12 minute read
Blij met de solidariteit
Hopen op vrede, maar bang voor veel erger…
Terwijl op zaterdag 5 maart het Oekraïense volkslied op de beiaard klinkt en een vijftigtal mensen een vredescirkel vormen bij de kerk, maken we kennis met Victoria Soylu. Ze is geboren in Kiev, woont al 15 jaar in België en is in het gezelschap van een Oekraïens gezin dat in hun thuisland alles achterliet op de vlucht voor de waanzin van de oorlog. Oververmoeid, ongerust en emotioneel bij het horen van hun volkslied en de solidariteit hier, hopen ze zo spoedig mogelijk terug te keren naar het land waar ze thuis horen.
Slava Ukraini! Heroiam slave! *
(*) Glorie aan Oekraïne! Glorie aan de helden!
Victoria komt liever niet in de belangstelling, ook al organiseerde ze samen met haar werkgever Kela en het stadsbestuur een hulpactie voor mensen in haar verwoeste geboorteland. Maar als een gesprek de mensen hier bewust kan maken en het een hulp kan zijn voor het groot aantal vluchtelingen dat we mogen verwachten, wil ze haar verhaal wel doen. Dat doet ze in Nederlands met een licht accent en af en toe een Engelstalige uitdrukking.
Op zondag 13 maart hebben we een twee uur durend gesprek. Uitbundig als ze spreekt over Oekraïne vroeger, met tranende ogen als het gaat over de toestand nu. Wanneer u dit leest is de ergste ellende hopelijk voorbij… of mis-schien net niet. Bang als ze is dat de gevechten zullen escaleren, hoopt ze met ons op vrede. Maar het wordt nooit meer zoals het was.
Sovjetunie
Ik ben geboren in Kiev, toen nog in de voormalige Sovjetunie. Een gesloten land, voor de inwoners afgesloten van andere landen. Alles van buiten de Sovjetunie, zeker vanuit Amerika, was slecht. We leefden in een overgeorganiseerd land waar iedereen in de pas moest lopen.
Ik heb nog een foto van mij van toen ik 6, 7 jaar was. Netjes in uniforme kledij met daarop verplicht een speldje met de afbeelding van Lenin. In 1986 maakten we de ramp in Tsjernobyl nog mee.
Coca cola
Ik heb de eerste maal Coca cola gezien toen ik tien jaar oud was, in 1989 na de val van de muur.
Alles veranderde. Mijn opa was een bekende academicus en mijn oma gynaecoloog, beiden waren ze bekend in Kiev. Ze waren een goed leven gewoon en plots waren alle winkelrekken leeg. Ze hadden roebels, maar die munt was plots niets meer waard.
De Sovjetunie was weg en Oekraïne nog niet gevormd. Er was enkel armoede met veel inbraken tot gevolg. Kortom gevaarlijke tijden. Tot ongeveer 1993 bleef het heel moeilijk. Maar dan werd het land opgebouwd en vanaf 2000 was het een mooi land,
Ik ben als enig kind opgegroeid in een welstellende familie en studeerde economische wetenschappen. Vader was directeur van een hogeschool, mijn ouders hebben me altijd geholpen en gesteund. Ook toen ik op 20-jarige leeftijd naar Duitsland trok, waar ik mijn exman leerde kennen. Na een kort verblijf in Nederland woon ik nu al 15 jaar in België en heb de Belgische nationaliteit. Life is where you live, not where you were born…
Kela
Wij huurden eerst een woning, hebben daarna een huis gebouwd. Mijn nu 13-jarige dochter is hier geboren en gaat naar het Klein Seminarie. Ik ben hier gesetteld en heb altijd in de buurt gewerkt, eerst in Zandhoven en nu al acht jaar bij Kela. Ik ben er verantwoordelijk voor de export naar verschillende Europese landen, omwille van mijn afkomst en talenkennis ook voor Oekraïne en Rusland. Dat zijn belangrijke landen voor de export van dierengeneesmiddelen. Ik ben de directie en mijn collega’s van Kela enorm dankbaar voor de solidariteit en het begrip dat ze tonen.
Hoe emotioneel ook, ik ben zoveel als mogelijk blijven werken. We vergaderden, net zoals tijdens corona, dan weer online. Ik heb wel gevraagd om de eerste weken niet in beeld te komen omdat ik constant moest huilen. Maar nogmaals oprecht alle dank.
Tweemaal vluchten
Oekraïne werd een democratisch land met een eigen taal een eigen volkslied. Tot lang na de val van de muur was er niets aan de hand, tot de pro Russische president Janukovich in 2010 aan de macht kwam. Hij werd in 2014 weggestemd en vervolgd voor massamoord.
Maar toen Oekraïne een pro-westerse richting koos en te kennen gaf dat het land lid wou worden van de Navo, is het conflict in 2014 begonnen met de inlijving van de Krim en een poging van Rusland om delen in te lijven van de oostelijke provincies Donetsk en Loenask, die deels gecontroleerd werden door pro-Russische separatisten.
Mijn beste vriendin, haar ouders, haar man en twee kinderen staan nu hier in Hoogstraten. Voor hen is het de tweede maal dat ze op de vlucht moeten en alles verliezen. Eerder, in april 2014, gingen ze op de vlucht richting Kiev toen Poetin Donetsk wilde inlijven. Hoeveel kan een mens in een mensenleven aan?
Zij verblijven nu tijdelijk, tot begin volgende week bij mij en in Breebos. Ze hebben zich nog niet in Brussel ingeschreven, omdat ze nog niet weten wat ze gaan doen. Na een kort verblijf in Hoogstraten vertrekken ze wellicht naar Spanje, naar Duitsland of terug richting Polen. Dat weten ze nog niet.
Van alles naar niets
Mijn ouders bouwden een eigen huis en werkten heel hard. Nu zijn op een ouderdom dat ze samen van hun pensioen zouden gaan genieten. Ze wilden hun huis niet verlaten en hebben pas laat, op 10 maart, beslist om te vertrekken. Maar uiteindelijk kwamen de raketten en de explosies zo dicht dat ze toch in allerijl vertrokken zijn.
Met twee tassen in de autokoffer en hun hond op de achterbank, het enige dat ze nog hebben, reden ze naar de grens met Hongarije omdat het daar rustiger is en er kennissen wonen waar ze konden overnachten. Die tocht van Kiev naar de grens was echt niet zonder gevaar.
Gezondheid
Mijn vader is recent geopereerd aan darmkanker en beëindigde net een daaropvolgende chemoreeks. Nu moet men vaststellen hoe die kanker geëvolueerd is. Maar hoe moet dat nu verder hier in België?
Woensdag 8 maart ben ik naar Boedapest gevlogen en met mijn ouders en de hond met de auto naar hier gereden. Triester kan het niet. Wij hier kunnen echt niet beseffen wat dat voor die mensen betekent. Het is het einde van een leven lang werken. Een einde in grote onzekerheid, zonder toekomst. Mijn vader is in shock. Hij komt niet buiten, zit te huilen in de zetel naast zijn hond, het enige dat ik nog heb, zegt hij.
Enkele dagen later ben ik met mijn vader naar de winkel geweest om wat kleren te kopen, want ze hadden enkel bij wat ze aan hadden. Alles achterlaten voor mensen die een goed leven hadden, erger kan niet. Mijn ouders kunnen dan gelukkig nog terugvallen op mij. Maar hoeveel, vooral vrouwen en kinderen, komen hier toe die niemand kennen? Mensen die enkel Oekraïens of Russisch spreken. Dat zijn schrijnende toestanden...
Berichtgeving
Ik slaap heel weinig en zeer slecht. Ik volg alle nieuws op alle zenders, van CNN, alle Europese zenders en uiteraard ook het Oekraïense en Russische nieuws. Wat op de Russische zenders verteld wordt, hou je niet voor mogelijk. Dat Oekraïne Rusland wou aanvallen en dat men vredestroepen moest sturen om het Oekraïense volk te verdedigen. Hoe lang kunnen zo’n onwaarheden stand houden? Wanneer beseffen mensen dat ze voorgelogen worden?
Met Rusland heb ik altijd een goede band gehad, met Moskou, met Sint-Petersburg… Mijn dochter is hier geboren maar we spreken Russisch omdat het nu eenmaal een belangrijke taal is. Maar wat er nu gebeurt kan ik niet plaatsen. Ik hield van Rusland, I hate Russia now.
Nooit wil ik nog naar Moskou gaan, never. Ik moet en zal mijn job doen, ook met Rusland zal me dat lukken omdat ik professioneel ben. Op zo’n moment kan ik mijn emoties plaatsen. Dat heb ik met mijn bazen op Kela al besproken. Maar verder…
Mijn dochter ziet oma en opa. Ze ziet beelden uit Oekraïne, maar geloof me, de kinderen hier beseffen niet wat er gebeurt. Ze zien wel beelden, maar die dringen niet door. Laatst sprak ik samen met mijn vriendin en haar zoon in het Engels met de burgemeester. Toen ik mijn vrees voor een wereldoorlog uitsprak, kon de zoon van mijn vriendin het niet aan. Hij heeft het allemaal al meegemaakt, hij heeft gezien wat oorlog betekent.
Paaseieren
De vrouwen en kinderen die zonder man of vader vertrokken, kunnen alleen nog eens telefoneren. Ze weten niet of ze hun man of vader ooit nog terug zien of dat hun vader zal sterven.
Mijn dochter komt thuis en zegt “mama op school verkoopt men paaseitjes om samen naar de Efteling te gaan, terwijl daar de kinderen sterven”.
Moeten wij de kinderen bang maken? Nee ik denk het niet, we moeten ze sparen. Maar zelf ben ik bang. Na mijn opleiding economie studeerde ik in Antwerpen Politieke en sociale wetenschappen. Ik vrees voor een wereldoorlog. Nee echt, ik ben niet pessimistisch maar realistisch. Er wordt gebombardeerd tot vlak bij de Poolse grens. Als er een raket op Polen valt, kan het zover zijn.
Er zijn kleinere steden die gewoon niet meer bestaan. En dat gaat maar door. Vader belde vanmorgen met een buurman, de scherven liggen tot in onze tuin. Ik kan niet meer huilen, dat lukt me niet meer…
’t Ver-Zet-je helpt
Voor de vrijwilligers van ’t Ver-Zet-je is het vanzelfsprekend dat ze zich inzetten om de Oekraïense vluchtelingen, die alles in hun thuisland moesten achterlaten, te voorzien van het hoogst noodzakelijke.
De eerste vluchtelingen die zich aandienden was een gezin, een moeder met 5 kinderen tussen 3 en 15 jaar, die toekwamen met 1 plastieken zak met daarin wat spulletjes, verder niets.
En het zullen lang niet de laatste vluchtelingen zijn die men in Hoogstraten moet opvangen. De vrijwilligers van ’t Ver-Zet-je staan dan ook stand-by om familieleden in staat te stellen een basisgarderobe samen te stellen en hen te voorzien van voeding en non-food.
Tweedehandskledij
Maar wat ’t Ver-Zet-je weggeeft, moet natuurlijk ook binnenkomen, onder welke vorm dan ook. Bruikbare tweedehandskle -
dij mag je binnen brengen, iedere werkdag van 8.30 tot 10 uur en ’s woensdags ook tussen 13.30 tot 16 uur. Op zaterdag kan je er terecht van 8.30 tot 12 uur.
De vrijwilligers zullen deze kledij met veel plezier sorteren en uithangen in de kledingshop, zowel voor de Oekraïense families als voor onze Hoogstraatse mensen in armoede. Ook speelgoed is meer dan welkom.
Voeding
’t Verzetje doet een warme oproep aan alle lokale producenten en distributie (supermarkten, enz) die bereid zijn om hun voedseloverschotten bijkomend ter beschikking te stellen.
Wil je ’t Ver-Zet-je financieel steunen, dan kan dit via de website www.tverzetje.be. Verschillende mogelijkheden met of zonder fiscaal attest. Graag met vermelding Oekraïne. (fh)
Genocide
Als Rusland de strijd zou staken zullen de meeste vluchtelingen terug naar hun land gaan. De liefde voor hun land is enorm groot en Oekraïners zijn harde werkers, die bouwen hun land wel terug op. Maar wat als Rusland Oekraïne inlijft? Het kan toch niet dat Oekraïners terugkeren naar een door Rusland gedomineerd land! Het is hun land en ze zullen het nooit prijs geven. Veel mannen en ook vrouwen blijven bewust daar om hun land te verdedigen. Studiegenoten van mij sturen foto’s van hen in gevechtskledij.
Er wordt door deze oorlog een onwezenlijke toestand gecreëerd. Ik zit ook met zoveel vragen in mijn hoofd, maar kan ze niet beantwoorden. Deze oorlog is een genocide van de Oekraïense bevolking.
Rusland zal deze oorlog nooit winnen. En indien de Navo ingrijpt zal Rusland China moeten inschakelen, want met hun leger redden ze het nooit. Misschien is de enig mogelijke oplossing dat Oekraïne toestaat dat de twee provincies Donetsk en Loenask, net zoals de Krim door Rusland worden ingelijfd en Oekraïne een vrij westers land wordt, al dan niet als lid van de Navo. Maar wie ben ik om daar een stelling in te nemen…
Wat nu
Ik ben ongelooflijk blij met de solidariteit die op gang komt. Maar ik vraag me af hoe lang die kan duren. Ikzelf vang nu vluchtelingen uit mijn geboorteland op, maar dat ontwricht ook mijn gezin. Je moet daar realistisch in durven zijn. Men zegt dat België misschien 200.000 vluchtelingen moet opvangen. Hoe lang kan en mag men rekenen op de solidariteit van een gezin dat een ander vreemd gezin opvangt?
Als je bedenkt wat we nu meemaken, was Covid a piece of cake. (fh)
Het meisje in de kelder
Het meisje in de kelder van Kievkeek ogen uit op dekentje van dons terwijl haar moeder, bleek en koud gelukkig leek en dacht: ooit, soms in moeders’ ogen lag het leed gereed ze gaf bezijden ’t kind ‘r kleed was koud in kelder, barstens koud en bovendien gevaar, gevaar! De keet was om te ontploffen. So wie so. Het meisje keek. Geen tik-tok, o, geen gamen meer. En vriendjes, waar. Het meisje daar. Laat maar, laat maar.
Het meisje in de kelder van Kiev. Dat kindje daar, en vrouw. Een moeder. Een oude vader. Zoon op pad. Ze weten: o, wat wat, wat wat.
Het meisje in die kelder in Kiev.
R. Servaes (10 maart 2022)
