15 Epoxy, hoe zat dit nu weer?

12 Epoxy, hoe zat dit nu weer? Bron: - tekst: Luc Vansand (Zilverhaai Beringen)

EpOxy, HOE zAT DIT NU wEER?

1. Wat is epoxy?

Epoxy werd in 1938 ontwikkeld in Zwitserland. Het bestaat uit polymeren, dit wil zeggen dat er van een lopende vorm wordt overgegaan naar een vaste vorm, dit na een chemische reactie.

Het bestaat uit 2 componenten die men altijd apart levert, men heeft hars en men heeft harder, meestal worden beiden aangegeven door component A en component B. Het is een veelzijdig product, net omdat het een uitstekende hechting heeft op het moment dat het van lopende naar een vaste vorm gaat.

2. Waarom en wanneer wordt epoxy gebruikt?

Er zijn verschillende toepassingen, zowel in de industriële als in de burgersector. Denk maar aan bv. diverse coatings. Maar epoxy is ook voor onze hobby een fijn product, en hier gaat het tenslotte toch om, niet?

Epoxy wordt in onze hobby meestal gebruikt om achterwanden te maken, men mag epoxy daarom niet verwarren met polyester.

Beide zijn totaal verschillend, terwijl epoxy nagenoeg geurloos is geeft polyester een grote stank en de gevaarlijke styreengeur, waardoor het niet aan te raden is dit binnenshuis te gebruiken of zonder voldoende persoonsbescherming, zoals bv ademhalingsbescherming.

Zoals gezegd, epoxy leent zich zeer goed om te helpen een achterwand te maken. Het verstevigd een wand, waardoor deze niet uiteen zou vallen. Het sluit de wand volledig af, zodat men geen schadelijke stoffen van bv. tegellijm of beton in het water krijgt. Het houdt allerlei schrapende vissen zoals bv. meervalsoorten tegen om door de wand te gaan als deze algen aan het bijeen zoeken zijn.

3. Waar kan men epoxy bestellen?

Je kan epoxy bestellen bij diverse gespecialiseerde winkels, eventjes via google zoeken en men krijgt verschillende adressen te zien. Wat ik iedereen aanraad is om gelijk bij de epoxy een liter thinner te bestellen, dit om bv. kwasten uit te wassen.

Maar het kan ook gebruikt worden om bv. de tafel of vloer proper te maken na eventueel morsen van het product. Gelijktijdig kan men een technische fiche vragen, dit is altijd gemakkelijk om nadien het product correct aan te brengen.

4. Het mengen van epoxy.

Dit is een belangrijk punt waar ik nog eventjes wat langer wil bij blijven stilstaan.

Het is niet voldoende dat men gewoon in het potje roert als men A en B heeft samengevoegd, maar wat even belangrijk is dat je met je roerstokje

goed over de bodem roert, dit omdat men meestal roert van de bodem af, bij het verwerken van de laatste restjes krijg je dan epoxy die niet goed is gemengd, dit vertaalt zich dikwijls in stukken op de wand die minder snel uitharden, met het gevolg dat er slechte stukken epoxy op de wand worden tegen gekomen, stukken die eigenlijk onbruikbaar zijn om onder water te worden gezet.

Epoxy mengen is niet moeilijk, maar moet wel zorgvuldig gebeuren!

Men kan het beste nooit meer klaar maken dan dat men op 15 a 20 minuten kan verwerken, die pot-life (de bruikbare tijd nadat het is gemengd) is meestal rond de 20 minuten, maar een inductietijd is er niet bij epoxy.

Na die 20 minuten is de epoxy dikwijls al te ver ivm de chemische reactie en kan men deze weg gooien.

Goed lezen wat men aangeeft ivm de mengverhouding van A en B is belangrijk.

Meestal is de verhouding 1 op 2, maar dit kan serieus afwijken, en bv. 1 op 3 of zelfs nog andere verhoudingen. Zelf ben ik er al tegen gekomen waar dit 1 op 8 was!

Dan is het zaak dit goed uit te tellen, want men kan zich al voorstellen dat dit dan snel fout kan lopen. Daarom raad ik ook aan om bv. 2 keer een halve liter te bestellen, dan 1 keer een liter. Bij kleinere wanden zelfs indien dit mogelijk is nog kleinere verpakkingen.

Dit omdat men meestal 2 lagen zet en men zodanig kan werken dat men 2 keer kan afmaken, beter een beetje weg gooien, dan met de zorgen te zitten dat de verhoudingen van een grotere verpakking wel kloppen. Ikzelf kwam voor mijn wand met 1 keer een halve liter per laag toe. Deze wand was 270 cm lang en 60 cm hoog.

5. Hoe brengt men epoxy aan?

Dit is soms een groot struikelblok, terwijl dit eigenlijk niet al te moeilijk is, op voorwaarde dat men natuurlijk alles goed in het oog houdt en de werkmethode respecteert. Neem voldoende voorzorgen, zet alles klaar van materiaal dat je nodig hebt:

1) Leg altijd een plastiek onder de wand die je wil bewerken, niets is smeriger dan epoxy van een tafel of kast te moeten verwijderen!

2) Wat je nodig hebt:

a. Kwasten, goedkope met stugge haren zijn de beste hiervoor, 3 a 4 stuks is meer dan voldoende.

b. A en B component

c. Lege potjes om epoxy in af te maken

d. Enkele roerstokjes

e. Chirurghandshoensetjes

f. Enkele vodden (oude kleding of stukken bedlakens)

6. Het aanbrengen of applicatie van epoxy

Dit gebeurt het gemakkelijkste met een verfborstel (kwast). Een bokkenpoot of radiatorkwast is het gemakkelijkste: deze staat op 45° ten opzichte van de steel, op deze manier kan men gemakkelijk in allerlei kieren en holtes epoxy aanbrengen. Spuiten kan natuurlijk ook, maar raad ik ten stelligste af, dit omwille van plaatsen die je hebt die je niet kan bereiken. Men geeft soms aan dat men enkele uren later al een tweede laag kan aanbrengen, dit raad ik ook af. Later meer hierover.

7. Waar moet men aandachtig voor zijn?

Er zijn wel enkele punten waar men moet voor uitkijken, en dan heb ik het speciaal over de omgevingscondities.

1)Temperaturen:

De temperatuur van de epoxy, de wand en de omgeving kan het beste gelijkwaardig zijn. D.w.z. rond de 20°C, beste is dat men de dag voor het aanbrengen de epoxy en de wand in dezelfde kamer laat waar men deze in verwerkt.

Staat de epoxy of wand bv. in een schuur of andere onverwarmde kamer dan is het contrast tussen de epoxy en het materiaal te groot in de kamer waar het 20°C is opdat ogenblik, waardoor men een totaal andere en soms verkeerde chemische reactie kan opwekken.

De omgevingsvochtigheid veranderd ook bij het verwerken van de epoxy waardoor er teveel vochtigheid naar het te bewerken materiaal kan worden gezogen. Je wand kan als het ware beginnen te zweten, wat de reactie van de epoxy weer niet ten goede komt. Daarom is het beter dat het product en de wand in één en dezelfde kamer zich bevind.

2) De omgevingsvochtigheid:

Deze mag niet meer zijn dan 85%. Een normale verwarmde kamer tijdens de wintermaanden zal niet teveel vochtigheid hebben, wel oppassen dat in die kamer niet teveel aquaria staan te draaien, want dit geeft een spectaculaire verhoging van de vochtigheid.

Een schuur of garage is ook uit den boze, of men moet zeker zijn dat men 24 uur per dag ongeveer een 20°C kan aanhouden en dat de garage niet verkeerd is geïsoleerd waardoor deze ook weer een te hoge vochtigheid kan krijgen door de verwarming.

Daarom is het beter dat men dit ergens in huis doet waar wordt geleefd, deze kamers zijn meestal voldoende droog en warm.

3) Droogtijden:

Dit is nog een belangrijk punt. Men geeft soms aan dat men na enkele uren terwijl de eerste laag nog nat is, direct een tweede laag kan aanbrengen. Ik raad iedereen af dit te doen, meestal zijn de technische fiches correct, alleen wordt de epoxy getest in een labo, en zoals men weet is een labo een heel andere omgeving dan een kamer in huis. Ook wordt er bij het testen meestal materialen gebruikt (waaronder vlakke platen), die dan worden bespoten met epoxy. Een vlakke plaat die egaal wordt behandeld, is toch iets anders dan een achterwand met reliëf.

Bij een wand die we zelf insmeren met epoxy raad ik iedereen aan om 24 uur te wachten. Vooral omdat er toch niet kan worden geschuurd i.v.m. het reliëf op de wand en ook omdat men bijna zeker stukken zal vergeten, nat in nat is veel moeilijker om te bewerken dan nat op droog.

Ook zal men merken dat indien men nat in nat doet dat men bij een tweede laag veel minder epoxy gebruikt, dit geeft een vals gevoel, het wil gewoon zeggen dat men veel te weinig heeft aangebracht. Dus gewoon 24 uur wachten tussen de lagen is uiteindelijk het beste.

Soms zeggen mensen dat ze na 4 of 5 dagen hun wand al onder water hebben gezet en er niks mis mee is. Zij hebben dan geluk gehad, meestal loopt dit faliekant af. Beter is dat men 7 dagen wacht, nadien is de uitharding meestal ten einde en kan men deze onder water zetten, zijn er na een week nog plakkerige plaatsen op de wand is het aanbrengen mislukt, maar later hier meer over.

8. Wat kunnen de problemen zijn en hoe oplossen?

1) De potten van de epoxy zijn open geweest en deze is nu een goeie 6 maanden geleden:

a.Potten die open zijn geweest kan men beter na 3 maanden niet meer gebruiken en weg gooien. (niet bij het gewoon huisvuil zetten, maar wel apart naar het containerpark brengen)

b. Potten die niet open zijn geweest zijn nog goed tot 1 jaar na aankoop.

c. Hier wel een kleine kanttekening: indien de poten in een droge en niet te kouide of warme kamer staan, (kelder, huiskamer of zolder) durf ik te stellen dat men er zelfs gerust nog 6 maanden tot een jaartje mag bijdoen.

2) De epoxy wil niet goed drogen: dit kan verscheidene oorzaken hebben.

a. De epoxy en harder zijn niet voldoende gemengd.

b. Men heeft de mengverhouding niet correct aangehouden.

c. De epoxy of het te behandelen materiaal heeft te koud gestaan.

d. De temperaturen bij de applicatie (het aanbrengen) was niet hoog genoeg

e. De temperatuur bij het drogen was te koud

3) Er zijn plekken die minder snel of helemaal niet drogen, wat te doen?

a. Zijn het veel of grote plaatsen, de wand weggooien en opnieuw beginnen

b. Zijn het kleine plekken, dan kan men de natte stukken eruit snijden, opnieuw wat tegellijm aanbrengen en opnieuw de epoxy aanbrengen, dit wel goed en overdacht mengen en oproeren.

4) Bij het vullen met water van het aquarium sloeg de epoxy wit uit.

a. De epoxy was dan nog niet volledig uitgehard, en ofwel zit er een witte waas aan de buitenkant van de epoxy, ofwel tussen de lagen.

b. Dit wil zeggen dat er een chemische reactie is gekomen tussen het water met de nog niet uitgeharde epoxy, ook is de kans aanwezig dat de ondergrond nog niet volledig was uitgedroogd, denk dan bv. aan tegellijm of beton op een achterwand.

c. Wat kunnen we hieraan doen? Niet veel vrees ik, meestal is dit volledig opnieuw beginnen met een wand te maken.

d. Ik raad altijd af om nog een extra laag epoxy aan te brengen.

Men kan veel beter terug opnieuw beginnen met een wand te maken dan dat men nadien moet constateren dat er vissterfte is en de planten wegkwijnen.

9. Veiligheid en milieu

• Steeds werken met handschoenen, kunnen gewone werkhandschoenen zijn, maar mogen ook van die rubber chirurgenhandschoensetjes zijn.

• Goed kledij aandoen, dwz: lange mouwen en lange broek

• Veiligheidsbril opzetten (we hebben maar 2 ogen)

• Niet roken, eten of drinken tijdens het aanbrengen van de epoxy.

• Geen open vlam in de buurt van nog niet verharde epoxy brengen.

• Zet het product voor en na de werken altijd achter slot en grendel, dit omdat kinderen er niet bij zouden geraken

• Overschot van het aangemaakte product of vuile thinner, steeds in gesloten verpakking (fles of pot) bij het containerpark afleveren. • Nooit zomaar een product in de riool, afvoer, wc of badkamer kappen.

Belangrijk: Bij het innemen of in de ogen krijgen van epoxy, altijd zo snel mogelijk een dokter raadplegen en erbij vermelden over welk product het gaat.

Wij raden aan om gezichts- en huidbescherming te gebruiken tijdens het werken met epoxy. Nog een tip: Azijn helpt het best om de nog niet uitgeharde epoxy te verwijderen.

Aanvulling: hieronder enkele aquariums van de tentoonstelling in 2019, waarbij de achterwand net in epoxy is gezet.