Een seizoen vol prikkelende ontmoetingen

Een seizoen vol prikkelende ontmoetingen De grote glans

Leven onder een stolp. Sinds anderhalf jaar weten we zo’n beetje hoe dat voelt.

‘De eenzaamheid maakte dat ik soms een paar seconden de grote glans van het leven nog eens kon zien.’ Ik heb de laatste maanden enorm vaak lopen denken aan de naamloze vrouw uit Marlen Haushofers roman ‘De wand’. Deze klassieker uit de Oostenrijkse literatuur opent met het voornemen van een vrouw om een weekendje door te brengen bij vrienden in een jachthut in de bergen. Op de eerste ochtend wordt ze alleen wakker en blijkt haar gezelschap niet te zijn thuisgekomen van een avondje uit. Ze gaat op onderzoek uit en ontdekt tot haar ontzetting dat een onverklaarbare, glazen wand haar afschermt van de wereld. Aan de andere kant van deze wand, besluit ze, is alles dood. Wat volgt, zijn meer dan tweehonderd hartroerend sobere pagina’s over het leven onder een glazen stolp.

Haushofer wist de oerangst van de totale eenzaamheid te vangen in afgemeten zinnen en avontuurloze pagina’s waarin elke minieme gebeurtenis toch weer een avontuur is. Elke variatie op een patroon van hard werken en overleven draagt in deze roman de belofte van geluk of hoop in zich. Haar angst om op te houden een mens te zijn, doet het personage alles opschrijven, ook al beseft ze de laatste mens op aarde te zijn.

Onderliggend aan ‘De wand’ tintelt dan ook de vraag wat het is dat een mens tot mens maakt. Wat is de zuurstof die garandeert dat we niet dood zijn, wat geeft het menselijke leven zijn ‘grote glans’? Het antwoord: de diepe wens om te luisteren en gehoord te worden. Met dieren kan dat niet, zo beseft ze. Over haar koe schrijft ze: ‘Ik ben warm en levend en ze voelt dat ik haar goedgezind ben. Meer zullen we nooit van elkaar weten.’

Raison d’être

Op het moment dat deze brochure ter perse gaat, is de culturele sector al voor de tweede keer een halfjaar op slot. Amper enkele maanden na de opening van het vernieuwde Muziekcentrum in september 2020 dwong de coronacrisis ons tot veerkracht, variatie en vernieuwing. Achter de schermen investeerden we in het begeleiden van projecten, creaties en producties. Musici op zoek naar een werkplek hebben we onderdak en ondersteuning geboden. Het verlies aan live muziek vingen we op met een gevarieerd, online aanbod: via streamings hebben we ons publiek kunnen trakteren op vaak schitterende concerten vol pure schoonheid.

En toch. Toch ontbrak er iets aan muziek die vanonder een stolp beleefd wordt. Het

Muziek, hoe schitterend uitgevoerd ook, leeft pas echt wanneer ze een gedeelde ervaring wordt

concertleven had zijn ‘grote glans’ verloren, en misschien wel de opvallendste conclusie van het voorbije jaar was dat het bij die glans niet zozeer gaat om wat er op het podium gebeurt, maar om wat er in de zaal ontbreekt. Muziek, hoe schitterend uitgevoerd ook, leeft pas echt wanneer ze ervaring wordt. Dat de interactie met de luisteraar een cruciaal, zoniet onmisbaar element is voor de musicus: zoveel wisten we na de eerste lockdown wel. Maar dat ervaring zelf een ‘raison d’être’ van muziek is, is toch heel wat minder evident.

Luisteren naar live muziek is nooit zomaar leuk, interessant of aangenaam, het is als beleving ronduit uitzonderlijk en altijd uniek. Precies omdat het een ervaring is die je deelt met anderen, een ervaring die niet abstract is, maar levensecht. Het spel van luisteren en gehoord worden is geen fictie maar werkelijkheid. Zonder contact verliest muziek haar betekenis, haar intensiteit, haar glans. Muziek is pas werkelijk muziek wanneer ze mensen in verbinding kan brengen.

Originele ontmoetingen

Toevallig of niet staan veel van de concerten dit seizoen in het teken van prikkelende vriendschappen en originele ontmoetingen. De Duitse bariton Matthias Goerne steekt in zee met musici van het Koninklijk Concertgebouworkest. Een clubje topsolisten rond de Britse pianist Benjamin Grosvenor vindt elkaar in een potje pianokwartetten. Veertien Gentse musici met diverse culturele achtergronden komen samen rondom een meesterwerk uit de minimal music.

Jonge talenten laten hun jeukende vingers los op de muziek van Luciano Berio. HYOID bouwt een onvoorspelbaar feestje met de muziek van Bernhard Lang. GRAINDELAVOIX spant samen met pianist Jan Michiels. Oude jazzrot Steve Coleman nodigt jong hiphoptalent uit op het podium. Een Zuid-Afrikaanse cellist in tweespraak met een Oostenrijkse percussionist. Een sterharpiste in dialoog met een radiomaakster. Enzovoort, enzoverder.

Of de concerten in deze seizoenbrochure straks ook allemaal zullen kunnen doorgaan, is voorlopig een open vraag. Dat we klaar staan om de stolp te lichten, is wel zeker. Maar de artistieke ontmoetingen en contacten die deze seizoenbrochure belooft, zijn maar het halve werk. De ‘grote glans’ van het concertleven is pas in zicht wanneer jullie weer bij onze artiesten kunnen zijn. We hopen jullie dan ook snel weer bij ons in de zaal te hebben. Welkom in De Bijloke.

Tom Janssens

Artistiek coördinator