Een bank vooruit

Naam: ............................................................................................ Karel Van Campenhout Aantal jaren voor de klas: ............................................................. 5 School: ........................................................................................... GO! MUDA Kunstsecundair Studierichting:................................................................................ KSO Jaren: ............................................................................................. 2de en 3de graad

Leerkrachten niet-confessionele zedenleer over hun vak

Hoe breng je ‘internationaal humanisme’ als thema aan in de lessen niet-confessionele zedenleer?

Humanisme betekent dat de mens centraal staat. Maar we mogen dat niet interpreteren alsof ‘ik’ centraal sta in de wereld.

Morele ontwikkeling gebeurt volgens het leerplan niet-confessionele zedenleer (ncz) op drie niveaus: de mens als individuele persoon, de mens in zijn relatie met de anderen, én de mens in zijn relatie met de wereld en de natuur. Internationaal humanisme houdt voor mij in: de wereld leren kennen en jezelf binnen die wereld kunnen plaatsen.

Om het thema tastbaar te maken, verwijs ik regelmatig naar het werk van de Zweedse arts en statisticus Hans Rosling. Zijn Gapminder Foundation wil via cijfers en statistieken een gefundeerd wereldbeeld in kaart brengen. Het blijkt dat onze overtuigingen vaak niet overeenkomen met wat er werkelijk in de wereld plaatsvindt. Dat komt onder andere omdat we vaak uit onze persoonlijke ervaring vertrekken, zonder het brede plaatje te kunnen of willen zien.

Volgens Rosling krijgen we ook nog al te vaak een verkeerd wereldbeeld aangeleerd. Leerkrachten kunnen niet gewoon de informatie hernemen die ze zoveel jaar geleden zelf hebben geleerd. De wereld verandert in ijltempo. Daarom vind ik het ook steeds interessant om de lessen ncz vanuit de actualiteit en de leefwereld van de jongeren te laten vertrekken. En het moet gezegd, ik ben ook wel kritisch voor Rosling: hij doet enigszins aan cherrypicking om zijn verhaal van vooruitgang in de wereld te onderbouwen.

Nog een interessante vraag die ik graag in mijn lessen opwerp: kent humanisme grenzen?

De vluchtelingencrisis doet ons als mens en als maatschappij nadenken over hoever onze solidariteit reikt en op welke schaal we die kunnen organiseren. Om dat te kaderen, laat ik mijn leerlingen een bordspel spelen waarbij ze de tocht van een vluchtende mens afleggen. Het leidt tot boeiende klasgesprekken over identiteit, solidariteit, mensenrechten en internationaal humanisme.

Leestip: Feitenkennis. Tien redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt, Hans Rosling, Spectrum, 2018.