα δεδομένα από το Η.Β., όπου το 18% των θέσεων εργασίας –5,9 εκατομμύρια– αφορούν δουλειές που μπορούν να γίνουν «από οπουδήποτε» («anywhere» jobs). Εξετάζοντας αναλυτικά τα διάφορα επαγγέλματα, οι δουλειές «από οπουδήποτε» συναντώνται κυρίως σε επαγγελματικές (36%), τεχνικές (30%) και διοικητικές θέσεις εργασίας (24%). Εκ του συνόλου, 1,7 εκατομμύρια (28%) εντοπίζονται στο χρηματοοικονομικό τομέα, στην έρευνα και στις κτηματομεσιτικές επιχειρήσεις και 1,1 εκατομμύρια (18%) εντοπίζονται στις μεταφορές και τις τηλεπικοινωνίες.

Εργοδοτική αντίσταση

Αλλά τα περισσότερα αφεντικά εξακολουθούν να αντιστέκονται στη μετάβαση προς την εξ αποστάσεως εργασία ή την τετραήμερη εργασία. Γιατί; Για δύο λόγους. Ο ένας που επικαλούνται πιο συχνά είναι πως όταν οι εργαζόμενοι βρίσκονται στο γραφείο είναι «πιο παραγωγικοί». Όμως πολλοί εργάτες και εργάτριες δεν συμμερίζονται αυτή την άποψη, καθώς αναφέρουν ότι βγάζουν πολύ περισσότερη δουλειά στο σπίτι, χωρίς τα κουτσομπολιά και τους λοιπούς περισπασμούς του γραφείου. Σε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2015 στους

Από το ξέσπασμα της πανδημίας και έπειτα, πολλοί εργάτες/τριες αρνούνται να επιστρέψουν σε πενθήμερη φυσική παρουσία στη δουλειά σε όλη τη διάρκεια του ωραρίου.

16.000 υπαλλήλους μιας εταιρείας call center, διαπιστώθηκε ότι όσοι εργάζονταν από το σπίτι ήταν κατά 13% πιο αποδοτικοί σε σχέση με τους συναδέλφους τους στο γραφείο. Η χωρική ελευθερία να εργάζεται κανείς εκτός γραφείου, η οποία εκτοξεύθηκε λόγω πανδημίας, έχει αυξήσει και την χρονική ελευθερία για εργασία οποιαδήποτε ώρα. «Ασύγχρονη εργασία» είναι η τελευταία λέξη της μόδας στους κύκλους του HR και του management. Αυτή έχει ορισμένα πλεονεκτήματα: αποφεύγεται πχ ο δυσάρεστος συγχρονισμός όπου όλοι ταυτόχρονα στοιβάζονται σα σαρδέλες σε τρένα και μετρό κάθε πρωί και απόγευμα και επιτρέπει στους ανθρώπους να προσαρμόζουν την εργασία τους γύρω από άλλες προτεραιότητες ή υποχρεώσεις. Υπάρχουν όμως και μειονεκτήματα. Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2017 και η οποία εξέταζε εργάτες και εργάτριες από 15 διαφορετικές χώρες, σημείωνε ότι ο αντίκτυπος της τηλεργασίας στην εξισορρόπηση δουλειάς και καθημερινής ζωής ήταν «ιδιαίτερα αμφίσημος»: τα εξεταζόμενα πρόσωπα δήλωσαν ότι περνούσαν περισσότερο χρόνο με τις οικογένειες τους, αλλά επίσης ότι εργάζονταν περισσότερες ώρες και ότι τα όρια μεταξύ αμειβόμενης εργασίας και προσωπικού χρόνου γίνονταν όλο και πιο θολά. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες για τις πιθανές συνέπειες της τηλεργασίας στην ψυχική υγεία των ανθρώπων. Μια

έρευνα της εταιρείας συμβουλευτικής (ως προς το) management, McKinsey, διαπίστωσε ότι η εργασία από το σπίτι έχει αυξήσει τα ποσοστά «burnout» μεταξύ των υπαλλήλων, καθώς πασχίζουν να κάνουν τον ζογκλέρ μεταξύ επαγγελματικού και οικογενειακού βίου, με τις γυναίκες να αποτελούν τα κατεξοχήν θύματα αυτής της πίεσης. Όμως, ο πραγματικός λόγος για την αντίσταση των εργοδοτών δεν είναι απλώς η χαμηλότερη παραγωγικότητα, αλλά το γεγονός ότι η διοίκηση αρχίζει να χάνει τον έλεγχο πάνω στους υπαλλήλους, τόσο με όρους διαχείρισης του χρόνου τους όσο και με όρους υπαγόρευσης της δραστηριότητάς τους. Η καταπιεστική σχέση αφεντικού-υπαλλήλου αρχίζει να αποδυναμώνεται. Αυτές οι αντιρρήσεις των αφεντικών στην τηλεργασία και στην μικρότερης εργασιακής διάρκειας εβδομάδα αναμένεται να δοκιμαστούν μέσω ενός νέου πιλοτικού σχήματος. Περισσότερες από 3.000 εργάτριες και εργάτες από 60 επιχειρήσεις σε όλο το Η.Β. θα δοκιμάσουν/ δοκιμαστούν σε μια τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα, κάτι που θεωρείται ως το μεγαλύτερο πιλοτικό σχέδιο που έχει τεθεί σε εφαρμογή παγκοσμίως. Ο Joe O’Connor, διευθύνων σύμβουλος της 4 Day Week Global, δήλωσε ότι δεν υπάρχει τρόπος να γυρίσουν πίσω τα ρολόγια και να επιστρέψουμε στον προ πανδημίας κόσμο. «Όλο και περισσότερο, οι μάνατζερ και τα διευθυντικά στελέχη ασπάζονται ένα νέο εργασιακό μοντέλο,

ΑΝΑΛΥΣΗ

6 ΙΟΥΛΗ 2022

το οποίο εστιάζει στην ποιότητα του παραγόµενου αποτελέσµατος κι όχι στην ποσότητα των ωρών απασχόλησης». Αυτό ακούγεται υπέροχο για τα επαγγελµατικά στρώµατα που εργάζονται στα χρηµατοοικονοµικά, τα νοµικά και την τεχνολογία. Αλλά η πλειονότητα των εργαζοµένων δεν µπορούν να απασχοληθούν σε θέσεις «από οπουδήποτε». Η πλειοψηφία τους απασχολείται σε χαµηλά αµειβόµενες θέσεις, οι οποίες απαιτούν πλήρη απασχόληση µακριά από το σπίτι. Στο Η.Β., µεταξύ των εργαζοµένων που αµείβονται µε λιγότερες από 15.000 λίρες, µόλις το 6% εργάζεται από το σπίτι κάθε µέρα και µόλις το 8% έχει το προνόµιο υβριδικής εργασίας. Η Βρετανική Συνδικαλιστική Οµοσπονδία (TUC) έχει προειδοποιήσει ότι η απασχόληση από το σπίτι µπορεί να οδηγήσει σε µια «νέα ταξική διαίρεση», καθώς για τις εργάτριες και εργάτες της πρώτης γραµµής στα σουπερµάρκετ και τα νοσοκοµεία, τους/τις µηχανικούς/ τεχνίτες και όσες και όσους απασχολούνται σε άλλα πελατο-κεντρικά επαγγέλµατα, δεν υπάρχει η επιλογή να εργαστούν από το σπίτι. Η Frances O’ Grady, η Γενική Γραµµατέας της TUC, δήλωσε: «Όλοι και όλες θα έπρεπε να έχουν δυνατότητα τέτοιας ευελιξίας στον τρόπο εργασίας τους. Αλλά καθώς η εργασία από το σπίτι έχει αυξηθεί, οι άνθρωποι σε θέσεις εργασίας που δεν µπορούν να πραγµατοποιηθούν από το σπίτι ξεµένουν πίσω. Και αυτοί οι άνθρωποι δικαιούνται επίσης να έχουν αυτή την ευελιξία. Και χρειάζονται νέα δικαιώµατα σε επιλογές όπως ευέλικτο χρόνο (flexitime), προβλέψιµες βάρδιες (predicable shifts) και επιµερισµό απασχόλησης (job shares)».

Το τέλος του «9 µε 5»

Στην πραγµατικότητα το «9 µε 5» βρίσκεται σε υποχώρηση εδώ και δεκαετίες. Το 2010-11, ένα 20% των µισθωτών στις ΗΠΑ περνούσε πάνω από το µισό του εργάσιµο χρόνο έξω από την παραδοσιακή ζώνη ανάµεσα στις 6 το πρωί και τις 6 το απόγευµα, ή ακόµα και τα σαββατοκύριακα. Μέσω µιας ογκώδους έρευνας µεταξύ εργατών και εργατριών στην ΕΕ διαπιστώθηκε ότι περίπου το 50% δούλευε τουλάχιστον ένα Σάββατο το µήνα, σχεδόν το ένα τρίτο δούλευε τουλάχιστον µία Κυριακή και χοντρικά το ένα πέµπτο εργαζόταν τα βράδια. Και αυτή η εργασία παρεχόταν κατά κανόνα στον εργασιακό χώρο και όχι στο σπίτι. Στους εργαζόµενους-ες στην παραγωγή και στις αποθήκες, έχει εµφανιστεί ένα αρκετά συνηθισµένο µοτίβο βαρδιών: ∆ωδεκάωρη βάρδια για 4 µέρες, µετά 4 µέρες ρεπό, µετά 4 µέρες νυχτερινή βάρδια και µετά άλλες 4 µέρες ρεπό. Ένας άλλο µοτίβο είναι η εργασία

σε κυκλικές/εναλλασσόµενες 8ωρες βάρδιες. Όπως το εξηγεί µια τρέχουσα αγγελία για εργασία σε αποθήκη: «Οι βάρδιες: 6πµ-2µµ, 2µµ-10µµ, 10µµ-6πµ. Θα εργάζεστε επί µια βδοµάδα στη µία βάρδια και την άλλη βδοµάδα θα αλλάζετε δουλεύοντας στην επόµενη, συνεπώς απαιτείται ευελιξία για την κάλυψη όλων των βαρδιών». ∆εν υπάρχει καµία τηλεργασία εδώ. Τα εργοστάσια και οι αποθήκες δεν είναι οι µόνοι εργασιακοί χώροι που λειτουργούν σε 24ωρη βάση. Η εργασία σε βάρδιες είναι συνήθης για γιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό, εργαζόµενες/ ους στη φροντίδα, οδηγούς και υπαλλήλους security, µεταξύ άλλων. Καταπώς φαίνεται, το µοντέλο βρίσκεται σε άνοδο. Το 2015, το 21% των εργατών/τριων στην Ε.Ε. δήλωναν ότι δουλεύουν µε βάρδιες, µια αύξηση της τάξης του 17% σε σχέση µε την προηγούµενη δεκαετία. Αν και η δουλειά σε βάρδιες βολεύει καλύτερα ορισµένες και ορισµένους, σε γενικές γραµµές τα στοιχεία αποδεικνύουν πως αυτής η µορφής εργασία επιβαρύνει την υγεία τους, ειδικά όταν υπάρχει εναλλαγή µεταξύ ηµέρας και νύχτας. Οι δωδεκάωρες βάρδιες, οι εναλλασσόµενες βάρδιες και τα απρόβλεπτα προγράµµατα συνδέονται µε υψηλότερο κίνδυνο εµφάνισης ψυχικών ασθενειών, καρδιαγγειακών παθήσεων και γαστρεντερικών προβληµάτων. Η εργασία σε βάρδιες µπορεί επίσης να δηµιουργήσει προβλήµατα και στην οικογενειακή ζωή. «Η κατάσταση µε τα διαζύγια είναι κακή. Βλέπουµε πολλά διαζύγια, απλώς και µόνο λόγω του γεγονότος πως τα µέλη των οικογενειών, ειδικά στα νέα ζευγάρια, βρίσκονται µακριά από το σπίτι για 12 ώρες και µετά όταν γυρνάς σπίτι από 12ωρη βάρδια, απλά θες να κοιµηθείς», δήλωσε ένας µάνατζερ ενός αµερικανικού εργοστασίου σε ακαδηµαϊκούς που ερευνούσαν τον αντίκτυπο της δουλειάς σε βάρδιες. Στην ίδια έρευνα, ένα µέλος του προσωπικού δήλωσε: «Αλλάζει τον χρόνο που έχουµε µε τις οικογένειές µας. Αλλάζει τον χρόνο που έχουµε για κοινωνική ζωή, για την εκκλησία ή για την κοινότητα. Πρακτικά, µε όλα τα πράγµατα µε τα οποία θα ήθελε κανείς να ασχοληθεί». Μπορεί η εξ αποστάσεως εργασία να έχει έρθει για να µείνει. Και µπορεί πολλοί εργοδότες να συµφωνήσουν σε µια 4ήµερη εργασία (αλλά σχεδόν βέβαια υπό την προϋπόθεση πως η «παραγωγικότητα» θα αυξηθεί επαρκώς ώστε να δικαιολογεί αυτή την επιλογή και πιθανότατα υπό τον όρο µιας περικοπής στις αµοιβές). Όµως, η καθηµερινή (και νυχτερινή) σκλαβιά για µετά βίας ανεκτά επίπεδα αµοιβών θα συνεχιστεί για την πλειοψηφία των εργατών και εργατριών.

ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ µέσα από την ανεξάρτητη δράση

Η ∆ΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΠΑΛΕΥΕΙ ΓΙΑ:

Τηλεργασία

23

της εργατικής τάξης

Οι εργάτες δηµιουργούν όλο τον πλούτο µέσα στον καπιταλισµό. Μια νέα κοινωνία απαλλαγµένη από την εκµετάλλευση, ο σοσιαλισµός, µπορεί να δηµιουργηθεί µόνο όταν οι εργάτες πάρουν συλλογικά στα χέρια τους τον έλεγχο όλου του κοινωνικού πλούτου και όταν προγραµµατίσουν την παραγωγή και τη διανοµή σύµφωνα µε τις ανθρώπινες ανάγκες.

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ και όχι ρεφορµισµό Ο καπιταλισµός δεν παίρνει διορθώσεις. Πρέπει να ανατραπεί µε την εργατική δράση. ∆εν υπάρχει κοινοβουλευτικός δρόµος προς µια τέτοια αλλαγή. Το κοινοβούλιο, ο στρατός, η αστυνοµία, η δικαιοσύνη, όλο το αστικό κράτος λειτουργεί για να προστατεύει τα συµφέροντα της άρχουσας τάξης. H εργατική τάξη θα χρειαστεί το δικό της κράτος, στηριγµένο στην άµεση δηµοκρατία, στα συµβούλια αντιπροσώπων απ’ τους χώρους δουλειάς, καθώς και στην εργατική πολιτοφυλακή.

∆ΙΕΘΝΙΣΜΟ και όχι «σοσιαλισµό σε µια χώρα» ή «σοσιαλισµό µε εθνικά χρώµατα»

Η εµπειρία της Ρωσίας αποδεικνύει ότι ακόµα και µια νικηφόρα εργατική σοσιαλιστική επανάσταση, όπως ο Οχτώβρης του 1917, δεν µπορεί να επιβιώσει σε αποµόνωση. Τα καθεστώτα της ΕΣΣ∆, µετά την επικράτηση του σταλινισµού, όπως και τα καθεστώτα της Κίνας και των άλλων ανατολικών χωρών ήταν ή είναι κρατικοί καπιταλισµοί, όπου η εκµετάλλευση και η καταπίεση της εργατικής τάξης δεν διαφέρει από τη ∆ύση. Γι’ αυτό υποστηρίζουµε τις εργατικές εξεγέρσεις ενάντια στη γραφειοκρατική άρχουσα τάξη αυτών των χωρών. Υποστηρίζουµε, επίσης, όλα τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήµατα που αντιστέκονται στην ιµπεριαλιστική καταπίεση. H δύναµη που θα τσακίσει τελειωτικά τον ιµπεριαλισµό είναι η ενότητα της εργατικής τάξης σε διεθνή κλίµακα, από τη Nέα Yόρκη ώς τη Σεούλ και από το Λονδίνο ώς το Σάο Πάολο.

Aντιπαλεύουµε κάθε µορφή σοβινισµού, ρατσισµού ή σεξιστικών διακρίσεων που απειλεί να διασπάσει τους εργάτες.

Aπέναντι στην αντιτουρκική πολεµοκαπηλία της «δικής µας» άρχουσας τάξης, υποστηρίζουµε το σύνθηµα Έλληνες και Tούρκοι εργάτες ενωµένοι.

Eίµαστε αντίθετοι στην καταπίεση των µειονοτήτων στη Θράκη και τη Mακεδονία και στα µέτρα αστυνόµευσης των µεταναστών.

ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ

της εργατικής πρωτοπορίας

H εργατική τάξη µπορεί να απελευθερώσει τον εαυτό της και όλους τους καταπιεσµένους µέσα από τη δική της δράση. Για να κερδηθούν όλα τα κοµµάτια της τάξης σ΄ αυτήν την πάλη είναι απαραίτητο να οργανωθούν τα πιο ξεκάθαρα και µαχητικά τµήµατα σε ένα επαναστατικό σοσιαλιστικό εργατικό κόµµα. Ένα τέτοιο κόµµα µπορεί να πείθει τους εργάτες για την επαναστατική προοπτική, παρεµβαίνοντας στους µαζικούς αγώνες. Eίµαστε αντίθετοι σε κάθε αντίληψη υποκατάστασης της τάξης, απ’ όπου και αν προέρχεται.

Επικοινωνήστε μαζί μας: • Α’ ΑΘΗΝΑΣ: 6973005569 • ΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6932045320 • ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6942602766 • ΒΟΡΕΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6972036692 • ΝΟΤΙΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ: 6945754555 • ΠΕΙΡΑΙΑΣ: 6942993423 • ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ: 6939014803 • ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: 6972878820 • ΚΡΗΤΗ: 6979925065 • ΚΥΚΛΑΔΕΣ: 6972743637 • ΜΕΣΣΗΝΙΑ: 69832422501 • ΚΥΠΡΟΣ: 0035-796554166

24

ιστορια

6 ιουλη 2022

1922: το αντιπολεμικό Του Παναγιώτη Λίλλη

Μ

ια τόσο ντροπιαστική και καταστροφική ήττα, όπως η Μικρασιατική Εκστρατεία πάντα θα απαιτεί εξηγήσεις. Στην ιστοριογραφία των «από πάνω», ο ρόλος των μεγάλων ανδρών, των ξεχωριστών στιγμών και των τυχαίων γεγονότων είναι η κυρίαρχη μέθοδος. Κατά τη γνώμη μας πρέπει να προσανατολιστούμε στην αντίθετη κατεύθυνση, στο ρόλο των μαζών. Στη βάση αυτής της λογικής θα υποστηρίξουμε ότι ένας σημαντικός παράγοντας ήταν η αντιπολεμική διαμαρτυρία και δράση των μαζών στον πόλεμο του 1919-22. Υπάρχει όμως αντικειμενική βάση για αυτή τη δήλωση; Αυτό θα προσπαθήσουμε να αποδείξουμε.

Πολεμική κόπωση

Από το 1912 μέχρι το 1922, σε μια ολόκληρη δεκαετία, ο ελληνικός λαός βρισκόταν σε διαρκή πολεμική κινητοποίηση. Σ ’αυτό το διάστημα πραγματοποιήθηκαν 14 επιστρατεύσεις, γενικές ή μερικές, περίπου 1.000.000 άνδρες κλήθηκαν έστω και για μία φορά στα όπλα, δηλαδή περίπου το 50% του ανδρικού πληθυσμού. Από όλους αυτούς, ο 1 στους 5 χάθηκε στα πεδία των μαχών, χωρίς να υπολογίζουμε τους αιχμαλώτους, τους νεκρούς από επιδημίες και διάφορες ασθένειες και τους χιλιάδες βαρειά τραυματισμένους. Επρόκειτο για μια ατέλειωτη αιμοραγία. Ήταν αρκετά αυτά τα στοιχεία για να μιλήσουμε για το φαινόμενο της «πολεμικής κόπωσης» που κατέλαβε τον ελληνικό λαό; Οι πόλεμοι στην εποχή του ιμπεριαλισμού, με τα όπλα της τελευταίας βιομηχανικής τεχνολογίας, με τρομακτική καταστροφική ισχύ, είναι πόλεμοι των μαζών. Γιατί από την αντοχή τους και την ανοχή τους στις ανθρώπινες απώλειες εξαρτάται η συνέχιση του πολέμου. Ακριβώς σ’ αυτό το σημείο παίζει κρίσιμο ρόλο η ιδεολογική αποδοχή του πολέμου. Η Μεγάλη Ιδέα, δηλαδή ο μύθος περί της απελευθέρωσης των σκλαβωμένων αδελφών, οιστρηλατούσε την Μικρασιατική Εκστρατεία . Όμως η πορεία του ελληνικού στρατού στα βάθη της Μικράς Ασίας αποκάλυψε μια πραγματικότητα

εντελώς διαφορετική από την εθνική μυθολογία: δεν υπήρχαν πλειοψηφικοί χριστιανικοί πληθυσμοί, και πολύ περισσότερο ελληνικοί, εκτός από την πόλη της Σμύρνης όπου είχε την πλειοψηφία το ελληνικό στοιχείο. Παντού κυριαρχούσε ο μουσουλμανικός πληθυσμός με συντριπτικά ποσοστά. Για αυτό το λόγο εξάλλου, η κεμαλική πλευρά ζητούσε, ακόμη και το 1921 στη διεθνή διάσκεψη για την ειρήνη, να γίνει απογραφή των πληθυσμών στα παράλια της Μικράς Ασίας κάτω από διεθνή επίβλεψη. Ήταν κάτι που αρνιόταν πεισματικά η ελληνική κυβέρνηση. Η Μεγάλη Ιδέα δεν ήταν όμως μόνο τάχα «απελευθερωτική». Είχε και μία πλευρά ακόμη: ήταν ένας επεκτατισμός νικηφόρος. Ο «πρώτος στρατηγός» ήταν ο Βενιζέλος και ο δεύτερος «μεγάλος στρατηλάτης» ήταν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Το καλοκαίρι του 1921, στον Σαγγάριο τα ελληνικά στρατεύματα νικήθηκαν, αν και όχι αποφασιστικά. Ήταν ένα σοκ για την ελληνική κοινή γνώμη και τους απλούς στρατιώτες. Η ειρήνη και η αποστράτευση μέσα από τη νίκη δεν ήταν πια μια ορατή διέξοδος. Τότε τι έμενε; Από τη Μεγάλη Ιδέα είχε απομείνει μόνο το πνεύμα της εθνοκάθαρσης. Από την απόβαση του στη Σμύρνη, το Μάη του 1919, μέχρι την αποχώρηση του, το Σεπτέμβρη του 1922, ο ελληνικός στρατός είχε διαπράξει απίστευτες αγριότητες απέναντι στον άμαχο πληθυσμό των μουσουλμάνων. Αυτές ξεπεράστηκαν μόνο από την εκδικητική μανία των κεμαλικών και την καταστροφή της Σμύρνης. Η ανάλογη εγκληματική δράση μεγάλων στρατιωτικών μονάδων, έστω και προσωρινά, «συνδέει» τους άνδρες μεταξύ τους. Αλλά η βάση συσπείρωσής τους δεν είναι πλέον κάποιο απελευθερωτικό ιδανικό, αλλά το ένστικτο μιας αγέλης λύκων…

Τα μετόπισθεν

Ακόμη και έτσι, οι στρατοί κάποτε αντέχουν και δεν διαβρώνονται εύκολα. Χρειάζονται και άλλοι παράγοντες να ενεργήσουν. Και στην περίπτωση μας υπήρχαν. Ο πρώτος απ’ αυτούς ήταν οι ανάπηροι και τα θύματα πολέμου(ορφανά, γυναίκες χήρες κλπ). Στους αναπήρους και τα θύματα πολέμου, οι στρατιώτες του μετώπου έβλεπαν τη δική τους προοπτική, αν επιβίωναν του πολέμου. Και ποια ήταν αυτή η προοπτική; Να δύο χαρακτηρι-

στικές εικόνες. Για έναν κρατικό λειτουργό με υπεύθυνη θέση :«τα πενιχρά μηνιαία επιδόματα αντί να δημιουργούσι πολίτας καταρρίπτουσι τουναντίον και το ηθικόν φρόνημα και την ανδρικήν υπερηφάνειαν». Για ένα φυματικό στρατιώτη: «ήλθον εδω, αφού είμαι, ως πιστοποιεί ο πρόεδρος της κοινότητας μου, τελείως άπορος ζων με τις δεκάρες των πρώην συναδέλφων μου και μη γενόμενος δεκτός σε κανέν ξενοδοχείον. Τι λοιπόν να κάμω; Που είναι η πατρίς;» Χρειάστηκε η μαχητική δράση του αγώνα των φυματικών του σανατορίου «Σωτηρία» (άνοιξη 1921) για να μετατρέψει τους ανάπηρους

ίδια σκληρή ταξική πολιτική στο εσωτερικό, με όπλο την ακρίβειακαι την αισχροκέρδεια .Το 1920, το λευκό ψωμί από ο,39 η οκά το 1914, αυξήθηκε σε 1,56 για να φτάσει το 1922 σε 2,40 και το 1923 σε 7 δραχμές. Ο δε πληθωρισμός σε όλα τα βασικά είδη από το 1914 μέχρι το 1922 έφτασε στο 597%!! Το 1921, τη χρονιά των μεγάλων εξορμήσεων του ελληνικού στρατού, ξέσπασαν μαχητικές απεργίες σε πολλούς κλάδους και πόλεις. Ολες καταστάλθηκαν άγρια με τη συμβολή όχι μόνο της αστυνομίας αλλά και του στρατού. Η μοναρχική κυβέρνηση βρισκόταν σε θέση αδυναμίας, γιατί στο

Στη μεγάλη αντιπολεμική δράση εκείνης της εποχής, τέθηκαν τα θεμέλια για τη μαζική κομμουνιστική αριστερά στην Ελλάδα. Το ΣΕΚΕ άλλαξε, μετονομάστηκε σε ΚΚΕ και έγινε τμήμα της 3ης Διεθνούς, όταν στην ηγεσία του αναδείχθηκε η γενιά που πρωτοστάτησε στον αντιπολεμικό αγώνα, με επικεφαλής τον Παντελή Πουλιόπουλο.

και τους φυματικούς, αυτούς που ήταν σκουπίδια του κράτους και των κυβερνήσεων, σε πολιτικούς αγωνιστές. Αυτή η εμπειρία μετακίνησε και την εθνική επιτροπή τραυματιών και θυμάτων πολέμου σε αντιπολεμική κατεύθυνση. Και αυτή με τη σειρά της αποτέλεσε το πρόπλασμα για τους συλλόγους των παλαιών πολεμιστών που έδρασαν την περίοδο 1922-25… Ο δεύτερος παράγοντας που επενέργησε ήταν οι κοινωνικοί αγώνες ενάντια στη φτώχεια και την ακρίβεια. Η ΓΣΕΕ που είχε ιδρυθεί το 1918, είχε εκφράσει την αργή και βασανιστική άνοδο του εργατικού κινήματος των τελευταίων 20 χρόνων. Από την ίδρυσή της αποτέλεσε πεδίο μάχης μεταξύ των βενιζελικών εθνικιστών και απολιτικών συνδικαλιστών ενάντια στους σοσιαλιστές. Στο δεύτερο συνέδριο της, το 1920 επικράτησε η αριστερή πτέρυγα και έστρεψε τα συνδικάτα στη γραμμή της ταξικής πάλης. Το 1921, η νέα κυβέρνηση που είχε υποσχεθεί «ειρήνη», συνέχισε τον πόλεμο στο εξωτερικό και την

χώρο των συνδικάτων δεν είχε προσβάσεις, όπως είχε ο βενιζελισμός. Γι ’αυτό πήρε μέτρα όχι μόνο με τις βαριές ποινές φυλάκισης, αλλά και της τιμωρητικής επιστράτευσης στο μέτωπο. Το αποτέλεσμα που προέκυψε ήταν όμως αντιφατικό. Από τη μια το εργατικό κίνημα αποψιλώθηκε από τα συνδικαλιστικά του στελέχη, αλλά από την άλλη γεφυρώθηκε το χάσμα μεταξύ στρατευμένων και εργατών. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων; Ένα τεράστιο αυθόρμητο κύμα ανυπότακτων και λιποτακτών (300 χιλιάδες στη γενική επιστράτευση του 1921, τη στιγμή που ο στρατός μόλις έφτανε στις 200 χιλιάδες!!) διέβρωσε τα θεμέλια του στρατεύματος. Την ίδια ώρα που το γενικό επιτελείο κοκορευόταν για την νέα επίθεση που ετοίμαζε στην Άγκυρα, οι στρατιώτες κοιτούσαν προς τη θάλασσα. Το τι επακολούθησε είναι γνωστό, όταν ξέσπασε η αντεπίθεση του κεμαλικού στρατού. Αντιγράφοντας τον πρόσφατο τίτλο μιας ακροδεξιάς εφημερίδας: «χάος, χαμός, χάρος». Οι αξιωματικοί εγκατέλειπαν

ιστορια

6 ιουλη 2022

25

κίνημα και το ΣΕΚΕ

τους στρατιώτες τους. Ολόκληρες μονάδες αιχμαλωτιζόταν με τα επιτελεία τους. Σφαγή και όλεθρος για τους χριστιανικούς πληθυσμούς, αυτή τη φορά. Καταστροφή της Σμύρνης…

Η πολιτική του ΣΕΚΕ

Από την ίδρυση του, το ΣΕΚΕ (1918) είχε αναφορές στη διεθνιστική αντιμιλιταριστική παράδοση του Μπολσεβικισμού. Εξάλλου η επανάσταση του 1917 ήταν εκείνη την εποχή ο φάρος όλου του διεθνή ριζοσπαστισμού. Η στρατηγική φόρμουλα του Λένιν και των Μπολσεβίκων συνοψιζόταν στο σύνθημα: «να μετατρέψουμε τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο σε επανάσταση». Θεμέλιο αυτής της πρότασης ήταν οι αποφάσεις του τελευταίου συνεδρίου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς (Βασιλεία 1912) που αξίωνε από τα σοσιαλιστικά κόμματα ότι θα έκαναν ότι ήταν δυνατό για να εμποδίσουν το ξέσπασμα του ιμπεριαλιστικού πολέμου που ετοιμαζόταν . Και εάν δεν θα το κατόρθωναν αυτό, θα αξιοποιούσαν στη συνέχεια την κρίση της κυβέρνησης της άρχουσας τάξης για να την ανατρέψουν.

Για το ΣΕΚΕ όμως υπήρχε ακόμη μία διάσταση. Το 1915 είχε ιδρυθεί η Βαλκανική Δημοκρατική Ομοσπονδία (τη θέση της θα πάρει αργότερα η Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία το 1921). Ο σκοπός της, η ενότητα των βαλκανικών λαών, θα υλοποιούνταν μέσα από το δρόμο της ενιαίας ταξικής πάλης ενάντια στη Οθωμανική Αυτοκρατορία, τους μοναρχίσκους των διάφορων χριστιανικών κρατιδίων και τους ιμπεριαλιστές που επέμβεναν διαρκώς στην περιοχή. Έτσι, και με βάση αυτή την παράδοση, στις εκλογές του 1920, το εκλογικό μανιφέστο του ΣΕΚΕ ήταν ξεκάθαρα αντιπολεμικό, αντιβενιζελικό και ιδιαίτερα εχθρικό ενάντια στη συνθήκη των Σεβρών. Το ΣΕΚΕ γινόταν ο εκφραστής των αντιπολεμικών διαθέσεων των μαζών. Η εντολή του Βενιζέλου να παταχθεί ανηλεώς κάθε αντεθνική προπαγάνδα και δράση, έμεινε προσωρινά μετέωρη λόγω των επερχόμενων εκλογών. Στις οποίες όμως ο Βενιζέλος συνετρίβει. Η νέα κυβέρνηση, των μοναρχικών, αφού κερδοσκόπησε εκλογικά πάνω στην αντιπολεμική διά-

θεση των λαϊκών μαζών, έστριψε γρήγορα το τιμόνι στη κοινή επεκτατική πολιτική της άρχουσας τάξης. Το 1921, οι απεργίες και οι αντιπολεμικές διαμαρτυρίες τσακίστηκαν από τη στρατιωτική καταστολή. Δεν άλλαξε όμως η διάθεση των μαζών ενάντια στον πόλεμο και ούτε άλλαξαν οι βασικές θέσεις του ΣΕΚΕ. Το αντίθετο μάλιστα. Το ΣΕΚΕ προχώρησε στην οργάνωση αντιμιλιταριστικών ομίλων στο στρατό, που είχαν σαν κύριο έργο την αποκάλυψη του χαρακτήρα του πολέμου που διεξαγόταν στη Μικρά Ασία και την άμεση δράση για τα καθημερινά προβλήματα των στρατιωτών στο μέτωπο. Για την ιστορία να σημειώσουμε σ’ αυτό το σημείο ότι το ΣΕΚΕ αφού στάθηκε όρθιο στο πρώτο κρίσιμο τεστ του ξεσπάσματος του πολέμου , άντεξε και όλη την περίοδο της μικρασιατικής εκστρατείας. Όταν όμως επέστρεφε ο στρατός και όλα γκρεμίζονταν, το ΣΕΚΕ υποτίμησε την ευκαιρία της επαναστατικής κατάστασης που είχε προκύψει. Διατύπωσε μια σειρά αιτήματα που ήταν πίσω από τις διαθέσεις των εξοργισμένων μαζών.

Δεν έθιγαν ούτε καν το ζήτημα της μοναρχίας, που ύστερα από λίγο κατέρρευσε. Έτσι άρπαξαν την ευκαιρία οι βενιζελικοί αξιωματικοί, με επικεφαλής τον Πλαστήρα, που έκαναν το πραξικόπημα και οδήγησαν σε δίκη την ηγεσία των μοναρχικών και στην εκτέλεση τους. Με αυτό τον τρόπο εκτόνωσαν την πίεση των μαζών και ξανασταθεροποίησαν την καπιταλιστική και κρατική εξουσία. Φτάσαμε έτσι στο ζήτημα της κατηγορίας περί προδοσίας του ΣΕΚΕ. Στη περιβόητη «Δίκη των εξ» το βενιζελικό δικαστήριο κατηγορούσε για προδοσία την πολιτική ηγεσία του μοναρχισμού, αποδίδοντάς του τις ευθύνες για την Μικρασιατική καταστροφή. Ο σκοπός ήταν να μείνει αλώβητο το κύρος του στρατού, που ήταν ο βασικός μοχλός του κράτους. Οι κατηγορούμενοι μοναρχικοί, προσπάθησαν να ξεφορτωθούν την κατηγορία, κατηγορώντας για προδότες το ΣΕΚΕ και γενικότερα τους κομμουνιστές. Ήταν μια ιλαροτραγωδία. Το ΣΕΚΕ δεν πρόδωσε τη Μεγάλη Ιδέα, γιατί πάντα την πολεμούσε από θέση αρχής. Ήταν εχθρός της. Ανήκε σε άλλο στρατόπεδο. Ξεσκέπαζε τη μυθολογία της και τα συμφέροντα που κρύβονταν από πίσω της. Ήταν πάντα στο πλευρό των λαϊκών μαζών. Όχι πάντα σαν ηγέτης, αλλά πάντα δίπλα τους. Οι εθνικιστές διανοούμενοι αναπαράγουν και σήμερα αυτήν την κατηγορία περί προδοσίας της κομμουνιστικής αριστεράς στην εποχή της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Ματαίως. Στη μεγάλη αντιπολεμική δράση εκείνης της εποχής, τέθηκαν τα θεμέλια για τη μαζική κομμουνιστική αριστερά στην Ελλάδα. Το ΣΕΚΕ άλλαξε, μετονομάστηκε σε ΚΚΕ και έγινε τμήμα της 3ης Διεθνούς, όταν στην ηγεσία του αναδείχθηκε η γενιά που πρωτοστάτησε στον αντιπολεμικό αγώνα, με επικεφαλής τον Παντελή Πουλιόπουλο, τον ιστορικά πρώτο Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ.. Αυτή η κληρονομιά του ΣΕΚΕ είναι μια ανεκτίμητης αξίας παράδοση για την επαναστατική αριστερά σήμερα… Όλα τα στοιχεία του άρθρου έχουν αντληθεί κυρίως από το έργο του Π.Πουλιόπουλου: «Πόλεμος κατά πολέμου» (1924), του Δ. Λιβιεράτου: «Το ελληνικό εργατικό κίνημα 191823» (1976) και το συλλογικό έργο του τμήματος ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ: «1922» (2022).

∆ΙΕΘΝΗ

ΩΣ Γ

ΥΡΙΖΕΙ

26

Ο ΚΙ

Μ

Βρετανία Οι τρεις 24ωρες απεργίες στις συγκοινωνίες από το συνδικάτο RMT προκάλεσαν πολύ µεγαλύτερο αντίκτυπο από µια «τυπική» κλαδική απεργία. Ασφαλώς η απεργία αποτελούσε είδηση -η πρώτη πανεθνική κινητοποίηση του κλάδου από τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Αλλά αρκετά µέλη δήλωναν ότι ετοιµάζονταν για µια «συνηθισµένη απεργία» και αιφνιδιάστηκαν από την «πολιτική διάσταση που πήρε». Η µετατροπή της απεργίας σε κεντρικό πολιτικό ζήτηµα είχε δύο όψεις: Ξεκίνησε από τα πάνω, από τη λυσσαλέα πολιτική-ιδεολογική επίθεση που εξαπέλυσε η κυβέρνηση Τζόνσον απέναντι στους απεργούς. Αλλά αυτό είχε αντανάκλαση κι από τα κάτω, µε ένα συγκλονιστικό κύµα εργατικής αλληλεγγύης και ταύτισης µε τον αγώνα των απεργών, παρά τις υπαρκτές δυσκολίες που δηµιουργούσε η απεργία και το κυβερνητικό-µιντιακό «µιζάρισµα» πάνω σε αυτές. Ο πρόεδρος του RMT, Μικ Λιντς, έχει γίνει λαϊκός ήρωας για την ικανότητά του να αποστοµώνει και να αναδεικνύει τη γελοιότητα των «δηµοσιογράφων» που τον καλούν για να επιτεθούν στην απεργία. Ο Λιντς βέβαια θεωρεί ότι «αρκούν» αυξήσεις 7%, την ώρα που ο πληθωρισµός τρέχει στο 11%. Ισχυρίζεται ότι θα ήταν προκλητικό να ζητήσει ο κλάδος περισσότερα. Όµως το κύµα αλληλεγγύης στους απεργούς δεν οφείλεται στο ότι «δεν ζητάνε πολλά οι άνθρωποι». Σύµφωνα µε έρευνες, περίπου το 70% της βρετανικής κοινωνίας συµφωνεί µε το αίτηµα «αυξήσεις στο ύψος του πληθωρισµού». Την ίδια ώρα που ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας δηλώνει ότι απέναντι στον πληθωρισµό θα χρειαστεί «συγκράτηση των µισθών». Αυτά έκαναν «γεγονός» την απεργία της RMT, µε τους πιο αισιόδοξους να προβλέπουν ότι ήταν η αρχή για ένα «καλοκαίρι της δυσαρέσκειας»…

6 ΙΟΥΛΗ 2022

Εκουαδόρ Το Εκουαδόρ συγκλονίστηκε από µαζικές πολυήµερες κινητοποιήσεις που οργάνωσε η CONAIE, η οργάνωση των ιθαγενών που έχει παίξει ηγετικό ρόλο σε όλες τις µεγάλες κοινωνικές συγκρούσεις, από τις διαδοχικές ανατροπές προέδρων στην αρχή του 21ού αιώνα µέχρι την µεγάλη εξέγερση του Οκτώβρη του 2019, που ακύρωσε την τότε συµφωνία κυβέρνησης-∆ΝΤ. Από τις 14 Ιούνη, οι ιθαγενείς κινητοποιήθηκαν σε µια σειρά περιφέρειες και πόλεις, αποκλείοντας κρίσιµες οδικές αρτηρίες. Σε κάποιες πόλεις κατέλαβαν τα κυβερνητικά κτίρια, ανέτρεψαν τοπικές Αρχές και πήραν τον έλεγχο των δρόµων από την αστυνοµία. Ο κύριος όγκος πορεύτηκε προς την πρωτεύουσα Κίτο, όπου «εγκαταστάθηκε» αλλά και είδε τις γραµµές του να πυκνώνουν από φοιτητές και εργαζόµενους-ες της πόλης και κυρίως των φτωχογειτονιών στα προάστιά της. Η δεξιά κυβέρνηση Λάσο απάντησε µε κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης και σκληρή καταστολή. Οι νεαροί µαχητικοί διαδηλωτές στην «Primera Line» («πρώτη γραµµή») αντιστάθηκαν, ενώ τα πανεπιστήµια άνοιξαν τις πύλες τους για διαδηλωτές (οικογένει-

Σουδάν Μήνες µετά το πραξικόπηµα, η αντίσταση συνεχίζεται στο Σουδάν. Στις 30 Ιούνη, τεράστιες διαδηλώσεις οργανώθηκαν σε µια σειρά από πόλεις. Στην πρωτεύουσα Χαρτούµ, το κλίµα θύµιζε τις µέρες της εξέγερσης του 2019, καθώς διαδηλωτές µπόρεσαν να σπάσουν σε διάφορα σηµεία τον αστυνοµικό κλοιό και να κινηθούν προς το κέντρο της πόλης, όπου ξαναστήθηκαν «κατασκηνώσεις». Ανακοινώθηκαν ως 24ώρες, αλλά αποφασίστηκε ότι η χρονική τους επέκταση θα εξαρτάται από την ψηφοφορία των συµµετεχόντων. Είναι ένα µικρό δείγµα της ποιοτικής διαφοράς που έχει η νέα φάση της εξέγερσης στο Σουδάν, µετά την άνθιση αλλά και την ανάληψη ηγετικού ρόλου από τις «Επιτροπές Αντίστασης», που αποτελούν όργανα αυτό-οργάνωσης. Αγωνίστρια µιας τέτοιας Επιτροπής αποτύπωσε τις διαθέσεις: «Είναι µια ανοιχτή µάχη µαζί τους [το στρατό] µέχρι να επικρατήσουµε… Είτε θα πετύχουµε τους στόχους µας, είτε θα πεθάνουµε προσπαθώντας… Θα χρησιµοποιήσουµε όλα τα ειρηνικά µέσα, διαδηλώσεις, απεργίες, ανυπακοή, οδοφράγµατα». Σχετικά πρόσφατα, επιτροπές αντίστασης από 15 διαφορετικές πολιτείες συµφώνησαν στην υιοθέτηση µιας «Επαναστατικής Χάρτας

ες, ηλικιωµένοι) που αναζητούσαν καταφύγιο. Η κυβερνητική γραµµή µετακινήθηκε από το «καµία διαπραγµάτευση µε πραξικοπηµατίες», στο «διαπραγµάτευση άνευ όρων» και τελικά στην αποδοχή του αιτήµατος της CONAIE «πρώτα άρση της έκτακτης ανάγκης και µετά διάλογος». Είχε µεσολαβήσει η ήττα της πρότασης µοµφής στο Κογκρέσο. Την κατέθεσε το αριστερό µπλοκ που πρόσκειται στον Κορέα. Το αριστερό-ιθαγενικό Πατσατουκίκ αρχικά πήρε αποστάσεις (συνέχεια µιας ακραίας «πολεµικής» σχέσης ανάµεσα στις δύο παρατάξεις), αλλά υποχρεώθηκε από την βάση του να αλλάξει στάση και να την στηρίξει. ∆ύο πιο µετριοπαθή σοσιαλδηµοκρατικά κόµµατα έσωσαν το τοµάρι του Λάσο (που έχει κυβέρνηση µειοψηφίας). Τελικά ο Λάσο αποδέχτηκε µια µείωση των τιµών των καυσίµων, κάποιους ελέγχους στις τιµές των αγροτικών προϊόντων, περιορισµούς σε νέες έρευνες για πετρέλαιο και απαγόρευση εξορύξεων σε διάφορα «προστατευόµενα» εδάφη. Το ∆ΝΤ, που ευθύνεται για πολλά από τα µέτρα λιτότητας στη χώρα, φόρεσε το «ενάρετο» προσωπείο και αποδέσµευσε (άνευ όρων) 1 δισ. δολάρια ειδικά για… κοινωνική πολιτική. ∆εν καλύφτηκε το σύνολο των «10 σηµείων» της CONAIE, ούτε έφτασε η εξέγερση στην ανατροπή του Λάσο (που ήταν εφικτή). Ίσως το πιο σηµαντικό είναι ότι τα µέλη της CONAIE «γεύτηκαν» για άλλη µια φορά τη δύναµή τους. Και ότι καθώς η Λατινική Αµερική ξαναµπαίνει σε ένα νέο κύκλο «αριστερών κυβερνήσεων» αµφίβολης έκβασης, το Εκουαδόρ στέλνει µια υπενθύµιση της αναντικατάστατης αξίας της εξωκοινοβουλευτικής δράσης…

για τη Λαϊκή Εξουσία». Πρόκειται για το όραµα µιας οικοδόµησης «από κάτω προς τα πάνω» (συµβούλια γειτονιάς που ενώνονται οµόσπονδα σε επίπεδο ∆ήµου, σε επίπεδο Πολιτείας και σε επίπεδο κεντρικού κράτους), η οποία (σύµφωνα µε τους εµπνευστές) οφείλει να ξεκινήσει άµεσα, στα πλαίσια της αντίστασης εωνάντια στο πραξικόπηµα. Μπορεί κανείς να βρει αδυναµίες και να κάνει κριτικές σε αυτό το σχέδιο, αλλά είναι σαφώς καλύτερο από την εναπόθεση σε κάποιους «πολιτικούς» να διαπραγµατευτούν µε τους «στρατιωτικούς» τη συγκρότηση µεταβατικής κυβέρνησης, και είναι ό,τι πιο προχωρηµένο έχει «παράξει» ως τώρα η διαδικασία των αραβικών εξεγέρσεων…

διεθνη

6 ιουλη 2022

Η Γαλλία δεν «πλήττει» Του Πάνου Πέτρου

Ο

ι βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία επιβεβαίωσαν την πολιτική αστάθεια που έχει εγκατασταθεί στις συνθήκες «τριχοτόμησης» του εκλογικού σώματος. Για πρώτη ίσως φορά, οι εκλογές για την Εθνοσυνέλευση επιβεβαίωσαν τον τίτλο «τρίτος γύρος», καθώς τα αποτελέσματά τους συνέβαλλαν στην αποτύπωση του πολιτικού-κοινωνικού συσχετισμού.

Πένθος στη Μακρονία Η πιο προφανής είδηση, που απασχολεί δίκαια τη μερίδα του λέοντος της συζήτησης στο διεθνή Τύπο, ήταν το ηχηρό χαστούκι στον Εμμανουέλ Μακρόν. Η φθορά αυτής της ζωντανής ενσάρκωσης του ακραίου κέντρου είχε φανεί από τις προεδρικές. Εκεί όπου φάνηκε ότι ο «μακρονισμός» εγκαθίσταται ως η βασική επιλογή αστικής διακυβέρνησης πάνω στα ερείπια των παραδοσιακών κομμάτων, αλλά όπου επίσης είχε καταγραφεί ότι βγαίνει τραυματισμένος από την πρώτη θητεία στο Μέγαρο Ιλισίων. Όλη η προεκλογική τακτική του Ensemble αναλώθηκε σε έναν παροξυσμό αντι-αριστερών επιθέσεων. Η τακτική ήταν η μόνη ικανή να ενεργοποιήσει τον πυρήνα της κοινωνικής βάσης του μακρονισμού. Ο Μακρόν εκφράζει «το κόμμα της σταθερότητας» και ψηφίζεται σε μεγάλο βαθμό από όσους είναι λιγότερο ή περισσότερο ικανοποιημένοι από το στάτους κβο ή έστω πιο φοβισμένοι/επιφυλακτικοί απέναντι σε μια πιθανή διατάραξή του. Ο Μακρόν μπόρεσε να προσελκύσει την υποστήριξη 8 εκατομμυρίων ψηφοφόρων (38,6%) στο δεύτερο γύρο. Αλλά επιβεβαιώθηκε ότι αυτή η κοινωνική βάση αποτελεί μια μικρή μειοψηφία της γαλλικής κοινωνίας. Η προεδρική συμμαχία συγκέντρωσε μόνο 245 έδρες, 102 λιγότερες από εκείνες του 2017. Πρόκειται για πτώση που αντιστοιχεί συνήθως σε κόμμα που έχει μόλις χάσει την εκτελεστική εξουσία κι όχι σε κόμμα που μόλις κέρδισε τις προεδρικές. Φάνηκε ότι ο βασιλιάς Μακρόν είναι γυμνός.

Το στοίχημα του Μελανσόν Είχαμε σημειώσει εξαρχής ότι η «πρωθυπουργία Μελανσόν» ήταν ένας εξαιρετικά απίθανος στόχος. Ωστόσο η συμμαχία της «πλατιάς Αριστεράς» πέτυχε τους πιο υλοποιήσιμους στόχους της: Συνέβαλε στην απώλεια της

κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας του Μακρόν, ενώ η NUPES αναδείχθηκε δεύτερη δύναμη του κοινοβουλίου, καταφέρνοντας ένα πλήγμα στο δίπολο «Μακρόν-Λεπέν» και βγάζοντας την Αριστερά από τη «γωνία». Αυτό φάνηκε και στην προεκλογική περίοδο, όπου κυριάρχησε στη δημόσια συζήτηση η αντιπαράθεση του Μακρόν με την Αριστερά. Η ενοποίηση των δυνάμεων αποδείχθηκε εκλογικά αποτελεσματική. Η απουσία ανταγωνιστικών ψηφοδελτίων (σε ένα σύστημα μονοεδρικών περιφερειών και δύο γύρων) διευκόλυνε πολλές υποψηφιότητες της NUPES να βρεθούν στο δεύτερο γύρο και αρκετές να εκλεγούν. Η μαζική παρουσία υποψηφίων σε πολλούς δεύτερους γύρους και η παθιασμένη προσπάθεια των δυνάμεων της NUPES ενίσχυσε τη συσπείρωση του πυρήνα των αριστερών ψηφοφόρων. Στο δεύτερο γύρο, η NUPES κινητοποίησε 6.556.000 ανθρώπους, φτάνοντας στο 31,6%, κι εξέλεξε τελικά 131 έδρες. Από αυτές, η Ανυπότακτη Γαλλία καταλαμβάνει 72 έδρες, δηλαδή 55 περισσότερες από το 2017, επιβεβαιώνοντας ότι είναι πλέον η ηγεμονική δύναμη στην «πλατιά Αριστερά». Ίσως πιο σημαντική είδηση από το συνολικό εκλογικό σκορ της συμμαχίας είναι αυτή η αλλαγή στο συσχετισμό στο εσωτερικό της. Αυτή η αλλαγή άλλωστε (η δημόσια ταύτιση της NUPES περισσότερο με τον Μελανσόν και λιγότερο με τις πιο δεξιές «συνιστώσες» της) είναι που προκάλεσε το αυξημένο ενδιαφέρον εχθρών και φίλων. Μεγάλοι κερδισμένοι αναδεικνύονται και οι Πράσινοι, οι οποίοι εκλέγουν 27 βουλευτές, ενώ στην προηγούμενη Εθνοσυνέλευση διέθεταν μόλις ένα. Το Κομμουνιστικό Κόμμα

εκλέγει 12 (δύο περισσότερους από το 2017). Οι μόνοι που δεν κατάφεραν να ενισχυθούν ήταν οι… Σοσιαλιστές, πράγμα ενδεικτικό της καθοδικής τους διαδρομής. Εκλέγουν 26 έδρες, 4 λιγότερες από το 2017.

Ενίσχυση και εδραίωση της ακροδεξιάς

Στη «σκιά» της αντιπαράθεσης των προεδρικών με την Αριστερά, καταγράφηκε η έκπληξη που πέτυχε το κόμμα της Μαρίν Λεπέν. Στον ανταγωνισμό εντός ακροδεξιάς, η «πρόκληση» Ζεμούρ υπέστη μία ακόμα ήττα από την Λεπέν. Το RN απέρριψε τις εκκλήσεις του Ερίκ Ζεμούρ για κοινές υποψηφιότητες. Σύμφωνα με τον Ερουάν Λεκοάρ, πολιτικό κοινωνιολόγο που ειδικεύεται στην μελέτη της ακροδεξιάς, μια συμμαχία θα της απέδιδε 10-30 έδρες παραπάνω, αλλά: «Ήθελε να βάλει το καρφί στο φέρετρο του Ζεμούρ, ξεκάθαρα. Και το πέτυχε. Η Reconquete συγκεντρώνει 4% της ψήφου πανεθνικά… καμία υποψηφιότητά της δεν πέρασε στο δεύτερο γύρο. Ούτε ο Ζεμούρ… [η Λεπέν] ήθελε πάνω από όλα να σκοτώσει τον Ζεμούρ και δεν της καιγόταν καρφί για το αν θα αποκτήσει κι άλλες έδρες, ειδικά εφόσον αυτές οι έδρες θα ήταν Ζεμουρικές και άρα ανεξέλεγκτες…». Ο Ούγκο Παλέτα σημείωνε μετά τον πρώτο γύρο: «Για να κάνεις προεκλογική καμπάνια στις βουλευτικές, χρειάζεσαι στελέχη σε όλη τη χώρα και το RN δεν έχει. Αλλά τα καλά του αποτελέσματα δείχνουν ότι οι πολιτικές και εκλογικές του ρίζες είναι πολύ συμπαγείς σε αρκετές περιοχές, με ικανότητα να πετυχαίνει πολύ μεγάλα σκορ ακόμα κι αν οι υποψήφιοί του δεν είναι επαρκείς». Ο ίδιος σημειώνει τη θετική πλευρά ότι «η Λεπέν δεν βρήκε απάντηση

27

Ολόκλ ηρο στο RP roject. g

r

στη δυναμική της NUPES και θα υποχρεωθεί να ζήσει με μια Εθνοσυνέλευση που ένα πολύ μεγάλο αριστερό μπλοκ φαίνεται ότι θα παίζει το ρόλο της βασικής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση». Πράγματι, η γενική εικόνα παραμένει αυτή της «τριχοτόμησης» (μεταξύ Αριστεράς, Κεντροδεξιάς και Ακροδεξιάς). Ωστόσο η Λεπέν μπορεί να ισχυρίζεται ότι το κόμμα της ήταν το μόνο που «αυξάνει διαρκώς την επιρροή του» (επικαλούμενη τη στασιμότητα της NUPES σε απόλυτο αριθμό ψήφων σε σύγκριση με το άθροισμα των συνιστωσών της το 2017) και να περιγράφει το RN ως δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στη Βουλή (μιας και η NUPES είναι σύμπραξη 4 κομμάτων). Η κοινοβουλευτική ομάδα της ακροδεξιάς έφτασε στις 89 έδρες (από 8 το 2017), καθώς στο δεύτερο γύρο κινητοποίησε 3.589.000 ψηφοφόρους (17,3%).

Αχαρτογράφητα νερά

Με όλες τις στρεβλώσεις του ιδιόμορφου εκλογικού συστήματος, με το «θόλωμα» του πραγματικού συσχετισμού στα αριστερά που προκάλεσαν οι ετεροβαρείς συμφωνίες συγκρότησης της NUPES, με όλες τις «σκιές» που ρίχνει στην οποιαδήποτε εκτίμηση η ιστορικά υψηλή αποχή (όπως το έθεσε χιουμοριστικά Γάλλος δημοσιογράφος: «οι βουλευτικές εκλογές φέτος έχουν περισσότερο ενδιαφέρον από ποτέ, αλλά δεν ενδιαφέρονται οι Γάλλοι»), η εικόνα της νέας Βουλής αποτυπώνει την ριζική αλλαγή του πολιτικού χάρτη. Αποτυπώνεται πλέον και εκεί (πιο στρεβλά) η γενική «τριχοτόμηση» της Γαλλίας, η ενίσχυση των παλιών «μικρών» που κάποτε αδυνατούσαν να εκλέξουν βουλευτές (από την ακροδεξιά ως τους Πράσινους και τη ριζοσπαστική Αριστερά), η αποδυνάμωση των παλιών «μεγάλων» ακόμα και στο πλέον προνομιακό για τους μηχανισμούς τους γήπεδο, η μεγάλη φθορά του Μακρόν που αποτελεί τον πιο ηττημένο νικητή στην πρόσφατη γαλλική ιστορία… Είναι ένα εκρηκτικό τοπίο, καθώς η κάλπη αποτύπωσε (στρεβλά) κοινωνικές δυναμικές: Όπου η αντιδραστικοποίηση και η δεξιά μετατόπιση (που στηρίζουν την εδραίωση της Λεπέν) συνυπάρχουν με ένα ζωηρό κοινωνικό κίνημα και μια ανθεκτική ταξική συνείδηση (που στήριξαν τις προοπτικές του Μελανσόν). Η Γαλλία αναμφίβολα δεν «πλήττει» -είναι ικανή να μας απασχολήσει με τις καλύτερες και τις χειρότερες ειδήσεις τα επόμενα χρόνια…

28

6 ιουλη 2022

Ο Μπολσονάρο, ο Λούλα και η Του Πάνου Πέτρου H Βραζιλία μετρά αντίστροφα για τις εθνικές εκλογές του φθινοπώρου (2 Οκτώβρη). Στο φόντο άλλων εκλογικών αποτελεσμάτων στη Λατινική Αμερική (Κολομβία, Περού, Χιλή), όπου υπήρξαν νίκες της Αριστεράς αλλά και πολωτική ενίσχυση της ακροδεξιάς, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία οι κάλπες στη μεγαλύτερη δύναμη της υπο-ηπείρου. Ιδιαίτερα καθώς αυτή βγαίνει από την θητεία του Μπολσονάρο.

Η Βραζιλία του Μπολσονάρο

Η

θητεία του Μπολσονάρο υπήρξε επεισοδιακή, γεμάτη «ζιγκζαγκ» και συγκρούσεις, τόσο στους κόλπους των «από πάνω» όσο και στη σχέση με τους «από κάτω». Ωστόσο υπήρξαν κάποιες πολύ «σκοτεινές» σταθερές. Η πρώτη ήταν η προσήλωση στην ενίσχυση των επιχειρηματιών, με προώθηση σχεδίων ιδιωτικοποίησης, με μεγάλες περικοπές στο δημόσιο, με εγκληματική παράδοση του Αμαζονίου και γενικότερα των δασικών εκτάσεων και ιθαγενικών γαιών στην πιο ασύδοτη λεηλασία, με κατάργηση των πιο «μόνιμων» επιδοματικών προγραμμάτων (και αντικατάστασή τους με «έκτακτα», ενίοτε πιο γενναιόδωρα σε ποσά, αλλά που εμπέδωναν τη «ζωή στην επισφάλεια» και την εξάρτηση της επιβίωσης από την καλή διάθεση του «ηγέτη»). Η δεύτερη σταθερά υπήρξε η ενίσχυση του ρόλου του στρατού. Η θέση του απόστρατου Χάμιλτον Μουράο στην αντιπροεδρία υπήρξε η κορυφή ενός παγόβουνου που διογκώθηκε δραματικά τα τελευταία 3 χρόνια. Ενεργοί και απόστρατοι αξιωματικοί κατέλαβαν μια σειρά από θέσεις σε όλες τις βαθμίδες του κράτους. Άρθρο στο intercept κάνει λόγο για «τους περιορισμούς διορισμούς στρατιωτικών από οποιονδήποτε δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο στη σύγχρονη ιστορία». Ο στρατός υπήρξε το μόνο σώμα που εξαιρέθηκε από σκληρές περικοπές στις δαπάνες άλλων υπουργείων, πήρε τη μερίδα του λέοντος σε δημόσια οικονομική ενίσχυση, ενώ οι αξιωματικοί ήταν οι μόνοι που είδαν τους μισθούς, τις συντάξεις και τα επιδόματά τους να αυξάνονται εν μέσω περικοπών ή «παγώματος» σε όλο το υπόλοιπο δημόσιο. Αλλά δεν πρόκειται

μόνο για το χρήμα. Η πλατιά διείσδυση του στρατού στο κράτος είναι ένα βαθύτερο πολιτικό φαινόμενο. Με τα λόγια της Άνα Πενίδο, ερευνήτρια του θεσμού του στρατού στο Πανεπιστήμιο του Σάο Πάουλο: «Πρόκειται για ένα υπόγειο σχέδιο το οποίο οικοδομείται υπό την κυβέρνηση Μπολσονάρο και το οποίο θα συνεχίσει να έχει την ικανότητα να επηρεάζει την εξουσία ανεξάρτητα από το νικητή των εκλογών». Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η πρόθεση «στρατιωτικοποίησης» των δημόσιων σχολείων. Έχει κι αυτό καλά λεφτά για τους αξιωματικούς που αναλαμβάνουν τις διευθύνσεις. Αλλά έχει και μια σοβαρή πολιτική-ιδεολογική πτυχή, όταν σχολεία καλούνται να υιοθετήσουν μια πιο «στρατιωτικού τύπου» σχολική ύλη με αντάλλαγμα επιπλέον χρηματοδότηση από το κράτος. Η τρίτη σταθερά της θητείας Μπολσονάρο ήταν η διαρκής ενίσχυση της ακροδεξιάς. Μετά το 2018 και την εκλογή του, ο αριθμός ακροδεξιών ομάδων αυξήθηκε κατά 300%, σε σύγκριση με το 10% που καταγράφηκε στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη (που θεωρούνται το πλέον ευνοϊκό έδαφος για την άνθηση αντιδραστικών ρευμάτων) και η Βραζιλία αποτελεί τη χώρα με την πιο γρήγορη ανάπτυξη τέτοιων πυρήνων, που περιλαμβάνουν ένα πλατύ φάσμα που ξεκινά από «παλιάς σχολής» χιτλερικούς, περνά από λευκούς υπερ-εθνικιστές και φτάνει στους Καθολικούς φονταμενταλιστές. Η ακραία αντιδραστική προεκλογική καμπάνια του Μπολσονάρο, η εκλογική του νίκη και ο τρόπος που πολιτεύτηκε ως πρόεδρος, «απενοχοποίησε» το εξτρεμιστικό κοινό και το μαζικοποίησε. Πέρα από την πολιτικο-ιδεολογική ενίσχυση, υπήρξαν και κάποιες πολύ «υλι-

κές» αλλαγές σε αυτό το οικοσύστημα. Αφενός, μια ενίσχυση των δεσμών (σε κάποιες μεγάλες πόλεις) ανάμεσα στις πιο «ιδεολογικές» νεοφασιστικές ομάδες και τις «μιλίτσιες» που ανθίζουν στη Βραζιλία, ντε φάκτο αντιδραστικές στην καθημερινή τους δράση, αλλά παραδοσιακά πιο «απολίτικες». Αφετέρου, ο

Μπολσονάρο απελευθέρωσε την οπλοκατοχή, επιτρέποντας την πρόσβαση ακόμα και σε όπλα που μέχρι πρότινος αποτελούσαν αποκλειστικό προνόμιο των ενόπλων δυνάμεων. Η γρήγορη αύξηση της οπλοκατοχής μετά από αυτό το μέτρο, προφανώς αφορά κυρίως αυτόν τον παραστρατιωτικό «χώρο».

Αντίσταση και φθορά Η φωτεινή πλευρά υπήρξε η αντίσταση, που αναθερμάνθηκε ειδικά στο δεύτερο μισό της θητείας του. Η εγκληματική διαχείριση της πανδημίας (στα όρια της «άρνησης» του ιού, με αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς), η αύξηση της δεξιάς και κρατικής βίας, η φτώχεια γέννησαν το «Fora Bolsonaro» (έξω ο Μπολσονάρο), πρώτα ως δημοφιλές σύνθημα, κι έπειτα ως κίνημα, το οποίο μπόρεσε να κατεβάσει χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους σε διαδοχικές «Μέρες Δράσης». Η αυξημένη εμπλοκή των στρατιωτικών στη διαχείριση του κράτους είχε μια παράπλευρη απώλεια στο κύρος των ενόπλων δυνάμεων και του ίδιου του (πρώην λοχαγού) Μπολσονάρο. Οι αξιωματικοί πρωταγωνίστησαν σε πολλά σκάνδαλα διαφθοράς. Μπορεί να γλίτωσαν την απαγγελία κατηγοριών ή και την έρευνα (αποτέλεσμα έμμεσων απειλών προς το Κογκρέσο…), αλλά υπέστη ένα μεγάλο πλήγμα ο αγαπημένος τους μύθος ότι η διαφθορά είναι χαρακτηριστικό των «πολιτικάντηδων»… Η βραζιλιάνικη οικονομία όχι μόνο δεν «απογειώθηκε» από την ενίσχυση των επιχειρηματιών, αλλά παρέμεινε

στη βαθιά κρίση που τη μαστίζει τα τελευταία 8-9 χρόνια (και με «συμβατικούς» όρους ανάπτυξης, επενδύσεων κλπ, αλλά και όσον αφορά την ανεργία και το βιοτικό επίπεδο). Ο καλπασμός του πληθωρισμού, σε μια χώρα με ακραία φτώχεια και εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν καθημερινά «στο όριο» ως προς το αν θα εξασφαλίσουν τα αναγκαία, έφθειρε την επιρροή του «μπολσοναρισμού» σε ευρύτερα στρώματα, πέρα από τον (ανησυχητικά μεγάλο, αλλά όχι πλειοψηφικό) πολιτικοποιημένο «σκληρό πυρήνα» του (30%). Οι επιδοτήσεις στους φτωχότερους που σταθεροποίησαν στοιχειωδώς τη δημοφιλία του σε μια προηγούμενη μεγάλη κρίση, είναι σήμερα απολύτως ανεπαρκείς κι εξανεμίζονται τη στιγμή της καταβολής τους. Ο Μάρτης και ο Απρίλης χαρακτηρίστηκαν από μια αναθέρμανση των απεργιών, κυρίως με μισθολογικά αιτήματα. Ήταν διάσπαρτες (ανά κλάδο ή/και ανά Πολιτεία), αλλά αρκετές (ντελιβεράδες, δημόσιοι υπάλληλοι του ομοσπονδιακού κράτους, εκπαιδευτικοί στο Πιάουι και στο Μίνας Γκεράις), εργαζόμενοι στο μετρό στο Μπέλο Οριζόντε, οδοκαθαριστές στο Ρίο Ντε Τζανέιρο κλπ).

διεθνη

6 ιουλη 2022

29

αντικαπιταλιστική Αριστερά Η επιστροφή του Λούλα

Έ

νας επιπλέον «πονοκέφαλος» για τον Μπολσονάρο υπήρξε η απελευθέρωση του Λούλα Ντα Σίλβα από τη φυλακή. Ο ιστορικός ηγέτης του PT διαθέτει αίγλη και μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο –ιδιαίτερα στις τάξεις των φτωχότερων, που είδαν το βιοτικό τους επίπεδο να βελτιώνεται την περίοδο 2002-2010. Η Βραζιλία στάθηκε πάντοτε στο δεξί άκρο του «ροζ κύματος», στο βαθμό που το όνομα της χώρας έγινε συνώνυμο μιας ακίνδυνης Αριστεράς που μπορεί να ανεχτεί η αστική τάξη (με το «αντιπαράδειγμα» στη σχετική αργκό να είναι η Βενεζουέλα). Αλλά ο Λούλα κυβέρνησε σε μια περίοδο απογείωσης της βραζιλιάνικης οικονομίας που του επέτρεψε να μετριάσει τη φτώχεια. Το μερίδιο της «πίτας» που πήγε στους φτωχούς ήταν μικρό, ιδιαίτερα καθώς αυτή η «πίτα» μεγάλωνε ραγδαία. Αλλά, για πολλούς στις φαβέλες, που βίωναν ασύλληπτα επίπεδα φτώχειας, η στοιχειώδης (για έναν ισχυρό καπιταλισμό στον 21ο αιώνα) βελτίωση της ζωής τους έκανε διαφορά. Όπως είχε γραφτεί στο παρελθόν, για να ερμηνεύσει την εκλογική ανθεκτικότητα του «λουλίσμο» στις φαβέλες, παρά τη διάψευση των μεγάλων προσδοκιών: «Κανείς δεν θα ξεχάσει ποτέ τη μέρα που απέκτησε για πρώτη φορά ψυγείο». Ο Λούλα αποχώρησε από την εξουσία με δημοφιλία 80% και εξασφάλισε τη νίκη της Ντίλμα Ρούσεφ ως διάδοχό του. «Προστατεύτηκε» από την βαθιά κρίση του PT, καθώς δεν βρισκόταν ο ίδιος στην προεδρία όταν η οικονομική κρίση έκανε απαγορευτική την συνέχεια μιας πολιτικής «ταξικής συνεργασίας» και επιτάχυνε τη στροφή του PT στο νεοφιλελευθερισμό. Το 2018, όταν επαν-ενεργοποιήθηκε για να διασώσει το βυθιζόμενο κόμμα του, εμφανιζόταν να προηγείται στις δημοσκοπήσεις του Μπολσονάρο. Ακολούθησε η συνωμοσία που τον έστειλε στη φυλακή. Όλα αυτά συνέβαλαν στον «μύθο» του. Και έκαναν την απελευθέρωσή του από τη φυλακή ένα ισχυρό συμβολικό γεγονός που ενίσχυσε την αυτοπεποίθηση του κοινωνικού στρατοπέδου των «από κάτω», που εκφράστηκε με την νέα κλιμάκωση και μαζικοποίηση των κινητοποιήσεων «Fora Bolsonaro!». Όμως ο ίδιος ο Λούλα δεν ενθάρρυνε ποτέ την ανάπτυξη και την κλιμάκωση αυτού του κινήματος. Δεν κάλεσε στις διαδηλώσεις, δεν συμμετείχε σε αυτές προσωπικά, δεν έστρεψε το PT προς τη συστηματική στήριξή τους –πράγματα που με δεδομένο το «πολιτικό βάρος» που διαθέτει, θα μπορούσαν να έχουν κάνει διαφορά. Αλλά η στρατηγική του Λούλα ήταν η εκλογική «υπομονή μέχρι

την κάλπη» και δεν είχε χώρο για εξωκοινοβουλευτικές «περιπέτειες».

Διεργασίες στην αστική αντιπολίτευση

Η αδυναμία του κινήματος να ανατρέψει τον Μπολσονάρο από τους δρόμους, συνοδεύτηκε από (και διευκόλυνε) την απροθυμία τμημάτων της φιλελεύθερης αστικής τάξης και αντιπολίτευσης να επιμείνουν στις διαδικασίες κοινοβουλευτικής ανατροπής του και να τερματίσουν τη διαμάχη τους μαζί του με συμβιβασμό. Σε αυτό το σημείο είχε γίνει σαφές ότι ο Μπολσονάρο θα ολοκλήρωνε ανεμπόδιστα τη θητεία του και οι τύχες του θα κρίνονταν στις κάλπες του 2022. Στις γραμμές σοβαρών τμημάτων της αστικής τάξης κυριαρχούσε η συζήτηση για τον αναγκαίο «τρίτο δρόμο». Γράφτηκαν πολλά για τους προβληματισμούς που γεννούσε η προοπτική να κυριαρχήσουν στην αντιπαράθεση «οι δύο πιο πολωτικές προσωπικότητες στη Βραζιλία» και υπήρξε κινητικότητα για την ανάδειξη κάποιας υποψηφιότητας που θα εκφράζει πολιτικά τον «φιλελευθερισμό» και τη «σταθερότητα», απέναντι και στον «άγαρμπο» νεοφασίστα και στον «διχαστικό» Λούλα, (το συντηρητικό κοινό, στο κλίμα του «αντι-PT» εξτρεμισμού που καλλιεργήθηκε μετά το 2016, τον θεωρεί πλέον τον διάβολο προσωποποιημένο). Αυτά τα σχέδια αποδείχθηκαν εξαιρετικά αδύναμα. Οι πιο αναγνωρίσιμοι ηγέτες της κεντροδεξιάς, όπως ο Σέρχιο Μόρο (ο δικαστής που τις έρευνες διαφθοράς γκρέμισε το PT, στοχοποίησε τον Λούλα, αλλά έστειλε και δεξιούς στη φυλακή και τελικά ήρθε σε σύγκρουση με τον Μπολσονάρο) και ο Ζοάο Ντόρια (που είχε τη στήριξη του PSDB, ενός από τα βασικά

αστικά κόμματα της χώρας), αποσύρθηκαν από την κούρσα, διαπιστώνοντας ότι δεν ξεπερνούσαν (μαζί) ένα 10-11%.

Νεκρανάσταση της στρατηγικής της ταξικής συνεργασίας Σε αυτό το τοπίο ξεδιπλώθηκε η στρατηγική του Λούλα. Όπως είχε αφήσει να διαφανεί από την «ενωτική» και «μετριοπαθή» ρητορική στις δημόσιες παρεμβάσεις μετά την αποφυλάκισή του, αλλά και από την εκλογοκεντρική αντιμετώπιση της αντι-Μπολσονάρο πάλης, ο Λούλα στόχευε να προσελκύσει την υποστήριξη της «φιλελεύθερης» αστικής αντιπολίτευσης. Αυτή επισφραγίστηκε με τη συμφωνία να είναι υποψήφιος αντιπρόεδρος ο Τζεράλντο Αλκμίν. Ο Αλκμίν ήταν ιδρυτικό στέλεχος του PSDB, πολιτικός εκπρόσωπος της Δεξιάς επί 30 χρόνια, αντίπαλος του Λούλα στις εκλογές του 2006, με ενεργή συμμετοχή στην κοινοβουλευτική ανατροπή της Ντίλμα Ρούσεφ το 2016, άνθρωπος των ισχυρών επιχειρηματιών του Σάο Πάουλο, που διατηρεί επαφές με τη διαβόητη καθολική οργάνωση Opus Dei και έχει τραγικά (οικονομικά και κατασταλτικά) «πεπραγμένα» ως πρώην κυβερνήτης του Σάο Πάουλο. Αποχώρησε από το κόμμα του κι εντάχθηκε στο PSB (κεντρώο, πιο «φιλικό» προς τον Λούλα και το PT), ώστε να διευκολύνει τη συμμαχία, λέγοντας όμορφα λόγια για «γενναιοδωρία, πολιτικό μεγαλείο, αλτρουϊσμό και ενότητα… ώστε να ανοικοδομήσουμε τη χώρα». Ο Λούλα υπήρξε ακόμα πιο θερμός: Αποκαλεί πλέον τον Αλκμίν «σύντροφο» (!) και για να υπογραμμίσει το βάθος της συμμαχίας, δηλώνει ότι θα ήταν ευπρόσδεκτος να γίνει μέλος του PT (!!). Δεν πρόκειται για μια περιορισμένη, «τακτική», εκλογική συμμαχία. Ο Λούλα έχει δηλώσει ότι «το σημαντικό που

πρέπει να γνωστοποιήσουμε είναι πως δεν αφορά μόνο το στόχο της νίκης στις εκλογές, γιατί η εκλογική νίκη θα είναι ίσως ευκολότερη σε σύγκριση με τα καθήκοντα που θα μας περιμένουν για την αποκατάσταση της χώρας». Το PSB σε επιστολή του προς τον Λούλα δήλωνε ότι «Η πρόταση δεν περιορίζεται στην εκλογική πτυχή… περιλαμβάνει και μια προγραμματική πτυχή, εφόσον η συγκρότηση ενός πλατιού μετώπου απαιτεί τη δημιουργία ενός προγράμματος που θα καλύπτει τις προσδοκίες των δυνάμεων που το συναπαρτίζουν». Ο Λούλα συνεχίζει να απευθύνεται προνομιακά στους φτωχούς, αλλά χωρίς μεγάλες υποσχέσεις, ως ο υποψήφιος που θα αποκαταστήσει μια παλιά, σχετικά πιο βιώσιμη, «κανονικότητα». Με τα λόγια του ίδιου: «να επιστρέψουμε στις μέρες που ένας εργάτης μπορούσε να φάει μπριζόλα και να πιεί μπύρα το σαββατοκύριακο». Η συνυποψηφιότητα Λούλα-Αλκμίν υπήρξε μια σανίδα σωτηρίας για τα τμήματα της αστικής αντιπολίτευσης στον Μπολσονάρο, που κατάφεραν να «παραμείνουν στο παιχνίδι» μέσω αυτής της συμμαχίας. Οι άλλες αστικές δυνάμεις, που το κοινό τους καθορίζεται περισσότερο από την «αντι-PT» διάθεση, αποσυρόμενες από την κούρσα, ουσιαστικά ανάβουν «πράσινο φως» στη στήριξη του νεοφασίστα. Με βάση τα ποιοτικά στοιχεία των ερευνών, ο Αλκμίν δεν πρόκειται να φέρει τις ψήφους της «μεσαίας τάξης» στον Λούλα: Τα πιο εύπορα στρώματα παραμένουν το προνομιακό κοινό του Μπολσονάρο. Ο ρόλος του Αλκμίν είναι αυτός της «εγγύησης» του Λούλα προς την αστική τάξη, για να του επιτρέψει αυτή να κυβερνήσει, και ταυτόχρονα του «ιμάντα» μεταβίβασης των απαιτήσεων της αστικής τάξης στην κυβέρνηση.

Αντικαπιταλιστική Αριστερά

Ό

λα αυτά έχουν δημιουργήσει ένα πολύ πιεστικό περιβάλλον για την αντικαπιταλιστική Αριστερά, τις δυνάμεις στα αριστερά του PT. Από το περασμένο φθινόπωρο, το συνέδριο του PSOL είχε καταλήξει ομόφωνα ότι σε περίπτωση δεύτερου γύρου, θα ψηφίσει «ενάντια στον Μπολσονάρο» δηλαδή τον Λούλα. Αλλά υπήρξαν διαφορές στην στάση στον πρώτο γύρο. Η πρόταση για αυτόνομη κάθοδο του PSOL μειοψήφησε (44%) και η απόφαση της τακτικής στον πρώτο γύρο παραπέμφθηκε για τον Απρίλη, όταν θα είχαν γίνει γνωστές οι προθέσεις του Λούλα ως προς

τις συμμαχίες και το περιεχόμενο της κυβέρνησής του. Παρά τη συμφωνία Λούλα-Αλκμίν, αποφασίστηκε η στήριξη της υποψηφιότητας Λούλα από τον πρώτο γύρο. Αλλά στη «σκιά» αυτής της συμμαχίας, συμπληρώθηκε με κάποιες επιπλέον αποφάσεις: Η διαρκής πολεμική ενάντια στον Αλκμίν και την αστική παρουσία στο συνασπισμό του PT, η ανεξάρτητη προεκλογική καμπάνια του PSOL (με «το δικό του πρόγραμμα, το δικό του όραμα για το τί είναι μια κυβέρνηση της Αριστεράς και τα μέτρα που το ίδιο θεωρεί αναγκαία στη σύγκρουση με την άρχουσα ελίτ») και η απαγόρευση κάθε

διαπραγμάτευσης για οποιεσδήποτε κρατικές-κυβερνητικές κ.ά. θέσεις στο συνασπισμό Λούλα-Αλκμίν. Με αυτά τα μέτρα, το PSOL προστατεύεται από τη βασική ανησυχία που εξέφρασε η μειοψηφία: Ότι το αστικό πολιτικό καθεστώς μπορεί να ασκεί στο PSOL πιέσεις δεξιάς προσαρμογής των θέσεών του έμμεσα, με ενδιάμεσο «ιμάντα» το PT, και ότι ένα τμήμα της ηγεσίας επεδίωκε την παρουσία του PSOL στην καμπάνια του PT από τον πρώτο γύρο, προκειμένου να διαπραγματευτεί από καλύτερες θέσεις τη συμμετοχή στην κυβέρνηση.

(συνέχεια σελ.30)

30

διεθνή

6 ιουλη 2022

Ο Μπολσονάρο, ο Λούλα και η αντικαπιταλιστική Αριστερά (συνέχεια από σελ.29) Ωστόσο η επιλογή παραμένει αμφιλεγόμενη. Είναι προφανές ότι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ Λούλα και Μπολσονάρο δεν πρέπει να αφήνει καθόλου αδιάφορη την αντικαπιταλιστική Αριστερά. Ο Μπολσονάρο δεν είναι μια «συμβατική» κυβέρνηση της Δεξιάς, δεν είναι καν το αντίστοιχο μιας ευρωπαϊκής «γραβατωμένης» ακροδεξιάς. Όπως προκύπτει κι από την περιγραφή της θητείας του, είναι κάτι ποιοτικά πολύ πιο επικίνδυνο. Η αξιοποίηση του ικανότερου διαθέσιμου εργαλείου για την εκλογική του ήττα είναι σημαντική. Ενώ το ότι έχει απέναντί του τον Λούλα, με το συμβολισμό που διατηρεί η υποψηφιότητά του ανάμεσα στις «πλατιές πρωτοπορίες» του βραζιλιάνικου κινήματος, κάνει πολύ πιο εύκολη την σαφή τοποθέτηση στο δίλημμα. Ωστόσο, το σύστημα δύο γύρων (συνήθως) «μεταθέτει» την ασφυκτική πίεση της «χρήσιμης ψήφου» για το δεύτερο γύρο, δίνοντας δυνατότητες σε όλες τις δυνάμεις να δοκιμάσουν τις τύχες τους και να μετρήσουν την επιρροή του πολιτικού μηνύματός τους. Το PSOL θα μπορούσε να δοκιμάσει να «μετρηθεί», και να δώσει τη μάχη ενάντια στον Μπολσονάρο στο δεύτερο γύρο. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον θα είχε ασφαλώς να μετρηθούν ενωμένες οι δυνάμεις στα αριστερά του PT (PSOL, PSTU, Unidade Popular, PCB), όπως είχε καλέσει ένα κείμενο 12 αριστερών διανοούμενων λίγο πριν τη διάσκεψη του PSOL. Αλλά αυτή η προοπτική έδειχνε ακόμα πιο μακρινή, καθώς υπάρχουν ήδη τρεις διαφορετικές υποψηφιότητες (ελάχιστης, πολύ στενής «καταγραφής»).

Την επιλογή του PSOL να καλέσει σε ψήφιση του Λούλα εξήγησε σε άρθρο του ο σύντροφος Βαλέριο Αρκάρι. Όσον αφορά τις πιο «ιδεολογικές» ενστάσεις (που αντιμετωπίζουν ένα διακριτό «αντικαπιταλιστικό» εκλογικό κατέβασμα ως αυταπόδεικτης αξίας) έχει ιδιαίτερη αξία μια υπενθύμιση που κάνει: «Οι αποφάσεις επί της εκλογικής τακτικής για την Αριστερά πρέπει να στηρίζονται στην ανάλυση της συγκυρίας, αλλιώς δεν είναι τακτική, γίνεται διαρκής στρατηγική. Όταν η πραγματικότητα αλλάζει, αλλάζουν και οι τακτικές. Η μετατροπή μιας τακτικής σε στρατηγική βλάπτει, γιατί η ακαμψία αντικαθιστά την

κοινωνικό συσχετισμό και άρα την εκτίμηση για τις προοπτικές του Μπολσονάρο. Όπου αντιπαρατίθενται η εκτίμηση ότι «ο Μπολσονάρο είναι τόσο αποδυναμωμένος που το αποτέλεσμα [του πρώτου γύρου] θα δρομολογήσει την αναπόφευκτη ήττα του» και η άποψη ότι «ο Μπολσονάρο δεν είναι ένα πτώμα που απομένει πλέον μόνο να ενταφιαστεί» και ότι -συνεπώςο ρόλος της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς είναι να εργαστεί για την πιο καθαρή-ηχηρή ήττα του από τον πρώτο γύρο. Όμως ακόμα μεγαλύτερη αξία -σε ό,τι μας αφορά- έχει η εκτίμηση για τον συσχετισμό μέσα στην Αριστερά. Γιατί αφορά την καλύτερη τακτική για να εξυπηρετηθεί

«Οι αποφάσεις επί της εκλογικής τακτικής για την Αριστερά πρέπει να στηρίζονται στην ανάλυση της συγκυρίας, αλλιώς δεν είναι τακτική, γίνεται διαρκής στρατηγική». πολιτική σκέψη». Παραθέτοντας ένα μεγάλο εύρος διαφορετικών συνθηκών και αντίστοιχων εκλογικών τακτικών επιλογών (από το ενεργό μποϊκοτάζ μέχρι την αυτόνομη κάθοδο), σημειώνει ότι «υπάρχουν και συνθήκες, όπως οι σημερινές, όπου οφείλουμε… να ψηφίσουμε ένα άλλο αριστερό κόμμα με το οποίο έχουμε ασυμφιλίωτες διαφορές».

Η σημασία του συσχετισμού

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχουν οι «πολιτικές» ενστάσεις, που αφορούν την ανάγνωση της συγκυρίας και τις εκτιμήσεις για το συσχετισμό -στην κοινωνία, αλλά και στο εσωτερικό της Αριστεράς. Η πρώτη διαφωνία αφορά τον

και το δεύτερο καθήκον εκτός από αυτό της ήττας του Μπολσονάρο, η ενίσχυση της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Μετά το 2013, είχε καταγραφεί μια τάση ενίσχυσης του PSOL, ενώ ιδιαίτερα μετά το 2016, το PT είχε μπει σε τροχιά αποδυνάμωσης. Ασφαλώς το PSOL παρέμενε μια μειοψηφία μεταξύ των πολιτικοποιημένων τμημάτων της εργατικής τάξης και των κινημάτων, η πλειοψηφία των οποίων παρέμενε συνδεδεμένη με το PT. Αλλά η αντικαπιταλιστική Αριστερά κατακτούσε δικό της, ορατό, «χώρο». Με στενά εκλογικούς όρους, ο Αρκάρι εκτιμά ότι αυτή η συνθήκη έχει ανατραπεί: «Ο Λούλα βγήκε από τη φυλακή “ψηλότερος” από

ό,τι ήταν πριν. Η καμπάνια του θα προκαλέσει ένα τσουνάμι στα εργοστάσια και τις εργατογειτονιές των μεγάλων πόλεων…». Από αυτές τις εκτιμήσεις, προκύπτουν και οι τακτικές επιλογές. Κατά πόσο η (εκλογική) παρουσίαση ενός σχεδίου «πέρα από τον Λουλίσμο» θα βρει «χώρο» και θα διευκολύνει τη σύνδεση του PSOL με τις πρωτοπορίες, ή αν υπάρχει ο κίνδυνος που περιγράφει ο Αρκάρι: «αν το PSOL παρουσιάσει δική του υποψηφιότητα, δεν θα αποφύγει μια δραματική απομόνωση που θα το βυθίσει σε ένα σπιράλ περιθωριοποίησης, ακόμα κι αν επιτίθεται στον Μπολσονάρο με τη μεγαλύτερη οξύτητα…». Σύμφωνα με τη δεύτερη «σχολή σκέψης», η βαθύτερη σύνδεση του PSOL με τις πλατιές πρωτοπορίες κι η ενίσχυση της θέσης του, εξυπηρετείται καλύτερα από την αποφυγή μιας αυτόνομης καθόδου. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε -από μακριά- τον συσχετισμό, την κατάσταση πνευμάτων στις εργατογειτονιές, και άρα ποια τακτική βοηθά περισσότερο τις προοπτικές της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Ευχόμαστε οι σύντροφοι να πράττουν το σωστό. Σε κάθε περίπτωση, η διασφάλιση της ενότητας του PSOL και το ξεπέρασμα των σεχταρισμών στα «αριστερά του PT» θα είναι κρίσιμα μετά την κάλπη. Γιατί τότε θα αρχίσουν οι πραγματικές μάχες, στις οποίες η ταξική συνεργασία που πρεσβεύει ο «λουλίσμο» θα αποδειχθεί ανεπαρκές εργαλείο (είτε ως κυβέρνηση, είτε ως αντιπολίτευση, είτε απέναντι σε μια -διόλου απίθανηπραξικοπηματική απόπειρα του Μπολσονάρο να αμφισβητήσει το αποτέλεσμα) και η αντικαπιταλιστική Αριστερά θα έχει να παίξει έναν αναντικατάστατο ρόλο.

διεθνη

6 ιουλη 2022

31

Κολομβία: Η νίκη του Πέτρο

Η

νίκη του Γκουστάβο Πέτρο στις προεδρικές εκλογές στην Κολομβία είναι ένα ιστορικό εκλογικό αποτέλεσμα. Η Κολομβία αποκτά για πρώτη φορά στην ιστορία της μια κυβέρνηση προερχόμενη από την Αριστερά, ακόμα και με την πιο «πλατιά» έννοια του όρου. Είναι μια χώρα που πέρασε όλο τον 20ό αιώνα με εναλλαγές δύο αστικών κομμάτων (Συντηρητικοί και Φιλελεύθεροι), πριν αυτά αντικατασταθούν στη στροφή του 21ού αιώνα από τη σκληρή δεξιά ηγεμονία του «Ουριμπίσμο». Στον πρώτο γύρο των εκλογών, το αυτής της ηγεμονίας αποτυπώθηκε από τον αποκλεισμό του παραδοσιακού δεξιού Φίκο Γκουτιέρεζ. Στον δεύτερο γύρο, ο Πέτρο είχε να αντιμετωπίσει τον Ροντόλφο Χερνάντεζ, το «νέο πρόσωπο» (77 ετών…) της κεντροδεξιάς, που ως «ανεξάρτητος» (επιχειρηματίας και πρώην δήμαρχος) είχε περισσότερες ελπίδες

να επικρατήσει σε ένα περιβάλλον στρατηγικής ήττας του προηγούμενου σκληρού-συντηρητικού πολιτικού σχεδίου. Ο Χερνάντεζ κατόρθωσε να αντλήσει σχεδόν όλη τη μεγάλη «δεξαμένη» του Φίκο και άλλων μικρών δεξιών υποψηφίων, πηγαίνοντας από τις 5.965.000 ψήφους στις 10.580.000. Ο Πέτρο, ξεκινώντας από 8.540.000 ψήφους κι έχοντας να υπολογίζει (όχι με σιγουριά) κάποιες από τις 885.000 ψήφους του «προοδευτικού κεντρώου» Σέρχιο Φαχιάρδο, μπορούσε να ελπίζει μόνο σε μια αύξηση της συμμετοχής. Και αυτό ακριβώς συνέβη. Περίπου 1.200.000 περισσότεροι άνθρωποι πήγαν ως την κάλπη στο δεύτερο γύρο και αυτή η συμμετοχή φαίνεται ότι αφορούσε σχεδόν απόλυτα τη στήριξη του Πέτρο, που συγκέντρωσε τελικά 11.280.000 ψήφους και το 50,44% που χρειαζόταν για να εκλεγεί. Η ήττα του «ουριμπίσμο» έγινε μάλιστα τη χρονιά που η συμμετοχή υπήρξε

η μεγαλύτερη εδώ και μερικές δεκαετίες (55% στον πρώτο γύρο και 58,1% στο δεύτερο, ενώ από την αρχή του 21ού αιώνα παραδοσιακά η συμμετοχή έμενε κάτω του 50%). Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο του δεύτερου γύρου: Ενώ το «πανεθνικό» σκορ δείχνει ντέρμπι (50,44% - 47,31%), σε ελάχιστα από τα 22 διοικητικά διαμερίσματα υπήρξε διαφορά μικρότερη των 10 μονάδων (του τύπου 55-45). Στα περισσότερα υπήρξε πεντακάθαρος νικητής (του τύπου 65-35) και σε αρκετά το σκορ έφτανε σε επίπεδα 80-20, είτε για τον Πέτρο, είτε για τον Γκουτιέρεζ. Αν και δεν γνωρίζουμε την δημογραφία και «κοινωνική γεωγραφία» της Κολομβίας, είναι σχετικά ασφαλές να πούμε ότι αποτυπώθηκε μια απόλυτη-καθαρή πόλωση ανάμεσα σε πιο εύπορα και πιο φτωχά διαμερίσματα. Η επόμενη μέρα στην Κολομβία, θα κριθεί από τη συμπεριφορά και τις δι-

αθέσεις αυτών των δύο στρατοπέδων. Όσον αφορά την αστική τάξη, μένει να φανεί αν θα προκρίνει μια πολιτική «καρότου», που θα ανεχτεί ένα στοιχειώδη εκδημοκρατισμό της χώρας υπό τον Πέτρο, αλλά θα βάζει «χαλινάρι» σε κάθε απόπειρα αμφισβήτησης του οικονομικού μοντέλου (άλλωστε η Αριστερά είναι μειοψηφία στο Κογκρέσο). Ή θα στραφεί σε πολιτική «μαστιγίου», μια προοπτική που κανείς δεν δικαιούται να υποτιμήσει όταν μιλάμε για μια χώρα όπως η Κολομβία. Όσον αφορά την εργατική τάξη, το ζήτημα είναι να ξαναπιάσει το νήμα της μεγάλης εξέγερσης του 2021. Είναι η μοναδική δύναμη που μπορεί να αμφισβητήσει έμπρακτα ένα συμβιβασμό όπου «θα αλλάξουν όλα για να μην αλλάξει τίποτα». Και -πολύ περισσότερο- είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να αντισταθεί αποτελεσματικά σε μια επιστροφή των «Ουριμπίστα» με άλλες, εξωκοινοβουλευτικές, μεθόδους…

Το τέλος του κύκλου του «ουριμπίσμο» Του Ραούλ Ζιμπέκι

Ο

Αλβάρο Ουρίμπε Βέλεζ ανέλαβε την προεδρία της Κολομβίας στις 7 Αυγούστου του 2002 και -μετά από μια επανεκλογήπαρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 2010. Τερμάτισε την 8ετή θητεία του ως πρόεδρος με τη δημοφιλία του περίπου στο 70%, κυρίως επειδή μείωσε την ένοπλη βία και αποδυνάμωσε τους αντάρτες, οι οποίοι είχαν γίνει ιδιαίτερα αντιδημοφιλείς λόγω των απαγωγών και των εκτελέσεων που έκαναν. Αργότερα, ο Ουρίμπε εναντιώθηκε στο διάδοχό του, Χουάν Μανουέλ Σάντος, επειδή αυτός διαπραγματεύτηκε το τέλος του πολέμου με τις Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC). To 2016, ο Ουρίμπε κινητοποίησε δραστήρια την καμπάνια απόρριψης της ειρηνευτικής συμφωνίας στο σχετικό δημοψήφισμα, κατορθώνοντας ενάντια σε όλα τα προγνωστικά να επικρατήσει το ΟΧΙ. Ωστόσο, το άστρο του Ουρίμπε έσβηνε σταδιακά, σε μεγάλο βαθμό επειδή άρχισε να φθίνει η σημασία της ρητορικής περί «ασφάλειας»: Η ήττα των ανταρτών ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία του, αλλά τελικά αυτή κατέληξε να υπονομεύσει την υποστήριξη που ο ίδιος απολάμβανε μέχρι πρότινος. Από την μία, ήταν ανίκανος να παρουσιάσει κάποια άλλη πολιτική πέρα από την «ασφάλεια», για να συνεχίσει να απευθύνεται στον κόσμο και να συγκεντρώνει πολιτική στήριξη. Από την άλλη, η διαφθορά και οι εμφανείς πα-

ραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χαρακτήρισαν τις κυβερνήσεις του άρχισαν να του κοστίζουν. Η πιο σοβαρή υπόθεση ήταν αυτή των «ψευδών θετικών»: τις δολοφονίες νέων ανθρώπων που δεν εμπλέκονταν στον πόλεμο αλλά που ο στρατός επιβεβαίωνε ότι ήταν απώλειες στη διάρκεια μάχης. Οι ένστολοι που κατάφερναν να προκαλέσουν απώλειες στους αντάρτες έπαιρναν βραβεία, διακοπές και προαγωγές, ενώ οι διοικητές που δεν παρουσίαζαν «θετικά» αποτελέσματα τιμωρούνταν. [Αυτό έδινε επιπλέον κίνητρο στο στρατό να δολοφονεί νέους ανθρώπους και να τους παρουσιάζει ως θύματα σε μάχες με αντάρτες]. Τα δικαστήρια έχουν επιβεβαιώσει πάνω από 2.000 εγκλήματα τέτοιου τύπου στη διάρκεια της προεδρίας Ουρίμπε. Αλλά ο συνολικός αριθμός υπολογίζεται ότι μπορεί να φτάνει τις 10.000 δολοφονίες. Από το 2006, στη δεύτερη θητεία του Ουρίμπε, το σκάνδαλο των «παρα-πολιτικών» άρχισε να αποκαλύπτει τη σχέση ανάμεσα σε κορυφαίους κυβερνητικούς παράγοντες του περιβάλλοντος Ουρίμπε και τους παραστρατιωτικούς. Μια από τις μεγαλύτερες συνέπειες του Ουριμπίσμο είναι η λεγόμενη κουλτούρα traqueta, «ένας όρος που προέρχεται από τη γλώσσα που χρησιμοποιούν οι εκτελεστές των καρτέλ ναρκωτικών και των παραστρατιωτικών στο Μεντελίν, και αναφέρεται στον χαρακτηριστικό ήχο του αυτόματου όπλου (tratratra)», σύμφωνα με τον ιστορικό Ρενάν Βέγκα Καντόρ. Αυτή η κουλτούρα μπράβων και εκτελεστών, όπου αλληλο-επικαλύπτονται οι έμποροι ναρκωτικών και οι παραστρατιωτικοί, προβλέπει ότι κάθε κατάσταση επι-

λύεται μέσω της χρήσης φυσικής βίας. Ο ιστορικός εξηγεί ότι αυτή η «προσκόλληση στη βία, το χρήμα, τη ματσίλα, τις διακρίσεις και το ρατσισμό, συμπληρώνει την ανισότητα που χαρακτηρίζει την κολομβιανή κοινωνία αλλά και προκύπτει από αυτήν». Για να προστατευτεί η διαιώνιση αυτής της ανισότητας απέναντι στην αυξανόμενη οργάνωση των αγροτών και των λαϊκών στρωμάτων, οι κυρίαρχες τάξεις σφυρηλάτησαν μια στενή συμμαχία με τους άρχοντες του εμπορίου ναρκωτικών και τους παραστρατιωτικούς. Με αυτόν τον τρόπο επιχείρησαν να «σαρώσουν με αίμα, φωτιά και αλυσοπρίονα οποιοδήποτε εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο πρότεινε έναν εκδημοκρατισμό της κολομβιανής κοινωνίας», σημειώνει ο Βέγκα Καντόρ. Η κουλτούρα traqueta ρίζωσε σε όλη την κοινωνία και έγινε ηγεμονική, ιδιαίτερα στην πολιτική και στη δημοσιογραφία. Η πραγματική πτώση του Ουρίμπε,

Ο στο λόκλη ρ RP roj ο ect .gr

τον οποίο μια απόλυτη πλειοψηφία Κολομβιανών κατέληξε να αποκηρύσσει, άρχισε το 2019, στη διάρκεια της απεργίας που κάλεσαν οι συνδικαλιστικές ομοσπονδίες, η οποία -ενάντια σε όλα τα προγνωστικά- κράτησε για βδομάδες, όταν κινητοποιήθηκε και η νεολαία που δεν έχει μέλλον, διευρύνοντας το κοινωνικό ρήγμα που είχε ανοίξει η απεργία. Στη διάρκεια της πανδημίας υπήρξαν αρκετές σημαντικές κινητοποιήσεις, αλλά η πραγματική ήττα του Ουριμπίσμο ήρθε με την απεργία που ξεκίνησε στις 28 Απρίλη του 2021. Κράτησε για 3 μήνες. Το «Uribe, paraco, el pueblo esta berraco» («Ουρίμπε, παρακό [παραστρατιωτικοί], ο λαός είναι οργισμένος») ήταν η κραυγή που βγήκε εκρηκτικά μέσα από εκατομμύρια διαφορετικά λαρύγγια στις πιο απομακρυσμένες γωνιές μιας χώρας που είχε κουραστεί από τον πόλεμο και -πάνω απ’ όλα- από τον βρώμικο πόλεμο τον οποίο υποστήριζε πιο φανατικά ο πρώην πρόεδρος.

6 ΙΟΥΛΗ 2022

Φεµινιστικό Φεστιβάλ 2022: Μια µοναδική γιορτή διεκδίκησης και ορατότητας σελ. 16-17, 18, 19

Τα αντιρατσιστικά φεστιβάλ δείχνουν το δρόµο

Να τσακίσουµε τις ρατσιστικές πολιτικές µε µαζικότητα, ενότητα και ριζοσπαστισµό Του Νικόλα Κολυτά

Τ

ο φετινό καλοκαίρι τα αντιρατσιστικά φεστιβάλ ξανάνοιξαν τις πύλες τους σε όλη τη χώρα µε χιλιάδες κόσµο να πληµµυρίζει τις συζητήσεις, τις εκθέσεις, τις µεταναστευτικές κουζίνες και τις συναυλίες τους. Ένα πανέµορφο και πολύχρωµο ψηφιδωτό ανθρώπων έδειξε ότι παρά το ρατσιστικό κατήφορο της κυβέρνησης και τα διαρκή εγκλήµατα στα σύνορα, υπάρχει ο δρόµος του αγώνα, της αλληλεγγύης και του αντιρατσισµού. Και αυτό είναι κάτι πολύ ελπιδοφόρο, αν µετουσιωθεί σε οργανωµένη πολιτική απάντηση.

Κρίσιµη συγκυρία

Η περίοδος που διανύουµε είναι βαµµένη µε αίµα. Με το αίµα όσων προσπαθούν να ζήσουν σε έναν κόσµο χωρίς πόλεµο, φτώχεια και ρατσισµό. Οι εικόνες από το Μαρόκο συγκλόνισαν. ∆εκάδες µετανάστες βρήκαν φρικτό θάνατο κατά τη µαζική προσπάθειά τους να εισχωρήσουν στον ισπανικό θύλακα της Μελίγια. Έπειτα από δύο ώρες βίαιων συµπλοκών µε τους αξιωµατικούς των δυνάµεων ασφαλείας, το τέλος ήταν τραγικό µε συνολικό απολογισµό 23 νεκρούς. Η νέα σκληρότερη Ευρώπη-Φρούριο, έδειξε για ακόµη µια φορά τα δόντια της σε όποιον επιθυµεί να εισέλθει στην επικράτειά της. Και κάπου εδώ ξεκινάει ένα ξέφρενο πάρτι υποκρισίας. Σύσσωµο το πολιτικό και µιντιακό προσωπικό της χώρας συγκλονίστηκε από τις σκληρές εικόνες των στοιβαγµένων νεκρών, τη στιγµή που αντίστοιχα εγκλήµατα στα ελληνικά σύνορα, θάβονται κάτω από το χαλί. Μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης να βραβεύει κατά καιρούς τους Αντετοκούνµπο ή να δέχεται στο γραφείο του τον πανάξιο Ιρανό µαθητή που διακρίθηκε στις πανελλήνιες εξετάσεις, όµως πίσω από τη λαµπερή εικόνα της επικοινωνίας, υπάρχει πάντα η τραγική εικόνα της πραγµατικότητας. Μόνο µεταξύ 24 και 27 Ιουνίου περισσότεροι από 1.130 πρόσφυγες και µετανάστες αποτράπηκαν, έπειτα από παρέµβαση του Ελληνικού Λιµενικού, να προσεγγίσουν τις ελληνικές ακτές, αναγκάζοντάς τους να επιστρέψουν στην Τουρκία. Το δόγµα της απώθησης-καταστολής-απέλα-

σης, έχει γίνει ευαγγέλιο για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, που πατώντας στα πεπραγµένα των προκατόχων της, εντείνει ακόµη περισσότερο τις ωµές ρατσιστικές πολιτικές της. Αυτό άλλωστε γίνεται φανερό όχι µόνο στο Αιγαίο και στον Έβρο, αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Χαρακτηριστικότερο παράδειγµα είναι το επιχειρούµενο κλείσιµο της δοµής φιλοξενίας στον Ελαιώνα, υπό το πρόσχηµα της ανάπλασής του. Μια ανάπλαση που εκδιώκει τους πρόσφυγες για να χτιστούν πολυτελή γήπεδα και εµπορικά κέντρα. ∆εν είναι η πρώτη φορά που τα επιχειρηµατικά κέρδη ιεραρχούνται ψηλότερα από την ανθρώπινη ζωή. Απλώς το έργο επαναλαµβάνεται. Οι διαµένοντες πρόσφυγες έχουν ξεκινήσει µια σειρά από κινητοποιήσεις, ενώ πραγµατοποίησαν παρέµβαση και στο 23ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αθήνας. Αυτό που ζητούν είναι να µην κλείσει η πρώτη δοµή φιλοξενίας της Αττικής, πριν εξασφαλιστεί στέγη, να µη γίνει καµία εκβιαστική µεταφορά προσφύγων και να επαναπροσληφθούν οι εργαζόµενοι σε υπηρεσίες ψυχικής και κοινωνικής στήριξης των προσφύγων. ∆ίπλα τους στέκονται χιλιάδες αλληλέγγυοι/ες που αρνούνται να συµβιβαστούν µε τη ρατσιστική ατζέντα της κυβέρνησης.

Φεστιβάλ ελπίδας

Τη στιγµή, λοιπόν, που διανύουµε ένα καλοκαίρι εφιαλτικό για τους µετανάστες και τους πρόσφυγες, το

Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αλλά και πλήθος άλλων αντίστοιχων εκδηλώσεων στην Πάτρα, στην Κρήτη και στα Τρίκαλα, έδωσαν πολλές ελπίδες. Ιδιαίτερα στην Αθήνα µια τεράστια λαοθάλασσα πληµµύρισε την Πανεπιστηµιούπολη και τις τρεις ηµέρες του Φεστιβάλ. Η διοργάνωση, σε ανακοίνωσή της ανέφερε ότι «Η προσέλευση -µετά από δύο χρόνια απουσίας- ήταν συγκλονιστική οδηγώντας σε ένα από τα µεγαλύτερα αντιρατσιστικά φεστιβάλ που έχουν γίνει ποτέ στην Αθήνα». Ούτε η ζέστη, ούτε οι προκλήσεις της αστυνοµίας, ούτε άλλες µεγάλες πολιτιστικές εκδηλώσεις κατάφεραν να κάµψουν την κοσµοσυρροή. Και αυτό είναι κάτι πολύ σηµαντικό σε µια περίοδο που η ακροδεξιά ανασυντάσσεται στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Έπειτα από δύο χρόνια, ο κόσµος των κινηµάτων και της Αριστεράς, είχε την ευκαιρία να συναντηθεί ξανά και να συζητήσει γύρω από τα φλέγοντα ζητήµατα της περιόδου. Η εγκληµατική πολιτική των pushbacks στο Αιγαίο καθώς και οι συνθήκες διαβίωσης των µεταναστών και προσφύγων, ήταν κάποια από τα σηµαντικότερα θέµατα των εκδηλώσεων. Οι συζητήσεις όµως των φεστιβάλ σε όλη τη χώρα, ξεδιπλώθηκαν γύρω από επίµαχα ζητήµατα της περιόδου όπως ο πόλεµος στην Ουκρανία, η περιβαλλοντική κρίση, η ακρίβεια και η έµφυλη βία. Την ίδια στιγµή στο χώρο τους υπήρχαν εκθέσεις φωτογραφίας,

µπαζάρ, βιβλιοπωλεία και τραπεζάκια πολιτικών οργανώσεων γύρω από τα οποία ο κόσµος συζητούσε τους προβληµατισµούς του και αντάλλασσε απόψεις. Ήταν µια πραγµατική γιορτή αλληλεγγύης και αγώνα. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, τις εντυπώσεις κέρδισαν οι πεντανόστιµες µεταναστευτικές κουζίνες αλλά και το πλούσιο πρόγραµµα των συναυλιών. Ο απολογισµός της παρουσίας και της συµµετοχής του κόσµου κρίνεται άκρως θετικός. Όµως αν αυτό το µαζικό ενδιαφέρον για µια αντιρατσιστική µεγάλη γιορτή, δε µετατραπεί σε ένα πραγµατικά µαζικό και ριζοσπαστικό αντιρατσιστικό κίνηµα, τότε θα έχουµε µείνει στη µέση του δρόµου. Οι εξελίξεις πανευρωπαϊκά δείχνουν ζοφερές στο ζήτηµα του προσφυγικού. Οι πολιτικές οργανώσεις, οι αντιρατσιστικές πρωτοβουλίες, οι µεταναστευτικές συλλογικότητες, τα εργατικά συνδικάτα, οι φοιτητικοί σύλλογοι και οι µαθητικές οµάδες, πρέπει να βρουν ένα κοινό βηµατισµό τη νέα χρονιά απέναντι στις ρατσιστικές πολιτικές της κυβέρνησης και της ΕΕ. Πρέπει να τεθεί ξανά στην κεντρική πολιτική συζήτηση το ζήτηµα των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και να γίνει ορατό στο δηµόσιο διάλογο το έγκληµα που συντελείται στα σύνορα. Όλα αυτά, όµως απαιτούν οργάνωση, συσπείρωση και πολιτική µάχη. Μακάρι τα φετινά καλοκαιρινά αντιρατσιστικά φεστιβάλ να ήταν η αφετηρία µιας τέτοιας κατεύθυνσης. Θα φανεί τους επόµενους µήνες.