"Het podium is mijn grote liefde"

from februari 2020 - De Hoogstraatse Maand

Ondanks besparingen timmert Emelien Raats volop aan de artistieke weg

WORTEL - Ze woont sinds haar geboorte in Wortel, was vijftien jaar lang actief in de jeugdbeweging in Hoogstraten, waarvan zeven jaar als leidster. Volgde klassieke zang aan de kunsthumaniora in het H. Graf te Turnhout en musical aan het Koninklijk Conservatorium te Brussel. Ze werkt als leerkracht zang in het H.Graf en stond in 2019 meer dan 175 maal op het podium als musicalactrice en zangeres in grote producties. De hoogste tijd dus voor een gesprek met Emelien Raats...

Alhoewel Emelien vanaf haar geboorte op 26 december 1993 in Wortel woont, bracht ze een groot deel van haar jeugd door in Hoogstraten. Vader Jef Raats is afkomstig van Meer en werkt op de spoedafdeling van AZ Klina in Brasschaat. Hij is altijd actief geweest bij de Hoogstraatse brandweer als ambulance verpleegkundige.

Haar moeder Annit Knevels en grootvader Rik Knevels waren zeer begaan met de Hoogstraatse jeugd - Begijntjes Laat Besluit, gebuurtewerking in de Gelmelstraat, Jeugd Rode Kruis. Emeliens moeder heeft haar eigen bedrijf Trifier, een opleidingscentrum voor professionals die werken in de gezondheidszorg en er te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag en agressie. Het is actief in ziekenhuizen, woonzorgcentra, psychiatrische klinieken, jeugd- en gehandicaptenzorg, ook wel in het bijzonder onderwijs, zowel in Nederland als Vlaanderen.

Emelien is de oudste van drie dochters. Haar zus Lisa is er 23, ze is een wereldreiziger en studeert momenteel “Forest and Nature” in Denemarken; de 20-jarige Nienke is student gezinswetenschappen en zingt in het Universiteitskoor van Antwerpen. De zusjes Raats zijn alle drie echte KSJ/KSA’ers.

Kogel

Emelien ging naar de lagere school in het Spijker en was in Hoogstraten vijftien jaar lid van de jeugdbeweging. Aanvankelijk was ze lid van de KSJ, daarna maakte ze zeven jaar lang deel uit van de leiding. Ze maakte in 2015 de naamsverandering van alle KSJ – KSA – VKSJ groepen naar KSA mee. In ons septembernummer van dat jaar deed ze samen met Dorien van den Broek, Celien Brosens en toenmalig volwassenbegeleider Jef Elst, het verhaal van KSA Hoogstraten. Met 45 leiders en 300 leden is KSA Hoogstraten de grootste afdeling van de provincie en van Vlaams Brabant.

“Wat later stapte ik uit de KSA-leiding en werd lid van de vzw Jeugdlokalen Hoogstraten met als voorzitter mijn partner Benjamin Koyen. De vzw ging in overleg met het stadsbestuur op zoek naar een oplossing voor de huisvesting van de Hoogstraatse jeugdbewegingen. De lokalen aan de achterzijde van zaal Pax zijn niet alleen te klein, ze zijn niet meer van deze tijd en daardoor ook niet meer echt veilig.

Aanvankelijk waren de jeugdverenigingen vragende partij om de grond achter zaal Pax in erfpacht te verwerven om er een nieuwbouw op te richten. Maar de parochie twijfelde of ze op lange termijn de uitbating van een zaal als de Pax op zich kan blijven nemen. Ze wil haar eigendom niet belasten en alle mogelijke opties voor de zaal en de grond vrij houden.

Ondertussen is de kogel door de kerk. Op dit moment wordt er bekeken aan welke architect het ontwerp voor een multifunctioneel gebouw bij Den Dijk zal worden gegund. Uit de voorstellen zal een keuze gemaakt worden. In dat gebouw moet niet alleen plaats zijn voor de meer dan 400 leden van KSA, KLJ en de Plussers, maar ook voor de Vlieg-Uit-speelpleinwerking die de stad organiseert tijdens de vakanties.”

**Rik Knevels, trotse en enthousiaste Hoogstratenaar, samen met twee van zijn kleinkinderen Emelien (3) en Lisa Raats (1 jaar)**

Opleiding en leerkracht

Na de lagere school studeert Emelien klassieke zang in de muziekafdeling van stART, de kunsthumaniora van het Heilig Graf in Turnhout. In 2012 volgde een zevende jaar opleiding musical in Antwerpen. Een verrassende keuze na haar opleiding klassieke zang. Daarna volgt het Koninklijk Conservatorium Brussel. “Best een intensieve opleiding”, zegt Emelien daarover, “niet enkel wat het aantal uren betreft maar ook fysiek en mentaal.”

Als afstudeervoorstelling professionele bachelor Musical aan het conservatorium schreef en regisseerde ze “Tot morgen”. “Het was een voorstelling over de laatst overlevende passagier van de Red star Line. Ik vertolkte de hoofdrol Rosy Van Hoecke, schreef de muziekteksten en dialogen en deed een deel van de regie. Alles in samenspraak met mijn toenmalige medestudenten. Florejan Verschueren tekende voor de muziek. Dat was niet de eerste en de laatste keer dat Florejan en ik samenwerkten. Dat was ook het geval voor de musical “1814”, hier in Hoogstraten.”

**De zussen Raats op de foto. V.l.n.r. Emelien (25), Nienke (20) en Lisa (23 jaar)**

Tijdens haar laatste jaar conservatorium volgde ze de leerkrachtenopleiding. Al tijdens haar studies contacteert het Heilig Graf haar om er zangleerkracht te worden. “Het was terug thuis komen, mijn leerkrachten werden collega’s. Ook de samenwerking met Florejan wordt er sinds dit jaar verder gezet, nu ook hij daar een aantal uren les geeft. Ik geef vijftien uur zangles in het derde, vierde, maar vooral in het vijfde en zesde jaar. Jens Broes is de eerste leerling die bij mij afstudeerde, zoals meer oud-leerlingen studeert hij verder in het conservatorium.”

Dankzij de flexibiliteit van de school is de deeltijdse betrekking gelukkig te combineren met podiumwerk. “Ik doe de regie van vele artistieke projecten binnen en buiten het Heilig Graf. Maar mijn podiumwerk is uiteraard mijn grootste liefde. Een combinatie met het onderwijs is niet altijd evident. Maar een docent met twee voeten in het vak is mijn inziens de ideale leerschool voor jonge, beginnende kunstenaars. Bovendien daagt het mij ook uit te blijven ontwikkelen en vernieuwen.”

Passie

“Door de combinatie van lesgeven en een professionele loopbaan als actrice/zangeres is elke week en ieder weekend verschillend. Voor mij voelt dat evenwel niet aan als werk. Het is eerder het delen van een passie.”

Haar bijdrage aan de projecten in het Heilig Graf is divers.“Ik coördineer en regisseer het jaarlijks afstudeerproject van de laatstejaars. Er is ‘Grafonia sINGERS’, het jaarlijks koorconcert in de kerk van Turnhout en ook onze ‘Singers Night’ trekt steeds uitverkochte zalen. Het grote jaarproject in 2018-2019 was ‘Daens, de Musical’ waarin ik een regieduo vormde met acteur en regisseur Rikkert Van Dijck.

Momenteel werk ik met mijn team aan ‘PIPPA, een muzikaal poppenverhaal’, dat in maart wordt opgevoerd. Het is een multidisciplinair project, waaraan de verschillende kunstrichtingen meewerken. Als regisseur bewerkte ik het script, de afdeling publiciteit maakt de poppen, de afdeling mode de kledij en onze leerlingen ondersteunen het project met muziek en bespelen ook de poppen. Het resultaat wordt een wandeling door de school waarbij men regelmatig poppen tegenkomt.”

Duet met jezelf

“Heel goede herinneringen bewaar en koester ik aan het project “van zangeres naar zanger”. Louise startte de opleiding, maar studeerde vorig jaar af als Lou.

Het werd tijdens de lessen zang al snel duidelijk dat er iets niet klopte. Louise zat niet lekker in haar vel. En zingen wanneer je je niet goed voelt, dat gaat niet. Na vele gesprekken kwam boven dat ze graag zingt maar niet als meisje op het podium wil staan. En je kan alleen de mooiste muziek maken als je helemaal jezelf bent.” Met de steun van zijn ouders, een sterk leerkrachtenteam, trouwe medestudenten en zijn omgeving, werd een hormonenbehandeling gestart. Louise werd Lou. Maar Lou moest wel nog afstuderen, terwijl de behandeling effect zou hebben op zijn stem. “De grote vraag was wat er met zijn stem zou gebeuren. De stem van Sam Bettens bijvoorbeeld is nagenoeg nog niet veranderd, bij Lou is dat anders. Ik zie hem nu nog regelmatig en zijn stem evolueert nog steeds.”

Als afstudeerproject bracht Lou een duet met Louise, zijn jongere zelf. Lou en Emelien baseerden zich op het nummer ‘Vrij’. Ze bewerkten het en schreven de tweede stem. “Na de eerste hormonenspuit in december werd de hoge stem opgenomen, een half jaar later werd zijn mannenstem er aan toegevoegd. Zo ontstond een uniek duet tussen zijn vroegere en zijn huidige stem, zijn vroegere en huidige zelf. Vanop een leeg podium klonk de vrouwelijke stem, tot Lou op het podium verscheen en er de mannelijke stem aan toevoegde…”

Al was het niet de bedoeling, de media pikten het lied en het verhaal op, o.m. het televisiejournaal, De Madammen op Radio 2 en recent als sluitstuk bij de Rode neuzen show op VTM.

Emelien Raats

Opleiding

- Kunsthumaniora H. Graf Turnhout (2011)

- 7 musical Antwerpen (2012)

- Koninklijk Conservatorium Brussel (2017)

Theater & Musical

2016

- “The Elephant Man” (Logo10Producties)

2017

- Rosy Van Hoecke in “Tot Morgen”

- Ethel McCormack in “Footloose” (Musicalia)

- Sanchicka in “Ambras” (ClickManagement)

- Alternate Koningin in “Rapunzel, de musical”

2018

- Linda in “Blood Brothers” (Inteam)

- Viviane in “Ridders van de Ronde Keukentafel” (DeepBridge)

- Karen in “Speed The Plow” (Mémoire Perdu)

2019

- Kristin in “Juffrouw Julie” (Mémoire Perdu)

- Robin in “Skylight” (Mémoire Perdu)

Van Lotti…

Dat Emeliens toekomst in de muzieksector lag, stond in de sterren geschreven. “Toen ik in het vijfde leerjaar zat, maakte ik deel uit van het kinderkoor van Helmut Lotti. In ‘Dag Allemaal’ was een oproep daarvoor verschenen. Mijn grootmoeder Maria Verschueren stuurde, zonder dat ik het wist, een cassetje in en enkele dagen later bleek ik uit een groot aantal kandidaten geselecteerd te zijn.”

**Emelien en de 18-jarige Lou Voet, van zangeres naar zanger. Een trotse juf bij een student met een prachtig verhaal over jezelf zijn.**

Later zouden er nog meer backing vocals volgen bij Mark Tijsmans, Natalia, Stan Van Samang en de Helmut Lotti Comeback Tour.

In 2016 neemt ze deel aan audities voor een rol in de musical “Ridders van de ronde keukentafel” van het jonge productiehuis Deep Bridge en auteur / scenarist Mark Tijsmans. “Ik kreeg de rol van Viviane, het meisje van het meer. Zo begon de bal te rollen. Al vlug volgde de hoofdrol van Linda in het muziektheater “Blood Brothers. Die rol opende voor mij veel deuren.”

Alhoewel er in deze tijd niet meer echt wordt gewerkt met een vast gezelschap is Emelien actrice aan huis bij “Mémoire Perdue”, waarmee ze recent in “Speed The Plow”, “Skylight” en “Juffrouw Julie” speelde.

…tot Gatsby

Het voorbije jaar was gevuld met onder andere een honderdtal voorstellingen in Knokke en Brussel van “The Great Gatsby”, naar het gelijknamige, vaak verfilmde boek van F. Scott Fitzgerald. “Het is een interactieve voorstelling belevingstheater dat je onderdompelt in de jaren ’20 van vorige eeuw. Het publiek is ook als dusdanig gekleed en je komt met zijn allen, het publiek en zeven acteurs, op een feestje terecht.

In het begin is het een beetje zoeken, wie is er hier acteur en wie niet? Er ontstaat een verhaal en de toeschouwers worden meegenomen naar kamers. Afhankelijk van welke acteur je naar een kamer volgt, kom je een interpretatie van het verhaal te weten. De personages liggen vast, maar voor de rest is er veel improvisatie.

Ik speel de rol van Daisy, de onmogelijke liefde van Gatsby. Wanneer Daisy terug wordt gekatapulteerd in haar verleden met Jay Gatsby, twijfelt ze over de relatie met haar man. Uiteindelijk is het aan het publiek om samen met Daisy de keuze te maken voor wie van de twee ze moet kiezen. Dit is echt uniek theater. Het eerste ‘immersive theatre’ in België, overgevlogen van Londen.”

Besparen

De besparingen die de Vlaamse regering oplegt aan de cultuursector kunnen heel veel gevolgen hebben. “Nu gaat er echt het mes in”, zegt Emelien daarover. “De subsidies werden al jaren minder en minder. Sinds ik afgestudeerd ben heb ik heel wat producties gezien die in de startblokken stonden, maar die men uiteindelijk moest cancelen omdat er onvoldoende geld was. De grote productiehuizen, zoals Studio 100, hebben meer overlevingskansen. Maar ook zij zijn klein begonnen.

Nu gaat er echt het mes in

Het zijn vooral de jonge kunstenaars, waartoe ik mezelf ook reken, die getroffen worden. Zelf zou ik graag “Tot Morgen” hernemen, de productie die ik maakte met Florejan. Het publiek blijft vragen naar een herneming, zelfs drie jaar later. Een opvoering over de Red star Line is actueel, kan gelinkt worden aan het museum, is educatief en interessant voor het oudere publiek. Maar het lukt simpelweg niet om dit te brengen zonder zelf te investeren. Besparingen treffen binnen mijn sector zowel acteurs als muzikanten. Live orkesten worden vervangen door tapes. Acteurs en muzikanten werken vaak onder de prijs omdat de kosten van locatie, technieken en productie hetzelfde blijven terwijl er minder middelen beschikbaar zijn. Zo ondermijnt de overheid onze Vlaamse theateren musicalsector, maar ook nog andere creatieve sectoren. Als dat de bedoeling is…

**Emelien als Isaura in de musical ‘Meisje met de Rode Kap’, haar afstudeerproject in 7 musical in Antwerpen**

Zo wordt een kleiner gezelschap zoals “Mémoire Perdue” zwaar getroffen. Het wordt werken met de bedoeling om zonder verlies te produceren. Knabbelen aan je productie tot je de teller op nul krijgt. Maar mag het ook nog leefbaar blijven?”

De overheid ondermijnt de theateren musicalsector

Ik ben blij dat grote namen, zoals Jan Decleir en Michael Pas, nu de kar mee trekken. Het zijn gevestigde waarden, maar ook zij zeggen dat subsidies aan startende projecten zeer belangrijk zijn. Michael Pas geeft het voorbeeld van “The Broken Circle Breakdown”, een internationaal gelauwerde film. Dat idee is ontstaan in een klein zaaltje. Zonder projectsubsidies was die film er wellicht niet geweest. Projectsubsidies zijn de kweekvijver van jong talent.”

Tijdens één van de repetities van ‘1814, de Vergeten Veldslag’ in 2014 met v.l.n.r.: Emelien Raats, regie, Ann Leemans, productieleidster, Lut Goetschalckx, koorleidster en Florejan Verschueren, muziekschrijver.

Hoogstraten

Als we over cultuur in Hoogstraten en de plannen voor de bouw van een culturele infrastructuur beginnen, heeft Emelien vragen. “Ervaringen uit het verleden leert ons dat Hoogstraten beschikt over veel, mooi en groot talent op allerlei gebied. Denk maar aan ‘Gelmel’, ‘1814’, ‘Blauw’, De Spilzakken, Groenten en Bloemen, toneelgezelschappen, fanfares, koren… We hebben DJ’s, muzikanten, acteurs en actrices, schilders, schrijvers, dichters, …

Noem maar op! Professionals werken samen met liefhebbers; de creativiteit van de Hoogstratenaar ten top! En toch heb ik het gevoel dat dit te weinig wordt ingezet en ondersteund. Streven naar meerwaarde en al dat aanwezige talent kansen geven, lijkt mij een mooie uitdaging. In combinatie met talent van buitenaf zou een interessant, nog meer gevarieerd aanbod mogelijk zijn.

De akoestiek van de Rabboenizaal is niet goed

Jammer genoeg is de infrastructuur voor podiumkunsten in Hoogstraten echt niet geschikt. De akoestiek van de Rabboenizaal is niet goed. Dat is de reden waarom ik vaker in een andere zaal ga kijken, zelfs al is de voorstelling ook in Hoogstraten geprogrammeerd. ’t Is raar, als je de toeschouwers met de rug naar het podium plaatst en de voorstelling achteraan in de zaal laat plaats vinden, is de akoestiek iets beter. Komt er hier nu betere culturele infrastructuur en wanneer? Kunnen we mensen uit de sector mee laten denken en betrekken? Welke keuzes worden gemaakt? En waarop zijn deze gebaseerd? Ook hier kunnen we hopelijk samenwerken!”

Toekomst

Het is nog koffiedik kijken wat 2020 voor haar zal brengen. “Na Rotterdam waren er begin januari nog drie voorstellingen van het familiespektakel “Scrooge, de Musical” in de stadsschouwburg in Antwerpen, toch wel een kerstklassieker, met Warre Borgmans in de hoofdrol. Daarna volgen na drie jaar voor het eerst enkele weken rust.

Nu, 2019 was best wel pittig, ik stond zo’n 175 avonden op de planken. Alle aandacht kan nu even naar de school gaan, waar nieuwe projecten op stapel staan. Er volgen nog podiumproducties en wie weet zal je mijn stem binnenkort wel ergens herkennen, maar details kan ik daar nog niet over geven.”

“Maar wat een fantastisch vak is het!”, besluit ze het gesprek. “Ik ben met mijn gat in de boter gevallen. En ik ben helemaal klaar om nieuwe dingen te blijven ontdekken!” (fh)

Het grote raadspel met Emelien Raats