PA G INA 5
J A A RG A NG 3 , NR. 21 15 - 29 NOVEMBER 2017
De fluisterarchitectuur van het Timmerhuis
P ittig en inspirerend nieuws over R otterdam
DE NIEUWSPEPER IS EEN UITGAVE VAN METRO
City Labbers0 10 presenteren hun plannen
PA G INA 13
KI J K V O O R H ET LA A TSTE NIEUWS O P WWW. DENIEUWSPEPER. NL
@ DENIEUWSPEPER
+
O p stap met F ey enoorders in de O ekraï ne
DE K LO K K ENLUIDER V A N RO TTERDA M Z O EK T K INDERLIEDJ ES PA G INA 10
F OT O: L I Z A D I K K ERBOOM
Ontdek ons :
DAAR ZIT JE GOED! www.euroscoop.nl/schiedam/
Geluid en beeld van topkwaliteit Groot zitcomfort Gunstige tarieven Goede bereikbaarheid Gastvrij
EuroscoopSchiedamRotterdam
ze Kijk voor on op lezersactie n a v pagina 18 t! deze kran
Met de app real time zien waar je bus, tram of metro rijdt Dat noemen we Aardig Onderweg
www.ret.nl
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
O PINIE
3
C O LU M N M ATTHI JS G OES
NIEUW ROT T ERD A MS
PEIL Preventieve aanpak agressieve honden eindelijk van kracht
NIET LULLEN M A A R PO ETSEN
H ELEM A A L DE B O M
J ammer dat vogels geen beroep op wethouder J oost Eerdmans kunnen doen. Miauw!
Restaurant RotterTram zoekt 450.000 euro W
ie een beter rendement zoekt voor zijn spaarrcenten, aarzelt niet: rottertram.nl. D e Max -Verstappengekte in Nederland bereikt steeds grotere hoogten. D e Limburger beschikt inmiddels over een goedlopende bolide. O nlangs won hij de G rand P rix van Mex ico, uniek voor een Nederlandse F1-coureur. Max brengt talloze H ollanders in vervoering. D at valt ook de organisator van het racecircus op, de Amerikaan S ean B ratches. H ij overweegt serieus Nederland aan de racekalender toe te voegen.
Lokale Heel-Holland-Taartbakt-held Michiel Sloff gaat vreemd
LEK K ER B ELA NG RIJ K . . .
K om maar op met de F ormule 1
H ij kan oo ok aardappelsalade en gekruide inktviss maken! D e recepten koken is geloven n.
H onderdduizenden toeschouw ers W aarom hier een column in deze R otterdamse krant aan wijden? R acen gebeurt toch gewoon op Z andvoort, alias Amsterdam B each? D e Amerikaanse eigenaars van het autoracespektakel willen echter veel actie en beleving en heel veel publiek. B ij die ambities past het afgeleefde circuit in Z andvoort niet. D e race moet in een grote stad plaatsvinden waar alle voorzieningen al zijn om honderdduizenden toeschouwers te kunnen verwelkomen. D us B ratches wil een G rand P rix in R otterdam of Amsterdam. G elukkig maakte het stadsbestuur van de hoofdstad meteen duidelijk dat ze er niet aan moesten denken dat nog meer mensen naar hun dorp zouden komen. I n R otterdam reageerde de politiek wel enthousiast: Leefbaar, VVD en zelfs de milieuzonepartij D 6 6 staan met open armen klaar om R otterdam aan een miljardenpubliek te laten zien.
‘‘
K A NNIE WA A R Z IJ N? !
S top maa ar met juichen, daar aan de Mijnsherrenlaan en de P rins Alex anderlaan, er is helemaal geen poen voor. Met dat soort ' niet geschoten, niet geraakt' ad dviezen hengelen de ingenieurs ge ewoon naar klussen.
O nhaalbaar? O ok bij Leefbaar R otterdam zijn ze voorstander van de komst van de Formule 1 naar R otterdam. R aadslid B art-J oost van R ij denkt dat de R otterdamse architectuur een mooie achtergrond is voor de race en noemt de Erasmusbrug als voorbeeld. W ie over die brug rijdt, weet dat het hier lastig inhalen is. Moet je je voorstellen dat je met meer dan 3 0 0 kilometer per uur over de brug knalt. D at kan helemaal niet. I k stel voor om een terrein aan de westzijde van de W aalhaven als circuit om te bouwen. D aar is ruimte zat en de plek biedt een schitterend zicht op de stad. W ij vinden die W aalhaven een eind weg van de stad, maar voor veel buitenlanders is het een afstand van niks. O pmerkelijk: Max Verstappen denkt dat een race op een Nederlands stratencircuit volkomen onhaalbaar is. Kom op Max , dan ken je de R otterdammers nog niet. O ns motto is ‘ Make it happen’ , dus help ons, zodat we een fenomenale G rote P rijs van Nederland kunnen organiseren.
D e b enzinemotor van zo’n racemonster voldoet aan alle uitstooteisen.
M ilieuzone D at zit zo. Volgens D 6 6 -lijsttrekker S amuel S cham-
Dringend advies van ingenieursbureau Arcadis: Rotterdam, maak de metro op Zuid en in Oost ondergronds
pers is er nooit zo weinig vervuiling in R otterdam gemeten als tijdens de F1-demonstraties tijdens het event Monaco aan de Maas. D ie paar racewagens verstoken wel wat brandstof, maar daar staat tegenover dat de halve stad autovrij is gemaakt. Tja, daar is geen speld tussen te krijgen. Er is nog een reden waarom je wel met een Formule 1-auto door de milieuzone kunt rijden. D e benzinemotor van zo’ n racemonster voldoet aan alle uitstooteisen. S owieso zijn de auto’ s gebouwd na 19 9 2, waardoor ze zelfs de strengste milieuzones in zouden mogen.
’’
Met spectaculaire aanbiedingen 500 m2 koopjeshal Info van leveranciers Diverse reisbestemmingen Animatie voor kids en nog veel meer!
DAKA SKI & SNOWBOARD
18 & 19 NOVEMBER
EVENT 2017
ZATERDAG 9.30-17 UUR / ZONDAG 12-17 UUR
ABR. V. STOLKWEG 64 ROTTERDAM
IJS SPECIALE EVENT-PRBER 18&19NOVEM
299.99
HEAD Integrale 1200SW Van 599,99 NU 399,99
IJS SPECIALE EVENT-PRBER 18&19NOVEM
339.
99
DYNASTAR Active 10 Van 569,99 NU 399,99
SALOMON X Pro 90 / 80W Van 299,99 NU 239,99
IJS SPECIALE EVENT-PRBER
IJS SPECIALE EVENT-PRBER
18&19NOVEM
199.
99
18&19NOVEM
89.99
SALOMON Ranger / Icon C-Air Van 139,99 NU
BEKIJK AL ONZE EXCLUSIEVE EVENT DEALS OP DAKA.NL/EVENT Opal (lady) Van 209,99 eventprijs 144,99
IJS SPECIALE EVENT-PRBER
IJS SPECIALE EVENT-PRBER
18&19NOVEM
SALOMON The Villian Classicks / Idol Van 469,99/499,99 NU
299.
99
18&19NOVEM
NORTHWAVE Freedom Van 179,99 NU
124.99
ICEPEAK Johnny / Josy Van 99,99 NU
IJS SPECIALE EVENT-PRBER
IJS SPECIALE EVENT-PRBER
18&19NOVEM
18&19NOVEM
79.99
TENSON Tova / Theo Van 299,99 NU
199.99
EVENT-PARTNERS:
DAKA KOOPJESHAL • Fleecepulli’s • Ski-jacks kids • Ski-jacks senior • Skibroeken • Ski-Sets
v.a. v.a. v.a. v.a. v.a.
12,99 59,99 99,99 59,99 199,99
2 1500 m voordeel!
óók voor sportkleding
25%
Abraham v. Stolkweg 80-82 t.o. Daka Superstore Rotterdam
za. 18 nov. 11-17 u zo. 19 nov. 12-17 u.
WINTERSPORT COLL.
75% KORTING
TOT
Slijpen & Waxen
SPECIALE EVENT-PRIJS 18&19NOVEMBER
PRO 1 SKI Van 19,99 NU
PRO 2 SKI Van 29,99 NU
9.
99
19.
99
Druk- en zetfouten voorbehouden. Deze aanbiedingen zijn geldig op 18 en 19 november 2017 en zolang de voorraad strekt. OP=OP. (#17127)
Kijk voor alle filialen en openingstijden op daka.nl
DAKA.NL
VOLG ONS OOK OP:
PRO 1 SNOWBOARD Van 29,99 NU
19.99 29.99
PRO 2 SNOWBOARD Van 39,99 NU
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
CULTUUR
CITY LA B 0 10 20 17 : SA M EN B O UWEN A A N DE STA D
De plannenmakers van CityLab010 lieten ook dit jaar weer fraaie staaltjes van creativiteit en inventiviteit zien. Bij dé werkplaats voor de stad van morgen presenteerden de plannenmakers ideeën die zij dankzij subsidies mogen realiseren. Tijdens het CityLab010 On Tour-event op de Hogeschool Rotterdam verrasten de plannenmakers onder meer met educatieve robots, interactieve knikkerbanen én diverse presentaties van hun plannen. Ook de moeite waard zijn onder meer SpareSp pace, dat verborgen ondernemers zichtbaar maakt, en de veelbelovende Straatkijkers, die h het straatleven blootleggen. SKARlokaal en The Perpetual Plastic Project brengen jongerren in contact met de ins en outs van het creatief en circulair denken. Hier volgt een portrett van deze vier CityLab010-initiatieven. TEKST: C I N D Y M I R AN D E BEELD: JAN V AN D ER P LOEG
P
P L D VA
C I T Y L A B010 RES ENT EERT A NNEN VOOR E T OEK OMS T N ROT T ERD A M
Z olderkamerondernemers in de etalage zetten SpareSpace bouw t samen met lokale ex perts aan een interactief online platform met een directe link naar fy sieke kennis- en netw erkevents. M et dit platform w erken startende ondernemers aan het verw ezenlijken van hun ambities. M aatschappelijk vastgoedontw ikkelaar Dennis M ous en community advisor Nian Wetsteijn gaan met SpareSpace op zoek naar creatieve makers op zolderkamers en sleutelende studenten in schuurtjes en zetten hen in de etalage. D ennis Mous: “ W e brengen de verborgen ondernemers actief bij elkaar in een besloten community. D aar kunnen ze elkaar helpen. O ns platform helpt deze ondernemers zich te ontwikkelen zodat ze werk kunnen maken van hun ambacht of idee. S pareS pace biedt hun niet alleen kennis en ex pertise, maar ook contacten, huisvesting en middelen. S pareS pace heeft veel ervaring met het verder brengen van startende onderne-
mers. H et idee is ontstaan als antwoord op de toenemende winkelleegstand in verschillende steden in Friesland en Gr oningen. D oor creatieve ondernemers in leegstaande locaties onder te brengen los je twee uitdagingen tegelijk op. O ndernemers zorgen op die manier voor een verrijking van het verschraalde winkelaanbod en jonge ondernemers krijgen zo een podium om hun ideeë n en producten aan de man te brengen.”
Potentie D ennis Mous: “ W e hebben ervaren dat het hebben van een pand geen garantie voor succes is. Er is een sterke behoefte aan ondersteuning en uitwisseling van kennis en ervaring tussen starters. S pareS pace is een praktisch instrument dat hen ondersteunt op weg naar ondernemerschap. Voor dit plan overlegden we met onder meer de gemeente R otterdam en het R egionaal B ureau Z elfstandigen R otterdam. W e lieten ook een onderzoek uitvoeren door studenten van de opleiding S mall B usiness and R etail Management van H ogeschool R otterdam. O ns platform heeft de potentie om de vele initiatieven te verbinden en helpt ook mensen aan werk. W e verbinden werkzoekenden met lokale professionals en leegstaande winkellocaties.”
Z ichtbare ondernemers Nian W etsteijn: “ W e zijn in het kader van de G lobal Entrepreneurs W eek in gesprek met het Albeda C ollege en de H ogeschool R otterdam. W e nemen studenten van 15 mbo’ s mee naar de hbo-bijeenkomsten en andersom. W e denken dat deze studenten veel aan elkaar kunnen hebben. O ok zijn we actief op zoek naar pop-up locaties waar we de verborgen ondernemers kunnen onderbrengen. O p die manier kunnen al die zolderkamerondernemers zich met trots aan de stad presenteren. W ant zichtbaar ondernemerschap draagt bij aan de leefbaarheid van ( winkel-) gebieden, de lokale economie en aan een afname van het aantal uitkeringen.” w w w .fa c e b o o k .c o m /s p a r e s p a c e .o r g
Projectleider Rob van den B os van City Lab0 10 kijkt tevreden terug op de oogst van het afgelopen jaar. “ I k vind h et m o o i o m te zien d at d e C ity L ab0 1 0 - c o m m unity gro eit. S teed s m eer p artners, sc h o len en bed rijven h aken aan en willen m eebo uwen aan go ed e p lannen vo o r R o tterd am . D at belo o ft wat vo o r vo lgend jaar! ”
5
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
CULTUUR
Interactief plastic recy clen
6
F re d F e u e rs ta k e , d ir e c t e u r v a n h e t In s t it u u t v o o r C o m m e r c i e e l Ma n a g e m e n t ( C OM) v a n d e H o g e s c h o o l Ro t t e r d a m , m a a k t e t ijd e n s d e p la n n e n p r e s e n t a t ie d u id e lijk d a t z ijn o p le id in g s o c ia le in it ia t ie v e n w il o n d e rs te u n e n : “ Rotterdam heeft veel aan goed opgeleide professionals met hart voor de stad en kennis van praktijkgericht onderzoek. ”
Het Perpetual Plastic Project introduceert recycle-lesmachines in Rotterdamse scholen. Dankzij CityLab010 kunnen de mensen van het project gastlessen bieden over zwerfafval. Met de lessen maken zij kinderen bewust van het plasticafvalprobleem. Kinderen kunnen het recycle-proces ook zelf van dichtbij ervaren. I ndustrieel ontwerper Laura Klauss, mede-oprichter van The B etter Future Factory in B lueC ity, bedenkt innovatieve oplossingen voor een duurzame toekomst. Z o stond Laura aan de wieg van het P erpetual P lastic P roject. Z e is verantwoordelijk voor de techniek. “ Vijf jaar geleden lanceerden we een recycle-machine op het Lowlands Festival. B ezoekers konden van plastic drinkbekertjes nieuwe producten printen. H et idee was om consumenten bewust te maken van de mogelijkheden van de circulaire economie. S indsdien hebben we onze machine op vele evenementen
en beurzen gedemonstreerd. B ezoekers leerden dat plastic veel meer kan zijn dan afval.” M obiele fabriek “ Voor een circulaire stad als R otterdam is het van belang dat alle inwoners echt snappen wat circulaire economie inhoudt. Alleen zo kun je een gedragsverandering tot stand brengen. C irculaire economie, duurzaamheid en innovatie spelen in het onderwijs steeds meer een rol. D e vraag naar leuke en interactieve lessen over zwerfafval neemt flink toe. D aarom gaan we met onze machine langs de R otterdamse scholen. Via een mobiele bi l fabriek f b i km maken we zichtbaar hoe het transformatiepro oces verloopt, va an plastic afval to ot 3 D -ge-
s ta n e n e e n g e n t ia a Ri e A m
A n d e r s le r e n k ijk e n , d e n k e n , d o e n e n s a m e n w e rk e n : d e z e a a n p a k a t c e n t ra a l b ij d e p la n d i e v a n C i t y L a b 010 s t a r t s u b s id ie o n t v a n . F ilm s t u d e n t e n C h r is n G r o o t e n C h a r lo t t e tb e rg e n re d e n m e t d e e r ik a a n s e s c h o o lb u s
printe voorwerpen. H et schoongemaakte, gedroogde plastic vermalen we met een shredder tot gruis. Na verwarming is het gruis voldoende getransformeerd voor een 3 D printer. D it proces is dankzij de transparante behuizing goed te volgen.” K ansen maakindustrie “ W e gaan onze lesmachines tevens uitlenen aan R otterdamse Fablabs en Makerspaces, zodat zij ook recycleworkshops kunnen aanbieden. Z o maken we van elk lab een circulair lab. W e maken dus niet alleen de klas circulair. W e bieden de R otterdamse maakindustrie ook een kans om te ex perimenteren met R otterdams afval. Z o leren we iedereen creatief circulair te denken, doen en samenwerken.”
v a m m n a a m
n D r i v e 2C o n e t e e n a a n ta a k e r s . Z ij v r o a r h u n d ro m b it ie s .
n e c t l p la e g e n e n e
m
e e n n e n h e n n
K ijk voor hun filmimpressie op w w w . facebook. com/ denieuw speper en w w w . facebook. com/ City Lab0 10 .
SK A R het c van scho
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMER 2017
CULTUUR
Ku unstenaar Lieven Poutsma en architect Ba art Lentze laten mensen op een andere manier naar het Rotterdamse straatleven m kijjken. 100 dagen lang zetten ze een serie Sttraatkijkers neer als tijdelijke ku unstuitkijkposten. Deze zijn te be ewonderen op strategische plekken langs tra amlijn 1, die dwars door Rotterdam rijdt. Lie even P outsma is lid van kunste enaarsgroep O bservatorium in R otterdam. Hi j wijdt zich me et deze groep kunstenaars aan n de verbinding tussen ku unst, landschap en maatsch happij. Hu n sculpturen zijn niet alleen op zichzelf staannie de objecten, ze nestelen zich in het stedelijke landschap. B art Lentze wil mensen bewust maken van het feit dat ze verbonden zijn met hun leefomgeving. He t laten samengaan van kunst en architectuur is hiervoor uitermate geschikt. B art is lid van het makerscollectief op de Keilewerf in M4 H. Hi er worden de R otterdamse S traatkijkers gebouwd.
M ensenstroom Lieven P outsma: “ R otterdam is niet alleen de stad van de grote iconen, er is veel meer te beleven. D enk aan drukke straten waar het echte stadsleven zich afspeelt. D e Nieuwe B innenweg en de W estKruiskade weerspiegelen het karakter van de stad. O nze S traatkijkers tillen je letterlijk op en laten je uitkijken
over de mensenstroom en de diversiteit die zulke straten bieden. Vergelijk het met een uitkijktoren in een natuurlandschap.” B art Lentze: “ D e S traatkijkers zijn herkenbare kunstbouwwerken langs tramlijn 1, vanaf het centrum naar het Kruisplein via de W est-Kruiskade, de Middellandstraat, de Vierambachtstraat, de Mathenesserdijk tot aan de Marconitorens. ’ Tijdens georganiseerde wandelroutes’ langs de S traatkijkers krijg je een ander beeld van R otterdam. W e zijn benieuwd wat deze manier van kijken naar de straat oplevert. Z o’ n route heeft dus niet alleen een recreatieve functie, maar legt ook een verbinding tussen de verschillende wijken van de stad. Z o zie je het karakter van R otterdam op zijn best. W ant daar mag best eens bij worden stilgestaan. W ij willen de straten van R otterdam in de kijker zetten en hopen dat de S traatkijkers een inspiratie vormen voor vernieuwende initiatieven in de openbare ruimte.”
Rlokaal verrijkt culturele leven olen en w ijken
Uitkijkposten geven uitzicht op Rotterdamse straten W e th n e e m o p h H ij v r c ia le d e a r k u n n
o u d e r A d r ia a n t a lv a s t e e n v o o e t C i t y L a b 010- j a a a a g t Ro t t e r d a m m p la n n e n in t e d ie n m o e d e e n e e n z a a e n b e s t r ijd e n .
Vi s s e r rs c h o t r 2018 . e rs s o e n d ie m h e id
SKAR gaat met SKARlokaal betaalbare werkruim mten en ontmoetingsplekken in of nabij scholen organisseren. Met deze aanpak wil de organisatie waarde creëren voor de kunstenaars, de school, de buurt en de stad. S KAR lokaal is een nieuw initiatief dat aan kunstenaars leegstaande ruimten in of nabij een school verhuurt. H et idee is gebaseerd op wederkerigheid: scholen bieden kunstenaars een bijzondere werkplek en de mogelijkheid les te geven, en de kunstenaars dragen bij aan de culturele verrijking van de leerlingen en de school. D e eerste pilot startte dit voorjaar bij basisschool D e Toermalijn in Z uidwijk. Vijf professionele kunstenaars en een groep studenten van de W illem de Kooning Academie huren lokalen in de voormalige kleuterschool. Eé n ruimte wordt gedeeld voor de gezamenlijke activiteiten: het S KAR lokaal. D e kunstenaars geven les aan kinderen van D e Toermalijn, kinderen die doorgaans niet zo snel met kunst en kunstenaars in aanraking komen. S amen met partners als B S O D e G roene Tuin en de buren worden nu plannen gesmeed om het culturele klimaat in en voor de buurt te verrijken. D enk aan
een open atelier op de woensdagmiddag, of een gezamenlijk project om de tuin rond het atelier aan te pakken. Maar ook een samenwerking met het W ereldmuseum is in de maak. H ouvast D e kunstenaars trekken de kar, samen met Ariadne U rlus ( S KAR lokaal) en S andra B ussching ( D e Toermalijn) . Ariadne U rlus: “ D ankzij C ityLab0 10 hebben we een budget voor de opstart- en ontwikkelfase van de pilot, voor uren en materialen. Nu kunnen wij de kunstenaars houvast bieden bij het ontwikkelen van activiteiten en het contact leggen met de wijk. Na de pilot willen we meer S KAR lokalen initië ren. W e gaan ons vooral richten op gebieden met weinig culturele infrastructuur. D aar kunnen we het grootste verschil maken voor scholen, kinderen en wijkbewoners. W e combineren dit met een zakelijke, ondernemende basis, denk aan de verhuur van leeg-
staande panden en het leveren van ( deels) betaalde diensten. Z o bouwen we mee aan duurzame verrijking van de culturele infrastructuur van R otterdam.” Creatief leren denken G epensioneerd docent D jon S eedorf is é é n van de kunstenaars die meedoet aan het project. O mdat hij 4 8 jaar ervaring heeft in het onderwijs, coacht D jon zijn jongere kunstenaars en collega’ s: “ H et is leuk om kinderen creatief te leren denken. Z e worden er vindingrijk van. D e laagdrempeligheid van dit project doorbreekt ook het beeld van de elitaire kunstenaar. H ier zijn ze dicht bij de kinderen, waardoor ze makkelijker contact kunnen maken. Veel ouders op Z uid kunnen geen cursussen voor hun kinderen betalen, S KAR lokaal biedt dus echt een uitkomst.” www.citylab0 10 .nl/ plannen/ skarlokaal
7
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
SPO RT
8
Feyenoord weet in de Champions League goed de nul vast te houden. Dat was supporter Tara Lewis ook niet ontgaan. Haar club kon dus best wat steun gebruiken in de uitwedstrijd in een steenkoud Charkov in Oekraïne. Shakhtar Donetsk was na 10 jaar Kuip-bezoek Tara’s allereerste uitwedstrijd. TEKST & BEELD : TAR A LEW I S
DE EER UITWEDS 11 1 jaar geleden nam ik het spontane bebe sluit om, in mijn eentje, een seizoenkaart van Feyenoord te kopen. Na een jaar kocht mijn vader ook een kaart en sindsdien zitten we elke thuiswedstrijd in de Kuip. O ndanks de wisselende kwaliteit van het voetbalspel heb ik er nog geen dag spijt van gehad. I n mei, ik verlengde mijn kaart voor de tiende keer, besloot ik een S ilvercard te nemen. D an kon ik ook naar uitwedstrijden om de andere stadions van Nederland eens van dichtbij te zien. Toch werd mijn eerste uitwedstrijd er niet een in H eerenveen of B reda, maar in C harkov in O ekraï ne. “ D at lijkt me lekker avontuurlijk” , twitterde een vriend met wie ik de avond van de loting in druk conclaaf was welke Europese stad we zouden kiezen. Twee uur later had ik mijn ticket gekocht en was mijn reis geboekt, van zondag tot en met donderdag. I n de aanloop naar het tripje begon ik te twijfelen of ik me niet te veel liet leiden door enthousiasme. D e kou, het gewapende conflict op honderd kilometer afstand, een wapendepot in Kiev dat twee weken geleden ontplofte en de toenemende ex treemrechtse sympathieë n van de bevolking zijn zaken die ik weliswaar avontuurlijk, maar ook licht verontrustend vind. Maar, zo besluit ik, in het ergste geval hebben we een mooi appartement in de binnenstad met open haard en jacuzzi, waar ik vier dagen lekker een boek kan gaan lezen.
H ooggeblondeerde vriendinnen Met mijn reisgezelschap stap ik vol goede moed op zondag in het vliegtuig. D e meeste Feyenoordsupporters vliegen op dinsdag, dus er gaan op deze vier uur durende vlucht naar Kiev relatief veel O ekraï ense reizigers mee. Mijn eerste introductie met het land zijn de grote, brede mannen die hun hooggeblondeerde vriendinnen escorteren naar het vliegtuigtoilet. Terwijl ze wachten, leunen ze bij voorkeur op mijn stoel. D it gaat met zo’ n kracht gepaard dat de stoel vervaarlijk kraakt en ik bang ben dat hij zal afbreken. Typisch gedrag van de O ekraï ense ma-
choman, zo legt een vriend uit die vava ker het land bezocht. D e rest van de vlucht wordt gevuld met anekdotes over oudere mannen die in zwembroek over straat lopen en hun mannelijkheid willen bewijzen met een duik in de ijskoude rivier. I k begin me te verheugen op deze couleur locale.
Dubieuze hy gië ne Na een overstap in Kiev, twee schokkerige landingen verder, een tax irit en een snelle verdeling van de kamers in ons appartement kunnen we C harkov verkennen. Koude motregen, lege winkelstraten en semi-hippe etablissementen doen ons het ergste vrezen. D e couleur locale is in geen velden of wegen te bekennen. Enigszins ontgoocheld strijken we neer in een shisha lounge waar de bierkeuze uit H eineken of B udweiser bestaat. D an maar wodka, is het unanieme besluit. D e eigenaar blijkt een sympathiek heerschap wiens moeder uitstekend kippetjes kan grillen waarmee ze onze eerste avond in C harkov uiteindelijk tot een geslaagd debuut maakt. D e volgende dagen werken we een druk programma af om de tweede stad van O ekraï ne, waar zo’ n 1,4 miljoen mensen wonen, te leren kennen. O nze zelfbenoemde reisleider spreekt een aardig woordje R ussisch, de tweede taal van O ekraï ne. D ankzij de man kunnen we zelfs op de meest aftandse plekken waar de gemiddelde toerist met een grote boog omheen loopt, uit de voeten. Z o reizen we per rammelende metro naar de enorme overdekte markt om te winkelen é n te onderhandelen. Z e verkopen hier voornamelijk C hinese rommel. H et hoogtepunt is de nabijgelegen uitspanning waar je Vietnamese noedelsoep uit een plastic container kunt eten. H ier wordt mij duidelijk dat een vervallen gebouw met schel tl-licht en dubieuze hygië ne dé elementen zijn om het hart van onze reisleider in staat van vervoering te brengen. Een terugkomend thema van de stadstoer is kwantiteit: zoveel mogelijk aan de S ovjet-U nie herinnerende plekken bezoeken. D e teleurstelling is groot als blijkt dat een van de laatste
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
RSTE STRIJ D “ W e worden maar lief st drie keer uitg eb reid g ef ouilleerd” Lenin-beelden van het 12e grootste plein van de wereld is verdwenen. Maar in het planetarium staat de tijd gelukkig stil en kunnen we ons hart ophalen aan parafernalia van de eerste kosmonaut ter wereld: J oeri G agarin. D e presentatie, die volledig in het R ussisch is en die ik niet kan verstaan, wordt gecompenseerd door de inzet van de presentator. H ij stopt zoveel emotie in zijn stem als hij over het lot van G alilei vertelt, dat de taalbarriè re een bijzaak wordt.
Peperw odka ’ s Avonds is er nó g een cultureel uitstapje. W e bezoeken een q ua genre verrassend gevarieerd concert, van opera tot Adele, waar zo’ n duizend man op af zijn gekomen. D aarna belanden we in een café met een aantal medesupporters die O ekraï ense vrienden blijken te hebben gemaakt. H et smeermiddel van deze interculturele uitwisseling: peperwodka. D e stevige wodka-inname eindigt in een verbroederend tafereel waarin we arm in arm ‘ R otterdam, stad van mijn dromen’ zingen. O ndanks de onvermijdelijke kater bezoeken we de volgende middag het kunstmuseum, om daarna in een Tsjechisch etablissement voortreffelijk te tafelen, terwijl de kok op het podium een reeds geroosterd varken aan het spit eerst in brand steekt en dan in stukken snijdt. D an is het tijd voor de wedstrijd. Tergend traag Nadat onze tax i niet komt opdagen, proppen we ons met z’ n vijven in een piepkleine witte Lada van een welwillende man. D e auto lijkt het onderweg naar het stadion herhaaldelijk te gaan begeven. Z enuwslopend. Eenmaal afgezet kunnen we door een haag van militairen de ingang van het uitvak bereiken. D aar staan de meeste supporters te wachten voor poortjes die tergend
traag é é n voor é é n me mensen binnenlaten. D e sfeer is grimmig, we horen de wedstrijd al beginnen, dat maakt het er niet beter op. Twee vrouwelijke reisgenoten en ik worden uit de massa geplukt, we mogen alvast naar binnen. I k ben nog nooit zo blij geweest om een vrouw te zijn. B innen wordt het waarom van deze geste duidelijk: we worden maar liefst drie keer uitgebreid gefouilleerd. Maar de frustratie en het wachten worden beloond. Twee minuten nadat we binnen zijn, scoort J ø rgensen de 0 -1. H elaas staat het tien minuten later 2-1 en zien we onze club met 3 -1 verliezen. Toch is de sfeer in het uitvak prima en zing en brul ik de longen uit mijn lijf.
Nachtblinde tax ichauffeur D at we na afloop een uur moeten wachten voordat we kunnen vertrekken, eerst in het stadion en dan in mudvolle bussen, maakt van deze reis een nogal schrale ervaring. Voor de supporters die maar é é n dag in C harkov zijn, is de wedstrijd, ook door enorme vertragingen op het vliegveld van Kiev, op zijn zachtst gezegd een domper. Terwijl mijn reisgenoten in het appartement zich troosten met kaviaar en champagne, loop ik een blokje om naar vrienden in een café . Z ij zijn die nacht van Kiev met de tax i naar C harkov gereden omdat hun vlucht na vijf uur vertraging nog steeds aan de grond stond. D e rit duurde maar liefst acht uur omdat de chauffeur vanwege zijn nachtblindheid lange tijd 8 0 kilometer per uur reed. Een ervaring die ze uiteindelijk toch niet hadden willen missen, concluderen ze en we proosten nog maar een keer. Als wij de volgende dag vertrekken na een overstap van zes uur in het prachtige Kiev, komen we met de voltallige Feyenoordselectie aan op het vliegveld. H un stemming is bedrukt en ik realiseer me dat onze reis gelukkig vooral niet alleen maar over voetbal ging. Mijn eerste uitwedstrijd was dan ook onvergetelijk, mede dankzij de rafelige overblijfselen van een land dat nog niet is aangeharkt. D at, é n de peperwodka.
SPO RT
9
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
CULTUUR
10
“ A LS PUB ER WA S H ET NA TUURLIJ K NIET STO ER O M B EIA A RDIER TE WO RD TEKST: ELLEN M AN N EN S F OTO: LI Z A D I KKER BOOM
170 kinderliedjes wil stadsbeiaardier Richard de Waardt verzamelen. Eén liedje voor iedere nationaliteit die in de stad vertegenwoordigd is. “Het doel is dat straks iedereen iets mee te fluiten heeft op straat.”
H ij moest er maar eens iets mee doen, die 17 0 nationaliteiten die in R otterdam rondlopen en ongevraagd zijn muziek horen vanuit de carillons van de Laurenstoren en het stadhuis. “ I k zit hier boven. Niemand ziet me, maar iedereen hoort me. I k zou ervoor kunnen kiezen om lekker te spelen wat ik zelf leuk vind. Maar daarmee verwaarloos ik de voorkeuren van de mensen die verplicht naar me moeten luisteren en wellicht iets anders willen horen.” D us bedacht stadsbeiaardier R ichard de W aardt The G reat R otterdam S ongbook. Tot juni 20 18 verzamelt hij 17 0 kinderliedjes die horen bij de nationaliteiten die in R otterdam vertegenwoordigd zijn. “ I k heb bewust voor kinderliedjes gekozen om de landen te vertegenwoordigen, dus geen volksliederen. W ant waar een volkslied beladen kan zijn, gezien de wrijvingen in de wereld, is een kinderliedje onschuldig.” Volgend jaar moet The G reat R otterdam S ongbook compleet zijn. Vanaf september 20 18 zullen er iedere dag internationale kinderliedjes te horen zijn vanuit de carillons van de Laurenstoren, het stadhuis en de P elgrimvaderskerk in D elfshaven. “ W e zetten de playlist online, zodat iedereen weet wanneer zijn liedje te horen is. H et doel is dat straks iedereen iets mee te fluiten heeft op straat.” 40 landen D e suggesties stroomden al vlot binnen sinds de lancering van het project eind september. R ichard pakt zijn telefoon erbij om zijn mailbox te checken: “ S panje, G riekenland, Litouwen, Azerbeidzjan, Macedonië , S uriname, P ortugal, Z weden… ik denk dat er inmiddels 4 0 landen vertegenwoordigd zijn. S ommige met meerdere liedjes, waarvan we er uiteindelijk é é n kiezen.” W elke landen er nog op zijn wensenlijstje staan? “ O p dit moment is alles welkom. Europa is goed vertegenwoordigd, maar alle andere werelddelen nog niet. Marokko ontbreekt opvallend genoeg nog. En ik ben benieuwd naar een land als J emen of misschien zelfs Noord-Korea. D us kom maar op met suggesties uit Afrika, Azië en Z uid-Amerika.” D e telefoon verdwijnt weer en R ichard draait zich naar het klavier. D e jonge beiaardier ( 3 5) nam in 20 12 het stokje van zijn vader over en is daarmee de negentiende stadsbeiaardier van R otterdam in een traditie die teruggaat tot 1556 . H et was niet direct logisch dat hij zijn vader zou opvolgen. “ Als puber was het natuurlijk niet stoer om beiaardier te worden. Toen ging ik nog voor geluidstechnicus. Maar ik ben blij dat ik op mijn 21e een eerste les heb genomen. D aarna was ik om en daardoor heb ik nu het mooiste werk dat er is.”
Een hele klim Nu beklimt R ichard iedere donderdag en zaterdag de Laurenstoren en iedere dinsdag en vrijdag de toren van het stadhuis. Aan zijn tempo herken je de prof. R ustig sjokkend. P recies de juiste snelheid om niet buiten adem te raken en te kunnen blijven praten. “ Volgens mij is m’ n ene been ook meer gespierd dan mijn andere, doordat ik steeds in é é n richting de toren bestijg.” D e klim hoort erbij. H et maakt zijn werk ex tra magisch. O p weg naar dat kleine stukje middeleeuwen dat nog behouden is gebleven in R otterdam. Van de 4 9 klokken komen er nog 29 uit 16 6 0 : “ H et geluid van de middeleeuwen is daarmee wé l behouden gebleven.” Bigi Kaiman 3 0 5 treden telt de toren van de Laurenskerk. Eenmaal boven gaan R ichards schoenen meteen uit. O p zijn sokken kan hij de pedalen van het klavier beter bedienen. Met het gemak alsof hij even thuis achter de piano kruipt, speelt R ichard een kort, vrolijk deuntje. “ B igi Kaiman , een S urinaams kinderliedje” , verklaart hij. “ D ie zit al de hele dag in mijn hoofd.” H ij speelt verder en al snel is de melodie herkenbaar van misschien wel het meest logische kinderliedje voor een klokkenspel: Vader J acob . O orspronkelijk een Frans kinderliedje, maar net zo goed ingeburgerd in B elgië en Nederland. Z ijn alle kinderliedjes geschikt voor het carillon? “ J a, dat is het voordeel van kinderliedjes. Er zit een melodie in. Voor liedjes op het carillon geldt een gouden regel: als je het kunt fluiten, kun je het op het carillon spelen.” H et is niet voor het eerst dat R ichard R otterdammers oproept hun favoriete liedjes naar hem op te sturen. I edere zaterdag speelt hij verzoeknummers op het carillon van de Laurenstoren. Een anonieme klokkenspeler is hij dan ook al lang niet meer. “ Vanuit de appartementen hier naast de Laurenstoren krijg ik regelmatig via de mail reacties op wat ik speel. Een van de kantoortorens heeft zelfs een app-groep over mijn muziek. H et valt me op dat mensen het carillon altijd verbluffend interessant vinden. R otterdam verandert op dit moment zo snel, dat mensen weer lijken terug te grijpen naar het oude. D aarom is het leuk om iedereen bij de torenmuziek te betrekken. I k had die 17 0 kinderliedjes zelf kunnen opzoeken, maar door ze aan de R otterdammers te vragen is het een nog mooier project.”
Wat is jouw favoriete kinderliedje? H e d e le n ie d Ro d ig
l p s t a d s b e i a a r d i e r Ri c W a a rd t m e t h e t v e rz a v a n k in d e r lie d je s v a n e r e n a t io n a lit e it d ie in tte rd a m v e rte g e n w o o d is . S t u u r jo u w lie d je v o o r G r e a t Ro t t e r d a m S o n g b o in v ia h e t fo r m u lie r o p w w w .t o r e n m u z i e k .n l .
h a rd m e r-
T h e o k
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
CULTUUR
S P EEL T I J D EN VA N D E C A RI L L ONS Stadhuis uur D insdag 1 2 .0 0 - 1 3 .0 0 r V rijdag 1 9 .0 0 - 2 0 .0 0 uu L aurenstoren 0 uur D onderdag 1 2 .0 0 - 1 3 .0 uur Z aterdag 1 3 .0 0 - 1 4 .0 0
DEN”
P elg rimvaderskerk W isselende speeltijden
K linkende klokkenfeiten
F OT O: P A U L VA N D E VEL D E, C OMMONS . W I K I MED I A . ORG
- H e t c a r illo n h u is is é é n v a v a n Eu r o p a . D t r o t s e b e z it t e s t e c a r illo n .
v a n h n d e o rd r r v a n
- I n 19 3 9 b e ia a r d v lo e r in a a n le g g g ro n d v D ie v lo e
e to e n m n b e to n u re n s to ls s t e v ig e t k lo k k e e n ja a
lie t d ie r e e d e L a e n , a o o r h r z o u
e t g ro e c h h e
s ta d o ts te t is d e t g ro o ta lig e n e n re n e o n d e re n s p e l. r la t e r
d e r e d d in g z ijn v a n d e re n s to re n e n h e t g ro o d e e l v a n d e k lo k k e n : h h ie ld d e v la m m e n t e g h e t g e v o lg w a r e n v a n b o m b a rd e m e n t. - H e t c a v a d e rs k D e lfs h a d e s ta d h ie r k lo
r illo e rk v e n . S in k k e
n in is d
n .
v a n h is t h e t s 19 8
d e P o r is c jo n g 9 h a
ts e e d
L a u te t n d ie e z e
e lg r im h s te v a n n g e n
11
UITAGENDAROTTERDAM.NL
Colofon D e Ni e u w Me t r o e n a a n - h u is k r ijg b a a r
s p w o v e r b ij
e p rd s p a f
e r v t in r e id h a a
e rs g e . T e lp u
c h ijn s e le c v e n s n te n
t s a m te e rd is D e i n Ro
e n m e g e b Ni e u tte rd
e t d a g ie d e n w s p e p a m e n
b la d h u is e r v e rd e r e g io .
H oofdredactie J a a p v a n Ri j n
Redactie r e d a c t i e @ d e n i e u w s p e p e r . n l
UPCOMING
V ormgeving Me t r o A dvertentieverkoop a d v e r t e r e n @ d e n i e u w s p e p e r .n l
QUIZ
T o n i a v a n Ni e u w e n h u i j z e n t . v a n . n i e u w e n h u i j z e n @ t m g . n l • 06 - 4 9 05 4 78 3 C a r i n Br o e r e c . b r o e r e @ t m g . n l • 06 - 5758 003 7 O nline w w w .d e n i e u w s p e p e r .n l w w w .f a c e b o o k .c o m / d e n i e u w s p e p e r
A lle r e c h u it g a v e w b e ru s te n d e z e u it g w a a rd e n
te o b a v
n te rd e ij D v e z a n D
n a a n n n a d e Ni e u ijn d e e Ni e
z ie ru k w s A lg u w
n v k e p e e m s p
a n lijk p e e e p
d e in h v o o rb r . Op h n e T o e e r v a n
o u d v a n d e h o u d e n e e t g e b r u ik p a s s in g s v o t o e p a s s in g
Test jouw kennis e z e n v a n o r.
D e Ni e u w s p e p e r i s e e n u i t g a v e v a n T e l e g r a a f Me d i a G ro e p .
Metro
in de pocket
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
A RCH ITECTUUR
13
H ET TIM M ERH UIS
SPEELT A LS EEN A B STRA CTE WO LK V ERSTO PPERTJ E
Sommige nieuwe gebouwen landen in een stad met een hele harde knal. Ze eisen direct een hoofdrol op, denk aan de Markthal of het Centraal Station. Maar vaker voegt een nieuw gebouw zich geruisloos in het stadsbeeld. Je neemt eens een andere route, bezoekt een plek waar je al even niet was geweest en plots tref je er een veranderde wereld aan. Ten slotte zijn er ook gebouwen die stilletjes hun entree maakten, maar waarvan je eigenlijk niet snapt dat het niet met een harde knal gepaard ging. Zo’n gebouw is het vernieuwde Timmerhuis, een stukje spektakelarchitectuur dat toch niet heel erg opvalt.
F OT O: L I Z A D I K K ERBOOM
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
A RCH ITECTUUR
14
Rotterdamse fluisterarchitectuur: een speels berglandschap met zeer ingetogen kleuren en materialen. F OT O: J A A P VA N RI J N
D e Meent groeit uit tot een bruisende allee in een zelfbewust, volwassen geworden R otterdam. H ier harmonieert de wederopbouwarchitectuur als vanzelfsprekend met de andere tijdslagen van de stad. Een nietsvermoedende bezoeker zal echter niet bevroeden dat zich achter het vriendelijke gebouw, waarin onder meer restaurant Thoms is gevestigd, een groots en bijzonder stuk architectuur bevindt. Een g grijzige wolk van staal en glas, die onheilspellend lijkt te zijn aan ngemeerd tegen het wederD e g evels zijn op pbouwpand. W ie vanaf de drrukke Meent de R aam inniets meer dan sllaat, komt in een volledig ant da ijn ord g een dere belevingswereld terecht. d H et contrast kan bijna niet de wind en reg en grroter zijn: de overdaad aan b uiten en de indrukken op de Meent vergewarmte b innen lek ken met de rust van de R aam en d dit verrassende gebouw. H et houdt. lijkt e een onwaarschijnlijk huwelijk, een n geval van tegenpolen die elkaar aan ntrekken, deze fusie van de nieuwbouw van architectenbureau O MA en het wederopbouwpand ervoor. D e onwaarschijnlijke combinatie is het resultaat van een prijsvraag
die de gemeente uitschreef om een tweede leven te geven aan het voormalige S tadstimmerhuis, een gebouw met een belangrijke historische lading. G apende leegte S tadstimmeren, het had zomaar straattaal kunnen zijn voor losgelagen voetbalhooligans. Maar het woord gaat over een andere bezigheid. H et is een oer-R otterdams en eeuwenoud begrip dat verwijst naar het beroep van de stadstimmerman, een ambachtsman die bouwopdrachten voor de stad uitvoerde. Later werd het begrip synoniem met het werk van stadsarchitecten die in dienst van de gemeente timmerden aan het R otterdam van morgen. Na het bombardement moest er meer dan ooit getimmerd worden. O m deze mammoetklus te klaren werd voor de dienst O penbare werken een nieuw S tadstimmerhuis gebouwd. B egin jaren 50 verrees het ontwerp van stadsarchitect J .R .A. Koops als een van de eerste gebouwen in de gapende leegte, om vervolgens decennia het decor te zijn voor de organisatie van de wederop-
bouw. H et L-vormige gebouw oogt van buiten tamelijk klassiek vergeleken met de meeste wederopbouwarchitectuur: een statige gevel met veel relië f en ritmiek. Een ontwerp met ‘ een duidelijk ambtelijke stijl’ stelde destijds de krant H et Vrije Volk . Maar binnen waren moderne slimmigheden ontworpen, zoals vrij indeelbare verdiepingen met flex ibele wanden. O orspronkelijk had het gebouw aan de R aam drie ex tra vleugels moeten krijgen, maar deze werden uiteindelijk niet uitgevoerd. Nijpend ruimtegebrek leidde later tot een vrij armoedige aanbouw in de leeg gebleven ruimte achter het gebouw. Toen de gemeente het verouderde gebouw verliet, was het tijd om zich te beraden op de toekomst. Vanwege de cultuurhistorische betekenis besloot men dit fraaie bouwblok op te waarderen tot gemeentelijk monument, waardoor sloop uitgesloten was. Vijf ontwerpen bouwteams namen deel aan een prijsvraag voor het nieuwe Timmerhuis. B ijzonder aan het winnende plan is dat het niet de zoveelste hoge toren opleverde, maar een ontwerp met een eigen vormentaal.
P R OD U C TI E: JESSE KI KKER T & JAAP V AN R I JN
F OT O: OS S I
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
O nopvallende spektakelarchitectuur Als je naar vergelijkingen zoekt om dit ontwerp te omschrijven, dan liggen ze voor het oprapen: een wolk, een ruimteschip of de uitkomst van een spelletje Minecraft , gemaakt van gestapelde pix els of blokjes, op een plint die doet denken aan een luchtbed of een douchegordijn. Vanuit de lucht is het gebouw een landschap met twee bergen, rotsen of schotsen, met trapsgewijs aflopende vierkante terrassen. D at de twee bergen gebouwd zijn als twee bomen, wordt pas duidelijk als je binnen bent: de twee donkere kernen in het hart, met liften en trappenhuizen, zijn als boomstammen die volledig het kolossale gebouw dragen, dat zweeft boven je hoofd. D e gevels zijn niets meer dan een gordijn dat de wind en regen buiten en de warmte binnen houdt. H et gebouw biedt plaats aan diverse functies zoals een gemeentekantoor, museum, woningen, winkels en horeca. H et Timmerhuis is een wereld op zich. B ijzonder is dat dit eigenzinnige ontwerp, zeker in een stad op zoek naar iconen, rust uitstraalt. Meestal domineren gebouwen van deze orde hun omgeving, terwijl deze wolk zorgvuldig verstopt zit. D at was dan ook de bedoeling van O MA, het bureau van architect R em Koolhaas. H ij wilde geen ontwerp dat boven de omgeving uittorende. Naast het bombastische ratjetoe van torens aan de B laak leek nó g een statement de hoogte in niets meer dan een wedstrijdje ver plassen voor architecten. B ovendien was een toren wellicht misplaatst in het gezelschap van é minences grises als het stadhuis en het voormalige postkantoor, en omgeven door de sympa-
A RCH ITECTUUR
thieke wederopbouwarchitectuur en jaren-7 0 -bebouwing rond Meent en J acobsplaats. H et bureau ontwierp dit gebouw daarom juist als een overgangsvorm van de omringende lagere bebouwing naar de hoge torens verderop. H et is een verklaring voor het resultaat: een speels berglandschap met zeer ingetogen kleuren en materialen. H et gebouw versmelt met zijn omgeving. B uitengewone architectuur die verstoppertje speelt, dat is toch vrij uitzonderlijk. Maar is dat voldoende om een gebouw geslaagd te kunnen noemen? V isueel tafereel Wi e de rust neemt om te dwalen langs en onder de buik van dit gebouw, zal veel zien dat de verbazing wekt. D it is geen alledaags bouwwerk en voor wie goed kijkt, kent het vele verrassingen, zowel binnen als buiten. Z o grijs als het van ver oogt, zo spannend is het van dichtbij. D e verbinding tussen oud en nieuw is soepel en de begane grond van de oudbouw beleeft een tweede jeugd dankzij dit ontwerp. D e golvende glaswand van de nieuwbouw heeft echter niet dezelfde uitbundige gastvrijheid. H et R otterdam Museum had zich hier prachtig kunnen presenteren aan de stad, maar blijft min of meer opgesloten achter een schort van glas. W el levert de gevel een bijzonder visueel tafereel op, misschien is dat wel genoeg. Niet iedere plint hoeft te bruisen, niet overal kan het spektakel, gezelligheid en openheid zijn. G oede architectuur spreekt duidelijke taal. Maar soms moet een goed gebouw ook weten wanneer het moet fluisteren. En daar is het nieuwe Timmerhuis erg goed in.
D e M eent g roeit uit tot ‘‘ een b ruisende allee in een
zelf b ewust, volwassen g eworden R otterdam.
VA N D U I VENBOD E
’’
15
VERKIEZING BESTE CASINO VAN NEDERLAND 2017
+ DAGELIJKS KANS OP ¤ 100
STEMFAIRPLAY.NL COOLSINGEL 191 21+ | SPEEL BEWUST | CHECK DE SITE VOOR DE VOORWAARDEN
Met ruim 550 voertuigen slaan we de files graag over Dat noemen we Aardig Onderweg
29 NOV. T/M 3 DEC. ROTTERDAM AHOY MODESHOWS DEMO’S LEUKE WORKSHOPS LEKKER ETEN EN DRINKEN OPTREDENS BINGO KERST LIFESTYLE MODE SIERADEN WOONDECO Lezersactie: SPEELGOED BEAUTY krijg 50% korting op WIJNEN HOBBY een ticket van €13,50 DELICATESSEN EN NOG VEEL MEER! www.ret.nl
Bestel tickets op www.winter-fair.nl met de code: WF2017
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
ETEN
17
Het is weer vroeg donker, de temperatuur daalt met de week. Kortom, ideaal weer om buiten een vuurtje te stoken en een eenpansgerecht te bereiden. Jassen, dassen en wanten aan, mutsen op en dan maar blijven opscheppen, bijvoorbeeld verwarmend voedsel uit de Hollandse pot. JESSE KI KKER T & JAAP V AN R I JN
Dutch going Dutch Inbranden Lodge brandt de pannen in de fabriek in. D e pan is klaar voor gebruik na afspoelen met heet water en een beetje afwasmiddel. H oud de pan na gebruik vettig om te voorkomen dat zich roest vormt. Toch wat roest in de pan? Verwijder dit dan met een pannenspons. Maak de pan met een afwasborstel onder stromend water goed schoon. Vet de pan in en brand deze in.
H ollanders maakten eeuwen geleden de beste mallen voor gietijzeren potten. D ankzij de mal was de binnenkant van de pot wat gladder dan in andere landen gebruikelijk was, zo wil het verhaal. D at kookte blijkbaar fijner. Een Engelsman was onder de indruk van de potten, vroeg een patent aan en liet ze in Engeland maken. H et patent verwees naar de H ollanders, de D utch. D e potten werden verkocht in Gr oot-B rittannië en de Engelse kolonies in Amerika. I n die kolonies zou de naam D utch O ven voor de potten in zwang zijn geraakt. Maar het kan ook zomaar zijn dat H ollandse handelaren aan de overkant van de grote plas hun gladde potten als D utch O vens verkochten. Ho e het ook zij, een D utch O ven biedt de mogelijkheid om te garen op lage temperatuur, een eeuwenoude kooktechniek die weer helemaal gaaf gevonden wordt.
Internationale H ollandse pot D e D utch O venpot schaft uiteraard H ollands stoofwerk, maar dan aangepast aan de smaak van deze tijd. En die smaak is steeds meer internationaal georië nteerd. D aarom een S paans-H ollands huwelijk: Z eeuwse mosselen, uien en bleekselderij van de Z uid-H ollandse eilanden, verse knoflook uit de B eemster, tomaten uit de W estlandse kas, gecombineerd met chorizo en S paanse rijst. Z o’ n grensoverschrijdende aanpak past goed bij een wereldreiziger als de D utch O ven.
Maak de Dutch Oven goed heet • Snijd een chorizoworst in stukken en zet deze kort aan, haal uit de pan en zet apart • Snijd 1 flinke ui, 6 knoflooktenen en 1 stengel bleekselderij in stukjes en bak een paar minuten in de pan • Snijd 4 ontvelde tomaten in stukjes en doe in de pan • Voeg 400 g Spaanse paellarijst en de chorizostukjes toe en bak een minuut mee • Blus af met een 1 glas Noilly Prat en schep een paar keer om • Voeg 2 koppen hete kippenbouillon toe en schep om, houd warme kippenbouillon achter de hand • Sluit de pan af met de deksel en leg er smeulende briketten op • De rijst is in zo’n 17-20 minuten gaar, controleer om de paar minuten en voeg indien nodig wat bouillon toe • Is de rijst bijna gaar, dan een paar handjes mosselen, maat Super in de rijst steken en wachten tot ze opengaan • Zijn de mosselen gaar, dan het gerecht opdienen met partjes citroen.
Wie kookt in de geest van het verleden, stookt een vuur van hout of briketten, zet een driepoot, de vuurpoot, met haak boven het vuur en hangt de Dutch Oven aan de haak. Dit is het betere buiten koken. Welke driepoot? De DUUV, want die is made by Dutch . Het Amerikaanse Lodge levert de Dutch Oven. Die Amerikanen maken al sinds 1896 gietijzeren kookgerei. Dat ze al meer dan 100 jaar hun ambacht uitvoeren, geeft een lekker nostalgisch tintje aan de Hollandse potten. De Dutch Oven wordt een echte oven als je op de deksel smeulende briketten legt. Het gerecht wordt dan van alle zijden verwarmd. De Dutch Oven is zelfs geschikt om brood in te bakken. Lodge Camp Dutch Oven, 25,5 cm, 119 euro • DUUV Vuurpoot, 179 euro
V eel vet, veel vlees en andere Poolse valstrikken Tara Lewis snackt onder de 10 euro met Rotterdammers
H A C U I SI N M A X T
U T E E V O O R IM A A L IE N
Dankzij zijn schoonfamilie maakte Teun van den Ende kennis met de Poolse keuken, die volgens hem vol valstrikken zit.
De dag dat erfgoedspecialist Teun van den Ende (35) kennismaakte met de Poolse keuken, was tevens de eerste ontmoeting met zijn schoonfamilie. “Als je de onvervalste Rotterdamse tongval van mijn vrouw hoort, zou je het niet zeggen, maar haar ouders komen echt uit Polen. Toen we 10 jaar geleden samen op vakantie gingen in Polen, bezochten we Palce Lizać, Eksterstraat 2 Zes pierogi: 5,50 euro Oordeel: Uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. Bij het hoofdgerecht komen twee frisse salades op tafel. De pierogi ruskie met witte kaas zijn een aanrader. Vriendelijke uitbaters.
eerst haar moeder. Het was Pasen, in het katholieke Polen een belangrijke feestdag waarop veel gegeten wordt.” Hij herinnert zich de gevulde eieren als een culinair hoogtepunt. “Kenmerkend voor het Poolse eten is dat het veel is. Mijn schoonmoeder blijft opscheppen, tenzij je daar een stokje voor steekt. Ze benadrukt altijd dat ik veel moet eten omdat ik lang ben.” Van den Ende kan met zijn 1,97 meter goed eten, wat van pas komt bij Palce Lizać, een van de weinige Poolse restaurants in Rotterdam. De naam betekent ‘Om je vingers bij af te likken’. Het eten is volgens Teun voor veel Nederlanders niet echt toegankelijk. “Dat komt omdat Polen van veel vet, veel vlees en sterke smaken houden.” Teun verraste gasten op zijn bruiloft met een Pools diner, gekookt
door Palce Lizać: “Ik ken veel mensen die vooral gezond en vegetarisch eten. De maaltijd zou dus vast veel commotie veroorzaken.” Volgens Teun trapten een aantal bruiloftsgasten in wat hij de valstrik van de Poolse keuken noemt. “De maaltijd begint met soep. Eet je daar te veel van, dan ga je echt de mist in.” Van het hoofdgerecht pierogi , Poolse dumplings, bleef dan ook veel over. “Mijn zwager heeft een dubbele vriezer vol liggen!” De stevige maaltijd legt een goede bodem voor een andere Poolse traditie: wodka. “Op een Poolse bruiloft word je dronken, dat hoort zo. Ik moest wel met mijn vrouw naar de eerste hulp omdat ze op de dansvloer een vingertopje verloor door een kapot bierglas!”
ONTDEK EUROSCOOP SCHIEDAM 11 ZALEN
2400 STOELEN
ZELFGEMAAKTE, VERSE POPCORN
Kom langs en ontdek onze 5 G’s: Geluid en beeld van topkwaliteit Groot zitcomfort Gunstige tarieven Goede bereikbaarheid Gastvrij
EUROSCOOP SCHIEDAM, DAAR ZIT JE GOED! LEZERSACTIE: Op vertoon van onderstaande bon, betaal je voor de film geen regulier tarief maar het gereduceerde* tarief. Deze actie is geldig voor voorstellingen in de week van woensdag 15 tot en met woensdag 22 november 2017.
Hoe werkt dit? Je koopt je kaartjes online, via de ATM in de Euroscoop of aan de kassa. Wanneer je een kaartje online of via de ATM koopt, kies je voor het gereduceerde tarief. De METRO-bon neem je mee naar de Euroscoop als bewijs. Bij de ticketcontrole wordt naar deze bon gevraagd. * Het gereduceerde tarief is € 7,50 per ticket. Toeslagen voor 3D of Dolby Atmos zijn van toepassing. Deze aanbieding geldt niet voor speciale evenementen of in combinatie met andere acties. Op reeds gekochte kaarten wordt geen restitutie verleend.
Noorderweg 20 3119 XX Schiedam
www.euroscoop.nl/schiedam/
METRO-BON Gereduceerd tarief* bij EUROSCOOP SCHIEDAM Bon afgeven bij de ticketcontrole
Deze kortingsbon geldt voor alle voorstellingen in de week van woensdag 15 tot en met woensdag 22 november 2017. * Het gereduceerde tarief is € 7,50 per ticket. Toeslagen voor 3D of Dolby Atmos zijn van toepassing. Deze aanbieding geldt niet voor speciale evenementen of in combinatie met andere acties. Op reeds gekochte kaarten wordt geen restitutie verleend.
Direct naast NS Station Schiedam Centrum en afrit Schiedam Centrum Parkeergarage direct onder de Euroscoop, GRATIS tot 31 december 2017, daarna voor onze bezoekers € 1,00 voor 3 uur.
euroscoopschiedam
EuroscoopSchiedamRotterdam
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
A LLEDA A G SE DING EN
D agelijkse zaken d ie d e m Raoul Deleo, kunstenaar, illustrator en ontdekkingsreiziger De terloopsheid waarmee vrienden onverwacht een zelfgebakken desembrood komen afgeven. Een cadeautje. Ze zijn meteen weer weg, de heerlijke geur blijft bij mij. De medewerker van de woningbouwvereniging die zijn fout ruiterlijk toegeeft. En zich niet verschuilt achter smoesjes. Wauw… De kogel van een BIC-balpen die rolt en glijdt, door de vettige inkt. Zo overdreven heerlijk gesmeerd, over een dik, kussenzacht, verend pak dun krantenpapier. Het langzaam zien genezen van flinke schaafwonden. Ik vraag me aanvankelijk af wanneer ze eindelijk eens dichtgaan, maar ineens zie ik verbetering, tot er op een dag werkelijk niets meer van is te zien. Een wonder. De schapen die vredig op de dijk liggen in de regen als ik ’s avonds vanaf mijn atelier naar huis rijd. Zij voelen zich zo verbonden met elkaar, als één gezamenlijk wezen. Ze lij-
ensen raken Een aardster, een soort paddenstoel tegenkomen tijdens een wandeling. Een kneepje in het bolletje in het midden maakt dat er een wolkje sporen uit poefffffft.
ken geen gedachten te hebben maar er gewoon te zijn. Daar waar ik iets invul voor hen over een natte en koude grond en een donkere, lange nacht, lijkt voor hen werkelijk alleen maar het nú te bestaan.
De schijnbaar onverstoorbare levenskracht van een pimpelmees in een karig boompje in het ongelofelijk drukke Amsterdam. Hij schiet door de takken op zoek naar voedsel, zo gefocust dat de omgeving inwisselbaar lijkt. Zou je de stenen jungle in een oogwenk vervangen door een weelderig bos, dan geeft het diertje de indruk daar niet noemenswaardig blijer op te zullen reageren.
Het moment dat me te binnen schiet dat mijn lichaam het geruisloos doet, en dat alles goed gaat. Ik voel dat alles waar ik nu last van heb, weer over zal gaan en ben met terugwerkende kracht ontroerd en dankbaar. Fris en schoongewassen beddengoed. Het geeft een gevoel van veiligheid. Een groot geschenk en weinig vanzelfsprekend. Het geluid van de dynamo, met werkend vóór- en achterlicht, die ik sinds kort weer op mijn fiets heb. Ik word terug gezogen naar de tijd dat ik 12, 13 of 14 jaar was en in het donker naar de voetbaltraining fietste. En gelukkig werd van het vooruitzicht om in de frisse avondlucht over het nattige gras achter een bal te rennen, beschenen door felle veldverlichting op hoge palen, die vaak door een mistige nevel werden omgeven.
CO LUM N K IM B ERLEY SCH UT
Het zetten van glanslichten en glimmers in de ogen van een van de dieren die ik in Terra Ultima ben tegengekomen. Ik doe dat op het allerlaatst, en als ik die, met een heel fijn penseeltje, op zijn plaats zet, leeft het dier plotseling op en kijkt me werkelijk aan. Dat veroorzaakt bij mij altijd een kleine schok. Ra o a o n o to t e in Mu s m
TEKST & I LLU STRR ATI E: N ATAL ALIL E HAN HA AN SSEN
u ls e x m e t n td e k n m e h e t e u m
p o s it ie T e r ra t e k e n in g e n t e d ie r s o o r t t 7j a n u a r i t e Na t u u r h i s t o Ro t t e r d a m .
“Mevrouw, u bent zelf student , toch. Dus u hand niet afmaken, doe ma weet, mevrouw. U weet .” ar in de pauze” een normale uitspraak zou wor Het is een heftig debat over eten den. in de les. The Ik zeg ‘ja’ tegen een sultana times, they are a-changin’ . Ma en ar ver‘nee ’ teg en schillen ze echt zo, het mbo een piz za pepperoni. En dat en de universiteit? dent zowel onredelijk als one vindt een stuerlijk. Of ik dat Ik vraag me af hoe mijn pro zelf dan nooit doe op school (ik den reageren als ik mijn voe fessoren zoudie op de universiteit). Ik wijs volg een stuten op tafel zou gooien, met in de ene hand een weg naar buiten, maar ben de ‘piz za’ de afhaalmaalove r het ant tijd en in de andere mij n föh woord – nee – niet zeker. n. “Fa dat tentamen. Eerst effe etenwaka met Sinds ik weer op school zit, toch, verschil tussen mijn student valt het mij n haar doen. Je weet zell en en en uf.” mijn mede studenten me eno Toch is het verschil kleiner op. Wat ik dagelijks op mij rm dan je denkt. Mij n medeschoolbord krijg, zie ik in de n studenten nemen geen colleges niet terug. Denk krultang of penne met aan studenten die binnenpesto mee naar colleSi n ds ik w ee r op wandelen met een complege. Maar ze zitten net school zit, valt het te maaltijd van Vapiano en zoveel op Facebook die rustig de boel uitstalals mij n leerlingen ve rs ch il tu ss en mijn len alsof ze thuis op de en schijnen ook te studenten en mijn bank zitten. Netflix hoeft denken dat de doer ook niet aan te ontbrecent hun telefoon m ede studenten me ken, dat kan prima op de taniet ziet als ze die onblet. Anderen halen gee enorm op. der hun tafel houden. n boeken maar een stij ltang Tuurlijk zijn ze vriendehun tas, wurmen zich naaruit lijk en behulpzaam naar een plek bij het stopcontact en gaa hun docenten, maar dat tig hun haar zitten doen. “Va n ruszijn ze bij ons ook. Zo mag noc hte ik nd bijna de trein gemist. U sna best even een MacBo mijn laptop ermee stopt tijd ok lenen als mijn haar moet doen.” Het pt wel da’k ff ens de les. De documentaire die ik wilde geb “En mij n make-up.” En daais geen vraag. ruiken maar r volg en een die nie compleet Benefit brow bar -pa t meer op Netflix staat? Kun nen ze kke t en een wel even regelen. “Sowieso, me setje plakwimpers. Hoewel ik de pasta’s de zegt u Netflix op. Kan makke vrouw. Beter deur wijs, de wenkbrauwwon weet nog wel een paar sites ooklijk gratis. Ik de tas weer inschuif en de krudermiddelen . Kijk, ik laat ltan g uit het u zien...” En zo wordt ook de uni stopcontact trek, sta ik er al nie t me er bij stil beter van. Voor mij n volgend versiteit er dat dit toch wel een bizar ben we namelijk een film node college hebmij n dagelijkse werk is gew onderdeel van dvd te krijgen is. Of iemand vanig die niet op aan de opleiding begon, had orden. Toen ik ik niet gedacht schien zou kunnen opsporen, ons die misdat “Kun je die nagelstudio eve bleef opvallend stil, maar laat online. Het we gaan een toets maken. Neen opruimen, ik nou wat , je kan die mbo’ers kennen...
‘‘
PENNE PESTO, KRULTANGEN EN ANDERE BIZARRE VERSCHIJNINGEN IN HET KLASLOKAAL
19
’’
Kimberley Schut geeft Engels aan het Albeda College Weena en verhaalt over sch hoollervarringen.
U lt iv a n e n is z ie n r is c h
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
CULTUUR
20
DE EERSTE B IO SCO O P DIE A A N LA NG E B ENEN DENK T De Schiedamse Euroscoop toont al weer een maand de nieuwste films in een opvallend zalencomplex waar meer te beleven valt dan naar het witte doek kijken. Patricia van Lieshout licht toe wat de bezoeker van Euroscoop mag verwachten. Zij deed theaterervaring op bij Stadsgehoorzaal Vlaardingen en het Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland.
H ollanders zijn de langste mensen ter wereld. D aar is bij de zaalinrichting rekening mee gehouden. D e bioscoopstoelen bieden dan ook max imale beenruimte en beschikken over ex tra brede armsteunen. D us knokken om een beetje armruimte is bij ons verleden tijd. D e afstand van de eerste stoelenrij tot aan het doek beslaat zo’ n 14 meter. D it vergroot het kijkplezier vanaf de eerste rijen sterk. D e bezoeker hoeft voor dit comfort niet ex tra te betalen. S terker nog: de tickets kosten minder dan bij de collega’ s. Voor 3 D films betaal je wel een kleine toeslag. D e filmliefhebber die regelmatig wil komen, bieden we een voordeelkaart van 7 5 euro. D aar kun je ook een groter bedrag op zetten. B ezoekers kunnen vanaf 1 december ook gebruikmaken van hun R otterdampas. D e eerste reacties zijn goed. B ezoekers waarderen de ruime opzet en de sfeerhoeken in de foyer. Alle zalen komen op deze foyer uit, maar dankzij veel ruimte en wisselende aanvangstijden ervaren bezoekers geen hinderlijke drukte. H et voordeel van zo’ n enkele, brede foyer is dat bezoekers niet via sluipgangen en trappen bij hun zaal hoeven te komen. D eze aanpak maakt de bioscoop heel overzichtelijk. O ok hebben bezoekers dankzij de grote glaswanden op de koppen van het gebouw aan de ene kant uitzicht op het westen en aan de andere op R otterdam. W ij weten dankzij onderzoek dat een bioscoop van dit formaat van toegevoegde waarde kan zijn. O m te beginnen bieden we werkgelegenheid: er komen hier zo’ n 10 0 mensen te werken. W ij bieden mensen werk die op
max imaal 10 minuten afstand van de bioscoop wonen. W e zoeken ook nadrukkelijk de verbinding met de theaters en ondernemers in het S chiedamse centrum. Z o werken we al samen met Film op ’ t Erf. W e denken ook aan samenwerking met Theater aan de S chie. Als zij opera programmeren, dan gaan wij het evenement versterken door opera rechtstreeks via een satellietverbinding te vertonen vanuit bijvoorbeeld P arijs. Met het theater worden dan combitickets verkocht. W e willen in ieder geval samenwerken met andere aanbieders en de programmering op elkaar afstemmen zodat we elkaar – waar mogelijk – aanvullen. H et ruime bioscoopplein is nog volop in ontwikkeling. B egin januari zullen restaurants van D e B eren, Mr. C how Asian S treetfood en H appy I taly er hun deuren openen. Met een B elgisch biercafé is ook aan de liefhebber van speciale bieren gedacht. I n de ruim opgezette foyer van de bioscoop zorgt Nolet voor een lokaal tintje. D e S chiedammer distilleerder brengt medewerkers b a r t e n d e r s k i l l s bij. D us ook de liefhebber van een gin-tonic weet zich goed bediend. O ndernemers kunnen hun diensten en producten presenteren tijdens onze Ladies Night. H et gaat vaak om publiek dat ook van elders komt, want de bioscoop is goed en snel bereikbaar voor mensen uit bijvoorbeeld D elft, Vlaardingen en S pijkenisse, die doorgaans niet snel S chiedam bezoeken. W e gaan ook arrangementen met de S chiedamse horecaondernemers organiseren. D ankzij deze samenwerking kunnen wij, maar ook de ondernemers nog meer onderscheidend zijn.”
Qua duurzaamheid trekt Euro scoop de aandacht door een niet zichtbaar detail: het dak is roya al belegd met zonnepanelen.
F ilm kijken met je ogen é n je oren
D e bio sc o o p anno 2 0 1 7 trekt film liefh ebbers niet alleen m et beeld , o o k p erfec t geluid m aakt d eel uit van d e h ed end aagse bio sc o o p ervaring. E uro sc o o p investeerd e in d e m eest ac tuele versie van h et D o lby A tm o s surro und so und sy steem . H et geluid stro o m t d o o r d e zaal en bereikt d e o ren van alle
kanten, d us o o k van bo ven en o p zij. D eze tec h niek versm elt beeld en geluid to t een eenh eid . D e film liefh ebber vo elt zic h o m geven d o o r rijk geluid d at uitblinkt in h eld erh eid , d etail en d iep te. H et geluid sbad zo rgt d at d e kijker een film intensiever kan beleven. D o lby A tm o s geeft film m akers d e m o gelijkh eid o m geluid en in een d ried i-
m
ensio nale o m geving te p laatsen en verp laatsen. D it h o o r je terwijl je d e film bekijkt. O o k aan o genverwennerij is ged ac h t. D e 4 k- laserp ro jec tie zo rgt vo o r een sc h erp er en m eer h eld er beeld d an d e klassieke lic h tp ro jec tie. D e bezo eker ervaart rijkere kleuren en m o o iere c o ntrasten.
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
CULTUUR Euroscoop Schiedam in cijfers • 1 1 zalen. • 2 6 0 0 sto elen. • 2 ruim o p gezette p arkeerd ekken. • G ratis p arkeren to t 3 1 d ec em ber 2 0 1 7 , d aarna 1 euro vo o r 3 uur. V o o r langer d an 3 uur p arkeren geld t h et S c h ied am se c entrum tarief. • B ereikbaar o p een m inuut afstand vanaf d e A 2 0 . • V o o r d e d eur: N S S tatio n S c h ied am , M etro A , B en C S c h ied am C entrum , tram lijnen 2 1 & 2 4 en buslijn 3 8 . • A lle d agen van h et jaar geo p end .
Bij een bioscoo opje pakken hoort volgens velen een gevu ulde bak popcorn. Ook met deze versnape ering wil Euroscoop zich h onderscheiden. De popcorn wordt gebakk ken met machines die, als het luik openstaatt, aan de zijkant van de immense popc cornwand zichtbaa ar zijn. De bezoeker errvaart zo het betere warmebakkerg gevoel: de geur van ve ers gebakken pop pcorn. Geen zin in pop pcorn of snoep? Je kunt ook vers fruit, groe enten met dipjes en verse noten bestelle en.
Springkussens, ontbijtjes & avonden voor dames: speciale aandacht voor specifi fieke i bezoekers • L ad ies N igh t. • S enio ren D insd ag. • K ind erfeestjes. • F ilm m arath o ns en p rem iè res. • R ec h tstreekse uitzend ing via satelliet, bijvo o rbeeld een o p era uit P arijs. • T ijd ens alle vo o rstellingen p auzes. • K ind erp ro gram m a’ s ro nd kind erfilm s, in sam enwerking m et K o m K id s. • U kkep uk B io s: aangep ast geluid vo o r d e kleinsten vanaf 2 jaar, p ro gram m a’ s m et ko rte film s en een sp ringkussen o m je lekker te kunnen uitleven. • M ed io januari o p ening S ir W insto n F un & G am es, G lo w G o lf en lasergam en. ww www ww. w glo wgo lf. nl
21
DE
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
CULTUUR A G ENDA
TH E NA TIO N
zuigt, beukt, verbijstert, en verwart vijf uur lang Aldus Al l vele toneelkijkers van beroep. H et is maar de mening van een ander. W at zeker is dat deze razendsnelle marathonvoorstelling gelijkenis heeft ftt met een Netfl flix l -serie maar dan op toneel. H et stuk wil aantonen dat nooit é é n iemand gelijk heeft ft, t aldus de makers. Maar wellicht dat meerdere mensen wel gelijk hebben, denk aan al die beroepstoneelkijkers die unaniem deze vijf uur durende tour de force prijzen: " D e theatergebeurtenis van het jaar" ( NR C ) , " Adembenemende erv rvaring” v ( Theaterkrant) , " S pannend, relevant en verslavend." ( Telegraaf ) en " R azend knap geschreven en schitterend geacteerd." ( Volkskrant) .
media als digitale schandpaal, mediageilheid, falende politie, de verw rwronw gen omgang met de islam en beslissers vechtend tegen hun nakende ondergang. “ Neemt u plaats op het toneel of in de zaal? En levert u een bijdrage door mee te twitteren over de voortgang van de voorstelling? ” , zo vraagt H et Nationale Toneel aan de bezoekers. Laat de acteurs niet in het ongewisse en zet koers richting het S chouwburgplein.
Wie nog wel eens de krant leest, en dat doet u, waarde Nieuwspeper-lezer, waarvoor dank, of in ieder geval nieuws- en cultuurwebsites afstruint, op zoek naar hoogstaand vertier dat meer dan alleen de zinnen verzet, weet wellicht dat binnenkort in Theater Rotterdam een regelrechte sensatie op de planken staat, The Nation.
Theater Rotterdam • 18 en 19 november • w w w . rotterdamseschouw burg. nl
Digitale schandpaal U wordt niet alleen visueel verw rwend. w D e bezoeker mag ook op een maaltijd rekenen. Neem wat ex tra kussens van huis mee, drink voorafgaand aan de voorstelling sloten sterke koff ffi fie i en u bent helemaal klaargestoomd om de elfj fjarige j I smaë l uit de H aagse S childerswijk te volgen. U ondergaat een reis door de samenleving van 20 17 met alles wat daar bij hoort: sociale
F OT O ROBI N D E P U Y D OND ERS
S H OW F EEL I NG G OOD T OU R VOOR Z ES H OND ERD EENZ A ME OU D EREN
G ER V O S V OE LT EEN DRA NG OM IETS A A N DE STA D TERUG TE G EV EN Wat is de bedoeling van deze F eeling G ood Tour show ? Ik werk al twintig jaar in de top van het mondiale zakenleven, van Monaco tot Marbella en van Azië tot Amerika. Maar Rotterdam is de stad waar mijn hart ligt. Eenmaal per jaar organiseer ik een grote show in het Luxor Theater, dit jaar voor de zesde keer. We hebben duizend betalende gasten, enkele sponsoren en zorgorganisatie Careyn die zeshonderd eenzame ouderen een heerlijke avond gaan bezorgen. We halen ze op met twaalf touringcars en gaan ze flink verwennen. H oe is F eeling G ood Tour zes jaar geleden ontstaan? Ik woon in Brielle en loop geregeld langs het verzorgingstehuis. En omdat ik daar best bekend ben, zwaaien mensen vanuit het huis naar me. Waarom doen we eigenlijk niets voor deze ouderen, bedacht ik me zes jaar geleden? Ik ken genoeg mensen die alleen bezig zijn met zichzelf en hun carrière.
Ik voelde de drang om iets terug te geven aan de stad waaraan ik zoveel te danken heb. Muziek verbindt, dus ook met de ouderen. Waar komt de drive vandaan om dit zes jaar lang te doen? Ik wil blijvende aandacht voor eenzaamheid onder ouderen. Het is mij niet te doen om publiciteit of om mezelf te promoten. Ik ben met de voorbereiding maandenlang bezig. In het begin moesten wij uit eigen zak tienduizenden euro’s bijleggen. We draaien de show zonder subsidie. Alles wordt opgebracht door sponsoren en betalende gasten. Daar krijgen ze een mooie avond voor terug en wij kunnen de ouderen echt verwennen. Wat kunnen bezoekers verw achten w at de muziek betreft? Je kunt het een klein beetje vergelijken met de Toppers, alleen dan in een chique uitvoering. Tijdens de show laten we muziek van toen en nu horen.
Wat is het geheim achter het succes van deze show s? De kwaliteit van de show, het eten, de muziek, alles. Als orkest hebben wij Guido’s Orchestra, bekend van Symphonica in Rosso. Zij stonden onlangs met Simply Red in de Ziggo Dome. Dit jaar hebben we ook Mariska van Kolck gevraagd en is omroep Max bij de show betrokken. B en je zelf w el eens eenzaam? Ik heb heel veel liefdevolle mensen om mij heen. Volgens mij heb je zelf de keuze wat je er van maakt. Maar als je ouder en eenzaam bent, heb je die keuze vaak niet meer. Ik hoop gezond te blijven en leuke dingen te mogen blijven doen. Ik heb niet voor niets op mijn kaartje staan ‘Multimiljonair in beautiful moments’. Feeling Good Tour, inclusief feest na de show • maandag 27 november • www.luxortheater.nl TEKST: JOB HALKES
22
NIEUWSPEPER 15 NOVEMBER 2017
CULTUUR A G ENDA
Ode aan de Coolsingel On l a n g s o p e n d e Mu s e u m Ro t t e r d a m e e n t e n t o o n s t e llin g o v e r d e C o o l s i n g e l . Om d a t d e C o o ls in g e l d e k o m e n d e d r ie ja a r w o r d t v e r b o u w d to t e e n m o d e rn e s t a d s b o u le v a r d , b e s lo o t h e t m u s e u m h e t v e r le d e n e n d e to e k o m s t v a n d e z e k lo p p e n d e s t a d s a d e r t e b e l i c h t e n . Vi a e e n h is t o r is c h e t ijd lijn s c h e t s t d e e x p o s it ie d e o n t w ik k e lin g v a n e e n m id d e le e u w s e s t a d s g ra c h t to t e e n m o d e rn e s t a d s b o u le v a r d e n a lle s d a a r t u s s e n in . D e c e n t ra le v ra a g : w a t z e g t d e o n t w ik k e lin g v a n d e C o o ls in g e l o v e r h e t z e lfb e e ld e n d e w is s e le n d e a m b it ie s v a n Ro t t e r d a m a l s s t a d ? D e e x p o s it ie n e e m t d e b e z o e k e r m e e in e e n film is c h v e r h a a l m e t d e Ro t t e r d a m m e r s i n d e h o o f d r o l . Em o t i e s e n b ra n d e n d e a m b it ie s k o m e n z o w e e r to t le v e n . D e t o e k o m s t v a n d e C o o ls in g e l z ie t e r r o o s k l e u r i g u i t . Vo e t g a n g e r s , f i e t s e r s e n ‘g r o e n ’ k r ijg e n m e e r r u im t e . Ni e u w e b e s t r a t i n g e n n ie u w m e u b ila ir n o d ig e n u it t o t o n t s p a n n e n fla n e r e n , w a n d e le n e n w in k e le n .
Muzikale en poëtische ontmoetingen W a l i d Be n S e l i m , e e n z e e r u i t g e s p r o k e n Ma r o k k a a n s e ra p p e r /z a n g e r u it C a s a b la n c a , s la a t m e t z ijn b a n d N3 r d i s t a n e e n b r u g t u s s e n d e A ra b is c h e w e r e ld e n h e t W e s t e n . Z ijn t e k s t e n z ijn g e b a s e e r d o p A ra b is c h e p o ë z ie e n v e r k o n d ig e n e e n v r ijh e id s b o o d s c h a p . H ij w e r k t s a m e n m e t m u z ik a n te n v a n h e t U tre c h ts e K y to p i a - c o l l e c t i e f : A r j e n d e Vr e e d e ( D J D NA , U r b a n D a n c e S q u a d ), p e r c u s s io n is t /d r u m m e r G i n o Bo m b r i n i ( S k i p &
D ie ) d e n S a s o u l te r e J o h n k a n t t in g u rb a A fr ik
e n v io lis t e T s e r o e ja v a n Bo s . m e n m e t d e e c le c t is c h e v a n z a n g e r e s , s o n g w r in c e llis t e A y a n n a W it t e r s o n b ie d e n d e m u z ie n e e n u n ie k e o n t m o e v a n z a n g , s p o k e n w o rd , n b e a t s e n A ra b is c h e e n a a n s e m e lo d ie ë n .
Podium G rounds Rotterdam • 16 november • w w w . grounds. nu
Een unieke versmelting van Turkse muziek, jazz, rock en klassieke muziek. De drie Turkse musici bundelen hun talenten en laten culturen samenkomen tijdens dit concert. LantarenVenster | Woensdag 15 novemeber | 20.00 uur
F OT O: C É C I L E C EL L ERI ER
Swingen op orgels, kan dat? Zeker weten! De energievolle Thijs Schrijnemakers en Darius Timmers betreden het podium en spelen heel de avond een mix van rock- en soulsongs. Rotown | donderdag 16 november | 20.00 uur
Lachen met een hypochonder
v e r s c h ille n d e m u z ik a le g e n r e s . Ve r w a c h t v e r r a s s e n d e c o m p o s it ie s e n u it v o e r in g e n m e t z ijn A n a n s e Q u in t e t e n o p t r e d e n s v a n v o c a le g a s t e n a l s J e r m a i n e H o l m e s ( D ’A n g e l o & T h e Va n g u a r d , C h r i s D a v e & T h e D ru m h e d z ), C h a r l e n e Br a i t h w a i t e , t o e t s e n i s t Ro d r i c k C l i c h e ( Ra p h a e l S a a d iq , J o s s S t o n e ), c e llis t Ma r i e n Ok k e r s e e n d j Ne e l s S m e e k e n s . Oo k z i j n e r t w e e in s p ir e r e n d e le z in g e n v a n A n t h o n y Ba r n e t t e n Er i c A c e t o . C a b a r e t ie r e n s t a n d u p c o m e d ia n H o w a r d K o m p ro e p ra a t d e a v o n d a a n e lk a a r .
Wat doet een hy pochonder die snakt naar nimmer aflatende aandacht, medische hulp en zorg voor zijn ingebeelde ziektes? Die huw elijkt zijn dochter uit aan een arts. Deze tactische manoeuvre levert het tragische, hilarische, smakelijke en ook w el vermakelijke theater op
De Doelen • zaterdag 18 november • w w w . dedoelen. nl
Mo o i W e e r & Z o • 16 - 18 n o v e m w w w .m o o i w e e r e n z o .c o m
Slapeloze nacht bij Kino Films kijken en slapeloze nachten, het is een voor de hand liggende combinatie. Kino doet het net even anders, want voor La Notte moet je wel je bed uit komen. Maar dan krijg je ook wat. Tijdens La Notte, de Nacht van de an-
dat zo kenmerkend is voor de programmering van M ooi Weer & Z o. M ooi Weer & Z o is een initiatief van Philippe Lemaire, Eva Lemaire en Dé lano van den B erg. Samen met een groep jonge en ervaren collega’ s produceren ze theater en voegen daar een driegangendiner aan toe. b e r e n 23 - 25 n o v e m
b e r •
dere film, vertonen maar liefst 12 filmfestivals van 5 uur in de middag tot 5 uur in de ochtend hun beste, vreemdste en meest uiteenlopende films. Van frauduleuze documentaires tot short films, van Latijns-Amerika tot het Noordzeegebied, van dans- tot fantasyfilms, hoe vreemder, hoe beter. Een spannend randprogramma en veel muziek houden de bezoekers wakker.
Benieuwd naar de wilde ideeën van jonge en creatieve circusartiesten? Tijdens deze voorstelling zitten de artiesten volop in het maakproces van de voorstelling en laten ze hun fantasie de vrije loop. Maaspodium | Vrijdag 17 november | 20.15 uur
Marc de Groot
De muzikale helden van Yannick Hiwat
Megin Zondervan
A RY G ROENEVEL D F OT O: S T A D S A RC H I EF ROT T ERD A M,
w w w . museumrotterdam. nl
D e jo n g e v io lis t , c o m p o n is t , a r ra n g e u r e n a r t ie s t Y a n n ic k H iw a t p r o g ra m m e e r t s in d s t w e e ja a r m u z ik a le p r o je c t e n v o o r D e D o e le n . D it n a ja a r n o d ig t h ij z ijn m u z ik a le h e ld e n , v r ie n d e n e n m e t g e z e lle n u it o m m e e t e s p e le n t ijd e n s h e t Y a n n ic k H iw a t F e s t iv a l. Y a n n ic k p r e s e n t e e r t z ijn e ig e n c o m p o s it ie s , d ie e e n c o m b in a t ie z ijn v a n ja z z , h ip h o p , k la s s ie k e n s o u l. Y a n n ic k m a a k t e d e e l u it v a n h e t Ro t t e r d a m s e Re : F r e s h e d Or c h e s t r a , e e n c o lle c t ie f v a n m u z ik a n t e n u it v e r s c h ille n d e d is c ip lin e s , d e n k a a n k la s s ie k g e s c h o o ld e m u s ic i t o t m u z ik a n t e n u it d e s o u l/h ip h o p . Y a n n ic k w e e t d u s w e l ra a d m e t g ro te g r o e p e n m u z ik a n t e n e n
23
Heb je cabaretier Marc-Marie Huijbregts ook gemist tijdens zijn sabbatical? Goed nieuws: de grappenmaker is weer terug in het theater. En wie lang is weggeweest, heeft natuurlijk ook een heleboel te vertellen! Oude Luxor Theater | zaterdag 18 november| 20.00 uur
Milan Photography
DE
K ino • vrijdag 24 november • w w w . kinorotterdam. nl
De poezen Pim en Pom nodigen de allerkleinsten uit voor een vrolijke en muzikale voorstelling. Ze geven een groot verjaardagsfeest, maar weten niet goed waar ze moeten beginnen. Als dat maar goed uitpakt. Hofpleintheater | zondag 19 november | 15.00 uur
Kom langs en profiteer van de vele openingsacties!
• Gratis 3D tekening g van uw w droom badkame er • • Diversse feestelijke aanbiedingen en n meeneem acties! •
• Extra korting aangeb boden door bijna alle leveran nciers oplopend tot wel 15% •
Koopzondag? Kijk voor alle 35 vestigingen en openingstijden op www.sanidump.nl SANIDUMP
SANIDUMP
Stadionweg 45a
Schieweg 73-75
Rotterdam (Vlakbij de Kuip)
Delft
(100 meter vanaf de Makro)
SANIDUMP
SANIDUMP
Lucebertstraat 32
Leeghwaterstraat 63
Spijkenisse
Sliedrecht
SANIDUMP
Capelle a/d IJssel Lylantse baan 50
Aalsmeer - Almere - Amersfoort - Amsterdam - Bergen op Zoom - Breda - Capelle a/d IJssel - *Cruquius - Delft - Den Haag - Dordrecht - Drachten - Geel (België) Groningen - Hoogeveen - Leeuwarden - Leiderdorp - Merksplas (België) - Middelburg - Nuenen - Roelofarendsveen - Roosendaal - Rotterdam - Sliedrecht Spijkenisse - *Terneuzen - Tilburg - Utrecht - Veghel - Volendam - Wijchen - Zaandam - Zaltbommel - Zoetermeer - Zwolle * Terneuzen opening medio december