Column Tinneke Beeckman

Tinneke Beeckman

Tinneke Beeckman is filosofe en schrijfster.

© Johan Jacobs

Gezonder leven, voor iedereen

De coronalockdown heeft niet iedereen op dezelfde manier getroffen. Zo’n pandemie vergroot de verschillen tussen mensen uit: tussen diegenen die de middelen hebben om voor zichzelf te zorgen en de anderen. Bij die middelen horen ook levensstijl. Daar kan een overheid wel wat aan doen, zoals mensen aansporen om gezonder te leven.

Voor mij was de lockdown een vreemde, beangstigende periode. Maar ik heb ook mooie herinneringen, hoe ongemakkelijk dat ook klinkt. Elke dag kon ik met mijn dochtertje een uurtje fietsen naar het park of in de stad. Wanneer ik thuiskwam, kookte ik een verse maaltijd. Daarna ging ik even in de zon zitten of lezen op het terras. In die periode was het voor mij zelfs makkelijker om gezonder te leven dan gewoonlijk. Zo’n zorg voor jezelf en je familie kunnen organiseren is een luxe. Dat besefte ik elke dag opnieuw. Heel wat werknemers stonden in de frontlinie - gezondheidszorg, voedselbevoorrading, energievoorziening, vuilnisverzameling, enzovoort. Voor die mensen waren het helse, hectische, gevaarlijke tijden. Nog anderen werden (technisch) werkloos, of waren het al. Zij worstelden om financieel rond te komen en hun leven wat kwaliteitsvol te organiseren.

Indirect hebben die verschillen gevolgen voor de coronaziekte zelf: als je minder goed voor jezelf zorgt, ben je opnieuw vatbaarder voor negatieve gevolgen van het virus. Want een ongezonde levensstijl tast je immuunsysteem aan. Levensstijl heeft een enorme impact op chronische ziekten en voortijdige overlijdens, aldus David Katz, specialist preventieve geneeskunde en auteur van meerdere boeken over levensstijl en gezondheid, waaronder het recente How to Eat uit 2020. Een goede gezondheid maakt je zelfs psychisch gezonder; je hebt bijvoorbeeld minder kans op depressie.

In zijn werk legt David Katz uit waarom mensen zo moeilijk hun gewoonten kunnen verbeteren (dat betekent meer bewegen, gezonder eten, beter slapen, minder stress, minder alcohol en tabak): ze hebben het moeilijk om op langere termijn te denken. Velen van hen worstelen door armoede en vermoeidheid om de dag door te komen. Ze grijpen makkelijker naar ongezonde middelen die hen even energie of soelaas geven, een frisdrank of een sigaret. Ze zijn niet bezig met de gezondere opties, die qua gezondheid vooral voordelen leveren op langere termijn. Een virus als corona toont dat wie algemeen gezonder is, ook beter een infectie van het virus doorkomt, zonder zware gevolgen. Want vooral wie al aandoeningen had (zoals hartziekte, diabetes, zwaarlijvigheid) en wie ouder was, kwam in de gevarenzone.

Sinds de pandemie gaf de overheid een reeks aanbevelingen: houd anderhalve meter afstand, draag een mondmasker, was geregeld je handen. Die regels zullen niet meteen verdwijnen. Maar daarnaast lijken me andere adviezen ook het overwegen waard: probeer gezonder te leven. Het heeft geen zin om de meest kwetsbare mensen hierop aan te spreken: voor hen is gezonder leven vaak een hele opdracht, bovenop een zwaar takenpakket. Ze hebben dus ondersteuning nodig. Hopelijk komen de overheden - Vlaamse, federale of Europese - vroeg of laat met een actieplan hierrond: ban frisdrank, maak de voedselketen korter, en zo verder. Zodat iedereen beter gewapend is tegen de vreemde wendingen die de toekomst ongetwijfeld nog in petto heeft.