Brochure De Bezige Bij Antwerpen fictie & non-fictie - Voorjaar 2014

Page 1

De Bezige Bij Antwerpen voorjaar 2014


De Bezige Bij Antwerpen voorjaar 2014


INHOUD 4 Berichten 6

Ivo Victoria Dieven van vuur

10 Romain Puértolas

De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een IKEA-kast

12 Johan de Boose

Jevgeni

Het Vloekhout – deel 2

16 Amélie Nothomb

Nostalgie van het geluk

18 Rodaan Al Galidi Bloesemtocht 22 William Shakespeare

Verzameld werk

24 Els Witte

Het verloren koninkrijk

34 Pascal Verbeken

50 Ruth Lasters

Arm Wallonië

Vlaggenbrief

Een reis door het beloofde land

54 Delphine Lecompte

35 Pascal Verbeken

Grand Central Belge

56 Hugo Camps

Voetreis door een verdwijnend land

36 Korneel De Rynck

IJzeren oogst

Een reis door Europa en de Grote Oorlog

38 Frederik De Backer

40 Maarten Van

Ginderachter, Koen Aerts, Antoon Vrints (red.) Het land dat nooit was

Een tegenfeitelijke geschiedenis van België

Kamagurka De vaderlandsche geschiedenis

Sociale politiek in Vlaanderen, België en Europa

De weggevoerden van mei 1940

46 Herr Seele en

Geen samenleving zonder doel

58 Frank Seberechts

60 Jeroen van Rooij

Tot de laatste minuut

Berlijn

De allerbeste voetbalverhalen

Wilmots

28 Rory MacLean

30 Frank Vandenbroucke

Een eerlijk eikenhouten schot

44 Rolf Falter

Een bewogen geschiedenis

De baldadige walvis

Het harde verzet van de Belgische orangisten tegen de revolutie (1828-1850)

België Een geschiedenis zonder land

48 Joël De Ceulaer

Gooi God niet weg Over geloof, ongeloof en bijgeloof

Niemand had er enig idee van wat er aan de hand was

62 Verschijnings programma


Berichten christophe Van gerrewey wint Debuutprijs 2013 Christophe Van Gerrewey wint dit jaar de Debuutprijs voor zijn met superlatieven overladen debuut Op de hoogte, volgens de jury ‘een verrassende roman met stilistisch raffinement en een ijzersterk verhaal’. Na Ruth Lasters (2007), Rachida Lamrabet (2008), Y.M. Dangre (2011) en Filip Rogiers (2012) is het de vijfde keer in korte tijd dat een schrijver die debuteert bij De Bezige Bij Antwerpen deze prijs in de wacht sleept.

europese literatuurprijs voor Limonov De Europese Literatuurprijs, de prijs voor de beste in het Nederlands vertaalde roman van het afgelopen jaar, gaat naar Limonov van Emmanuel Carrère in vertaling van Katelijne De Vuyst en Katrien Vandenberghe. De jury loofde de schwung en de treffende toon van de vertaling.

p.B. gronda dingt mee naar de halewijnprijs P.B. Gronda is, kort na het verschijnen van Straus Park, genomineerd voor de Halewijnprijs. Deze prestigieuze prijs van de stad Roermond bekroont sinds 1987 auteurs die op grond van hun werk meer belangstelling verdienen. Eerdere winnaars waren onder anderen Arthur Japin, Tommy Wieringa, Johan de Boose en Marita de Sterck. Op 23 november wordt de prijs uitgereikt in Roermond. Intussen zijn ook de Duitse vertaalrechten van Straus Park verkocht aan btb Verlag.

peter van kraaij genomineerd voor De Bronzen Uil Met zijn aangrijpende debuut Wat rest is Peter van Kraaij genomineerd voor De Bronzen Uil 2013. Met deze literaire prijs wil het festival Het Betere Boek de meest beloftevolle Nederlandstalige auteur wiens debuutroman in 2013 verscheen in de kijker plaatsen. De winnaar krijgt 5000 euro en het begeerde bronzenuilbeeldje.


Ten oorlog wint prijs voor beste format in Berlijn

Ten oorlog, het televisieprogramma van productiehuis De chinezen dat in het voorjaar van 2013 op Eén werd uitgezonden, heeft de eerste prijs gewonnen tijdens het Eurovision Creative Forum in Berlijn. De zeven beste nieuwe formats werden bekroond en Ten oorlog kwam dit jaar als grote winnaar uit de bus. Met het gelijknamige en rijkelijk geïllustreerde boek kunt u de tocht van de drie jonge reportagemakers langs de Europese frontlinie herbeleven.

De grote trek naar het buitenland Binnenkort verschijnen boeken van Bart Van Loo, Marita de Sterck en Willy Linthout in het buitenland. Chanson van francofiel Bart Van Loo zal de harten van lezers aan de andere kant van het Oeralgebergte veroveren. De Russische uitgeverij Fluid FreeFly heeft de rechten op Van Loos originele gezongen geschiedenis van Frankrijk verworven. Bloei, de collectie volksverhalen over vrouwelijkheid van de hand van Marita de Sterck, verschijnt binnenkort bij de Poolse uitgeverij W.A.B. Willy Linthout tekent met Wat mij moeten weten zijn weg naar Canada. What we need to know zal voorgesteld worden tijdens het Toronto Comic Art Festival in mei 2014. Op de website van de uitgeverij Conundrum Press wordt Linthout geprezen als ‘the Charles Schulz of Belgium’.

Volg De Bezige Bij Antwerpen Wij informeren u over onze auteurs en onze boeken via

www.dbba.be

facebook.com/debezigebijantwerpen @dbbantwerpen


o e.

ria

En h

ic Ivo V

to

. g is teru

Zijn nieuwe roman,

Dieven van vuur,

is een bezield epos over de jeugd die we verliezen, de liefde waarnaar we verlangen en de vergissingen die ons leven bepalen.


fragment uit

Dieven van vuur Onze schaduwen nestelen zich in de plekken die wij achterlaten. Daarom raken we altijd zo in de war wanneer we ernaar terugkeren, al is het maar in gedachten: omdat we de leegheid niet verwachten, het desolate, het verlatene van wat in onze herinnering bruisend en vol was, als de glazen champagne die wij toen nog niet konden betalen. Ach, wat waren wij meer dan dwazen die verlangden naar een wilde jeugd, hun uiterlijk verwaarloosden in de hoop te worden bewonderd, en hun longen in brand zetten voor de lol? (Dat wij nog leven is een wonder, ook al ademen de meesten van ons met piepende geluiden en maken we beklagenswaardige lijstjes van wie bij ons in bed belandde, of wie we enkel zoenden of anderszins bijna hadden gehad.) Wat rest er ons dan wel? Waar kunnen wij aan terugdenken? Aan de dingen en gebeurtenissen die beslissend hadden kunnen zijn. Ik zie ze dansen, uitdagend, op de onbegrijpelijke noten die zonder overleg tegen de platenkast opspringen, als wespen, inderdaad, op zoek naar hun nest.


roman

Ivo Victoria Dieven van vuur

Antwerpen, 1994. In een verlaten appartementengebouw dat wordt verbouwd tot een hotel is één appartement volledig gemeubileerd achtergelaten. Drie jonge mannen breken binnen en nemen trofeeën mee naar huis. Jazz-elpees, Afrikaanse beeldjes en een plastic map gevuld met kladversies van brieven, hartverscheurende liefdesbrieven. Twintig jaar later boekt de verteller van dit verhaal een kamer in het Arass Hotel in Antwerpen, op dezelfde plek waar hij aan de haal ging met de brieven. Tijdens zijn verblijf onderneemt hij een overmoedige poging om het mysterie te ontrafelen en het verleden in al zijn glorie te herstellen. In Dieven van vuur brengt Ivo Victoria het onstuimige relaas van drie vrienden die hun weg trachten te vinden in de hippe Antwerpse scene van de jaren negentig. Ook de grimmige jaren tachtig passeren de revue, en de rise and fall van de piratenzender Radio Annick. De heimwee naar glorierijke tijden, naar de plekken, mensen en verhalen die voorgoed weg zijn, doet Dieven van vuur uitgroeien tot een grootse generatieroman die voor iedereen herkenbaar is.

promotie

– Onlinecampagne – Optredens – Presentatie in Antwerpen en Amsterdam

oVer 'hoe ik nimmer…':

‘Origineel, wild, onbesuisd. Hier heeft iemand zijn stem gevonden.’ het parool

oVer 'gelUkkig zijn we machteloos':

maart 2014 | paperback | ca. 304 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 19,99 | NUR 301 literaire roman ISBN 978 90 8542 393 5 | ISBN e-book: 978 94 6042 185 3 prijs e-book: ca. € 9,99 boekverzorging: Dooreman omslagbeeld en foto auteur: Devon de Koning

‘IJzingwekkend goed.’ De stanDa arD

8

9 78 9 085 4 2 3 9 3 5


Wervelend, ontroerend en hilarisch: de nieuwe roman van Ivo Victoria iVo Victoria (1971) emigreerde in de zomer van 2002 vanuit Antwerpen naar Amsterdam, alwaar hij tot op de dag van vandaag woont en werkt. In september 2009 verscheen zijn eerste roman, Hoe ik nimmer de Ronde van Frankrijk voor min-twaalfjarigen won (en dat het me spijt), die werd genomineerd voor de Selexyz Debuutprijs en de Tiplijst van de AKO Literatuurprijs haalde. Zijn tweede roman, Gelukkig zijn we machteloos (2011), stond op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs 2012 en de Tiplijst voor de AKO Literatuurprijs 2012.


roman

Romain Puértolas

De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een IKEA-kast Vertaald door katrien Vandenberghe en lidewij van den Berg Ajatashatru Lavash Patel is een in het grijs geklede hindoe uit Rajasthan met piercings en een snor. Beroep: fakir, maar eigenlijk oplichter. Op een dag gaat hij op weg naar het doe-het-zelfmekka, het Lourdes van de gebruiksaanwijzing – de IKEA – met het doel een nieuw spijkerbed aan te schaffen. Eenmaal in het dichtstbijzijnde IKEA-filiaal aangekomen doet hij alsof hij thuis is en installeert zich ongegeneerd in een modelinterieur. Hij besluit de nacht door te brengen in een kast, die wordt ingepakt en met een vrachtwagen vol clandestiene Soedanezen naar Engeland wordt vervoerd. Zo begint een onwaarschijnlijke reis langs vele landen. De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een IKEA-kast is een bruisende en komische roman waarin de grote problemen van onze tijd op een luchtige en treffende wijze worden gepresenteerd.

promotie

– Verschijnt in meer dan 35 landen – Dé topper in de Franse bestsellerlijsten

‘Alle lof voor Romain Puértolas. Dit is een ontzettend grappige debuutroman.’ le noUVel oBserVateUr

‘Het is een sprookje, een farce, maar bovenal een verrukkelijke satire op de moderne wereld, die we krom van het lachen hebben gelezen.’ le Figaro

10

maart 2014 | luxepaperback | ca. 256 blz. 13,6 x 21,5 cm | ca. € 18,90 NUR 302 vertaalde literaire roman | ISBN 978 90 8542 564 9 ISBN e-book: 978 94 6042 318 5 | prijs e-book: ca. € 15 omslagontwerp: Moker Ontwerp | foto auteur: Philippe Matsas/Opale | oorspronkelijke titel: L’extraordinaire voyage du fakir qui était resté coincé dans une armoire Ikea oorspronkelijke uitgeverij: Le Dilettante vertaling: Katrien Vandenberghe en Lidewij van den Berg

9 78 9 085 4 256 49


Romain Puértolas schreef een onvergetelijke roman moed, vrijheid Een man stelt over zijn leven en orde creativiteit – dé literaire sensatie uit op met een lugubere Frankrijk daad van verzet romain pUértolas (1975) werd geboren in Montpellier. Op en neer reizend tussen Frankrijk, Spanje

en Engeland was hij dj, componist, taalkundige, tolk-vertaler, steward en goochelaar, voordat hij zich waagde aan een carrière als vrouwenzager in een Oostenrijks circus. Afgewezen wegens klamme handen, begon hij obsessiefcompulsief te schrijven.


roman

Johan de Boose Jevgeni

| Het Vloekhout – deel 2

Veertiende eeuw, Moskou. Twee Russische monniken, een zanger en een schilder, vluchten voor de Tataren. Zij komen terecht in diverse Europese steden, waar ze getuigen zijn van het excentrieke gedrag van mensen die geloven in het einde der tijden. Telkens opnieuw worden ze bedreigd en moeten ze vluchten. Uiteindelijk belanden ze in een abdij in het Vlaamse Ehinham, waar ze gastvrij worden ontvangen. Ook daar neemt echter de dreiging toe: er breekt een zondvloed uit, de paters gedragen zich als perverten in een gekkenhuis, de abt is een mythomaan omringd door lustengelen, en de enige non zoekt op haar eigen manier naar haar mystieke ziel. Ten slotte worden de Russische monniken weer voortgedreven door het noodlot. Hoe sneller ze aan de waanzin willen ontsnappen, hoe waanzinniger hun bestaan wordt. De cirkel zal zich sluiten, maar de apocalyps zal wel heel dicht in de buurt komen. Een houtblok, afkomstig van Christus’ kruis, speelt bij dit alles een beslissende rol.

Jevgeni is het tweede deel van

de historische trilogie Het Vloekhout over hoe het lot bepaalt wie we zijn.

eerDer Verscheen

'gaiUs'

het VloekhoUt Deel 1 ISBN 978 90 8542 437 6

12

maart 2014 | paperback | ca. 320 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 19,99 NUR 301 literaire roman | ISBN 978 90 8542 438 3 ISBN e-book: 978 94 6042 219 5 | prijs e-book: ca. € 15,9 boekverzorging: Herman Houbrechts omslagbeeld: Bridgeman Art foto auteur: Koen Broos

9 78 9 0 8 5 4 2 4 3 8 3


Johan de Boose wekt de waanzinnige veertiende eeuw tot leven in een nieuwe magistrale roman johan De Boose (1962) is doctor in de slavistiek en verwoed Oost-Europareiziger. Hij werkte voor

theater, televisie en radio. Voor De grensganger (2006) kreeg hij de Henriette Roland Holstprijs en voor De poppenspeler en de duivelin (2009) de Cultuurprijs van de Provincie Oost-Vlaanderen. Zijn dichtbundel Geheimen van Grzimek (2010) werd genomineerd voor de Herman De Coninckprijs. In het voorjaar van 2011 verscheen de roman Bloedgetuigen. Voor dit imposante werk ontving De Boose de Halewijnprijs. Het eerste deel van de Het Vloekhouttrilogie, Gaius, verscheen in de lente van 2013. Zie ook www.johandeboose.be.


Over 'Gaius':

‘Een genoegen om te lezen. Gaius is het eerste deel van de trilogie Het Vloekhout. Ik verheug me al op het volgende.’ Vrij Nederland

‘Johan de Boose doet met zijn bloemrijke Nederlands niet onder voor Erwin Mortier en met zijn misantropische mensbeeld niet voor Dimitri Verhulst – en dat alles in een slimme, intellectualistische roman over decadentie en theatraliteit.’ NRC Handelsblad

‘Met een literaire gretigheid leeft De Boose zich stilistisch uit, wat bijwijlen prachtige volzinnen en dialogen oplevert. […] Dat doet verlangen naar meer: Gaius is gelukkig het eerste deel van een trilogie, Het Vloekhout.’ De Tijd


fragment uit

Jevgeni ‘Men moet niet tot oude ondeugd vervallen, maar’, zegt vader Jevgeni met een vette knipoog, ‘de boog kan ook niet steeds gespannen zijn.’ Wij schrijven het dertienhonderdnegentigste jaar na de geboorte van Onze-Lieve-Heertje-Daarboven, op Lichtmis, bij de start van de sprokkelmaand, de maand van boete en bevroren slijk. Bogomil, zijn medebroeder, loost onophoudelijk zuchten. Ze kloppen op de Spitaalpoort aan de rand van de grootste stad van de Nederlanden, Ganda. De stadswacht, die knobbels op zijn kale schedel heeft, bekijkt hen van top tot teen en leest de vrijgeleide die ze van de abt van Ehinham hebben meegekregen. ‘Gasten en vis blijven maar drie dagen fris’, moppert hij. Hij zet de poort zo weinig open dat Jevgeni er met zijn tweehonderdtwintig pond nauwelijks door kan. Vóór hen rijst het puntdak van de Sint-Baafsabdij op. ‘Naar het schijnt’, zegt Jevgeni, ‘kent men hier een woord voor wat ik nu dolgraag zou willen doen: lichtmisserij...’ ‘Dat verbied ik,’ zegt Bogomil, ‘het is tijd voor gebed en bezinning. Men verwacht ons voor onze retraite.’ ‘Natuurlijk, maar de avond is jong, en als de nacht straks valt moeten wij een kaars aansteken, en die kaars – dat weet jij net zo goed als ik – is het teken van Zijn vuur.’ Hij sluit zijn ogen en peutert met zijn vingers tussen zijn tanden. ‘Zorg dat de vlam niet uitgaat, nooit! Blus de geest niet uit, zoals Paulus zegt in zijn eerste brief aan de Tessalonicenzen. Als de vlam dooft… O wee!’ Hij spuugt. ‘Bovendien heb jij mij niks te verbieden! Ech, volg me!’ Bogomil knijpt in Jevgeni’s hand, trekt aan diens baard en klampt zich vast aan diens mouw, maar hij valt met een smak neer. ‘Bij het teenkootje van de Verrezene,’ bidt hij, ‘hebben we niet al genoeg ellende gekend?’ Te laat. Jevgeni trekt zijn smerige habijt op en loopt de stad in, langs de pakhuizen en de graanschuren, door de stegen vol lichtekooien, over het plein waar twee opgeknoopte dieven hangen te bengelen. Bogomil volgt hem als zijn schaduw.


Een wonderlijk autobiografisch reisverhaal van AmĂŠlie Nothomb De uiterst succesvolle romans van AmĂŠlie Nothomb (Japan, 1967) worden vertaald in meer dan veertig talen. Na haar debuut in 1992 is Nothomb uitgegroeid tot de bekendste hedendaagse Belgische schrijfster met internationale faam.


roman

Amélie Nothomb Nostalgie van het geluk Vertaald door Daan pieters actieprijs

‘Alles waar men van houdt wordt fictie. Mijn eerste liefde is Japan.’ Voor het eerst in vijftien jaar reist Amélie Nothomb terug naar Japan, het land waar ze geboren werd, als twintiger woonde en zelfs bijna trouwde. Een televisieploegje van France 5 maakt een reportage over haar verblijf, maar dan gebeurt iets onverwachts: na ontmoetingen met enkele oude bekenden, onder wie haar ex-verloofde, komen onnoemelijke emoties bovendrijven. Terwijl de romancière probeert om te gaan met de gevolgen van de beslissingen die ze ooit maakte, draaien de opdringerige camera’s. In dit absurde reisverhaal waarin fictie en non-fictie haasje-over doen, neemt de koningin van de literaire fantasie ons mee op een geladen trip door Japan. Als geen ander koppelt Nothomb een sterk verhaal aan stimulerende psychologische observaties. Voor de schare Nothombfans wordt het een aangenaam weerzien met vele personages uit haar Japantrilogie (Gods ingewanden, Met angst en beven en De verloofde van Sado).

€10

'japanse romans'

ISBN 978 90 8542 293 8

‘Een soort losgeslagen Lost in Translation, dat een traantje doet wegpinken.’ elle

‘Amélie Nothomb is op haar best als ze ons over Japan vertelt, dus over zichzelf en haar intiemste kwetsuren. Dit is een voortreffelijk boek.’

februari 2014 | gebonden met stofwikkel | ca. 176 blz. 13,5 x 20 cm | ca. € 19,99 | NUR 302 vertaalde literaire roman ISBN 978 90 8542 548 9 | ISBN e-book: 978 94 6042 304 8 prijs e-book: ca. € 15,9 | boekverzorging: Herman Houbrechts omslagbeeld en foto auteur: Marianne Rosenstiehl oorspronkelijke titel: La nostalgie heureuse | oorspronkelijke uitgeverij: Albin Michel | vertaling: Daan Pieters

le soir

17

9 78 9 0 85 4 2 5 4 89


roman

Rodaan Al Galidi Bloesemtocht

Een oude man in een verlaten dorp, van wie de wijsvinger werd afgehakt toen hij in 1917 tegen de Engelsen vocht, heeft besloten zijn leven lang laf te zijn. Telkens als de mensen hem als een held gingen beschouwen, werd hij bang en verhuisde hij. Zo vluchtte hij van dorp naar dorp. Om te voorkomen dat zijn kleinzoon ook een held wordt en daarvoor met zijn leven betaalt, vertelt hij hem verhalen. Het zijn verhalen over het hart van de mens, de wijsheid, de liefde, de vriendschap. Bloesemtocht is een boek over de zin van het leven en het lot van het bestaan. Adam at ooit van de appel en viel op aarde. Rodaan Al Galidi beschrijft hoe nu de tijd is gekomen dat de mens de bloesems ruikt en opstijgt naar zijn eigen hemel.

‘Rodaan Al Galidi is een van de markantste figuren in de Nederlandse letteren.’ De stanDa arD

mei 2014 | paperback | ca. 400 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 22,50 NUR 301 literaire roman | ISBN 978 90 8542 475 8 ISBN e-book: 978 94 6042 308 6 | prijs e-book: ca. € 18 boekverzorging: Leen Depooter | omslagbeeld: Van Gogh Museum | foto auteur: Koen Broos

18

9 78 9 0 8 5 4 2 4 7 5 8


Met Bloesemtocht begint de lente: de nieuwe roman van Rodaan Al Galidi verbluft, bekoort en verleidt roDaan al galiDi is een schrijver voor alle seizoenen. Zijn dichtbundel De herfst van Zorro (2007) stond op de shortlist van de VSB Poëzieprijs en zijn roman Dorstige rivier (2009) op die van de BNG Nieuwe Literatuur Prijs. Zijn roman De autist en de postduif (2011) werd bekroond met de prestigieuze European Union Prize for Literature en verschijnt in het Deens, Servisch, Macedonisch, Tsjechisch en Bulgaars. Al Galidi's dichtbundels De maat van de eenzaamheid (2012) en ‘Liever niet’, antwoordt de liefde (2013) werden lovend besproken.


oVer 'Dorstige riVier':

‘Rodaans familiekroniek brengt de Nederlandse literatuur een hernieuwd gevoel voor pure vertelkunst bij.’ troUw

‘Zoiets kom je niet vaak tegen in de Nederlandse literatuur: deze opzet, deze greep en deze grandeur.’ De groene amsterDammer

oVer 'De aUtist en De postDUiF':

‘Al Galidi schetst een liefdevol portret van een eigenzinnige autist door op diens grote zwijgzaamheid in te zoomen.’ De morgen


fragment uit

Bloesemtocht ‘Stilte!’ riep hij hard. Meteen vielen de luide stemmen van de mensen stil. Niemand durfde de lucht nog te vullen met geschreeuw of geroep. Mijn opa besteeg zijn blinde ezel Miraan, ging naar de Mermeries, de rivier die langs ons dorp liep, en kwam glimlachend terug. Ik vroeg hem wat hij had gedaan. ‘Mijn hoofd en mijn ezel gewassen in het stromende water’, zei hij. Hij hield mij tegen zich aan en aaide mijn hoofd, alsof hij me dagen niet had gezien, en nam me mee naar de appelboom, die toen al naakt was. ‘Kijk goed naar die boom’, fluisterde hij. ‘Hij lijkt dood, maar dat is niet zo. In hem slapen de bloesems, in de bloesems slaapt zijn heerlijke geur en in zijn geur slaapt de bloesemtocht.’ Hij klopte me op mijn schouder en legde daarna zijn vinger op zijn lippen, alsof hij mij een geheim vertelde dat alleen hij en ik mochten kennen. ‘Dat geloof ik niet’, zei ik. ‘Een tocht die in een tak slaapt?’ ‘Zoals een boom in een zaadje slaapt, een bos in de vogel of de hemel in een oog’, zei mijn opa en hij rolde een sigaret. ‘Maar wat is nu toch die bloesemtocht? Elke keer als ik ernaar vraag, geef je mij een ander antwoord’, zei ik en ik ging naast mijn opa zitten, blij dat hij zijn gedachten weer met mij deelde. ‘God heeft al het fruit geschapen om gegeten te worden, behalve de appel’, zei mijn opa nadat hij zijn sigaret had aangestoken. ‘De appel heeft Hij geschapen opdat je zou kunnen opstijgen of afdalen.’ ‘Wat?’ ‘Ruik je de bloesems, dan stijg je op naar de hemel. Als je van de hemel moet afdalen, eet je de appel.’ ‘Echt?’ ‘Echt’, zei mijn opa. ‘Het enige wat je moet doen is een tak kiezen. Alleen jij weet welke. Geloof dat die tak diep in de aarde en hoog in de hemel zit. En geloof bovendien dat hij leeft en stilletjes op zijn tijd wacht. In de lente bloeit die tak en dan trek je hem van de boom, sluit je je ogen en ruik je eraan. De bloesemtocht zal je naar de hemel laten opstijgen.’ ‘Mag ik iemand vertellen welke tak ik dan gekozen heb?’ ‘Zeker niet. De bloesemtocht is de weg van jouw ziel.’


‘Als ik Shakespeare vertaal zit Willy Courteaux op mijn schouder.’ hUgo claUs

‘“De Courteaux” is in toneelkringen nog steeds een begrip. Een betrouwbaar kompas dat dicht bij het origineel blijft.’ De stanDa arD

‘Alom geprezen Shakespearevertalingen. De vertalingen van Courteaux zijn nog steeds ijkpunten in de Nederlandstalige Shakespearekunde.’ De morgen

‘Courteauxs vertaling trotseert de tijd, ze is sinds de jaren zeventig een ijkpunt in Vlaanderen én Nederland: ze is niet modieus, Courteaux veroorloofde zich geen vrijheden.’

‘Een voorbeeldige vertaling, omwille van de exactheid ervan en de vloeiende leesbaarheid.’ nrc hanDelsBlaD

‘Dit uitnemende werk van Willy Courteaux heeft een briljante vertaling opgeleverd.’ De Volkskrant

‘Uitstekende, accurate vertaling.’ troUw

De tijD

william shakespeare (1564-1616) heeft gezorgd voor een belangrijk ijkpunt in de wereldliteratuur, maar de man zelf blijft een raadsel. Zijn leven is omgeven door mysteries en vermoedens. Zijn theaterteksten echter schitteren door hun eeuwigdurende literaire kracht. willy coUrteaUx (1924) is autodidact en werkte bij uitgeverij Dupuis en het weekblad Humo. Als vertaler heeft hij zijn naam gevestigd met zijn vertalingen van het theateroeuvre van William Shakespeare. Samen met classicus Bart Claes vertaalde hij tevens het volledige werk van de Griekse theaterschrijver Euripides.


t h e at e r - h e r u i t g av e

William Shakespeare Verzameld werk

Vertaald door willy courteaux

Weinig schrijvers hebben onze beschaving zo beïnvloed als William Shakespeare. Tot op vandaag zijn de theaterteksten van Shakespeare een zeldzaam literair hoogtepunt. Meer dan ooit worden zijn stukken over de hele wereld gelezen, opgevoerd, bewerkt en geciteerd. Koning Lear, Hamlet, Een Mid-zomernachtdroom of Richard III,, de zevenendertig aan Shakespeare toegeschreven theaterteksten staan in ons geheugen gegrift. We kunnen eenvoudigweg niet zonder. Hoe uniek is het niet dat één man dit magistrale oeuvre volledig in het Nederlands vertaald? Willy Courteaux heeft vele jaren lang een titatenstrijd geleverd met de bard van Stratford-upon-Avon en in 2007 verscheen de vrucht van zijn arbeid: het volledige verzamelde werk. Intussen heeft de editie-Courteaux de eeuwigheidswaarde verdiend. Algemeen wordt Courteaux geprezen om de zuivere vertaling die hij, trouw aan de originele tekst van Shakespeare, heeft gemaakt. Deze referentievertaling blijft lezers bekoren.

23

promotie

– Op 25 januari organiseert Klara een groots Shakespeare-evenement in deSingel in Antwerpen – Actie in de media

Op veler verzoek: een prachtige nieuwe editie van de verzamelde Shakespeare

januari 2014 | 3 banden in een sleeve | 3712 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 75 | NUR 307 toneel-, theateren filmteksten | ISBN 978 90 8542 558 8 boekverzorging: Dooreman

9 78 9 0 85 4 2 55 88


geschiedenis

Els Witte

Het verloren koninkrijk Het harde verzet van de Belgische orangisten tegen de revolutie (1828-1850) Na een korte Belgische revolutie kwam er in oktober 1830 een einde aan het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Een onvermijdelijke wending in de geschiedenis, zo lijkt het nu, maar dan wordt geen rekening gehouden met de felle oppositie van de orangisten. Die beweging van Oranjegezinden uit de elite in Vlaanderen, Brussel en Wallonië stelde alles in het werk om weer aansluiting te vinden bij het Nederlandse koninkrijk. Zeker in de jaren 1830 – toen nog duchtig werd gebakkeleid over de verdeling van de inboedel – converseerden de orangisten in het grootste geheim met gelijkgezinden boven de Moerdijk. Niet zonder gevaar, want zij werden door het Belgische gezag hardhandig onderdrukt, van alle macht beroofd en zelfs weggejaagd naar het noorden. De gerenommeerde historica Els Witte gaat op ontdekkingstocht naar de wortels van het orangisme. Uit nauwelijks onderzochte archieven haalde zij veelzeggende correspondentie, die vaak in geheimschrift was opgesteld. Aan de hand van die bronnen weet Witte een uniek en rijkgeschakeerd beeld te schetsen van de orangistische organisaties, gedragscodes en strategieën. Ook werpt zij een licht op de druk beoefende Oranjecultus, die nog lang niet is doodgebloed.

24

promotie

– Presentatie

mei 2014 | gebonden met stofwikkel | ca. 496 blz. 15 x 23 cm | ca. € 34,99 NUR 680 geschiedenis | ISBN 978 90 8542 550 2 ISBN e-book: 978 94 6042 306 2 | prijs e-book: ca. € 27,9 boekverzorging: Leen Depooter foto auteur: Koen Broos

9 78 9 085 4 2 55 0 2


Dit is het boek waar Els Witte jaren aan heeft gewerkt: een standaardwerk over een cruciale periode uit de geschiedenis van de Lage Landen els witte is historica. Ze doceerde vanaf 1974 hedendaagse politieke geschiedenis aan de Vrije Universiteit

Brussel, in de afdelingen geschiedenis, communicatiewetenschappen en politieke wetenschappen. Haar aandacht gaat uit naar onder andere de Belgische revolutie van 1830, de vroege partijvorming en de Vlaamse beweging. Van 1994 tot 2000 was Witte rector van de VUB en sinds 1988 is ze lid van de Koninklijke Academie van BelgiĂŤ. Eerder was zij de hoofdauteur van onder andere het in het Frans en Engelse vertaalde Politieke geschiedenis van BelgiĂŤ sinds 1830 (2007).


Gedecodeerde brief van de orangistische leider Charles Morel uit Brussel aan Henri GrĂŠgoire in Den Haag. (Den Haag, Koninklijk Huis Archief )


In deze condoleancebrief bij het overlijden van Willem I betuigt priester Delvaux uit Namen zijn medeleven aan de nieuwe koning, Willem II. Hij doet dit via de tussenpersoon Henri GrĂŠgoire, een Luikenaar die vanuit Den Haag de contacten tussen de koning en de Belgische orangisten onderhield. (Den Haag, Koninklijk Huis Archief )

Helaas! Toen ik uw elegante brief ontving op de dertiende van deze maand, had ik het lang niet verwacht, dit publieke onheil dat de hele Nederlanden in de rouw dompelt! De dood van Willem Frederik is een groot verlies dat een vreselijke slag uitdeelt aan de held, aan de vrijgevige en redelijke geest van de koning die zijn kroon ontving van Willem I.

Nooit zal de dankbare natie waarover Willem I heerste vergeten dat hij het is die de natie terugbracht op de positie die ze ooit bekleedde, dat hij het is die de industrie heeft gecreeerd, die de handel heeft doen opbloeien en een oceaan zonder golven heeft opengelegd, die de kunsten heeft doen heersen, die de wetten heeft geperfectioneerd en de boekhouding van het land heeft georganiseerd.


Rory MacLean schenkt ons een meeslepende geschiedenis van de hipste stad van West-Europa rory maclean (1956) is een Canadese schrijver. In het begin van zijn carrière werkte hij als scenarist samen met David Bowie en Marlène Dietrich. Nadat hij in 1989 de prijs voor het beste reisverhaal van The Independent won, ging hij zich toeleggen op proza. Hij schreef acht boeken, waaronder de bestsellers Stalin’s Nose (1992) en Magic Bus (2006), en heeft meer dan vijftig programma’s op BBC Radio gepresenteerd. MacLean wordt vaak geroemd om zijn avontuurlijke, soms absurde stijl. Hij woont in Berlijn.


geschiedenis

Rory MacLean Berlijn

Een bewogen geschiedenis Vertaald door marie-christine ruijs en pon ruiter Berlijn is een stad van uitersten. Een stad promotie van macht en vernedering, van geschiedenis – In 2014 is het 25 jaar geleden en vernieuwing, van de geniaalste en de dondat de Muur viel kerste opvattingen die de twintigste eeuw kenmerken. In de levendige Duitse hoofdstad springen de legendes je dan ook naar de keel: Lenin bezocht dezelfde cafés als Bowies helden, de engelen van Wim Wenders zweven boven een met toortsen verlichte naziprocessie, Le Carrés George Smiley kijkt toe hoe de treinen naar Auschwitz vertrekken. In Berlijn brengt Rory MacLean een eclectische groep historische personages samen in één groot meeslepend verhaal dat vijf eeuwen omspant. Hij introduceert een middeleeuwse bard wiens lijden de opkomst van het naziregime verklaart, een ambitieuze prostituee die het tot prinses schopt, een Schotse huurling die voor het Pruisische leger vecht, een angstige functionaris van de Communistische Partij die meebouwt aan de Muur… Ook Marlène Dietrich, Joseph Goebbels en John F. Kennedy passeren de revue. Met de herdenking van de val van de Muur in het vooruitzicht is dit het Berlijnboek bij uitstek. oVer 'stalin’s nose':

‘Een pijnlijk boek over een bittere geschiedenis en levens die regelmatig betekenisloos werden verklaard. Heel hard en heel goed.’

april 2014 | paperback | ca. 448 blz. | 15 x 23 cm ca. € 29,99 | NUR 680 geschiedenis | ISBN 978 90 8542 514 4 ISBN e-book: 978 94 6042 311 6 | prijs e-book: ca. € 24 boekverzorging: Herman Houbrechts oorspronkelijke titel: Berlin. City of Imagination oorspronkelijke uitgeverij: Weidenfeld & Nicolson vertaling: Marie-Christine Ruijs en Pon Ruiter

the gUarDian

29

9 78 9 085 4 2 5 1 4 4


samenleving

Frank Vandenbroucke Geen samenleving zonder doel

Sociale politiek in Vlaanderen, België en Europa Onze welvaartsstaat is op een keerpunt aanbeland. Onder druk van de crisis worden sociale rechten op de helling gezet en verandert onze houding tegenover solidariteit. Frank Vandenbroucke werpt zich op als een kritische verdediger van de welvaartsstaat. Die moet beschermen en zekerheid bieden, kansen geven om te investeren en te emanciperen, en mensen met elkaar verbinden. Op basis van een aantal zeer concrete thema’s, zoals bestaansonzekerheid bij kinderen en de manier waarop we dienstverlening en pensioenen organiseren, toont Frank Vandenbroucke aan wat we kunnen doen om een breedgedragen algemeen belang te bevorderen. Want dat is de kern van zijn betoog: welke maatschappelijke afspraken kunnen we maken om de welvaartsstaat aan te passen aan de uitdagingen van vandaag en morgen? Om een goede sociale politiek te voeren, zo schrijft Vandenbroucke, heeft een samenleving een voldoende helder doel nodig.

Voor de lezers van Robert & Edward Skidelsky en Michael Foley

30

promotie

– Presentatie – Interviews

maart 2014 | paperback | ca. 272 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 19,99 NUR 740 mens en maatschappij | ISBN 978 90 8542 561 8 ISBN e-book: 978 94 6042 316 1 | prijs e-book: ca. € 15,9 boekverzorging: Herman Houbrechts foto auteur: Koen Broos

9 78 9 085 4 2 5 6 1 8


Frank Vandenbroucke schrijft een boek dat ons allen aanbelangt Frank VanDenBroUcke (1955) studeerde economie in Leuven en Cambridge en ontving een PhD aan de universiteit van Oxford. Hij was tussen 1999 en 2009 minister in de federale en de Vlaamse regering. Nu is hij fulltime professor aan de KU Leuven. Vandenbroucke doceert ook aan de Universiteit Antwerpen en de Universiteit van Amsterdam, waar hij de Joop den Uyl-leerstoel bekleedt. Zijn onderzoek spitst zich toe op de Europese Unie en de ontwikkeling van het sociale en tewerkstellingsbeleid in de lidstaten.


Pascal Verbeken (1965) is journalist, schrijver en documentairemaker. Voor Arm WalloniĂŤ (2007) won hij de M.J. Brusse-prijs voor het Beste Journalistieke Boek van het Nederlands Fonds voor Bijzondere Journalistieke Projecten en haalde hij de shortlist van de ABN AMRO Bank Prijs voor het Beste Non-Fictie Boek. Samen met Herman Selleslags maakte hij Tranzyt Antwerpia. Reis in het spoor van de Red Star Line (2013).

Het voorjaar van

Pascal


‘Op Geert Makachtige wijze weeft Verbeken grote en kleine geschiedenis door elkaar.’ cobra Acht jaar na zijn ophefmakende debuut Arm Wallonië toetst Pascal Verbeken de verhalen van toen af aan de werkelijkheid van vandaag. De geactualiseerde en uitgebreide editie van

Arm Wallonië

is onmisbaar voor al wie België wil begrijpen. Het boek bevat nu ook een selectie uit Door Arm Vlaanderen van August De Winne, het boek uit 1903 dat de inspiratiebron was voor Arm Wallonië. Bovendien zendt Canvas in maart een driedelige documentaire uit die is gebaseerd op

Grand Central Belge.

Ook van dit essentiële boek verschijnt er daarom een geactualiseerde editie.

Verbeken Foto ©Tim Dirven


l i t e r a i r e n o n - f i c t i e - g e a c t ua l i s e e r d e h e r u i t g av e

Arm Wallonië

Een reis door het beloofde land In 1903 schreef de Franstalige journalist August De Winne Door Arm Vlaanderen, een klassiek verslag van een reis langs ‘gaten van verdriet’ waar armoede, hongersnood, analfabetisme en uitbuiting welig tieren. Honderd jaar later maakt Pascal Verbeken de reis in de andere richting. In Arm Wallonië gaat Verbeken on the road, dwars door het platteland van Waals-Brabant en verder langs de oude industriële as van de Borinage, La Louvière, Charleroi, Seraing en Luik. Het oude België is inmiddels dood. Arm Vlaanderen is een van de rijkste, best toegeruste regio’s van Europa geworden. Voor Wallonië waren de voorbije decennia meedogenloos. Wat is er gebeurd met het beloofde land? En welke toekomst heeft het nog? Pascal Verbeken maakt een indringende analyse van de Waalse samenleving, rekent af met tal van clichés en herinnert rijk Vlaanderen opnieuw aan zijn schamele verleden. Hij laat tientallen Walen aan het woord. Het resultaat is een veelkantig, ontroerend tableau van een land dat moeizaam zijn verloren trots tracht terug te vinden. In deze geactualiseerde editie blikt Pascal Verbeken terug op de afgelopen acht jaar sinds het verschijnen van Arm Wallonië en op wat het boek heeft teweeggebracht. Deze uitgave bevat ook een door Verbeken samengestelde en ingeleide selectie uit Door Arm Vlaanderen van August De Winne.

34

‘Arm Wallonië is een reportage die zweemt naar de literatuur. Er worden innemende personages opgevoerd en met sympathie beschreven. Zij brengen hun buurt, de geschiedenis en de neergang ervan tot leven.’ De stanDa arD

‘Een constructief en zelfs verfrissend boek, over een land in de rui. Verplichte lectuur voor Vlaamse scherpslijpers en francofiele struisvogels.’ De morgen

maart 2014 | paperback | ca. 336 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 19,99 | NUR 688 vaderlandse geschiedenis ISBN 978 90 8542 555 7 | ISBN e-book: 978 94 6042 313 0 prijs e-book: ca. € 15,9 | boekverzorging: Dooreman omslagbeeld: Pierre-Yves Dallenogare

9 78 9 0 85 4 2 5 5 5 7


l i t e r a i r e n o n - f i c t i e - h e r u i t g av e

Grand Central Belge Voetreis door een verdwijnend land

Binnenkort op canVas

Ooit was België een land van belofte. Een industriële wereldmacht. Een baken van vooruitgang en ondernemerschap. De motor van dit kleine wonder was de ijzeren weg, het meest ontwikkelde spoorwegnet van het Europese continent. Terwijl België op sterven ligt, wandelt Pascal Verbeken terug naar het tijdperk van de great expectations. Hij maakt een voetreis langs de Grand Central Belge, de negentiende-eeuwse private spoorlijn die Wallonië met Vlaanderen verbond. Verbeken registreert de kleine en grote tekenen des tijds. Hij luistert naar een bonte verzameling van Belgen en hun unieke, soms tragische verhalen. Wat betekent hun leven voor België? En wat betekent het verdwijnende België voor hen? Grand Central Belge is een requiem voor een verscheurd land dat zijn oude demonen niet kan verjagen.

‘Bij Pascal Verbeken zijn het inwoners van België die het verhaal van hun land vertellen: persoonlijk en klein, maar daardoor niet minder veelzeggend dan een historische of politieke analyse.’ nrc hanDelsBlaD

‘Een prachtig boek met opvallend weinig nostalgie.’ knack

‘Pascal Verbeken is een veelbelezen en oprecht geïnteresseerde documentairemaker.’ FrieDa Van wijck

‘Verbeken is een chroniqueur van Wallonië, van de geschiedenis van dit landsdeel, van zijn verhouding met Vlaanderen, van zijn verdriet en ook van zijn pracht.’ De groene amsterDammer

‘Verbeken blijkt een begenadigd (geschied)schrijver. Met behulp van oude postkaarten, historische reisgidsen en gesprekken met tachtigers en negentigers brengt hij het tijdperk van de great expectations tot leven.’ De Volkskrant

35

maart 2014 | paperback | 256 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 19,99 | NUR 688 vaderlandse geschiedenis ISBN 978 90 8542 554 0 | ISBN e-book: 978 94 6042 114 3 prijs e-book: ca. € 15,9 | boekverzorging: Dooreman omslagbeeld: Tim Dirven

9 78 9 0 85 4 2 5540


Korneel De Rynck reist door Europa in het spoor van de soldaten van de Grote Oorlog korneel De rynck (1986) is historicus en schrijver. In 2008 won hij de Vlaamse Scriptieprijs en in 2011 publiceerde hij het boek De tuin van Tito. Een reis langs de spoorlijn Belgrado-Sarajevo. Dat boek kreeg de Groene Waterman-publieksprijs en werd genomineerd voor de VPRO Bob Den Uyl Prijs voor het beste reisboek. De Rynck woont op enkele minuten van de toenmalige frontlijn. Zijn familie is afkomstig uit de Westhoek, zijn overgrootvader Maurice De Rynck was soldaat aan de IJzer. Zie ook www.korneelderynck.com.


geschiedenis

Korneel De Rynck IJzeren oogst

Een reis door Europa en de Grote Oorlog Een eeuw na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog reist Korneel De Rynck door Europa, langs de belangrijkste plaatsen van de oorlog. De Rynck vindt overal sporen terug, bezoekt monumenten en begraafplaatsen, en laat gepassioneerde kenners aan het woord. Tegelijkertijd vertelt hij het historische relaas aan de hand van talloze bronnen. Het verhaal begint bij de straathoek in Sarajevo waar de Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand werd vermoord. De laatste halte is het bos van de wapenstilstand, bij Compiègne. Onderweg rijdt De Rynck onder meer de Duitsers achterna tijdens de Tannenbergslag, beklimt hij de bergen van Caporetto en spreekt hij bij Verdun met de burgemeester van een vernield dorp. IJzeren oogst is een origineel samenspel van geschiedenis en reis, met oog voor het Europese perspectief, over hoe de Eerste Wereldoorlog nog steeds voortleeft op ons continent. Een tocht langs de stille getuigen die zijn overbleven na het oorverdovende geraas. oVer 'De tUin Van tito':

‘Een boeiend en revelerend reisverhaal.’ De stanDa arD ****

‘Mede door een persoonlijk perspectief weet De Rynck je op een zeer meeslepende en natuurlijke manier mee te nemen.’ metro ****

37

februari 2014 | paperback | ca. 400 blz. 15 x 23 cm | ca. € 24,99 NUR 686 moderne geschiedenis (1870-heden) ISBN 978 90 8542 427 7 | ISBN e-book: 978 94 6042 209 6 prijs e-book: ca. € 19,9 | boekverzorging: Stijn Dams foto auteur: Koen Broos

9 78 9 08 5 4 2 4 2 7 7


Frederik De Backer schrijft een ontroerend portret van Marc Wilmots FreDerik De Backer (1987) was vijftien toen hij studeren voor een examen wiskunde inruilde voor een namiddagje BelgiĂŤ-BraziliĂŤ. Hij schreef en herschreef in het verleden voor onder andere Menzo, P-Magazine, Het Laatste Nieuws en Het Nieuwsblad. Wilmots. Tot de laatste minuut is zijn eerste boek.


sportbiografie

Frederik De Backer Wilmots

Tot de laatste minuut promotie 17 juni 2002. Op een perfect getrimd – Presentatie grasveld aan de andere kant van de wereld schildert Jacky Peeters, rechtsback van de Rode Duivels, de bal perfect op het hoofd van Marc Wilmots. 1-0. Dit is het WK voetbal. Dit is het onoverwinnelijke Brazilië. Hier wordt geschiedenis geschreven. Even toch. Scheidsrechter Peter Prendergast keurt het doelpunt af. De Belgen zijn mentaal geknakt, Brazilië wint de match en wordt later wereldkampioen. Het was het doelpunt dat Wilmots’ carrière moest bekronen. De bonkige aanvaller had zijn overige zevenentwintig internationale goals met plezier ingeruild voor die ene. Wilmots stopte als international en een jaar later ook als speler. Maar de bal liet hem niet los: naast het veld ontwikkelde hij zich tot intelligent analist en onvermoeibaar gangmaker. Het lijkt haast een speling van het lot dat hij nu naar Brazilië trekt, als bondscoach van een nationaal team dat eindelijk is herrezen. In Wilmots gaat Frederik De Backer op zoek naar de man achter de legende. In één moeite door schetst hij een beeld van het Belgische voetbal van de laatste dertig jaar. De Backer keert terug naar de sleutelmomenten in het leven van een voorbeeldspeler, met één vraag brandend op de lippen: april 2014 | paperback | ca. 224 blz. 13,5 x 20 cm | ca. € 19,99 | NUR 491 sportbiografieën wie is Wilmots?

Voor de lezers van Nico Dijkshoorn en Hugo Camps 39

ISBN 978 90 8542 559 5 | ISBN e-book: 978 94 6042 315 4 prijs e-book: ca. € 15,9 | boekverzorging: Stijn Dams omslagbeeld: Jurgen Vantomme | foto auteur: Koen Broos

9 78 9 0 85 4 2 55 9 5


Het land dat nooit was

is een initiatief van het Centrum voor Politieke Geschiedenis (UA) en de Onderzoeksgroep Sociale Geschiedenis na 1750 (UGent). maarten Van ginDerachter (1973) is als docent verbonden aan het Centrum voor Politieke Geschiedenis (Universiteit Antwerpen, departement geschiedenis). Hij is de auteur of samensteller van vijf boeken over nationale identiteit, waaronder Het rode vaderland (2005) en Nationhood from below (2012). Â koen aerts (1983) is als postdoctoraal onderzoeker van het FWO verbonden aan de onderzoeksgroep Sociale geschiedenis na 1750 (Universiteit Gent, vakgroep geschiedenis). Hij publiceert over de Tweede Wereldoorlog, collectief geheugen en Vlaams-nationalisme. Â antoon Vrints (1978) is als docent verbonden aan de onderzoeksgroep Sociale geschiedenis na 1750 (Universiteit Gent, vakgroep geschiedenis). Hij publiceert over geweld, oorlog, sociale controle en voedselpolitiek.


geschiedenis

Maarten Van Ginderachter, Koen Aerts, Antoon Vrints (red.) Het land dat nooit was

Een tegenfeitelijke geschiedenis van België Wat als Leopold II Kongo had verloren? Wat als België een republiek was geworden? Wat als Antwerpen een miezerige provinciestad was gebleven? Wat als België niet was volgebouwd? Onwaarschijnlijke speculatie? Neen. Het land dat nooit was bevat elf alternatieve, maar plausibele scenario’s voor het Belgische verleden. Een team van uitmuntende academische historici heeft op een zeer ernstige manier onderzocht hoe de geschiedenis anders had kunnen lopen. Het resultaat is zonder meer verbluffend en openbaart de manier waarop we over geschiedenis denken. Het land dat nooit was is een vorm van guerillageschiedenis, zet zekerheden op hun kop en haalt ingesleten opvattingen onderuit. Het is ook een primeur: voor het eerst verschijnt er over België een tegenfeitelijke geschiedenis die even lezenswaardig als academisch verantwoord is.

‘Als ik nog had geleefd, had ik dit wel kunnen smaken.’ henri pirenne april 2014 | paperback | ca. 352 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 22,50 | NUR 680 geschiedenis ISBN 978 90 8542 544 1 | ISBN e-book: 978 94 6042 300 0 prijs e-book: ca. € 18 boekverzorging: Leen Depooter

41

9 78 9 085 4 2 5 4 4 1


Het meeslepende en onthullende

Het land dat nooit was toont de geschiedenis zoals die zich niet heeft voltrokken.


Wat als… … België in 1830 een republiek was geworden? … het in Kongo niet de verkeerde kant was opgegaan? … de hongersnood in ons land had toegeslagen tijdens de Eerste Wereldoorlog? … Leopold III zich in de collaboratie had gestort? … België in 1944 een strenge wet op de ruimtelijke ordening had ingevoerd? … de watersnood in 1953 half Vlaanderen blank had gezet? … de dioxinecrisis vermeden was?


‘Met gevoel voor emotie en drama én kennis van zaken schildert de Vlaamse historicus Rolf Falter de geschiedenis van zijn land.’ — TROUW

rolF Falter (1958) is historicus. Eerder schreef hij 1302. Opstand in Vlaanderen en 1830. De scheiding van Nederland,

België en Luxemburg. Hij was politiek journalist bij De Standaard en De Tijd, en adviseur van politici als Johan Van Hecke, Guy Verhofstadt en Annemie Turtelboom. De voorbije twee jaar leidde hij het Bureau in België van het Europese Parlement. Zijn blog crisisinbelgium.blogspot.com kreeg internationaal veel aandacht.


g e s c h i e d e n i s - h e r u i t g av e

Rolf Falter België

Een geschiedenis zonder land België. Een geschiedenis zonder land gaat over veel meer dan België. Het succes van dit boek, ook in Nederland, is te verklaren doordat het over mensen gaat en niet over landen. Zo laat Falter ons op een totaal andere manier kijken naar ons verleden, naar onszelf en naar een Europa waarin we allemaal onze weg proberen te vinden. Rolf Falter maakt de geschiedenis van België tastbaar en menselijk. Hij gaat veel verder terug dan de onahankelijkheid in 1830 en legt de grote breuklijnen van de Europese geschiedenis bloot. Falter vertelt over Julius Caesar, die in Gallië als een ordinaire rover op zoek was naar buit. Over Karel de Grote, de vermeende vader van Europa, die de term ‘Europa’ niet eens kende. Over België, dat ontstond omdat Fransen en Engelsen het na 150 jaar beu waren om ervoor te vechten. België. Een geschiedenis zonder land gaat over mensen die vooruit willen in het leven, over trots, dwaasheden, genialiteit, bekrompenheid, passie, moord en berusting.

promotie

– Al meer dan 10.000 exemplaren verkocht – Interviews – Volledig herziene editie

oVer 'BelgiË':

‘België is een interessant boek voor wie de Europese rol en betekenis van België wil kennen.’ De morgen

‘Een zeer lezenswaardige, met vaart geschreven geschiedenis.’ De Volkskrant

45

februari 2014 | paperback | ca. 464 blz. 15 x 23 cm | ca. € 22,50 | NUR 680 geschiedenis ISBN 978 90 8542 556 4 | ISBN e-book: 978 94 6042 314 7 prijs e-book: ca. € 18 boekverzorging: Dooreman foto auteur: Koen Broos

9 78 9 0 85 4 2 55 6 4


Op algemeen verzoek leggen Herr Seele en Kamagurka uit hoe BelgiĂŤ in elkaar zit en waarom herr seele (1959) is kunstenaar, striptekenaar, programmamaker, scenarioschrijver, presentator, mediafiguur, pianostemmer, -hersteller en -verzamelaar.

kamagUrka (1956) is cartoonist, theater- en televisiemaker en allround kunstenaar.

Cowboy Henk is een van de hoogtepunten van hun nauwe samenwerking. Bij De Bezige Bij Antwerpen verschenen eerder een groot verzamelboek van de stripheld en een boekje met dertig prentkaarten.


striproman

Herr Seele en Kamagurka De vaderlandsche geschiedenis We beleven historische tijden. Zal België overleven? Wie de geschiedenis niet begrijpt, kan echter niet oordelen over de situatie vandaag. Dat weet ook Cowboy Henk. Onvervaard gaat hij op zoek naar de waarheid over de grote momenten uit de Belgische geschiedenis. Hij heeft een verfrissende belevenisvakantie in de prehistorie. Hij staat aan de zijde van Caesar op het moment dat die op het slagveld de Belgen uitroept tot de dappersten aller Galliërs. Hij ontdekt het geheim van Rubens, hertekent het Atomium en jaagt in zijn eentje de Duitsers weg tijdens de Slag bij Passendale in 1917. Met zevenmijlslaarzen stapt Cowboy Henk door het rijke Belgische verleden. Steeds nieuwsgierig en goedgemutst maakt hij kennis met holenmensen, helden, martelaren en af en toe een nonkel pater. Vergeet Geert Mak, Marc Reynebeau en andere zelfverklaarde historici. Wantrouw kranten. Geloof niets van wat er op tv wordt getoond. Cowboy Henk openbaart de enige echte geschiedenis van België.

Promotie

– Onlinecampagne – Interviews

Over de xl-versie van 'Cowboy henk':

‘In Vlaanderen weet men zijn striphelden te eren. Een monumentaal verzamelboek.’ het parool

47

mei 2014 | gekartonneerd | ca. 64 blz. 20 x 28,5 cm | ca. € 19,99 NUR 363 realistische strips voor volwassenen ISBN 978 90 8542 553 3 | boekverzorging: Stijn Dams foto auteur: Koen Broos

9 78 9 085 4 2 5 5 3 3


filosofie

Joël De Ceulaer Gooi God niet weg

Over geloof, ongeloof en bijgeloof Om den brode voert journalist Joël De Ceulaer al vele jaren gesprekken die ergens over gaan met mensen die iets te vertellen hebben. Over wetenschap, filosofie, zingeving, religie. Over de grote vragen, de vragen die er écht toe doen in dit leven. Die gesprekken zijn bijzonder leerzaam. In vele opzichten. Maar soms ook verwarrend. Zo viel het hem tijdens een interview met Godfried Danneels op dat de kardinaal niet helemaal begrijpt wat de evolutietheorie eigenlijk inhoudt. Een gesprek met Richard Dawkins leerde hem dan weer dat de beroemde bioloog niet snapt waar het in de religie precies over gaat. Dat zette hem aan het denken over de kloof tussen godsdienst en wetenschap. Zijn ratio en religie met elkaar te verzoenen? In Gooi God niet weg geeft De Ceulaer ons zijn verrassende visie op dit eeuwenoude probleem. Het is een snedig geschreven essay dat zowel de oprechte gelovige als de doorgewinterde atheïst een spiegel voorhoudt. Een persoonlijke zoektocht, waar ieder denkend mens wat aan kan hebben. oVer 'Denken als amBacht':

‘Sympathieke, bescheiden portretten.’ nrc hanDelsBlaD

‘Hij stelt indringende vragen en creëert tien intimistische, haast kwetsbare portretten van mensen van vlees en bloed.’

april 2014 | paperback | ca. 224 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 19,99 | NUR 730 filosofie ISBN 978 90 8542 551 9 | ISBN e-book: 978 94 6042 307 9 prijs e-book: ca. € 15,9 | boekverzorging: Leen Depooter foto auteur: Koen Broos

De mens nU

48

9 78 9 0 8 5 4 2 5 5 1 9


Joël De Ceulaer schrijft welluidend eerlijk over de vragen die we ons in stilte stellen joËl De ceUlaer (1964) studeerde Germaanse filologie en wijsbegeerte aan de KU Leuven. Hij werkte voor vele bladen, kranten, radio- en tv-zenders en is vandaag redacteur bij De Standaard. In 2012 publiceerde hij Denken als ambacht. De levenswijsheid van tien Vlaamse filosofen.


Ruth Lasters schrijft een wonderlijk heldere roman over onze verwarrende wereld rUth lasters (1979) beschouwt schrijven als de ‘verrukkelijkste variant’ van piekeren. Naast proza legt ze zich ook toe op columns en poëzie. Met haar roman Poolijs won ze de Debuutprijs 2007. Haar dichtbundel Vouwplannen werd bekroond met de prijs van het Liegend Konijn 2009. In 2010 verscheen haar tweede roman, Feestelijk zweet. Ze geeft ook les in het multiculturele hart van Borgerhout.


roman

Ruth Lasters Vlaggenbrief

In een badstad waar de vastgoedprijzen in vrije val zijn, leent een familie haar strandmeubilair uit aan een gezin asielzoekers. Als de gastvrije eigenaars ook nog eens een Afrikaanse vlag op hun strandcabine schilderen tussen de eerder traditioneel versierde hokjes, is voor sommige bewoners het hek van de dam. Thérèse Eeckhout slaat het allemaal gade vanuit haar appartement en vat sympathie op voor zij die de verloren grandeur van de kustplaats niet toeschrijven aan de overvloed aan armoedzaaiers, maar aan de te smalle dijk, die dient heraangelegd te worden. Verstrikt in eenzaamheid zit er voor de oude dame uiteindelijk niets anders op dan toeristen aan te spreken en uit te nodigen in haar flat. In Vlaggenbrief zet Ruth Lasters in heldere bewoordingen een zomer neer waarin het ene individu zich probeert los te scheuren van groepsdruk, terwijl het andere net aanhechting zoekt bij iedereen, nu eens ten koste van zichzelf, dan weer van alles.

mei 2014 | paperback | ca. 304 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 19,99 | NUR 301 literaire roman ISBN 978 90 8542 557 1 | ISBN e-book: 978 94 6042 309 3 prijs e-book: ca. € 15,9 | boekverzorging: Dooreman omslagbeeld: Maxal Tamor | foto auteur: Koen Broos

51

9 78 9 0 85 4 2 5 5 7 1


Over 'Poolijs':

‘Een knap debuut met originele beelden en fijne zinnen die het verdienen om aandachtig gelezen te worden.’ De Standa ard

‘Een treffend boek dat opvalt en raakt omwille van de inhoudelijke, compositorische en stilistische durf en eigengereidheid.’ Juryverslag Debuutprijs

‘Laster bewijst in Poolijs haar gevoel voor de kleine observatie, die ze kundig uitvergroot door ze ragfijn te beschrijven.’ De Morgen

Over 'Feestelijk zweet':

‘Originele, straffe, beklijvende beelden, helder snijdende taal, knipogen naar Camus en een mooi parallel met Tolstojs De dood van Ivan Iljitsj.’ Het Belang van Limburg

‘Spannend, grappig én een literair hoogstandje.’ Het Nieuwsblad


fragment uit

Vlaggenbrief Misschien zijn er ooit, in vroegere tijden, beschavingen geweest die dachten dat de sterren niet zomaar wat voorbij licht zijn, maar restanten van fouten. Overblijfsels van blunders gemaakt door onze voorvaderen. Zo’n kolossale kemels, dat er een soort van waarschuwingslicht van rest aan het firmament. Misschien hebben hele volkeren wel ooit geloofd dat de felste der fonkels, de poolster, ontstaan is door de ergste menselijke misstap ooit, de afschuwelijkste der oorlogen. En dat Orion een constellatie is die tot stand kwam door kapitale vergissingen in zaken en relaties. Een absurde gedachte is het natuurlijk, maar er gaat iets troostends van uit. Het zou toch geweldig zijn gewoon maar naar de lucht te hoeven kijken ’s nachts en daar alle onvolkomenheden van anderen te kunnen zien.


‘Stoppen met lezen? Dat gaat niet. Delphine Lecompte brengt je in een roes.’ — DE GROENE AMSTERDAMMER

Delphine lecompte (1978) debuteerde in 2004 in het Engels met de roman Kittens in the boiler, daarna schakelde ze over naar gedichten in haar moedertaal. Haar debuutbundel, De dieren in mij, kreeg de C. Buddingh’-prijs 2010 en de Prijs voor Letterkunde van de Provincie West-Vlaanderen 2011. Bij De Bezige Bij Antwerpen verschenen haar succesvolle bundels Blinde gedichten (2012) en Schachten en amuletten (2013). Haar gedichten worden vertaald naar het Frans en het Engels.


poëzie

Delphine Lecompte De baldadige walvis

De baldadige Lecompte laat opnieuw van zich horen met een subversieve dichtbundel. Over taxidermie en chantage. Over mummificatie en seks. Over zelfkastijding en kerst. Maar ook over haar heilzame en/of verte(de)rende ontmoetingen met lankmoedige boemannen, weerbarstige zeepzieders, achteloze stierenvechters, transseksuele coniferenscheerders, anemische hoefsmeden, gierige blikslagers, valse vogelwichelaars en profetische varanen. De moeder blijft de onbereikbare lustgodin. De vader is nu eens een weglopende buikspreker, dan weer een snaarzieke tuinman. De oude kruisboogschutter, de partner en muze, heelt en deelt goede raad uit. Maar Delphine legt de goede raad naast zich neer en volhardt in de branie, en in de tomeloosheid. Probeer haar niet te temmen!

promotie

– Onlinecampagne – Interviews – Optredens – Gedichtendag 2014

oVer 'BlinDe geDichten':

‘Lecomptes beeldspraak is volstrekt eigenzinnig en bij tijden geestig subtiel.’ nrc hanDelsBlaD

‘Delphine Lecompte is de Florence Nightingale van de hedendaagse Vlaamse poëzie, in het harnas van Jeanne d’Arc.’ knack

oVer 'schachten en amUletten':

‘Haar fabelzucht is fascinerend en grappig.’

januari 2014 | paperback | ca. 144 blz. 17 x 24 cm | ca. € 19,99 | NUR 306 poëzie ISBN 978 90 8542 549 6 | ISBN e-book: 978 94 6042 305 5 prijs e-book: ca. € 15,9 boekverzorging: Dooreman omslagbeeld: Library of Congress, Geography and Map Division foto auteur: Koen Broos

De morgen

55

9 78 9 08 5 4 25 496


Niemand vertelt zo meeslepend over voetbal als Hugo Camps hUgo camps (1943) is journalist, columnist en schrijver. Na een carrière als oorlogsverslaggever schreef hij vanaf de jaren tachtig in Elsevier, De Morgen en NRC Handelsblad. In 2013 verscheen de bundeling Koers. De beste wielerverhalen.


sportverhalen

Hugo Camps

Een eerlijk eikenhouten schot De allerbeste voetbalverhalen Voetbal is groter dan het leven. En de goden van het voetbal stijgen hoger en vallen dieper dan gewone stervelingen. Niemand kan dat passiespel scherper en aangrijpender beschrijven dan Hugo Camps. Van het calcio naar Cruijff, van Cambuur naar Club Brugge: slechts enkele letters verschil, maar Camps tovert van achter die ronkende of weemoedige namen een hele wereld tevoorschijn. Verwachting, verlies en victorie zijn familie van elkaar in dit boek. De herinnering aan de harde lyriek van het calcio daagt Camps tijdens indommelende competitiewedstrijden. Rake passes en manke schijnbewegingen doen hem terugverlangen naar helden als Cruijff. Maar de essentie is deze: voetbal is een verhaal dat iedereen begrijpt. Camps redt in Een eerlijk eikenhouten schot de allerbeste voetbalverhalen van de afgelopen jaren van de vergetelheid. oVer 'koers':

‘Een heerlijk boek waarin de liefde voor de koers van de bladzijden druipt. Warme verhalen schreef Camps bij elkaar, met niet eens verborgen heimwee naar het verleden en hier en daar een weerhaak.’ het Belang Van limBUrg

‘Boeiende lectuur, zelfs voor niet-wielerfans.’ Dag allema al

57

mei 2014 | paperback | ca. 320 blz. 14 x 21,5 cm | ca. € 19,99 | NUR 320 literaire non-fictie ISBN 978 90 8542 563 2 | ISBN e-book: 978 94 6042 317 8 prijs e-book: ca. € 15,9 boekverzorging: Herman Houbrechts foto auteur: Michiel Hendryckx

9 78 9 0 8 5 4 25632


geschiedenis

Frank Seberechts

De weggevoerden van mei 1940 Op 10 mei 1940 wordt België meegesleurd in de Tweede Wereldoorlog. De Belgische overheden trachten het land te verdedigen tegen de Duitsers. Dat doen ze onder andere door duizenden inwoners te arresteren: vreemdelingen, nationaalsocialisten, Vlaamsnationalisten, communisten, rexisten en andere verdachte personen. Enkelen van hen zijn inderdaad spionnen, collaborateurs en verraders, maar het merendeel is volkomen onschuldig. De autoriteiten brengen de meeste arrestanten naar Frankrijk, sommige naar Engeland. Daar komen ze terecht in concentratiekampen. Tientallen komen om het leven. Slechts een deel van de weggevoerden keert in de loop van de volgende maanden weer naar huis. Duizenden, onder wie heel veel Joden, blijven in Frankrijk achter. Via Drancy worden deze ongelukkigen verder gevoerd naar Auschwitz, waar ze omkomen. Frank Seberechts is de eerste om deze weinig bekende episode uit de Tweede Wereldoorlog grondig te beschrijven. Hij onderzoekt de omstandigheden van de arrestaties en de wegvoeringen en gaat op zoek naar de verantwoordelijken.

promotie

– Presentatie

april 2014 | paperback | ca. 352 blz. 15 x 23 cm | ca. € 22,50 | NUR 688 vaderlandse geschiedenis ISBN 978 90 8542 408 6 | ISBN e-book: 978 94 6042 194 5 prijs e-book: ca. € 18 | boekverzorging: Stijn Dams omslagbeeld: ADVN | foto auteur: Koen Broos

58

9 78 9 085 4 24086


Frank Seberechts beschrijft een vergeten drama uit de Tweede Wereldoorlog Frank seBerechts (1961) studeerde nieuwste geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen en aan de Universiteit Gent. Hij is diensthoofd onderzoek van het ADVN (Archief, Documentatie en Onderzoekscentrum voor het Vlaams-nationalisme) en publiceert over de Vlaamse beweging, het Vlaams-nationalisme en BelgiĂŤ tijdens de Tweede Wereldoorlog. Frank Seberechts was een van de coauteurs van het standaardwerk Gewillig BelgiĂŤ. Overheid en Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog.


Verrassend poĂŤziedebuut van een groot talent jeroen Van rooij (1979) is schrijver en coĂśrdinator van het online recensieplatform De Reactor. Hij debuteerde als romanschrijver met De eerste hond in de ruimte (2010) en publiceerde verhalen, gedichten, essays en kritieken in onder meer DW B, nY, Parmentier en op De Reactor. Hij woont en werkt in Amsterdam. In 2012 verscheen zijn roman Het licht.


poëzie

Jeroen van Rooij

Niemand had er enig idee van wat er aan de hand was Niemand had er enig idee van wat er aan de hand was speelt zich af in een vreemd en onrustig landschap. Beelden zijn er op zoek naar een standplaats, stemmen naar een lichaam, woorden naar een geschiedenis en herinneringen naar een geheugen. Ergens in die dwaze optocht probeert een wanhopige figuur de zaken in goede banen te leiden. Het verrassende poëziedebuut van Jeroen van Rooij toont ons een wereld die ten enenmale ontsnapt aan onze plannen en verwachtingen.

promotie

– Gedichtendag 2014

oVer 'het licht':

‘Van Rooij vat feilloos samen wat velen onder ons parten speelt: de drang naar iets groots en de berusting in het onvermogen om die droom na te jagen dringen zich aan ons op. Het licht registreert zo een van de meest prangende dilemma’s van de huidige tijdgeest.’ cUtting eDge

‘Een opzienbarende prestatie. Bijzonder sterk op het vlak van individuele en groepspsychologie en volstrekt overtuigend in zijn beschrijving van de subcultuur van het licht.’ knack ***

‘Deze enerverende roman trapt regelmatig de tijdgeest op zijn staart.’

januari 2014 | paperback | ca. 64 blz. 15 x 20 cm | ca. € 19,99 | NUR 306 poëzie ISBN 978 90 8542 543 4 | ISBN e-book: 978 94 6042 299 7 prijs e-book: ca. € 15,9 boekverzorging: Herman Houbrechts foto auteur: Koen Broos

De morgen ***

61

9 78 9 085 4 25 434


De Bezige Bij Antwerpen janUari

William Shakespeare Verzameld werk

Delphine Lecompte De baldadige walvis

isBn 978 90 8542 588 8

isBn 978 90 8542 549 6

Jeroen van Rooij Niemand had er enig idee van wat er aan de hand was isBn 978 90 8542 543 4

Jonathan Holslag De kracht van het paradijs Hoe Europa kan overleven in de Aziatische eeuw isBn 978 90 8542 529 8

FeBrUari

Marc Reugebrink Het Belgisch huwelijk isBn 978 90 8542 532 8

Johanna Spaey en Gerolf Van de Perre Gewonde stad Augustus 1914

Korneel De Rynck IJzeren oogst

Een reis door Europa en de Grote Oorlog isBn 978 90 8542 427 7

Wouter Van Besien Beter

Hoe groene verandering een groot verschil maakt

AmĂŠlie Nothomb Nostalgie van het geluk isBn 978 90 8542 548 9

isBn 978 90 8542 523 6

isBn 978 90 8542 519 9

Rolf Falter BelgiĂŤ

Josse De Pauw Hij

Gaea Schoeters De kunst van het vallen

Een geschiedenis zonder land

In open veld

isBn 978 90 8542 404 8

isBn 978 90 8542 556 4

isBn 978 90 8542 406 2


Verschijningsprogramma 2014 ma art

Max Hastings 1914 Het trauma van Europa isBn 978 90 8542 403 1

Johan de Boose Jevgeni Het Vloekhout – deel 2 isBn 978 90 8542 438 3

Dieter Vandenbroucke Dansen op een vulkaan

Victor J. Brunclair: schrijver in een bewogen tijd

Ivo Victoria Dieven van vuur isBn 978 90 8542 393 5

isBn 978 90 8542 533 5

Frank Vandenbroucke Geen samenleving zonder doel Sociale politiek in Vlaanderen, België en Europa

Romain Puértolas De wonderbaarlijke reis van de fakir die vastzat in een IKEA-kast isBn 978 90 8542 564 9

Pascal Verbeken Arm Wallonië

Pascal Verbeken Grand Central Belge

isBn 978 90 8542 555 7

Voetreis door een verdwijnend land

Rory MacLean Berlijn

Frederik De Backer Wilmots

Maarten Van Ginderachter, Koen Aerts, Antoon Vrints

Een bewogen geschiedenis

Tot de laatste minuut

isBn 978 90 8542 514 4

isBn 978 90 8542 559 5

(red.)

isBn 978 90 8542 561 8

Een reis door het beloofde land

isBn 978 90 8542 554 0

april

Johan Swinnen Standplaats Kigali

Herinneringen aan de Rwandese tragedie isBn 978 90 8542 323 2

Het land dat nooit was

Een tegenfeitelijke geschiedenis van België isBn 978 90 8542 544 1


mei

JoĂŤl De Ceulaer Gooi God niet weg

Over geloof, ongeloof en bijgeloof

Frank Seberechts De weggevoerden van mei 1940

Rodaan Al Galidi Bloesemtocht

isBn 978 90 8542 408 6

isBn 978 90 8542 475 8

isBn 978 90 8542 551 9

Els Witte Het verloren koninkrijk

Het harde verzet van de Belgische orangisten tegen de revolutie (1828-1850) isBn 978 90 8542 550 2

Herr Seele en Kamagurka De vaderlandsche geschiedenis

Ruth Lasters Vlaggenbrief

isBn 978 90 8542 553 3

isBn 978 90 8542 557 1

Hugo Camps Een eerlijk eikenhouten schot De allerbeste voetbalverhalen isBn 978 90 8542 563 2


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.